EINDRAPPORTAGE

Projectmatige herbeoordelingen Premie participatieplaatsen

3 april 2020

Eindrapportage projectmatige herbeoordelingen premie participatieplaatsen 1

Inhoudsopgave

1. Achtergrond 2 a. Participatieplaatsen in 2012 t/m 2014 b. Hersteloperatie 2017 c. Onderzoeksrapport Ombudsman 2019

2. Onze opdracht 2

3. De doelgroep 2

4. Vaststellen toetsingskader 3 a. Van invloed zijnde factoren b. Objectieve criteria c. Subjectieve criteria d. Uitwerking in een beslisboom e. Afstemming en vaststelling f. Verificatie beslisboom aan de hand van bezwaar- en beroepsprocedures

5. Herbeoordelen 4

a. Van invloed zijnde factoren b. Informatiebronnen c. Resultaten

6. Communicatie 5

a. Externe communicatie (richting de klant) b. Interne communicatie en afstemming

7. Tijdpad 6

Bijlage 1: Oproep in Het Torentje 4 januari 2017 7 Bijlage 2: Vastgestelde beslisboom 8 Bijlage 3: Tekst informerende brief aan klanten bij aanvang herbeoordelen 9 Bijlage 4a: Tekst modelbeschikking afwijzing 10 Bijlage 4b: Tekst modelbeschikking toekenning 11

Eindrapportage projectmatige herbeoordelingen premie participatieplaatsen 2

1. Achtergrond a. Participatieplaatsen in 2012 t/m 2014 In de periode 2012 t/m 2014 heeft de gemeente Hoogeveen de Participatieplaats als re-integratie-instrument ingezet, waarbij de klant onder bepaalde voorwaarden een financiële premie kon ontvangen. Daarnaast zijn er ook andere instrumenten ingezet (bijvoorbeeld Sociale Activering), waarbij de klant geen premie ontving. Via een gerechtelijke uitspraak is destijds bepaald dat er in die periode instrumenten zijn ingezet die formeel niet zijn betiteld als Participatieplaats, terwijl dit wel had gemoeten en waarvoor de klant onterecht geen premie heeft ontvangen. b. Hersteloperatie 2017 Naar aanleiding van de gerechtelijke uitspraak is door uw organisatie in 2017 een hersteloperatie uitgevoerd. Na een oproep in Het Torentje d.d. 4 januari 2017 (zie bijlage 1) konden klanten die meenden in aanmerking te komen voor de betreffende premie konden zich melden. 67 klanten hebben zich gemeld. Vervolgens heeft de gemeente Hoogeveen aan een groot aantal klanten nog ambtshalve de premie verstrekt, omdat zij aan de voorwaarden voldeden. In totaal hebben ongeveer 250 klanten de premie ontvangen. 48 klanten (die reageerden op de oproep in Het Torentje) niet. c. Onderzoeksrapport Ombudsman 2019 Op 27 juni 2019 heeft de Ombudsman, naar aanleiding van contacten tijdens zijn spreekuur en gesprekken met de cliëntenraad, een onderzoeksrapport aangeboden over de wijze waarop de gemeente Hoogeveen het instrument Participatieplaats in het verleden heeft ingezet. Een van de conclusies van de Ombudsman was dat de 48 hiervoor genoemde afwijzingen onvoldoende gemotiveerd waren. In de raadsvergadering van 12 december 2019 is besloten dat de dossiers, waarvoor de premie na de hersteloperatie is afgewezen, opnieuw onderzocht moesten worden. Om een objectief oordeel te garanderen wilde de gemeente Hoogeveen dit niet zelf doen. Middels de offerte d.d. 9 januari 2020 heeft u SHMC de opdracht gegeven om de herbeoordeling voor u uit te voeren.

2. Onze opdracht Onze opdracht bestond uit de volgende twee onderdelen:

• Het herbeoordelen van het toetsingskader.

• Het herbeoordelen van de dossiers, waarbij wordt vastgesteld of er destijds (2012 t/m 2014) in het traject naar werk daadwerkelijk sprake is geweest van een Participatieplaats en of de klant daarmee recht had op de premie.

U heeft de gemeenteraad toegezegd dat de raad uiterlijk 12 april 2020 een terugkoppeling krijgt van de uitgevoerde herbeoordelingen.

3. De doelgroep Van de gemeente Hoogeveen hebben wij een lijst ontvangen met de daarop de gegevens van de 48 klanten voor wie in 2017 de premie Participatieplaats is afgewezen. In totaal zijn door ons 45 van deze klanten onderzocht. Dit verduidelijken we voor u in het onderstaande overzichtje:

Totaal aantal klanten op de lijst 48

Dubbeling op de lijst (één klant die twee aanvragen heeft gedaan en daarmee twee afwijzingen heeft ontvangen)

1

Klanten voor wie er feitelijk een herbeoordeling heeft plaatsgevonden via een bezwaarprocedure 2

Totaal aantal voor de herboordeling 45

Eindrapportage projectmatige herbeoordelingen premie participatieplaatsen 3

4. Vaststellen toetsingskader a. Van invloed zijnde factoren De ombudsman concludeerde in zijn rapport dat het onderliggend beleid voor de participatieplaats en de bijbehorende premie niet heel vindbaar en transparant is. Mede op basis van het advies van de ombudsman is het beleid inmiddels aangepast. Een complicerende factor is dat in de betreffende periode de terminologie (participatieplaats, werkervaringsplaats, vrijwilligerswerk, etcetera) door elkaar gebruikt is. Daar waar in een beschikking of trajectplan gesproken werd over een werkervaringsplaats kon volgens de kaders van de wet wel degelijk sprake zijn van een participatieplaats en vice versa. Voor de herbeoordeling was het noodzakelijk om de basis van de premie-aanvraag, zijnde de participatieplaats in de periode 2012 t/m 2014, onder de loep te nemen. Wij zijn daarbij uitgegaan van de letter van de wet (Artikel 10a WWB en artikel 8 van de Verordening). b. Objectieve criteria Hierbij zijn we eerst uitgegaan van de objectieve criteria om in aanmerking te komen voor een premie:

- Uitkering op grond van WWB, IOAW/Z in de periode 2012 t/m 2014 en - er was sprake van werkzaamheden en - de werkzaamheden werden onbetaald verricht en - de onbetaalde werkzaamheden zijn langer verricht dan 6 maanden (in een aaneengesloten periode bij

dezelfde werkgever) en - de klant heeft voldoende medewerking verleent. Er was in de betreffende periode geen sprake van

een maatregel of een waarschuwing. c. Subjectieve criteria Daarna hebben we ons op de meer subjectieve criteria gericht om te kunnen beoordelen of er al dan niet sprake was van een participatieplaats. Als de werkzaamheden toentertijd in de beschikking betiteld zijn als participatieplaats dan bestaat er recht. In nagenoeg alle gevallen is dit echter niet als dusdanig omschreven. Daarom moest op basis van wettelijke kaders en relevante jurisprudentie bepaald worden of er daadwerkelijk sprake was van een participatieplaats. Voorwaarden voor een participatieplaats (op basis van wetgeving en jurisprudentie) zijn:

- Er was sprake van additionele arbeid, inhoudende: o De werkzaamheden waren primair gericht op arbeidsinschakeling; o Geen verdringing en/of geen reguliere (vrijwilligers)werkplek; o Speciaal gecreëerde functie of een reeds bestaande functie die alleen met speciale

begeleiding kan worden verricht; o De werkzaamheden waren niet gericht op het primaire bedrijfsdoel van de werkgever.

en - Er was sprake van grote afstand tot de arbeidsmarkt, inhoudende:

o Er was een geringe kans op arbeidsinschakeling; o De betrokkene was vooralsnog niet bemiddelbaar naar regulier werk.

d. Uitwerking in een beslisboom Deze criteria hebben wij vertaald in een beslisboom (zie bijlage 2) die wij konden gebruiken voor het herbeoordelen van de individuele cases. e. Afstemming en vaststelling Onze aanpak en de concept-beslisboom zijn op 13 februari 2020 gedeeld met de ombudsman in een persoonlijk gesprek. De ombudsman had vertrouwen in onze aanpak en had verder geen opmerkingen of aanvullingen ten aanzien van de beslisboom. Op 10 maart 2020 is het toetsingskader in de vorm van de beslisboom vastgesteld door het college van de gemeente Hoogeveen.

Eindrapportage projectmatige herbeoordelingen premie participatieplaatsen 4

f. Verificatie beslisboom aan de hand van bezwaar- en beroepsprocedures. Voor 5 klanten (buiten de doelgroep van 45) heeft er in het verleden via een afgeronde bezwaar- en beroepsprocedure feitelijk reeds een herbeoordeling plaatsgevonden. Ter verificatie van de vastgestelde beslisboom hebben we deze 5 klantsituaties gespiegeld aan de beslisboom. Het besluit dat wij zouden hebben genomen op basis van de beslisboom was in alle 5 gevallen gelijk aan het besluit dat volgde uit de bezwaar- en/of beroepsprocedure.

5. Herbeoordelen a. Van invloed zijnde factoren De 45 betreffende klanten hebben in 2017 een afwijzende beschikking ontvangen op hun aanvraag voor een premie participatieplaats in de periode 2012 – 2014. Voor de herbeoordeling was het zaak om de betreffende vermeende participatieplaats te spiegelen aan de criteria van de vastgestelde beslisboom. De betreffende klanten hebben, naar aanleiding van de oproep in Het Torentje d.d. 4 januari 2017, veelal telefonisch doorgegeven dat zij meenden in aanmerking te komen voor een premie participatieplaats. Hierbij is niet aangegeven, althans niet vastgelegd, op basis van welke participatieplaats in welke periode de klant meende aanspraak te kunnen maken op de premie. Het gevolg hiervan is dat bij de herbeoordeling alle verrichte onbetaalde werkzaamheden binnen de periode 2012 t/m 2014 gespiegeld moesten worden aan de criteria van de beslisboom. Bij ongeveer een kwart van de betreffende klanten moesten er hierdoor meerdere vormen van werk gespiegeld worden aan de beslisboom. b. Informatiebronnen De herbeoordeling heeft, zoals vooraf met u afgesproken, administratief plaatsgevonden. Het was daarbij zaak om een situatie van 6 tot 8 jaar geleden te beoordelen op basis van de documenten en registraties zoals die destijds zijn vastgelegd. We hebben gebruik gemaakt van de volgende bronnen: Wetgeving:

- WWB. - destijds geldende participatieverordening. - jurisprudentie, onder andere de uitspraken van de rechter en de commissie op de 6 eerder genoemde

bezwaarschriften.

informatie per klant: - De vastgelegde informatie in het klantvolgsysteem Civision over de periode 2012 t/m 2014.

o Uitkeringsinformatie. o Trajectplannen en ingezette voorzieningen. o Documenten o Contactregistraties.

- Raadplegen medewerkers gemeente Hoogeveen.

Eindrapportage projectmatige herbeoordelingen premie participatieplaatsen 5

c. Resultaten

Totaal herbeoordeeld 45 100%

Geen recht op basis van objectieve criteria 18

• Geen uitkering op grond van de WWB, IOAW/Z in de periode 2012 t/m 2014 tijdens de verrichte werkzaamheden

7

• Er zijn geen onbetaalde werkzaamheden verricht zoals bedoeld bij een participatieplaats

2

• De werkzaamheden in een aangesloten periode bij dezelfde werkgever hebben niet langer geduurd dan 6 maanden*

8

• Er is tijdens de werkzaamheden een maatregel opgelegd 1

Geen recht op basis van subjectieve criteria 23

• Er is geen sprake van additionele arbeid** 15

• Er is geen sprake van een geringe afstand tot de arbeidsmarkt*** 8

Totaal geen recht op een premie participatieplaats 41 91%

Totaal wel recht op een premie participatieplaats**** 4 9%

• De verrichte werkzaamheden voldoen aan alle voorwaarden zoals genoemd in de beslisboom

2

• Er zijn door de klant meerdere soorten werkzaamheden verricht. Voor sommigen werkzaamheden geldt dat er geen recht op de premie bestaat. Voor 1 of meer van de verrichte soorten werkzaamheden echter wel.

2

6. Communicatie a. Externe communicatie (richting de klant)

- Bij aanvang van de screening hebben de 45 betreffende klanten een informerende brief gekregen over de herbeoordeling (zie bijlage 3)

- De klanten ontvangen een beschikking over de herbeoordeling (zie bijlage 4 voor de model-beschikkingen voor afwijzing en toekenning)

b. Interne communicatie en afstemming

- Wekelijks heeft er een kort voortgangsoverleg plaatsgevonden tussen SHMC en de opdrachtgever - Tweemaal heeft er afstemming plaatsgevonden met de ombudsman:

o 13 februari – de ombudsman is bijgepraat over onze aanpak en de beslisboom o 23 maart – de ombudsman is op hoofdlijnen bijgepraat over de resultaten.

- De intern projectleider en de beleidsmedewerker hebben de wethouder periodiek geïnformeerd over de voortgang.

Toelichting resultaten: * ‘De werkzaamheden in een aangesloten periode bij dezelfde werkgever hebben niet langer geduurd dan 6 maanden.’ Dit hebben we met name geconstateerd in situaties waarin de klant werkzaamheden heeft verricht bij bijvoorbeeld Alescon en het Groenproject. Dergelijke trajecten werden vooral ingezet als een soort diagnosetraject en duurden in de meeste gevallen niet langer dan drie maanden. ** ‘Er is geen sprake van additionele arbeid.’ Dit hebben we vooral geconstateerd in situaties waarin werkzaamheden zijn verricht op reguliere (vrijwilligers)werkplekken of in het kader van dagbesteding. *** ‘Er is geen sprake van een geringe afstand tot de arbeidsmarkt.’ Dit hebben we met name geconstateerd in situaties waarin de klant in een actief bemiddelingstraject zat richting regulier werk. **** De totale hoogte van de bedragen van de 4 klanten die (gedeeltelijk) recht hebben op de premie participatieplaats is € 1.620 (€ 546 + € 78 + € 576 + € 420).

Eindrapportage projectmatige herbeoordelingen premie participatieplaatsen 6

7. Tijdpad Het herbeoordelingsproject heeft volgens het volgende tijdpad plaatsgevonden:

Week Activiteit

6 3 – 8 februari

Start SHMC op 3 februari Toetsingscriteria in kaart brengen Aanleveren concepttekst informerende brief klanten

7 10 – 15 februari

Beslisboom opmaken. Aanpak en beslisboom afstemmen met ombudsman op 13 februari

8 17 – 22 februari Uitvoeren herbeoordelingen 9 24 – 29 februari

10 2 – 7 maart

11 9 – 13 maart Verdiepingsonderzoeken Afstemming over bijzondere situaties

12 16 – 20 maart Conceptbeschikking opmaken Uitwerken besluitgronden per individueel geval

13 23 – 27 maart Voorlopige resultaten afstemmen met ombudsman op 23 maart Beschikkingen opmaken

14 30 maart – 3 april Afstemming resultaten met wethouder door intern projectleider en beleidsmedewerker Opmaken en aanbieden eindrapport

Ondanks de maatregelen omtrent het coronavirus heeft de voortgang niet of nauwelijks tot uitloop van de planning geleid.

Eindrapportage projectmatige herbeoordelingen premie participatieplaatsen 7

Bijlage 1: Oproep in Het Torentje 4 januari 2017

Eindrapportage projectmatige herbeoordelingen premie participatieplaatsen 8

Bijlage 2: Vastgestelde beslisboom Criteria Beslisboom Informatiebron

Objectieve criteria

CiVision – uitkeringshistorie CiVision – beschikking / overeenkomst / plan van aanpak (re-integratieplan) / contactregistratie CiVision – beschikking / overeenkomst / plan van aanpak (re-integratieplan) / contactregistratie CiVision - proceshistorie

CiVision – beschikking / overeenkomst / plan van aanpak (re-integratieplan)

Subjectieve criteria

CiVision – beschikking / overeenkomst / plan van aanpak (re-integratieplan) / jurisprudentie CiVision – beschikking / overeenkomst / plan van aanpak (re-integratieplan) / jurisprudentie

Geen recht nee

Was er sprake van: - onbetaalde? - werkzaamheden?

Geen recht

Uitkering op grond van WWB, IOAW/Z in de periode 2012 t/m 2014

ja

nee

Geen recht

Zijn de onbetaalde werkzaamheden langer verricht dan 6 maanden (in een aaneengesloten periode bij dezelfde werkgever)?

cv

Geen recht nee

ja

ja

Onvoldoende medewerking. Was er sprake van een maat-regel of een waarschuwing in de betreffende periode

ja

nee

Vastgesteld moet worden of de onbetaalde werkzaamheden die langer dan 6 maanden zijn verricht betiteld kunnen worden als participatieplaats

Zijn de werkzaamheden in de beschikking formeel betiteld als participatieplaats?

Recht ja

Was er sprake van grote afstand tot de arbeidsmarkt

• Geringe kans op arbeidsinschakeling

• Vooralsnog niet bemiddelbaar

Was er sprake van additionele arbeid?

• Gericht op arbeidsinschakeling

• Geen verdringing → geen reguliere (vrijwilligers) werkplek

• Speciaal gecreëerde functie of een reeds bestaande functie die alleen met speciale begeleiding kan worden verricht → geen reguliere functienaam

• Niet gericht op primaire bedrijfsdoel

ja

Recht

ja

Geen recht

nee

Bij twijfel afstemmen met

gemeente

nee

Geen recht

nee

Eindrapportage projectmatige herbeoordelingen premie participatieplaatsen 9

Bijlage 3: Tekst informeren brief aan klanten bij aanvang herbeoordelen

Geachte …, U ontvangt deze brief, omdat u in 2017 bij ons een aanvraag heeft ingediend om aanspraak te maken op de premie participatieplaats. Wij hebben uw aanvraag destijds afgewezen. U heeft hiervan op 1 februari 2017 een beschikking ontvangen. Herbeoordeling Op advies van de Ombudsman gaan wij uw afwijzing opnieuw beoordelen. Dit doen wij omdat wij ons besluit in 2017 beter hadden kunnen motiveren en toelichten. De herbeoordeling laten wij door een onafhankelijke externe organisatie SHMC uitvoeren. Uitkomst herbeoordeling De herbeoordeling kan de volgende uitkomsten opleveren:

1. Afwijzing + motivering en toelichting of

2. Toekenning + motivering en toelichting + ontvangen participatiepremie U ontvangt voor 1 mei 2020 de uitkomst van de herbeoordeling van uw aanvraag. Vragen Heeft u nog vragen over deze brief? Dan kunt u contact opnemen met de heer Ronald Haveman, teamleider Werk en Re-integratie, telefoonnummer 0528-140528. Met vriendelijke groet, Ronald Haveman, teamleider Werk en Re-integratie

Eindrapportage projectmatige herbeoordelingen premie participatieplaatsen 10

Bijlage 4a: Tekst modelbeschikking afwijzing Geachte … Op 2 maart stuurden wij u een brief. Hierin hebben we u laten weten dat wij uw aanvraag voor een aanvraag premie participatieplaats (2017) opnieuw zouden beoordelen. Dat hebben wij inmiddels gedaan. Hierbij informeren wij u over ons besluit. Ons besluit Net als in 2017 komen wij ook nu tot het besluit dat u (in de periode 2012 – 2014) geen recht heeft op de premie voor een participatieplaats. Dit betekent voor u: - U krijgt geen premie. - Uiteraard hoeft u ook niets (terug) te betalen. Er verandert voor u dus niets. Waarom voldoet u niet aan de voorwaarden? …. Persoonlijke zinssnede per individu met de motivering waarom hij of zij niet voldoet aan de voorwaarden…. Voorwaarden voor een premie Participatieplaats Om wél in aanmerking te komen voor de premie voor een participatieplaats (in de periode 2012-2014) moest u aan de volgende voorwaarden voldoen:

1. U ontving een uitkering op basis van de WWB of IOAW, en 2. U heeft onbetaalde additionele werkzaamheden verricht op een zogenaamde participatieplaats

(artikel 10a WWB), en 3. Die werkzaamheden bij die werkgever heeft u tenminste gedurende 6 maanden in een aangesloten

periode verricht, en 4. Voor u was de kans op arbeidsinschakeling gering en daardoor was u (op dat moment) niet

bemiddelbaar op de arbeidsmarkt, en 5. U heeft voldoende meegewerkt aan uw arbeidsinschakeling en geen maatregel of waarschuwing

ontvangen tijdens de participatieplaats. Waarom hebben wij dit opnieuw onderzocht? U heeft in 2017 bij ons een aanvraag ingediend voor de premie participatieplaats. Deze aanvraag hebben wij toen afgewezen. De Ombudsman heeft ons geadviseerd om deze afwijzing opnieuw te beoordelen. Dit omdat wij ons besluit in 2017 beter hadden kunnen uitleggen en toelichten. We hopen dat hiermee gedaan te hebben. Heeft u vragen? Heeft u nog vragen over deze brief? Dan kunt u telefonisch contact opnemen met mij opnemen via 0528-140528. Bent u het niet eens met dit besluit? ---Standaardregel over bezwaar ----- Met vriendelijke groet, Namens Burgemeester en Wethouders, Ronald Haveman Teamleider Werk en Re-integratie

Eindrapportage projectmatige herbeoordelingen premie participatieplaatsen 11

Bijlage 4b: Tekst modelbeschikking toekenning Geachte … Op 2 maart stuurden wij u een brief. Hierin hebben we u laten weten dat wij uw aanvraag voor een aanvraag premie participatieplaats (2017) opnieuw zouden beoordelen. Dat hebben wij inmiddels gedaan. Hierbij informeren wij u over ons besluit. Ons besluit Ons onderzoek heeft ertoe geleid dat wij tot de conclusie gekomen zijn dat u alsnog in aanmerking komt voor een premie participatieplaats. …. Persoonlijke zinssnede per individu met de motivering waarom hij of zij wel voldoet aan de voorwaarden…. De premie wordt toegekend voor uw werkzaamheden bij ….., van ….. tot…., voor ….. uur per week. Uw premie Wij stellen uw premie vast op ….. Dit bedrag zal aan u worden overgemaakt op het bij ons bekende rekeningnummer, binnen twee weken na dagtekening van deze brief. Voorwaarden voor een premie Participatieplaats Om in aanmerking te komen voor de premie voor een participatieplaats (in de periode 2012-2014) moest u aan de volgende voorwaarden voldoen:

1. U ontving een uitkering op basis van de WWB of IOAW, en 2. U heeft onbetaalde additionele werkzaamheden verricht op een zogenaamde participatieplaats

(artikel 10a WWB), en 3. Die werkzaamheden bij die werkgever heeft u tenminste gedurende 6 maanden in een aangesloten

periode verricht, en 4. Voor u was de kans op arbeidsinschakeling gering en daardoor was u (op dat moment) niet

bemiddelbaar op de arbeidsmarkt, en 5. U heeft voldoende meegewerkt aan uw arbeidsinschakeling en geen maatregel of waarschuwing

ontvangen tijdens de participatieplaats. Waarom hebben wij dit opnieuw onderzocht? U heeft in 2017 bij ons een aanvraag ingediend voor de premie participatieplaats. Deze aanvraag hebben wij toen afgewezen. De Ombudsman heeft ons geadviseerd om deze afwijzing opnieuw te beoordelen. Dit omdat wij ons besluit in 2017 beter hadden kunnen uitleggen en toelichten. We hopen dat hiermee gedaan te hebben. Heeft u vragen? Heeft u nog vragen over deze brief? Dan kunt u telefonisch contact opnemen met mij opnemen via 0528-140528. Bent u het niet eens met dit besluit? ---Standaardregel over bezwaar ----- Met vriendelijke groet, Namens Burgemeester en Wethouders, Ronald Haveman Teamleider Werk en Re-integratie