Proudwoman-on-the-Go Leven, lachen en liefhebben

In de tweede helft van je leven

65 real life columns

Nannet van der Ham

Proudwoman-on-the-Go

Leven, lachen en liefhebben in de tweede helft van je leven

– 65 real life columns

Een uitgave van Hired Help

E-boek, april 2018

©2017 Nannet van der Ham

www.nannet.net

Info@nannet.net

ISBN: 978-90-828038-4-6

NUR: 303

Uitgever: Hired Help

Vormgeving: Sabine Blok

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag

worden verveelvoudigd, opgenomen in een geauto-

matiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt

worden in enige vorm of op enigerlei wijze, hetzij

elektronisch of mechanisch, hetzij op enige andere manier,

zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de

uitgever.

EINDEXAMENTIJD

Afgelopen donderdag ontplofte Facebook met foto’s

van juichende tieners die hun felbegeerde diploma stevig

vasthielden.

Trotse moeders postten het blijde nieuws op social

media: hun kind was geslaagd! Het was eindexamentijd.

Eerst begreep ik niet waarom er bij het zien van deze

foto’s een gevoel van melancholie over me kwam…

Totdat ik mijn hond uitliet en al die uitgestoken vlaggen

zag.

Mijn jongste kind slaagde alweer drie jaar geleden. Wat

gaat de tijd toch snel. Ook voelde ik me wat eenzaam, een

sluimerend gevoel bij het zien van al die bungelende

tassen.

Eenzaamheid, een niet zo voor de hand liggende emotie.

Of toch wel?

Het is zout in de wonde voor alle ProudWomen die geen

kinderen (meer) hebben om een eindexamen mee te

beleven, maar dat wel heel graag hadden gewild. Het is dat

eenzame gevoel van leegte, teleurstelling en frustratie

voor alle moeders die misschien nog wel harder hebben

geploeterd, gezorgd en geleerd dan hun kind om het door

het eindexamen heen te slepen – en die zich nog maar net

groot kunnen houden als de telefonische mededeling komt

dat het tóch niet gelukt is…

Het is een rollercoaster van emoties.

Er is blijdschap en teleurstelling. Massaal feesten en

eenzaam verwerken. Gemis om wat niet (meer) is en

opwinding over wat komen gaat. Afscheid nemen en

kennismaken.

Wat dat betreft hebben de eindexamentijd en de

overgang één ding met elkaar gemeen: een nieuwe fase

breekt hoe dan ook aan. Onverbiddelijk!

Een vriendin zei: “Dat deze gevoelens allemaal in je

opkomen! Kun je niet gewoon blij zijn, een bloemetje

brengen, een BBQ aan laten rukken en je een stuk in je

kraag drinken?!” Natuurlijk.

Dus ik benaderde een paar OK (recent geïntroduceerde

term door Halina Reijn: Ongewild Kinderloze)

leeftijdgenoten voor een rosétje in het park, waar we een

boom opzetten over het nut van overgangen en afscheid.

Waar bij fles nummer drie ons de tranen over de wangen

biggelden van verdriet én plezier (zelfs om het etiket van

de AH-rosé, waar vanuit een bepaalde hoek “Droge Frans”

op stond – stemming stijgt/niveau daalt-momentje).

Toen heb ik thuis braaf en oprecht bij alle blije

eindexamenfoto’s op de ‘vind ik leuk-knop’ gedrukt, mijn

laptop dichtgeklapt en ben ik overgegaan tot de orde van

de dag.

DE LANGSTE DAG

Ik kijk er elk jaar naar uit: de periode waarin de dagen

steeds langer worden. Die begint natuurlijk op het moment

dat we de kortste dag gehad hebben (rond 21 december)

en loopt tot 21 juni – een half jaar dus.

Een heerlijke tijd waarin het steeds langer licht is, alles

tot wasdom komt en er een verwachtingsvol gevoel in de

lucht hangt van ‘dat wat komen gaat’: een heerlijke lange

zomer vol zon en zaligheden!

Mijn familie, vooral mijn vader, was daar altijd erg mee

bezig. Hij had een pesthekel aan de zomertijd waarbij de

klok in maart een uur vooruit werd gezet. Als hij wakker

werd van de kwetterende vogeltjes was het op

onnatuurlijke manier al ineens een uur later en moest hij

zich haasten om naar zijn werk te gaan in plaats van dat hij

nog even kon genieten van zijn geliefde ochtendgloren.

Ik herinner mij de teleurgestelde woorden van mijn oma

die op 22 juni gelaten kon zeggen: “We hebben de langste

dag alweer gehad.” Alsof daarmee alle pret van het buiten

spelen, sporten, eten, léven alweer voorbij was.

Welnee! Natuurlijk niet. Ná 21 juni begint het pas!

Het water wordt warmer, de zon sterker en het leven

rustiger. Het lijkt wel alsof er een ander levensritme

ontstaat, eentje die ons veel beter past. Pas maanden later,

vaak pas rond de eerste week van oktober merken we het:

de herfst is in aantocht.

De overgang is net als de langste dag: de dagen erna

worden onmiskenbaar korter. Maar wat een bemoedigend

idee dat ná de langste dag de beste tijd vaak pas komt!

Waarom dat zo is?

Omdat we er tijd voor vrij maken. Omdat we allemaal

accepteren dat, als de hitte toeslaat, het de bedoeling is dat

we een siësta houden.

En dat het soms te warm is om te werken. Omdat we

deze tijd massaal gebruiken voor gezellige picknicks,

wandelingen en andere quality time samen met ons gezin

en onze vrienden.

Overgangsters, laat de langste dag onze metafoor zijn

voor de menopauze en ons keerpunt zijn van groei en bloei

naar rust en rijpen. Van jonge blom naar sappig fruit, zeg

maar. En laat de zomer die dán pas begint ons voorbeeld

zijn van een levenswijze die ons geluk en genot verschaft.

Zoals Ella Fitzgerald zo treffend zingt:

Summertime and the livin’ is easy

One of these mornings

You’re going to rise up singing

Then you’ll spread your wingsand you’ll take to the

sky

GRIJZE HAREN

Mijn zus en ik hebben een zussen-grap.

Fijn, steil haar runs in the family en al vanaf onze

tienertijd blonderen, permanenten en tissen wij ons haar in

de hoop het wat meer uitstraling en volume te geven.

Lastige haarzaken zijn vaak het onderwerp van gesprek. Ik

roep altijd: ‘Wat zijn we gelukkig als dít onze problemen

zijn!’

‘Ik heb mijn haar in laagjes laten knippen, met

highlights hier en lowlights daar…’ zei ik op een dag. Mijn

zus keek me recht in de ogen en vroeg zonder een spier te

vertrekken: ‘Oh. En op je hoofd?’ Grap geboren.

Iemand zegt: ‘Ik heb een ondersteunend permanent

genomen.’

‘Oh. En op je hoofd?’

Ik heb er een cognackleurtje door heen gedaan.’

‘Oh. En op je hoofd?’

Maar nu.

De menopauze heeft haar intrede gedaan en het

onderwerp haar ligt bij mij wat gevoelig. Mijn zus is drie

jaar jonger en heeft misschien nog niet wat ik heb, ‘daar-

níét-op-mijn-hoofd’: grijze haren!

De eerste was er inééns: een stugge grijze krul. Ik trok

hem met mijn Tweezerman weg, maar toen leken het wel

kakkerlakken: de ene na de andere, soms zelfs witte haar

kwam op!

In een periode waarin je vrouwelijkheid toch al zo op de

proef gesteld kan worden (denk verdwijnende taille,

elasticiteit, kinderen, partner en verschijnende rimpels,

mood swings en cystes) is dit echt niet fijn en weer een

aanslag op je overgangs-incasseringsvermogen!

Nou was ik van de week op een doordeweekse dag

verplicht naakt in een wellness center. Je voelt hem al

aankomen. Het stikte er van de soortgenoten. Toen ik naar

huis ging wist ik a) dat een gedekt grijs heuveltje mijn

voorland is als ik geen maatregelen neem en b) meisjes-

kaal een schril contrast is met de onvermijdelijke hanghuid

en bobbelbuik.

‘Gewoon laten groeien dus, net als ProudWoman Julia

Roberts en Madonna met hun okselhaar doen,’ zei ik door

de telefoon tegen mijn zus,

‘En je zou het down under ook kunnen verven, gekleurd

okselhaar is tenslotte ook helemaal de trend!’ Ik hoorde

mijn zus alweer gieren. “Dye your doosje!” riep ze. ‘We

maken al zo lang grappen over schaamhaarkapsels, zullen

we nu eens de schaamte voorbij zijn en een

schaamhaarzaakje beginnen? Verf je poesje voor een knap

flamoesje! Goodbye Brazilian, hello colour kitty! Blondie,

Ipie, Ombre, The Rachel, de mogelijkheden zijn

eindeloos.’

We lagen alweer blauw.

Jullie lijken wel een stel flauwe pubers,’ zei onze

moeder, die het hoorde. ‘Dát is het!’ zei ik, ‘Puberteit en

overgang zijn hetzelfde: je gruwt van alle veranderingen

die je lichaam ineens doormaakt.’ ‘Met één verschil: nu

ben ik de schaamhaarte voorbij.’ In een deuk. Sorry. Dat

is wat de menopauze met je kan doen.

VOORLAND

Toen ik vorige week een paar dagen met G. en zijn

camper op pad ging had ik geen idee van de hitte die ons

te wachten zou staan.

‘Het wordt heet,’ hadden we half in de online krant

gelezen. Maar zó heet!

Met een zwartharige hond erbij die zat, stond en lag te

hijgen en onze eigen rode hoofden zat er niets anders op

dan campings te zoeken met een watertje waar we met zijn

drieën verkoeling konden vinden.

Camping 1

De eerste was langs de Moezel in Duitsland. Hangend

in onze ligstoelen hadden we alle tijd om onze

medekampeerders te observeren. Daar het nog geen

schoolvakantietijd is, was de camping voornamelijk

bevolkt met grijze duivies. Echt een hele roedel, want er

was een Nederlandse caravan club neergestreken.

Een kabaal dat die lui maakten! Geroep van de ene

sleurhut naar de andere, overdreven ‘Hatsjoe-áááa!’

geluiden, gesprekken over steunkousen precies in de

deuropening van het toilettengebouw, dat je denkt: ‘Moet

dat nou allemaal?’ Ik heb net een beetje vrede met de

menopauze, ik zie er zelfs de schoonheid van in en ben er

dankbaar voor dat ik hem überhaupt bereik. Maar dan lig

ik toch te kijken, zie die kuitlange witte broeken, liefst met

kleurige Crocs eronder en dan denk ik: ‘Is dít mijn

voorland?’

Camping 2

Camping nummer twee was aan de Main. Het was 39

graden. We vroegen wederom een plekje aan het water en

lagen daar zo bewegingloos mogelijk in de schaduw. Het

was zondag en het was leuk vaartuigjes kijken. Komt er

ineens een klein open motorbootje langs met een oranje

parasolletje en daaronder vier mensen in hun volledige

nakie. Ook post-meno- én penopauze, dat zag je duidelijk

aan de grijze kopjes, de theezakjes en de leeggelopen

fietsbandjes. (Deze laatste uitdrukking heb ik van een

Curaçaose vriendin die once she went black,never went

back en die oude blanke mannenpiemels met slappe zakjes

‘leeggelopen fietsbandjes’ vindt).

Tja, het is ons vóórland, ladies, want dat kwartet ging

ook nog in vol ornaat stáán, riep ‘Juhu!’ en hief het glas

naar ons.

Camping 3

De derde camping was aan de Donau, waar mijn Duitse

vriendin Heidi woont. Met de hond en Heidi’s 15-jarige

dochter hebben we heerlijk in het water gesparteld. Heidi

heeft een lastige tijd achter de rug en genoot van het

simpele geluk van water, zon en goed gezelschap. Na een

halve liter bier werden we nog meliger dan we al waren

door de hitte. Heidi (bijna 60) riep: ‘Straks grijp ik die ober

nog voor een kleines Stechtel Mechtel!’. Haar dochter

sloeg haar ogen ten hemel. ‘Mutti! Doe normal!’

‘Laat me!’ riep mijn vriendin, ‘Ik heb dit onbevangen

plezier maken zo gemist!’

Het woord trof me als een zonnesteek:

PLEZIER!

Dát had de Nederlandse karavaan die na het diner in de

Gast Stätte inhakend en meedeinend spontaan de

Zuiderzee ballade zong, dát hadden de vier vrije, blote

billen in het bootje en dát had Heidi met haar onschuldige

geflirt.

Als dát mijn voorland is, teken ik ervoor!

SEX

Er zijn natuurlijk echt nog wel een páár taboes.

Eén ervan is ‘vrouwen-seks-overgang’. In één adem.

Voor velen een No Go Area, en, eerlijk gezegd, dat vond

ik ook.

Toen ik op mijn 47e plotseling partner-loos raakte,

dacht ik echt: ‘Sluit de poorten maar.’ Een vriendin van

tegen de 50 had het over ‘spinnenrag waar niet doorheen

te komen was’ en ik legde mij er volledig bij neer dat dat

bij mij ook zou gebeuren.

Toen de leraar van mijn cursus Intuïtieve Ontwikkeling

(ja, dat soort dingen ga je dan doen) ons een Kundalini

dans liet doen en vertelde over de seksuele energie die

opgerold ligt in de onderste regionen van je romp en die je

kunt ontladen (wat voor mannen vaak een lichamelijke

noodzaak is) óf kunt bewaren en omhoog kunt stuwen

waar het transformeert in creativiteit en wijsheid, dacht ik:

that’s me! Ik word gewoon een soort Grootmoeder Wilg

(ken je Pocahontas klassiekers!). Iedereen kan onder mijn

brede takken schuilen terwijl ik wijsheden fluister.

Is nog soort-van gebeurd ook. Maar de vrouwen die naar

me toe kwamen fluisterden mij heel andere dingen toe dan

ik had verwacht! Ik kan niet uit de school klappen met te

veel details maar denk aan zaken als een masseur die op

verzoek ook dát knoopje even bewerkt, een haptonoom die

met wederzijdse graagte ook even dáár hapt, een

opslagcontainer waar je je bed niet ingeklapt maar

uitgeklapt én opgemaakt neerzet voor a little afternoon

delight, de roomservice boy met open badjas ontvangen en

in natura wippen... ehhh... tippen. Echt, echt waar. Topje

van de ijsberg-schuine-streep-vulkaan.

Heel veel overgangsvrouwen blijken qua sex

vuurspuwende kraters. Waarom ook niet? Ik ben

inmiddels omgedraaid als een blad aan een wilg en ben

ervan overtuigd dat sex júíst in en na de overgang

hartstikke noodzakelijk is. Mét orgasme.

De big O geeft energie, kleur op je wangen, bestrijdt

pijn, reguleert de hormoonhuishouding en zorgt voor een

heerlijke nachtrust – alles wat dr. Vogel belooft en méér:

een huppeltje in je stap en een schittering in je ogen.

Wat wil het geluk? Een orgasme krijg je prima,

misschien zelfs béter, alleen. Word je ook niet afgeleid

door de vrijpartijbeperkingen van je langzaam

verwelkende lijf. (Laat staan dat van je partner.)

Het succes van Vijftig tinten grijs verklaard. En de hele

discussie of zowel mannen als vrouwen hun fantasieën

nou wel of niet in het echt willen uitvoeren is voer voor

een volgend verhaal.

Hoewel… de vrouwen onder mijn wilgentakken zijn

lefgozertjes, hoor! Zucht vriendin V. vanmiddag na een

halve fles prosecco op een zonnig terras in de stad terwijl

ze zich met haar ogen dicht door de zon laat beminnen:

‘Maar in zijn schoot kruip ik niet meer. Hij rook niet fris

en smaakte niet lekker.’ Je wil niet weten over wie zij het

had!

Vrouwen in de overgang. Ware sex-krijgers zijn het.

Geen wonder dat steeds meer vrouwen Nannet’s Pelvis

Pilates op internet weten te vinden. Oeps, hik, weer een

taboe doorbroken.

Lang leve de prosecco!

RESERVETIJD

Ik leef in reservetijd.

Dat zei mijn huisarts tegen mij toen ik anderhalf jaar

geleden (ik moest toen nog 50 worden!) bij hem kwam met

vage overgangsklachten.

Hij maakte slechts half een grapje.

Hij zei dat er eigenlijk nog maar zo weinig over de

menopauze bekend is qua gezondheid. Dat je vroeger (en

nog niet eens héél lang geleden) echt aan het einde van je

leven zat op je vijftigste.

De overgang, daar kwam je toen vaak niet eens aan toe.

Het cliché van de midlifecrisis is ook niet meer wat het

ooit was

Wel grappig om even over door te filosoferen: Datgene,

waarvoor je als mens op aarde bent, heb je rond je

vijftigste volbracht – áls het je gegeven is: je hebt nazaten

gebaard, ze (op)gevoed, ze helpen uitvliegen en daar zit je

dan in je empty nest.

En wat is dán eigenlijk je functie? Ik ben er nog niet

over uit.

Véél vrouwen niet, leer ik van menigeen in mijn werk.

Gedwongen of vrijwillig moeten er nieuwe stappen naar

een nieuwe functie in het leven worden gezet: door

boventalligheid, scheiding, kids die de deur uitgaan of

gezondheidsperikelen.

Het cliché van de midlifecrisis is ook niet meer wat het

ooit was. We hebben, door de veelheid aan keuzes, seriële

life crises: naar welke school we willen, welke

vervolgopleiding we gaan doen, of we gaan werken,

samenwonen, trouwen, naar het buitenland, van baan

veranderen, verhuizen, scheiden, een kind willen, nog een

kind erbij of niet, part-timen, two-timen, we aan een

nieuwe leg beginnen, alsnog gaan studeren… decisions,

decisions decisions – áls het je gegeven is.

Crisis betekent turning point; eigenlijk is dat super

positief.

Maar dat zie je pas achteraf, als je terugkijkt op je leven.

Mijn zoon werd vorige week 24. Ik ben 52. Mijn dochter

wordt over twee maanden 21. Ik was 31 toen ze geboren

werd. 21 jaar voorbij.

21 jaar erbij en ik ben 73.

Dan heb ik mijn vader overleefd en ben ik net zo oud als

mijn moeder nu is. Wat kun je nog veel leven in 21

jaar…áls het je gegeven is.

Ik doe er mijn best voor. Niet roken, niet (veel) drinken,

gezond eten, veel bewegen, doelen houden, veel lachen…

het is zelfs mijn werk.

Ik geniet straks mee met de bijzondere verjaardag van

mijn dochter. Samen staan we bewust stil bij haar nieuwe

fase van officiële volwassenheid. Melancholie over wat

was en niet meer terugkomt. Een vleugje onzekerheid met

een dosis nieuwsgierigheid over wat er nog in het verschiet

ligt. Bovenal ben ik vervuld van dankbaarheid dat het

leven mij al zo lang is gegeven.

Dat ik al zoveel levensfases heb mógen doorleven. Daar

kan je, met name in deze week waarin we denken aan de

mensen aan boord van vlucht MH17 aan wie een langer

leven niet gegeven was, alleen maar heel dankbaar voor

zijn.

Zet mij maar in de reservetijd. Ik hoop dat ‘ie héél lang

duurt!

ZOMERZOTHEID

Schreef ik eerder over de berusting, rust en wijsheid die

je voelt als de mist van de overgang optrekt, viel ik deze

week toch behoorlijk van mijn geloof.

Er hoeft maar één leuke man naar mij te kijken en ik ga

meteen weer ‘lipjes getuit, borstjes vooruit’ koket lopen

doen.

Vorige week, toen de zon weer eens een dagje scheen in

deze zotte zomer, stapte ik in mijn strakke zwarte

fitnessoutfit uit mijn auto en keek recht in het lekkere

bekkie van een bink van een vuilnisman. Vuilnisjóngen

eigenlijk: dat zag ik meteen aan zijn gladde, onbevlekte,

gespierde armen, glanzende donkere haren, smalle heupen

en de jonge huid van zijn gebruinde gezicht. Aaaah… écht

een Coca-Cola Light Break momentje.

En ik, miss-bijdehand-niets-aan-de-hand-komt-wel-

goed-met-die-overgang gooide tien jaar leeftijd van mij af,

schudde mijn bobkapseltje los, rechtte mijn schouders,

stak mijn kin extra zelfbewust vooruit en stapte parmantig

de stoep op.

‘Hááái!’ kirde ik. Mijn hart sloeg over toen Young

Mister Enrique Iglesias zijn hoofd naar mij toe draaide…

tot hij me lichtelijk verstoord teruggroette: “Oh. Hi.” Punt.

Daar stond ik, of nee: daar liep ik, snel doorstappend,

mijn kin op mijn borst, volledig gedesillusioneerd.

Registreerde nog net dat de groezelige bierbuik-collega

van mijn goddelijke vuilnisjongen achterop de vuilniskar

breed naar mij lachte en nadrukkelijk “Goedemorgen

zonder zorgen!” naar me riep. Schaammomentje. Het is

gedaan.

Ik heb natuurlijk al veel vaker de foute conclusie

getrokken dat er een jonge knapperd naar mij keek, maar

dat was op de momenten dat ik met mijn mooie dochter

naast me fietste. Ja, dûh. Onbegrijpelijk trouwens dat die

jonge meiden zo geïrriteerd raken als ze getrakteerd

worden op een flirt-fluit straatconcert.

Weten ze niet dat je er na je vijftigste naar smacht?

Geniet ervan zolang het kan!

Hoezeer het mij ook moeite kost te bekennen dat ik door

dit soort zotheden van slag raak of juist weer helemaal het

vrouwtje kan zijn, het ís gewoon zo – dus omarm ik mijn

wisselvallige sexappeal.

En werd ik helemaal blij toen mijn zoon halverwege de

week appte: ‘Wat hoor ik nou? Heb jij gebekt met Frank?’

HUH? Frank is de 23-jarige vriend van mijn zoon en oh

ja, die was ik tegengekomen toen ik de hond uitliet. Nou

ja zeg, het waren drie zoenen op de wang!

Stoer appte ik terug; ‘Ja. Nou én?’

‘Niks,” reageerde mijn zoon, “geniet ervan. Mijn

vrienden vinden jou echt wel een MILF, hoor!’ Mijn dag

was weer goed. Zomerzotheid.