Projectboekje BiB - 2010.pdf

Voorwoord Voor u liggen ruim 200 projecten waarin bedrijven en scholen samen het praktijkleren van duizenden leerlingen verbeteren: het resultaat van ruim drie jaar uitvoering van de subsidieregeling Beroepsonderwijs in Bedrijf (BIB). Deze regeling heeft zich al die jaren mogen verheugen in een grote belangstelling. Doel is het praktijkleren te verbeteren door de samenwerking tussen bedrijven (in het bijzonder de MKB bedrijven) en (V)MBO scholen te stimuleren. In dit boekje treft u van het merendeel van deze projecten een beschrijving aan van de inhoud, de bedrijfssector, de school, de looptijd, de betrokkenen. Wat die korte tekstjes niet in beeld brengen is de grote inzet, doorzettingsvermogen en creativiteit van de samenwerkingsverbanden om elk project tot een succes te maken. Dat blijkt keer op keer, ook tijdens een werkbezoek als de voortgang door een vertegenwoordiger vanuit het ministerie met belangstelling wordt gevolgd. Bedrijven en scholen kunnen met recht trots zijn op de klinkende resultaten die worden gerealiseerd. Er kan inmiddels geen nieuw beroep meer worden gedaan op deze subsidieregeling maar de lopende projecten zijn de komende jaren nog volop aan de slag. Ze leiden tot enthousiaste en goed opgeleide toekomstige medewerkers voor het bedrijfsleven. Rest ons de projecten een succesvolle voortzetting toe te wensen! Koen de Pater Manager Human Capital – Onderwijs & Arbeidsmarkt Agentschap NL

Leeswijzer In dit projectenboekje staat basisinformatie van alle uitgevoerde en in uitvoering zijnde projecten gedurende de looptijd van de BiB-regeling (2007-2010). Waar mogelijk is een verwijzing opgenomen naar specifieke projectenwebsites voor actuele informatie. De projecten staan in oplopende volgorde per kalenderjaar gepresenteerd. Uit het projectnummer kunt u het startjaar afleiden (bijvoorbeeld BiB07.. staat voor 2007). In het overzicht hieronder staan de projecten gerubriceerd op branche. Voor achtergrondinformatie en cijfermateriaal over de BiB-regeling kunt u op de website (www.agentschapnl.nl/beroepsonderwijsinbedrijf) terecht. Index

Gecombineerde projecten

BIB07012 Levensecht leren in Westlandse beroepsomgeving

BIB07063 Samenwerking bedrijven BHS

BIB07087 Skillslab: vakvaardigheden leer je in de praktijk

BIB08013 Prakties leren en werken

BIB08021 Kwaliteitsimpuls on the job

BIB08035 MatchRoom

BIB09090 Roy Heiner Academie

BIB10009 Al werkend groen en zorg combineren in de praktijk

BIB10036 De vrije teugel

BIB10037 Paard en Recreatie

Agrarische- en groen sector

BIB07002 Groene praktijk in het beroepsonderwijs

BIB07057 Dieren verzorgen doe je in de praktijk

BIB07070 Leren met open vizier in open veld

BIB08034 Glasmaster

BIB08075 Traject leren en werken Glastuinbouw (voorafgaand aan BIB10046)

BIB08085 Verlichting taken ondernemer

BIB09002 MBO dierverzorgers aan de leiding

BIB09011 Young Farmers

BIB09027 Samen op weg

BIB09030 Dierenkliniek en beroepsopleiding samen in de praktijk

BIB09052 Groene vingers

BIB09058 Groenwerk

BIB09068 Met praktijkleren naar een toekomst in een bedrijf van de cumelasector

BIB09082 Flierefluitend leren praktijkleren

BIB09084 Ondernemendheid in de groene beroepen

BIB09087 Vernieuwing GOA Leergang

BIB10002 'Je kunt' DE BOOM IN

BIB10014 Opleidingsschip Visserij PD147

BIB10027 Praktisch groen

BIB10034 Young Farmers

BIB10046 Verduurzaming Leerwerktraject Glastuinbouw Steenbergen (vervolg op BIB08075)

BIB10051 Groene themadagen in het groene vmbo

BIB10055 Groen Actief Peelland

Horeca/Foodsector

BIB07029 Kwaliteit horeca begint op school

BIB07039 HORECA Leerbedrijf: trattoria

BIB08010 Mondiaal Fast Service

BIB08011 Individueel opleiden medewerkers direct op de werkvloer

BIB08091 Scholingskraker

BIB08092 Combilo Leerfabriek

BIB08102 Toegankelijk Toerisme in Friesland

BIB09035 Hijs de Zeilen

BIB09040 Foodlab Amsterdam

BIB09063 ROC Hotel Almelo

BIB09089 Learn from the best (voorafgaand aan BIB10012)

BIB10004 Culinary & Hospitality Academy Arnhem

BIB10006 Stage sterren op de Rotterdam

BIB10011 First Class

BIB10012 Learn from the best (vervolg op BIB09089)

BIB10020 Foodfactory Meppel

BIB10022 Authentiek talentontwikkeling van gastheren-, vrouwen en koks.

BIB10060 Leerarrangementen consumptief breed

Handel/Toerisme

BIB08023 Praktijkgerichte beroepsopleiding voor vakbekwame schippers

BIB08065 Investeren en optimaliseren in het warenhuis van praktijkleren

BIB08090 The Freshpark Business School Venlo

BIB09006 Kansen Keren

BIB09010 Vernieuwd model voor praktijkleren in de detailhandel

BIB09042 De ideale verkoper in een ideale supermarkt

BIB09091 Mode in Bedrijf

BIB09096 Detailhandel in de praktijk

BIB10021 Verbreed je horizon in het streekhof

BIB10029 Bedrijfsonderwijs: creëren van passievolle verkopers

Economisch, administratief, ICT, veiligheid

BIB07055 Secretaressepool

BIB07066 Het Stagebedrijf (voorafgaand aan BIB08030)

BIB08030 Het Stagebedrijf 'The working class' (vervolg op BIB07066)

BIB09014 ROC WIFI

BIB09016 Slagveilig

BIB09022 Totaalgemakkelijk Winkelleren

BIB09024 Digitale Poort Leiden

BIB09061 Leiden onderneemt met secretarieel talent

Sport/beweging

BIB08018 Telstart

BIB08036 Ontginning van een onbekend werkterrein in de sport

BIB08040 Brug tussen leren en werken (voorafgaand aan BIB10054)

BIB08061 Bedrijfsonderwijs Sport en Beweging

BIB08073 Leerbedrijf Plangebied Sportstad Heerenveen

BIB08074 Een vitale samenwerking

BIB10010 Outdoor animator

BIB10054 Brug tussen leren en werken (vervolg op BIB08040)

Zorg en Welzijn

BIB07069 Verstand van haarzaken (voorafgaand aan BIB09065)

BIB08004 Geknipt voor AMI

BIB08052 Actief in praktijkleren

BIB08058 Wellness carrousel (voorafgaand aan BIB09072)

BIB08077 Geknipte praktijkervaring voor de kapper van de toekomst

BIB09005 Lerend werken in de praktijk

BIB09037 Pilotopleiding assistent drogist

BIB09065 OLB Verstand van haarzaken/haircare (vervolg op BIB07069)

BIB09072 De Wellness Carrousel (vervolg op BIB08058)

BIB10025 Springplank VMBO

Transport en Logistiek

BIB07023 Logistiek in de praktijk

BIB07042 Werken en leren bij The Greenery

BIB07047 Simulatiepraktijk chauffeur beroepsgoederenvervoer (voorafgaand aan BIB10018)

BIB07086 Canisius College geeft les in levensechte beroepsomgeving

BIB08101 Transport en Logistiek College

BIB09083 High TechnoChallenge

BIB10018 Verduurzaming simulatiepraktijk chauffeur beroepsgoederenvervoer (vervolg op

BIB07047)

BIB10043 Truck Academy

Bouw en infra

BIB07034 Werken aan competente leerlingschilders

BIB07046 Praktijkleren bouwtechniek Uithoorn en omgeving (voorafgaand aan BIB08049)

BIB07051 Doorstroom Bouw

BIB07056 Praktijkleren klusser

BIB07075 Competentiegericht onderwijs in het bouwbedrijf

BIB08037 Schilderplus

BIB08049 Bouwtechniek Uithoorn vervolgt (vervolg op BIB07046)

BIB08051 Van siersteen tot hoeksteen

BIB08063 Ontwikkeling BouwLeerHuis

BIB08084 Leerlingbouwplaatsen Infra (voorafgaand aan BIB09036)

BIB08094 Jouw Baan, Mijn Baan

BIB09013 SchilderCompany

BIB09019 Praktijk gestuurde schildersopleiding Friesland (voorafgaand aan BIB10003)

BIB09020 Maatwerk BOL - BBL

BIB09023 Bouwopleiding in Bedrijf (voorafgaand aan BIB09097)

BIB09032 Vakcentrum Schilderen Zwolle (voorafgaand aan BIB10015)

BIB09036 Leerlingbouwplaatsen Infratechniek (vervolg op BIB08084)

BIB09062 TOOLZ

BIB09070 Werk in Zicht

BIB09075 Lancering PTR

BIB09094 Bouwstenen voor de basis

BIB09097 Bouwopleiding in Bedrijf (vervolg op BIB09023)

BIB10003 Praktijk gestuurde schildersopleiding Friesland (vervolg op BIB09019)

BIB10007 Bouwstenen voor niveau 1 opleidingen

BIB10015 Vakcentrum Schilderen & Onderhoud Zwolle (vervolg op BIB09032)

BIB10028 MBO schilderen in het vo

BIB10039 Grenzeloos restaureren

BIB10041 Dakmanschap wordt vakmanschap

BIB10044 Resultaat gericht opleiden voor resultaatgericht vastgoedonderhoud

BIB10050 Gelders restauratiecentrum (GRC)

BIB10063 Colour your future

Multimedia

BIB07014 Beroepenoriëntatie in de Grafimedia (voorafgaand aan BIB08020)

BIB07018 Grafisch plan

BIB07044 Voorbeeldige Beeldtechniek (voorafgaand aan BIB09085)

BIB07084 Sign, daar tekenen wij voor!

BIB08020 Duurzaam en integraal praktijkleren voor het vmbo Grafimedia (vervolg op

BIB07014)

BIB08039 Ondernemende talentontwikkeling in een leeronderneming

BIB08048 Engraving Factory

BIB08076 Het multimedia opleidingsatelier annex projectenbureau

BIB09009 Opleiding en ontwikkeling van media professionals in Brabant (voorafgaand aan

BIB09086)

BIB09015 DAVE

BIB09021 Beter Praktijkleren opleiding Signmaker

BIB09066 De Mediamakers

BIB09077 Special effects

BIB09078 SAVI

BIB09085 Verduurzaming voorbeeldige beeldtechniek (vervolg op BIB07044)

BIB09086 Praktijkleren in de AV-branche in Noord-Brabant (vervolg op BIB09009)

BIB09088 Onderwijsleerbedrijf All Media

BIB10030 Druk doen!

BIB10031 ROCk en Poppodium

BIB10053 Leerbedrijf multimedia

BIB10058 Grafimedia in de praktijk: Digital Print Academy

Techniek

BIB07006 Elektrotechnisch praktijkleren

BIB07008 X-factory

BIB07035 Honderd jaar beroepsonderwijs in Oss

BIB07037 'Men machine' interface

BIB07038 Door werken leren (voorafgaand aan BIB09047)

BIB07040 VMBO Deurne duaal

BIB07041 Duurzame Energietechniek Zuidwest Nederland (voorafgaand aan BIB08017)

BIB07043 Praktijkleren in West-Brabant

BIB07045 Praktijk op maat in de Metaal

BIB07052 Polytechnisch Centrum Utrecht

BIB07053 Van classificeren naar kwalificeren

BIB07054 Vrienden van Elektro Zeeland (voorafgaand aan BIB09093)

BIB07059 Duurzaam samenwerken en opleiden in de Energie (voorafgaand aan BIB08054)

BIB07061 (Re)Creatie

BIB07065 Een sterk staaltje praktijkleren

BIB07068 Matchpoint Vallei

BIB07076 Het PTA in de praktijk (voorafgaand aan BIB08078)

BIB07077 Samen werken aan Beroepsonderwijs

BIB07082 Versterken Praktijkleren in de BOL 4 MTW en Mechatronica

BIB07085 Oude kennis in jonge handen

BIB08008 Oogsten van talent

BIB08014 Samen werken samen leren

BIB08017 Bevordering kennisuitwisseling (vervolg op BIB07041)

BIB08022 Praktisch omgaan met theorie in de installatiebranche

BIB08029 Praktijkcentrum Zwolle

BIB08038 Praktijkgericht samenwerken

BIB08046 CNC programmeertechnieken

BIB08054 Energie service Friesland (vervolg op BIB07059)

BIB08059 Living AT work

BIB08071 Samen werken in de regio Rijndelta

BIB08078 Het PTA vervolg (vervolg op BIB07076)

BIB08083 2_Wheel Praktijkleren (voorafgaand aan BIB09041)

BIB08086 Innovatief Praktijkleren in de Plaatbewerking

BIB08087 Energiek Duurzaam

BIB08095 Sleutelwerkplaats Barendrecht

BIB08097 Vakcollege in de regio Rivierenland

BIB09004 Expertise- en trainingscentrum Mobiele Werktuigen Praktijkleren on-site

BIB09007 Samen starten in Sliedrecht

BIB09012 Technische mavo Leiden (voorafgaand aan BIB09049)

BIB09025 Maatwerk in Mechanisatie (voorafgaand aan BIB10038)

BIB09026 Praktijkleren in distributietechniek

BIB09028 Metaalbewerking op moderne wijze

BIB09039 Techniek Interdisciplinair in Bedrijf

BIB09041 2_Wheel Praktijkleren (vervolg op BIB08083)

BIB09044 Duurzaam praktijkleren Leiden (voorafgaand aan BIB10032)

BIB09047 Door werken leren vervolgt (vervolg op BIB07038)

BIB09049 Beta mavo (vervolg op BIB09012)

BIB09057 Verbeteren praktijkleren in de installatietechniek

BIB09064 Leerwerk smederij

BIB09071 GP I&E

BIB09073 Praktijkleren LPI Midden Brabant

BIB09079 Ontwikkeling Praktijkleercentrum Installatietechniek

BIB09080 Agrarische techniek aan de basis

BIB09081 Naar meer kennis en kwaliteit (voorafgaand aan BIB10017)

BIB09093 Vrienden van Elektro Zeeland (vervolg op BIB07054)

BIB10001 Ondernemend technisch onderwijs

BIB10013 BPV en OnStage ICT opleidingen

BIB10017 Naar meer kennis en kwaliteit (vervolg op BIB09081)

BIB10023 Praktijkleren distributietechniek

BIB10032 Duurzaam Praktijkleren Leiden (vervolg op BIB09044)

BIB10035 Gezamenlijk ontwerp bedrijf en school van de opleiding instalelektro

BIB10038 Maatwerk in Mechanisatie (vervolg op BIB09025)

BIB10040 Multidisciplinair Praktijkleren in Hardenberg

BIB10045 Metaalbewerking op moderne wijze

BIB10052 Verbrandingsmotoren (VMT)

St. GOA Groen Zuid Nederland brengt de groene praktijk in het beroepsonderwijs Binnen dit project wil men leerlingen dichter bij de praktijk van groenvoorziener/hovenier en boomkweker brengen omdat dat nu onvoldoende het geval is. De betrokkenheid van het bedrijfsleven bij de lesactiviteiten moet worden vergroot. Daarvoor krijgen de praktijkopleiders meer inbreng in de lessen en wordt er een link gelegd naar de deelnemende bedrijven. Ook de contacturen bij de bedrijven moeten worden vergroot. Uiteindelijk wil men een betere aansluiting tussen onderwijs en praktijk bewerkstelligen. Kenmerken project

De leerlingen worden geworven via Centra voor Werk en Inkomen, de media, en door afstuderende vmbo‟ers te benaderen

De contacturen van de leerlingen zullen voor een deel op het bedrijf plaatsvinden (praktijkdagen)

Docenten zullen op de praktijkdagen aanwezig zijn Praktijkopleiders krijgen scholing in het overdragen van kennis Per schooljaar wordt een speciale klas ingericht voor dit project De lesstof zal worden toegesneden op de sector en de doelgroep

Samenwerkende partijen Aanvrager: Stichting Gemeenschappelijke Opleidingsactiviteit Zuid-West Nederland

Prinsentuin College Breda

Opleiding mbo

Aantal stageplaatsen (initieel) 42

Looptijd 1 juni 2007 – 1 augustus 2010

Subsidie € 154.813

Projectnummer BIB07002

Sector Agrarische- en groen sector

Projectleider De heer Arno Hendericks; [email protected]

Elektrotechnisch praktijkleren op meerdere schakelborden tegelijk Drie bedrijven in de elektrotechniek en drie scholen uit de omgeving van Woerden/Montfoort ontwikkelen samen een doorlopende leerlijn voor de elektrotechniek. Een groep vmbo leerlingen krijgt hierdoor een bedrijfs- en praktijkgerichte opleiding en stroomt uit met een startkwalificatieniveau. Omdat de kwaliteit van de instroom in het vmbo en de gediplomeerde uitstroom in de elektrotechniek in deze regio (Montfoort, Woerden en IJsselstein) zorgwekkend is, is het de bedoeling om met alle samenwerkende partijen ervoor te zorgen dat het praktijkleren weer voldoende toegespitst wordt op de technische kennis en vaardigheden die de bedrijven nodig hebben. Kenmerken project

Praktijkgerichte leerroute met innovatieve stagevormen De leerroute/opleidingsplan moet persoonlijk en flexibel ingevuld kunnen worden door de

leerling De voortgang van de leerlingen wordt vastgelegd d.m.v. een te ontwikkelen webtool Het organiseren van bedrijfsbezoeken voor leerlingen Er zijn docentstages bij de elektrotechnische bedrijven en gastlessen op school vanuit het

bedrijfsleven Ontwikkeling toetsingskaders praktijkleermeesters Actieve werving vanuit de brancheorganisatie om zich bij het samenwerkingsverband aan

te sluiten

Samenwerkende partijen Aanvrager: Van den Pol Elektrotechniek bv Kromwijk elektro techniek bv Clipper Music Service Minkema College Woerden Cals College IJsselstein ROC Midden Nederland Kenniscentrum Kenteq

Opleiding vmbo bovenbouw


Looptijd 1 september 2007 – 1 september 2010



Sector Techniek

Projectleider De heer Harry Frantzen; [email protected]

X-Factory Samenvatting Een aantal bedrijven in de foodsector en chemie en een ROC in Noord-Brabant heeft de handen ineen geslagen. Vmbo-scholen sluiten daar bij aan. Voor de bedrijven is het vinden van goed personeel vaak een probleem. Voor de school is het lastig om aan stageplekken te komen en vooral ook plaatsen waar alle competenties voldoende aan bod kunnen komen. De reden is dat het bedrijfsproces niet te zeer verstoord mag worden. Doelstelling De oplossing is een leerwerkbedrijf; een werkelijk commercieel draaiende fabriek die een breed scala van leerplaatsen biedt voor meer dan 100 leerlingen. Er is ook plaats voor functies als administrateur, installatietechniek of marketingmedewerker. De fabriek moet het technisch onderwijs aantrekkelijker maken. De leerlingen leren dus in een levensecht bedrijf, terwijl tegelijkertijd hun leermogelijkheden centraal staan. Zij gaan niet meer naar school. Het werkproces wordt gebruikt om alle vakken aan op te hangen. Dat betekent een zeer nauwe samenwerking tussen de docenten en leermeesters voor het ontwikkelen van lesaanbod en de begeleiding van de leerlingen. ‘Leerlingen worden gegrepen door de uitdagingen van een dergelijke onderneming’

De heer Ermers van Peka Kroef, producent van aardappelproducten: “We creëren met deze fabriek een ultieme leeromgeving waar in we - samen met de scholen in een vergaande vorm - theorie en praktijk op elkaar gaan afstemmen. Voor de bedrijven een mooie kans om hun inhoudelijke praktijkkennis in te brengen en mee te werken aan het opleiden van vakbekwaam personeel. En straks kunnen andere bedrijven in de regio gemakkelijk instappen en meedoen.” “Studenten worden in de fabriek geconfronteerd met het ontwerpen, realiseren en vermarkten van een product, waardoor ze in aanraking komen met alle facetten van een onderneming in de foodsector. We hopen dat de leerlingen gegrepen zullen worden door de uitdagingen van een dergelijke onderneming.”

Kenmerken project

Het leren vindt volledig plaats binnen de fabriek. De werkwijze en inhoud van het

praktijkleren zal helemaal nieuw opgezet moeten worden

Nieuwe manier van begeleiden: meester-gezel structuur. De leermeester stemt af op de

leerbehoefte (praktijktheorie) van de leerling, b.v. door het flexibel inschakelen van de

docent. Soms individueel en soms groepsgewijs. Daarbij is het van belang leergangen

beschikbaar te hebben

Deze veranderingen vragen ook om een nieuwe manier van beoordeling

Het proces wordt ondersteund met ICT-tools en het inrichten van ruimtes voor instructie en

zelfstudie

Taakverdeling: de docenten zijn veel nauwer betrokken (buitenschools), krijgen een veel

zwaardere rol. Docenten en leermeesters moeten nauw afstemmen en samenwerken om

het leerproces rond de leerling te organiseren en de theorie en praktijk ook „just in time‟ aan

te bieden

De fabriek beoogt een doorlopende leerlijn te realiseren doordat leerlingen vanuit zowel

vmbo-mbo-hbo samenwerken en elkaar ondersteunen

Samenwerkende partijen

Aanvrager: Peka Kroef bv

Food Connection Point

Ploegmakers Food

Ingredients bv

Hobij groep

Fransen-Gerrits Productie bv

Huijbregt Groep

Rabobank Veghel Erp

Nagtzaam Accountants

Udea

ROC De Leijgraaf

Opleiding vmbo en mbo

Aantal stageplaatsen (initieel)

100 – 150

Looptijd 1 oktober 2007 – 1 oktober 2010



Sector Techniek

Projectleider Mevrouw Maryke Visser; [email protected]

Levensecht leren in de Westlandse beroepsomgeving In het Westland werken in dit project vier bedrijven en de ISW Hoge Woerd samen in het Werkprogramma Milestone Plan. Dit samenwerkingsverband wil de geringe instroom en grote uitval van vmbo leerlingen drastisch veranderen. Een knelpunt was dat bedrijven uit o.a. de bouw en de zorg sector weinig stageplaatsen aan vmbo‟ers aanboden omdat de leerlingen teveel begeleiding nodig zouden hebben. De betrokkenheid van het bedrijfsleven bij het beroepsonderwijs bleek beperkt. Door de samenwerking wordt er nu een goede verbinding gelegd tussen de school en de werkplek. Er worden bedrijfsprofielen en stage competentieprofielen ontwikkeld waardoor de leerling gemotiveerd aan zijn stageperiode begint en er geen talent onbenut blijft. Kenmerken project

Het realiseren van levensecht leren in het bedrijf (buitenschools leren)

Het verhogen van de beroepskwalificatie van de leerling

Het van A tot Z uitvoeren van praktijkopdrachten door leerlingen, het echt meewerken in het arbeidsproces

Stimuleren van de eigen verantwoordelijkheid van de leerling

Het ontwikkelen van praktijkgerichte onderwijsprogramma‟s

Samenwerkende partijen Aanvrager: Bouwbedrijf WEBA bv Ferral Systems bv ‟s-Gravenzandse Kinderopvang stichting Okidoki Stichting Kwest (kinderopvang) Interconfessionele Scholengroep Westland Hoge

Woerd (ISW Hoge Woerd)






Sector Bouw en Infra/Zorg en Welzijn en Sport/beweging

Projectleider De heer Bert van Straten; [email protected]

Voor project in uitvoering www.levensechtleren-westland.nl

Beroepenoriëntatie in de Grafimedia In de Grafimedia branche wil men het huidige praktijkleren en de beroepenoriëntatie uitbreiden door middel van een beroepsoriëntatiecarrousel. In samenwerking tussen het Mediacollege Amsterdam en een aantal grafische bedrijven kunnen leerlingen bij meerdere bedrijven stage lopen (beroepsoriëntatiecarrousel). De leerlingen worden zo opgeleid tot geschikt vakpersoneel. Dat is noodzakelijk door de vele technologische ontwikkelingen in deze branche. Ook is de vraag naar personeel sterk toegenomen. Men hoopt door de carrousel de interesse voor de Grafimedia beroepen bij de vmbo leerlingen flink te vergroten. Deze nieuwe vorm van praktijkleren op het vmbo heeft hopelijk ook een preventieve werking op de uitval bij het mbo. Kenmerken project

Uitbreiding van de snuffelstages door uitgebreidere stages in een carrousel

Het formuleren van concrete stageopdrachten

Het versterken van het praktijkleren

Uitbreiding deelnemende bedrijven via de brancheorganisatie KVGO

Samenwerkende partijen Aanvrager: Drukkerij Aeroprint bv Printin‟ Motion bv Mediacollege Amsterdam vmbo - mbo WC2 Grafimedia, vmbo KVGO Kenniscentrum GOC

Opleiding vmbo


Looptijd 1 september 2007 – 1 januari 2008

Subsidie € 9.000

Projectnummer BIB07014 (voorafgaand aan BIB08020)

Sector Multimedia

Projectleider De heer F. van Dusschoten; [email protected]

Grafisch plan Door de samenwerking tussen twee grafische bedrijven en het Segbroek College kunnen leerlingen het hele grafische proces in de praktijk leren. Het praktijkleren gebeurt voor een deel in het grafische bedrijf en voor een deel op school. De school laat de leeromgeving aansluiten op die van de twee grafische bedrijven. De leerlingen leren hoe ze de wens van de klant kunnen vertalen naar het product en maken kennis met de verschillende afdelingen van het grafische bedrijf. Hierdoor wordt niet alleen de interesse van de leerlingen gewekt voor het grafische beroep maar sluit de opleiding beter aan bij de vraag vanuit het bedrijfsleven naar hoog gekwalificeerd personeel. Kenmerken project

Het ontwikkelen van een curriculum voor het uitvoeren van realistische opdrachten Leerlingen leren communiceren met klanten Intensieve samenwerking school en betrokken bedrijven Wisselende praktijk leeromgeving: voor een deel op school en voor een deel in de twee

bedrijven Leerlingen doorlopen het hele proces van ontwerp tot en met productie

Samenwerkende partijen Aanvrager: Arjan Hoogland Ideeën Koninklijke De Swart Segbroek College



Looptijd 1 september 2007 – 1 augustus 2008

Subsidie € 31.978


Sector Multimedia

Projectleider De heer Gerard Wesselo; [email protected]

Logistiek in de praktijk De regio Coevorden is de laatste jaren uitgegroeid tot een belangrijk logistiek knooppunt. Het centrum maakt deel uit van het grote bedrijvenpark Europark Coevorden-Emlichheim, dat nog steeds volop in ontwikkeling is. De bedrijven die hier zijn gevestigd, hebben de komende jaren grote behoefte aan goed logistiek personeel. Tot nu toe ontbreekt het echter aan een goede praktijkgerichte opleiding die verder gaat dan Logistiek leren op niveau 1 en 2. Oplossing Bedrijven en vmbo- en mbo-scholen in Coevorden en omgeving gaan nauwer samenwerken. Het uiteindelijk doel is een praktijkgerichte opleiding Logistiek en goede stageplaatsen bij bedrijven in Coevoerden. ‘Specifiek logistieke kennis’ „De Regio Zuidoost-Drenthe, en met name Coevorden en omgeving, vervult een belangrijke rol in distributieland. Onze bedrijven hebben daarom steeds meer behoefte aan goed mbo-gekwalificeerd personeel met specifieke logistieke kennis. Mensen die ervaring hebben met bedrijfsmatige logistieke ervaring. De term logistiek blijft op dit moment binnen de opleidingen nog te veel steken bij begrippen als verplaatsing van goederenstromen via water, spoor, lucht en over de weg. Logistiek heeft echter ook te maken met de goederenverplaatsing in een fabriek. Ook een werkvoorbereider heeft logistieke kennis en ervaring nodig. Tot nu toe ontbrak het echter aan een gedegen opleiding hiervoor. Dit project gaat dat veranderen.‟ Fred Koggel, algemeen directeur Knijnenburg Kenmerken project

Nauwe samenwerking bedrijfsleven en scholen Beter aansluiting vmbo-opleiding Logistiek bij

vervolgonderwijs Praktijkgerichte verkorte mbo-opleiding van drie jaar Opleiding leermeesters en coachingsrol voor docenten Goede stageplaatsen bij bedrijven in Coevorden

Samenwerkende partijen Aanvrager: Knijnenburg & Technology

Bedrijven die gevestigd zijn in het Europark Coevorden-Emlichheim

Vmbo De Nieuwe Veste Gemeente Coevorden

Opleiding vmbo bovenbouw en mbo





Sector Logisitek

Projectleider De heer Harm Pepping; [email protected]

Voor project in uitvoering www.logistiekleren.nl

Kwaliteit Horeca begint op school De ambachtelijke horecabedrijven zijn ontevreden over de huidige praktische en inhoudelijke aansluiting met onderwijsinstellingen. Grootste oorzaak is een gebrek aan een goede dialoog met het beroepsonderwijs. Hierdoor sluiten opleiding en praktijk niet of nauwelijks op elkaar aan. Het project is een totaalaanpak om de leerwerkplaats, taken van de leerling, leerlingbegeleiding en ondersteuning door leermeesters beter op elkaar af te stemmen en te organiseren. Dit betreft 20 horecabedrijven die nauw samenwerken met vier ROC‟s. ‘Leerwerkplek met goede begeleiding’ „Op dit moment stoppen te veel leerlingen voortijdig met hun horecaopleiding. We moeten er dus voor zorgen dat leerlingen al tijdens hun praktijkopleiding weten wat er van ze wordt verwacht. Dat ze in een bedrijf komen dat past bij hun eigen ambities en opleidingsdoelstellingen. Een praktijkplek waar ze zich thuis voelen, een goede opleiding krijgen en waar ze goed worden begeleid. Dat kan alleen door een goede samenwerking en heldere afspraken tussen school, bedrijfsleven en leerling. Daarbij is ons motto: de leerling, het leerbedrijf en de praktijk centraal.‟ Leo Bruijn, horecaondernemer en stuurgroepvoorzitter van het project Kenmerken project

Ontwikkelen van bedrijfs- en leerlingenprofielen, een leerloopbaan op maat en een leerlingenvolgsysteem

Ondersteunen begeleider leerling en leermeester Uitwisselen van kennis en expertise Goede afspraken over taken en verantwoordelijkheden van bedrijf en school Betere samenwerking tussen bedrijven onderling en bedrijven en scholen

Samenwerkende partijen Aanvrager: 20 ambachtelijke horeca-ondernemingen ROC Zadkine (Rotterdam) ROC Amsterdam ROC Eindhoven ROC Koning Willem 1 College (Den Bosch)

Opleiding mbo niveau 2; kok en gastheer/gastvrouw


Looptijd 1 augustus 2007 – 1 augustus 2009



Sector Horeca

Projectleider Mevrouw Irene de Vries; [email protected]

Werken aan competente leerling-schilders In de schildersbranche in West Brabant neemt de werkgelegenheid veel sneller toe dan het aantal beschikbare arbeidskrachten. Het schildersbedrijf Lindhout Schildersbedrijf en het Da Vinci College werken al langer samen en willen in dit project de schildersopleiding moderniseren. De opleiding moet beter aansluiten bij de hogere eisen aan de materialenkennis, kennis van de arbo en milieu en veiligheid. Ook de beroepshouding en sociale vaardigheden van de leerlingen krijgen meer aandacht. Een jaar later sluit de opleiding grafische techniek zich bij het project aan. In het project worden stage competentiemodellen ontwikkeld voor de leerlingen, de docenten en de praktijkleermeesters. Op deze manier zorgen het schildersbedrijf en de school ervoor dat leerlingen leren werken aan echte klussen buiten de school. Kenmerken project

Intensieve samenwerking school en betrokken schildersbedrijf als pilot Na een jaar volgt de afdeling grafische techniek („uitrol‟) Het ‟educational partnership‟ tussen bedrijven en onderwijs met dezelfde aanpak moet

leiden tot minder uitval en een hogere motivatie bij de leerlingen Ontwikkelen van echte buitenschoolse praktijkopdrachten Modellen voor coaching en begeleiding worden vastgesteld en leermiddelen worden

ontwikkeld

Samenwerkende partijen Aanvrager: Lindhout Schildersbedrijf bv Da Vinci College Roosendaal


Aantal stageplaatsen (initieel) 50 - 70




Sector Bouw en Infra

Projectleider De heer C.P.J. Geertzen; [email protected]

Honderd jaar beroepsonderwijs in Oss. De ondernemende docent Werkgevers zijn veel tijd kwijt met de begeleiding van vmbo-stagiairs, omdat ze niet zo zelfstandig zijn. Leerlingen leren tijdens de stage vaak onvoldoende over het bedrijf. Bedrijven en scholen kennen elkaar onvoldoende en werken momenteel weinig samen. Dit project wil leerlingen van de bovenbouw vmbo van het Hooghuis College in Oss levensecht laten leren door hen zeer concrete praktijkopdrachten te laten uitvoeren. Leerlingen voelen zich dan meer serieus genomen. Scholen en bedrijven worden meer betrokken bij de ontwikkeling van competenties op het gebied van loopbaan en burgerschap.

‘Wow, wat een mooi vak!’

Elektrotechniek heeft geen flitsend imago, vanwege het theoretische onderwijs. Veel leerlingen denken aan stopcontacten en draden trekken. Saai. Maar als ik ze vertel dat we in huizen systemen aanleggen die alle apparaten met elkaar verbinden, wordt het al anders. Met één knop alle lichten bedienen, de vaatwasser aanzetten, strijkbout opwarmen en de verwarming aanzetten en het alarm activeren. Elektrotechniek als middel voor veilig en comfortabel leven. Met de lessen die ik ga geven op school wil ik de beleving van die jongens en meiden veranderen in “Wow, wat een mooi vak!”

Michel Schrijvers, directeur Schrijvers Elektrotechniek

Kenmerken project

Opleiding tijdens stage bij bedrijven in plaats van snuffelstage en praktijkoefening op school Praktijkoefeningen worden uitgevoerd van idee en offerte tot product en klantbegeleiding Stagecompetenties ontwikkelen voor leerlingen, stagedocenten en praktijkleermeesters Vmbo-meetlat ontwikkelen om prestaties te beoordelen en te herkennen Stages uitvoeren voor pilotprojecten van tachtig derde- en vierdejaars vmbo Vernieuwde stageaanpak (financieel) inbedden in onderwijsconcepten en

onderwijsprogramma‟s, zowel leerling als docent werken met leeropdrachten

Samenwerkende partijen Aanvrager: Schrijvers Elektrotechniek Hooghuis College, vmbo ROC De Leijgraaf






Sector Techniek

Projectleider De heer Titus Burgers; [email protected]

‘Men machine’ interface Vanuit de industriële bakkerijbranche is er een grote vraag naar gekwalificeerde onderhoudstechnici die multi-inzetbaar zijn in het productieproces. In dit startproject zijn de mogelijkheden onderzocht voor een nieuw praktijkleerplan. Daarin moet veel aandacht komen voor het bedienen en het onderhouden van de steeds complexere, moderne bakkerijsystemen. In het praktijkdeel worden mobiele proefopstellingen gebruikt in praktijkcentra, maar ook in de industriële bakkerijen. Er is voor deze oplossing gekozen omdat de gewone machines continu in gebruik zijn. Kenmerken project

Intensieve samenwerking school en betrokken bedrijf Het bekijken van de haalbaarheid van het project en het betrekken van projectpartners Leerlingen moeten multi-inzetbaar worden opgeleid

Samenwerkende partijen Aanvrager: Technology unlimited bv Helicon Opleidingen

Opleiding mbo; levensmiddelentechnologie


Looptijd 1 september 2007 – 1 december 2007

Subsidie € 7.000


Sector Techniek

Projectleider De heer Ton Friesen; [email protected]

Door werken leren Een aantal technische bedrijven (meet- en regeltechniek) werken in dit startproject samen met het Maerlant College Brielle om de leerstof zo te verbeteren dat de praktijk het leren gaat sturen. De bedrijven geven in dit project actief aan hoe hun toekomstig personeel opgeleid moet worden. Het doel is een vernieuwd leerwerktraject te ontwerpen dat de leerlingen een duidelijk beroepsbeeld geeft en dat het leren vergemakkelijkt. De docenten moeten stage gaan lopen bij de bedrijven en de leermeesters worden door de school getraind om leerlingen beter te begeleiden. Kenmerken project

Intensieve samenwerking school en betrokken bedrijven Intensivering overleg praktijkleermeesters en docenten Opstellen van concrete leerwerkopdrachten De voorbereiding van ontwikkelen uitvoeringsactiviteiten De betrokkenheid van leerlingen en docenten met de leerbedrijven vergroten

Samenwerkende partijen Aanvrager: Revin Brielle bv Maerlant College Brielle Rotary Equipment Service bv Vermaat Technics bv

Opleiding vmbo


Looptijd 1 september 2007 – 1 maart 2008

Subsidie € 24.800


Sector Techniek

Projectleider De heer Toine Holten; [email protected]

Horeca Leerbedrijf Lava Legato Development en Da Vinci College Dordrecht zetten samen een leerbedrijf op in de vorm van een trattoria. Deze trattoria zal Italiaanse gerechten gaan maken en verkopen. De leerlingen van het Da Vinci College afdeling Horeca nemen tijdens hun stage de volledige bedrijfsvoering van de trattoria op zich. Zo maken ze kennis met alle facetten van het ondernemerschap. De leerlingen krijgen in hun stages niet de kans om commerciële ervaring op te doen. Dat kan nu in deze trattoria. Kenmerken project

Intensieve samenwerking school en betrokken bedrijf Bedrijfsmentoren die ervaring hebben in de horeca krijgen een speciale training in het

mentorschap Leerlingen zijn na hun opleiding theoretisch en praktisch voorbereid op het zelfstandig

ondernemerschap in de horecabranche Praktijkdeskundigen aantrekken om „clinics‟ te geven

Samenwerkende partijen Aanvrager: Lava Legato Development Da Vinci College Dordrecht

Opleiding mbo





Sector Horeca

Projectleider De heer Faouzi Chihabi; [email protected]

Voor project in uitvoering www.borgodaneto.nl

VMBO Deurne duaal Het regionaal bedrijfsleven in Deurne en omgeving wil samen met twee vmbo scholen het praktijkleren in de techniek structureel verbeteren. Het samenwerkingsverband schept goede voorwaarden om op dit gebied een kwaliteitsslag te maken. De betrokken bedrijven ontwikkelen met de vmbo scholen het praktijkleren in een nieuw onderwijsmodel. De totale leeromgeving in het vmbo moet zijn afgestemd op de leerling en zijn wens om een technisch beroep te leren. Het bedrijfsleven in en rond Deurne heeft grote moeite om gekwalificeerd personeel te krijgen. De bedrijven moeten werknemers vaak bijscholen omdat ze onvoldoende kennis hebben. Binnen dit project heeft men drie verschillende competenties ontwikkeld, waaraan de leerlingen stapsgewijs moeten leren voldoen. De leerling die in zijn gedrag duidelijkheid en structuur heeft aangebracht om zelfstandig aan een project deel te nemen is project competent. In de bovenbouw wordt de stage competentie ontwikkeld. De leerling die aan het eind van zijn opleiding maatschappelijk en privé de juiste keuzes maakt en het bijbehorend duidelijk en gestructureerd gedrag vertoont is loopbaan competent. Het vormgeven van stages en het bevorderen van een betere communicatie tussen de docenten, leerlingen en opleiders is een goede aanzet om het praktijkleren te vernieuwen en te werken aan een beter imago van de techniek. Kenmerken project

Het opzetten van een stagebureau Het invoeren van een op de praktijk gericht

onderwijsleerprogramma Samen scholingsactiviteiten opzetten Ontwerpen en implementeren van een communicatieplan Herziening bestaande contracten en werving nieuwe

bedrijven

Samenwerkende partijen Aanvrager: Coopmans Lutters Bouw Bouwbedrijf Manders van Doorne Keijsers-Manders Installatietechniek van Eersel bv Bouwopleiding Regio Helmond EVB electrical systems ROI Zuid Oost ROC Ter AA, sector Techniek en Technologie

Helmond Instelling voor VO Deurne vmbo



Looptijd 1 juli 2007 – 30 juni 2009



Sector Techniek

Projectleider De heer Frans De Jong; [email protected]

Duurzame Energietechniek Zuidwest Nederland Twee ROC‟s in het Rijnmond – Drechtstedengebied en De Haas Dieselmotoren bv werken samen om één praktijkopleidingscentrum te realiseren voor de opleiding dieselmotortechnicus. Het is nodig om de huidige opleiding te verbreden omdat de elektronica complexer wordt. Een up-to-date praktijkscholingslocatie moeten de opleiding en het beroep aantrekkelijker maken. De expertise van De Haas Dieselmotoren wordt ingezet om het onderwijsmateriaal te verbeteren. Kenmerken project

Intensieve samenwerking ROC scholen en De Haas Dieselmotoren bv

Eén praktijkopleidingscentrum vergroot het geven van een bredere praktijkopleiding

Alle technische faciliteiten op één locatie De leerlingen van beide scholen profiteren van de

unieke praktijkomgeving

Samenwerkende partijen Aanvrager: De Haas Dieselmotoren bv ROC Albeda College ROC Da Vinci College

Opleiding mbo niveau 2 en 3 (BBL); dieselmotortechnicus


Looptijd 1 oktober 2007 – 1 april 2008

Subsidie € 24.390

Projectnummer BIB07041 (vervolg in BIB 08017)

Sector Techniek

Projectleider De heer De Haas; [email protected]

Werken en leren bij The Greenery Drie bedrijven en twee scholen passen samen in dit project een nieuwe vorm van praktijkleren voor de opleiding logistiek medewerker toe. Onderwijs en praktijk vinden uitsluitend plaats op locatie bij The Greenery. The Greenery is een AGF bedrijf. In deze sector sluit de brede standaardopleiding tot logistiek medewerker niet goed aan op het specifiek werken in de AGF sector. In de nieuwe vorm zijn de cursussen voor het logistiek- en versbedrijf geïntegreerd. Op de werkvloer krijgt men les in productkennis en in logistiek. De leerling wordt in dit project op drie fronten (scholen, logistiek- en versbedrijf en een detacheerder) begeleid naar een baan als logistiek medewerker. Kenmerken project

Het opleidingstraject wordt verkort naar 1,5 jaar in plaats van 2 jaar Korte theorielessen en veel praktijkbegeleiding De leerling kan naast zijn opleiding parttime werken bij The Greenery De leerling kan via Aldivèr in een ander leerbedrijf worden geplaatst De docenten geven les op locatie en ontwikkelen met de betrokken bedrijven het

lesmateriaal De praktijkbegeleiders krijgen een intensieve opleiding

Samenwerkende partijen Aanvrager: The Greenery Albeda College Aldivèr Uitzendbureau Internationaal Transportbedrijf Dijco bv Edudelta Onderwijsgroep

Opleiding mbo (BOL); logistiek medewerker

Aantal stageplaatsen (initieel) 10-20




Sector Transport en Logistiek

Projectleider De heer A. van Nieuwamerongen; [email protected]

Praktijkleren in West-Brabant Een aantal bedrijven in West-Brabant gaan samen met de school voor de opleiding Metalelektro- en Installatietechniek een praktijkcentrum opzetten. Leerlingen kunnen hier onder begeleiding oefenen met de nieuwste machines. Deze aanpak moet voorzien in ontbrekende praktijkvaardigheden. Ook moet de hoge uitval van jongeren tijdens de opleiding verminderen. In het project werkt een ROC samen met negen bedrijven. In het praktijkcentrum zullen praktijkopleiders didactisch geschoold kunnen worden. Kleine bedrijven kunnen gebruik maken van het praktijkcentrum als ze voor een leerling bepaalde aspecten van de opleiding niet in huis hebben. In het praktijkcentrum staat de leerling en zijn/haar opleiding centraal. Kenmerken project

Intensieve samenwerking school en betrokken bedrijven Trainingsprogramma voor praktijkopleiders Het praktijkcentrum verbindt het onderwijs en het technische bedrijf De leerlingen volgen een flexibel programma, gebaseerd op hun competenties

Samenwerkende partijen Aanvrager: BOZ Group bv Flowserve bv Timmermans Verspaningstechniek AMTC bv Peeters Landbouwmachines bv Van Mechelen Lifting Gear bv Touw bv ROC West-Brabant/Markiezaat College

Opleiding mbo (BOL/BBL); Metalelektro- en Installatietechniek


Looptijd 1 januari 2008 – 1 januari 2011



Sector Techniek

Projectleider De heer Wim Appels; [email protected]

Voorbeeldige Beeldtechniek De ontwikkelingen op mediagebied volgen elkaar zo snel op dat ROCs, met te weinig geld voor de nieuwste apparatuur, achterop raken. De AV opleidingen (o.a. cameraman, beeld- en geluid technicus, video editor) lopen ver achter bij de vraag vanuit het bedrijfsleven. Om de kloof te dichten tussen de opleiding “Audiovisuele productie” en het bedrijfsleven gaan Dutchview bv, Post Kaos, RTV Noord en ROC Friese Poort intensief samenwerken. In het project worden de toekomstige audiovisuele technici mede door het bedrijfsleven opgeleid. Doordat de opleidingen voor een deel binnen mediabedrijven plaats kunnen vinden beschikken de leerlingen over de nieuwste middelen en apparatuur. Na een pilotjaar voor de opleiding beeldtechniek wordt de opleiding uitgebreid naar andere AV opleidingen (licht-,geluid- en mediamanagement). De projectpartners verwachten het tekort aan hoog gekwalificeerd personeel door deze nieuwe manier van opleiden op te lossen. Kenmerken project

De opleiding wordt afgesloten met een diploma beeldtechniek (nieuw voor Nederland) Intensieve samenwerking school en betrokken bedrijven Medewerkers van Dutchview en RTV Noord gaan les geven op ROC Friese Poort Lessen op locatie bij Dutchview en RTV Noord in kleine groepen Exacte vakken (wis- en natuurkunde) krijgen extra aandacht bij de opleiding beeldtechniek

Samenwerkende partijen Aanvrager: Dutchview bv Post Kaos bv St. Regionale Televisie Noord (RTV Noord) ROC Friese Poort Drachten

Opleiding mbo niveau 4 (BOL); AV productie/lichten geluidtechniek





Sector Multimedia

Projectleider De heer Herman Julsing; [email protected]

Praktijk op Maat in de Metaal In dit project werken vier OBM‟s (OpleidingsBedrijf Metaal-structuur) samen uit de regio‟s Nijmegen/Cuyk, Midden-Nederland, de Valleiregio en Twente. Het praktijkleren moet worden verbeterd in de metaalsector door het opzetten en implementeren van maatwerktrajecten. De leerling doorloopt dan niet meer de standaardopleiding, maar er wordt gekeken naar de wensen van het bedrijf en vaardigheden van de leerling. Na deze inventarisatie wordt voor elke leerling een POP (Persoonlijk Ontwikkelingsplan) opgesteld waardoor de opleiding gerichter wordt en wellicht ook verkort kan worden. Na een pilotjaar volgt het „vrijhavenproject‟, waarin ervaring wordt opgedaan met de invoering van de maatwerktrajecten. In deze fase wordt een oplossing gezocht voor belemmeringen zoals weten regelgeving, waardoor maatwerk echt mogelijk kan worden. Leerling en bedrijf staan centraal in dit project, wat gemonitord wordt door onderzoeker Frans Meijers. Kenmerken project

Directe betrokkenheid van Metaalunie en landelijk OBM netwerk Het draait om afstemming tussen leermeester, docent en praktijkopleider Elke leerling volgt zijn eigen route en tempo Het praktijkgericht leren staat centraal

Samenwerkende partijen Aanvrager: OBM De Vallei bv OBM Midden Nederland bv OBM Twente OBM Cuijk / Nijmegen Koninklijke Metaalunie (Nieuwegein) ROC A12 (Ede) ROC De Leygraaf (Veghel) ROC Midden Nederland (Utrecht) ROC Twente (Hengelo) SMEOT (Hengelo) Werkartaal (Zeist) Vakopleiding Techniek (Cuijk)

Opleiding mbo, niveau 1 en 2 (BOL/BBL); Metaalsector


Looptijd 1 januari 2008 – 31 december 2010



Sector Techniek

Projectleider Mevrouw Marianne van Loenhout; [email protected]

Praktijkleren bouwtechniek Uithoorn en omgeving In Uithoorn en omstreken werken het bedrijfsleven in de bouwen timmerindustrie en de (v)mbo scholen intensief samen. Deze samenwerking is nodig om de opleiding bouwtechniek praktijk gerichter te maken. Ook wil men een doorlopende leer- en werklijn creëren. De partners, aannemer Ton van Vliet en de scholen, ontwikkelen opdrachten voor praktijkleren die de leerlingen daarna uittesten. Leerlingen en praktijkopleiders nemen eerder kennis van nieuwe ontwikkelingen in de bouwwereld. De kennis en vaardigheid van docenten en leermeesters wordt bevorderd. Kenmerken project

Intensief overleg tussen de bouwen timmerindustrie en de scholen in Uithoorn

Uitwisselen van mogelijkheden en ontwikkelingen tussen genoemd bedrijf en de scholen

Vergroten van het praktische karakter van de bouwtechniek opleiding

Een doorlopende leer- en werklijn

Samenwerkende partijen Aanvrager: Ton van Vliet Bouw bv RK SG Thamen (vmbo) ROC NOVA St. Hout en Meubel (mbo)

Opleiding vmbo en mbo; Bouwtechniek


Looptijd 1 oktober 2007 – 15 maart 2008

Subsidie € 9.050



Projectleider De heer A. van de Sande; [email protected]

Simulatiepraktijk chauffeur beroepsgoederenvervoer Blok-Huls Rijopleidingen en het Deltion College Zwolle willen samen de B- en C-rijsimulatoren integreren in de opleiding Chauffeur Goederenvervoer (BBL). Het praktijkleren met rijstimulatoren kan door een goede begeleiding voor een deel binnen de school plaats vinden. De opleiding wordt daardoor aantrekkelijk en laagdrempelig. Voor een verantwoord gebruik van de simulator is een juiste didactische aanpak nodig. De docenten worden daarvoor door rijinstructeurs van Blok-Huls Rijopleidingen geschoold. De rijstimulatoren kunnen dan een belangrijke rol spelen bij het praktijkleren, ook al kan de werkelijkheid er nooit volledig mee worden nagebootst. De leerling kan bepaalde moeilijke situaties oefenen wat in de praktijk of op de testbaan niet mogelijk is. Kenmerken project

Samenwerking tussen het Deltion College Zwolle en Blok-Huls Rijopleidingen Rijinstructeurs scholen de docenten bij Afstemming B- en C- rijsimulator op de individuele leerling Rijgedrag van collega-leerlingen worden in de groep geëvalueerd Begeleidingssystematiek wordt vastgelegd in een handleiding

Samenwerkende partijen Aanvrager: Blok-Huls Rijopleidingen Deltion College Zwolle

Opleiding mbo (BBL); chauffeur Goederenvervoer


Looptijd 1 oktober 2007 – 31 december 2008

Subsidie € 44.563



Projectleider De heer Tom te Riele; [email protected]

Doorstroom Bouw Het doel van de samenwerking tussen een praktijkopleidingsbedrijf en de twee vmbo scholen is om het praktijkleren van het vmbo aan te laten sluiten op de praktijksituatie in het bouwbedrijf. Het is de bedoeling om het kennisniveau van de leerlingen en het aantal gediplomeerden te verhogen. Ook wil men de tussentijdse en/of ongediplomeerde uitstroom van leerlingen voorkomen. Een onderdeel van het project is dat leerlingen twee weken stage kunnen lopen bij één van de aangesloten bedrijven. Het project heeft een groot bereik want bij SSPB Praktijkopleiding Bouw zijn 170 bouwbedrijven aangesloten. Kenmerken project

De docenten zorgen voor de begeleiding en het toezicht

De instructeurs van het SSPB geven instructie en doen de beoordeling

De praktijkopdrachten liggen dichter bij de praktijk

De 3e en 4e jaars kunnen praktijklessen volgen in vakonderdelen (Infrastructuur en Metselen, Machinale houtbewerking en Afbouw)

De 4e jaars kunnen metselen in de werkplaats of bij SSPB

Samenwerkende partijen Aanvrager: SSPB Praktijkopleiding Bouw IJmond-Kennemerland bv

Technisch College Velsen Kennemer College

Opleiding vmbo


Looptijd 1 september 2007 – 1 juli 2009




Projectleider De heer J. Driessen; [email protected]

Polytechnisch Centrum Utrecht Door samenwerking van een aantal bedrijven, twee commerciële opleidingsinstituten en twee ROC‟s is het Polytechnisch Centrum Utrecht (PTC) opgericht. Binnen dit project willen de partners de opleiding afstemmen op de regionale arbeidsmarkt. De volledige opleiding vindt plaats in de praktijksituatie binnen de leer- en opleidingsbedrijven. De leerlingen gaan niet meer 1 dag per week naar school maar de theorie, de instructie en de toepassing worden in dezelfde lestijd gegeven (beroepstaak gestuurd leren). De opleiding wordt kwalitatief beter en interessanter voor de leerling. Het onderwijsprogramma is vastgesteld na een behoeftepeiling van de bedrijven in de regio. Kenmerken project

Per leerling wordt een individueel opleidingsplan opgesteld

De startcompetenties van de leerling worden via EVC vastgesteld

Het ontwikkelen van een onderwijsconcept en begeleidingsmodel

Het maken van themabladen voor de leerlingen

Het ontwerpen van documenten voor de docent en de praktijkbegeleider

Samenwerkende partijen Aanvrager: Stichting ElektroWerk Regionaal Opleidingsbedrijf Installatietechniek

Utrecht (ROI) Veiligheid Door Sprinklers bv Getronics PinkRoccade ROC Midden Nederland Nieuwegein ROC ASA SBBO Leusden

Opleiding mbo niveau 2 (BBL); monteur installatie- en elektrotechniek


Looptijd 1 oktober 2007- 31 augustus 2010



Sector Techniek

Projectleider De heer Jeroen Rek; [email protected]

Van classificeren naar kwalificeren In de regio Twente werken het installatiebedrijf Geas energiewacht en het ROC Twente samen om de theorie en praktijk bij de opleiding mbo - installatietechniek beter op elkaar af te stemmen. Er wordt een nieuw opleidingsplan opgesteld op basis van beroepsgericht leren (BGL). De leerlingen zijn hierbij zelf verantwoordelijk voor hun ontwikkeling in het leerproces. Daarnaast worden er ondersteunende leermiddelen ontwikkeld en de voortgangrapportages gedigitaliseerd. Ook zijn er duidelijke afspraken gemaakt over de verantwoordelijkheden van de leerlingen, de praktijkbegeleiders en de begeleidende docenten. Kenmerken project

De lessen worden op school èn op de werkplek gegeven De inhoud van de lessen is specifieker gericht op de technische beroepstaken De leeractiviteiten tussen de school en het betrokken bedrijf zijn niet langer gescheiden Er is differentiatie mogelijk per leerling in leerstijl, leeronderwerp en onderwerpvolgorde De competenties voor de genoemde functies worden in kaart gebracht Docenten en leerbegeleiders worden bijgeschoold op het gebied van waarnemen en

beoordelen met eenzelfde maatstaf van competenties

Samenwerkende partijen Aanvrager: Geas energiewacht v.o.f. ROC Twente

Opleiding mbo; onderhouds- en servicemonteur installatietechniek


Looptijd 1 oktober 2007 - 31 augustus 2010

Subsidie € 89.707


Sector Techniek

Projectleider De heer Marco Lammers; [email protected]

Vrienden van Elektro Zeeland Vrienden van Elektro Zeeland is een samenwerkingsverband tussen negen elektrotechnische bedrijven en zeven onderwijsinstellingen. Met dit grote project willen beide partijen de beroepsoriëntatie binnen het vmbo aantrekkelijker maken en het praktijkleren bij het vmbo structureel veranderen. Het doel is vmbo leerlingen enthousiaster te maken voor het vak elektrotechniek, vaak zien deze het nog als een moeilijk en onaantrekkelijk vak. Het project richt zich op voorlichting aan vmbo-2 en bovenbouw leerlingen. De vernieuwde Praktijkgerichte Sectororiëntatie moet vmbo-2 leerlingen een beter beeld geven van de praktijk van de bedrijven. Dat gebeurt onder andere door het ontwikkelen van doe activiteiten voor leerlingen, die het resultaat mee naar huis kunnen nemen en zo ook de ouders positief kunnen beïnvloeden in de richting van de elektrotechniek. Om te zorgen voor een betere overdracht naar het mbo gaan de docenten vmbo–bovenbouw stage lopen bij de bedrijven en gaan ze daadwerkelijk meewerken. Daarnaast wordt een project gestart, waarin vmbo-leerlingen van één school en mbo-leerlingen samen een opdracht uitvoeren bij twee stagebedrijven. Hierdoor leren de leerlingen samen te werken. Een voorbeeld kan zijn het bouwen van een besturingskast voor bijvoorbeeld een basisschool of een pretpark. Dit project wordt daarna verder uitgebreid naar andere scholen, waardoor uiteindelijk een groot aantal leerlingen aan deze pilot zal deelnemen. Het resultaat van het nieuwe praktijkleren is dat leerlingen straks bewuster kiezen voor elektrotechniek en de instroom in de elektrotechniek van goed opgeleide werknemers groeit. De projectactiviteiten worden verdeeld over de deelnemende scholen en bedrijven. Kenmerken project

Vernieuwing van de Praktijkgerichte Sectororiëntatie Het praktijkleren herkenbaar veranderen De verschillende activiteiten tijdens het project worden verdeeld over verschillende scholen

en bedrijven om hen niet te zwaar te belasten Docentstages voor de vmbo – bovenbouw Uitvoeren van gezamenlijke projecten door het ROC, één vmbo en twee bedrijven Er zal een koppeling plaats vinden tussen Vrienden van Elektro Zeeland en Technum van

ROC Zeeland. Technum is een nieuwe ruimte met moderne apparatuur waar eigentijds techniek onderwijs wordt gegeven met een aantal technische bedrijven en enkele vmbo‟s

Evalueren van resultaten en een plan opstellen voor verbreding en verdieping

Samenwerkende partijen Aanvrager: Paree BV Elektro – Telecom Delta Techniek BV GTI Energy & Infra Imtech Industry BV Istimewa Elektro Schoonen Elektro BV Synto Installatiebedrijf Goes Walcheren Elektrotechniek BV Wolter en Dros ROC Zeeland Calvijn College vmbo CSW vmbo Middelburg Goese Lyceum vmbo Pontes Pieter Zeeman vmbo Nehalennia SSG vmbo SSG Scheldemond vmbo

Opleiding vmbo en mbo; Elektrotechniek





Sector Techniek

Projectleider De heer Freek van Kol; [email protected]

Secretaressepool Het MKB heeft grote behoefte aan zelfstandig werkende secretaresses. Opgeleide startende secretaresses zijn vaak onvoldoende voorbereid op het bedrijfsleven. Het ontbreekt namelijk aan een goede afstemming tussen onderwijs en praktijk. MKB-bedrijven verwachten meer van hun stagiaires. Bovendien kunnen ze uit tijdgebrek hun stagiaires nauwelijks begeleiden. De stage mislukt en veel leerlingen verlaten gedemotiveerd de opleiding. Met het project “Secretaressepool” willen het Rotterdamse Albeda college en BViT Den Haag B.V. onderwijs en bedrijfsleven dichter bij elkaar brengen. Een pool van stagiaires gaat aan de slag in het bedrijfsverzamelgebouw Cabellerofabriek in Den Haag van veertig jonge MKB-bedrijven. De toekomstige secretaresses krijgen daar echte praktijkopdrachten en een centrale praktijkbegeleiding. Meer dan koffiezetten „Onze leerlingen lopen tijdens hun opleiding twee dagen per week stage. Bedrijven verwachten ervaren stagiaires, maar dat kun je van een beginnende leerling niet verwachten. Daarom ben ik ook zo enthousiast over dit poolproject. Leerlingen kunnen zo gemakkelijk hun theoretische kennis in praktijk brengen. Krijgt een leerling bijvoorbeeld les over planning en organisatie, dan zoeken we binnen de pool een bedrijf dat daarmee te maken heeft. Zo krijgen ze veel ervaring.„ René Moesman, onderwijsmanager Albeda College „Elke starter zijn eigen secretaresse„ „Startende bedrijven willen wel een stagiair, maar hebben geen zin rekening te houden met alle onderwijsverplichtingen. Met dit poolproject besparen we de startende ondernemer de schoolellende en het extra werk en helpen we meteen het onderwijs aan passende, leerzame stageplaatsen. Een startend bedrijf heeft immers veel werk en er heerst rond starters een lerende atmosfeer. Daarnaast vinden starters het vaak heel stoer om te kunnen zeggen: “bel maar met mijn secretaresse”. Een win-win situatie dus voor iedereen.‟ Kenmerken project

Stagiaires doen ervaring op bij verschillende bedrijven in een bedrijfsverzamelgebouw Stages vinden plaats op basis van echte praktijkopdrachten Onderwijs volgt de werkzaamheden binnen het bedrijf (“just-in-time leren”) Voor iedere stagiair de juiste opdracht, die aansluit bij haar of zijn Persoonlijk Ontwikkel

Plan Stageopdrachten, stagebedrijven en lessen op locatie worden zoveel mogelijk individueel

afgestemd Stichting BViT Caballerocluster coördineert de praktijkbegeleiding Een docent van het Albeda College geeft klassikaal les op locatie en is meer bezig met

persoonlijke ontwikkeling van de stagiaire

Samenwerkende partijen Aanvrager: BvIT Innovatienetwerk Albeda College Roterdam

Opleiding mbo niveau 2, 3 en 4 (BOL); administratief medewerker, (directie)secretaresse


Looptijd 1 oktober 2007 – 1 september 2010



Sector Economisch. Administratief, ICT, veiligheid

projectleider De heer René Moesman; [email protected]

Praktijkleren klusser Drie bedrijven uit de klus- en wonenbranche ontwikkelen samen met twee ROC‟s een nieuw model van praktijkleren. De doelgroep zijn leerlingen die zonder intensieve begeleiding moeilijk plaatsbaar zijn bij de kleinschalige bedrijven in deze branche. De aanpak bestaat uit een intensieve begeleiding in stappen. Elke keer als een leerling een volgende stap in zijn competentie - ontwikkeling heeft gezet, wordt de begeleiding minder intensief. De leerlingen doen voldoende vakkennis en ervaring op die ze direct kunnen toepassen in de praktijk. Na de eerste intake volgen een begeleide interne stage op school, een begeleide externe stage bij Werkteam en een zelfstandige stage bij een klusbedrijf. Hierna volgt mogelijk de laatste stap: zelfstandig werken als klusser. In dat geval worden de leerlingen nog een jaar intensief begeleid. Het resultaat van deze vorm van praktijkleren is dat meer leerlingen voor de klusbranche kiezen en bedrijven gekwalificeerde werknemers krijgen. Kenmerken project

Het opleiden van praktijkbegeleiders naar werkleermeesters Vakbekwame leerlingen komen met minder aansluitingsproblemen op de arbeidsmarkt Het ontwikkelen van didactiek werkplekleren (begeleiden, leren en coachen door de docent

samen met de coach en de werkleermeester) Leerlingen krijgen de mogelijkheid om, via een extra module, ondernemer te worden

Samenwerkende partijen Aanvrager: Werkteam bv Woningbouwvereniging Brabant Wonen Ergon ROC Eindhoven ROC De Leijgraaf (Veghel) Vereniging van Klussenbedrijven (VLOK)

Opleiding mbo niveau 2; servicemedewerker gebouwen, allround ondernemer klussenbedrijf


Looptijd 1 januari 2008 - 31 december 2010




Projectleider Mevrouw Meta Visser; [email protected]

Voor project in uitvoering www.onderhoudspraktijk.nl

Animal Carrousel Dieren verzorgen leer je in de praktijk De opleiding voor dierverzorger niveau 2 mbo sluit niet aan op de praktijk. De lessen zijn afgeleid van de hogere niveaus drie en vier en te theoretisch. Dit matcht niet met de praktische instelling van de leerlingen en hun voorkeur om met hun handen te werken en te leren. Het praktijkleren sluit daardoor niet aan bij hun leerstijl. Dit kan leiden tot een onbevredigende stage-ervaring. De ondernemers waar de leerlingen stage lopen, hebben op hun beurt niet veel tijd om de leerlingen nieuwe vaardigheden aan te leren. Daardoor komt het voor dat de stagiair niet met alle facetten van het vak kennismaakt, maar eenvoudige klussen uitvoert. Dat motiveert niet en kan leiden tot vroegtijdige uitval, terwijl de dierverzorgingssector juist zit te springen om goede vakmensen. Kortom, de opleiding moet beter aansluiten bij de eisen uit de bedrijven en ook beter tegemoet komen aan de mogelijkheden en voorkeuren van de leerlingen. In het project wordt een stagecarrousel bij verschillende bedrijven opgezet en werken bedrijven en scholen nauw samen aan een lesprogramma en het opstellen van praktijkopdrachten. ‘Leerlingen weten niet of het een mannetje of een vrouwtje is’ „Vroeger gaven mijn stagiairs vogels te eten en maakten ze de hokken schoon. Nu leren studenten tijdens praktijkopdrachten op school hoe ze vogels kunnen herkennen en hanteren. Daardoor kan ik ze snel leren hoe ze klanten het verschil tussen een mannetje en vrouwtje kunnen laten zien. Deur van het hok openen, kanarie vastpakken, omdraaien en tegen het kontje blazen. Ik vind het leuk om te zien dat onze bijdrage aan het praktijkboek ertoe leidt dat wij leerlingen tijdens hun studie het hele vak leren.‟ Marcel Schuler, eigenaar dierspeciaalzaak Discus De Lier

„AnimalCarrousel heeft te maken met kennismaking met diverse bedrijven. Vroeger liepen onze studenten stage bij één onderneming en dat was het dan. Nu komen ze bij zeven bedrijven over de vloer. Van manege en dierenambulance tot dierspeciaalzaken en kinderboerderijen. Daardoor kunnen studenten later een bewuste keuze maken voor een bedrijfssector.‟ Serge de Beer,docent HollandAccent Onderwijsgroep Kenmerken project

Een projectgroep van ondernemers en leerkrachten stelt een boek met praktijkopdrachten samen. Uitgangspunt voor het leren is de werkplek zelf op basis van deze praktijkopdrachten

Ondernemers vragen niet alleen aan hun stagiairs wat ze die dag hebben gedaan, maar informeren ook hoe de leerling het geleerde op school in het bedrijf heeft ervaren en toegepast

Er is meer contact tussen school en bedrijf. Leerkrachten gaan vaker op bezoek. en ondernemers kunnen leraren via hun mobiele telefoon bereiken voor overleg

Leerlingen praten tijdens contactavonden met verschillende stagebedrijven over wederzijdse verwachtingen. Dit vergroot de kans op een succesvolle praktijkperiode

Samenwerkende partijen Aanvrager: Dierenspeciaalzaak Discus De Lier Zes andere bedrijven HollandAccent Onderwijsgroep

Opleiding mbo niveau 2; dierverzorger


Looptijd 1 oktober 2007 – 30 juni 2009

Subsidie € 50.340



Projectleider De heer Serge de Beer; [email protected]

Duurzaam samenwerken en opleiden in de Energie Energie Service Friesland en ROC Friese Poort Drachten hebben een vernieuwingstraject gestart om het praktijkleren in de mbo-opleiding Techniek op alle vier de niveaus te verbeteren. Het doel is om beter gekwalificeerd personeel te krijgen en om de tussentijdse uitstroom bij het onderwijs te verminderen door de opleiding aantrekkelijker te maken. De focus van dit BIB startproject ligt op het scherp stellen van de probleemanalyse, mogelijke oplossingen en het krijgen van draagvlak van bedrijven in de regio. Er wordt gedacht aan het opzetten van een onderwijsleerbedrijf waarbij innovatieve bedrijven hun inbreng in het onderwijs hebben en op een aantrekkelijke manier de leerlingen kan voorbereiden op werk. De leerling krijgt vanaf de eerste dag opdrachten die hij met behulp van ondersteunende theorie uitvoert. Docenten en praktijkopleiders werken in het traject meer samen. Leerlingen vertonen een klantvriendelijker gedrag. Naast het uitvoeren van reële praktijkprojecten, zal uiteindelijk ook de examinering in de beroepspraktijk plaatsvinden. Kenmerken project

Samenwerking praktijkopleiders en docenten Deskundigheidsbevordering van docenten en leermeesters Afstemmen theorie - praktijk verbeteren Uitwisseling (praktijk)kennis tussen school en bedrijf Kwalitatief betere praktijkopdrachten komen beschikbaar

Samenwerkende partijen Aanvrager: Energie Service Friesland ROC Friese Poort Drachten

Opleiding mbo niveau 1 t/m 4; Techniek


Looptijd 14 september 2007 - 28 februari 2008

Subsidie € 19.850


Sector Techniek

Projectleiders De heer W. Knol; [email protected], de heer O. van der Galiën; [email protected]

Recreatie in de praktijk De huidige BOL-opleiding Technisch Medewerker Recreatiebedrijf (niveau 3 en 4) van het AOC Friesland voldoet niet aan de verwachtingen en ambities van het regionale bedrijfsleven. De opleiding is te weinig praktijk- en kwaliteitsgericht. Het praktijkleren zelf komt ook niet van de grond. Veel bedrijven bieden te eenzijdige leerplekken aan of hebben te seizoensafhankelijke werkzaamheden. Begeleiders van bedrijven zijn vaak onvoldoende opgeleid om goed te coachen. Ook ontbreekt het aan praktijkopdrachten. Het AOC gaat samen met tien regionale mkb-bedrijven de vorm en inhoud van de opleiding vernieuwen. De technische opleiding krijgt hospitality- en sport- en spelaspecten. Praktijkbegeleider en docent ontwikkelen samen de lessen. In de nieuwe opleiding leren de deelnemers drie dagen per week in een meester/gezelverhouding bij een bedrijf en krijgen ze twee dagen les op school. Terug naar het klassieke leerpatroon “Met dit project gaan we terug naar het klassieke leermeester/leerling model. Jonge mensen leren het werk het hele seizoen door van een praktijkleraar. Met als resultaat, dat hoop ik ook, dat de leerling nog beter wordt dan zijn leermeester. En omdat hij dat in een aantal leerbedrijven kan doen, maakt hij tegelijkertijd de hele cyclus van het recreatiewerk mee: de voorbereiding op het recreatieseizoen, de start, het gastvrij ontvangen van gasten en het einde van het seizoen. Door een hele cyclus mee te maken, leer je pas verbanden leggen tussen praktijk en theorie en zie je waarom je zowel technische vaardigheden moet hebben, als kennis over hospitality.” Bram Maasdam, Terherne Haven Kenmerken project

Er komt een pilot nieuwe opleiding Bedrijfsleven en onderwijs vullen het leertraject in detail in Ontwikkelen en didactiseren van praktijkopdrachten Trainen van praktijkopleiders Kennisuitwisseling tussen ondernemingen Uitbouwen digitale leeromgeving Evalueren en bijstellen

Samenwerkende partijen Aanvrager: Technomatch Tien mkb-bedrijven AOC Friesland

Opleiding mbo niveau 3 en 4 (BOL); technisch medewerker recreatiebedrijf





Sector Horeca/Foodsector

Projectleider De heer Martin Wijnia; [email protected]; de heer G. Draaisma; [email protected]

Voor project in uitvoering www.mbo-recreatie.nl

Samenwerking bedrijven BHS Een grote groep bedrijven en de Burg. Harmsmaschool hebben het competentiegericht leren al ingevoerd via een ander project. Ze willen in dit project verdere verdieping en uitbreiding van het eerdere concept. Het binnen- en buitenschools leren wordt uitgebreid en een beter netwerk opgebouwd. School en bedrijven kunnen zo optimaal van elkaar leren en profiteren. De nadruk ligt op vorm, inhoud en taakverdeling. De leerlingen krijgen lessen op de bedrijven in plaats van op school. De leermeesters van de bedrijven komen op school les geven. Deze lessen werden vroeger door docenten gegeven. Matchmakers van de school zorgen voor stageplaatsen per sector. De leerlingen leren vaardigheden aan door middel van modules die zijn toegespitst op het werk in de bedrijven. School en bedrijven ontwikkelen samen alle lessen die in de bedrijven gegeven worden. Kenmerken project

Alle bedrijfsmodules worden door de school en de bedrijven samen gemaakt Docentstages worden in bedrijven en gastlessen door bedrijven op school vormgegeven De school en de bedrijven verzorgen gezamenlijk de lessen De lessen zijn door de school per sector passend gemaakt naar de gestelde

onderwijseisen De te ontwikkelen lessen worden in een pilot uitgeprobeerd

Samenwerkende partijen Aanvrager: RABO bank Gorredijk Apotheek Gorredijk bv Balsemiek bloemisterij Bouwbedrijf v.d. Woude ADREMO HOUTTEC bv Jonker Houtconstructie Time Out Sport Wereldwinkel Opsterland Baarsma Wine Group Nederland bv Burg. Harmsmaschool

Opleiding vmbo





Sector Techniek/Handel/Zorg-Welzijn

Projectleider De heer Michiel Brouwer; [email protected]

Een sterk staaltje praktijkleren De bedrijven en de Techniekbranche van het Albeda College in Barendrecht willen aantrekkelijk en hoogwaardig onderwijs aanbieden. Middelkleine bedrijven moeten gaan specialiseren in hoogwaardige producten. Een goede communicatie en leerlingbegeleiding is daarbij noodzakelijk. In twee pilot projecten wordt het opgestelde handboek (met begeleidingsmethodiek) getest en verbeterd. De eerste pilot is bij RPI Componenten, daarna voeren vier bedrijven de tweede pilot uit. In het project wordt het praktijkleren teruggebracht naar de werkvloer en geïntegreerd in de onderwijsvernieuwing. Het Albeda College ontwikkelt vanuit de praktijkervaringen een onderwijsvisie en een plan van aanpak die aansluit bij de wensen van de bedrijven. Hieruit komt een nieuwe onderwijsmethode tot stand die in de praktijk wordt uitgetest. Het Albeda College verwacht hiermee leerlingen aan te trekken voor de branches Metaalelektro, Mobiliteit, Bouw en Schilderen. De bedrijven krijgen hierdoor goed opgeleid, jong personeel. Kenmerken project

Het Albeda College richt een loopbaancentrum in voor het begeleiden van leerlingen bij de bedrijven

Het opstellen van een handboek met begeleidingsmethodiek Het opstellen van een handboek examinering De bedrijven zijn vertegenwoordigd in een klankbordgroep die de ontwikkelde methodieken

ondersteunt

Samenwerkende partijen Aanvrager: RPI Componenten bv F. Breeman BMW Ballast Nedam Avezaath Handelsmaatschappij bv Audio Control ROC Albeda College, Barendrecht

Opleiding mbo


Looptijd 1 december 2007 - 31 oktober 2010



Sector Techniek

Projectleider De heer Wim Selen; [email protected]

Het Stagebedrijf Twee bedrijven en de Mondriaan Onderwijsgroep onderzoeken in een startproject de mogelijkheden van een stagebedrijf waar mbo-leerlingen in de economische en administratieve sector een stageplaats kunnen krijgen. De MBO opleider verzorgt de theorie en onderwijsbegeleiding. De MKB begeleiders komen naar het stagebedrijf met concrete opdrachten en geven instructie en begeleiding. De leerlingen verwerken in het stagebedrijf echte opdrachten en worden daardoor beter toegerust voor hun toekomstige werkplek. De bedrijven krijgen hierdoor hooggekwalificeerd personeel. Door het veelvuldig contact tussen MKB opleider en MKB begeleiders worden opleidingswensen vanuit het bedrijfsleven sneller gesignaleerd en gecommuniceerd. Het streven is naar een economisch verantwoorde output: door schaalgrootte is er betrouwbare levering tegen relatief lage kosten. Het is een marktplaats voor potentiële werkgevers en werknemers. Het stagebedrijf is een goede oplossing voor bedrijven in deze sector die zelf onvoldoende begeleiding kunnen bieden aan leerlingen en geen geschikt stagewerk hebben. Kenmerken project

Intensievere begeleiding stagiaires mogelijk door concentratie op één locatie De instructie en begeleiding door MKB begeleiders is meer gefocust op het werk De MKB opleiders worden beter geschoold in onderwijszaken Er is een continu aanbod van reële werkopdrachten Het werk kan beter afgestemd worden op de individuele stagiaire Interactie tussen leerbedrijven en opleider

Samenwerkende partijen Aanvrager: Portal Acces bv Wessel, Tideman & Sassen Advocaten Mondriaan Onderwijsgroep

Opleiding mbo


Looptijd 15 november 2007 - 31 maart 2008

Subsidie € 20.178


Sector Economisch, administratief, ICT, veiligheid

Projectleider De heer F. Klingeman; [email protected]

Matchpoint Vallei In regio de Gelderse Vallei is door een samenwerkingsverband van 11 bedrijven en vier scholen het praktijkleren in drie techniekrichtingen (metaal, elektro en installatie) vernieuwd en verder ontwikkeld. Als onderdeel hiervan wordt een gemeenschappelijk coördinatiepunt (Matchpoint Vallei) ingericht voor een intensieve samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven. In dit coördinatiepunt is alle informatie over praktijkleren, het begeleidingsproces, de regelgeving, competenties en examinering permanent digitaal beschikbaar. Het is een fysiek maar vooral digitaal ontmoetingspunt. Bij het coördinatiepunt wordt eveneens de match tot stand gebracht op basis van gewenste competentieprofielen (stagebedrijven) en competentiebehoefte (leerling). Vraag en aanbod kunnen gematcht worden. Men voorkomt hierdoor teleurstellingen van beide kanten. Het bedrijfsleven krijgt een belangrijke rol in het toetsen en examineren van praktijkleren. Kenmerken project

Het ontwikkelen van producten voor praktijkleren Het ontwikkelen van een coördinatiepunt Vraag en aanbod van stages worden afgestemd d.m.v. het instrument „RelateqMatch‟ Professionalisering van docenten door trainingen Het ontwikkelen van praktijkgerichte leermiddelen Hulpmiddelen voor competentiegericht beoordelen (leerlingvolgsysteem) Praktijkleren voor vmbo‟ers samen met mbo‟ers Database vullen met bedrijfsprofielen, schoolgegevens en leerling gegevens

Samenwerkende partijen Aanvrager: Zeggelaar Beheer bv Leertouwer bv te Barneveld ITN Installatietechniek bv te Ede Installatiebedrijf W. van Ginkel te Bennekom Van den Berg Installateurs bv te Ede Hitech van Egmond te Ede BAM Techniek bv Regio Midden te Veenendaal Roelofs en Van Brakel bv te Renkum Wiesenekker Installatietechniek bv te Ede Hermsen Installatietechniek bv te Ede Installatiebedrijf Wennekes Ede bv ROC A12 Christelijke Scholengemeenschap Veenendaal Christiaan Huijgensschool te Barneveld Pantarijn te Wageningen Het Streek te Ede



Looptijd 1 december 2007 - 31 maart 2010



Sector Techniek

Projectleider De heer Jeroen Rek; [email protected]

Verstand van Haar/Zaken De kappersbranche in Dordrecht en omstreken heeft behoefte aan vakbekwame leer-en werkkrachten. Mensen die technische kennis hebben en flexibel en zelfstandig kunnen functioneren. Het Da Vinci College in Dordrecht heeft ondanks input uit het bedrijfsleven de kwaliteit van haar kappersopleidingen BOL en BBL niveau 2 en 3 niet kunnen verbeteren. Arien van Pelt exploiteert diverse kapsalons in Dordrecht. Hij heeft in juni 2007 “Verstand van Haar/Zaken BV” opgericht. Daarmee wil hij op het leerpark van het Da Vinci College een “Onderwijs Leer Bedrijf Hair Care” realiseren om het leerresultaat van de kappersopleidingen te verbeteren. De projectorganisatie bestaat uit een stuurgroep waarin zowel bedrijf als school zitten. De directeur van het OLB stuurt als projectleider een team van drie docenten en twee kappers van het praktijkleerbedrijf van Van Pelt aan. Werken zonder kauwgom „Als wij nieuwe kappers in dienst namen, waren wij vooral bezig met het verbeteren van hun beroepshouding. We moesten ze heel vanzelfsprekende dingen leren als het werken zonder kauwgom in je mond en het op een nette manier ontvangen van klanten. Dat hadden ze nooit op school geleerd! Veel nieuwe kappers kwamen bovendien niet aan de bak, omdat ze nooit geleerd hadden te solliciteren. Verstand van Haar/Zaken B.V. moet ervoor zorgen dat theorie en praktijk beter op elkaar zijn afgestemd en dat de nieuwe lichting kappers beter op haar toekomst is voorbereid.„ Arien van Pelt, eigenaar Verstand van Haar/Zaken B.V. Kenmerken project

De opzet van een nieuw praktijkleerbedrijf bij school: praktijk en theorie op een locatie Echte klanten om bedrijfskwalificaties en sociale competenties te ontwikkelen Professionele opzet van het intake- en begeleidingstraject Centrale begeleiding en beoordeling van het leertraject Ontwikkeling van trainingen en cursussen die aansluiten bij nieuwe brancheontwikkelingen

en trends Opzet van netwerk van onderwijs en MKB-bedrijven Competentiegericht onderwijs

Samenwerkende partijen Aanvrager: Van Pelt Kapsalons Da Vinci College Dordrecht

Opleiding mbo niveau 2 en3 (BOL/BBL); kappersopleiding





Sector Zorg en Welzijn

Projectleider De heer Arien van Pelt; [email protected]

Leren met open vizier in open veld Bij agrarische bedrijven en tuinders in Friesland bestaat een groeiende behoefte aan breed inzetbare werknemers door technologische en sociaal economische veranderingen. Schaalvergroting, mechanisatie en de snelle ontwikkeling van de tweede tak van bedrijfsvoering (camping, natuurbeheer, boerderijwinkel, kaasmakerij en zorgboerderij) vragen om een andere manier van opleiden. De coöperatie AB Fryslân, AB Fryslân Detachering en AOC Friesland investeren samen in een nieuwe vorm van praktijkleren, die moet leiden tot een betere aansluiting onderwijs –arbeidsmarkt. De nieuwe opleiding BBL zorgt, ondersteund door EVC‟s en een digitaal portfolio, voor opscholing van niveau 3 naar niveau 4. Binnen het nieuwe opleidingstraject BOL (niveau 3) vindt uitwisseling plaats tussen docenten en werknemers (gastdocenten op school en coachen op de werkplek door docenten). Gespecialiseerde bedrijfsverzorgers volgen een training voor coach. De leerlingen van AOC Friesland krijgen een opleiding in de beroepspraktijk van de klanten van AB Fryslân. Kenmerken project

Boeren en tuinders stellen hun bedrijven beschikbaar voor leerlingen en docenten van AOC Friesland

Het invoeren als loopbaaninstrument van een digitaal portfolio van docenten, leerlingen en mentoren

Naast inzet van theoretische intake ook praktische intakes Het ontwikkelen van werkvormen die aansluiten bij de vraag uit de bedrijven zowel naar

inhoud (sociaal economisch en technisch) als naar vorm (EVC, werkplekleren, logistiek) met behoud van onderwijskundige kwaliteitseisen

Het creëren van authentieke leersituaties in school en bedrijven Inzetten van ervaren praktijkmedewerkers als praktijkdocent en coach in samenwerking

met AOC Friesland Docenten trainen om klassikaal en coachend te doceren

Samenwerkende partijen Aanvrager: Coöperatie voor Agrarische Bedrijfsverzorging Fryslân

AB Fryslân Detachering bv AOC Friesland

Opleiding mbo niveau 3 en 4 (BOL/BBL)

Aantal stageplaatsen (initieel) 75 -100

Looptijd 1 november 2007 – 31 augustus 2010



Sector Agrarische en Groen sector

Projectleider De heer H.P. van der Wal; [email protected]

Competentiegericht onderwijs in het bouwbedrijf Leerlingen van BOL-4 opleiding Bouw van het ROC in Amsterdam kunnen maar bij een beperkt aantal kleine mkb-bedrijven beroepscompetenties opdoen. Deze bedrijven hebben zich vaak gespecialiseerd in één dienstverleningsvorm. Bovendien zijn ze onvoldoende op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen rond het praktijkleren. Ook hebben de bedrijven te weinig capaciteit om leerlingen te begeleiden. Door een roulatiesysteem kunnen leerlingen bij verschillende mkb-bedrijven toch de benodigde beroepscompetenties opdoen en examineren. De stages duren ongeveer drie maanden, waarna de leerlingen naar een volgend bedrijf gaan. Afspraken over begeleiding en deelname worden vastgelegd in het document „Opleiden binnen het bouwbedrijf‟. Ook komt er een coachingstraject voor de praktijkbegeleiders bij de veertig deelnemende bedrijven. Schaap met vijf poten “Voor het werk in het mkb moet je multifunctioneel en snel inzetbaar zijn. Dat vraagt dus om een andere houding en een ander leerwerktraject. Eigenlijk vraagt het mkb om een soort schaap met vijf poten, omdat je meerdere functies moet kunnen vervullen. Iemand die niet alleen klantgericht kan handelen, maar ook goed kan telefoneren, die assertief is, maar ook de bouwtechniek beheert, kan plannen en organiseren. Kortom, snel en actief aan het werk kan. Het innovatieve aan dit project is dat we met eenvoudige middelen leerlingen zo begeleiden dat ze goed passen bij de leefwereld van het mkb en na hun opleiding direct aan de slag kunnen.” Michel van Erkelens, projectleider Domein Techniek & Technologie ROC van Amsterdam Kenmerken project

Er komt een roulatiesysteem bij veertig mkb-bedrijven Iedere leerling blijft drie tot zes maanden bij één bedrijf Deelnemers krijgen extra begeleiding Praktijkbegeleiders bij de mkb-bedrijven krijgen praktische „coaching-on-the-job‟ Er komen werkboeken met afspraken over competenties en verwachte prestaties voor

de leerlingen De deelnemende leerlingen werken aan het einde van hun stage nieuwe stagiaires in

Samenwerkende partijen Aanvrager: Opleidingsbedrijf SSP Amsterdam ROC van Amsterdam Bedrijven aangesloten bij het SSP

Opleiding mbo niveau 4 (BOL); Bouw


Looptijd 1 januari 2008 – 1 juni 2010




Projectleider De heer Michel van Erkelens; [email protected]

Het PTA in de praktijk In de regio Rijnmond is grote vraag naar voldoende en goed gekwalificeerd personeel in de techniek. Door het negatieve imago kiezen te weinig vmbo leerlingen voor een technisch beroep. Om dat te doorbreken ontwikkelen Machinefabriek Van der Klift en de Melanchton school een moderne en interactieve vorm van praktijkleren. In dit startproject zijn onderdelen van het PTA (Programma van Toetsing en Afsluiting) verwerkt tot gerichte praktijkopdrachten die tijdens de stage kunnen worden uitgevoerd. Leerlingen kiezen een echte opdracht uit en maken zelf afspraken met het stagebedrijf over de uitvoering ervan. Vroeger mocht de leerling alleen meekijken over de schouder van de leermeester. Nu kan hij met behulp van moderne machines gereedschappen, metalen voorwerpen, meubels of zelfs de romp van een schip in elkaar zetten. Het uitvoeren van de modules van het PTA moet leiden tot verbreding van het praktijkleren. De leermeester toetst en beoordeelt de theorie in de praktijk. Hierdoor krijgt het praktijkleren meer gewicht. Wel zijn hiervoor duidelijke afspraken nodig tussen docenten en leermeesters. De leerlingen krijgen op deze manier een realistisch beeld van een toekomstig beroep in de techniek. Kenmerken project

Contact leggen met MKB bedrijven Koppels formeren van leermeesters/docenten Een deel van het vmbo examen vindt plaats in de praktijk i.p.v. alleen op school Elke leerling volgt zijn eigen unieke leerroute met ruimte voor de individuele leervraag Modules voor het uitvoeren van het PTA in de praktijk De Machinefabriek wil samenwerken met een MKB bedrijf uit de elektrotechniek, de

voertuigtechniek en de bouw; hierdoor worden de opdrachten divers De opdrachten maken deel uit van het PTA en de beoordeling telt mee voor het centraal

examen

Samenwerkende partijen Aanvrager: Machinefabriek Van der Klift Melanchton vmbo Rotterdam

Opleiding vmbo bovenbouw BbL


Looptijd 1 november 2007 – 1 mei 2008

Subsidie € 9.800


Sector Techniek

Projectleider De heer Sander Verheul; [email protected]

Samen werken aan Beroepsonderwijs De bedrijven die zijn aangesloten bij het praktijkopleidingscentrum REMO West Twente realiseren samen met het ROC Twente een duurzame bedrijfstakschool voor mbo leerlingen Werktuigbouwkunde, Elektrotechniek en Installatietechniek. De bedrijven zijn verantwoordelijk voor de praktijklessen. Het ROC verzorgt de theorielessen op school. Samen zijn ze belast met de professionalisering van de praktijkopleiders en met de afstemming theorie - praktijk. Ad hoc leren is omgezet in gestructureerd praktijkleren, met deskundige begeleiding. Een leerling kan na een intakegesprek op elk moment starten met de opleiding. De individuele leerprestaties worden opgenomen in een portfolio, het persoonlijk opleidingsplan is leidend. In een proeve van bekwaamheid worden de competenties van de leerling getoetst. De afgestudeerde mbo‟ers zijn volwaardige beroepskrachten en snel inzetbaar. Kenmerken project

Ontwikkelen van een bedrijfstakschool Ontwikkelen praktijkgericht beroepsonderwijs Professionalisering van praktijkopleiders: naast begeleiding ook een ontwikkelingstaak in

de bedrijfstakschool Vergroten aantal mbo BOL4 stageplaatsen en verbetering stagebegeleiding Scholing van docenten en stagebegeleiders Ontwikkelen leermiddelen en invoeren van BGL praktijkgericht onderwijs Begeleiding bij het werken met portfolio en bij het beoordelen van competenties Talenontwikkeling opzetten en implementeren

Samenwerkende partijen Aanvrager: Hawo bv REMO West Twente (samenwerkingsverband

van 19 MKB bedrijven, inclusief Hawo bv) ROC Twente

Opleiding mbo niveau 4 (BOL); Werktuigbouwkunde, Elektrotechniek en Installatietechniek


Looptijd 1 december 2007 – 1 september 2010



Sector Techniek

Projectleider De heer Gerrit Schalk; [email protected]

Versterken Praktijkleren in de BOL4 MTW en Mechatronica In de sterk op technologie georiënteerde regio rond Eindhoven is het doel van het project een verbeterde aansturing van het praktijkleren met als resultaat kwalitatief goed opgeleide vakmensen. De ontwikkelingen in de industrie gaan heel snel. Hierop moeten de beroepsopleidingen als werktuigbouw en mechatronica beter inspelen. De praktijk krijgt een grotere rol in het onderwijsproces. De projectopdrachten richten zich op het ontwikkelen van vaardigheden gebaseerd op nieuwe technologieën. De praktijkopleiders krijgen na scholing een meer sturende taak bij het praktijkleren en de docenten zijn vaker in het bedrijf aanwezig om het begeleidingsproces te ondersteunen. De studenten werken met realistische projecten. Door een betere aansturing halen studenten meer uit hun stage. Ze leren met een steeds grotere mate van zelfstandigheid te werken aan de projectopdrachten. Kenmerken project

Gezamenlijke scholing docenten en praktijkopleiders in het begeleidingsmodel Ontwikkelen van een scholingsprogramma voor praktijkopleiders Flexibel stagemodel ontwikkelen inzake planning van stages op het bedrijf Ontwikkelen van een gezamenlijk visie document Stages zo organiseren dat ze aansluiten bij de mogelijkheden in het bedrijf Kenniskringen (collegabedrijven uit Brabant) inventariseren en analyseren de afstemming

onderwijs-bedrijfsleven en het praktijkleren

Samenwerkende partijen Aanvrager: NTS Mechatronics bv KMWE Precisie Systems & Precisie Components Smits Machinefabriek bv Machinefabriek P. van Keulen bv RUCO Group Frencken Mechatronics bv ROC Eindhoven

Opleiding mbo niveau 3 en 4 (BOL); werktuigbouw en mechatronica





Sector Techniek

Projectleider De heer D. Mallien; [email protected]

Sign, daar tekenen wij voor! Signbedrijven in de grafische branche en de Eindhovense School investeren samen in het ontwikkelen van een passende beroepsopleiding voor de basisberoepsgerichte (BB) leerlingen van het vmbo. Bij de nieuwe Signopleiding wordt één doorlopende leerlijn van vmbo naar mbo gerealiseerd waarin allerlei vormen van praktijkleren centraal staan. De Signbranche is een jonge branche waarin behoefte is aan specifieke kennis van colormanagement en het gebruik van hoogwaardige technologische apparatuur en programmatuur en kennis van de strenge milieu-eisen. Bij de aansluitende mbo 2 Signopleiding maken de mbo leerlingen versneld kennis met de branche en de opleidingsduur wordt met een jaar verkort. De versnelde opleiding zorgt voor jonger en dus goedkoper maar ook beter opgeleid personeel. Ook wil men speciale doelgroepen een extra kans op verdere scholing en op de arbeidsmarkt geven. De kwetsbare leerlingen maken op een veel geleidelijker manier kennis met het bedrijfsleven, voor meisjes wordt deze technische opleiding aantrekkelijk gemaakt door hen met nieuwe technologieën te laten werken. Met deze inspanning verwacht het bedrijfsleven kostenbesparend te werken, de concurrentiepositie in de Signbranche te vergroten en het dreigende arbeidstekort in de regio Eindhoven voor een groot deel te hebben opgelost. Kenmerken project

De vmbo leerlingen werken met echte opdrachten binnen de school, gebruikmakend van moderne apparatuur, begeleid door docenten en praktijkopleiders

De mbo leerlingen lopen stage in het bedrijf of werken en leren via een beroepsbegeleidende leerweg (BBL)

De leerlingen worden bekend gemaakt met arbo- en milieu eisen Werknemers worden opgeleid tot praktijkopleiders en getraind in het examineren van

leerlingen tijdens hun praktijkstage Het ontwikkelen van een competentiemonitor praktijkleren Sign die de prestatiefase en

groeifase van de leerling in beeld brengt Het ontwikkelen van leertaken voor binnen- en buitenschools leren (praktijksimulaties

en bedrijfsstages) Uitwisseling van docenten en praktijkopleiders

Samenwerkende partijen Aanvrager: Zünd Benelux Beta Services bv Dereumaux Xlprints bv CK-Design & PartnerBV Druma Loreti De Eindhovense school

Opleiding vmbo en mbo niveau 2 en 3 (BBL); medewerker Sign, allround Signmaker





Sector Multimedia

Projectleider De heer Joop van Hedel; [email protected]

Oude kennis in jonge handen De metaalsector kampt met personeelstekort. Daarom investeren metaalbedrijven in de regio Tiel in „moeilijke leerlingen‟ (leerlingen zonder diploma, met een hoge kans op uitval). Voor deze groep ontwikkelen metaalwarenfabriek Latenstein en de Vlastuingroep samen met ROC Rivor een passende leerwerkomgeving. Het ROC leidt hen op tot niveau 1 AKA of mbo techniek 1. De leerlingen krijgen de aangepaste begeleiding van geselecteerde oudere werknemers die hiervoor worden getraind. In deze meester-gezel relatie kunnen de oudere praktijkopleiders hun kennis en ervaring overdragen. Elke leerling moet een vernieuwend idee bedenken („het gouden ei‟) en dit idee m.b.v. de praktijkopleider zelf uitwerken. Dit bevordert de motivatie en kweekt zelfvertrouwen bij de leerlingen. Alle ideeën worden tijdens een concours door een jury beoordeeld. Het ROC bereidt de leerlingen voor op het praktijkleren; toetsing en beoordeling gebeurt door praktijkopleiders en docenten van het ROC. Het gezamenlijk ontwikkelen van een praktijkleermethode voor deze bijzondere groep versterkt de samenwerking tussen bedrijven en het ROC en leert de bedrijven hoe ze leerlingen moeten opleiden. Kenmerken project

Screenen en selecteren van deelnemers Training van praktijkopleiders ontwikkelen en standaardiseren Handboek opstellen voor praktijkbegeleiding en concours Slotconferentie organiseren over continuering Leerlingen worden bij gebleken succes de komende drie jaar ondersteund (nazorg)

Samenwerkende partijen Aanvrager: Latenstein Metaalwaren fabriek Vlastuin Rolling Equipment ROC Rivor

Opleiding mbo niveau 1, AKA (BOL/BBL); Metaal


Looptijd 1 april 2008 – 1 juli 2010



Sector Techniek

Projectleider De heer Bart Niedenzu; [email protected]

In Transport en Logistiek leren leerlingen van het Canisius College levensecht in de beroepsomgeving In de regio Nijmegen gaan drie bedrijven en twee scholen van de sector Transport en Logistiek samen een nieuwe vorm van praktijkleren opzetten. Er is meer vraag naar hoger opgeleid personeel omdat het werk steeds kennisintensiever wordt. Binnen het nieuwe praktijkleren ontwikkelt men praktijkgerichte onderwijsconcepten en het begeleidingsmodel (competentieprofielen docenten en praktijkleermeesters) wordt veranderd. De praktijkleermeester gaat een intensievere coachings-, begeleidings-, en beoordelingsrol vervullen. De vmbo leerlingen gaan een heel jaar een paar dagdelen per week stage lopen bij het bedrijf. Ze voeren in het bedrijf praktijkopdrachten uit, die direct aansluiten bij de opleiding en onderdeel zijn van het primaire bedrijfsproces. Ze vullen in nauw overleg met de docent en de prakrijkleermeester hun eigen leerroute en opleidingsplan in. Het levensecht leren in de beroepsomgeving vergroot hun motivatie en vermindert uitval van leerlingen. De bedrijven worden betrokken bij de competentieontwikkeling van de leerling, de toetsing en de examinering. Door de realisatie van kwalitatieve stageplaatsen en stage competentieprofielen ontstaat straks een betere aansluiting tussen school en bedrijf. Kenmerken project

Opzetten individuele portfolio‟s Opstellen bedrijfsprofielen t.b.v.

stageplaatsen Trainen stagedocenten en

praktijkleermeesters d.m.v. gastlessen en docentstages

Implementatie van competentie gericht onderwijs op basis van verbindend leren

Ontwikkelen van competenties op basis van beroepsrichting, beroepshouding en burgerschap

Samenwerkende partijen Aanvrager: Midl bv Integrated Logistics UTS Verkroost Verhuizingen Huisman Group bv Canisius College, locatie De Goffert (vmbo) ROC Nijmegen (Opleidingscentrum Mobiliteit en

Logistiek)

Opleiding vmbo


Looptijd 15 december 2007 – 1 oktober 2010




Projectleider De heer Frank Smits; f.smits@canisiuscollege

Skillslab: vakvaardigheden leer je in de praktijk De stichting De Schalm wil samen met het Nova College het grote tekort aan werknemers op mbo niveau in de regio Haarlem terugdringen. Het doel is het opleiden van gekwalificeerd personeel voor eenvoudig en routinematig werk op AKA/mbo niveau 1 en 2 voor verschillende beroepsrichtingen zoals zakelijke dienstverlening en zorg, detailhandel, hout, techniek en industrie. De doelgroep heeft een grote afstand tot de arbeidsmarkt zoals vroegtijdig schoolverlaters, vrouwen, 45+ werkzoekenden, allochtonen en gehandicapten. Het vernieuwingstraject bestaat uit: Skillslab carrièrepad: op één locatie in bedrijfsverzamelgebouw De Schalm bevinden zich de leerwerkbedrijven, lesruimte en Skillslab. De deelnemers krijgen hier hun theorie en praktijkleren bij vijf leerbedrijven van De Schalm en via Paswerk bij leerbedrijven in de horeca, schoonmaak en zorg. De leerling maakt eerst kennis met diverse werksoorten in het leerbedrijf (beschermde omgeving) van de Schalm en via Paswerk en volgt later bedrijfsstages bij Haarlemse bedrijven. Iedere deelnemer volgt zijn of haar eigen stappenplan dat aansluit bij zijn/haar specifieke talenten en voorkeuren en kan daarna een bewustere beroepskeuze maken. Empowerment beleid: het aanleren van eigen verantwoordelijkheden en het maken van zelfstandige keuzes. Gevolg van dit beleid: de leerling heeft controle over de eigen situatie en hij kiest zelf wat hij wil bereiken. Wetenschappelijke begeleidingsmethodiek: door TNO uitgevoerde methodiek krijgt het bedrijf inzicht in de (ontbrekende) competenties van de leerling. De leerling krijgt met deze methodiek een realistisch zelfbeeld en inzicht in de eigen competenties en persoonlijke knelpunten. Een jobcoach zorgt voor de praktijkbegeleiding van de leerling en let op vakmanschap en competenties. Kenmerken project

Praktijkstages van docenten bij bedrijven Ontwikkelen van begeleidingsmethodieken

met TNO Begeleiding van de deelnemers door

jobcoaches tijdens leertraject en nazorg Begeleiding van de praktijkleermeesters

door jobcoaches Monitoring van het hele proces Checklist kritische succesfactoren opstellen

voor een goede organisatie en begeleiding Leren en werken op één locatie De praktijkleermeester bespreekt de competentieontwikkeling met de docent, de jobcoach

en de deelnemer

Samenwerkende partijen Aanvrager: De Schalm ROC Nova College Paswerk

Opleiding AKA en mbo niveau 1 en 2


Looptijd 1 maart 2008 – 27 februari 2011



Sector Techniek/Zorg en Welzijn/Horeca-Foodsector

Projectleider Mevrouw J. Wamelink; [email protected]

Voor project in uitvoering www.de-schalm.nl/pdf/werken_aan_je_toekomst.pdf

Geknipt voor AMI De kappersketen AMI Franchise bv ontwikkelt samen met het ROC Graafschapcollege een nieuwe vorm van praktijkleren voor de opleidingen kapper niveau 2 en 3. Deze sluit aan bij de eisen gesteld door het bedrijfsleven en het vraaggestuurd opleiden van de leerlingen. Leerlingen voeren de praktijkopdrachten uit in een simulatieomgeving (binnenschools of bij het bedrijf) waarbij ze basiscompetenties en –vaardigheden aanleren. Elke leerling voldoet zo aan de eisen van het kwalificatiedossier zodat de beroepsopleiding vaklieden aflevert van een vaktechnisch niveau. De huidige uitval in het eerste jaar van de opleiding van 30% wordt hierdoor teruggedrongen. Elke leerling in de BBL/BOL wordt begeleid door een coach die rekening houdt met zijn/haar individuele leerbehoeften. Als de leerling uitstroomt naar de arbeidsmarkt wordt hij ook nog een jaar gevolgd door een jobcoach. De deelnemer kan in deze laatste fase vaardigheden bijspijkeren in het praktijklokaal van de school. Horizontale mobiliteit tussen de kapsalons van kappersketen AMI is mogelijk en het personeelsverloop wordt verkleind. Hierdoor worden de problemen van het praktijkleren: voortijdige uitval en slechte inzetbaarheid voorkomen en het brancherendement verhoogd. Eerst vindt een tryout van het vernieuwde praktijkleren plaats, daarna wordt de vernieuwing ingebouwd in het reguliere onderwijs. Ook willen de projectpartners uitstroom omzetten in doorstroom door het ontwikkelen van een ondernemersmodule binnen de opleiding kapper niveau 3. Kenmerken project

De leerling volgt een individueel leerprogramma dat voldoet aan de eisen van de beroepsopleiding

Competenties van de leerling worden in kaart gebracht tijdens een uitgebreide intake en er wordt een persoonlijk opleidingsplan opgesteld

Ontwikkeling van competentiegericht onderwijs waaronder ondernemersvaardigheden De leerstof wordt meer praktijkgericht Praktijkbegeleiders ondersteunen de leerlingen tijdens de simulatie en in het binnenschools

leercentrum samen met een onderwijsassistent vanuit school Praktijkopleiders worden getraind in het vak didactiek en in het begeleiden van leerlingen Vakdocenten krijgen bijscholing in vaktechnische ontwikkelingen zoals nieuwe

methodieken en instrumenten

Samenwerkende partijen Aanvrager: AMI Franchise bv ROC Graafschapcollege

Opleiding mbo niveau 2 en 3 (BBL/BOL); kapper


Looptijd 1 maart 2008 – 31 juli 2010




Projectleider De heer G. ter Avest; [email protected]

Oogsten van talent Door een intensievere samenwerking tussen het beroepsonderwijs en mechanisatiebedrijven wordt theorie en praktijk geïntegreerd in het Praktijkcentrum Mechanisatie Noord-West Nederland. Mechanisatiebedrijven onderhouden machines binnen de agrosector. Het praktijkcentrum gaat de mkb-bedrijven in piekperiodes (off-season model) ontlasten. Het centrum voorziet in de groeiende vraag naar hoger geschoolde werknemers, door voldoende doorstroom van BBL leerlingen niveau 2 naar 3 (75%) te bewerkstelligen. Het ontwikkelt speciale praktijktaken i.s.m. bedrijven en de school (maatwerk). Er is ondersteuning door digitale systemen en een betere begeleiding. Het centrum heeft ook een grotere capaciteit dan de bedrijven om leerlingen te plaatsen. Een digitaal planningssysteem voorkomt dat meerdere leerlingen aan dezelfde machine moeten werken. Leerlingen voeren in het planningssysteem in wat voor werk zij leuk vinden en welke vaardigheden ze willen oefenen. Het centrum voorziet in een specifieke vmbo vooropleiding in de mechanisatie. Kenmerken project

Training van docenten en praktijkbegeleiders en leermeesters voor hun nieuwe rol Inpassen POP binnen het didactisch concept Individueel opleidingstraject per leerling Leerling werkt in het centrum minder onder tijdsdruk Digitaal begeleidingssysteem is tijd- en werkplekonafhankelijk (begeleiding op afstand) Digitaal planningssyteem Voortijdige uitval verminderen naar 10% (landelijk 40%)

Samenwerkende partijen Aanvrager: OB Mech bv Vlaming Groep bv, Zwaagdijk Agrifirm Mechanisatie, Gebr. Kroon bv PTC+ Kenniscentrum Kenteq Centraal Orgaan Mechanisatiebedrijven (COM) Clusius College Hoorn, vmbo mbo

Opleiding mbo niveau 2 en 3 (BBL); monteur mobiele werktuigen


Looptijd 1 maart 2008 – 1 juni 2010



Sector Techniek

Projectleider De heer P. Almeloo; [email protected]

Mondiaal Fast Service Multitaste en ROC Midden-Nederland ontwikkelen samen een nieuwe vorm van praktijkleren: de opleiding Fastservicemedewerker BBL/BOL met specifieke kennis op het gebied van cultureel verantwoorde catering of readyfood. Door het multiculturele karakter van de fastfoodbranche is er behoefte aan medewerkers die bekend zijn met specifieke bereidingstechnieken (halal en koosjer koken). De leerlingen in de huidige opleiding worden hiervoor onvoldoende voorbereid. In de nieuwe praktijkvorm zijn er praktische stages voor leerlingen, docenten en praktijkleermeesters bij Multitaste. De huidige opleiding wordt aangevuld met specifieke kennis over multiculturele catering. Multitaste biedt een werkomgeving met collega‟s en gasten met een verschillende culturele achtergrond. De docenten en leermeesters worden getraind door stages en bijeenkomsten over multiculturele voedingsaspecten. In een startproject wordt de aanpak voorbereid en zal men leerlingen vanuit het ROC en ook via andere kanalen werven. Kenmerken project

Afstemming theorie en praktijk wordt verbeterd

Ontwikkelen van een opleidingsplan Digitale leeromgeving (multimedia

presentaties en inzetten van verschillende mediatechnieken)

Samenvoeging BBL en BOL leerlingen

Samenwerkende partijen Aanvrager: Multitaste ROC Midden-Nederland

Opleiding mbo (BBL/BOL); fastservicemedewerker

Aantal stageplaatsen (initieel) --

Looptijd 22 februari 2008 - 22 augustus 2008

Subsidie € 25.000


Sector Horeca

Projectleider De heer Frank Wickerath; [email protected]

Individueel opleiden medewerkers direct op de werkvloer Door het aanbieden van interessante stageplaatsen binnen de foodsector in de regio Helmond krijgen leerlingen, komend van vmbo èn mbo een reëel beeld van de foodprocessen. Binnen de foodsector is er sterke behoefte aan gemotiveerd en gekwalificeerd personeel. Ook bleken de praktijkopdrachten op school niet modern genoeg voor de Huijbregts Groep (HG). Het bedrijf dat met geavanceerde automatiserings- en mechaniseringssystemen en robottechnologie werkt, ontwikkelt nu samen met Helicon Helmond het vernieuwde praktijkleren. De opleiding is op de werkplek. Maatwerk staat centraal, leerlingen doorlopen in hun eigen tempo de lesstof. Helicon ontwerpt samen met de Huijbregts Groep een opleidingshandboek om medewerkers structureel via het vernieuwde praktijkleren op te leiden. De opgedane ervaring met de praktijk van BBL-individueel zal o.a. via het Brabantse samenwerkingsverband FoodConnectionPoint worden aangewend in andere opleidingen. Kenmerken project

Training van bedrijfsspecialisten en praktijkopleiders Doelgroepen: huidige werknemers, nieuwe instroom en medewerkers van vmbo/mbo Theorielessen worden geminimaliseerd Individuele begeleiding van de leerling door intensieve samenwerking van de

praktijkbegeleider, docent/coach en de bedrijfsspecialisten Lesstof afgestemd op de behoefte van de leerling, dus niet volgens een vast schema Per thema worden groepstrainingen en workshops georganiseerd Theoretische toets valt onder Helicon; de praktische toets onder HG

Samenwerkende partijen Aanvrager: Huijbregts Groep (HG) Helicon Helmond mbo

Opleiding mbo niveau 2 en 3 (BBL); (allround) operator voedingsindustrie


Looptijd 1 maart 2008 – 1 maart 2011




Projectleider De heer R.H.J. Grouve; [email protected]

Prakties leren en werken In Twente realiseert het MKB samen met ROC van Twente een beschermde leerwerkomgeving die perspectief moet bieden aan de arbeidsreïntegratie van sociaal zwakkere werkzoekenden. Tegelijk wordt voorzien in de groeiende behoefte van het MKB aan goed opgeleide werknemers. In het project ontwikkelt men bij het leerwerkbedrijf Prakties een maatwerk scholingstraject Arbeidsgericht geKwalificeerd Assistent (AKA) gecombineerd met een beschermde leeromgeving. Voor de doelgroep is de combinatie van scholing en werkervaring nieuw en ook het rouleren volgens het carrouselmodel bij samenwerkende bedrijven. Het zijn korte trajecten met een intensieve deelnemersbegeleiding. Een vakmentor, schakel tussen Prakties en school, gaat de deelnemers coachen en begeleiden. Het inzetten van een vakmentor zal de uitval van deelnemers terugbrengen van 60% naar 20%. Het theorieprogramma wordt omgezet naar modules die op de werkvloer getoetst worden. Kenmerken project

Ontwikkelen van een curriculum Leren koppelen aan de werkvloer („learning by

doing‟) Leren op maat Aanbieden van modulair onderwijs Training van vakmentoren Organisatie en uitvoering van een werkconferentie Kennisoverdracht ROC‟s

Samenwerkende partijen Aanvrager: Prakties Enschede bv Maas van het Hoog ROC van Twente KC Handel

Opleiding mbo niveau 1; arbeidsmarkt gekwalificeerd assistent (AKA)


Looptijd 1 februari 2008 – 31 december 2010



Sector Handel, techniek,

Projectleider De heer Lukas van Belkum; [email protected]

Samen-werken samen leren Om de samenwerking tussen praktijkopleiders binnen de metaalbedrijven en ROC docenten te vergroten zijn een mkb en een aantal ROC‟s een samenwerkingsverband aangegaan. Dit verband wil het huidige praktijkleren vernieuwen. In het opleidersontwikkelprogramma moet het Competentiegericht opleiden (CGO) zorgen voor een rolverandering bij de docenten en praktijkopleiders. De vorm van de nieuwe opzet is Beroepstaak Gericht Leren (BGL). Het CGO vraagt om andere competenties. De beroepspraktijkkennis van de docenten wordt vergroot. De kennis van de theorielessen op de ROC‟s vormt een onderdeel van de vernieuwde opleiding voor praktijkopleiders. Het ontwikkelprogramma leidt op tot een officieel te behalen certificaat. Kenmerken project

Deskundigheid en samenwerking vergroten van docenten en praktijkopleiders Professionalisering van zes regionale samenwerkingsverbanden Onderwijs - Bedrijfsleven Trainingsbijeenkomsten en vaardigheidstrainingen Communicatie, assessments, reflectie en feedback Gezamenlijk leertraject

Samenwerkende partijen Aanvrager: Van Beek Constructie bv ROC A12 te Ede ROC Midden Nederland te Nieuwegein ROC De Leijgraaf te Veghel en te Cuijk ROC Westerschelde te Vlissingen ROC Zadkine te Rotterdam Kenteq te Hilversum Pacct (vereniging van praktijkopleiders) te

Hilversum

Opleiding Opleidersontwikkelprogramma

Aantal stageplaatsen (initieel) 90 opleiders en 30 docenten

Looptijd 1 maart 2008 – 1 september 2009



Sector Techniek

Projectleider De heer Edwin Versluis; [email protected]

Duurzame Energietechniek Zuidwest Nederland Een nauwere samenwerking tussen vier scholen in het Rijnmond- en Drechtstedengebied en het bedrijfsleven levert een structurele verbetering op van de praktijkopleiding in de verbrandingsmotorenbranche door de realisatie van één praktijkopleidingscentrum (POC). Er wordt nu te weinig gebruik gemaakt van kennisuitwisseling tussen de branche en de scholen. De deelnemende bedrijven ervaren een scholingsbehoefte (te weinig geschoold personeel), personeelsbehoefte en een negatief imago (onvoldoende deelnemers kiezen voor deze branche). Met dit project worden de huidige praktijkopleidingen uitgebreid en vernieuwd. Dat is noodzakelijk vanwege de toegenomen complexiteit van de elektronica. Door maatwerk- en duale trajecten zullen meer leerlingen kiezen voor deze branche. Aan het eind van het project wordt het praktijkleren geïmplementeerd in de branche. De scholen bieden aan de praktijkopleiders van de deelnemende bedrijven een professionaliseringstraject aan. Er is kennisuitwisseling via de samenwerkingsverbanden en via kennisnet. Kenmerken project

Ontwikkeling van onderwijsvorm, aansluiting vmbo mbo, competenties

Ontwikkeling Begeleiding en Beoordeling VMT en EDMT

Maatwerktrajecten gericht op het halen van een diploma, geen losse certificaten (doorstroming naar niveau 4 en 5)

Duale trajecten gericht op instroom vanuit vmbo

Uittesten praktijkleren (met 110 deelnemers)

Training van praktijkopleiders en docenten Landelijke verspreidingsconferentie aan het eind van het project Vmbo stages o.l.v. een mbo‟er (praktijkmaatjes)

Samenwerkende partijen Aanvrager: Holland Diesel Maassluis bv (HDM) VIV branchevereniging (16 deelnemende

bedrijven) Kenniscentrum Innovam ROC Albeda College, Rotterdam ROC Da Vinci College, Dordrecht VMBO Wartburg College, locatie de Swaef,

Rotterdam VMBO Develstein College, Zwijndrecht Nehem KMC

Opleiding mbo niveau 2 en 3 (BBL); verbrandingsmotorentechnicus ( VMT), dieselmotorentechnicus (EDMT)


Looptijd 1 april 2008 - 1 oktober 2010


Projectnummer BIB08017 (vervolg op BIB07041)

Sector Techniek

Projectleider De heer B. Wissink; info@pba-consultancy

Telstart Telstar Sport en Fashion heeft samen met ROC Landstede de „Telstar-Landstede Academy‟ opgericht. Bij deze Academy is de opleiding MBO Detailhandel en Sport & Bewegen (niveau 2 t/m 4) opgebouwd uit drie hoofdaspecten: het Praktijkleren (nieuw voor ROC Landstede), ondersteunende leeractiviteiten en BPV in de vorm van een stage. Het Praktijkleren en de stage vinden plaats bij de „mega sport and fashion stores‟ van Telstar. De ondersteunende leeractiviteiten kunnen worden gevolgd bij Telstar of bij Landstede. Het verschil tussen Praktijkleren en stage is de intensievere begeleiding bij het Praktijkleren door een instructeur en een docent in combinatie met een praktijkopleider. De Academy wil door het Praktijkleren en de vernieuwde stages het beroepsonderwijs beter laten aansluiten op de arbeidsmarkt en de in-, door-, en gekwalificeerde uitstroom in het mbo bevorderen. De activiteiten worden tijdens het project uitgevoerd volgens de plan-do-act-check cyclus. Vanuit het plan worden producten ontwikkeld, geïmplementeerd en geëvalueerd. Daarna volgt het verbetertraject. Telstar verwacht door deze aanpak een aanzienlijke stijging van het aantal medewerkers in de sportverkoop en detailhandel. Kenmerken project

Samenwerking onderwijs en bedrijfsleven optimaliseren

Opzetten van een didactisch- en begeleidingsmodel voor Praktijkleren, stage en ondersteunende leeractiviteiten

Opzetten van een kennisbank met leerwerkprestaties

Samenwerkende partijen Aanvrager: Telstar Surfing bv ROC Landstede

Opleiding mbo niveau 2 t/m 4 (BOL)


Looptijd 1 april 2008 – 1 april 2011



Sector Handel-Toerisme/Sport & Beweging

Projectleider De heer H.J. van Werven; [email protected]

Duurzaam en integraal praktijkleren voor het vmbo Grafimedia Bijna dertig bedrijven en twee vmbo scholen werken samen om in de regio Amsterdam–Haarlem het praktijkleren binnen de Grafimediabranche te vernieuwen. Beide groepen hebben er belang bij dat het project gaat slagen. De grafimediabedrijven willen het imago van de branche weer versterken en met de grafische scholen een sterk profiel opbouwen. De technische ontwikkelingen in deze branche gaan zo snel dat het voor de scholen moeilijk is om up to date te blijven. Ook is er bij leerlingen meer belangstelling voor nieuwe media dan voor de grafische branche. Om de interesse voor de branche te vergroten heeft men lintstages ingevoerd voor de 4e jaars vmbo leerlingen (één dag per week, 20 weken per jaar). De stages duren langer en het aanbod is gevarieerder. De beroepsoriëntatie in 2e jaar vmbo is sterk verbeterd. Er wordt één regionaal coördinatiepunt ingericht op één van de opleidingen, voor de planning, matching en plaatsing van de leerlingen bij de bedrijven. Het coördinatiepunt is de „linking-pin‟ tussen de bedrijven en de opleidingen. Door integratie van een aantal mbo - kerntaken binnen het stageprogramma kunnen leerlingen een versnelde mbo route doorlopen. Kenmerken project

Bevorderen doorstroom naar mbo Bevorderen van minder uitval bij de

leerlingen Ontwikkelen van een éénduidig

stageprogramma voor 4e jaars vmbo Ontwikkelen van lesbrieven Organiseren van

beroepsoriëntatiedagen Matchen van leerlingen

Samenwerkende partijen Aanvrager: Verenigde Drukkerijen Aeroprint bv 25 bedrijven Mediacollege Amsterdam vmbo-mbo Laurens Janszoon Coster College vmbo KVGO GOC

Opleiding vmbo 2e en 4e jaars


Looptijd 1 april 2008 – 31 augustus 2010



Sector Multimedia

Projectleider De heer R. Koerts; r.koerts@aeroprint en de heer J. Weezenbeek

Kwaliteitsimpuls on the job Acht leerbedrijven en ROC Rivor gaan samen de kwaliteit van de start van het praktijkleren en de begeleiding tijdens het praktijkleren verbeteren. Een uitgebreide intake en webbased matchingssysteem gaan zorgen voor de afstemming tussen leervraag en stage-aanbod. De nieuwe status „Kwaliteitsimpuls leerbedrijven‟ wordt geïntroduceerd (het beloont excellerende leerbedrijven). Dit geeft leerbedrijven een extra stimulans om het praktijkleren goed vorm te geven. Een verbeterde begeleiding en beoordeling tijdens de stage wordt verkregen door het vormen van een driehoek (trio) docent-praktijkbegeleider-leerling, en door het vastleggen van afspraken rond de stage, rollen en richtlijnen in een document: „Kwaliteitsimpuls on the job‟. De inhoud van het praktijkleren wordt beter afgestemd op de behoefte van de leerling en de mogelijkheden van het bedrijf door het intakegesprek, de verbeterde matching en de „kwaliteitsimpuls on the job‟. Kenmerken project

Trainen van docenten en leerlingen Vastleggen van kenmerken waaraan een

leerbedrijf moet voldoen Sructurele samenwerking tussen ROC en

bedrijfsleven Webbased matchingssysteem Ontwerpen van een intakeprocedure voor het

matchingssysteem Begeleidingssysteem

Samenwerkende partijen Aanvrager: de Vree & Sliepen IPEC Arjo Nederland bv Denocard ALH van Herwijnen & Co Accountants Linkit Nagel Finance De Waal Autogroep ROC Rivor Kenteq Waterschap Rivierenland Ecabo

Opleiding mbo niveau 2, 3 en 4 (BOL)






Projectleider De heer Robbert Verroen; [email protected]

Voor project in uitvoering www.rocrivor.nl, zie lean@work

Praktisch omgaan met theorie in de installatiebranche InstallatieWerk Noord-Holland bv, een regionaal samenwerkingsverband van ondernemers en de vier regionale mbo-instellingen in Noord-Holland willen aantrekkelijk praktijkleren ontwikkelen om te voorzien in voldoende en goed gekwalificeerd personeel voor de installatiebranche. De nadruk ligt op het aanbieden van maatwerk opleidingsprogramma‟s en het samenbrengen van theorie en praktijk op één geïntegreerd praktijkcentrum. Leerlingen worden gestimuleerd om door te stromen naar een vervolgopleiding op een hoger niveau of een tweede opleiding te gaan volgen. De doorlooptijd naar diplomering wordt teruggebracht tot 2 ½ jaar. De resultaten worden op drie manieren gemonitord: het proces door Kenteq, steeksproefgewijs bij bedrijven (tevredenheidsonderzoek) en via enquêtes bij leerlingwerknemers. Kenmerken project

Workshops om docenten en praktijkopleiders bij te scholen

Het terugdringen van voortijdige uitval tot < 20% per jaar

Ontwikkelen van: een opleidings- en begeleidingsmodel realistische praktijkopdrachten een web-based leerlingvolgsysteem

Samenwerkende partijen Aanvrager: InstallatieWerk Noord-Holland bv NOVA College te Beverwijk Horizon College te Heerhugowaard Regio College te Zaandam ROC-VA te Amsterdam Kenteq

Opleiding mbo niveau 2 (BBL)


Looptijd 1 april 2008 – 1 januari 2011



Sector Techniek

Projectleider De heer Th.M. den Blanken; [email protected]

Samenwerken aan praktijkgerichte beroepsopleiding voor vakbekwame bedrijfsmatige rondvaartschippers De rondvaartbranche Amsterdam ontwikkelt samen met ROC Nova College de nieuwe twee jarige beroepsopleiding Schipper Dagpassagiervaart BBL niveau 2. Hiermee wil men de voortijdige schooluitval verminderen en de doorstroom vmbo-mbo, de beroepskwalificatie en het imago van het beroep verbeteren. De bestaande beroepsopleiding sluit niet aan bij de vraag naar specifiek geschoold personeel (sociale competenties). Er is behoefte aan nieuw personeel door de uitbreidingsbehoefte (uitbreiding van de vloot) en de vervangingsvraag (vergrijzing en ontgroening; veel oudere werknemers en geen aanwas van jongere). Bij de buitenschoolse leeromgeving wordt de nadruk gelegd op de beroepshouding: gastheerschap en de leervraag van de leerling (maatwerk). Er is een sterke relatie tussen leerproces en beroepsomgeving. Kenmerken project

Deskundigheidsbevordering van praktijkbegeleiders en praktijkleermeesters Docentstages op de schepen, gastlessen en bedrijfsbezoeken Onderwijs op maat Efficiënte leerroute: praktijkleren bij de rondvaartbedrijven Beroepscompetentieprofielen ontwikkelen Competentiegericht beoordelen en examineren Pedagogisch-didactisch coachings/begeleidingsmodel tussen beroepspraktijk en onderwijs

is vastgelegd Ontwikkeling van leermiddelen en toetsing/examinering

Samenwerkende partijen Aanvrager: Canal Company bv Canal Rondvaart bv Blue Boat Company Amsterdam Canal Cruises Rederij ‟t Smidtje Rederij de Nederlanden ROC Nova College Vereniging van Exploitanten van Vaartuigen in

de Amsterdamse Grachten (VEVAG)

Opleiding mbo niveau 2 (BBL); schipper dagpassagiersvaart


Looptijd 28 april 2008 - 30 juni 2010



Sector Handel/Toerisme

Projectleider De heer P. Duwel; [email protected]

Organisatorische en sociale innovatie van het praktijkleren binnen het Praktijkcentrum Zwolle Het Deltion College in Zwolle richt o.a. met twee opleidingsbedrijven het Praktijkcentrum Zwolle op. Dit is een praktijkgerichte leeromgeving waarin BOL en BBL leerlingen les krijgen in de werktuigbouw, elektro- en installatietechniek. Binnen het Praktijkcentrum wil men de kloof tussen bedrijfscultuur en onderwijscultuur verkleinen. Ook is er aandacht voor werkplekbezetting gekoppeld aan maatwerk en flexibiliteit van leerlingen. Leerlingen zijn vrij opdrachten te kiezen en ze in eigen tempo uit te voeren. Docenten en praktijkbegeleiders begeleiden leerlingen bij hun loopbaankeuze. Men verwacht minder uitval bij leerlingen. Meer leerlingen zullen hun diploma binnen de gestelde tijd halen. Ruim 180 bedrijven zijn aandeelhouder/deelnemer van één van de genoemde opleidingsbedrijven van het samenwerkingsverband. Kenmerken project

Het ontwikkelen van een besturingsmodel

Ontwikkelen en implementeren van een werkbare bedrijfscultuur (samenwerken, missie/visie) in het Praktijkcentrum

Opzetten loopbaanbegeleidingsmodel

Training docenten en praktijkbegeleiders

Loopbaangesprekken met leerlingen Ontwikkelen van een meerjarenplan

onderwijs en bedrijfsleven

Samenwerkende partijen Aanvrager: Installatietechniek Paul van Vilsteren bv

ElectroWerk Noord-Holland bv OBM Zwolle bv ROI Oost Opleidingen bv Deltion College

Opleiding mbo niveau 2 en 3 (BOL/BBL); elektro - installatie


Looptijd 1 mei 2008 – 1 april 2011



Sector Techniek

Projectleider Mevrouw N.G. van den Bos; [email protected]

Het Stagebedrijf ‘The working class’ Het stageleerbedrijf „The Working Class‟ is opgezet door een viertal bedrijven en ROC Mondriaan. Het is voor leerlingen moeilijk om goede stageplaatsen te vinden binnen kleinere bedrijven. In het stageleerbedrijf kunnen leerlingen werken aan opdrachten die ingebracht worden door deelnemende bedrijven zoals een accountants- en juristenkantoor. De leerlingen worden intensief begeleid door een onderwijsbegeleider van het Mondriaan. Er wordt gewerkt met nieuwe kwalificatieprofielen. Het stagebedrijf is een schakel tussen school en bedrijven en sluit goed aan bij de CGO-ontwikkelingen op het ROC. Het stagebedrijf verzorgt de match tussen leerlingen en bedrijven, verdeelt opdrachten en regelt de dagelijkse bedrijfsvoering. De praktijkbegeleiders verzorgen de instructies en aansturing. De onderwijsbegeleider zorgt voor de educatieve en didactische begeleiding. Kenmerken project

Ontwikkelen onderwijsbegeleidingsmodel Bijstellen businessconcept Uitbreiden van deelnemende bedrijven Het normeren van de intake Intervisie tussen leerlingen onderling Feedback naar onderwijscollega‟s

Samenwerkende partijen Aanvrager: Portal Acces bv WTS Advocaten BDO Accountants CN Payroll ROC Mondriaan

Opleiding mbo niveau 3 en 4 (BOL); juridisch en boekhoudkundig medewerker


Looptijd 1 september 2008 – 22 oktober 2010




Projectleider De heer P. van der Plasse; [email protected]

Glasmaster In de regio Noord-Holland Noord is de glastuinbouw een sterk groeiende sector. Door de technologische ontwikkelingen en vergrijzing is er een tekort aan gekwalificeerde medewerkers. Het bedrijf Proeftuin Zwaagdijk gaat samen met het Clusius College, het Horizon College en de Praktijkschool WFR het praktijkleren in de glastuinbouw verbeteren door het ontwikkelen van het praktijkleercentrum. Verdeeld over vier bedrijvengroepen (Zaadteelt, Groente/Fruit, Groentechniek en Sierteelt) wordt een beroepskolomoverstijgende leerlijn glastuinbouw ontwikkeld. Het praktijkleercentrum fungeert als coördinatiepunt voor leerlingen, scholen, docenten, leerwerkmeesters en bedrijven. Hier worden vraag en aanbod tussen school en bedrijf gematcht. Kenmerken project

Inventarisatie van kennis van de vier bedrijvengroepen

Vertaling van de kennis in diplomastructuren

Ontwikkelen van doorlopende leerlijnen praktijkschool/vmbo naar mbo

Docenten en praktijkontwikkelaars lopen stage bij bedrijven

Ontwikkelen van praktijkonderwijsmodules

Realisatie van praktijkonderwijsmodules door stages, simulaties, excursies en demoprojecten

Samenwerkende partijen Aanvrager: Proeftuin Zwaagdijk Clusius College (vmbo, mbo) ROC Horizon College Praktijkschool WFR Aequor

Opleiding mbo niveau 1, 2, 3 en 4 (BOL/BBL)





Sector Agrarische en groen sector

Projectleider Mevrouw I. Commandeur; [email protected]

Voor project in uitvoering www.kassenklas.nl

MatchRoom – praktijkgericht samenwerken aan realistische beroepsopleidingen in de Zwijndrechtse Waard Het doel van het project is het opzetten van een praktijkgerichte en een integrale doorlopende leerlijn vmbo/mbo voor de sectoren Techniek, Economie en Zorg & Welzijn. Op het Lokaal OnderwijsCentrum Zwijndrechtse Waard kunnen vmbo leerlingen kiezen tussen bovengenoemde opleidingen. Het LOC wil samen met het bedrijfsleven vernieuwd praktijkleren aanbieden. Dit realiseert het LOC via kwalificerende stages bij bedrijven en door leerwerkplekken voor praktijktraining op de Onderwijs Leerbedrijven te organiseren. Voor Metaal en Installatietechniek creëert men goede buitenschoolse stageplaatsen, verder een stagecarrousel in de Zorg & Welzijn en projectmatige stages in een winkelcentrum. Stichting Matchroom gaat de scholen en bedrijven faciliteren op het gebied van stage- en beroepsmogelijkheden voor leerlingen en met het ontwikkelen van lesstof afgestemd op de wensen vanuit de bedrijven. Bij de matching tussen leerling en stageplek wordt naast harde criteria als branche, contactpersoon en adres ook gekeken naar cultuur en sfeer van het bedrijf. De vraag naar vaklieden groeit elk jaar waardoor de gekwalificeerde instroom verhoogd zal moeten worden. Door vmbo jongeren een goede startkwalificatie mee te geven betreden leerlingen beter toegerust de arbeidsmarkt. Kenmerken project

Er wordt een appèl gedaan op de eigen verantwoordelijkheid van de leerling

De leerlingen kunnen hun eigen leerprogramma samenstellen (keuzevrijheid, maatwerk)

Realistisch Leren: levensecht leren in de beroepspraktijk (‟verbindend leren‟)

Deskundigheidsbevordering van stagedocenten/praktijkopleiders

Inrichten van vijf branchegerichte werkgroepen die de leertrajecten uitvoeren

Opzetten van OnderwijsLeerBedrijven (winkel, catering, copyshop) binnen het LOC gebouw

Opzetten stage volgsysteem en procedures rond stage matching, - begeleiding, toetsing/examinering

Opstellen van competentieprofielen voor leerlingen, docenten en praktijkopleiders

Samenwerkende partijen Aanvrager: Houtgroep van Drimmelen bv Verkerk Groep Develstein College Walburg College ROC Da Vinci College

Opleiding vmbo


Looptijd 23 mei 2008 – 31 december 2010



Sector Techniek, Economie en Zorg & Welzijn

Projectleider De heer Eelke Los; [email protected]

Ontginning van een onbekend werkterrein in de sport SCIANDRI Sportmanagement bv gaat samen met ROC NOVA-CIOS het praktijkleren van de opleiding sportleider verbeteren. SCIANDRI organiseert sportprojecten in de woonomgeving en heeft behoefte aan gekwalificeerde sportbuurtwerkers. De derdejaars leerlingen van ROC NOVA worden driemaal drie weken ingezet in een roulatiestage. De stage is niet in een sportomgeving maar een combinatie met sociaal-maatschappelijk werk. Dit vergt andere competenties van de medewerkers. Deze vaardigheden (inlevingsvermogen, anticiperen, attitude en proactief zijn) worden onder de juiste begeleiding op locatie aangeleerd. De docenten en stagecoördinator van CIOS werken samen met de begeleiders van SCIANDRI (trainers, praktijkbegeleiders, personeelsplanner, stagecoördinator en een projectleider). De docenten en praktijkbegeleiders zijn betrokken bij het Persoonlijk Ontwikkelings Plan van de leerlingen. Kenmerken project

Docenten lopen mee met SCIANDRI projecten

Ontwikkeling van een handboek stagebegeleiding

Praktijkbegeleiders stellen een Proeve van Bekwaamheid op en geven masterclasses

Training van SCIANDRI praktijkbegeleiders, coaches en docenten

De leerlingen worden op verschillende werkvelden (wijken, doelgroepen) ingezet

De planner deelt de leerlingen in, de trainers zijn verantwoordelijk voor de begeleiding op de werkvloer. De praktijkbegeleiders stemmen regelmatig af met deze trainers

Samenwerkende partijen Aanvrager: SCIANDRI sportmanagement bv ROC NOVA

Opleiding mbo niveau 4 (BOL)


Looptijd 1 juni 2008 – 31 mei 2011

Subsidie € 70.423


Sector Sport en Beweging

Projectleider Mevrouw Linda Tillema; [email protected]

Voor project in uitvoering www.sciandri.com/portfolio/sportbuurtwerk.html

Schilderplus Stichting SPOS-Rotterdam gaat samen met drie bedrijven en het Albeda College een nieuwe vorm van praktijkleren ontwikkelen met als doel een Schilder-Plus opleiding. Het schildersvak blijft continu in ontwikkeling. Voorbeelden hiervan: de toegenomen regelgeving voor het werken met VOS (vluchtige stoffen) en veiligheid. Schildersbedrijven zijn ook steeds vaker als onderaannemer verantwoordelijk voor vastgoedonderhoud. Door de Schilder-Plus opleiding wil men het kennishiaat bij de leerlingen, ontstaan door de verbreding van het vak, verkleinen of laten verdwijnen. De schildersleerlingen krijgen kennis van aanpalende vakken als timmeren, stucen en betononderhoud. Aan de opleiding worden diverse modules met theorie- en praktijklessen toegevoegd. Het vakcentrum Afbouw en Onderhoud is aanbieder van praktijkruimte en kenniscentrum. Er wordt een begeleidingssysteem ontwikkeld voor planning, beoordelingen, reflectie, POP en communicatie. Door de verbreding van de opleiding wordt het beroep aantrekkelijker en bij het Albeda College de instroom groter. De opleiding Schilder-Plus voldoet aan de vraag uit de branche. Kenmerken project

Ontwikkelen van handboeken (begeleidingsmethodiek, examinering) Benoemen van competenties Ontwikkelen van lesmateriaal, voorlichtingsmateriaal Een introductieprogramma voor docenten en praktijkbegeleiders Evaluatie en verbetercyclus


Aanvrager: Stichting SPOS-Rotterdam J.B.S. Schildersbedrijf bv Willems Vastgoedonderhoud bv Smits Vastgoedonderhoud bv Albeda College

Opleiding mbo niveau 2 (BBL); medewerker schilderen






Projectleider De heer Toon Ariëns; [email protected]

Praktijkgericht samenwerken aan technische beroepsopleidingen in onderwijsstad Meppel Door een totaalaanpak die gedeeltelijk binnen het BIB kader past wordt de arbeidsproblematiek in de technische sector in de regio rond Meppel aangepakt. Het project richt zich op vier opleidingen binnen de sector Techniek (3e en 4e jaars vmbo, alle leerwegen, en 1e en 2e jaars mbo BBL). De gestelde doelen zijn: het bevorderen van doorstroom naar mbo, het verbeteren van de arbeidsattitude, het creëren van kwalitatief goede stages en een „uitdagende‟ leeromgeving. In totaal lopen 275 leerlingen stage op 100 duurzame stageplaatsen. De stages worden ondersteund met „virtual community‟. In een op te zetten Integraal Praktijkcentrum Techniek op het onderwijspark Ezinge verzorgen gastdocenten uit het bedrijfsleven de praktijkcomponent. Het bedrijfsleven wordt betrokken bij toetsing en examinering. Het „verbindend‟ leren laat het geleerde op school en daarbuiten zo optimaal mogelijk aansluiten. Een nauwere en vergaande samenwerking tussen scholen en bedrijven in de regio zorgen zo voor een aantrekkelijker en beter georganiseerd praktijkdeel van het technisch beroepsonderwijs. Kenmerken project

Het opzetten van een doorlopende leerlijn tussen vmbo en mbo

Afspraken over „levensechte‟ praktijkopdrachten, over werkzaamheden uitgevoerd op de stage en over de lesstof die op school wordt gegeven

Deskundigheidbevordering bij leermeesters en stagedocenten

Stages voor vmbo-ers worden langer (drie maanden i.p.v. snuffelstages)

Opstellen van o.m. bedrijfsprofielen en stageprofielen

Meer aandacht voor leervraag van leerlingen Meer kennisuitwisseling school bedrijf

Samenwerkende partijen Aanvrager: Kiekebos & Bakker Klimaattechniek vof

Revamo Noordhuis Hiab Scania Productions RSG Stad en Esch (vmbo) ROC Drenthe college ICC-PMM, bedrijfsvereniging

Opleiding vmbo bovenbouw en mbo niveau 1 en 2 (BBL)

Aantal stageplaatsen (initieel) 200 vmbo en 75 mbo

Looptijd 23 mei 2008 – 15 april 2011



Sector Techniek

Projectleider De heer P. de Visser; [email protected]

Ondernemende talentontwikkeling in een leeronderneming Voor leerlingen van het Mediacollege Amsterdam zetten vijf bedrijven en de school een semi-commerciële leeronderneming op om zo een uitdagende en levensechte leeromgeving te creëren. De 3e en 4e jaarsstudenten doen niet langer praktijkervaring op in interdisciplinaire bedrijfsteams maar in de leeronderneming. Docenten verdiepen hun praktijkkennis en passen dit toe in de lessen en praktijkopdrachten. Ook bouwen ze intensievere contacten op met de bedrijven. De begeleiders worden getraind in pedagogische- en begeleidingsvaardigheden. Niet alleen 4e jaar studenten maar ook 3e jaarsstudenten verrichten hun tweede stageperiode in de leeronderneming en de 1e en 2e jaarsstudenten worden ingezet voor onderdelen van de leeronderneming. De bol-4 deelnemers solliciteren naar een plaats bij de leeronderneming. De docent deelt samen met een mediaprofessional (de creatieve director van een van de bedrijven) het management. De mediaprofessional wisselt per half jaar. Het praktijkleren houdt in dat nieuwe competenties ontwikkeld worden op het terrein van ondernemerschap, interdisciplinair samenwerken en dienstverlenend werken. De studenten leren in een multidisciplinair verband opdrachten uitvoeren, een praktijkleren-plan opstellen en het acquireren van opdrachten. Kenmerken project

Het opzetten van een praktijkleren plan Het uitwerken van didactiek en pedagogiek

nieuw praktijkleren in het leerbedrijf Het opstellen van een businessplan Een fysiek ingerichte leerbedrijf ruimte Praktijksessies en praktijkstages voor

docenten Procedures ontwikkelen voor

bedrijfsvoering

Samenwerkende partijen Aanvrager: Lensink Van Berkel Communicatie Raadgever en partners Networks Unlimited Lake House Strategie en marketing Elba Media bv Mediacollege Amsterdam

Opleiding mbo niveau 4 (BOL); mediavormgever, mediamanagement, mediatechnologie





Sector Multimedia

Projectleider Mevrouw T. van der Heiden; [email protected] De heer M. Bouma; [email protected]

Brug tussen leren en werken Het ROC Landstede ontwikkelt samen met het bedrijf Omni Mobilae een nieuwe vorm van praktijkleren binnen de opleiding Sport en Bewegen op niveau 3 en 4 in de regio Overijssel. Het project draagt er toe bij dat studenten beter toegerust zijn voor de beroepspraktijk in de outdoorsector. Door studenten meer hoogwaardige opdrachten te laten uitvoeren in het bedrijf beschikken ze straks over een betere startkwalificatie. De opleiding sluit beter aan bij het bedrijfsleven waardoor doorstroming naar werk toeneemt. De studenten doen meer competenties op. Ze krijgen een beter beeld van het bedrijfsleven; ze raken meer betrokken, meer gemotiveerd en durven meer verantwoordelijkheid te nemen. De student krijgt te maken met alle facetten van de beroepspraktijk. Hij moet zelfstandig een planning maken en daarbij rekening houden met een tijdspad, een budget, samenwerking met collega‟s en hulp bij de uitvoering. Een aantrekkelijk praktijktraject zorgt ervoor dat meer leerlingen kiezen voor de outdoorsector. De grootste verandering is dat het bedrijf de begeleiding van de student op zich neemt en de school ondersteuning biedt aan de medewerkers van het bedrijf. Kenmerken project

Een aangepast curriculum Vernieuwde hoogwaardige stages in de

outdoorsector Kennisoverdracht naar andere bedrijven in de sector

en naar andere scholen Theorievakken worden aangepast aan het

praktijkleren Bijscholing van docenten en praktijkopleiders Minder uitval van leerlingen door het vernieuwde

praktijkonderwijs Het ontwikkelen en publiceren van een handboek Resultaten worden opgesteld in een brochure Het houden van een slotconferentie

Samenwerkende partijen Aanvrager: Omni Mobilae ROC Landstede

Opleiding mbo niveau 3 en 4; opleiding Sport en Bewegen





Sector Sport/beweging

Projectleider De heer Harry Lefferts; [email protected]

mailto:[email protected]

CNC Programmeertechnieken Het praktijkleren wordt op vier scholen in regio Zuid-Oost verbeterd door 3e en 4e jaars vmbo leerlingen in een vroeg stadium kennis te laten maken met nieuwe CNC programmeertechnieken in bedrijven. De 3e jaars vmbo leerlingen maken via bedrijfssimulaties op school voor het eerst kennis met CNC-programmatuur. Voor de 4e jaars vmbo leerlingen gaat het om buitenschoolse stage/werkplekken waar ze hun kennis van CNC-technieken kunnen vergroten. Er wordt gewerkt met actuele CNC-technieken waardoor de aansluiting met het bedrijfsleven wordt geoptimaliseerd. Docenten en praktijkbegeleiders begeleiden de leerlingen maar worden zelf ook geschoold in de nieuwe CNC-technieken. Ze worden ondersteund door de leveranciers van de apparatuur. Andere scholingsactiviteiten zijn gastlessen, bedrijfsdemonstraties en voorlichtingsbijeenkomsten. Het betreft 3e en 4e jaars leerlingen van de vier verschillende leerwegen: de theoretische, gemengde, kaderberoepsgerichte en de basisberoepsgerichte leerweg. Door het project wordt een volwaardige, realistische CNC stagewerkplek ontwikkeld die binnen de hele sector metaal en Metalelektro van het (v)mbo gebruikt kan worden. Hierdoor wordt de instroom van toekomstige leerlingen in de sector verhoogd, de uitval verminderd en het tekort aan goed geschoolde werknemers teruggedrongen. Kenmerken project

Doorstroming realiseren naar mbo en bedrijven Afstemming tussen binnen en buitenschools leren bij vmbo Multimediale Vaktaalassistent, een digitaal woordenboek voor vmbo leerlingen Impulsprojecten, stimuleren van regionale samenwerking tussen onderwijs en bedrijfsleven Het metalen scharnierpunt: het vormen van competentie denken in de doorlopende leerlijn

vmbo-mbo-bedrijfsleven Inventarisatie van CAD-CAM systemen, leermiddelen en machines Analyse vmbo leerplan en analyse toekomstige ontwikkelingen CNC Ontwikkelen praktijkopdrachten en simulatiepakketten voor vmbo leerlingen Ontwikkelen handleidingen/lesmateriaal voor docenten/praktijkopleiders Uitvoering van pilots voor 3e jaars en 4e jaars vmbo gekoppeld aan 1 mbo

Samenwerkende partijen Aanvrager: Smits Machinefabriek bv Bonnier & Louwerse Hendrikx Fijnmetaal Mierlo bv Latour Machinefabriek bv S.G. Kwadrant, locatie Hanze-College (vmbo) Kempenhorst College (vmbo) Vakcollege Dr. Knippenberg (vmbo) S.G. Were Di (vmbo) ROC Ter AA Fontys PTH Eindhoven Platform Metaal en Metalelektro/Stichting

Consortium Beroepsonderwijs (SCB) KBB Kenteq PACTT Praktijkopleiders in de Techniek.

Opleiding vmbo bovenbouw; metalelektro





Sector Techniek (verspanningstechnologie/CNC programmeertechnieken)

Projectleider De heer P. Dirckx; [email protected]

Voor project in uitvoering www.cncprogrammeertechnieken

Engravity Factory Het werk in de graveer- en signbranche is ingrijpend veranderd door nieuwe technologische ontwikkelingen. Deelnemende bedrijven gaan samen met het Markiezaat College en het Florijn College het praktijkleren voor het graveren van de opleiding tot Signmaker vernieuwen. Omdat er geen specifieke opleiding voor het graveren is, is het belangrijk dat de leerlingen naast de opleiding voor Signmaker ook opgeleid worden voor de praktijk van het full-service graveerbedrijf. In de Engravity Factory (binnen het Markiezaatcollege) werken de (v)mbo leerlingen (BOL en BBL) in eigen tempo aan echte opdrachten uit de bedrijven volgens het nieuwe begeleidingsmodel. De leerling doorloopt een vaste procesgang van aanvraag tot oplevering. Deze vorm van procesmatig werken stimuleert de ontwikkeling van ondernemende leerlingen. De leerling is gekoppeld aan een praktijkbegeleider waardoor de praktische kennis kan worden overgedragen. De afstand tussen onderwijs en bedrijf wordt zo geminimaliseerd. Kleine bedrijven kunnen gebruik maken van de geavanceerde machines van de Engravity Factory. Ook kan de Factory kennisvragen vanuit de bedrijven oplossen. Het bedrijfsleven kan aangeven welke ontwikkelingen er in het werkveld gaande zijn en wat dit betekent voor de inhoud en opzet van de opleiding. Zo werken onderwijs en bedrijfsleven nauw samen in de Factory. Kenmerken project

Verbetering van de doorlopende leerlijn vmbo-mbo Het ontwikkelen van nieuw competentie en praktijkgericht lesmateriaal voor vmbo

onderbouw, vmbo bovenbouw (leerjaar 3 en 4) en mbo niveau 2 en 3 Het ontwikkelen van Proeven van Bekwaamheid op basis van het kwalificatiedossier

Signmaker Het ontwikkelen van een begeleidingsmodel Ontwikkelen van een draaiboek procesmatig werken Het doen van een haalbaarheidonderzoek naar een samenwerkingsverband van bedrijven

in en om Bergen op Zoom waar binnen leerlingen kunnen rouleren

Samenwerkende partijen Aanvrager: Brouwers Graveer- en Beletteringstechniek , Tilburg

Vereniging Graveren Sign (VGS) Gratec Graveertechniek, Zevenbergen Reijnders Graveertechniek, Gorinchem ROC Markiezaat College, Bergen op Zoom Florijn College, Breda

Opleiding mbo niveau 2 en 3 (BOL/BBL); signmaker

Aantal stageplaatsen (initieel) 15 – 40 leerlingen




Sector Multimedia

Projectleider De heer E.J. Lantinga; [email protected]

Praktijkleren bouwtechniek Uithoorn en omgeving De samenwerkende partijen in de regio Uithoorn willen het praktijkleren in de bouwtechniek verbeteren. Hierdoor wordt de belangstelling voor het bouwvak groter en ook de instroom van leerlingen. Er komt een toename van gekwalificeerd personeel en er vindt structurele samenwerking tussen school en bedrijf plaats. Een onderdeel van het praktijkleren is de lintstage. De vierdejaars leerlingen bouwtechniek volgen twintig dagen bij tien verschillende bedrijven tien stageopdrachten. Per opdracht ontvangen de leerlingen een certificaat. Voorafgaand aan de lintstages doorlopen ze een week een snuffelstage. Bij het vernieuwde praktijkleren worden de lesprogramma‟s beter afgestemd op de vraag van de leerling (leerwerktrajecten en stages). Ook is er aandacht voor competentiegericht leren en verbindend leren (het combineren van schools leren, leren op de werkplek, formeel en informeel leren). Kenmerken project

De leerling staat centraal Praktijkopleiders krijgen een rol bij de begeleiding Samenwerking tussen bedrijven en scholen De rol van de docent wordt coachend Bedrijven krijgen een rol bij competentieontwikkeling en toetsing Organiseren van docentstages, gastlessen door praktijkbegeleiders en bedrijfsbezoeken Het maken van een digitaal portfolio van de leerling


Aanvrager: Ton van Vliet Bouw bv Van Berkel Aannemers Leimuiden bv UBA Bouw bv Aannemingsmij. H.M. van Scheppingen bv Van Diemen bv Timmerbedrijf Bleumink bv Bouwbedrijf Oudshoorn J. Bouwbedrijf Midreth De Koning & van Oostveen bv C. Mulckhuyse Bouw- en aannemingsbedrijf bv R.K. Scholengemeenschap Thamen Het NOVA College



Looptijd 1 september 2008 – 1 februari 2011




Projectleider De heer Aad van de Sande; [email protected]

Van siersteen tot hoeksteen Van Beek Infragroep gaat samen met de Ondernemersvereniging Bestratingsbedrijven Nederland (OBN) en ROC West-Brabant het praktijkleren van de opleiding straatmaker vernieuwen. De pilot wordt gestart in regio zuid die later uitgebreid wordt naar vijf regio‟s. In dit startproject leveren docenten, praktijkopleiders (van verschillende bedrijven) en leerlingen input voor het opstellen van een infrastructuur voor regionale samenwerking. In dit project gaan docenten en praktijkopleiders beter samenwerken. Men moet elkaars beoordeling respecteren en bespreekbaar maken dat niet voor elke praktijkopdracht een klantorder als basis kan dienen. De brainstormsessies, begeleid door OBN en AO Consult, moeten een projectplan opleveren met afspraken die worden vastgelegd, uitgewerkt en geëvalueerd. Kenmerken project

Werving van 5 bedrijven Afstemming tussen onderwijs en bedrijfsleven (betere taakverdeling)

Samenwerkende partijen Aanvrager: Van Beek Infra Groep bv ROC West-Brabant Ondernemersvereniging Bestratingsbedrijven

Nederland (OBN)

Opleiding mbo niveau 2 en 4 (BBL); resp. straatmaker en middenkaderfunctionaris



Subsidie € 11.964



Projectleider Mevrouw Marianne Kuijpers; [email protected]

Actief in praktijkleren De extramurale thuiszorg vergt een geheel andere opzet van personeel dan de intramurale: veel klantgerichter en assertiever. Ook de sociale veiligheid en infrastructuur/beschikbare middelen zijn wezenlijk verschillend. Omdat in het beroepsonderwijs dit verschil onvoldoende aan de orde komt heeft de thuiszorgorganisatie Actief Zorg bv samen met ROC Midden Brabant en de school voor gezondheidszorg (GZ) een project opgestart om het praktijkleren te vernieuwen: een éénjarig BBL-maatwerktraject met aandacht voor extramurale zorg voor het opscholen van verzorgenden niveau 1 en 2 naar respectievelijk 2 en 3. De sterk praktijkgerichte nieuwe opleiding verhoogt de doorstroom. Een ambulante tutor vormt de schakel tussen leerling, praktijkbegeleider en gastgezin. Na afloop krijgen de deelnemers een erkend diploma op het behaalde niveau. Kenmerken project

Lesmateriaal, praktijkopdrachten en toetsen worden ontwikkeld Docenten GZ en medewerkers van Actief Zorg bv worden bij het lesgeven betrokken Het ontwikkelen van concrete instrumenten als quickscan, POP, PAP Opleiding praktijkbegeleiders Ontwikkelen van toetsingsinstrumenten Pilot met 120 deelnemers van Actief Zorg bv Verspreiding van resultaten via kenniscentra en Nationaal Consortium van Bedrijfsgroepen

(NCvB)

Samenwerkende partijen Aanvrager: Actief Zorg bv ROC Midden Brabant – school voor

bedrijfsgroepen ROC Midden Brabant - school voor

gezondheidszorg (GZ) Transvorm

Opleiding mbo niveau 2 en 3 (BBL)





Sector Gezondheidszorg

Projectleider Mevrouw Monique Wouters; [email protected] De heer Reulen; [email protected]

Energie service Friesland In de regio Friesland is gekozen voor de inrichting van een OLB (OnderwijsLeerBedrijf) om het praktijkleren te vernieuwen bij de techniekbrede sector (installatietechniek, elektro, werktuigbouwkunde, bouw en infra, fijnmechanica tot mechatronica). In een OLB wordt een leeromgeving gecreëerd, waarin leerlingen actief en probleemoplossend met echte praktijkopdrachten en -situaties aan de slag gaan. Ze krijgen meer verantwoordelijkheid, zijn meer gemotiveerd en het leerrendement is groter. Het OLB biedt de mogelijkheid om beroepsvaardigheden zoals klantvriendelijkheid en stressbestendigheid te toetsen en er komen nieuwe beroepspraktijkvorming (bpv) plaatsen bij. Examineren van kennis en vaardigheden maakt expliciet onderdeel uit van het ontwikkelproject. Er is draagvlak gecreëerd door voorafgaand aan het projectvoorstel een vooronderzoek te houden waarin ondernemers is gevraagd naar hun visie op het OLB. Hun input is meegenomen in het projectplan. Door het OLB is er meer uitwisseling van kennis tussen onderwijs en bedrijfsleven. Ook de aansluiting tussen vmbo en mbo en het imago van technische beroepen wordt verbeterd. Kenmerken project

Aanpassen curriculum en examenreglement

Begeleiding tijdens de uitvoering van opdrachten

Vaststellen kwaliteitscriteria Methode voor werving en selectie Scholing en training van de

begeleiders Opzetten van een frontoffice Plan voor communicatie en

publiciteit Goede match regelen tussen

opdrachten en diverse typen leerlingen Flexibele gelijktijdige instroom van verschillende type leerlingen


Aanvrager: Energie Service Friesland Kiestra Lab Automation bv Grontmij vestiging Drachten V.B.I Schuilenburg bv Biddle bv ROC Friese Poort CSG Liudger vmbo

Opleiding vmbo en mbo niveau 3 en 4 (BOL )

Aantal stageplaatsen (initieel) mbo: 40 en vmbo: 10

Looptijd 1 juli 2008 – 31 december 2010



Sector Techniek

Projectleider De heer O. van der Galien; [email protected] De heer W. Knol; [email protected]

Voor project in uitvoering www.technu.rocfriesepoort.nl

Wellness carrousel Door de groeiende vraag naar wellness en de daarmee gepaard gaande samenvoeging van verschillende deelbranches (spacentra, fitnesscentra en beautysalons) tot wellnesscentra is er behoefte aan breed inzetbaar personeel en meer praktijkgeïnitieerde opleidingen. In het project wordt gestreefd naar draagvlak bij wellnesscentra en bij ROC‟s (die wellnessopleidingen aanbieden). Het gerealiseerde samenwerkingsverband (eventueel met vmbo‟s) stelt een breed stageprogramma op waarin leerlingen te maken krijgen met horeca, hospitality, schoonheidsbehandelingen, conditie en vitaliteit. De wellnesscarrousel omvat wellnesscentra, sauna‟s, thermen, fitnesscentra en beautysalons. De studenten maken een rondgang langs de verschillende bedrijven en doen daar in de verschillende bedrijfsonderdelen praktijkervaring op. Er wordt rekening gehouden met de leervraag van de jongere en de belangen van het bedrijf. De bedrijven worden door de scholen betrokken bij de competentieontwikkeling en de toetsing. Kenmerken project

Inzet van ICT ten behoeve van informatie uitwisseling onder leerlingen Begeleiding op de stageplekken (jobrotation) Leerlingen levensecht opleiden met de nieuwste methoden en apparaten Praktijkgerichte onderwijsprogramma‟s Aandacht voor attitudeaspecten en commerciële vaardigheden Bevordering van in-, door-, en uitstroom in het mbo Toegenomen employability Verbindend leren Docentenstages, bedrijfsbezoeken en gastlessen

Samenwerkende partijen Aanvrager: Sauna Soesterberg bv Rijn IJssel mbo

Opleiding mbo niveau 3 en 4 (BOL); resp. schoonheidsspecialist/ allround schoonheidsspecialist



Subsidie € 8400



Projectleider De heer G. Zieleman; [email protected]

Living AT work Living@Work is een niet commercieel multifunctioneel bouwproject. Een oriëntatieplaats waar leerlingen kennis kunnen maken met Techniek. Het project omvat het bouwen van een gedeeltelijk demontabele woning en loods op het terrein van ROC Gilde Opleidingen. De bouw wordt verzorgd en begeleid door leerlingen, leermeesters en docenten samen met de deelnemende bedrijven. In een relatief beschermde werkomgeving doen leerlingen ervaring op door te werken aan realistische opdrachten. Het vernieuwde praktijkleren heeft betrekking op leren binnen een gesimuleerde omgeving. Bij Living@Work, de technische opleidingscampus, bevinden zich alle partners bij elkaar (korte lijnen, nieuwe vormen van samenwerken, ontdekkend leren). Nieuwe technologieën van het bedrijfsleven worden toegepast. Opleidings- en bijscholingsvragen van leerling, docent en leermeester komen aan bod. In het project worden leerlingen en leermeesters getraind in competenties (assertiviteit, plannen en organiseren) en attitude. In Living@Work wordt alleen praktijk gegeven, geen theorie. Kenmerken project

Aansluiting vmbo-mbo (doorlopende leerlijn) door gezamenlijke activiteiten

Training en stage van docenten en leermeesters Opbouwen van kennisnetwerk De opleidingsvraag komt uit het bedrijfsleven Ontwikkeling didactisch concept gebaseerd op vragen uit

bedrijfsleven Gestelde eisen vanuit het bedrijfsleven vertalen naar het

praktijkleren PR en communicatie

Samenwerkende partijen Aanvrager: Vos Opleidingsbedrijf FOSAG regio Limburg ROC Gilde opleidingen sector Techniek Mundium college vmbo Techniek Installatie Werk Zuid-Oost

Opleiding Vmbo en mbo niveau 3 en 4 (BOL)

Aantal stageplaatsen (initieel) 200 vmbo; 350 BOL niveau 3 en 4




Sector Techniek

Projectleider De heer B. Schreurs; [email protected] De heer P. Derksen; [email protected]

Voor project in uitvoering www.technodromevenlo.nl

Bedrijfsonderwijs Sport en Beweging Bodyline Terneuzen gaat zich samen met ROC Westerschelde richten op een betere aansluiting van theorie en praktijk in de opleiding „Bedrijfsonderwijs Sport & Beweging‟. Het bedrijf verwacht bij de studenten een toename van toegepaste kennis, een bredere inzetbaarheid en inlevingsvermogen in de klant. Ook verwacht men van de studenten dat ze bedrijfsmatig werken met extra aandacht voor de beroepshouding in de praktijk. Doel van het vernieuwingstraject is het verzorgen van Competentie Gericht Onderwijs (CGO) in een praktijkleeromgeving. De leerlingen krijgen een duidelijker beeld van het leerbedrijf en zien het nut van de theoretische component in relatie tot de praktijk. De studenten zijn een aantal dagdelen per week in het leerbedrijf werkzaam. Uiteindelijk wil men opscholing tot een volledig vernieuwd leerbedrijf. De pilot richt zich nu alleen op het vak fitness. In het vak fitness krijgen ze onderricht in kennis, kunde, houding t.o.v. klant en elkaar, zelfbeeld, materiaalkennis en onderhoud materiaal. Het kwalificatiedossier Sport & Bewegen wordt afgestemd op het praktijkdiploma fitness A. In samenwerking met het basisonderwijs en het speciaal onderwijs oefenen leerlingen in lesgeven (zwemonderricht). De leerlingen werken in een bedrijfsmatige omgeving waar ze eerst afgeschermd worden van bedrijfsactiviteiten en daarna geconfronteerd met meer praktijkgerichte activiteiten. Kenmerken project

Het gezamenlijk ontwikkelen van concrete lesprogramma‟s door Bodyline en ROC Westerschelde

Aanpassen van stages aan werksituaties Begeleiding van grote projecten: het zelfstandig organiseren van sportdagen op

basisscholen. Bijhouden van vorderingen met werklijsten door onderwijsassistenten Ontwikkelen proeven van bekwaamheid op de werkplek zelf Aanleren van een professionele werkhouding

Samenwerkende partijen Aanvrager: Bodyline Terneuzen bv ROC Westerschelde




Subsidie € 44.625



Projectleider De heer Pim Lexmond; [email protected]

Ontwikkeling BouwLeerHuis Door een BouwLeerHuis te realiseren willen een aantal bedrijven en het ROC de kwaliteit van de deelnemers in de bouwen schildersbranche handhaven en versterken. Daarnaast wil het BHL de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt verbeteren en voorzien in de vraag naar goed geschoold personeel voor de bouwen schilderbranche in de regio Midden-Nederland. In het BHL wordt het volledige onderwijsprogramma fysiek uitgevoerd in de beroepspraktijk (een leerwerkplaats bouw en een leerwerkplaats schilderen). Er worden geen klassikale lessen meer gegeven in een schoolomgeving. Het onderwijsmodel wordt gebaseerd op de systematiek van „beroepstaak gestuurd leren‟. Het hele onderwijsprogramma wordt vernieuwd van intake tot examinering. De onderlinge samenwerking van de verschillende partijen is vastgelegd in een visiedocument. Het bedrijfsleven krijgt een belangrijke rol bij de ontwikkeling. Er wordt een begeleidingsmodel praktijkleren ontwikkeld waarin de rolverdeling bedrijfsleven en onderwijs/docent, praktijkbegeleider en praktijkinstructeur wordt vastgelegd. Kenmerken project

Voorschakeltraject voor leerlingen met uitstroom naar niveau 2 Didactiekontwikkeling met themabladen voor leerlingen en docenten Begeleidingsmodel praktijkleren Praktijkgerichte toetsing en examinering Een coördinatie- en communicatiemodel Verbreding naar het vmbo Intakeprocedure om de instroom te verbeteren Scholings- en trainingsprogramma voor docenten en instructeurs en praktijkopleiders

Samenwerkende partijen Aanvrager: SPBU bv VIOS Bouwgroep bv Thesis Bouw Prins Schilderwerken Schilderwerken Van Middelaar ROC Midden Nederland

Opleiding mbo

Aantal stageplaatsen (initieel) 120 – 290




Sector Bouw en infra

Projectleider De heer J. Visser; [email protected]

Investeren en optimaliseren in het warenhuis van praktijkleren Warenhuis Zwijndrecht bv en ROC Midden Brabant ontwikkelen een opleidingswarenhuis voor mbo leerlingen (BBL niveau 1 t/m 4). Bij de aanvang ligt de nadruk op retail, later gevolgd door horeca, logistiek, bakkerij en administratie. Loeff bv en VAB (belangenvereniging Hema warenhuizen) en NCvB participeren in het project. Met het opleidingswarenhuis streven de VAB leden een uniform scholingsbeleid na, toegespitst op de optimalisatie van praktijkleren op het gebied van begeleiding en administratie. Het competentiegericht leren wordt standaard. Men kan hier instromen zonder startkwalificatie en doorstromen naar niveau 2 en hoger. Het warenhuis is tegelijk werkgever en opleider. Ook de huidige medewerkers wordt een 1- of 2 jarige opleiding aangeboden. Per VAB lid begeleidt een praktijkleider drie studenten. De bedrijven krijgen meer tijd voor praktijkbegeleiding door de vernieuwing van het proces (een onderdeel is de vereenvoudiging van de administratie). De informatiebalie van het opleidingswarenhuis wordt bemand door helpdesk medewerkers van de ROC‟s, ze zorgen voor ICT-ondersteuning. Het opleidingswarenhuis zal ervoor zorgen dat het imago van de retail verbetert, uitvallers uit het onderwijsproces worden opgevangen en verloop van personeel teruggedrongen met praktijkscholing als instrument om de in- en doorstroom te bevorderen. Het warenhuis levert in vijf jaar 20% meer geschoold personeel op, het verloop wordt met 5% teruggedrongen. De focus ligt op het verbeteren van de aansluiting tussen praktijk en onderwijs. Kenmerken project

NCvB verzorgt de praktijkovereenkomst en de onderwijsovereenkomst met de student Het ROC en de HEMA zijn verantwoordelijk voor de examinering ROC Midden-Brabant stelt ruimtes ter beschikking en docenten worden theorie

instructeurs. Het ROC ontwerpt en ontwikkelt de opleiding gericht op de praktijksituatie Het NCvB ontwikkelt in samenwerking met de VAB leden de praktijkopdrachten en

begeleidt de praktijkopleiders Ontwikkelen van een quickscan, POP en PAP Implementeren van ontwikkelde instrumenten

Samenwerkende partijen Aanvrager: Warenhuis Zwijndrecht bv Loeff bv VAB (belangenvereniging 130 Hema

warenhuizen) ROC Midden Brabant NCvB

Opleiding mbo niveau 1 t/m 4; aankomend verkoopmedewerker t/m manager handel

Aantal stageplaatsen (initieel) 51 – 390 (17 bedrijven x 3 tot 130 bedrijven x 3)

Looptijd 1 augustus 2008 – 31 juli 2010



Sector Handel

Projectleider Mevrouw. M. Wouters; [email protected]

Praktijkleren T&L Midden Brabant Door het oprichten van een T&L Academy (regionale bedrijfsschool Transport & Logistiek) wil men meer regie krijgen op de in- en uitstroom binnen de T&L opleidingen en op de inhoud en proces van het praktijkleren. Door vergrijzing van chauffeurs en hoge schooluitval vanwege verkeerde beroeps- of studiekeuze is er een grote vraag naar goede arbeidskrachten in deze sector. De T&L Academy richt zich op vier onderdelen:

een sector oriëntatieprogramma voor vmbo een sector oriëntatieprogramma voor alle T&L opleidingen mbo potentialtrajecten – versnelde praktijkleerroutes die leiden tot crebo erkende kwalificaties carrousel voor werkenden in de sector

De T&L Academy zorgt voor de oriëntatieprogramma‟s en trajecten. De potentialtrajecten vinden in de bedrijven plaats. Bij het vaststellen van de programma‟s is de praktijk en de vraagsturing vanuit het MKB leidend. Docenten en praktijkopleiders geven gezamenlijk inhoud aan de programma‟s. Bij het HRM servicepunt Midden Brabant, een regionale infrastructuur, wordt een servicepunt Transport & Logistiek ingericht. Door het BIB project na de subsidieperiode binnen dit servicepunt te plaatsen wordt continuïteit gegarandeerd. Het bijzondere van het project is dat er verschillende instrumenten worden ingezet en de doelgroep divers is. Kenmerken project

professionalisering van docenten en praktijkbegeleiders ontwikkeling en implementatie van competentiegerichte opdrachten en een mix van

exameninstrumenten door de docenten en praktijkopleiders docentstages en gastcolleges vanuit de bedrijven ontwikkelen van werkplannen voor de sector oriëntatieprogramma‟s, potentialtrajecten en

carrousel

Samenwerkende partijen Aanvrager: Transvak bv F. Claassen bv MBC College vmbo ROC Midden Brabant ROBO Transport & Logistiek Midden Brabant

Opleiding mbo niveau 1 t/m 4 (BOL/BBL); (assistent) logistiek medewerker/chauffeur/logistiek teamleider en logistiek supervisor


Looptijd 1 augustus 2008 – 31 maart 2010



Sector Transport en logistiek

Projectleider De heer H. van Komen; [email protected]

Samen werken in de regio Rijndelta In de regio Rijndelta (Rotterdam, Rijnmond en Drechtsteden) ontwikkelen 21 bedrijven en drie ROC‟s een uniforme werkwijze van de beroepspraktijkvorming (bpv) van de leerlingen. Men wil het onderwijs beter laten aansluiten op de behoefte van de bedrijven in de regio. Het werken in technologische bedrijven is complexer geworden en technieken en werkwijzen veranderen heel snel. De vraag naar hoger opgeleid personeel stijgt. Door een structurele aanpak van het praktijkleren wordt de mbo-BOL-4 opleiding in de WEI voor de deelnemer aantrekkelijker en voor de bedrijven herkenbaarder. Door de nieuwe structuur wordt het duidelijk wat de stagiair kan, wat hij gaat leren, via welke opdrachten dit gebeurt en hoe de begeleiding en beoordeling ontwikkeld wordt. Kenmerken project

Gezamenlijk opstellen van een bpv-leerplan Eénduidige bpv aanpak in de regio Beter gestructureerde en georganiseerde bpv Matching deelnemer met bedrijf Ontwikkelen praktijkleeropdrachten Begeleiding deelnemer door school en bedrijf Formats competentie- en bedrijfsprofielen Ontwikkeling handboek begeleidingsmethodiek Trainingsmodules voor stage- en praktijkbegeleider


Aanvrager: A. de Jong Installatietechniek bv 25 bedrijven Albeda College Da Vinci College Zadkine

Opleiding mbo niveau 4 (BOL); opleiding werktuigbouwkunde, electrotechniek en installatietechniek (WEI)


Looptijd 16 juli 2008 – 1 mei 2011



Sector Electrotechniek, Metaal en Installatie

Projectleider De heer Jos van Erp; [email protected]

Leerbedrijf Plangebied Sportstad Heerenveen Het Friesland College (FROC) en Sportclub Heerenveen willen het praktijkleren in de vorm van echte vacature-invulling door cursisten van alle niveaus, jaren en verschillende sectoren vorm gaan geven. Het project heeft tot doel een structurele bijdrage te leveren aan het dichten van de kloof tussen school en praktijk. In dit project wordt het Leerbedrijf Plangebied Sportstad Heerenveen (SH) opgezet. De SH heeft leerafdelingen op het Sportcentrum, facilitaire zaken, sportintroducties, sportservice en prestaties. Buiten SH wordt met hulp van de gelieerde bedrijven meer leerafdelingen met vacatures opgezet. Het FROC verzorgt de onderwijskant. De leerling solliciteert op concrete vacatures in plaats van praktijkopdrachten zonder samenhang. De leerling moet leren zich als werknemer op te stellen. Leerperiodes sluiten in niveau op elkaar aan dank zij de variatie aan leerplekmogelijkheden. Een goede trialoog tussen cursist, coach/school en praktijkexpert/bedrijfsleven ondersteunt deze processen. Kenmerken project

Afspraken maken met bedrijven binnen en buiten SH Zelfsturing leerling door leerlijnen, ontwikkelingslijnen en een portfolio Instructiehandboek maken Ontwerpen van functies en vacatures Ontwerpen van sollicitatie- en selectieprocedure Aanpassing onderwijsorganisatie (urennorm, maatwerk en flexibiliteit) Opzet scholingsplan voor praktijkexperts Ondersteuning docenten voor reflectie en overleg

Samenwerkende partijen Aanvrager: Sportclub Herenveen Friesland College (FROC)

Opleiding mbo (BOL)






Projectleider Mevrouw Chantal Balkestein; [email protected]

Voor project in uitvoering www.sportstad.nl, klik op Friesland College

Een vitale samenwerking De traditionele opleidingen voor sportinstructeur en bewegingscoördinator worden uitgebreid met de vakken vitaliteit en wellness. Hiervoor worden aan de opleiding Sport en Bewegen enkele plusmodules ontwikkeld zoals voor meten, testen, keuren, klantenplan opstellen en modules sportmassage en wellness. TRIAS en ROC ASA zijn samen verantwoordelijk voor deze nieuwe vorm van praktijkleren. TRIAS is een samenwerkingsverband van verschillende werkmaatschappijen. Door samen te werken met het onderwijs kan TRIAS haar aanpak voor stagebegeleiding professionaliseren en zorgen voor een optimale structuur. Er wordt een fysieke praktijkruimte ingericht. De opleiding wordt meer arbeids- en marktgericht. Leerlingen worden opgeleid vanuit het gezichtspunt van de professional. Leerlingen uit verschillende jaren werken met elkaar samen. De leerlingen worden verdeeld over drie stageprojecten. De leerlingen stellen een behandelplan en trainingsprogramma voor groepen leerlingen op n.a.v. uitkomsten van metingen en testen van medeleerlingen. Een stagecoördinator zal een belangrijke rol spelen in de samenwerking tussen bedrijf en school. Kenmerken project

Docenten worden bijgeschoold en ge-update Ontwikkelen van een praktijkgericht lesprogramma Ontwikkelen van een format gesprek en een methodiek voor toetsing en examinering Competentieprofiel leerlingen opstellen Opzetten en uitvoeren van een activiteitenplan voor docenten en praktijkbegeleiders Praktijkruimte inrichten Pilots uitvoeren (585 leerlingen in drie jaar) Het inzetten van leerlingen op een gezondheidsonderzoek Een werkervaringsproject op een sportvereniging Gastdocenten en docentenstages

Samenwerkende partijen Aanvrager: TRIAS Test Trainings en Adviescentrum bv

TRIAS Vitaal bv TRIAS Fysiotherapie en Sportrevalidatie bv TGM bv ROC ASA - Amersfoort







Projectleider De heer Ronald Straver, [email protected]

Traject leren en werken Glastuinbouw De (op te richten) vereniging Leerwerktraject Glastuinbouw Steenbergen (LGS) gaat samen met acht bedrijven en het Prinsentuin College het praktijkleren vernieuwen van de bestaande mbo-opleiding „bedekt teelt‟ in de glastuinbouwsector. Docenten stellen het vernieuwde lespakket samen in samenwerking met het bedrijfsleven. Enkele modules die worden toegevoegd zijn: heftruck rijden, e-learning, spuitlicentie, planten kweken, wkk installaties. Om te kijken welke bedrijven het beste aansluiten bij welke module wordt er een competentiescan (analyse sterke en zwakke kanten) uitgevoerd. Theorie en praktijk wordt op de bedrijfslocatie gegeven. De leerlingen komen doordat ze rouleren in aanraking met diverse soorten glastuinbouw. De docent verzorgt de theorieles. Daarna worden de praktijkopdrachten in de middag verder uitgewerkt en beoordeeld door de docent. Na succesvol afronden van de opleiding is er 100% baangarantie. Kenmerken project

Bijscholing docenten door meeloopdagen op de bedrijven Het aanbieden van werkplekken/leslokalen door bedrijven Aanstellen van een werkplekbegeleider Begeleiding, samenstelling lesstof en examinering door de school Competentiescan (analyse sterke en zwakke punten) meewerkende bedrijven Praktijkopleiderscursus

Samenwerkende partijen Aanvrager: 4 Evergreen bv Hoogerbrugge bv Van Duijn bv Yona bv Van Adrichem bv KBB Holland bv Van der Houwen bv De Drie Koningen bv Prinsentuin College (v)mbo (onderdeel ROC

West-Brabant)

Opleiding mbo niveau 2 en 3 (BBL); vakfunctionaris bedekt teelt, (vak)bekwaam medewerker bedekt teelt






Projectleider De heer J. Dansen; [email protected]

Website van dit project: www.tuinbouwklas.nl

Het multimedia opleidingsatelier annex projectenbureau In dit project wordt het praktijkleren verbeterd, verbreden de docenten hun ontwikkelingsmogelijkheden en verdiepen de praktijkbegeleiders hun leidinggevende capaciteiten. Een nieuwe multimediastudio biedt aan studenten een werkplek met opdrachten van klanten van Infomask en eigen verworven opdrachten. De studio heeft een eigen verlies en winstrekening en een regionale functie in Overijssel en Gelderland. Het leerwerktraject loopt vanaf het intakegesprek tot het opleveren van het eindproduct. Twee docenten zijn een halve dag per week in de studio aanwezig en de projectleider spreekt elke dag de nieuwe opdrachten door. De studenten voeren werkinstructies uit in de leerstudiosetting met minimaal vier maal klantcontact. De afstemming tussen professionals en docenten zorgt voor een betere verbinding tussen bedrijfsleven en onderwijs. Kenmerken project

Workshops over rollen in het leertraject van praktijkbegeleiders en docenten Werkinstructies opstellen Atelier inrichten Commerciële activiteiten ontwikkelen (opstellen acquisitieplan) Beheer server Handboek werkwijze opstellen Opzetten definitieve organisatie

Samenwerkende partijen Aanvrager: Infomask Consultancy bv Deltion College mbo

Opleiding mbo niveau 4 (BOL); mediavormgeving en artiest


Looptijd 1 september 2008 - 1 september 2010



Sector Multimedia

Projectleider De heer H. Kemmink; [email protected]

Geknipte praktijkervaring voor de kapper van de toekomst Twee kappersbedrijven met het Da Vinci College creëren een praktijkgerichte opleiding die gericht is op het arbeidsmarktrelevant opleiden van kappersleerlingen (BBL). De beroepspraktijk staat centraal en de opleiding voldoet aan competentiegericht onderwijs. De kappersbedrijven gaan de leerlingen opleiden en de school coacht en begeleidt de praktijkopleiders en praktijkbegeleiders hierbij. Leerlingen BBL leren en werken vanaf het eerste jaar drie dagen in het bedrijf en twee dagen in het theorie/praktijklokaal buiten de school. Er wordt ook gebruik gemaakt van het programma: ‟It‟s learning‟, een digitale leeromgeving waarbinnen trainingen kunnen worden verzorgd. De lengte van de opleiding wordt ook aangepast aan het tempo van de leerling (Just in time). De vernieuwing is gericht op alle vestigingen van beide bedrijven, de inbedding wordt dus regionaal georganiseerd. Kenmerken project

School en bedrijven ontwikkelen samen de onderwijsinhoud Het ontwikkelen van nieuwe producten m.b.t. onderwijsinhoud en methodiek Toevoegen van nieuwe competenties ( samenwerken, sociale- en communicatieve

vaardigheden Ontwikkelen „it‟s learning‟ concept Ontwikkelen van de content van e-learning Coachingstraject voor trainers en praktijkopleiders Traject effectief leidinggeven aan leerlingen (certificaat)

Samenwerkende partijen Aanvrager: Hoepelman Haarstylers bv Salon Modern Da Vinci College mbo

Opleiding mbo niveau 2 en 3 (BBL); junior kapper en allround kapper






Projectleider De heer P.P.J. Janssen; [email protected]

PTA in de praktijk Machinefabriek Van der Klift en vmbo Melanchton Laanslootseweg hebben het project Programma van Toetsing en Afsluiting (PTA) in de Praktijk opgezet om het praktijkleren in de regio Rijnmond te verbeteren en de arbeidsmarkt beter te laten aansluiten bij het onderwijs. De contacten tussen bedrijven en toeleverende onderwijsinstellingen worden verder uitgebouwd. Er is zowel vanuit het bedrijfsleven als de school behoefte aan een moderne en interactieve vorm van praktijkleren. In de periode februari 2008 – juli 2008 is fase 1 uitgevoerd (BIB07076). De resultaten hiervan zijn verwerkt in dit projectplan. Het praktijkleren wordt verbeterd door onderdelen van het PTA te verwerken tot gerichte praktijkopdrachten die tijdens de stage kunnen worden uitgevoerd. Het PTA betreft de schoolexamenonderdelen en de daaraan gekoppelde lesstof. Onderdelen van het onderwijsprogramma binnen het derde en vierde jaar techniek worden in het bedrijfsleven uitgevoerd door middel van opdrachten, stages, excursies en gastlessen. Het betreft de techniekrichtingen metaal, electro en bouw. Om meer contextrijk onderwijs te kunnen geven is het belangrijk dat er meer kennis uitwisseling komt tussen werknemers van het MKB en de docenten. Dit vereist een verandertraject. Het project beoogt een netwerk tussen onderwijs en bedrijfsleven tot stand te brengen. Gezamenlijk moeten er opdrachten voor leerlingen ontwikkeld worden. Het doel is een vraaggericht onderwijssysteem dat uitgaat van maatwerk en een modulaire opzet heeft. De verwachting is dat het aantal leerlingen dat de keuze voor techniek maakt, toeneemt. Kenmerken project

Herontwikkelen curriculum Voorbereiden docentenstages Ontwerpen concrete

stageopdrachten derde en vierde jaars leerlingen

Ontwerpen en uitvoeren testopdrachten

Invulling groeimodel met nieuwe partners

Tussentijdse evaluatiemomenten

Voorbereiden bedrijfsbezoeken

Start pilot derde en vierde jaars leerlingen

Voorbereiden gastlessen

Samenwerkende partijen Aanvrager: Haweka Datacom Goosen autobedrijven Croon electrotechniek bv Machinefabriek Janssen Machinefabriek Van der Klift SPOS Melanchton Laanslootseweg vmbo Albeda College mbo

Opleiding vmbo bovenbouw en mbo





Sector Techniek

Projectleider De heer Sander Verheul; [email protected]

2_Wheel Praktijkleren in de Tweewielerbranche De primaire doelstelling van dit project is de kwalitatieve verbetering van de praktijkopleiding van de tweewielerbranche. Er is een grote behoefte aan goed opgeleid personeel. Ook is het voor het onderwijs moeilijk om de snelle veranderingen bij te houden. Tweewielers zijn steeds vaker uitgerust met moderne aandrijftechnieken en elektronica in motormanagement- en navigatiesystemen. Een web-based leeromgeving en ICT-tools en nieuwe praktijkopdrachten kunnen bijdragen aan de verbetering van het praktijkleren. Het werkaanbod van leerbedrijven brengt men in overeenstemming met de leervraag van de deelnemers. Praktijkopleiders, docenten en praktijkinstructeurs worden getraind op het terrein van competentiegericht onderwijs en op nieuwe vormen van begeleiding en beoordeling. Het eindresultaat is een projectconsortium dat zich richt op het realiseren van de geformuleerde projectdoelen genoemd in een in te dienen projectplan. Kenmerken project

Betrokkenheid van het bedrijfsleven bij het onderwijs en examinering Bevorderen samenwerking vmbo en mbo Professionalisering van docenten en praktijkopleiders De gewenste samenstelling van het consortium bepalen Doelstellingen bepalen en uitwerken Projectorganisatie en planning opzetten Taakverdeling tussen scholen en bedrijven.

Samenwerkende partijen Aanvrager: Chris van Hoogstraten bv/Motor Center Venlo

Commerce Media Software bv Nehem KMC Kenniscentrum Innovam ROC KW1C ROC Midden-Nederland

Opleiding mbo niveau 2 (BBL); (eerste) Motorfietstechnicus (E)MFT, Fietstechnicus (FT), Bromfietstechnicus (BFT)



Subsidie € 24.498


Sector Techniek

Projectleider De heer Bert Michielsen; [email protected]

Leerlingbouwplaatsen Infra Aannemingsbedrijf Witteveen gaat samen met ROC Friese Poort voldoende leerlingbouwplaatsen Infratechniek/GWW inrichten waar leerlingen beroepscompetenties kunnen verwerven. Het project is gericht op BOL-4-leerlingen en leerlingen BOL-2 en BOL-3. In het huidige praktijkleren verrichten de leerlingen werkzaamheden binnen een beperkt scala waar ze zelf niet verantwoordelijk voor zijn. De pilot is een riolering/bestratingproject. In de pilot leerbouwplaats voeren drie BOL-4-deelnemers van de opleiding Infratechniek zelfstandig de opdracht uit van voorbereiding tot oplevering en zijn verantwoordelijk voor de voortgang van het project onder begeleiding van medewerkers van Witteveen GWW. Ook zullen de studenten leren omgaan met de innovaties in machinaal straten. De pilot is uitgewerkt in een stappenplan voor de BOL-deelnemers en bevat o.a. het bedenken en treffen van verkeer- en veiligheidsvoorzieningen. Kenmerken project

Opstellen van een gedetailleerde probleemanalyse Pilot leerlingbouwplaats uitvoeren en evalueren Nieuwe partners voor het project zoeken Afstemming theorie - praktijk Examinering en beoordeling door praktijkdeskundigen Deskundigheidsbevordering van docenten en praktijkopleiders Inzichten en ervaringen in een handboek vastleggen Afstemming praktijkopleiders en docenten op BPV-(leerlingbouw)plaatsen

Samenwerkende partijen Aanvrager: Witteveen Grond-, Weg- en Waterbouw bv

ROC Friese Poort

Opleiding mbo niveau 4 (BOL); Infratechniek GWW (Grond-, Weg- en Waterbouw)

Aantal stageplaatsen (initieel) 60 BOL-4 GWW; 30 BBL-2 en 3


Subsidie € 22.960


Sector Techniek

Projectleider De heer L. Postma; [email protected]

Verlichting taken ondernemer AB Oost, AOC Oost en het groenhorst College willen samen een leermeester/gezel concept implementeren binnen het agrarisch onderwijs. Door dit concept kan AB Oost uit naam van het MKB direct invloed uitoefenen op de invulling van het onderwijs. Nauwe samenwerking tussen school en georganiseerde bedrijven wordt een basis voor het competentiegericht leren. De leerbedrijven krijgen een steeds belangrijker taak bij het opleiden. De bedrijfsvervanger van AB Oost heeft anders dan de MKB‟ers meer inzicht in de bedrijfsprocessen omdat hij zelfstandig werkt op allerlei ondernemingen als hij de ondernemer moet vervangen. Door de inzet van de bedrijfsvervanger tijdens de bpv kunnen de BOL leerlingen veel praktijkkennis opdoen. De aanpak bestaat uit: intensievere begeleiding van de leerling op de werkplek en dagelijkse coaching door de bedrijfsvervanger. Tijdens de bpv neemt de bedrijfsverzorger de deelnemer mee naar verschillende bedrijven. Het vernieuwde praktijkleren moet resulteren in verbeterde leerarrangementen, waarbij gezocht wordt naar effectieve oplossingen voor de beperkte tijd en aandacht die de leerlingen krijgen bij de groene MKB ondernemer. Een betere samenwerking tussen onderwijs en MKB. En het kwalitatief verbeteren van het beroepsonderwijs in de regio Oost Nederland om zo een grotere instroom te krijgen. De school levert door het verbeterde praktijkleren leerlingen af die de juiste competenties hebben en beter kunnen instromen in het bedrijfsleven. Kenmerken project Opleveren van een visiedocument

meester/gezel concept Opleveren competentieprofiel

praktijkbegeleider Werven van leerbedrijven Selecteren van praktijkbegeleiders

en deelnemers Begeleiden van deelnemers Het inrichten van de bpv organisatie Vastleggen van studieresultaten en

succesvolle praktijkleersituaties Vastleggen van ervaringen van

deelnemers en praktijkbegeleiders Evaluatiegesprekken met het MKB

tijdens en na afloop van het project Schrijven van een businessmodel meester/gezel concept

Samenwerkende partijen Aanvrager: CVAB (AB Oost) De Glind Groenrijk Achterberg AOC Oost mbo Groenhorst College mbo

Opleiding mbo niveau 2 en 3 (BOL), 11 opleidingen






Projectleider Mevrouw C.A. IJsseldijk; [email protected]

Innovatief Praktijkleren in de Plaatbewerking Binnen de plaatbewerking hebben een aantal ontwikkelingen direct invloed op het opleidingsbeleid. De kennis van high-tech plaatbewerkingstechnieken ligt bij grote machineleveranciers en is nu vaak ontoegankelijk. Er is een tekort aan hoger opgeleid personeel. Door het praktijkleren te vernieuwen binnen een samenwerkingsverband van zes bedrijven en vier scholen voldoen de deelnemers aan de wensen en eisen van het bedrijfsleven. Gedurende de projectperiode worden docenten en praktijkopleiders geschoold in bedrijven in de nieuwste plaatbewerkingstechnieken en door het onderwijs in nieuwe didactische werkvormen. Toonaangevende bedrijven stellen versneld hun hoogwaardige kennis ter beschikking voor het praktijkleren. Stagemogelijkheid nieuwe stijl houdt in dat leerlingen aan de slag gaan met nieuwe materialen en processen. Door de vernieuwde aanpak krijgen de MKB bedrijven meer inspraak in het onderwijs en de organisatie van het praktijkleren. Kenmerken project

Het ontwikkelen van leermiddelen Trainen van docenten, instructeurs en praktijkopleiders Ontwikkelen van vernieuwde stageopdrachten Kwaliteit van praktijkleren borgen Inventarisatie deelnemers Organisatie van twee innovatiedagen met workshops en presentaties Ontsloten kennis wordt gepubliceerd op de kennis- en stagebank

Samenwerkende partijen Aanvrager: NTS Hermus bv Federatie Dunne Plaat (FDP), branche-

organisatie Vakopleiding Techniek te Cuijk Bedrijfstakschool Anton Tijdink te Terborg Smeot te Hengelo OBM West-Brabant te Etten Leur ROC Eindhoven ROC Deltion College te Zwolle ROC West-Brabant te Bergen op Zoom ROC Graafschap College te Doetinchem

Opleiding mbo niveau 2, 3 en 4 (BBL); plaatbewerken, plaatwerker algemeen, plaat- en constructiewerker, allround plaatwerker en middenkaderfunctionaris werktuigbouwkunde





Sector Techniek

Projectleider De heer F.H. Lodeizen; [email protected]

Energiek Duurzaam Installatietechniek bedrijven hebben behoefte aan deskundig personeel op het gebied van installatie en onderhoud van duurzame en energiezuinige bedrijfsmiddelen en nieuwe energiebronnen. Installatie duurzame energie is heel anders dan de gebruikelijke installatietechniek. De instroom van leerlingen neemt af en de uitval is groot. Beeldvorming en imago van de sector en overgang vmbo naar mbo spelen hierbij een rol. In dit project wordt gewerkt aan de opzet van een duurzame en inhoudelijke samenwerking van vier bedrijven en zes scholen. Een activiteitenplan en een kennisarrangement wordt opgesteld. Met het kennisarrangement wordt in kaart gebracht hoe men kennisuitwisseling kan verankeren in onderwijs en bedrijfsleven. Er wordt daarbij gekeken naar kenniscirculatie, kennis-co-creatie en kritische succesfactoren. Het beroepsonderwijs gaat zich meer richten op het regionale bedrijfsleven zodat het eerder en structureel de werkelijke beroepspraktijk kan inbrengen in de onderwijsomgeving. Beroepshouding en sociaal-communicatieve competenties worden onderdeel van het praktijkleren Kenmerken project

Inzet van ICT middelen (afstandsleren, ontwikkelen van simulaties van nieuwe technieken) Verspreiding van kennis en informatie over duurzame energie Leerondersteuning op de werkplek Overbruggen van fysieke afstanden binnen de regio Doorlopende leerlijn vmbo – mbo Beeldvorming en imago van de branche laten aansluiten bij de werkelijkheid.

Samenwerkende partijen Aanvrager: Technisch Installatiebedrijf J. Oosterveld bv

Technisch Servicebedrijf Van der Leij Vellema Installatietechniek bv Frisian Energy Systems Dockinga College vmbo ROC Friese Poort ROC Friese Poort bedrijfsopleidingen Linde College vmbo CSG Anna Maria van Schuman vmbo Burgemeester Waldaschool vmbo




Subsidie € 22.355


Sector Techniek

Projectleider Mevrouw Goris; [email protected]

The Freshpark Business School Venlo Op het terrein van Freshpark in Venlo zijn meer dan 100 bedrijven gevestigd die zich bezig houden met import en export en de verwerking en handel van groenten en fruit en sierteeltproducten. De samenwerkende partners bieden in dit project hoogwaardig beroepsonderwijs aan dat optimaal aansluit op de praktijk. De opleidingen worden gegeven in de Freshpark Business School op het terrein van Freshpark te Venlo. De bedrijfsschool omvat het praktijkleren op locatie bij de bedrijven, een centraal loket, een digitale portal en waar nodig op locatie op het bedrijventerrein of op de werkvloer de theorievorming. Een opleidingscoördinator gaat als makelaar fungeren tussen opleidingsvragen van de bedrijven en de mogelijkheden van de opleidingen. De leidinggevenden van de bedrijven zijn tegelijk de praktijkopleiders. Ze ruimen tijd in voor bedrijfsspecifieke scholing (theorie) en praktijkbegeleiding van de leerlingen buiten piektijden. Werknemers van Freshpark bedrijven starten met een CREBO-erkende beroepsopleiding op mbo-niveau en op maat binnen het eigen bedrijf. Met een EVC assessment wordt in kaart gebracht welke vrijstellingen de werknemers voor onderdelen krijgen. Kenmerken project

Lesruimte operationeel maken Begeleiding van leerlingen door praktijkopleiders 1 uur per week De ontwikkeling van praktijkgroepen t.b.v. de pilotgroepen Bijscholing van praktijkopleiders tot praktijkdocent Inzet EVC en assessment eerste traject Tussentijdse evaluatie

Samenwerkende partijen Aanvrager: Langfruit bv Flora Holland Frisco fruit & Vegetables bv Aqui Fruit & Vegetables bv Riny van der Staak Pakstation Venlo Zon Fruit & Vegetables Helicon Opleidingen (vmbo, mbo) ROC ter AA

Opleiding mbo niveau 1 en 2 (BOL/BBL); arbeidsmarktgekwalificeerd assistent, vakfunctionaris groothandel en logistiek





Sector Handel/Toerisme & Horeca/Food

Projectleider De heer Cees Schoenmakers, [email protected]

Scholingskraker Bergbanket bv en Lentiz mbo Food gaan samen het praktijkonderdeel van de scholingsaanpak „lekker leren en slim werken‟ ontwikkelen zodat op kleine schaal een passend maatwerk scholingstraject ontstaat, gebaseerd op de praktijk van een industriële banketbakkerij. De scholing wordt flexibel en efficiënt ingezet, rekening houdend met het productieproces. Bij Bergbanket zal een EVC-traject en scholing door Lentiz mbo Food plaats hebben. De vernieuwingen die zullen worden toegepast zijn: leren op de werkplek in plaats van op school, simulaties e-learning, competentiegerichte kwalificatiestructuur en blended learning. Leerlingen volgen een compleet BBL-traject met minimale contacturen. Door het theoretische deel van de opleiding via internet aan te bieden zijn er weinig docenten nodig. Er is gekozen voor een combinatie van e-learning via de website (zoetwaren-online), bijeenkomsten voor de leerlingen in het bedrijf geleid door een docent en praktijkgerichte werkplekken. Het scholingsgerichte deel wordt verplaatst van de school naar het bedrijf. Leerlingen gebruiken de internetsite om contact op te nemen met de docent en de docent maakt gebruik van het leerlingvolgsysteem om de vorderingen van de leerling bij te houden. In het bedrijf wordt een opleidingslokaal ingericht. Leerlingen kunnen ook thuis aan de slag met de scholing. Kenmerken project

Intake van deelnemers (opstellen van een persoonlijk deelnemersprofiel)

Portfolio gesprekken; deelnemers stellen zelf hun portfolio samen

Beoordeling portfolio naar de groene standaard (CGO)

Scholing van de praktijkopleiders

Overdracht EVC-resultaten: bepaling n.a.v. portfolio welke onderdelen van het scholingstraject moeten worden aangepast

Ontwikkeling op maat: theorie en praktijk zijn gebaseerd op de dagelijkse reële werksituatie Train de trainer

Samenwerkende partijen Aanvrager: Bergbanket bv Lentiz mbo Food

Opleiding mbo niveau 1 en 2 (BBL); operator voedingsmiddelenindustrie, assistent medewerker voedingsmiddelenindustrie





Sector Techniek

Projectleider Mevrouw Nienke Opsteeg-Taabe; [email protected]

Combilo Leerfabriek In de AGF Groothandel wil men de bestaande beroepsopleidingen Handel en Logistiek laten aansluiten bij de competentiebehoefte van bedrijven in de agrofoodsector. Om dit te realiseren wordt een bedrijfsschool ontwikkeld: “de leerfabriek”, die aansluit op de beroepspraktijk en intern scholing en opleiding kan uitvoeren. Combilo is verantwoordelijk voor het inhoudelijk deel van het praktijkleren. De school ontwikkelt het opleidingstraject. Door „de leerfabriek‟ te ontwikkelen ondervangt men het probleem dat het bedrijf en de beroepsopleiding op grote afstand van elkaar liggen. De hele opleiding wordt op locatie bij Combilo verzorgd. De deelnemer doet rechtstreeks zijn kennis op op de werkvloer en krijgt om de twee weken theorielessen in de bedrijfsschool. Door EVC procedures ontwikkelen opleiders persoonsgebonden opleidingstrajecten voor elke nieuwe medewerker die in de Bedrijfsschool een WEB (Wet Educatie en Beroepsonderwijs) opleiding gaat volgen. Op basis van een assessment worden de competenties van zittende medewerkers van Combilo in kaart gebracht. Door de input wordt gekeken waarin de medewerker nog moet worden bijgeschoold. Praktijkleren vormt de kern van de beroepsopleiding. Kenmerken project

Onderwijsmethodes worden uitgetest in de praktijk door de partners Ontwikkelen en inrichten van de leslocatie Ontwikkelen van praktijkopdrachten, examenopdrachten en beoordelingssystemen en

aanpassing aan theorieleerstof Analyse van branche- en bedrijfsspecifieke aspecten van de logistieke functies en de

vergelijking hiervan met de beroepscompetentieprofielen Professionalisering van de praktijkopleiders en docenten

Samenwerkende partijen Aanvrager: Combilo bv AGF Groothandelsfonds ROC Twente

Opleiding mbo niveau 1 en 2 (BBL); logistiek medewerker, orderpicker


Looptijd 1 november 2008 – 31 oktober 2011



Sector Horeca/Food

Projectleider De heer Cees Schoenmakers; [email protected]

Jouw Baan, Mijn Baan In de regio Oost wil men het praktijkleren bij de bouwopleidingen een nieuwe impuls geven en zo meer leerlingen aantrekken voor deze sector. Acht bouwbedrijven en zes scholen gaan samen dit project realiseren. Men wil inzicht krijgen in elkaars beroepspraktijk door gestructureerde methodes te ontwikkelen voor functiewisselingen. Het betreft hier de verschillende functies en loopbaanmogelijkheden binnen de bouwsector enerzijds en de leermethoden en de kenmerken van vmbo en mbo leerlingen anderzijds. Het praktijkleren wordt geïntensiveerd door leerlingbouwprojecten, gastlessen, bedrijfsexcursies, stages en bedrijfsprojecten. De functiewisselingen moeten verbetervoorstellen opleveren voor een praktische invulling van de sectororiëntatie van 2e jaars vmbo-leerlingen en themastages voor 3e en 4e jaars vmbo-leerlingen. De vmbo-t leerlingen krijgen een toegevoegd loopbaanprogramma en algemene beroepscompetenties voor de bouw. BBL-leerlingen krijgen naast vakinhoudelijke begeleiding ook een loopbaanadvies. De daadwerkelijke functie-uitwisseling bedraagt 40 uur op locatie. De uitvoering wordt gecoördineerd door 1 school en 1 bedrijf. Door de functie-uitwisseling is er een verbeterde aansluiting theorie – beroepspraktijk, komen de professionals met verbetervoorstellen en zijn ze zelf verantwoordelijk voor de realisatie ervan en wordt het beroepsbeeld versterkt. Kenmerken project

Opdrachten formuleren voor deelnemers aan de functie-uitwisseling Ontwikkelen van verbetervoorstellen voor de aangegeven groepen leerlingen Intake en matching van deelnemers functie-uitwisseling Draaiboek functie-uitwisseling opstellen Tussentijdse evaluatie en aanpassingsmogelijkheden Online toegankelijk maken/ communiceren over de projectresultaten

Samenwerkende partijen Aanvrager: Born Bouwopleidingen 7 bouwbedrijven: Klok Bouw; Van der Water,

Pepping bouw, Van Gisteren & Jansen Bouw, PW Oosterhout, Van Grunsven, Spoeltman Bouw

5 vmbo scholen: Montessori College Groesbeek, Mondial College lokatie Streekweg, Over Betuwe College Huissen, Pax Christi College Druten, Canisius College Nijmegen

ROC Nijmegen

Opleiding vmbo onder- en bovenbouw en mbo (BBL)


Looptijd 1 november 2008 – 1 november 2011



Sector Bouw

Projectleider De heer Wouter Schimmel; [email protected]

Voor project in uitvoering www.jbmb.nl/het-project.nl

Sleutelwerkplaats Barendrecht Garagebedrijf Jos Huijgen realiseert samen met het Albeda College een sleutelwerkplaats voor leerlingen autotechniek en voor leerlingen administratie en facilitair (ondersteunende taken). De leerwerkplaats zorgt voor een betere aansluiting op de praktijk van het garagebedrijf en voor betere faciliteiten voor de opleiding autotechniek De leerlingen werken in een echte praktijkomgeving met intensieve begeleiding. De garagehouder is verantwoordelijk voor beheer en gebruik van de ruimte en faciliteiten. Zijn medewerkers begeleiden de leerlingen bij de praktijkopdrachten. De school is verantwoordelijk voor het persoonlijk opleidingsplan en inzet van docenten, BPV-begeleiders en een fulltime instructeur. Doordat de leerwerkplaats ook tijdens vakantieperiodes en roostervrije dagen open is kunnen leerlingen extra werkervaring (met bijverdiensten) opdoen in hun eigen vakgebied. Hierdoor wordt de beroepsoriëntatie versterkt en ligt de drempel veel lager om in te stromen naar de opleiding autotechniek. Kenmerken project

Deelnemers maken via een portfolio een online carrièredossier, daardoor toegankelijk voor alle deelnemende leerbedrijven in de regio

De theorielessen sluiten aan op de praktijkopdrachten Ontwikkeling van lesmateriaal en POP leerling Ervaring opdoen met de methodiek werkend leren onder leiding van ervaren coaches Het realiseren van een contextrijke leeromgeving

Samenwerkende partijen Aanvrager: Garagebedrijf Jos Huijgen BV Albeda College mbo Bling

Opleiding mbo niveau 1 en 2 (BOL)


Looptijd 1 december 2008 – 30 november 2011



Sector Techniek

Projectleider De heer C. de Hoon; [email protected]

Voor project in uitvoering www.sleutelwerkplaats.nl

Vakcollege in de regio Rivierenland Een groep bedrijven en scholen in de regio Tiel willen het Vakcollege concept (nieuwe invulling van het praktijkleren) toepassen voor de inrichting van de praktijk van het beroepsonderwijs bij het vmbo. De technische bedrijven willen de bedrijfsactiviteiten onder de aandacht brengen van jongeren en zo zorgen voor een hogere instroom van nieuw technisch personeel. Het vakcollege is de nieuwe technische beroepsopleiding voor vmbo en biedt baangarantie als de diploma‟s behaald zijn. Het Vakcollege is ook aantrekkelijk voor leerlingen die nog geen duidelijk beroepsperspectief hebben. Leerlingen betreden na het vakcollege beter gekwalificeerd de arbeidsmarkt. Een vast, klein praktijkteam begeleidt de leerling tijdens het hele traject tot en met de kwalificatie als vakman. Bedrijven garanderen structurele hulp bij oriëntatie, stageplekken, leerwerkbanen en financiële ondersteuning. Kenmerken project

Praktijkbegeleiding voor leerlingen Getrainde praktijkbegeleiders Ontwikkeling van praktijkleermiddelen Monitoring van in-, door- en uitstroom van leerlingen Nauwe samenwerking tussen de scholen, bedrijven en opleidingsbedrijven Techniekbrede praktijkopdrachten Bedrijfsbezoeken en presentaties Nieuw leergebied „Techniek en Vakmanschap‟

Samenwerkende partijen Aanvrager: AGC Flat Glass Nederland bv Oostendorp Installatietechniek bv De Vree en Sliepen Bouwbedrijf J.C. van Kessel Metaglas bv RSG Lingecollege Tiel, vmbo ROC Rivor ROI Utrecht Metaal Rivierengebied bv Revabo

Opleiding vmbo en mbo niveau 2 en 3 (BBL)


Looptijd 1 november 2008 – 1 november 2011



Sector Techniek

Projectleider De heer Jan Raaijman; [email protected]

Transport en Logistiek College De deelnemende bedrijven en scholen in de regio Noordwest vernieuwen en verbeteren het praktijkleren door de oprichting van een nieuw praktijkcentrum. Het nieuwe praktijkcentrum bevindt zich op locatie bij IJmond Transport Groep in Beverwijk. In het praktijkcentrum worden de theorie en praktijklessen geïntegreerd gegeven, begeleid door een docent van het NOVA College en een praktijkbegeleider van TLDD. Er wordt in het praktijkcentrum of in een bedrijf gewerkt aan contextrijke praktijkopdrachten. De examinering (Proeve van Bekwaamheid) vindt plaats in de beroepspraktijk of in het nieuwe praktijkcentrum. Naast beroepsgerichte- en leercompetenties worden ook loopbaan-, transfer- en burgerschapscompetenties ontwikkeld. Een modulaire opzet zorgt voor invulling van de maatwerkgedachte. Door aanpassing van het leerlingvolgsysteem wordt de begeleiding geoptimaliseerd. Om de deelnemers in de bedrijven te plaatsen is een detacheringsbedrijf opgericht: Transport Logistiek Diensten en Opleidingen (TLDD). Kenmerken project

Docentstages, bedrijfsbezoeken, gastlessen vanuit het bedrijfsleven Implementatie van de organisatiestructuur Ontwikkelen onderwijscurriculum kwalificatiedossiers Ontwerpen en inrichten van de praktijklocatie Coaching docenten, praktijkbegeleiders en praktijkinstructeurs Implementeren van een deelnemervolgsysteem

Samenwerkende partijen Aanvrager: IJmond Transport Groep bv Transport Logistieke Diensten en Detachering Van Tunen bv Werkcenter bv ROC Nova College Beverwijk ROC Nova College Hoofddorp

Opleiding mbo niveau 1 t/m 4 (BOL/BBL); 7 opleidingen


Looptijd 1 november 2008 – 1 december 2011



Sector Transport en logistiek

Projectleider De heer A. de Vree; [email protected]

Toegankelijk Toerisme in Friesland Een aantal horecaondernemers in Friesland constateert dat beter ingespeeld moet worden op klanten met een beperking. Veel stagiaires en werknemers hebben te weinig kennis van voedselallergieën, chronische aandoeningen bij klanten en productkennis. Ook schiet het gedrag t.o.v. klanten met een beperking tekort. Ze worden gezien als een probleemgeval of niet serieus genomen. Horecaondernemers in Friesland en twee scholen gaan in dit project het praktijkleren vernieuwen door structureel te werken aan het vergroten van de productkennis en aan gedragsverbetering. Deelnemers leren omgaan met reële klanten/gasten. Het praktijkleren voorziet voor een deel in de theorieoverdracht tijdens de beroepsopleiding. Docenten regisseren de leerprocessen in het horecabedrijf en doen ook de daarin ontwikkelde kennis op. Kenmerken project

Samenwerkingsverband vormen met de verschillende partners Projectstructuur opzetten, projectleider aanstellen Try-out uitvoeren bij deelnemende horecaondernemingen Kennis ontwikkelen met betrekking tot ontvangst en tot gastheerschap t.o.v. klanten met

genoemde beperking(en) Reflectie op praktijkervaringen door de cursist samen met de docent en praktijkbegeleider.

Samenwerkende partijen Aanvrager: HCR Tjongervallei Delfstrahuizen De Nieuwe Mulderij Friesland College mbo AOC Friesland mbo

Opleiding mbo niveau 2, 3 en 4 (BOL/BBL), 7 opleidingen


Looptijd 1 december 2008 – 31 mei 2009

Subsidie € 24.825



Projectleider De heer F. Heesen; [email protected]

MBO dierverzorgers aan de leiding In de agrarische en groene sector, regio Friesland heeft de opleiding dierverzorging gekwalificeerde bedrijven nodig voor de BPV en voor afname van Proeven van Bekwaamheid (PVB). De competentie „managen‟ van de opleiding dierverzorging moet bij meer bedrijven in de praktijk geoefend kunnen worden. Een aantal bedrijven en een AOC gaan het praktijkleren vernieuwen. Bedrijven worden meer betrokken bij de examinering, aansluiting beroepsopleiding en beroepspraktijk wordt verbeterd. De Proeven van Bekwaamheid worden bij verschillende bedrijven afgenomen en de kwaliteit ervan wordt ge-optimaliseerd. Bedrijven moeten bewust gemaakt worden van hun rol als opleider in de competentiegerichte kwalificatiestructuur. Kenmerken project

Gekwalificeerde leerbedrijven worden benaderd om Proeven van Bekwaamheid af te nemen en de BPV plaats te laten vinden

Ondernemers/praktijkopleiders zullen worden getraind als assessor De 4e jaars leerlingen sturen 3e jaars leerlingen aan om de competentie managen te

oefenen AOC Friesland verzorgt de opleiding tot coach

Samenwerkende partijen Aanvrager: Educatieboerderij Hamster Mieden AOC Friesland Animal Friends opleiding mbo

BOL Dierverzorging

Opleiding mbo niveau 3 en 4 (BBL); dierverzorging



Subsidie € 10.000



Projectleider Mevrouw Jenneke van der Heide, [email protected]

Expertise- en trainingcentrum Mobiele Werktuigen Praktijkleren on-site Het praktijkleren voor de BMWT branche in Regio Rijnmond wordt verbeterd door het inrichten van een Expertise- en Trainingscentrum Mobiele Werktuigen bij het Zadkine College. Een aantal bedrijven en de school ontwikkelen aanvullende beroepstaken en oefenopdrachten binnen de kwalificaties „mobiele werktuigen‟ en bieden deze digitaal aan. De BMWT sector zet samen met de school een strategisch opleidingsplan op. Leermeesters en praktijkopleiders in de bedrijven worden opgeleid. Voor de leerlingen wordt een maatwerktraject opgesteld. Het invoeren van het praktijkleren in de BMWT sector is van strategisch belang voor de MKB‟ers. De opleidingscultuur die gecreëerd wordt binnen de bedrijven helpt bij het aantrekken en begeleiden van personeel. Kenmerken project

Inrichting organisatiestructuur Ontwikkeling aanvullende beroepstaken Ontwikkelding opdrachten, oefenmaterialen en simulatiesoftware Aanschaf en implementatie van een e-learning systeem Inrichting expertisecentrum Opzetten systeem voor toetsing en beoordeling

Samenwerkende partijen Aanvrager: Meerman Vlaardingen bv Van den Berg Transporttechniek Cor Verkolf Magazijninrichtingen bv Troost Bouwmachines Dehaco bv Zadkine College mbo BMTW (branche organisatie) OBMech (opleidingsbedrijf)

Opleiding mbo niveau 2, 3 en 4 (BBL); resp. monteur mobiele werktuigen, allround monteur mobiele werktuigen en technicus landbouwmechanisatie





Sector Techniek

Projectleider De heer A.P.F.H van Loon; [email protected]

Lerend werken in de Praktijk Kinderdagverblijf Mickey bv en het Albeda College in Hellevoetsluis verbeteren samen het praktijkleren op locatie, en laten het synchroon lopen met de theorie. Hierdoor wordt de vernieuwde opleiding Helpende Welzijn specifiek gericht op kinderopvang waardoor afgestudeerden de competenties bezitten om direct als zelfstandige groepshulp aan de slag te kunnen. Op de locatie van het kinderdagverblijf wordt een leerplein ingericht met een theorielokaal. BPV (BeroepsPraktijkVorming) opdrachten worden specifiek voor het werkveld kinderopvang ontwikkeld en liggen in het verlengde van de theorielessen. Tijdens de BPV wordt de leerling competentiegericht begeleid door de docent, praktijkopleider en werkbegeleider. Door de nauwe samenwerking tussen onderwijs en werkveld is het leerrendement erg hoog. De intervisiebijeenkomsten zorgen voor kwaliteitsborging. De BPV wordt beoordeeld door de praktijkopleider. Kenmerken project

Bijscholing van docenten, praktijkopleiders en werkbegeleiders Samenstellen van een portfolio door de leerling Wekelijkse intervisiebijeenkomsten van leerlingen en docenten en werkbegeleiders Voortgangsgesprekken met de leerling Organisatie van een conferentie met kennisoverdracht over het project

Samenwerkende partijen Aanvrager: Kinderdagverblijf Mickey bv Albeda College

Opleiding mbo niveau 2; helpende Zorg en Welzijn


Looptijd 21 januari 2009 – 31 juli 2011




Projectleider De heer Norman Martens; [email protected]

Kansen Keren; studenten brengen hun beroepstalenten zelf in beeld De samenwerkende bedrijven brengen de vereiste competenties (zoals veiligheid, alertheid, hygiëne, communicatie), die van de studenten verwacht worden, helder in beeld door een videoband op te nemen op de werkvloer. Deze voorbeeldvideoclips vormen het referentiekader voor deze nieuwe vorm van het praktijkleren. De communicatie tussen bedrijf, school en studenten loopt via een digitaal platform „SeYo‟. Hierin zijn ook de opdrachten opgeslagen. De studenten nemen ook zelf hun eigen praktijkoefeningen op van de beheersing van de competenties. Op basis van dit beeldmateriaal kan de student gecoached worden. Inhoudelijk worden de opleidingsroute en exameneisen meer inzichtelijk gemaakt. Het centraal stellen van beeldmateriaal is de vernieuwende vorm van het praktijkleren en sluit goed aan bij de leerstijl van het mbo niveau 1. Na fase 2 kunnen er vijf nieuwe bedrijven en vijf nieuwe scholen meedoen in fase 3. Kenmerken project

Kwalificatiedossiers (video-opnames) maken bij de bedrijven Studenten krijgen een workshop:hoe maak ik een foto/video van mijn praktijkhandelingen Tijdens het praktijkleren participeren studenten in cursussen, trainingen en projecten Aanleren van burgerschapskunde en basisvaardigheden als taal en rekenen Training „on the job‟ voor docenten, coaches en studenten Samenstellen portfolio‟s

Samenwerkende partijen Aanvrager: Vishandel Almelo Warenhuis Voorschoten Warenhuis De Boer Holiday Inn Digros Duinrell Flodis Van Maanen Praktijkschool De Rijn AndreasCollege locatie Rijnmond vmbo

Opleiding mbo niveau 1; assistentenopleiding AKA


Looptijd 21 januari 2009 – 31 augustus 2010



Sector Economie, handel

Projectleider De heer F.R.T. van Efferink; [email protected]

Samen starten in Sliedrecht Een aantal MKB-bedrijven en twee scholen in de regio Sliedrecht laten het onderwijs beter aansluiten bij het bedrijfsleven door samen een onderwijsvernieuwingtraject m.b.t. praktijkleren op te starten. Regio Sliedrecht heeft behoefte aan een nieuwe instroom van gediplomeerde technische vakkrachten. Men wil de negatieve beeldvorming rond werken in de techniek verminderen. Leerlingen hebben behoefte aan echte leerervaringen en echte opdrachten. De bedrijven en scholen gaan elkaars werkveld verkennen en samen arbeidsmarkt relevant beroepsonderwijs ontwikkelen voor vmbo leerlingen. Het aantal deelnemende bedrijven moet worden uitgebreid tot ongeveer 20 bedrijven. Het uiteindelijke doel is een technische praktijkopleiding die leerlingen hun hele schooltijd blijft boeien. Kenmerken project

Verkennen van de problematiek van het huidige praktijkleren Opstellen en uitwerken van een activiteitenplan en een begroting Samenstellen van een projectorganisatie Organiseren van bijeenkomsten gericht op in- en externe communicatie Tot stand komen van een definitief samenwerkingsverband en cofinanciering

Samenwerkende partijen Aanvrager: Van der Leun Electrobouw bv Van Noordenne Wapeningscentrale bv Klimaatservice Holland bv Verhoef Electrotechniek bv Korevaar Sliedrecht bv Scheepswerf Slob bv Da Vinci mbo Griendencollege (vmbo)

Opleiding vmbo onder- en bovenbouw


Looptijd 1 februari 2009 – 1 juli 2009

Subsidie € 21.088


Sector Techniek

Projectleider De heer J.M. van de Voort; [email protected]

Opleiding en ontwikkeling van media professionals in Brabant Omroep Brabant, Fu Works en ROC West-Brabant zetten een samenwerkingsverband op om hoogwaardige praktijkervaringplaatsen te creëren voor mbo leerlingen. Het samenwerkingsverband wil een centraal punt realiseren waar onderwijs en bedrijfsleven in de Audio-Visueel(AV)- en Mediabranche het praktijkleren bevorderen. Hier vindt uitwisseling van informatie over ontwikkelingen in het AV-onderwijs en over het praktijkleren plaats. Ook wordt er een nulmeting gedaan naar de huidige situatie van het praktijkleren in de AV-branche. Elementen in de nulmeting zijn:

Aantallen leerlingen die het bedrijfsleven nodig heeft Aantallen leerlingen op de scholen Kwantiteit, diversiteit en kwaliteit van de praktijkervaringplaatsen Mate van effectieve begeleiding van leerlingen door bedrijven De kloof in up-to-date kennis en vaardigheden tussen school en bedrijven

Kenmerken project

Inbreng van diverse partijen inventariseren Samenwerkingsvorm bepalen Actieplan opstellen Vervolgaanvraag formulieren en indienen Docenten lopen mee in de bedrijven en ondersteunen ze bij het opzetten van de

praktijkbegeleiding Bedrijven zijn inhoudelijk betrokken bij de ontwikkeling/uitvoering van het theoretische deel

van de opleiding

Samenwerkende partijen Aanvrager: Fu Works Productions bv Omroep Brabant ROC West-Brabant

Opleiding mbo 4 niveaus; AV- en Media-opleidingen



Subsidie € 23.822


Sector Multimedia

Projectleider De heer S. Maltha; [email protected]

Vernieuwd model voor praktijkleren in de detailhandel Op basis van een intensieve samenwerking tussen het bedrijfsleven en de school ontwikkelt, implementeert en verankert men een nieuwe vorm van praktijkleren in de detailhandel zodat studenten beter toegerust zijn voor de beroepspraktijk. In de nieuwe vorm lopen 25 studenten dertig weken stage voor drie dagen per week in de vorm van training „on the job‟. In die periode komen alle aspecten van het werkveld aan bod. De leerlingen worden intensief individueel begeleid: een nieuwe actieve rol voor de stagebegeleider en de praktijkbegeleider. Docenten volgen vrijwillig een opleiding of workshops om de kennis over de beroepspraktijk te vergroten. De praktijkopleiders volgen workshops gericht op didactische vaardigheden en coaching. Onderzocht wordt hoe een assessment inclusief de proeve van bekwaamheid beter kan aansluiten bij de beroepspraktijk. Kenmerken project

Uitbreiding en verbetering handboek BPV en lesstof Vergroten rol van ondernemer bij de intakeprocedure Bedrijven verzorgen masterclasses praktische branchekennis op school Docentenstages bij de bedrijven Leerlingen krijgen een vaste begeleider gedurende de hele opleiding. Ontwikkelen van een plan of visiedocument met schriftelijke afspraken

Samenwerkende partijen Aanvrager: City Centrum Arnhem (Winkeliersvereniging)

28 bedrijven ROC A12

Opleiding mbo niveau 4 (BOL); opleiding tot ondernemer of filiaalmanager


Looptijd 1 februari 2009 – 1 september 2011



Sector Handel

Projectleider De heer Jos Wegdam; [email protected]

Young Farmers Binnen de Agrarische- en groen sector neemt de vraag naar gekwalificeerd personeel door schaalvergroting en tussentijdse uitval toe. AB Groningen Bedrijfsverezorging wil samen met AOC Terra de opleidingen aantrekkelijker maken door het praktijkleren te verbeteren. BOL-trajecten niveau 3 worden begeleid door coaches uit de praktijk van AB en studieloopbaanbegeleiders (SLB‟ers) van AOC Terra. De coaches worden voor deze specifieke begeleiding getraind. De bedrijfsverzorgers worden opgeschoold naar mbo niveau 4, de docenten krijgen praktijkscholing. Competentie- en praktijkgerichte opdrachten zorgen voor authentieke leersituaties voor de leerlingen. Een verandering in het onderwijsproces over het praktijkleren op AOC‟s wordt ingezet. De rol van docenten (expert, SLB‟er) en praktijkmedewerker (praktijkdocent, coach en gastdocent) veranderd. Dit project voorziet in de behoefte van bedrijven in de regio van een meer praktijkgerichte opleiding voor gekwalificeerde medewerkers in de veehouderij- en akkerbouwsector. Kenmerken project

Opzetten projectorganisatie Basis leggen voor samenwerkingsafspraken tussen AOC en Terra Inventarisatie van wat nodig is om een coachingtraject op te zetten

Samenwerkende partijen Aanvrager: .AB Groningen Bedrijfsverzorging bv AOC Terra MBO Groningen

Opleiding mbo niveau 3 (BOL)



Subsidie € 12.460



Projectleider De heer Y.J. Havinga; [email protected]

Technische MAVO Leiden Twee bedrijven en twee scholen in Leiden realiseren samen een nieuwe vorm van praktijkleren door het vakinhoudelijk leren in het bedrijf vorm te geven. Tenminste 50% van het vakinhoudelijk deel wordt in en door bedrijven ingevuld. Techniek krijgt een veel ruimere inhoud dan nu het geval is. Het nieuwe praktijkleren wordt door bedrijven en onderwijs ontwikkeld en uitgevoerd. Er is een gezamenlijke opleiding voor docenten vmbo tl/ mbo en praktijkopleiders/ leermeesters. Het aantal leerlingen vmbo-tl dat doorstroomt naar de techniek zal met 40% toenemen, als ze op een verrassend actieve manier in aanraking gebracht worden met maatschappelijke sectoren waar techniek te vinden is. Kenmerken project

Beschrijving maken van het gewenste projectonderwijs Ideeontwikkeling over leerlingvolgsysteem Plan voor kennisontwikkeling van docenten en praktijkopleiders Aanvraag voorbereiden voor fase 2 en 3 Inventariseren van toepasbare resultaten uit andere projecten

Samenwerkende partijen Aanvrager: EnergiQ Installatietechniek Royal van Lent Shipyard bv ROC Leiden Da Vinci College/vmbo

Opleiding vmbo-tl en mbo niveau 3 en 4 (BOL/BBL)

Aantal stageplaatsen (initieel) 50 leerlingen vmbo-tl; 200 leerlingen mbo

Looptijd 6 februari 2009 – 6 augustus 2009

Subsidie € 18.440


Sector Techniek

Projectleider De heer B. Schippers; [email protected]

SchilderCompany Door het oprichten van het leerbedrijf „SchilderCompany‟ sluit het praktijkleren beter aan bij de behoefte van de branche (schilders-, afwerkings- en glaszetbranche). De branche wil meer verdieping en verbreding van de beroepsgerichte managementvaardigheden van de studenten. In het leerbedrijf zal het middenmanagement en het operationele deel daarvan en tevens het uitvoeringstraject in zijn geheel bereikt worden door de zelfstandig ondernemende studenten. In de startfase lopen management studenten vier dagen per week stage bij het bedrijf (4 maal 10 weken). Ze leren hoe ze commercieel, bedrijfseconomisch een bedrijf op moeten zetten en hoe om te gaan met vakspecifieke calculatieprogrammatuur. Daarna voeren tweede jaars (IDEB bol-4) studenten onderhoudsprojecten uit (tijdens hun verplichte 10 weken BPV) die aangestuurd worden door vierde jaars management-studenten. De vierdejaars studenten zijn verantwoordelijk voor het operationele management van het leerbedrijf. Binnen de vijf onderdelen van de organisatie rouleren ze om de benodigde competenties te leren. Kenmerken project

Opstellen communicatieplan Ontwerpen van begeleidings- en beoordelingsplan volgens CGO Opstellen kwalificatiedossier ondernemer/calculator-onderhoudsspecialist

Samenwerkende partijen Aanvrager: Van der Gun schilderwerken bv Nimeto Utrecht (mbo)

Opleiding mbo niveau 4 (BOL); interieur, decoratie, exterieur en bescherming (IDEB)






Projectleider De heer F. van Grieken; [email protected]

ROC WIFI VAS Automatiseringsdiensten start samen met ROC Tilburg een pilot op waarin op het ROC een draadloos netwerk (WIFI) wordt opgezet en wordt geïmplementeerd. Het netwerk is toegankelijk voor alle personeelsleden en studenten. ICT-studenten zijn verantwoordelijk voor de ontwikkeling, de beveiliging en het goed functioneren (onderhoud en centraal beheer) van het netwerk. Door de pilot stelt men vast welke taken bij de school en welke bij het bedrijf horen. In dit project wordt nieuwe inhoud en vorm aan een bestaande ICT-opleiding gegeven. De leerlingen maken kennis met het gebruik en aanleg van WIFI, één van de nieuwste technologieën van draadloze netwerken. Het ROC kan hierdoor het praktijkleren in een realistische context plaatsen. VAS Automatiseringsdiensten leidt de studenten op die zij later in dienst nemen omdat ze dan de gewenste competenties en kennis hebben. Kenmerken project

Ontwikkelen van een technisch plan (draadloos systeem) Opzet helpdesk ROC WIFI Beheer, configuratie en onderhoud van netwerk Workshops door VAS Opleiden en begeleiden en beoordelen van studenten door school en bedrijf Advisering door docenten en studenten naar andere afdelingen ven het ROC VAS verzorgt samen met ROC de WIFI installatie op Festival Mundial 2009 en 2010

Samenwerkende partijen Aanvrager: VAS Automatiseringsdiensten bv ROC Tilburg

Opleiding mbo niveau 3 en 4; ICT-beheer


Looptijd 6 februari 2009 – 31 december 2010

Subsidie € 42.931


Sector ICT

Projectleider De heer I. Burger; [email protected]

DAVE Deelnemende bedrijven gaan samen met de school een Onderwijsleerbedrijf (OLB DAVE) opzetten om het praktijkleren te verbeteren. Het OLB vestigt zich op het Leerpark Dordrecht. De betrokken bedrijven bestrijken het hele gebied van productioneel/redactioneel televisie maken tot internet, video en multimediagebeuren. De leerlingen in het OLB DAVE werken voor een echt bedrijf met echte opdrachtgevers (van binnen en buiten de school) die weten dat het multimediaproduct vervaardigd wordt door leerlingen in een praktijkleersituatie. Opdrachten vanuit de school worden ingezet in de dagelijkse lespraktijk en bedrijven maken de beroepspraktijk inzichtelijk. Het praktijkleren wordt afgestemd op het (CGO) onderwijsprogramma. Bij de bedrijfsvoering worden ook leerlingen van andere opleidingen - (bedrijfs)administratie, ICT, sociaal cultureel werk - betrokken. De bedrijven werken mee aan de ontwikkeling van de onderwijsinhoud en –methodiek en beoordeling. Hierdoor sluit de leerstof goed aan bij de wensen van het bedrijfsleven. Kenmerken project

Opzet organisatie en rolverdeling Opzet onderwijsmethodiek Realiseren van praktijktesten en productontwikkeling ten behoeve van het praktijkleren Deskundigheidsbevordering docenten in het OLB „Peer to peer‟ effect: leerlingen helpen leerlingen

Samenwerkende partijen Aanvrager: Stolk AV Arco-Iris Da Vinci College, mbo

Opleiding mbo niveau 4 (BOL); audiovisuele en interactieve vormgeving

Aantal stageplaatsen (initieel) 73 per jaar

Looptijd 12 februari 2009 – 9 februari 2012



Sector Multimedia

Projectleider Mevrouw De Jongh – Hennekes; [email protected]

Slagveilig Delta Safe Security Service en ROC Zeeland richten samen Beveiligingsdienst ROC Zeeland op. De studenten zijn onderdeel van de Beveiligingsdienst en mogen daarom echte beveiligingstaken in en rond de gebouwen van het ROC uitvoeren. Ze dragen een herkenbaar uniform met eigen logo. Bij de stage oude stijl was het niet mogelijk om op locatie of bij evenementen ervaring op te doen. Een aantal taken is nu: toezicht houden, preventieve controlerondes maken, gebruik communicatiemiddelen, assistentie bij calamiteiten, rapporteren en verkeer regelen. Deze taken moeten ook buiten schooluren worden uitgevoerd. Dat is een belangrijke vernieuwing en wijziging van het praktijkgedeelte. De studenten werken in een beschermde omgeving want de professionals van Delta Safe houden de eindverantwoordelijkheid. De praktijkuren worden verhoogd van 250 naar 600. Tijdens hun BPV leren de studenten belangrijke beroepscompetenties op sociaal – communicatief, bestuurlijk en vakmatig gebied. Behalve het vak beveiliger leren ze ook gastheer, informatie- en hulpverlener te zijn. Kenmerken project

Scholing docenten door praktijkopleiders van Delta Safe Docenten verzorgen theorie en examens van de opleiding Na twee jaar volgt evaluatie van werkwijze en didactisch handelen Meewerken aan beveiliging evenement Het uitvoeren van twee pilots: beveiliging op het ZEP terrein en het beveiligen van een

evenement In overleg met CWI afspraken maken zodat jongeren en ouderen in een reïntegratietraject

de opleiding gaan volgen

Samenwerkende partijen Aanvrager: Delta Safe Security Service bv ROC Zeeland

Opleiding mbo niveau 2 (BOL); particulier beveiliger


Looptijd 1 maart 2009 – 1 augustus 2011




Projectleider De heer W.A.B. Muilenburg; [email protected]

Praktijk gestuurde Schildersopleiding Friesland SPOS en ROC Friesland College, afd. Schilderen richten zich in dit project op de verbetering van het praktijkleren in de mbo-opleidingen Schilder en Gezelschilder in de provincie Friesland. Door competentiegericht onderwijs, persoonlijke trajectbegeleiding, moderne instructiemiddelen en aantrekkelijke leerprojecten worden leerlingen optimaal vertrouwd gemaakt met het nieuwe praktijkleren. Het bedrijfsleven krijgt beter opgeleide medewerkers die op de hoogte zijn van de nieuwste ontwikkelingen in de branche. In de startfase wordt een schilderspraktijkproject als pilot uitgevoerd. Het is een echt project waar vier leerlingen de voorbereiding, de uitvoering en de oplevering moeten doen (inclusief het opstellen van de offerte, de prijscalculatie, aanbesteding en werkplanning) begeleid door een praktijkbegeleider van het SPOS en een docent. Kenmerken project

Pilot evalueren en knelpunten uitdiepen Ontwikkeling visie en verbeterinitiatieven vernieuwingstraject beschrijven Projectpartners zoeken Eindrapport startfase opstellen Projectorganisatie vervolgfase opzetten Cofinanciering vervolgfase regelen Informatie en communicatie richting branche- en onderwijsorganisaties

Samenwerkende partijen Aanvrager: Stichting Praktijkopleiding Schilderen Friesland (SPOS)

ROC Friesland

Opleiding vmbo en mbo alle niveaus (BBL/BOL); (assistent) schildersopleiding, gezelschilder, schilderen


Looptijd 1 april 2009 – 1 september 2009

Subsidie € 24.558



Projectleider De heer A. Hooijsma; [email protected]

Maatwerk BOL - BBL In de regio Rotterdam ontwikkelt het samenwerkingsverband een programma voor de schildersbranche. Het praktijkonderwijs bij de onderwijsinstellingen en de Schilder^sCOOL in het eerste BOL opleidingsjaar wordt verbeterd. Ook komt er aansluiting met een aangepast BBL jaar. Het volledig BBL onderwijs wordt vervangen door een combinatie van BOL- en BBL onderwijs. Deze doelstelling verbetert het instroomniveau, dringt de voortijdige uitval terug, vermindert de zware opleidingsverplichtingen bij de bedrijven en neemt het financieringsprobleem weg. De kennis over de behoeften, eisen en de gang van zaken in het bedrijfsleven neemt bij de leerlingen toe. Kenmerken project

Kickoff bijeenkomst Inhoudelijke inrichting van het project Ontwikkeling jaarprogramma pilot Rotterdam Ontwikkeling toetsing- en examineringmethodiek Ontwikkeling instructie voor docenten en praktijkinstructeurs Ontwikkelen van programma‟s die de instroom verbeteren

Samenwerkende partijen Aanvrager: Schilder^sCOOL Rotterdam Coöperatie Landelijk Servicebureau

Schilder^sCOOL Koninklijke FOSAG ROC Albeda College Giotto Management Consultants

Opleiding mbo niveau 1 en 2 (BOL/BBL); (assistent) schilder






Projectleider De heer T. van Iperen; [email protected]

Beter Praktijkleren opleiding Signmaker Het project is gericht op het samen vorm geven aan het praktijkleren bij de signopleidingen in de regio Amsterdam. Op school wordt een praktijklokaal ingericht. In de bedrijven worden er afspraken gemaakt over gebruik van apparatuur. Er komt een pilot introductiepracticum voor alle eerstejaars leerlingen waarin praktijkopdrachten uitgeprobeerd worden. De praktijkopdrachten zijn ontwikkeld door de bedrijven. Er wordt een praktijkopleidingsboek en praktijkexamens ontwikkeld. De Signbranche is een relatief jonge bedrijfstak met snelle technologische ontwikkelingen en innovaties op het gebied van kunstof, aluminium en systeemtoepassingen en led-toepassingen in lichtreclames. Kenmerken project

Inrichten projectorganisatie Planning praktijkleren Inrichten signpraktijklokaal Opleidingsmodel niveau 2 en niveau 3 ontwikkelen Oriëntatiemodule Profesionalisering docenten en praktijkopleiders

Samenwerkende partijen Aanvrager: De Groot en Klein bv Nog 13 MKB bedrijven Mediacollege Amsterdam (vmbo en mbo) Savantis 3 brancheorganisaties

Opleiding vmbo en mbo niveau 2 en 3; resp.: medewerker sign, allround signmaker


Looptijd 1 maart 2009 – 31 december 2011



Sector Multimedia

Projectleider De heer C. de Wit; [email protected]

Totaalgemakkelijk Winkelleren Het praktijkleren in de detailhandel in regio zuid oost wordt verbeterd door het inrichten en exploiteren van een leerwinkel. De leerwinkel krijgt een wijkverzorgingsfunctie. In de wijk zijn verder geen winkels. De leerwinkel wordt ingezet als leeromgeving voor leerlingen van OSG Schiedam voorafgaand aan hun externe stages en daarna ter verbetering van hun leerpunten. Leerlingen krijgen praktijkles in moderne kassystemen en moderne winkelbeveiligingssystemen. Leerlingen van ROC Zadkine krijgen in de leerwinkel onderricht in leidinggeven. De winkeliersvereniging gaat samenwerken met OSG Schiedam en Zadkine en huurt voor begeleiding en het matchen tussen leerling en winkel een stagemakelaar in. Het onderwijs wordt gericht op werken in een klein detailhandelbedrijf waarin de leerling alles moet kunnen. De leerwinkel wordt ingezet als onderwijsinstrument in het gezamenlijke diplomeringsproject met ROC Zadkine. Leerlingen kunnen in dit traject instromen in de Ondernemersvakschool van ROC Zadkine voor de opleiding tot zelfstandig ondernemer van de afdeling handel en administratie. Kenmerken project

Inrichten winkelruimte (kassysteem, beveiligingssysteem, etalage) Ontwikkelen werkprogramma stagemakelaar Ontwikkelen begeleidingssystematiek stages Leerwinkel opstarten in 2010 Plannen werkzaamheden werkgroep doorlopende leerlijn met docenten vmbo en mbo Plannen werkzaamheden werkgroep stage leerlijn met docenten, winkeliers en

stagemakelaar Ontwikkelen lesmateriaal, begeleidingsmateriaal en docenten materiaal Ontwikkelen van trainingen (diefstalpreventie en verkoop)

Samenwerkende partijen Aanvrager: Totaalgemak ROC Zadkine OSG Schiedam vmbo Winkeliersvereniging Nolenslaan Ecabo

Opleiding vmbo onder- en bovenbouw en mbo niveau 4 (BOL); bedrijfsleider


Looptijd 1 augustus 2009 – 1 oktober 2011




Projectleider De heer Hans Burgmans; [email protected]

Bouwopleiding in Bedrijf Het doel is om de praktijkopleiding in het bouwonderwijs in Noord Oost Nederland (Zwolle en omgeving) te vernieuwen. Bouwbedrijven krijgen beter opgeleide medewerkers in dienst die zelfstandig en competentiegericht leren denken en werken. De medewerkers zijn op de hoogte van de nieuwe materialen en technieken in de branche. De meewerkende opleidingsinstellingen krijgen de beschikking over een up-to-date praktijkopleidingssysteem gebaseerd op het competentiegericht onderwijs. Voor leerlingen houdt het nieuwe praktijkleren in: een persoonlijke trajectbegeleiding, werken met moderne instructiemiddelen, aantrekkelijke leerprojecten en een moderne opleidingsinfrastructuur. Kenmerken project

Signaleren van knelpunten bij het praktijkleren Ontwikkelen van een visie met betrekking tot het nieuwe praktijkleren Uitbreiden van het samenwerkingsverband Afspraken met projectpartners vastleggen Projectplan opstellen

Samenwerkende partijen Aanvrager: De Grift OVG Genemuiden Deltion college mbo

Opleiding mbo alle niveaus (BOL/BBL)



Subsidie € 24.564



Projectleider De heer W.J.E. Diender; [email protected]

Digitale Poort Leiden Infotheek Groep en ROC ontwikkelen een leerwerkbedrijf in het deelnemende bedrijf. Veertig weken komen er twee groepen van twintig BOL leerlingen twee dagen per week stage lopen in het bedrijf: een nieuwe leerwerkruimte met twintig werkplekken voor realistisch praktijkleren. Men brengt ordening aan in leertaken en werkopdrachten die direct verband houden met de uitvoering van werkzaamheden bij het aanvragende bedrijf. Een systeem van beoordelen toetsen en examineren wordt vastgelegd. Vanuit de praktijksituatie wordt lesmateriaal met opdrachten voor het theorieonderwijs gemaakt. Voor de organisatie van het praktijkleren wordt een on-line portal opgezet. De leerlingen doorlopen in een schooljaar alle fasen van het praktijkleren: basisvaardigheden, werkhouding, motivatie, open leerhouding, beroepsbeeld, plannen en organiseren en zelf verantwoordelijkheid en initiatief nemen. Kenmerken project

Bedrijfsprocessen koppelen aan kwalificatiedossiers Beroepsopdrachten uitwerken Inrichten werkplekken Training docenten en praktijkopleiders Realisering on-line portal

Samenwerkende partijen Aanvrager: Infotheek Groep nv ICT-academie Leiden (ICTAL), onderdeel ROC

Leiden

Opleiding mbo niveau 2; ICT medewerker




Projectnummer BIB 09024

Sector Economisch, administratief, ICT en veiligheid

Projectleider De heer Guus Aalders, [email protected]

Maatwerk in Mechanisatie In regio Zuid Nederland wordt het praktijkleren in de sector mobiele werktuigen binnen de melkveehouderij, akkerbouw en tuinbouw vernieuwd door het aanbieden van een bredere basisopleiding. Door het inzetten van simulatietechnieken zoals een melkrobot kunnen diverse vaardigheden in een gesimuleerde praktijkomgeving aangeleerd worden. Communiceren met internationale producenten wordt geleerd via het e-learning systeem (zoals Learning Box). Kennis van vreemde talen en informatica wordt de leerling bijgebracht in het praktijkcentrum. Door cases te ontwikkelen kunnen leerlingen zich analytische vaardigheden eigen maken. Het nieuwe praktijkleren zal plaats vinden in het, nog her in te richten, bestaande praktijkcentrum bij Gilde opleidingen. Kenmerken project

Opzetten van een projectteam met de huidige partners en uitbreiden van aantal partners Inventarisatie huidige situatie en wensen school en bedrijfsleven in kaart brengen Opstellen en toetsen doelstellingen Opstellen projectplan Draagvlak creëren Projectplan fase 2 en 3 opstellen en indienen

Samenwerkende partijen Aanvrager: Opleidingsbedrijf Mechanisatie (OB Mech)

Op ‟t Root Mechanisatie Gilde Opleidingen Centraal Orgaan Mechanisatie (COG)

Opleiding mbo; monteur mobiele werktuigen



Subsidie € 17.950


Sector Techniek

Projectleider De heer H.G.J. van Erve; [email protected]

Praktijkleren in Distributietechniek Bedrijven in de installatiebranche (specifiek de distributietechniek) in regio zuid west gaan samen met het Markiezaat College een nieuwe opzet tot projectleren ontwikkelen. Het is nodig omdat de opleidingen nu meer gericht zijn op installatietechniek en minder op distributietechniek. Voor de uitvoering van realistische praktijkopdrachten wordt een instructielokaal gecreëerd. Hier worden ook simulatieopdrachten uitgevoerd. Een kwalificatieprofiel wordt beter afgestemd op competentiegericht onderwijs. Er is kennisuitwisseling en professionalisering van docenten en praktijkopleiders. Praktijkopleiders worden opgeleid om de leerlingen beter te kunnen begeleiden. Er komt een betere samenwerking tussen mkb en school. De vernieuwing zal vooral betrekking hebben op de vorm en inhoud van het praktijkleren. Kenmerken project

Onderzoek en analyse van ondersteunend instructiemateriaal dat aansluit bij nieuwe praktijkopdrachten

Onderzoek en analyse van de praktijkopdrachten en van het werken in het instructielokaal. Samenstellen van klankbordgroep om praktijkproblemen in kaart te brengen Bijeenkomsten van projectgroep organiseren Opstellen, uitwerken en afstemmen activiteitenplan, tijdsplanning, begroting en

samenwerkingsovereenkomst

Samenwerkende partijen Aanvrager: Nijkamp Energiedistributie nv Regionaal Opleidingsbedrijf Installatietechniek

Zuid-West Nederland bv Markiezaat College mbo

Opleiding mbo niveau 2; monteur data/elektra /monteur gas/water/warmte


Looptijd 9 maart 2009 - 9 september 2009

Subsidie € 12.126


Sector Techniek

Projectleider De heer Jan van Kleef; [email protected]

Samen op weg Het bedrijf „Tuinland‟ en AOC „De Groene Welle‟ vernieuwen samen het praktijkleren in de regio Zwolle. De praktijkopleiding vindt plaats op de werkvloer van „Tuinland‟. De leerlingen worden hierbij intensief begeleid door medewerkers van het tuincentrum. Ze krijgen een duidelijker beeld van het werken in een tuincentrum. De leerlingen ontwikkelen daadwerkelijk de benodigde competenties (mondeling communiceren, lichaamstaal gebruiken, jezelf presenteren) door het oefenen in de praktijk. Ze functioneren als bekwaam assistent-medewerker in het tuincentrum. De praktijksituaties geven meer inhoud aan de lessen op school. Tijdens de stage bij het tuincentrum leren de leerlingen ook binnenkomende leveringen te verwerken en komen in contact met toeleveranciers. Kenmerken project

Docenten vrijmaken voor begeleiding en ontwikkelwerkzaamheden Opstellen van Plan van Aanpak Praktijkopleiderscursus voor medewerkers van „Tuinland‟ Ontwikkelen en beoordelen van tien praktijk- en stageopdrachten Afspraken vastleggen m.b.t. de begeleiding van de leerlingen Uitvoeren, evalueren en bijstellen praktijkopdrachten, stageopdrachten en lesopdrachten Afspraken maken over de continuering en eventuele uitbreiding van de samenwerking

Samenwerkende partijen Aanvrager: Tuinland Zwolle AOC „De Groene Welle‟

Opleiding vmbo (bovenbouw) en mbo niveau 1


Looptijd 1 april 2009 – 1 november 2011




Projectleider De heer W. Roosken; [email protected]

Metaalbewerking op moderne wijze In een nieuw stageopleidingsprogramma wordt specifiek aandacht besteed aan sociale, organisatorische, technische en loopbaancompetenties. De competentiebehoefte van de bedrijven wordt gekoppeld aan het kwalificatiedossier. Hierna worden meetbare en realiseerbare beoordelingscriteria opgesteld. Het nieuwe stageprogramma is modulair opgebouwd waardoor er een goede balans is tussen instructie, zelfleren en praktijkopdrachten. De begeleiding van de meer ict-gerichte opleiding wordt verzorgd door medewerkers met kennis van bewerkingstechnieken en specifieke systemen. De activiteiten worden voor een deel door de bedrijven begeleid (inventarisatie van de gewenste competenties) en voor een deel door de scholen (voorlichting en intake leerlingen). Kenmerken project

Samenwerking uitwerken, werk verdelen en projectorganisatie opzetten Inventariseren gewenste competenties Ontwikkelen stageopleidingsprogramma Voorlichting en intake leerlingen Opleiden praktijkopleiders, BPV-begeleiders en docenten Uitvoering van 1e en 2e pilot nieuwe praktijkopleiding

Samenwerkende partijen Aanvrager: Schut Precision Parts bv FMI Group bv Da Vinci College (mbo) Markiezaat College (mbo)

Opleiding mbo niveau 3 en 4; metaalbewerking



Subsidie 94.700


Sector Techniek

Projectleider De heer A. van Wijngaarden; [email protected]

mailto:[email protected]

Dierenkliniek en beroepsopleiding samen in de praktijk Dierenkliniek Hellendoorn en Landstede Beroepsopleidingen Salland vernieuwen samen het praktijkleren bij de opleiding paraveterinair, hierdoor krijgen studenten een betere aansluiting op de beroepspraktijk. Er wordt op verschillende manieren invulling gegeven aan het praktijkleren: thematisch onderwijs, kennisvragen, verbeteren BPV, samen examineren en het praktijkleren binnen andere opleidingen. Dierenartsen brengen hun kennis over op studenten en ondernemers verzorgen gastlessen voor de opleiding dierverzorging en veehouderij. Er worden bedrijfsbezoeken gehouden samen met een dierenarts. Het praktijkleren krijgt een hoger niveau door verschillende vormen van praktijkleren te combineren. Er ontstaat een intensiever contact tussen studenten, onderwijsinstelling en dierenartsen. Voordeel: studenten zijn na de opleiding gelijk inzetbaar in de dierenartspraktijk. Kenmerken project

Startmiddag organiseren Thematisch onderwijs door gastdocenten en dierenartsen op de praktijklocatie Eén praktijkdag per week gedurende tien weken Verbeteren BPV (begeleiders volgen een praktijkopleiderscursus) Samen examineren (ontwikkelen van een gezamenlijk beoordelingsprotocol per PVB) Kennis praktijkleren vanuit de dierenkliniek wordt ook gebruikt binnen andere opleidingen Evaluatie

Samenwerkende partijen Aanvrager: Dierenkliniek Hellendoorn Landstede Beroepsopleidingen Salland

Opleiding mbo niveau 4 (BOL); dierenartsassistent/paraveterinair


Looptijd 25 maart 2009 – 1 december 2010

Subsidie € 90.680



Projectleider Mevrouw J. Evers; [email protected]

Vakcentrum Schilderen Zwolle In de regio Zwolle realiseert SPOS samen met ROC Deltion College een vakcentrum schilderen. Het schilderpraktijkonderwijs wordt afgestemd op moderne competenties en technische ontwikkelingen. Een goede aansluiting theorie/praktijk is belangrijk. In het nieuwe gebouw van het ROC wordt een centrale praktijk(leer)werkplaats en een centrale examenruimte ingericht. Men ontwikkelt een starters- en beroepsoriëntatietraject. Er wordt gecommuniceerd met branche- en onderwijsorganisaties. Men zet een projectorganisatie op en beschrijft de kwaliteitsbeheersing van de vervolgfasen. Kenmerken project

Probleemanalyse m.b.t. knelpunten in het praktijkleren Uitbreiden samenwerkingsverband Cofinanciering vervolgfasen regelen Opstellen tijdsplan/projectplan vervolgfasen Vervolgfasen beschrijven Informatie- en communicatieplan opstellen

Samenwerkende partijen Aanvrager: SPOS Zwolle ROC Deltion

Opleiding mbo niveau 1 t/m 4 (BOL/BBL); (assistent, specialist) schilder, (assistent) industriële lakverwerker

Aantal stageplaatsen (initieel) -

Looptijd 14 april 2009 – 13 oktober 2009

Subsidie € 21.264



Projectleider De heer Bart Drent; [email protected]

Hijs de zeilen KVSA zet samen met ROC Nova College een leerbedrijf (horeca voor ferrypassagiers) op in de terminal van KVSA in de regio Noordwest IJmuiden. De leerlingen krijgen een gevarieerder takenpakket in een beschermde omgeving. De leerlingen krijgen meer zicht op de horecamogelijkheden (buffet, catering, luxe lunches). Ze leren hoe ze moeten omgaan met ferrypassagiers. Er zijn flexibele instroommomenten. De leerling stelt een eigen opleidingsplan op afgestemd met de leermeester en de begeleider. Naast vakmanschap is er aandacht voor houding en gedrag (klantvriendelijkheid, hygiëne en milieubewustzijn). Bij AKA leerlingen is er een groter risico op schooluitval, een goede begeleiding is voor hen zeker belangrijk. Kenmerken project

Aanstellen van leermeesters en een studiebegeleider Uitwerken van de onderwijskundige organisatie Try-out met leerlingen Ontwikkelen BPV handboek, begeleidingsmethodiek, en werkopdrachten Ontwikkelen samenwerking leermeester/begeleider Ondersteunen deelnemer door leermeester/begeleider Scholing, training, examinering en beoordeling Presentatie methodiek in regio Meerjarenplan inclusief financiering

Samenwerkende partijen Aanvrager: Koninklijke Verenigde Scheepsagenturen van Halverhout & Zwart en Zurmuhlen bv

ROC Nova College, afd. Toelichting en Toerusting (AKA)

Opleiding mbo niveau 1 en 2; horeca assistent


Looptijd 1 juni 2009 – 1 juni 2012




Projectleider De heer G. van Bezooijen; [email protected]

Leerlingbouwplaatsen Infratechniek In regio noord (Friesland) verbeteren de projectpartners het praktijkleren door leerlingbouwplaatsen in te richten waarbij leerlingen in een echte praktijksetting beroepscompetenties kunnen verwerven. Zo vindt er een betere afstemming tussen theorie en praktijk plaats. Leerlingen zijn zelf verantwoordelijk voor de projectresultaten, bbl-ers voor de uitvoering en bol-ers voor de ontwerpen werkvoorbereidingsfase. Leerlingen krijgen een brede oriëntatie op de beroepspraktijk doordat ze volgens een roulatiesysteem werken. Praktijkdeskundigen beoordelen en examineren de leerlingen op de leerlingbouwplaats. Het trainen van praktijkopleiders en docenten verbetert het begeleiden van de leerlingen. Inzichten en ervaringen staan in het handboek leerlingbouwplaatsen Infratechniek. Kenmerken project

Verwerven en selecteren van leerlingbouwplaatsen Opzetten van een leerling-roulatiesysteem (rouleren over de bouwplaatsen) Scholing van praktijkbegeleiders en docenten in coaching en beoordelen Regelmatig organiseren van netwerkbijeenkomsten Vmbo-ers erbij betrekken door excursies naar de bouwplaatsen Evaluatie van ervaringen van deelnemers en praktijkbegeleiders

Samenwerkende partijen Aanvrager: Witteveen Grond-, Weg- en Waterbouw bv

Cnossen Infra bv Jac. Knol GWW bv Lolkema Infra bv Oenema bv Djurrema e.a. bv Grontmij bv ROC Friese Poort De Saad U van Houten Lauwers College

Opleiding vmbo en mbo niveau 2, 3 en 4 (BOL/BBL); infratechniek






Projectleider De heer A. Beeksma; [email protected]

Voor project in uitvoering www.deviawijzer.nl

Pilotopleiding Assistent Drogist Drogisterijen en twee scholen in midden en oost Nederland verbeteren samen de opleiding Verkoopspecialist met het ontwikkelen van praktijkgericht opleidings- en examenmateriaal en het realiseren van een aparte uitstroomvariant assistent-drogist. Het materiaal wordt getest in een pilot van twaalf leerlingen. Praktijkbegeleiders uit verschillende drogisterijen begeleiden één dag in de week twee leerlingen gedurende vier maanden. De docenten lopen in het leerbedrijf één dag stage. ROC en drogisterijbedrijf begeleiden en beoordelen samen de ontwikkeling van de deelnemer aan de hand van een begeleidingsplan. De eerste praktijkopdracht van deelnemers is hun sollicitatie om een passend bedrijf te selecteren. Praktijkopdrachten staan centraal op school en in het bedrijf. In het opzoekboek staan praktische klantvragen. De pilot moet leiden tot een praktijkgerichte opleiding die voldoet aan de wettelijke adviesplicht in een drogisterij en voldoende vakkennis heeft om verkopers op te leiden tot assistent-drogisten. Kenmerken project

Docenten en praktijkbegeleiders volgen de training „opleiden/beoordelen in het drogisterijbedrijf‟

Opzetten projectorganisatie Match deelnemers en bedrijf door scholen Ontwikkeling evaluatie instrument ROC‟s passen methodieken en praktijkleren aan Uitvoeren praktijkleren op school in simulaties Handleiding opstellen gericht op verkoop

Samenwerkende partijen Aanvrager: D.I.O. drogisterij Van der Linden DA drogist parfumerie J.C. Verweij, Bilthoven DA Frits Offerman ETOS Spijker vof ETOS Lichtenvoorde ETOS Kock ROC Midden Nederland Het Graafschap College

Opleiding mbo niveau 3; verkoopspecialist


Looptijd 1 april 2009 – 1 februari 2011




Projectleider Mevrouw Ineke Zwetsloot; [email protected]

Techniek Interdisciplinair in Bedrijf Leerlingen binnen de bouwbranche krijgen door dit project een breed beeld van de functies en mogelijkheden binnen bouwgerelateerde bedrijven. Er is behoefte aan kennis over integraal ontwerpen vooral bij elektro- en installatietechniek. Afstudeerprojecten worden inhoudelijk beter. De opleiding bouwkunde, installatietechniek en elektrotechniek wordt aantrekkelijker. Er is afstemming en samenwerking met het bedrijfsleven door kennisdeling en intervisie. Aan een opdracht werken vier leerlingen bouwkunde, twee leerlingen installatietechniek en twee leerlingen elektrotechniek. Er wordt gewerkt van opdracht tot uitvoering. Leerlingen krijgen excursies naar gebouwen en bouwplaatsen en werken vanuit verschillende richtingen samen aan een bouwproject. De leerling is verantwoordelijk voor zijn eigen leerproces en houdt dit bij met een logboek. De docent treedt coachend op en is eindverantwoordelijk. Een deel van de uitvoering vindt op school plaats en een deel bij het bedrijf. Kenmerken project

Criteria opstellen waaraan een projectopdracht moet voldoen Format projectopdrachtomschrijving Opstellen van een beoordelingssystematiek Opzetten van een databank voor projectopdrachten Format voor reflectiegesprekken van coachende docent Werkwijze voor het leren reflecteren door leerlingen Uitvoeren van twee pilots (van projectopdracht tot beoordeling) Lessen in de vorm van gastcolleges en bedrijfsbezoeken Kennis en ervaring met interdisciplinaire aanpak afstemmen

Samenwerkende partijen Aanvrager: Breijer Bouw bv Ingenieursbureau Multical Architectenbureau Kraaijvanger-Urbis Architectenbureau CKPP Zadkine Techniek, mbo

Opleiding mbo niveau 4 (BOL); bouwkunde, elektrotechniek en installatietechniek


Looptijd 1 mei 2009 – 31 juli 2011



Sector Techniek, Bouw en Infra

Projectleider De heer J. de Jong; [email protected]

Foodlab Amsterdam In regio Amsterdam gaan de projectpartners het praktijkdeel van de verschillende opleidingen voor de branches bakkers, slagers, groentespecialisten, visspecialisten en poeliers vernieuwen. Docenten missen nu actuele kennis over moderne technieken voor het bereiden van maaltijden. Er is actuele productinformatie nodig om klanten goed te kunnen adviseren en informeren. Foodlab Amsterdam (een praktijkleerruimte) wil dit realiseren door de leerplek dicht bij de werkplek te situeren. In het Foodlab worden de competenties van de leerlingen direct gekoppeld aan de eisen die bedrijven stellen aan hun medewerkers. Er is ook aandacht voor productkennis en de verschillende verwerkingsmethoden van producten. De opzet is om de leerstof op een eigentijdse manier (digitaal beeldmateriaal via de iPod) aan te bieden. De rolverdeling docent versus praktijkbegeleider verdwijnt, de eerste wordt meer onderwijscoach en de begeleider meer docent. Kenmerken project

Ontwikkelen van een nieuwe set praktijkopdrachten gekoppeld aan instructiefilms Op een participerende manier leren in de beroepspraktijk Intensieve samenwerking docent-praktijkopleider Ontwikkelen van een praktijkleerruimte

Samenwerkende partijen Aanvrager: Brood en Banketservice bv Vroegop Ruhe&CO bv Marcanti College (vmbo) Nova College (vmbo) ROC Amsterdam CKO/AGF Groothandelsfonds

Opleiding AKA niveau 1; mbo niveau 1 t/m 4 (BOL/BBL); detailhandel/groothandel/horeca en logistiek


Looptijd 1 mei 2009 – 31 oktober 2009

Subsidie € 24.884


Sector Horeca/food

Projectleider De heer J.Schippers; [email protected]

2-Wheel Praktijkleren in de tweewielerbranche In de tweewielerbranche wordt het leertraject aantrekkelijker gemaakt door theorie en praktijk en Regionale Praktijk Trainingen te integreren tot één geheel. De branche maakt een sterke groei door en heeft enorme behoefte aan ervaren medewerkers. Bij de nieuwe vorm heeft de aansluiting tussen vmbo en mbo invulling gekregen. Er wordt een web-based leeromgeving ontworpen: ‟LearningBox‟, een web-based Competentiemonitor, een web-based Planningsmodule en Interactieve Digitale Leermiddelen (IDL). In de pilotfase worden de pilot professionalisering en de pilot praktijkleren uitgevoerd en geëvalueerd. Daarna worden de producten aangepast. In fase 3 wordt er een workshop praktijkleren gehouden. Er is een OLB (Opleidingsleerbedrijf) ontwikkeld. De minionderneming bestaat uit een winkel en werkplaats waar een leerling ontbrekende competenties kan halen. In de onderbouw bezoeken vmbo-ers een ROC of een bedrijf. In leerjaar drie en vier lopen de vmbo-ers een halve dag stage per week onder begeleiding van mbo-ers. Kenmerken project

Opstellen rapport hoe het bedrijfsleven de BPV inricht

Opstellen rapport praktijkleren met gewenste invulling leeromgeving (begeleiding, beoordeling en middelen)

Ontwikkelen trainingsmodule voor praktijkopleiders en docenten

Thematische leermeesteravonden Module Begeleiden en Beoordelen

binnen de „LearningBox‟ Vorming van kennistrio‟s bestaande uit

leerling, docent en praktijkopleider

Samenwerkende partijen Aanvrager: Chris van Hoogstraten Holding bv Commerce Media Software bv Hoogstraten Fietsplus Motor Centrum Venlo De Rijwielcentrale Two wheels Brabant Tweewielerservice Jack Teuwen Scheepers Rijwielspecialist Klazen Motoren vof E-Bike Centrum Tweewielerservice Jack Teuwen ROC KWIC ROC Midden Nederland ROC Rijn IJssel College Duhamel College (vmbo) Kenniscentrum Innovam Stichting Mobiliteitsleren

Opleiding mbo niveau 2 en 3 (BBL); resp. motorfietstechnicus, fietstechnicus, bromfietstechnicus en eerste motorfietstechnicus


Looptijd 1 juni 2009 – 1 januari 2012



Sector Techniek

Projectleider De heer S. Lutgens; [email protected]

De ideale verkoper in een ideale supermarkt In de regio Noord in Groningen vernieuwen twee Albert Heijn franchises samen met de school het praktijkleren voor de opleiding (aankomend) verkoopmedewerker. De gemeente Groningen als initiator wil hiermee de uitval terugdringen en baankansen vergroten. De hele opleiding wordt verplaatst naar de werkvloer. Een pilot wordt gestart met twaalf leerlingen die vier dagen in de winkel werken en theorielessen krijgen in een apart instructielokaal in de winkel. De afdelingschefs worden opgeleid tot leermeester. Uiteindelijk doorlopen 36 leerlingen de pilot. Een hbo-stagiaire is tijdens de pilot jobcoach voor de leerlingen omdat de afdelingchefs niet fulltime beschikbaar kunnen zijn. De theorie ondersteunt de praktijk. De school begeleidt de leerling maar het bedrijf bepaalt de inhoud van de opleiding. Kenmerken project

Plan van aanpak opstellen Trainingsprogramma ontwikkelen voor docenten en leermeesters Startbijeenkomst Ontwikkelen les-, simulatie en instructiemateriaal Toetsingsmodel opstellen door externe onderzoeker Beoordelingsprocedure opstellen Resultaten via miniconferenties uitdragen naar andere vestigingen en andere branches

Samenwerkende partijen Aanvrager: F. van der Heide bv H.J. van der Heide bv Noorderpoort College

Opleiding mbo niveau 1 en 2 (BOL); (aankomend) verkoopmedewerker


Looptijd 1 mei 2009 – 1 mei 2012




Projectleider De heer Jan Klijn; J.G. [email protected]

Duurzaam praktijkleren Leiden Twee bedrijven en een ROC inventariseren hoe duurzaamheid een structurele plaats kan krijgen in het praktijkleren binnen de opleidingen Electro- en Installatietechniek in de regio Zuid-Holland. Nieuwe medewerkers zullen hierdoor in staat zijn om duurzame installatietechnieken toe te passen op bouwprojecten. Het aantal duurzaamheidsprojecten neemt snel toe in deze branche. Binnen mkb-bedrijven is er dringend behoefte aan een uitbreiding van het kennisniveau op het gebied van duurzaamheid. Met duurzaamheid bij bouwprojecten wordt bedoeld dat het gebouw langer meegaat, dat de materialen het milieu weinig belasten en dat er zo weinig mogelijk fossiele energie wordt verbruikt. Men wil de leerlingen niet alleen scholing laten volgen op de bouwplaats maar ook aanvullende praktijkscholing op een in te richten praktijkcentrum. Kenmerken project

Instellen werkgroep Inventarisatie van belangstelling vanuit mkb-bedrijven in regio Leiden Ontwikkelen van ideeën over samenwerking onderwijs-bedrijfsleven Opstellen van samenwerkingsovereenkomst tussen onderwijs-bedrijfsleven Leveranciers van duurzame apparatuur informatie geven over het project, mogelijk kunnen

zij kennis gaan overdragen Opstellen vervolgaanvraag

Samenwerkende partijen Aanvrager: Ponsioen Installatietechniek Opleidingsbedrijf Installatiewerk ROC Leiden

Opleiding mbo niveau 2, 3 en 4; electro- en installatietechniek

Aantal stageplaatsen (initieel) -

Looptijd 1 juni 2009 – 1 december 2009

Subsidie € 24.900


Sector Techniek

Projectleider De heer W.M. Moonen; [email protected]

Door werken leren In de regio‟s Zuid-Holland en Zeeland werken vijftien bedrijven en vier scholen samen aan het pilottraject DWL met 30 leerlingen. Vmbo leerlingen werken via leerwerktrajecten: ze doen kennis in de praktijk op, doen in minder vakken examen en halen een startkwalificatie voor mbo niveau 2. Leerlingen worden bij de pilot DWL geplaatst op geselecteerde stageplekken met extra veel begeleiding vanuit het bedrijf. De onderwijskundige begeleiding is in handen van de vmbo-scholen. De uitwerking en het testen vindt plaats bij drie bedrijven (Revin Brielle, Pizzeria Ristorante Mamma Mia en Meubelmakerij Smit). Vanaf de implementatie zijn alle partners erbij betrokken. De pilot wordt uitgevoerd door 21 docenten en 27 praktijkopleiders. De motivatie van de leerlingen neemt toe. Bedrijven hebben minder moeite om medewerkers aan zich te binden. De beoogde doorstroming naar het mbo gebeurt vaker. Kenmerken project

Best Practice onderzoek DWL-methodes Ontwikkelen digitale beheerssystemen Inventariseren en afstemmen einddoelen DWL Ontwikkelen praktijkwerkboeken Docentstages Bijscholing praktijkleermeesters Pilot plaatsing DWL-leerlingen bij leerbedrijven Evaluatie

Samenwerkende partijen Aanvrager: Revin Brielle bv 14 mkb bedrijven Galilei Onderwijsgroep/Maerlant College Albeda College SWV VO Walcheren/O.P.D.C. Griffioen ROC Zeeland

Opleiding vmbo leerlingen in Leerwerktraject


Looptijd 1 juni 2009 – 1 juli 2010



Sector Techniek/Horeca/Detailhandel/Bouw en Hout

Projectleider Drs. ing. S. Bongers; [email protected]

Beta MAVO In de regio Leiden is er vraag naar hoger opgeleide medewerkers in de Techniek. De technologie wordt steeds complexer en er is ook meer vraag naar soft skills (taalbeheersing en omgangsvormen). Bedrijven en scholen gaan samen het praktijkonderwijs voor vmbo en mbo vernieuwen. Het vak Techniek bij vmbo-tl krijgt meer inhoud. Door meetbare ankerpunten kunnen vmbo-leerlingen met verschillende praktijkervaringen instromen in het mbo. Bij het mbo vindt 50% van het praktijkleren bij de bedrijven plaats en wordt het onderwijs aangepast. Een deel van de projecten voert het mbo samen met het vmbo uit. De projecten zijn zo realistisch mogelijk. Bij het mbo vernieuwt men de gezamenlijke opleiding en kennisuitwisseling tussen praktijkopleiders en docenten. Niet het lesprogramma maar de realistische opdrachten zijn leidend. Bij het mbo beoordeelt men de competenties van de leerlingen en is er per leerling een kwalificatiedossier. Kenmerken project

Het vastleggen in gezamenlijk systeem van workshops/modules voor v(mbo) Modules en workshops zijn uitgevoerd en bijgesteld Opzetten van peer mentoring Instellen stuurgroep Opzetten duurzame samenwerking Ontwikkeling nieuwe modules praktijkleren

Samenwerkende partijen Aanvrager: EnergiQ Installatietechniek Royal van Lent De Keizer Elektrotechniek De Voogt Naval Architects Randstad Elektrotechniek ROC Leiden Da Vinci College vmbo

Opleiding vmbo en mbo niveau 3 en 4 (BBL); elektrotechniek, installatietechniek en werktuigbouw, allround meubelmaker (3), werktuigbouw niveau 4, medewerker schilder (3)

Aantal stageplaatsen (initieel) vmbo-tl: 220, mbo niveau 3-4: 200

Looptijd 16 juni 2009 – 6 februarii 2012



Sector Techniek/Bouw en Infra

Projectleider De heer drs. Ben Schippers; [email protected]

Groene vingers In Midden Brabant wordt van leerlingen die binnen de groene sector worden opgeleid, verwacht dat zij kunnen inspelen op de veranderde behoefte van de klant. Door de intensieve samenwerking tussen vijf bedrijven en het mbo is er wederzijdse kennisuitwisseling en een goede samenwerking tussen docenten en praktijkbegeleiders. Door invoering van het roulatiesysteem zijn leerlingen afwisselend bij vijf bedrijven werkzaam. Leerlingen stromen na het 2e leerjaar in het nieuwe traject in. Er is per leerling een intake vanuit de school en een aannameprocedure vanuit het bedrijfsleven. Het aantal praktijkuren wordt vergroot. De opdrachten sluiten aan bij de actuele ontwikkelingen in de sector. Het praktijkleren vormt de basis van de theorielessen. De leerlingen maken kennis met verschillende bedrijfsculturen en leren vaardigheden aan als houding, klantgerichtheid, omgangsvormen, verantwoordelijkheid en leidinggeven. Kenmerken project

Kick off bijeenkomst Ontwikkeling inventarisatie formulier en format intake Ontwikkelen instroominstrument en opleidingsprogramma Ontwikkeling toetsen examineringinstrumentarium Ontwikkeling trainingsprogramma voor praktijkinstructeurs en docenten Ontwikkeling begeleidingsprogramma Uitvoeren pilots Projectevaluatie

Samenwerkende partijen Aanvrager: Van Helvoirt Groenprojecten bv Nooijen Terreininrichtingen bv J. van Esch bv Guustaaf Geldrop bv Gebroeders Brouwers bv Stichting Helicon Opleidingen (mbo)

Opleiding mbo niveau 4 (BBL); manager natuur en recreatie


Looptijd 14 juli 2009 – 30 juni 2012




Projectleider Mevrouw Maartje Pinxteren; [email protected]

Verbeteren praktijkleren in de installatietechniek PHIT en ROC Zadkine Techniek hebben een meester-gezel model ontworpen om toe te passen bij bedrijven in de installatietechniek in Rotterdam en omstreken. Niet gediplomeerde werknemers worden gekoppeld aan BOL-leerlingen. Door het meester-gezel model wordt de praktische ervaring van de BBL werknemer (de meester) ingezet in combinatie met de theoretische ICT kennis en prestatietechniek van de BOL-leerling. Ze volgen samen lessen op school; de leerling volgt daarnaast stage bij de leermeester. Naast het ontworpen model wil men ook de stageopdrachten praktijkgerichter maken en meer structureren. Medewerkers met een mbo diploma kunnen doorschuiven naar complexere functies waardoor startersfuncties vrijkomen. Door ISSO/NEN publicaties te gebruiken leren leerlingen om te gaan met deze normstellende documenten. Kenmerken project

Uitbreiden van het samenwerkingsverband. Gehanteerde criteria: de ondernemers ondersteunen het meester-gezel model en schrijven werknemers in als student en stellen stageplaatsen beschikbaar.

Afstemmen werkprocessen van bedrijven en onderwijs: welke praktijkopdrachten worden ontwikkeld, hoe wordt de begeleiding geregeld en het meester-gezel model geoperationaliseerd.

Afspraken over taken en vastlegging projectorganisatie Voorbereiden fase 2 en 3

Samenwerkende partijen Aanvrager: PHIT Zadkine Techniek mbo

Opleiding mbo niveau 3 en 4; installatietechniek resp.: technisch tekenaar (3), werkvoorbereider (3), middenkader engineering (4)


Looptijd 1 juli 2009 – 1 november 2009

Subsidie € 20.240


Sector Techniek

Projectleider De heer Cees Maliepaard; [email protected]

Groenwerk De vorm en inhoud van het groene praktijkleren in Noord Holland voor de leerlijn Park, Tuin en Landschap voor (v)mbo wordt verbeterd. Het groene onderwijs en het groene bedrijfsleven gaan structureel samenwerken met een evenwichtige balans tussen vraag en aanbod. De deelnemers kunnen in overleg met de school en de leerbedrijven hun eigen leerroute samenstellen. De aanmelding van stageplaatsen en BBL- leerwerkplekken is geconcentreerd in één loket. Dit loket regelt ook alle werkgeverszaken en samen met de school alle opleidingsfaciliteiten. Bedrijven en school wisselen informatie uit over inhoud en problematiek rond praktijkleren, BBL- en BOLtrajecten, stages en vmbo praktijkleersituaties. Kenmerken project

Opbouwen van het projectconsortium en opstellen deelprojectplannen Uitwisselen van kennis tussen bedrijven en onderwijs Ontwikkelen van een authentieke leeromgeving voor BOL en BBL Ontwikkelen van bouwstenen voor praktijkleren Individuele leertrajecten samenstellen, gericht op talent en motivatie van de leerling Uitvoeren arbeidsmarktanalyse gericht op deze sector Ontwikkelen van het schakelcentrum Groenwerk

Samenwerkende partijen Aanvrager: Herenbos Personeelsdienst b.v. GOA (Groenvoorziening Noord Holland met 20

aangesloten bedrijven) Clusius College mbo

Opleiding mbo niveau 1 t/m 4 (BOL/BBL); middenkaderfunctie natuur en leefomgeving (4) en uitstroomdifferentiatie; medewerker n en l (2 en 3) en uitstroomdifferentiatie; vakbekwaam medewerker groenvoorziening en medewerker hoveniersbedrijf; assistent medewerker voedsel en leefomgeving (1)





Sector Agrarische- en groensector

Projectleider De heer Peter Jan de Lange; [email protected]

Leiden Onderneemt met secretarieel talent Er is de laatste jaren veel veranderd binnen het beroep van secretaresse. Het werk is complexer geworden. De secretaresse krijgt meer organisatorische en coördinerende taken, ICT kennis en omgangsvormen. De internationale bedrijven in de regio Leiden eisen ook goede talenkennis van hun medewerkers. Bedrijven en ROC Leiden willen met dit project een kwaliteitsimpuls geven aan de secretariële stagepraktijk. Daarnaast moet een aantrekkelijke opleiding ervoor zorgen dat meer leerlingen kiezen voor dit beroep. De bedrijven zijn gevestigd in een bedrijfsverzamelgebouw. Wekelijks lopen daar twaalf secretaresses stage. Ze werken in groepsverband aan echte bedrijfsopdrachten volgens het carrouselmodel. De opdrachten zijn divers omdat de bedrijven van elkaar verschillen. Er is ruimte voor een alternatieve onderwijsprogrammering omdat de leervraag van de leerling centraal staat. De bedrijven en de school werken samen in docentstages, gastlessen, begeleiding op de stageplek en betrokkenheid bij competentieontwikkeling en toetsing. Kenmerken project

Een kickoff bijeenkomst met bedrijven en het ROC Instellen stuurgroep Voorlichtingsbijeenkomsten voor stagebegeleiders en praktijkleermeesters Vier discussiebijeenkomsten voor de partners gericht op problematiek en mogelijke

oplossingen van praktijkstages Samenwerkingsconvenant opstellen Stageplekken inventariseren samen met de leerlingen Beoordelen stageplekken Opstellen bedrijfsprofielen ten behoeve van stage/bpv-plekken Afstemmen regels en procedures Voorbereiden vervolgaanvraag

Samenwerkende partijen Aanvrager: Coolweb IT & Multimedia Kees Internetbureau Van der Zijden Beheer bv Care United Foreign Language Enterprise bv Ri-Source Crisisplan bv Beauty Bar Alfa bèta Consult Avance Activity bv ROC Leiden Werk en Onderneming

Opleiding mbo niveau 2 en 3 (BOL/BBL); resp.: administratief medewerker, secretaresse, directiesecretaresse/managementassistente



Subsidie € 16.189


Sector Handel en Economie

Projectleider De heer H.J. Snabilie; [email protected]

Toolz Partners uit de bouwsector in Friesland vernieuwen het praktijkonderwijs in het onderhoudswerk. TOOLZ is het leerwerkbedrijf, opgezet en ingericht vanuit de deelnemende bedrijven. Het leerwerkbedrijf biedt een combinatie van diverse praktijkleervormen (werkplekleren en simulatieomgeving) waarbij de theorie binnen de praktijkomgeving wordt gebracht. Men laat hier de leerlingen met alle facetten van het onderhoudswerk kennis maken. Vragen vanuit de dagelijkse praktijk naar theoretische onderbouwing worden beantwoord door ROC-docenten in een speciale instructieruimte dichtbij de werkplek (geen klassikaal maar individueel onderwijs). Naast technische vaardigheden zijn sociale vaardigheden, voor de monteur die bij mensen thuis opdrachten uit gaat voeren, heel belangrijk. Het door bedrijven en de school vastgestelde curriculum wordt overgebracht op praktijkkaarten. Elke leerling krijgt bij het begin van de opleiding een set kaarten die afgetekend moet worden door de leermeester. Daarnaast zijn er parallelle theoriekaarten en in verband met diploma eisen ook algemene theoriekaarten. De kaarten vormen het portfolio van de leerling. De leerlingen doen praktijkervaring op door stage in een bedrijf en door het uitvoeren van praktijkopdrachten in een simulatieomgeving. De simulatieomgeving kan bestaan uit werken in een huis wat even niet verhuurd wordt (levensecht!). Kenmerken project

Alle hieronder genoemde kenmerken gelden voor niveau 2, 3 en 4 in respectievelijk het eerste, tweede en derde projectjaar

Ontwikkeling praktijkscholing Kaartenset maken voor het praktijkcurriculum Ontwikkelen van praktijkgebonden theoriekaarten en algemene theoriekaarten Competentie overzicht Methodiekbeschrijving Beschrijving organisatiestructuur van TOOLZ Ontwikkeling passende toetsing Scholing werken leermeesters Omschrijven praktijksimulatie

Samenwerkende partijen Aanvrager: Stichting Accolade Hoekstra Siebenga Woon Friesland P. de Vries Swart TOOLZ Friesland College mbo

Opleiding mbo niveau 2 t/m 4 (BOL); timmerkracht, monteur werktuigbouwkundige installaties, servicemedewerker onderhoud en verbouw


Looptijd 1 september 2009 - 1 september 2012




Projectleider De heer Jan de Jong; [email protected]

ROC Hotel Almelo Het Theaterhotel Almelo en ROC Twente ontwikkelen samen een nieuwe vorm van praktijkleren door het oprichten van ROC Hotel Almelo. Het hotel bevindt zich in een aparte vleugel van het Theaterhotel. De leerlingen worden begeleid d.m.v. leercoaching. Elke twee weken is er een instroom van groep A op niveau 4 en elke drie maanden van groep B op niveau 2. De student wordt nu eerder in contact gebracht met de beroepspraktijk en krijgt meer verantwoordelijkheid. Het leerproces van de student staat centraal. De uitval van studenten wordt teruggedrongen en de doorstroom vmbo/mbo verbeterd. Werkprocessen zijn leidend voor het leren van de student. De partners verbinden zich om na afloop van het project het ROC Hotel Almelo een permanente en vaste positie te geven in het bedrijf als het project aantoonbaar bijdraagt aan een betere scholingscultuur in alle functie lagen binnen het bedrijf. Het project wordt afgesloten met een visiedocument en een symposium voor collega-ondernemers in de regio. Kenmerken project

Ontwikkelen van een begeleidingsinstrument Ontwikkeling leerwijzer met beroepsgerichte taken Ontwikkeling manuals materialen en selectieprocedure Start uitvoering „pilot‟ Begeleiding praktijkleren Begeleidingsmodel leercoaching ontwikkelen en implementeren Ontwikkelen visiedocument

Samenwerkende partijen Aanvrager: Het Theaterhotel Almelo ROC Twente

Opleiding mbo niveau 2 en 4; facilitair leidinggevende, manager ondernemer horeca, facilitair medewerker

Aantal stageplaatsen (initieel) Per jaar: 200 niveau 4; 20 niveau 2

Looptijd 1 juli 2009 – 1 juli 2012



Sector Horeca

Projectleider De heer E. Baks; [email protected]

Voor project in uitvoering www.rocvantwente.nl/roc.voorpagina

Leerwerk smederij In de smedenbranche is communicatie en ICT steeds belangrijker door de behoefte aan uniek en authentiek smeedwerk. Ontwerpen worden meer digitaal uitgevoerd en er wordt met gemengde technieken gewerkt. De smedenbranche bestaat hoofdzakelijk uit eenmansbedrijven waardoor kennisuitwisseling lastig is. Een aantal bedrijven en twee scholen in midden Nederland verbeteren het praktijkleren door het opzetten van een leerwerksmederij. De smidopleiding moet een duidelijke plek krijgen binnen de metaalopleiding voor vmbo en mbo. Men ontwikkelt een starterprogramma praktijkleren voor smid op mbo niveau. De praktijkopleiding wordt verder voortgezet bij de opleidingsbedrijven De leerlingen moeten als praktijkopdracht vanuit de leerwerksmederij het werk van de praktijkleermeester vastleggen op video als basis voor lesmateriaal. De leermeesters krijgen een training hoe ze leerlingen moeten begeleiden (kennis over doelgroep, didactische principes, motiveren en beoordelen). Kenmerken project

Startbijeenkomst Inrichten leerwerksmederij Opzet didactisch concept en inpassen POP Ontwikkelen begeleidingssystematiek Ontwikkelen model voor video-instructie Voorbereiden docenten, praktijkbegeleiders en leermeesters op hun nieuwe rol Voorbereiden en uitvoeren pilot Ontwikkelen businessplan Doorvoeren verbeterpunten leerwerksmederij

Samenwerkende partijen Aanvrager: Constructiebedrijf Van de Vegt Smederij Sjaak van de Geijn IJzerij Paulus Smederij Tijhuis Kunst- en Siersmederij van der Pauw ROC Flevoland vmbo Het Baken

Opleiding vmbo niveau 1 (starterprogramma praktijkleren in de leerwerksmederij) en mbo niveau 2 en 3; opleiding metaal bewerken smid (2), restauratiesmid (3)

Aantal stageplaatsen (initieel) vmbo 42; mbo 51




Sector Techniek

Projectleider De heer M. Wijnands: [email protected]

OLB Verstand van Haarzaken/Haircare In de regio Dordrecht is in 2007 een onderwijsleerbedrijf (OLB) opgezet en uitgetest in de kappersbranche. In dit project wil men ter verduurzaming de bedrijfsvoering verbeteren en aanpassingen en verbreding van het ontwikkelde OLB-model tot stand brengen. De doelgroep zijn mbo-leerlingen niveau 2 en 3 (BOL en BBL), vmbo‟ers en mbo docenten (ook van andere ROC‟s en kappersbedrijven). Een projectleider is aangetrokken voor de coördinatie. Het is de bedoeling meer kapperszaken te verbinden aan het OLB. Verder wil men goede afspraken tussen bedrijf en school maken, het OLB-model aanpassen, een doorlopende leerlijn vmbo-mbo en een gezonde financiële huishouding. Er moeten minimaal twee kappers zijn verbonden aan het OLB. De verduurzaming kent verschillende vormen: onderzoek, enquêtes, audits en wervingsactiviteiten. Samenwerking is het sleutelwoord in dit project. Dat geldt voor werving en pr, de klankbordgroep en de ervaringen - enquête. Er wordt gebruik gemaakt van het leerlingvolgsysteem „It‟s Learning‟. Kenmerken project

Drie bijeenkomsten per jaar van de klankbordgroep en onderzoek naar het instellen van een Raad van Toezicht

Een audit op de financiën en opstellen van een plan van aanpak Uitvoeren van een ervaringen - enquête door docenten, bedrijf en leerlingen Uitbreiding van het model naar Uiterlijke verzorging, Business, Office en Art&Design. Utvoering van activiteiten door de projectleider

Samenwerkende partijen Aanvrager: Verstand van Haarzaken Da Vinci College mbo

Opleiding vmbo en mbo niveau 2 en 3 (BOL/BBL); kappersopleiding


--

Looptijd 1 augustus 2009 - 1 september 2010




Projectleider De heer P. Bastiaans; [email protected]

Voor project in uitvoering www.davinci.nl/site/index.php/nieuws/nieuwsberichten/ knippen_op_het_leerpark

De Mediamakers Bij ROC Leiden worden leerlingen opgeleid voor specialistische mediaberoepen, zoals cameraman, geluidsman of journalist. Door de technologische vooruitgang is er steeds meer vraag naar breed inzetbare all-rounders. Het audiovisuele personeel moet snel kunnen reageren op content creatie en de verspreiding ervan via multimediale kanalen. Bij het vernieuwde praktijkleren doen leerlingen veel praktische kennis op in een contextrijke omgeving. Ze gaan werken voor echte opdrachtgevers. Belangrijk is het aanleren van sociale vaardigheden. Verder leren ze te plannen en organiseren, en ondernemend en commercieel te handelen. De medewerkers worden breed en zelfstandig opgeleid zodat ze in de toekomst hun eigen producties kunnen dragen. De docenten gaan kennis en vaardigheid opdoen bij het bedrijfsleven. De leerlingen zullen begeleid worden door „Hit en Run‟ die een deel van de week aanwezig zal zijn op de werkplek. Leerlingen leren mediaboodschappen voor een beoogd publiek vorm te geven en mediaboodschappen te interpreteren. Kenmerken project

Inventariseren van ervaringen en ideeën die elders ontwikkeld zijn Opzetten van een projectorganisatie Opzetten van een competentie beoordelingsmodel Het leggen van contacten met partijen in de regio Het ontwikkelen van een financieel model

Samenwerkende partijen Aanvrager: Hit en Run Media productions ROC Leiden

Opleiding mbo niveau 4 (BOL); animatie/audiovisuele vormgeving



Subsidie € 23.600


Sector Multimedia

Projectleider De heer Martijn Brouns; [email protected]

Met praktijkleren naar een toekomst in een bedrijf van de cumelasector Vier bedrijven werken samen met het Groenhorst College om het leren in de beroepspraktijk op de cumelabedrijven vernieuwd op te zetten. Cumelabedrijven leveren gespecialiseerde diensten in de groen-, grond- en infrastructuur in Flevoland. In de cumelasector wordt het praktijkleren bemoeilijkt door de specialistische bedrijven, de seizoensgebonden activiteiten, de commerciële dienstverlening (slechts een kleine foutmarge is toegestaan) en het werken met kostbare technologische machines. Er is geïnventariseerd welke competenties op welk bedrijf getraind kunnen worden. Dit wordt vastgelegd in een trajectmap. De bedrijven spreken met school af wanneer er in de praktijk geoefend kan worden en wanneer op school in een simulatieomgeving geoefend wordt (bijvoorbeeld uit het oogpunt van veiligheid). Tijdens de opleiding voert de leerling bij minimaal vier praktijkleerbedrijven de praktijk uit. Door deze roulatie maakt de leerling kennis met de hele breedte van het werk in de cumelasector. Kenmerken project

In kaart brengen van de praktijkleeractviteiten Inventariseren welke knelpunten worden ervaren bij het praktijkleren Inventariseren welke werkzaamheden er aanvullend geleerd kunnen worden Inventariseren welke begeleidingsmogelijkheden en vaardigheden nodig zijn Meetpunten vaststellen voor nulmeting om realisatie van het project te kunnen vaststellen

Samenwerkende partijen Aanvrager: Karelse Landbouwservice bv Loonbedrijf Van Dun bv Grondverzet Maris bv Buijtenhuis Nijkerk bv AOC Groenhorstcollege Dronten

Opleiding mbo niveau 2 en 3 (BOL/BBL); medewerker loonbedrijf, vakbekwaam medewerker loonbedrijf,



Subsidie € 10.735


Sector Agrarische- en groensector

Projectleider De heer A. van Dijk: [email protected]

Werk in Zicht In regio noord is het noodzakelijk om in de bouw het praktijkleren te vernieuwen. Elf bedrijven en ROC Drenthe streven een drieledig doel na. Voor de leerlingen wordt een op maat gemaakte praktijkopleiding ontwikkeld waarmee zij succesvol hun BBL1 en/of BBL 2 traject kunnen afwikkelen. De leerling leert zelfredzaamheid en discipline en beschikt zo over voldoende vaardigheden (werkinhoudelijk, sociaal en emotioneel) om in de bouw aan de slag te gaan. De werkgever krijgt werknemers die na hun opleiding minder begeleiding nodig hebben op de werkplek. Op school komt er een gedifferentieerd onderwijstraject, afgestemd op de persoonlijke omstandigheden van de leerling: sommige delen worden versoepeld andere delen geïntensiveerd. De theoretische kennis wordt vergroot door maatwerk vanuit de opleiding. Men ontwikkelt lesmodules gericht op de problematiek van de leerlingen (autisme, dyslexie, ADHD etc.). De leerling komt in aanraking met relevante praktijkopdrachten. Op deze manier krijgt de leerling een eerlijke kans op de arbeidsmarkt. Kenmerken project

Opstellen competentieprofiel en POP (Persoonlijk Ontwikkeling Plan) Organisatie Startweek Matching leerling - bedrijf - leermeester Omzetten basisopleiding naar maatwerkopleiding Introductie Persoonlijke Coach: communicatie tussen leerling, bedrijf en school Professionalisering leermeester Koppeling werkervaring en theorie Eindevaluatie

Samenwerkende partijen Aanvrager: Bouwbedrijf Van Dijk bv Opleidingscentrum Bouw Bouwbedrijf Geugies Bouwbedrijf bv Buursema Bouwbedrijf bv Gebroeders Blomberg vof Ter Stege Bouw Koenen Bouw bv Bouwbedrijf De Witte bv HTO Aannemersbedrijf bv Vosbouw bv ROC Drenthe College

Opleiding mbo niveau 1 en 2 (BBL); resp.: (bouwplaats) assistentopleiding, timmeren


Looptijd 13 juli 2009 – 1 november 2011




Projectleider Mevrouw Aafje Farigu; [email protected]

GP I&E In regio oost stemt bedrijf en ROC A12 af welke praktijkhandelingen de leerling leert en waar. Een eerstelijns praktijkbegeleiding moet het probleem van de samenwerking tussen de verschillende partijen gaan aanpakken. De eerstelijns praktijkbegeleider gaat optreden als loopbaanbegeleider. Hij helpt de leerling bij zijn opleidingsplan. Hij is ook het aanspreekpunt voor bedrijven en krijgt een grote rol in het afstemmen van de praktijkhandelingen. Leerlingen krijgen beter zicht op de mogelijkheden die bedrijven hen kunnen bieden. De bedrijven op hun beurt weten wat de leerlingen in de opleiding geleerd hebben. Hierdoor krijgen leerlingen opdrachten die ze zelfstandig kunnen afronden. Een eerste vereiste als je in een commerciële omgeving werkt. Kenmerken project

Inventarisatie van knelpunten in leerlingbegeleiding Communicatie over de knelpunten Inputsessies met leerlingen Ontwikkelen concept gecoördineerd praktijkleren Opstellen uitvoeringsplan Vormen samenwerkingsverband met negen mkb bedrijven Opstellen vervolgaanvraag en indiening

Samenwerkende partijen Aanvrager: Van den Berg Installateurs bv ROC A12 ROI Utrecht Opleidingsbedrijf

Opleiding mbo niveau 2 en 3 (BOL/BBL); installatietechniek, elektrotechniek


Looptijd 1 augustus 2009 - 1 februari 2010

Subsidie € 25.000


Sector Techniek

Projectleider De heer A.E. Nederveen; [email protected]

De Wellnesscaroussel De Wellnessbranche is relatief nieuw. De medewerkers moeten breed inzetbaar zijn. Het is belangrijk dat leerlingen sociaal communicatieve vaardigheden hebben (begeleiden van klanten, verkoopervaring, maken van vervolgafspraken). In het project doen de leerlingen en de docenten (van drie scholen) bij tien bedrijven praktijkervaring op, op het gebied van algemene bedrijfsvoering, vaktechnische handelingen en sociale vaardigheden. De leerlingen krijgen in het bedrijf een levensechte opleiding, met aandacht voor attitude en commercie. Het aantal voortijdige schoolverlaters wordt verminderd door de up-to-date opleidingen en het onderwijs op maat. Op basis van acht thema‟s wordt samengewerkt: persoonlijke presentatie, hospitality, omgaan met gasten, verkoopadvisering, sociale vaardigheden, kennis van de sauna als bedrijf, beoordelen van de stagiair, klachtbehandeling en sociale hygiëne. De leerlingen moeten alle thema‟s doorlopen in twintig weken stage. Door de nauwe samenwerking onderwijs en bedrijfsleven wordt de begeleiding van de leerling geïntensiveerd. Kenmerken project

Gezamenlijke studiedagen en excursies voor de partners Job shadowing: meelopen op de werkvloer Job linking: aan elkaar koppelen van praktijkopleider en stagebegeleider Organiseren van een family welcome day door de leerling Docentstages relateren aan leerdoelen, POP en presentatie Gastdocentschappen

Samenwerkende partijen Aanvrager: Sauna Soesterberg bv Sauna De Heuvelrug Campingpark Ons Buiten bv Thermen La Mer Sauna en Beauty De Veluwe Houten Sauna bv Thermae 2000 bv Kruist Beauty Center Jagershorst/Huidverzorging

Hannie Verhoeven Sauna & Beauty De Thermen Nijmegen Sauna & Bodycare Apeldoorn ROC Rijn IJssel Gilde Opleidingen ROC van Amsterdam

Opleiding mbo; opleiding wellness, (allround) schoonheidsspecialist






Projectleider Mevrouw D. van Londen; [email protected]

Praktijkleren LPI Midden Brabant Bij Bouw en Infra in de regio zuid west wordt de samenwerking tussen vmbo, mbo en bedrijfsleven vergroot door een vernieuwde vorm van praktijkleren. Men wil zo de instroom in technische beroepen vergroten en de uitval verkleinen. Een aantrekkelijke leeromgeving en flexibelere praktijkleerroutes dragen hiertoe bij. De infrastructuur wordt beter benut en er wordt een methodisch model voor stages en praktijkleren opgezet. Er wordt een stagetoolkit ontwikkeld met beroepsoriëntatie en verkorte opleidingen. Nieuw lesmateriaal, opdrachten en toetsen worden gebruikt bij alle praktijkleertrajecten. Het bedrijfsleven krijgt een rol in de ontwikkeling ervan. Symbioselessen, PSO lessen en 2slag zorgen voor een nieuwe vorm van praktijkleren. Kenmerken project

Startbijeenkomst Docentstages Gastcolleges van medewerkers mkb bedrijven Werkplan en ontwikkelen toolkit stages, instrumenten bpv, symbioselessen, PSO lessen en

2slag Test en implementatie van de ontwikkelde instrumenten Evaluatie

Samenwerkende partijen Aanvrager: Oostelbos Installatietechniek bv TES Installatie werk Brabant Cofely Zuid bv Fujifilm Klostermann Nederland bv Enexis Hoppenbrouwers Elektrotechniek Sinis Goflex Young Professionals Dion Ketelaar Installatiebedrijf Kwekel bv Strukton Worksphere Midden Brabant College vmbo ROC Tilburg - School voor Mechatronica en

Luchtvaarttechniek

Opleiding mbo niveau 2, 3 en 4 (BOL/BBL); elektrotechniek en installatietechniek

Aantal stageplaatsen (initieel) 81 vmbo; 308 mbo




Sector Techniek

Projectleider Mevrouw B. Baelemans: [email protected]

Lancering PTR Samenwerkende partners in de provincie Groningen hebben Pagedal Training & Resources (PTR) opgericht dat fungeert als coördinatiepunt tussen de drie leerbedrijven (timmer-, logistiek- en facilitair bedrijf) en het ROC. Leerlingen blijven vijf dagen per week op het leerbedrijf en krijgen het theoriedeel binnen de praktijksituatie („on the spot‟). Er wordt gebruik gemaakt van groepslessen en skill corners (multimediaal leermiddel op de werkvloer). De leerlingen worden begeleid en gevolgd via een portfoliotool. Leerlingen hebben een arbeidscontract met PTR. Ze werken twee uur per week zelfstandig aan opdrachten. Het ROC bewaakt de leerstof op inhoud en toetsing. Het PTR faciliteert de locaties en zorgt voor een deel van de didactische leermiddelen. Kenmerken project

Samenwerking projectpartners vastgelegd Aanpassen curriculum Ontwikkelen lesmateriaal Rekrutering vakdocenten Scholing praktijkopleiders Evalueren project Ontwikkelen kwaliteitszorgsysteem Organiseren van netwerkbijeenkomsten

Samenwerkende partijen Aanvrager: Pagedal Training & Resources bv Pagedal Emergo Horze ROC Noorderpoort

Opleiding mbo niveau 2 (BBL); montagemedewerker timmerindustrie, facilitair medewerker, logistiek medewerker


Looptijd 1 augustus 2009 – 1 januari 2011



Sector Bouw en Infra/Logistiek/Facilitair

Projectleider De heer David Nooitgedagt; david.nooitgedagt@ptr- opleidingen.nl

Special Effects De entertainmentbranche in de regio Arnhem is een relatief jonge branche gekenmerkt door kleine bedrijfjes en freelancers. In het project „Special Effects‟ wil men in het opleidingscentrum de programma‟s laten aansluiten op de praktijk. Er komt een structurele samenwerkingsvorm tussen onderwijs en bedrijven. Er worden criteria opgesteld voor het praktijkleren in de bedrijven. Organisatie van kennisuitwisseling tussen school en bedrijven. Opleidingsvragen vanuit de bedrijven worden afgestemd met onderwijsprogramma‟s. Gestructureerde praktijk-, simulatie- en projectopdrachten worden op verschillende leer- en werkplekken uitgevoerd. Scholing en deskundigheidsbevordering van praktijkopleiders (vrij uniek in deze branche). Bedrijven hebben een actieve rol in de beoordeling en examinering. De doelstellingen van het project worden onderbouwd met meetbare resultaten. Kenmerken project

Docenten bijscholen Het ontwikkelen van praktijkleermiddelen en praktijkexamens Stuurgroepbijeenkomsten Ontwikkeling praktijkleermiddelen Pilot met structuur en criteria leerbedrijven Pilots met praktijkleermiddelen Pilots met examenproducten Start en slot conferentie

Samenwerkende partijen Aanvrager: Rent-All bv Alpha Audio & Light EKO Geluid en Lichttechniek Graafschap TV Story Sound Flex Light & Sound ROC Rijn IJssel

Opleiding mbo niveau 3 en 4; resp.: allround audiovisueel medewerker en lichttechnicus, geluidstechnicus, beeldtechnicus





Sector Multimedia

Projectleider De heer T. van Workum; [email protected]

SAVI In de audiovisuele sector rond regio Hilversum ontwikkelt men binnen het project SAVI een verbeterde vorm van praktijkleren ingebed in de onderwijssector. Er komt een vraaggestuurde onderwijsvorm. Praktijkervaring wordt leidend binnen het leerproces, georganiseerd door het praktijkleerbedrijf en de school. Leerlingen zullen vanuit de praktijk vragen en knelpunten formuleren. De knelpunten worden in theorieblokken met docenten en leerlingen besproken. Een portfolio wordt ingezet als hulpmiddel evenals praktijksimulaties. Het curriculum van de praktijkelementen wordt bepalend voor de opleiding. Het praktijkleerbedrijf bewaakt dit curriculum voor wat betreft inhoud en toepassing per individuele leerling en is verantwoordelijk voor de praktijktoetsing. De school blijft verantwoordelijk voor het kennisaanbod en de diplomering. Kenmerken project

Inventarisatie huidige opleidingen Inventarisatie regionale ervaringen en sociale initiatieven Inventarisatie eisen AV bedrijven aan afgestudeerden Vormgeven vraaggestuurde onderwijsstructuur Vaststellen rol bedrijf Ontwerpen organisatiestructuur, exploitatie en taakuitvoering leerbedrijf Ontwikkelen competentieprofielen/functies en vacatures Ontwikkelen samenwerkingsovereenkomst en vastleggen samenwerkingsafspraken

Samenwerkende partijen Aanvrager: Team Facilities bv AC adviseurs ROC Amsterdam

Opleiding mbo niveau 3 en 4 (BOL); resp. allround audiovisueel medewerker, AV- productie


Looptijd 1 augustus 2009 – 1 februari 2010

Subsidie € 25.000


Sector Multimedia

Projectleider De heer J. Bouma; [email protected]

Ontwikkeling Praktijkleercentrum Installatietechniek In regio middenwest wil men de kenniskloof tussen de beroepsopleiding en het bedrijfsleven in de installatie-, elekro- en metaaltechniek overbruggen door de inrichting van simulatiewerkplaatsen door de scholen en het ROI. Leerlingen krijgen blokken van één week leren en drie weken praktijk. De leerweek wordt praktijkgericht ingevuld. Een nog in te richten brancheschool geeft een vergaande integratie van theorie en praktijk. Leerlingen volgen een gecombineerde elektrotechnische/werktuigbouwkundige installatietechniekopleiding die innovatieve ontwikkelingen omvat. De scholen ontwikkelen samen met het ROI het concept, de didactiek, de inhoud, de begeleidingsstructuur, de toetsing en examinering voor het praktijkleren. De leerling wordt begeleid door een docent, een leermeester van het leerbedijf en de trajectbegeleider op de leerwerkplaats. Kenmerken project

Inrichten simulatiewerkplaats in Utrecht, Leusden en bij het ROI Uitvoering pilots BBL en BOL niveau 2 en 3 Ontwikkelen onderwijsconcept en praktijkleermodel Uitvoering metingen kwaliteitszorgsysteem Kennisdeling in regio Vervolgafspraken over oprichting van een adviesplatform van bedrijven uit de regio

Samenwerkende partijen Aanvrager: Roeken & Co. Installateurs bv Bos Installatiewerken bv Kronenburg Elektriciteitswerken bv Stigho Electro bv Stichting ROI Utrecht ROC Amarantis ROC Midden Nederland

Opleiding mbo niveau 2 en 3 (BOL); installeren. Uitrol naar alle BBL- en BOL-opleidingen installatie- en elektrotechniek





Sector Techniek

Projectleider De heer B. Smit; [email protected]

Agrarische techniek aan de basis In regio Salland wil men in de landbouw en visserij het beroepspraktijkleren vernieuwen en de opleiding praktijkgerichter maken. De scholen beschikken niet over moderne apparatuur en niet over de kennis ervan. Het lesprogramma moet meer afgestemd worden op de wensen uit het bedrijf. De stageplanning van de school moet passen bij de seizoensgebonden praktijk van de bedrijven. Er wordt gebruik gemaakt van realistische oefenopdrachten die met het nieuwe praktijkleren optimaal kunnen worden uitgevoerd. Het ter beschikking stellen van moderne apparatuur aan de school en het gebruik van praktijkgerichte handboeken geeft een extra stimulans aan het praktijkleren. Bedrijven zorgen voor praktijkopleiders die voor de begeleiding zorgen op school en in het bedrijf. Scholen en bedrijven werken samen bij het invullen van de BPV opdrachten en oefenopdrachten. Kenmerken project

Bepalen van de thema‟s Ontwikkelen van vmbo opdrachten, oefenopdrachten en BPV opdrachten Vormgeven en aanpassen ICT omgeving Opstellen veiligheidsplan Ontwikkelde opdrachten worden uitgevoerd door de leerlingen Opdrachten aanpassen Opstellen meerjarenplan PR activiteiten Aantrekken nieuwe partners

Samenwerkende partijen Aanvrager: Unicom Oost bv Jansen loon- en grondverzetbedrijf bv Van de Vegt loonbedrijf Bruggeman mechanisatie Broekland bv Landbouwmechanisatiebedrijf Veldman bv Loon-sproei en grondverzetbedrijf Markvoort Carmel College Salland vmbo Landstede Beroepsopleidingen Salland mbo

Opleiding vmbo (techniek en groen) en mbo niveau 2, 3 en 4 (BOL); groen, grond, infra, (vakbekwaam) medewerker gemechaniseerd loonbedrijf, manager loonbedrijf





Sector Techniek

Projectleider De heer G. Paarhuis; [email protected]

Naar meer kennis en kwaliteit in de elektrotechniek Het realiseren van een forse kwaliteitsslag in het praktijkleren in de regio Nijmegen is noodzakelijk om leerlingen elektrotechniek een aantrekkelijke en kennisrijke praktijkopleiding aan te bieden. Van de veertien deelnemende bedrijven wordt een bedrijfsprofiel opgesteld dat gematcht wordt met gegevens uit het individuele leerlingportfolio, waarbij voor die leerling het meest passende bedrijf wordt gezocht. Op basis van de bedrijfsprofielen worden regiospecifieke thema‟s bepaald die in het praktijkonderwijsdeel worden ingebracht en behandeld. De resultaten van de stage-ervaringen worden geplaatst op een weblog in een „hyvesachtige‟ omgeving (sluit aan bij de huidige jeugdcultuur). De praktijkbegeleiders worden meer bij het begeleidings- en beoordelingsproces betrokken en daarvoor geschoold. Kenmerken project

Organiseren van docentstages Organiseren van gastlessen en bedrijfsexcursies Praktijkopleiders volgen een inhoudelijk programma op school Opstellen van bedrijfsprofielen van de veertien bedrijven Ontwikkeling van een begeleidingsmodel Kennisuitwisseling tussen bedrijven en scholen Houden van sollicitatiegesprekken

Samenwerkende partijen Aanvrager: Huisman Elektrotechniek Alewijnse Elektrotechnisch bedrijf Nikkelen HTR Druten Installatiebedrijf de Louw Kropman Installatietechniek Megens Modderkolk Pruvato RTP Elektr. Techn. Schekman Elektr. Tech. Wesso Elektrotech. JWR Elektrotechn. Haerkens Canisius College Mondial College Montessori College Pax Christi College ROC Nijmegen

Opleiding vmbo 4e leerjaar en mbo-studenten niveau 1, 2 en 4 (BOL)



Subsidie € 24.996


Sector Techniek


Flierefluitend leren praktijkleren Het vernieuwde praktijkleren kenmerkt zich in regio Oost door een duurzame samenwerking tussen bedrijfsleven en onderwijs. Duidelijke afspraken over taakverdeling en leerlingbegeleiding worden vastgelegd in een handboek. Het niveau van de leerlingen wordt verhoogd door het formuleren van integrale stage- en praktijkleeropdrachten. Dit wordt bereikt door te werken met vraaggestuurde opdrachten waarbij beter wordt aangesloten bij de wensen van de bedrijven. De leerlingen doen ervaring op bij drie speciaalbedrijven en krijgen zo een ruimer blikveld. Het aantal praktijkuren wordt vergroot omdat men met meer praktijkopdrachten werkt. Praktijkbegeleiders coachen op vakkennis en basiscompetenties. Men maakt gebruik van het „peer to peer principe‟: 1e en 2e jaars worden aangestuurd door 3e en 4e jaars leerlingen. Kenmerken project

Formuleren van stageopdrachten incl. begeleidingsmodel voor (v)mbo leerlingen Formuleren van drie specifieke praktijkleeropdrachten incl. begeleidingsmodel voor mbo

leerjaar 3 en vmbo leerjaar 4 Uitvoeren „pilot‟ en terugkoppeling ervan Bijstellen stages en praktijkleeropdrachten Uitvoeren SWOT analyse Verspreiding van resultaten in de regio

Samenwerkende partijen Aanvrager: Speel en recreatieboerderij De Flierefluiter

Dierenspeciaalzaak Discus Gersen Dierntuin i.o. MeerZoo Landstede Carmel College (vmbo)

Opleiding vmbo bovenbouw (sector groen) en mbo (BOL); dierenhouderij, (manager) dierverzorging, dierverzorging recreatiedieren






Projectleider Mevrouw M. Boxebeld; [email protected]

High TechnoChallenge In regio Amsterdam wil men high tech electro automotive stageplekken creëren. De samenwerking tussen scholen en bedrijven moet meer stageplekken opleveren en een kweekvijver van talent in deze sector onderhouden. Men wil een nieuwe vorm van praktijkleren realiseren die tussen simulatie en stage inzit en de leerlingen de kennis en vaardigheden bijbrengt nodig om in deze sector te kunnen werken. De leerlingen doen kennis op in aerodynamica en leren in teams samen te werken. De leerlingen worden uitdagingen aangeboden in het praktijkleren. Er wordt een innovatiecentrum en backoffice ingericht. Een netwerk van kleine bedrijven dat een fysieke ruimte heeft bij een groot bedrijf en ten dienste staat van het praktijkleren. Er wordt gewerkt met Challenges per groep. Met elke Challenge moet een innovatie en een experiment worden gedaan. De opdrachten zijn: monteren, PR, innovatie, experiment, organisatie van de Challenge, businessplan van een innovatie. De experimenten en innovaties hebben betrekking op de toegepaste natuurwetenschap voor de techniek. Via het innovatiecentrum wordt het technisch onderwijs ingeschakeld voor innovatief onderzoek. Kenmerken project

Ontwikkeling lesbrieven Ontwikkeling assessment formulieren voor businessplannen Ontwikkelen activiteitenplan Ontwikkelen van leerlijn van innovatie tot businessplan Organiseren van PR bijeenkomst voor aanschaf karts Afstemmen met bedrijven met innovatievragen

Samenwerkende partijen Aanvrager: Alliander nv Sunrider MSKart Goemcsys Alexander Bannink Kennemer College vmbo Nova College mbo Corus

Opleiding vmbo (leerjaar 3 en 4; motorvoertuigen en elektrotechniek) en mbo niveau 4 (BOL);

werkplaatsmanager mobiliteitsbranche (motorvoertuigentechniek en schadeherstel),

technicus middenkader WEI (profiel, elektrische installaties, industr. geautomatiseerde installaties en systemen)





Sector Transport/Logistiek en Techniek

Projectleider De heer M.I. Matthijsen; [email protected]

Ondernemendheid in de groene beroepen Het praktijkleren in de landbouwsector van Noord Limburg wordt vernieuwd. Een breed samengesteld representatief samenwerkingsverband van scholen en bedrijven gaan de kwantitatieve en kwalitatieve aansluiting van het groene beroepsonderwijs verbeteren. De leerlingen wordt aantrekkelijk arbeidsrelevant beroepsonderwijs aangeboden. Ze worden levensecht opgeleid en maken kennis met de nieuwste kennissystemen in de beroepspraktijk. Het voorkomen en verminderen van voortijdige schoolverlaters door intensieve begeleiding en nauwe samenwerking met het bedrijfsleven. In de opleiding wordt aandacht geschonken aan niet vaktechnische competenties als attitudeaspecten en ondernemersvaardigheden. Verhoging van de tevredenheid van leerlingen door onderwijs op maat en up to date opleidingen. In de praktijkstage vergaren leerlingen kennis over ziektes, plagen en bestrijdingsmiddelen. De leerling staat centraal bij deze vorm van praktijkleren. Kenmerken project

Benadering van een groot aantal bedrijven en scholen voor het samenwerkingsverband Actualiseren deskundigheid docenten Onderlinge afstemming over opzet van het praktijkleren gericht op innovaties Opstellen van het samenwerkingsverband

Samenwerkende partijen Aanvrager: Boomkwekerij Ruud Vosbeek Karpos Kenniscentrum bv Twinsburg bv Citaverde College mbo

Opleiding mbo niveau 2 en 3 (BBL); resp. glastuinbouw en boomteelt, hovenier groenvoorziener



Subsidie € 10.570



Projectleider De heer Marcel Janssen; [email protected]

Verduurzaming Voorbeeldige Beeldtechniek Vanuit de pilot voor de uitstroomdifferentiatie beeldtechnicus niveau 4 uitgevoerd in 2007 (BIB07044) werken de partners aan de verduurzaming van de AV-opleidingen in regio noord. Voor de invulling en examinering van de opleiding stellen bedrijven de nieuwste apparatuur ter beschikking. De examinering gebeurt deels in het bedrijf. Docenten, managers en technici ontwikkelen samen het curriculum en voeren gezamenlijk aanpassingen door. Het praktijkmodel wordt succesvol ingebed, verbreed en verankerd in bedrijf en school. De partners hebben het praktijkmodel van de uitstroomdifferentiatie Beeldtechniek ontwikkeld en getest. Het model bevat een lesprogramma wat door ROC samen met de bedrijven is ingevuld en een intensieve mentortraining vanuit het bedrijfsleven. Kenmerken project

Ontwikkelen van lesmateriaal voor de verschillende uitstroomdifferentiaties Ontwikkelen van examens en geaccrediteerd curriculum Rapportage Structurele inbedding in bedrijf en onderwijsinstelling

Samenwerkende partijen Aanvrager: Dutchview bv Delta Postproductions St. Regionale Televisie Noord ROC Friese Poort

Opleiding mbo; AV productie; beeldtechnicus, camera, licht-, geluidstechnicus, video-editing en opleiding podium en evenemententechniek

Aantal stageplaatsen (initieel) 320 ll. AV; 80 ll. podium en evenemententechniek



Projectnummer BIB09085 fase 3 (vervolg op BIB07044)

Sector Multimedia

Projectleider De heer H. Julsing; [email protected]

Praktijkleren in de AV-branche in Noord Brabant In de regio Noord Brabant wil men het niveau van de AV- opleidingen ophogen om te kunnen concurreren met de AV- opleidingen in de regio Hilversum. Door het vernieuwde praktijkleren stromen er leerlingen uit die beschikken over kennis en vaardigheden waar de regio behoefte aan heeft. De leerlingen leren als zelfstandig vakman meedraaien in een multidisciplinair team. Ze krijgen stageplaatsen bij echte producties. Met een cyclische aanpak ontwikkelt men verschillende vormen van praktijkleren. Via workshops en themaweken komt de praktijk naar de leerling toe. Het samenwerkingsverband zorgt ervoor dat ook de kleine bedrijven hierin hun krachten kunnen bundelen. Bedrijven krijgen een structurele rol in de ontwikkeling, uitvoering en evaluatie van de praktijkleeractiviteiten en toetsmomenten in de AV-branche. Kenmerken project

Professionaliseren van het praktijkleren Aantal vakkrachten verhogen en evaluatie Docentstages Stageplaatsen zoeken Ontwikkeling toetsen in het derde en vierde leerjaar Ontwikkeling projectorganisatie en administratie

Samenwerkende partijen Aanvrager: Omroep Brabant Fu Works Moved Media Veldkamp producties Ernst Media ROC West Brabant Sint Lucas/Eindhovense school mbo

Opleiding mbo niveau 3 en 4; AV- opleidingen


Looptijd 1 augustus 2009 – 1 februari 2012



Sector Multimedia

Projectleider De heer Coen Pots: [email protected]

Vernieuwing GOA Leergang In regio Zuid-Holland wil men in de groen sector het praktijkleren opnieuw vormgeven. Er komt een integrale scholingsaanpak gebaseerd op samenwerking tussen school en bedrijf. Men ontwikkelt een specifieke GOA opleiding afgestemd op de werkwijze van bij GOA participerende bedrijven. Men geeft een extra impuls aan de scholing van zittende medewerkers binnen de bedrijven. Er wordt een doorgaande leerlijn niveau 1 t/m 3 ontwikkeld. Praktijkbegeleiders worden geschoold tot praktijkdocenten. Men zet een coachingsprogramma op voor leerlingen en praktijkbegeleiders, ontwikkelt en implementeert een lespakket voor vmbo. Het praktijkleren als maatwerkinstrument maakt het vak aantrekkelijker. Kenmerken project

Opzet assessorenopleiding Ontwikkeling digitaal portfolio Opzet klanttevredenheidsonderzoek Opzet evaluatie en monitoring Toetsing studieresultaten Ontwikkeling carrouselmodel Eindrapportage

Samenwerkende partijen Aanvrager: Nieuwland Opleidingen bv Stichting GOA Groenvoorziening AOC Wellantcollege (vmbo en mbo)

Opleiding mbo niveau 2 (BBL); outdoorlife - tuin, park en landschap – medewerker hoveniersbedrijf/groenvoorziening

Aantal stageplaatsen (initieel) 30 GOA; 50 – 150 vmbo





Projectleider De heer Arie Schenk; [email protected]

Onderwijsleerbedrijf All Media Voor (v)mbo-leerlingen in de multimedia sector komt er een moderne onderwijsbedrijfsschool Allmedia. Studenten runnen de school en partners begeleiden de studenten. Binnen Allmedia werken de consortiumpartners structureel samen. Door de bedrijfsschool krijgen de leerlingen allemaal dezelfde opleiding. Er is geen verschil meer in stageplekken. Alle leerlingen kunnen nu werken met de nieuwste multimedia-technieken (smartboards en narrowcasting-schermen). Het initiatief voor de school komt van woningbouwcorporatie de Alliantie samen met de ROC‟s. Jonge studenten worden ingezet als creatieve ondernemers. Ze gaan voor vijf bedrijven een narrowcastingkanaal opzetten en runnen. Er worden films gemaakt over gebeurtenissen in de wijken in Amsterdam en gepubliceerd via de media. Leerlingen leren aan de docenten de nieuwste technieken. Het praktijkleren wordt een intensief onderdeel van de opleiding Kenmerken project

Inrichten projectorganisatie Kickoff meeting Begeleidingsstructuur ontwikkelen voor samenwerking docent/praktijkbegeleider en

bedrijven Ontwikkelen van een social network gericht op ondernemersvaardigheden van ZZP-ers Ontwikkelen van praktijkgericht lesmateriaal Ontwikkelen van beoordelings-, toetsing- en examineringsystematiek, hierbij krijgt de

mkb‟er een grotere rol Activiteitenplan docenten en docenten stages Testen van ontwikkelde materialen, methodes en activiteitenplannen Opstellen visiedocument Pilot Almere en Hilversum gericht op het uitrollen van het project

Samenwerkende partijen Aanvrager: ROC Media NMDC Solutions EdMin Webdevelopment ROC Amsterdam Westburg College (vmbo)

Opleiding mbo niveau 4 (BOL); kunst, cultuur & media, mediavorming, art & design

Aantal stageplaatsen (initieel) 29 vmbo, 76 mbo




Sector Multimedia

Projectleider De heer J. Koolstra; [email protected]

Learn from the Best Horecaondernemingen en ROC Midden-Nederland in de gelijknamige regio willen vakbekwame medewerkers opleiden die door hun vakkennis op de juiste manier leiding kunnen geven in complexe horeca ondernemingen. De vakkennis moet een goede combinatie zijn van theorie, praktijk en praktijkervaring die aansluiten op de wensen vanuit het bedrijfsleven en vanuit de leerling. Dit wordt gerealiseerd door een volledig uitontwikkelde nieuwe organisatiestructuur. Tijdens schooldagen zijn er praktijklessen. Het projectteam is eigenaar van de opleiding. Bedrijven adviseren over toetsing- en examineringproblematiek. Er wordt een leermeestertraject gerealiseerd voor persoonlijke begeleiding van de leerling. Tijdens themasalesdagen bij de bedrijven wordt de theorie aan de praktijk gekoppeld. Het nieuwe praktijkleren moet worden verankerd bij luxe horecaondernemingen en scholen. Kenmerken project

Opstellen plan van aanpak Organiseren samenwerkingsverband luxe hotels Voorbereiden scholingsplan leermeesters en docenten Inrichten projectorganisatie, afspraken over besluitvorming en financiën

Samenwerkende partijen Aanvrager: Hotel Restaurant Oud London Hotel Theater Figi bv Woudschoten Conferentiecentrum bv ROC Midden Nederland

Opleiding mbo niveau 4 (BBL); medewerker bediening, uitstroom leidinggevende bediening (ook genoemd: hotel-, congres-, evenementenmanagement)



Subsidie € 20.300


Sector Horeca

Projectleider De heer R. Francke; [email protected]

Roy Heiner Academy De partners willen gezamenlijk in Flevoland een mbo - hbo zeilacademie ontwikkelen omdat dit een specifieke bedrijfstak is waar niet voor wordt opgeleid. Er wordt hiervoor input gevraagd van een veertigtal regionale watersportbedrijven als basis voor de programma‟s. Het projectteam gaat leiding geven aan de verschillende teams (leerbedrijven, zeilprogramma, topsport in onderwijs en de netwerkschool). Er worden zes leerbedrijven gerealiseerd waarin door studenten uit drie verschillende beroepsrichtingen onder begeleiding gewerkt wordt. De Roy Heiner Academy is een gezamenlijk instituut van onderwijs en bedrijfsleven met docenten/praktijkbegeleiders en trainers van Team Heiner. Er wordt één dag in de week gezeild als beroepscompetentie. Houding en gedrag worden gecoacht door middel van intensief wedstrijdzeilen. De topsportbenadering wordt geïntegreerd in de beroepsopleiding. Kenmerken project

Onderzoek naar de arbeidsmarkt in de watersportindustrie Ontwikkelen projectplan en samenwerkingsovereenkomst Inrichten klankbordgroep met bedrijven Ontwikkelen en realiseren van zes leerbedrijven Ontwikkelen van zeilen als beroepscompetentie Ontwikkelen van houding en gedrag volgens topsportprincipes Opstellen visiedocument Onderwijsbureau inrichten

Samenwerkende partijen Aanvrager: Heiner Holding bv ROC Flevoland

Opleiding mbo niveau 4 (BOL); watersportindustrie, manager handel, technisch middenkader





Sector Zorg en Welzijn; Sport/beweging

Projectleider De heer K. van Esch; [email protected]

Voor project in uitvoering www.royheineracademy.nl

Mode in Bedrijf De kwaliteit van de opleiding van leerlingen in de mode en designbranche wordt verbeterd door een vernieuwd onderwijspraktijkmodel voor mbo en vmbo, dat met de bedrijven wordt ingevuld. Realistische stageopdrachten en een gesimuleerde leeromgeving zorgen ervoor dat realistische praktijkopdrachten kunnen worden uitgevoerd onder begeleiding van medewerkers uit de bedrijven. De school bezoekt regelmatig de deelnemende bedrijven. Er wordt een digitaal portfolio en digitaal contact ontwikkeld. Er zijn leerlingstages: eerste en tweede jaars mbo studenten worden gekoppeld aan vmbo leerlingen. Bedrijven kunnen op een bedrijvenplatform meepraten over de inrichting van onderwijs, toetsing en inhoud van lesmaterialen. Het neveneffect van het nieuwe praktijkleren is een grotere betrokkenheid van het bedrijfsleven bij de school, meer stageplaatsen, een betere beroepenoriëntatie voor vmbo‟ers en meer instroom van mbo‟ers mode en design. Kenmerken project

Netwerkbijeenkomsten Programmaontwikkeling en uitvoering Simulatie op school Herschrijven praktijkwerkboeken Medewerkerstages Bedrijvenplatform Ontwikkeling strategisch meerjarenplan Externe communicatie resultaten

Samenwerkende partijen Aanvrager: Okay Hoogeveen bv Puur Lutz Jan Bols Boefjes (Gentleman) Gerans Decorette Esprit Men Shop Tamaris Hema Hokus Pokus Mrs. Jones Pet Projectinrichting Herqua Sports Hendriksen De Paskamer The Unit Boonstra Ideco KC Handel Roelof van Echten College vmbo Alfa College mbo

Opleiding vmbo leerjaar 3 en 4 en mbo niveau 1 t/m 3 (BOL); mode en design, verkoopspecialist en manager handel

Aantal stageplaatsen (initieel) 25-30 vmbo; 50 mbo

Looptijd 1 januari 2010 - 1 januari 2012



Sector Handel

Projectleider Mevrouw C. Snel; [email protected]

Vrienden van Elektro Zeeland In de regio Noord- en Midden Zeeland gaat men activiteiten verankeren en verduurzamen. De activiteiten krijgen een structureel karakter door ze in te bedden in de onderwijsprogramma‟s. De activiteiten worden ook uitgebreid naar andere onderwijsniveaus. Op de scholen wordt de Praktische Sector Oriëntatie (PSO) ondersteunt door bedrijfsbezoeken, gastlessen, samenwerking en het maken van een plan van aanpak. De docentstages waren erg succesvol. Er wordt nu aansluiting gezocht bij Bedrijf + School die ook docentstages organiseren. Docentstages leiden tot waardevolle contacten wat uitmondt in een platform. Drie projecten zijn gekoppeld aan een vaste begeleider uit het bedrijfsleven. Het praktijkonderwijs wordt verbeterd door het uitvoeren van realistische praktijkopdrachten met eigen budget en verantwoordelijkheid. De projecten worden structureel in het lesprogramma van het ROC opgenomen en uitgebreid naar vmbo en mavo. Werkgroepen worden bijgestuurd en activiteiten geëvalueerd. Coördinatie is een noodzakelijke voorwaarde om de voortgang tussen zestien verschillende organisaties te waarborgen. Daarom zijn externe contacten belangrijk. In dit geval met Technocentrum Zeeland en met de Beroepen oriëntatie- en Techniekdagen Zeeland (BTZ-dagen). Kenmerken project

Het maken van een plan van aanpak Uitbreiden van docentstages Het maken en ontwikkelen van een lesprogramma en lesstof Projecten uitbreiden naar vmbo en mavo Voeren van collectief overleg Netwerkcoördinatie In de toekomst wil men een actieve rol spelen bij de organisatie van BTZ dagen

Samenwerkende partijen Aanvrager: Paree bv Elektro Telecom Delta Techniek bv Imtech Industry bv Istimewa Elektro Synto Installatiebedrijf Schoonen Elektro Walcheren Elektrotechniek Wolter en Dros ROC Zeeland Calvijn College CSW Pontes Goese Lyceum Pontus Pieter Zeeman SSG Nehalennia SSG Scheldemond

Opleiding vmbo leerjaar 2 en mbo; elektrotechniekopleidingen



Subsidie € 52.791

Projectnummer BIB09093 (vervolg BIB07054)

Sector Techniek

Projectleider De heer F. van Kol; [email protected]

Bouwstenen voor de basis Bouwbedrijven vernieuwen samen met vmbo-scholen in de regio Leiden het praktijkleren zodat voor leerlingen een goede basis ontstaat voor een loopbaan in de bouw. Men wil drie bouwstenen realiseren. Eerste bouwsteen is het BouwStartBewijs: een certificaat dat de leerling kan krijgen via een vmbo-proeve van bekwaamheid. Het is een praktijkleerprogramma voor leerlingen vanuit alle vmbo-leerwegen. Tweede bouwsteen is de Schouw: een commissie tussen regionale werkgevers, Fundeon en het vmbo-platform. Derde bouwsteen is de Toolbox Praktijkleren Bouwonderwijs vmbo die bedrijven en scholen van concrete methodieken en vormen van praktijkleren voorziet. Leerlingen kunnen een BouwStartBewijs halen ook als ze geen vmbo diploma hebben behaald. Ze kunnen dan toch doorstromen naar een werkplek. Bedrijven bieden een praktische leeromgeving aan met concrete producten die de leerlingen zelf maken. De bedrijven geven aan wat er geleerd moet worden. Het BouwStartBewijs wordt in de hele regio door bedrijven geaccepteerd. Kenmerken project

Bijeenkomst kerngroep Ontwerp Bouwstenen voor de basis Installatie Leidse Schouw Opzet, voorbereiding en uitvoering pilot Andreas College Verwerking voortraject BSB Analyse huidig onderwijsprogramma Uitwerken plan van aanpak „plus‟-programma Toetsing Leidse Schouw Screening en aanpassing praktijklokalen Ontwikkeling instructiemateriaal

Samenwerkende partijen Aanvrager: Bouwopleiding Rijnland Ouwehand Bouw Van Rhijn Bouw ROC Leiden Andreas College vmbo

Opleiding vmbo afdeling bouw, alle leerwegen



Subsidie € 24.995



Projectleider De heer J. van Oven; [email protected]

Detailhandel in de praktijk Het praktijkleren in Raalte wordt vernieuwd doordat een aantal bedrijven en twee scholen zich er samen verantwoordelijk voor voelen. De praktijksituatie wordt herkenbaar voor de studenten en leerlingen door het creëren van een betere aansluiting tussen onderwijs en praktijk. De studenten worden gestimuleerd om in een realistische omgeving creatief en ondernemend denken en handelen te ontwikkelen. Men ontwikkelt oefenopdrachten, gastlezingen, interactieve gastlessen en -opdrachten. Ondernemers coachen 3e jaars mbo studenten zodat ze in het 4e jaar vmbo studenten kunnen begeleiden. Het praktijkleren wordt afgestemd op de beroepspraktijk. Het bedrijfsleven verzorgt activiteiten in het onderwijs. Kenmerken project

Kennismaking partijen Maken van SWOT analyse Deskundigheidsbevordering docenten en praktijkbegeleiders Draagvlak creëren Ontwikkelen en uitvoeren van gastlessen en vmbo/BPV opdrachten Uitvoering en daarna aanpassing van drie pilots voor vernieuwde thema‟s Organiseren voorlichtingsdagen praktijkleren Opstellen evaluatieformulier Verspreiding resultaten

Samenwerkende partijen Aanvrager: KAMA Mode Wendy Jeugdmode Intersport Schutte Circle Telecom Group Warenhuis Raalte Ondernemersvereniging Landstede beroepsopleidingen mbo Carmel College Salland vmbo

Opleiding vmbo (sector economie laatste jaar) en mbo; verkoopspecialist, ondernemer, manager handel


Looptijd 1 januari 2010 - 1 januari 2013



Sector Handel

Projectleider Mevrouw M. Leerentveld; [email protected]

Bouwopleiding in Bedrijf (BinB) De vernieuwing van de praktijkopleiding voor het bouwonderwijs in de regio Zwolle bestaat uit een „up to date‟ praktijkopleidingssysteem gebaseerd op competentiegericht onderwijs. Docenten en leermeesters krijgen een assessorentraining m.b.t. competentiebeoordeling en gedragsobservatie. De één loket aanpak (doorlopende leerlijn) wordt gerealiseerd. De ICT wordt beter ingebed in het praktijkleren (meer pc‟s voor leerlingen op praktijklocaties, verbeteren leerlingvolgsysteem). Echte praktijkleeropdrachten. Voldoende en leerzame leerlingbouwplaatsen en BPV-plaatsen. De onderdelen „bouwveiligheid‟ en „werken op hoge steigers‟ worden toegevoegd aan de opleiding bouwplaatsassistent. Flexibele trajecten en mogelijkheden voor overstap en doorstroom van BBL gerealiseerd. Er is overleg en afstemming tussen leermeesters in bedrijven, mbo-docenten en instructeurs van samenwerkingsverbanden. Kenmerken project

Ontwikkelen nieuwe samenwerkingsstructuur praktijkopleiding Bouw Ontwikkeling van het concept „flexibel opleiden‟ Praktijkopleiding niveau 1 meer bouwgericht maken Ontwikkeling ICT hulpmiddelen Ontwikkelen van praktijk leerprojecten Werven van nieuwe leermeesters in de regio Scholing van het begeleiden van projecten Uitbreiden samenwerkingsverband Organiseren van open dagen Communicatieplan uitvoeren Evaluatie

Samenwerkende partijen Aanvrager: Opleidingsbedrijf De Grift Opleidingsvereniging Genemuiden Deltion College mbo Agnieten College vmbo

Opleiding vmbo (bouw-breed, techniek en aanverwante opleidingen) en mbo niveau 1 t/m 4 (BOL/BBL); opleidingen timmeren, metselen, tegelzetten






Projectleider Mevrouw Y. Holterman; [email protected]

Ondernemend Technisch Onderwijs In regio Salland wordt een actief praktijkprogramma ontwikkeld door bedrijven in samenwerking met scholen. Het praktijkleerprogramma bestaat uit twee programma‟s: een technisch praktijkprogramma en technische specialisaties (de Carmel Classes). Het praktijkprogramma omvat een mix van voorlichtingsbijeenkomsten, excursies, gastlessen en stageopdrachten. De contactmomenten van de leerling met de beroepspraktijk zijn vergroot. Een stagecoördinatiepunt structureert de begeleiding van de leerlingen voor de stages. De doorstroom van vmbo naar mbo wordt bevorderd en activiteiten buiten de school maken deel uit van het curriculum. Het praktijkleren wordt realistischer en innovatiever. De wensen van het bedrijfsleven zijn leidend. In het begeleidingsmodel wordt omschreven hoe de taakverdeling tussen bedrijven en onderwijs eruit gaat zien. Kenmerken project

Afspraken over stagevormen Draagvlak creëren bij docenten en praktijkbegeleiders Begeleidingsmodel en beoordelingssystematiek ontwikkelen Praktijkbegeleiders trainen Docentstages Stagecoördinatiepunt opzetten Aansluiting op verkorte mbo opleidingen optimaliseren Technisch praktijkleerprogramma en Carmel Classes ontwikkelen Strategisch meerjarenplan opstellen SWOT-analyse

Samenwerkende partijen Aanvrager: Bepacom Veldkamp Elders Morrenhof Agro Bouw Platform Carmel College vmbo Deltion mbo Platform Techniek Raalte

Opleiding vmbo techniek (bouw-, installatie-, metaal- en voertuigtechniek)


Aantal docenten 16

Aantal praktijkopleiders 20




Sector Techniek

Projectleider De heer T. Kalfs; [email protected]

‘Je kunt’ DE BOOM IN In meerdere regio‟s wordt bij de opleiding Bos- en Natuurbeheer door bedrijven en scholen vorm gegeven aan praktijkonderwijs bij het boomverzorgingsdeel. Leerlingen kunnen naast hun diploma bij de opleiding Bos- en Natuurbeheer ook het branchecertificaat ETW (European Tree Worker) halen en de nodige competenties ontwikkelen. Ze kunnen bij bedrijven alle aspecten van het beroep boomverzorger beoefenen. Men verwacht zo het aantal mbo afgestudeerden te vergroten. De match tussen vraag en aanbod van specifieke beroepspraktijkvorming wordt gemaakt via het Praktijktransferpunt Boomverzorging, een internetvoorziening. Schooldagen worden gepland op momenten in het seizoen die voor de sector relatief rustig zijn. Er komen praktijkarrangementen tussen eigen en externe bedrijven. De competenties voor de opleiding worden duidelijk beschreven. Voor het aanleren van competenties worden nieuwe instrumenten ontwikkeld (praktijktransferpunt en praktijkarrangementen). Kennis wordt aan leerlingen aangeboden in perioden als die activiteiten daadwerkelijk plaatsvinden. Leerlingen krijgen theorie en praktijk in dezelfde periode aangeboden. Kenmerken project

Aanstellen projectcoördinator Opstellen projectplan Perspresentatie en informatie deelnemers Analyse kerncompetenties en beroepstaken Ontwikkelen van een praktijktransferpunt Ontwikkelen van praktijkarrangementen voor werkplekleren Ontwikkelen didactisch model Aangepaste training voor praktijkopleiders Deskundigheidsbevordering gastdocenten en docententeam Miniconferentie Uitbreiding consortium Expertise overdragen van docent naar praktijkopleider Beschrijving van de praktijkopdrachten voor de leerlingen

Samenwerkende partijen Aanvrager: Vereniging van Hoveniers en Groenvoorzieners (VHG)

Van Helvoirt Quercus Nationale Bomenbank Copijn realisatie Bron Eric Merx Boomverzorging Berkelgroen BSI Bomenservice Bouwmeester Boomverzorging Kuppen Boomverzorging Arbor Boomverzorging Ginkel Groep J. van Esch Herman Vaessen BTL Bomendienst Symbiose Boomverzorging Helicon Wellant

Opleiding mbo niveau 2 en 3 (BOL/BBL); resp. richting bos- en natuurbeheer en medewerker bos- en natuurbeheer


Aantal docenten 10 (en 10 gastdocenten)






Projectleider De heer G de Baaij; [email protected]

Praktijkgestuurde Schildersopleiding Friesland (PSF) De samenwerkende bedrijven en scholen vernieuwen de praktijkopleiding in het schilderonderwijs in Friesland. De opleiding wordt verdiept en verbreed door het invoeren van nieuwe praktijkcompetenties op niveau 1 t/m 4 zoals werkvoorbereiding, werkoverleg en vergadertechniek. Een netwerk voor potentiële opdrachtgevers wordt opgezet en de praktijkleerplaats met een leerling instructieruimte gemoderniseerd. Er wordt een professionele spuitcabine voor industriële verfsystemen ingericht. Het bedrijfsleven krijgt zo beter opgeleide medewerkers en leermeesters. Bij leerlingen wordt de vervroegde uitstroom verminderd door aantrekkelijke leerprojecten, persoonlijke trajectbegeleiding en grotere betrokkenheid. Kenmerken project

Theorie en praktijkcomponent worden gekoppeld Nieuwe competenties en modules Zomer-winter scholingsmodel optimaliseren Het werven van reële schilderleerprojecten Scholing praktijkbegeleiders m.b.t. begeleiding en beoordeling Ontwikkelen ICT hulpmiddelen Praktijkgestuurde werkstukken en practicumopdrachten ontwikkelen Uitvoeren adoptieplan vmbo-techniek praktijkgericht onderwijs Samenwerkingsverband verbreden

Samenwerkende partijen Aanvrager: SPOS regio Friesland Ganzinga Schilderwerken ROC Friesland College SBO Heerenveen

Opleiding vmbo techniek en mbo niveau 2 en 3 (BBL); resp. schildersopleiding, gezelschilder


Aantal docenten 25





Sector Bouw

Projectleider De heer P. Alstein; [email protected]

Culinary & Hospitality Academy Arnhem In de regio rond Arnhem wordt het praktijkleren bij de Horeca verbeterd en verankerd. Het is belangrijk dat er kennis is van tafelbereiding, van speciale producten als kaas en wijn en anatomie van dieren. Door een buddysysteem worden ouderejaars gekoppeld aan eerste en tweede jaars studenten. In plaats van twee stages van tien weken komt er een stagecarrousel bij acht bedrijven. Bedrijven organiseren workshops waar docenten en studenten een kijkje in de keuken nemen bij verschillende bedrijven. Docenten gaan vaker stagebedrijven bezoeken. Bedrijven worden verenigd in een bedrijvenpoule en krijgen een actievere rol bij de intake van studenten. Per student wordt een matching gemaakt zodat alle leerdoelen getoetst worden in de praktijk. De oudere jaars volgen voor het buddysysteem een module leidinggeven. Kenmerken project

Model stagecarrousel uitwerken Handboek BPV herzien Workshops door bedrijven plannen en uitwerken Uitwerken buddyconcept Implementatie van pilot groep: nieuw stagetraject toepassen op twintig studenten Tussentijdse evaluatie Toepassen verbeterd plan op twintig nieuwe studenten en twintig studenten van de eerste

groep Evaluatie en verankering

Samenwerkende partijen Aanvrager: Goed Gastheerschap bv Landgoed Groot Warnsborn Hotel De Bilderberg Hotel Klein Zwitserland Dining 56 Brasserie De Boerderij Van de Valk Arnhem The Hunting Lodge Hotel Haarhuis Zilli Golden Tulip Velp Luxor Live Dudok Zwagers Rijnhotel Servicepunt Detailhandel Horeca Arnhem Rijn IJssel College

Opleiding mbo niveau 2 t/m 4 (BOL/BBL); pedagogische maatschappelijke zorg, dierverzorging en management


Aantal docenten 5

Aantal praktijkopleiders -




Sector Horeca

Projectleider De heer K. Buter; [email protected]

Stage sterren op de Rotterdam In het Cruise Hotel op het SS Rotterdam wordt een flexibel lesprogramma gekoppeld aan competentietesten en leermeestertrainingen. Er wordt hierbij samengewerkt door twee ROC‟s en het Cruise Hotel. Tijdens de hele opleiding (22 weken) wordt stage gelopen. Het onderwijs is volledig geïntegreerd in de praktijksituatie. Er komt zo een betere praktijkopleiding met beter gekwalificeerde leermeesters. Er wordt een training „Coaching bij praktijkbegeleiders in de horeca‟ ontwikkeld. Al tijdens de opleiding wordt de effectiviteit van de student vergroot en de kwaliteit verbeterd. Het praktijkleren krijgt zo een nieuwe impuls in een inspirerende omgeving. Kenmerken project

Leermeesters volgen een leermeestercursus Ontwikkelen voorselectie t.b.v. werving Meeloopmiddag bij ondernemers voor studenten Competentietest leerlingen Integratie competenties in database Integreren database bij praktijkbegeleiden Integreren praktijkthema‟s workshops Invoering workshops Opzet en uitvoering flexibel lesprogramma en evaluatiemodel Eindconferentie

Samenwerkende partijen Aanvrager: Cruise Hotel bv Albeda College ROC Zadkine ROC

Opleiding mbo niveau 2 (BOL); gastvrouw/gastheer, kok


Aantal docenten 2


Looptijd 1 januari 2010 – 1 februari 2012



Sector Horeca

Projectleider De heer R. Keizerwaard, [email protected]

Bouwstenen voor niveau 1 opleidingen In de regio Rotterdam gaan school en bouwbedrijven zich inzetten om het praktijkleren te verbeteren. Hierdoor kunnen BOL leerlingen het erkende diploma niveau 1 halen. Men gaat werken met de methodiek „leren door te doen‟. De werkvloer is het klaslokaal. De leerlingen lopen langer stage. Ze worden op hun stage voorbereid door realistische projecten en brengen bedrijfsbezoeken. De leermeesters en instructeurs worden getraind in de nieuwe begeleidingswijze. De deelnemende bedrijven worden gefaciliteerd in het logistieke, administratieve en organisatorische proces rondom stages („facility sharing‟). Onderwijs en bedrijven wisselen kennis uit en maken een duidelijke taakverdeling. Men ontwikkelt een nieuw stagepraktijkboek voor de bouw met realistische stageopdrachten. Kenmerken project

Informatiebijeenkomst Vaststellen examenrichtlijnen/kennisuitwisseling Training sociale vaardigheden Training social coaching om meer rendement uit jongeren te halen Uitvoeren lerend coachen Docent en instructeurstages Evaluatie Opname resultaten in beleidsplannen

Samenwerkende partijen Aanvrager: Stichting RoffaBOP EM bv (aannemersbedrijf) AlbedaCollege 1 en 2

Opleiding mbo niveau 1 (BOL); timmeren, installatie techniek, sanitair, gas, water en elektra


Aantal docenten 8





Sector Bouw

Projectleider De heer G. Pigot; [email protected]

Al werkend groen en zorg combineren in de praktijk IVOOR een multifunctionele zorgboerderij wordt gerealiseerd door een aantal bedrijven in de regio Noord samen met Landstede Beroepsopleidingen. In IVOOR komen behandelvoorzieningen voor kinderen, jongeren en volwassenen en een woon- en dagopvang. De boerderij wordt een praktijk leerlocatie voor studenten van zestien verschillende opleidingen van Landstede. De studierichtingen Zorg en Groen worden hier gecombineerd aangeboden. Studenten in de zorg leren groene competenties en studenten in de groene sector maken kennis met zorgcompetenties. Een dierverzorger in de manege leert bijvoorbeeld hoe hij gehandicapten moet benaderen en begeleiden als ze een rondje op een pony willen maken. Bedrijven en school maken samen dertig projectmodules aan de hand van de competentielijst van de werkgevers. De realistische praktijkleerprogramma‟s combineren kennis van Zorg en Groen zodat studenten van elkaar kunnen leren en stimuleren zelfstandig te werken. Kenmerken project

Docenten lopen stage bij bedrijven Praktijkbegeleiders volgen de cursus begeleiding Onderwijs en bedrijven stellen 30 praktijkmodules op (1 project per jaar per opleiding) Ontwikkelteam zet begeleidingsmodel op Uitvoering pilot „landschap gezond en wel‟ en pilot „landschap groen en dier‟ Evaluatie en aanpassing praktijkleerprogramma‟s Open dagen IVOOR

Samenwerkende partijen Aanvrager: Koos Kinderopvang De Flierefluiter Manege De Haerst Hoeksema Assist Landstede mbo Trias Jeugdhulp Zozijn

Opleiding mbo niveau 2 t/m 4 (BOL/BBL); resp. pedagogische maatschappelijke zorg, dierverzorging en management


Aantal docenten 40





Sector Agrarische- en groen sector/Zorg en Welzijn/Handel

Projectleider Mevrouw I. Wolsing; [email protected]

Outdoor Animator Mbo deelnemers worden opgeleid in de outdoor beroepspraktijk, zodat er een naadloze aansluiting ontstaat op de behoefte aan 0utdoor bedrijven. In het 1e en 2e leerjaar van de opleiding Sport en Bewegen worden deelnemers in leerbedrijven geplaatst om in de praktijk het onderdeel Outdoor Animator aan te leren onder leiding van de VeBON-opleider en met de docent als coach van zowel de deelnemer als de VeBON-opleider. De praktijkopleiding zal ondersteund worden met iPod films die de deelnemers kunnen downloaden en uploaden van hun persoonlijke webpagina binnen een speciaal ingerichte leeromgeving. Praktijk en theorie worden geïntegreerd in zowel het praktijkleren als in de te volgen lessen op school. Er wordt aan de benodigde competenties gewerkt zoals: veiligheidsnormen, kennis over doelgroepen, sociale en commerciële vaardigheden, verantwoordelijkheidsbesef, kennis van interne bedrijfsprocedures. De volgorde van het leerproces wordt bepaald door de praktijk. Kenmerken project

Beschrijven praktijkopdrachten Ontwikkelen begeleidingsinstrument Ontwikkelen filmscripts Opstellen gebruikershandleiding Overdracht pedagogische en didactische vaardigheden Ontwikkelen training VEBON-opleiders Ontwikkelen portal en competentiescan Pilot training VEBON-opleiders Pilot onderwijsdeelnemers BOL/BBL en EVC Evaluatie, eindverslag en organiseren symposium

Samenwerkende partijen Aanvrager: Outdoor International Recreatie Markant Ayers Rock evenementencentrum ROC Alfa-College ROC Graafschap College ROC ID College Quivive bv VeBON

Opleiding mbo niveau 3 en 4 (BOL/BBL); resp. sport- en bewegingsleider, sport- en bewegingscoördinator, coach


Aantal docenten Niet genoemd





Sector Sport

Projectleider Mevrouw J. van Rooij; [email protected]

First Class In de omgeving van Amersfoort wordt op locatie buiten de school in het leerwerkbedrijfsrestaurant First Class theorie met praktijk gecombineerd. Het is bedoeld voor bijzondere doelgroepen. De nadruk ligt op maatschappelijk verantwoord ondernemen, actief voor jongeren met sociale, fysieke of mentale problemen. Er wordt gewerkt aan het verbeteren van het praktijkleren voor deze specifieke doelgroep. In het project werkt men met flexibele in- en uitstroommomenten voor maximaal een jaar. De praktijk wordt leidend (lestijden aangepast aan de roosterplanning in de horeca). De theorie en praktijk is volledig geïntegreerd. De pedagogische visie is op basis van sensitiviteit. Gedragsanalyse vormt de basis voor maatwerk, coaching en begeleiding. Er is meer aandacht voor ambachtelijke vaardigheden, praktijkervaring en juiste beroepshouding. Er zijn marktgerichte competentieprofielen voor kok en gastheer/vrouw Kenmerken project

Bijscholing docenten en leermeesters Nieuw model van coaching & begeleiding Realisatieprogramma opstellen Multifunctionele ruimte binnen het restaurant inrichten Ontwikkelen praktijkgericht curriculum Ontwikkelen model & coaching Ontwikkelen competentieprofiel kok en gastheer/vrouw Pilots ontwikkelen

Samenwerkende partijen Aanvrager: Scheerder drankengroothandel ROC ASA

Opleiding mbo (BOL/BBL), (AKA/HAS); uitstroomrichting kok en gastheer/-vrouw


Aantal docenten 12 – 15 (incl. praktijkopleiders)

Aantal praktijkopleiders --

Looptijd 1 februari 2010 – 1 januari 2013



Sector Horeca

Projectleider De heer F. Roelfsema; [email protected]

Learn from the best Er is een tekort aan vakmensen die voldoende gekwalificeerd leiding kunnen geven in de horeca. Een grote groep horeca organisaties en een ROC pakken het probleem aan door het gezamenlijk invullen van een nieuwe BBL-opleiding. Er worden vakbekwame medewerkers opgeleid die door hun vakkennis op een goede manier leiding kunnen geven in de complexe horecaondernemingen. De vakkennis wordt opgedaan door een goede combinatie van theorie, praktijklessen en praktijkervaring. De leerlingen krijgen de kans om leidinggevende praktijkervaring op te doen en leidinggevende capaciteiten te ontwikkelen. Bij de nieuwe opbouw koppelt men vijf praktijkthema‟s aan de praktijk met excursies en workshops. Er wordt met een pilot gestart en uitgebreid naar andere bedrijven. Kenmerken project

Ontwikkeling scholingsplan voor leermeesters en docenten Ontwikkeling praktijkprogramma Begeleidingsplan voor leermeesters Ontwikkelen toetsing- en examineringmethodiek Uitvoering pilot Invulling vrije ruimte Themasalesdagen, bedrijfsbezoeken, evenementen

Samenwerkende partijen Aanvrager: Figi Woudschoten Oud London Bilderberg Kasteel ‟t Kerkebosch Bilderberg Hotel De Klepperman Amsterdam Hilton Hotel Okura Van der Valk Hotel Houten NH hotel Jan Tabak Mercure Hotel Den Haag Bilderberg Hotel De Bovenste Molen Bilderberg Hotel ‟t Speulderbos Carlton President Hotel Restaurant-Hotel Karel V Hilton Royale Parc Soestduinen Hotel Lapershoek Hotel Mitland NH Utrecht Heerlijkheid Mariënwaerdt Landgoed Duin & Kruidberg Westcord Hotel Delft Kontakt der Kontinenten ROC MN

Opleiding mbo niveau 1 t/m 4 (BBL); medewerker bediening, leidinggevende bediende HCEM


Aantal docenten 10


Looptijd 1 maart 2010 – 1 november 2012



Sector Horeca/Foodsector/Toerisme

Projectleider De heer R. Francke; [email protected]

Voor uitvoering project www.figi.nl

BPV en ‘OnStage’ ICT-opleidingen In Zeeland wordt door ICT-bedrijven en ROC Zeeland vormgegeven aan de BPV. Het BPV protocol wordt concreet gemaakt voor het ICT-cluster door toepassing van het digitale hulpmiddel „OnStage‟ en het Handboek BPV. Implementatie van het hulpmiddel „OnStage‟ zorgt voor optimalisering van relatiebeheer en een juiste matching leerbedrijf – leerdoel – leerling. Er worden duidelijke afspraken gemaakt, de communicatie wordt transparanter en er is een gestructureerde gegevens- en procesbewaking. Docenten en praktijkopleiders worden geschoold door middel van stages en training. Er is een actievere samenwerking tussen de leerbedrijven en de school en een intensief begeleidingsmodel. Kenmerken project

Participatie in projectgroepen

Overleg projectpartners en stuurgroep

Procesbeschrijving Handboek

Inrichten „OnStage‟

Deskundigheidsbevordering docenten en praktijkopleiders

Stages van docenten en praktijkopleiders

Toepassen Handboek en afspraken „OnStage‟

Plenaire afstemmingsbijeenkomsten

Evaluatiebijeenkomst

Verbreding en verduurzaming

Samenwerkende partijen Aanvrager: Chris Hectors Compuvision Men@Work bv SB Effect bv Yabeau Studio Acinda ICT Services Zeeland Business Media ROC Zeeland ROC Zeeland ICT Dienst

Opleiding mbo; applicatieontwikkelaar, ICT- beheer(der), netwerkbeheerder, medewerker (beheer) ICT, mediavormgever, particulier digitaal onderzoeker


Aantal docenten 15


Looptijd 1 januari 2010 – 1 augustus 2011



Sector ICT

Projectleider De heer ing. C. Hectors; [email protected]

Opleidingsschip Visserij PD147 In Urk wordt het onderwijs in de visserijbranche aangeboden aan boord van een commercieel visserijschip de PD147. Aanvullend op de reguliere stages staat hier werkend leren centraal. De leerlingen verrichten echte werkzaamheden op de brug en machinekamer onder supervisie van een fulltime praktijkopleider en de bemanning. De kotter heeft een dubbele brugfunctie, hierdoor kunnen vijf leerlingen met beperkt risico navigeren maar maken geen deel uit van de bemanning. Aan boord wordt geëxamineerd. De bemanningsleden worden opgeleid als praktijkopleider, ze krijgen een grotere rol in de begeleiding en beoordeling. De theorie kan direct getoetst worden aan de praktijk. Daarnaast krijgen de leerlingen een training gekoppeld aan het MSC-certificaat: realiseren van kwaliteits- en duurzaamheidsbewustzijn. Het is de bedoeling om het concept te verankeren binnen alle visserijscholen. Ook wordt de instroom in het mbo vergroot waardoor het aantal werknemers toeneemt. Kenmerken project

Vormgeven onderwijsconcept Opstellen onderwijsplan Bemanning trainen tot praktijkopleiders Uitvoering van drie pilots (totaal 120 leerlingen) Ontwikkeling proeve van bekwaamheid Praktijkbegeleiders lopen mee op school (kennisoverdracht) Ontwikkeling en uitvoering van ervaringstrajecten voor vmbo deelnemers Opstellen communicatieplan Organiseren van communicatieactiviteiten

Samenwerkende partijen Aanvrager: EKO Fish Groep bv Berechja College (vmbo en mbo)

Opleiding vmbo nautisch en mbo niveau 2 t/m 4 (BOL); stuurman, werktuigkundige, schipper machinist, visserijofficier, koopvaardij officier kleine of grote schepen


Aantal docenten 6


Looptijd 1 maart 2010 – 1 oktober 2012



Sector Visserij

Projectleider De heer R. Martens; [email protected]

Vakcentrum Schilderen & Onderhoud Zwolle (VSOZ) De vernieuwde praktijkopleiding schilderen in de regio Zwolle biedt op de campus van Deltion College Zwolle een betere afstemming theorie - praktijk aan. De BBL-opleiding Verf- en Applicatietechniek en de verplichte aanvullende praktijkopleidingen en de leerbedrijfopleiding worden op één locatie aangeboden: het gezamenlijk up-to-date vakcentrum. De schildersopleiding wordt verder uitgebreid naar onderhoud. De aansluiting vmbo techniek/schilderen wordt verbeterd. Het competentiegericht onderwijs wordt ontwikkeld en ingevoerd. Het systeem persoonlijke leerlingbegeleiding wordt geoptimaliseerd. Er is een goede uitwisseling van kennis en kunde tussen docenten en praktijkinstructeurs. De leermeesters krijgen een training in competentiegericht praktijkonderwijs. Kenmerken project

Ontwikkelen en invoeren van nieuwe verbredings- en verdiepingsmodules Ontwikkelen en invoeren van competentiegerichte werkstukken en werkplaatsopdrachten Ontwikkelen en invoeren van centrale examinering schildersopleidingen voor het Noorden Implementeren ICT Organiseren van netwerk van opdrachtgevers voor echte schilderpraktijkprojecten Implementeren van beroepsoriëntatie traject voor vmbo-leerlingen

Samenwerkende partijen Aanvrager: SPOS samenwerkingsverband praktijkopleiding schilderen (95 bedrijven)

ROC Deltion College

Opleiding mbo niveau 1 t/m 4 (BOL/BBL); resp. assistent schilder, (assistent of vakkracht) industriële lakverwerking, (specialist) medewerker schilderen, metaalconserveerder


Aantal docenten 7


Looptijd 6 januari 2010 – 1 mei 2012




Projectleider De heer B. Drost; [email protected]

Vrienden van Elektro regio Nijmegen, naar meer kennis en kwaliteit in het elektrovak, door maatwerkbegeleiding in de praktijk In Nijmegen en omstreken realiseert men vernieuwd praktijkleren in de elektrotechniek. De kennis van leerlingen wordt verdiept. De docenten doen inhoudelijke kennis van bedrijfsontwikkelingen op. De begeleiding van leerlingen door andere bedrijfsmedewerkers wordt verbeterd en de grote verschillen in leren en oriënteren verminderd. Men biedt praktijkbegeleiding aan op maat en verankert het. De ambitie is om door een betere match tussen leerling en bedrijf passende praktijkleeropdrachten te krijgen. Vrienden van Elektro organiseren activiteiten over onderwerpen die de kernthema‟s vormen voor de beroepsopleidingen in de elektrotechniek. Docenten, medewerkers bedrijven en leerlingen maken afspraken over het gebruik van een leerling-portfolio. Kenmerken project

Ontwikkelen van een maatwerktypologie voor leerlingbegeleiding Kennisverdiepingsactiviteiten ontwikkelen en in de praktijk toetsen Model voor intensieve leerlingfeedback met „hyvesachtige‟ hulpmiddelen Samenstelling van begeleidingsgroep die praktijkleerperiodes voorbereiden Vastleggen van werkwijze in protocollen en draaiboeken

Samenwerkende partijen Aanvrager: Huisman Elektrotechniek Alewijnse Holding bv Installatiebedr. De Louw Ravenstein bv Haerkens Elektrotechniek bv HTR Techniek JWR Elektro-techniek bv Kropman bv Megens bv Modderkolk Projects & Maintenance bv Nikkelen Elektrotechniek RTP Elektrotechniek bv Schekman Elektrotechniek bv Wesso Elektro Wijchen bv Canisius College vmbo Mondial College vmbo Montessori College vmbo Pax Christi College vmbo ROC Nijmegen, sector Techniek

Opleiding vmbo (BbL, KbL) GT technicus WEI middenkader (verschillende richtingen) en mbo niveau 1, 2 en 4 (BOL); (ass.) monteur sterkstroominstallaties MEI, monteur elektrotechnische MEI


Aantal docenten 10





Sector Techniek (Installatie-, elektro- en metaaltechniek)


Verduurzaming simulatiepraktijk Chauffeur Beroepsgoederenvervoer Het gezamenlijk opgezette rijsimulatorcentrum (BIB07047) wordt verder uitgebreid met andere doelgroepen naast de hoofddoelgroep chauffeur. Het gaat om andere opleidingen bij Deltion zoals mobiel surveillant, de bouw, installatietechniek en defensie. Een belangrijke aanvulling vormen de commerciële doelgroepen. Inzet van simulatoren en training is nodig voor medewerkers hulpdiensten. Er zijn rijvaardigheidstesten en maatwerktrajecten ontwikkeld voor jonge automobilisten gericht op veilig rijden. Het verspreiden van opgedane kennis en kunde door middel van twee symposia en het doorontwikkelen van het centrum (uitbreiding capaciteit en software). Kenmerken project

Plaatsing extra B-simulator Uitbreiden controle centrum simulatoren Samenwerking en scholing simulator-instucteurs Spiegelafstelroute Ontwikkelen lesmateriaal voor het veilig rijden (bermvlucht/nachtrijden) integreren Digitale tachograaf

Samenwerkende partijen Aanvrager: Blok-Huls Rijopleidingen Zwolle Deltion College Zwolle, mbo

Opleiding mbo niveau 2 (BOL/BBL); chauffeur goederenvervoer

Aantal stageplaatsen (initieel) 175 studenten en 650 overige deelnemers

Aantal docenten 5



Subsidie € 40.665


Sector Transport

Projectleider De heer T. te Riele; [email protected]

Foodfactory Meppel – jeugdige fijnproevers leren het horecavak a la carte Doel van dit horecaproject: vanaf 2012 runnen jaarlijks 60 leerlingen van rsg Stad en Esch en Drenthe College in wisseldiensten het horecaleerberijf „De Foodfactory Meppel‟, waardoor in een echte commerciële omgeving praktijkkennis wordt opgedaan van de gastronomie en bedrijfsvoeringfacetten. De bedrijven begeleiden de leerlingen in FoodFactory, verzorgen gastcolleges en organiseren docentstages. In de opleiding wordt ingehaakt op actuele ontwikkelingen rond werkhouding, gastgerichtheid, privacy, arbo/veiligheid, hygiëne en milieuzorg door in de opleiding een belangrijke plek in te ruimen voor ambachtelijke bereidingswijzen, gastvrijheid, teambuilding en managementvaardigheden. De onderwijsprogrammering wordt aan de horecawerktijden aangepast. Met „De Foodfactory Meppel‟ wordt tevens een doorlopende leerlijn ontwikkeld tussen rsg Stad en Esch en het Drenthe College (doorlopend vmbo-mbo horecaleertraject à la carte). De aantrekkingskracht van het horecaonderwijs wordt vergroot. Kenmerken project

Plan van aanpak Identificeren en afstemmen stageplaatsen, bpv-plekken en praktijkopdrachten bij De

Linthorst en partners Opdrachten en leermiddelen in samenhang met competentiegerichte examinering

ontwikkelen Regelen pedagogisch-didactische coaching Werving, bemiddeling en matching van leerlingen Pilot FoodFactory Evaluatie Inbedding werkplekleren bij Foodfactory in het (v)mbo

Samenwerkende partijen Aanvrager: De Linthorst B+O Architecten bv Wijnimport J. Bart Hanos Heerenveen bv Hanos Zwolle rsg Stad en Esch Drenthe College

Opleiding mbo niveau 1 t/m 4 (BOL en BBL); resp. horeca assistent, gastheer/-vrouw, kok, horeca en cateringmanager


Aantal docenten 8





Sector Horeca

Projectleider De heer P. de Visser; [email protected]

Verbreed je horizon in het Streekhof Een school vernieuwt samen met een winkelcentrum (vijftien bedrijven) het praktijkleren in verschillende branches. Iedere onderneming krijgt een intensieve band met zijn stagiair en heeft direct invloed op diens houding, communicatie, opleiding en begeleiding. De stagiair is betrokken bij het bedrijf. De leerling vult zijn stage in aan de hand van zijn leervragen. Leerlingen van niveau 4 begeleiden leerlingen van niveau 2 en 3. De school geeft praktijkgericht onderwijs dat aansluit bij de wensen van de leerlingen en bedrijven. School en bedrijven zitten op één lijn als het gaat om begeleiding. De leerlingen volgen hun beroepsopleiding vier van de vijf dagen op de werkplek in het winkelcentrum. Dag vijf is een schooldag. Theorie wordt digitaal gegeven. Docenten zorgen ervoor dat alle onderdelen aan bod komen zodat leerlingen op de aangegeven tijd hun opleiding kunnen voltooien. Kenmerken project

Training en instructie praktijkopleiders Ontwikkeling elektronische leeromgeving Serie lessen en trainingen voor de leerlingen verzorgen Kick-off bijeenkomst Ontwikkeling demonstraties en gastlessen Gemeenschappelijke activiteit organiseren Opstellen vervolgplan Communicatie door videopresentatie, lessen, projectmodel

Samenwerkende partijen Aanvrager: G. Besseling Albert Heijn Slagerij K. de Haan De Groenteman Bakker Bakker Besseling De Kathedraal Bruna Vivant Tabakshop Hema Veldhuis Sport Miss Etam DA Beerepoot Bristol Deen Timo Boon Keurslager Horizon College

Opleiding mbo; verkoper, verkoopspecialist, filiaalmanager, ondernemer


Aantal docenten 9


Looptijd 1 maart 2010 – 1 juli 2012



Sector Handel

Projectleider De heer Everhardus; [email protected]

Authentieke talentontwikkeling van gastheren/-vrouwen en koks 2010 De praktijkervaring komt centraal te staan bij negen horecabedrijven en een ROC in regio oost. Praktijkbegeleiders en leermeesters werken intensiever samen en zijn meer betrokken bij het praktijkleren. De vernieuwde vorm blijkt uit een verbeterde selectie en plaatsing van studenten. Bedrijven hebben meer invloed op de inhoud en uitvoering van het praktijkleren. Leermeester en praktijkbegeleider maken gebruik van dezelfde begeleidingsmethodiek (leercoaching). Leercoaching zorgt voor ontwikkeling van zelfstandig leren en vergroot het zelfsturend vermogen van de student en begeleider. Themaworkshops vestigen de aandacht op specialistische kennis. De studenten maken in de workshops gebruik van een leercyclus (doelen stellen, oriënteren, plannen, uitvoeren, terugkijken en evalueren). Men past verschillende pedagogische en didactische benaderingen toe. Kenmerken project

Methodiekontwikkeling voor begeleiding door bedrijven en ROC Ontwikkeling syllabus en workshopinhoud Training leercoaching Uitvoeren thematische workshops „Coaching on the job‟ Symposium organiseren Digitale leermiddelen beschikbaar stellen Implementatie workshops in curriculum Opstellen werkwijzer, protocol en visiedocument

Samenwerkende partijen Aanvrager: Droste‟s hotel & restaurant Landgoed De Holtweijde Restaurant Het Seminar Santon Hotel Eden Hotel De Broeierd Landgoed De Wilmersberg Landhuishotel De Bloemenbeek HCR De Lutt Hotel Restaurant De Zon ROC van Twente

Opleiding mbo niveau 2 en 3 (BBL); resp.: (zelfstandig) gastheer/gastvrouw, (zelfstandig werkend) kok


Aantal docenten 30





Sector Horeca

Projectleider De heer P. Spoor; [email protected]

Praktijkleren distributietechniek De doelstelling van het project is dat er voldoende, gekwalificeerde distributiemonteurs beschikbaar zijn in de toekomst. Dit wordt bereikt door de verbetering van het praktijkleren. Er worden 200 realistische actieve praktijkopdrachten opgezet en extra simulatiemogelijkheden gecreëerd in een instructielokaal. Er is gezorgd voor een betere begeleiding van de leerlingen door kennisuitwisseling tussen docenten, praktijkopleiders en werkplekbegeleiders. Eigentijdse praktijkleerstof gaat in op actuele competenties die in de praktijk nodig zijn. Praktijkproblemen worden vertaald naar oefenopstellingen, praktijkopdrachten en bijbehorende leerstof. Bedrijven spelen een belangrijke rol in het aanbrengen van de opdrachten. Kenmerken project

Opleiden van vijf praktijkopleiders en acht werkplekbegeleiders Ontwikkelen van 200 up-to-date praktijkopdrachten Opzetten en proefdraaien praktijklokaal Regionale inbedding Training docenten, praktijkopleiders en werkplekbegeleiders (stages en

vaardigheidstrainingen)

Samenwerkende partijen Aanvrager: Nijkamp Energiedistributie InstallatieWerk Zuid-West Nederland ROC West Brabant

Opleiding vmbo 3e en 4e jaars (fase 3) en mbo niveau 2 (BBL); monteur data/elektro en monteur gas/water/warmte


Aantal docenten 3





Sector Techniek

Projectleider Mevrouw Judith Simonse; [email protected]

Springplank VMBO In dit project wil men de mogelijkheden voor verdiepende stages in de zorg in het vierde jaar van vier vmbo‟s vergroten. Omdat jongeren minder vaak voor werken in de zorgsector kiezen ontstaat er krapte op de arbeidsmarkt. Dit project zal resulteren in een centraal coördinatiepunt voor de verdiepende stage. De intake en het vinden van een stageplek verschuiven naar het coördinatiepunt. In de vernieuwde stage werkt de student van doel naar doel. Voor aanvang wisselen scholen en instellingen informatie over het aantal stageplekken uit. De stagecoördinatoren geven deze informatie door aan het coördinatiepunt. De praktijkinstellingen weten dan hoeveel leerlingen in totaal een verdiepende stage nodig hebben, wanneer de stage gehouden wordt en wat de inhoud moet zijn. De bedrijven maken een duidelijke opzet voor de inhoud van de stage en garanderen ook de nodige begeleiding van de leerlingen. De nieuwe werkwijze levert veel tijdwinst op. Kenmerken project

Opstellen communicatieplan Opzetten van zeven standaarden (inhoud, duur, coördinatie, deskundigheid, begeleiding,

beoordeling, netwerk) voor een vernieuwde opzet van de stage Voorbereiding en uitvoering pilot Evalueren pilot en aanscherpen zeven standaarden Voorbereiden en uitvoeren verdiepende stage Evalueren verdiepende stage en definitief maken van de zeven standaarden

Samenwerkende partijen Aanvrager: Huis ter Leede De Lange Wei Zorggroep Alblasserwaard Koningin Emmahuis Zorgberaad Zuid-Holland Zuid Bureau Onderwijs Arbeidsmarkt Da Vinci mbo Heerenland College vmbo Merewade College vmbo CS de Hoven vmbo Gomarus Scholen Gemeenschap vmbo

Opleiding vmbo 4e jaar (BbL / KbL)


Aantal docenten 15






Projectleider De heer R. Hoeboer; [email protected]

Praktisch Groen Bedrijven en de school richten de BPV bij de Groenvoorziening in Midden-Brabant zo in dat de leerling als medewerker vanuit een bedrijfssituatie wordt geschoold. Hiervoor moeten de benodigde aanpassingen gedaan worden. De actuele praktijkkennis bij docenten en het aantal praktijkuren wordt substantieel vergroot. De betrokken bedrijven verzorgen in de avonduren extra praktijkonderdelen voor de leerlingen. Men behandelt de leerling als werknemer. Er worden nieuwe praktijkopdrachten ontwikkeld. De bedrijfssituatie staat centraal. Theorie, lessen en examen worden op de werkvloer georganiseerd en niet op school. Docenten van school zijn hierbij aanwezig. Kenmerken project

Ontwikkelen opleidingsprogramma Ontwikkeling toetsen exameninstrumentarium praktijkleren Ontwikkeling trainingsprogramma voor de vier praktijkopleiders en docenten Ontwikkeling begeleidingsprogramma voor leerlingen Projectevaluatie Verduurzaming Kennisuitwisseling en -overdracht

Samenwerkende partijen Aanvrager: Van Helvoirt Groenprojecten bv Nooijen Terreininrichting bv J. van Esch bv Gebroeders Brouwers bv Stichting OMB ROC West Brabant

Opleiding mbo niveau 2 en 3 (BBL); vakbekwaam medewerker hoveniersbedrijf, groenvoorziening en medewerker buitenruimte


Aantal docenten 4


Looptijd 1 mei 2010 – 31 december 2012




Projectleider Mevrouw M. Pinxteren; [email protected]

MBO schilderen in het VO Het project biedt ondersteuning bij de beroepskeuze schilderen door een oriëntatieprogramma aan te bieden, ook op de praktijkscholen. Daarna volgt voor de geïnteresseerde leerling een intredetoets en intakegesprek. Er is een introductieprogramma ontwikkeld. Het nieuwe onderwijsprogramma bestaat uit praktijklessen, praktijkopdrachten en examenopdrachten. De praktijklessen worden gevolgd in nieuw ingerichte praktijkruimten in de vmbo-scholen. Leerlingen verzamelen bewijzen van vaardigheid in een portfolio. In de praktijkruimtes op school en bij Schilder‟sCOOL wordt gewerkt aan het gebruik van gereedschap, materiaalkennis, motoriek, veilig en op hoogte werken. De leerling kan na het behalen van een mbo 1 diploma leerling schilder doorstromen naar de mbo 2 opleiding. De aansluiting vmbo/ praktijkschool op het mbo is verbeterd en de instroom in de mbo-opleidingen schilderen is vergroot. De kennis van docenten wordt geactualiseerd. Kenmerken project

Inrichting praktijklokalen op vmbo/ praktijkschool Opzet portfolio en bewijzenbank schildervaardigheid Opzet en uitwerken praktijk- en examenopdrachten Opleiden VO-docenten Verzorgen oriëntatie-, introductie- en onderwijsprogramma Uitwerken vmbo-mbo traject schilderen Verduurzaming

Samenwerkende partijen Aanvrager: Schilder^sCOOL Rotterdam Albeda College mbo Zuiderpark College vmbo Praktijkschool Accent Delfshaven

Opleiding vmbo 3e en 4e jaar (BbL/KbL) en praktijkonderwijs 4e en 5e jaar en mbo niveau 1; assistent schilderen


Aantal docenten 3


Looptijd 1 mei 2010 – 1 juli 2012




Projectleider De heer J.B. Boer; [email protected]

Bedrijfsonderwijs: creëren van passievolle verkopers t.b.v. branche wonen en branche doe het zelf Door intensieve samenwerking tussen bedrijfsleven en onderwijs realiseert men een onderwijsprogramma waarbij de totale kosten per leerling lager uitvallen en het imago van de branche wonen en de branche doe het zelf wordt verbeterd. Men beschikt dan in de regio zuidoost over passievolle verkopers. Dit wordt bereikt door de inbreng van het bedrijfsleven in het onderwijsprogramma te vergroten. Vakmanschap (praktijk) en meesterschap (lesgeven) gaan elkaar versterken. Leerlingen met specifieke BPV opdrachten volgen bedrijfsstages op het gebied van wonen, interieur, styling en doe het zelf aspecten. Er zijn docentstages bij bedrijven en trainingen voor praktijkopleiders. In de opleiding is er aandacht voor vakdeskundigheid, behoeften en verwachting klant, ondernemend en commercieel handelen. Niet alleen de inhoud (de praktijkopdrachten) wijzigt, maar ook de vorm van de onderwijsprogramma‟s. Naast twee dagen onderwijs zijn er twee dagen stage en één dag bedrijfsonderwijs op locatie verzorgd door docenten en praktijkbegeleiders. Kenmerken project

Bepalen doel en inhoud eerste pilot en uitwerking ervan Afstemming onderwijsprogramma met praktijkopleiders Voorlichting en werving eerste groep leerlingen Opleiden en trainen praktijkopleiders Verzorgen en evaluatie bedrijfsonderwijs en BPV stages Bepalen doel en inhoud tweede pilot Disseminatie resultaten eerste pilot naar andere bedrijven Opstellen meerjarenplan

Samenwerkende partijen Aanvrager: Woonexpress Waalwijk Magneet Interieurs Jac. Aarts Ecker Interieur Exclusief Kavel 84 Gelaarsde Kat Praxis Koning Willem I College

Opleiding mbo niveau 3 en 4 (BOL); verkoopadviseur wonen (3) en manager handel (4)


Aantal docenten 3-5

Aantal praktijkopleiders 10-15

Looptijd 1 maart 2010 – 1 januari 2013



Sector Handel

Projectleider De heer Bronzwaer; [email protected]

Druk doen! Dit vervolgproject (op BIB08020) is een koepelprogramma voor de grafimedia bedrijven en heeft betrekking op een nieuwe vorm van vmbo praktijkleren in drie regio‟s. Voor vierdejaars vmbo printmedia worden lintstages en/of blokstages van twintig stagedagen opgezet. Er wordt een beroepsoriëntatiecarrousel van twee dagen georganiseerd. Hierbij bezoeken docenten vooraf het bedrijf en de ondernemer. De leerlingen verdiepen zich eveneens vooraf in het bedrijf en gaan in groepjes van vijf of zes echt wat doen in het bedrijf. De ouders worden betrokken bij de carrousel en de scholen koppelen terug naar de bedrijven. Er worden drie regionale coördinatiepunten ingericht voor de planning, matching en plaatsing van vmbo leerlingen. Dit coördinatiepunt vormt de „linking‟ pin tussen de bedrijven en opleidingen. Door integratie van een aantal mbo kerntaken binnen het stageprogramma wordt het voor deelnemers mogelijk gemaakt om een versnelde mbo route te doorlopen. Bedrijven leren hoe zij jongeren op een aansprekende wijze duidelijk kunnen maken hoe het is om in de printmedia te werken. Kenmerken project

Benaderen bedrijven en ouders Realiseren lintstageplaatsen bij printmediabedrijven Opzetten van een bedrijvennetwerk en oudernetwerk Voorbereidingsopdrachten en groepen maken Uitvoering carrousel Begeleiding stagiaires Evaluatie en terugkoppeling

Samenwerkende partijen Aanvrager: Zwind bv 60 mkb bedrijven in drie regio‟s Canisius College Nijmegen Media College Den Haag XII School voor Grafimedia Utrecht

Opleiding vmbo 2e en 4e leerjaar (BbL)

Aantal stageplaatsen (initieel) 80 2e jaars, 139 4e jaars

Aantal docenten 22





Sector Multimedia

Projectleider De heer Jeroen Weekenborg; [email protected]

Rock en POPpodium Een aantal bedrijven en het Zoomvliet College creëren een onderwijssetting waarin competenties (als improvisatievermogen, werken met deadlines) worden ontwikkeld die een student goed voorbereiden op werken in de AV sector. Het praktijkonderwijs vindt plaats in het POPpodium in Bergen op Zoom. De eerste- en tweedejaars leerlingen krijgen de verantwoordelijkheid voor de organisatorische en technische begeleiding van geprogrammeerde concerten en events. De derde- en vierdejaars leerlingen worden ingeschakeld voor hun BPV bij wekelijkse producties bij de betrokken mkb bedrijven en het POPpodium. De opleiding voor geluidstechnicus vindt geheel plaats bij het POPpodium. De docent studie is tevens hoofd techniek POPpodium. Hij werkt samen met de programmeur, de zakelijk leider en stagebegeleiders. Kenmerken project

Ontwikkelen leeromgeving: bepalen competenties en opleidingsbehoefte Opstarten werkgroep didactiek Ontwikkelen onderwijsconcept met ervaringslijn, flankerende lijn, begeleidings- en

beoordelingslijn Ontwikkelen rol coach, leerplan student Testen werkgroepen Evalueren producten

Samenwerkende partijen Aanvrager: JVR Roosendaal Partner Audio Relight Studio Soundgarden Regionaal Poppodium ROC Zoomvliet College

Opleiding mbo niveau 3 en 4 (BOL); resp.: medewerker podium- en evenemententechniek (3) en P.E.T. specialist, A/V Geluid, Licht en Toneel


Aantal docenten 20





Sector Bouw en Infra/Multimedia

Projectleider De heer M. van Campenhout; [email protected]

Duurzaam Praktijkleren Leiden Voor bedrijven die werkzaam zijn in de technische installatiebranche in regio middenwest is het heel belangrijk dat nieuwe medewerkers beschikken over kennis en kunde met betrekking tot duurzame technieken. In dit project krijgt duurzaamheid een plaats in het praktijkleren en wordt dit begrip verankerd in de mbo curricula installatie- en elektrotechniek. Er wordt een Praktijkcentrum voor Installatie & Elektrotechniek aangepast en ingericht rond het thema duurzaamheid. Leerlingen worden geplaatst op het Praktijkcentrum of op installatieprojecten waarbij duurzaamheid een expliciet doel is. Docenten en praktijkopleiders worden bijgeschoold op het gebied van duurzaamheid. In het centrum zorgen de scholen en het bedrijfsleven samen voor de theoretische en praktische vorming die in een onderwijsmodel worden verankerd. Kenmerken project

Opzet Praktijkcentrum voor I&E Ontwikkelen leermiddelen Opstellen inrichtingsplan Bijscholen docenten en praktijkopleiders Inrichten PC I&E Implementatie praktijkleren mbo (bpv) Ontwikkelen leermiddelen Implementatie praktijkleren vmbo (sectororiëntatie en stages) Verankering en verduurzaming

Samenwerkende partijen Aanvrager: Installatiewerk Zuid-Holland Ponsioen Installatie Techniek Nefit Techneco Zehnergroup Nederland ROC Leiden Andreas College Teylingen College Da Vinci College Bonaventura College

Opleiding vmbo onder- en bovenbouw en mbo niveau 1 t/m 4 (BOL/BBL); monteur (2, 3), middenkader engineering, service technicus (4) en leidinggevend (4)

Aantal stageplaatsen (initieel) 80 vmbo, 100 mbo

Aantal docenten 8


Looptijd 1 mei 2010 – 1 oktober 2012



Sector Techniek

Projectleider De heer Wijnand Moonen; [email protected]

Young Farmers In het project Young Farmers bouwen AOC Terra en AB Groningen met twee agrarische ondernemers verder (vervolg op BIB09011) aan het concept om leerlingen als bedrijfsverzorger bij de agrarische sector te betrekken. Hierbij is kennisoverdracht tussen deskundig AB personeel en ervaren AOC docenten heel belangrijk. De docenten begeleiden de leerlingen op de werkplek. De opleiding kan op twee locaties worden aangeboden in Drenthe en Groningen. In de lessen door AB verzorgers wordt specialistische kennis (inhoud is vraaggestuurd vanuit de bedrijven) overgedragen. De leerlingen krijgen twee dagen les bij een bedrijf en één dag stage. Ze kunnen gebruik maken van een deskundige coach. De praktijk wordt leidend voor de opleiding. AB bedrijfsverzorgers coachen de leerlingen bij het praktijkleren en verzorgen gedeeltelijk de theorielessen. Kenmerken project

Coachcursus voor AB bedrijfsverzorgers Begeleiding van leerlingen gedurende twee jaar Logboek van elke leerling Beschrijving van een nieuw onderwijsmodel Digitaal beschikbaar maken van alle ontwikkelde opdrachten voor leerlingen en docenten Ontwikkeling visiedocument

Samenwerkende partijen Aanvrager: AB Groningen G. Ausma-Veenhuizen, akkerbouw Veehouderij Grimmius AOC Terra mbo

Opleiding mbo niveau 3 (BOL); dierverzorger, vakbekwaam medewerker buitenteelt of gemechaniseerd loonbedrijf


Aantal docenten 2



Subsidie € 99.995



Projectleider De heer M. Kloppenburg; [email protected]

Gezamenlijk ontwerp bedrijf en school van de opleiding instalelektro De doelstelling van het project is dat vanaf 2012 jaarlijks tien tot twintig leerlingen van het Cals College IJsselstein (opleiding instalelektro) de mogelijkheid hebben om in de echte dagelijkse praktijk op een binnen- of buitenschoolse stageplek te werken aan kennis, vaardigheid en houding. De school fungeert als selectiepool van nieuwe medewerkers voor bedrijven. De leerlingen beschikken dan over voldoende kennis, inzicht en sociale vaardigheden en zijn gemotiveerd voor het praktijkleren. De leerling heeft met het diploma goede kansen op de arbeidsmarkt. De bedrijven leveren de bedrijfsopdrachten en de bedrijfsvoering is leidend bij de inrichting van de vmbo opleiding. De lesstof wordt flexibel aangeboden via internet. Leerlingen van de bovenbouw lopen veertig weken stage bij een bedrijf. Er zijn docentstages, gastlessen op school en bedrijfsbezoeken. Kenmerken project

Ontwikkelen van praktijkleren Stageplaatsen bij de bedrijven identificeren Praktijkgerichte leeromgeving in de school ontwikkelen Ontwikkelen leermiddelen en proeven van bekwaamheid Vergrote deskundigheid docenten, stagebegeleiders en praktijkleermeesters Invoeren werkplekleren Belemmeringen bij bedrijven worden geïnventariseerd

Samenwerkende partijen Aanvrager: Derko Installatietechniek bv 4Some Technisch Beheer bv Radiair bv Cals College vmbo

Opleiding vmbo 3e en 4e jaars en mbo niveau 2; instalelektro, installeren


Aantal docenten 4





Sector Techniek

Projectleider De heer R. Bijeman; [email protected]

Vrije Teugel In Uden (Noord-Brabant) wordt een congres- en partycentrum omgevormd tot een recreatie- en conferentiecentrum voor bezoekers met en zonder beperking. Dit wordt gecombineerd met een multifunctioneel praktijkleercentrum. De Vrije Teugel heeft behoefte aan een combinatie van de leertrajecten Horeca & Toerisme/Zorg en Welzijn waardoor medewerkers multifunctioneel inzetbaar zijn. De theorie zal op locatie plaatsvinden. De leerlingen krijgen een „training-on-the-job‟ aan de hand van praktijkgerichte opdrachten. Er worden vier soorten praktijkleerplaatsen geboden: dagbestedingsprojecten binnen de woonunits in de horeca en bij recreatie- en theateractiviteiten. De beoordeling van de leerlingen gebeurt eenmaal per jaar door school en bedrijf samen. Aantrekkelijk onderwijs zorgt voor minder schooluitval met op termijn meer gekwalificeerd personeel op de arbeidsmarkt. Kenmerken project

Overleg over realisatie praktijkleerplaatsen Ontwikkeling van model van vernieuwd praktijk leren Ontwikkelen en uitvoeren van begeleiding-, toetsing-, en beoordelingsmodel Training docent en praktijkgeleiders („train the trainer‟ principe) Begeleiding en ondersteuning van leerlingen Ontwikkelingsgericht en kwalificerend beoordelen Verduurzaming en seminars

Samenwerkende partijen Aanvrager: De Vrije Teugel Uden bv Stichting Dichterbij ROC De Leijgraaf

Opleiding mbo niveau 2, 3 en 4 (BOL/BBL); Zorg enWelzijn: helpende (2), medewerker maatschappelijke zorg (3), gehandicaptenzorg (4), Horeca: kok (2), gastheer (2, 3), ondernemer (4), Toerisme: leisure & hospitality


Aantal docenten 21





Sector Horeca & Toerisme/ Zorg en Welzijn

Projectleider De heer M. Brisko; [email protected]

Paard en Recreatie Er is een groeiende vraag naar een steeds bredere dienstverlening van paardenbedrijven. Die dienstverlening heeft betrekking op paardenverzorging en paardensport, maar daarnaast ook op recreatie en horeca. In het nieuwe praktijkleren worden de opleidingen paard en recreatie samengevoegd. Leerlingen kunnen zich voor beide opleidingen inschrijven. In het praktijkleren voor beide opleidingen is het door gelijke competenties mogelijk de opleidingsduur te verkorten. Het praktijkleren vindt plaats bij maneges. De leerlingen krijgen hier een realistisch beeld van het werk op de manege dat meer inhoudt dan alleen paardenverzorging. Docenten leren het werkveld beter kennen en krijgen zo een beter inzicht in de ontwikkelingen binnen de paardenbranche. De vraag en inbreng van het bedrijfsleven is richtinggevend voor het nieuwe praktijkleren. De ontwikkeling, het uittesten en evalueren gebeurt door bedrijven en scholen samen. Leerlingen krijgen een realistisch beroepsbeeld van de paardenbranche waardoor ze gemotiveerd blijven voor hun opleiding en leerwerkplek. Ze worden meer praktijkgericht en breder opgeleid, waardoor ze beter en sneller inzetbaar zijn op de arbeidsmarkt en kunnen doorstromen naar het hbo. Kenmerken project

Bedrijven en scholen ontwikkelen samen een visie op het nieuwe praktijkleren

Praktijkopdrachten en de bijbehorende methodiek ontwikkelen

De roosters van de praktijkbegeleiders en docenten op elkaar afstemmen

Coaching/ professionalisering van docenten en praktijkbegeleiders Praktijkbegeleiders en docenten testen het nieuwe praktijkleren uit in de leerbedrijven en

evalueren dat

Samenwerkende partijen Aanvrager: Manege de Arckelhoeve bv Dordtrechtse Manege Stal Tenwolde Zilfia‟s Hoeve Manege Oostmoer Manege De Prinsenstad Renstal Jan en Mary Stal Scheveningen Manege De Goudse Hout Pernis & Partners Wellant College Da Vinci College

Opleiding mbo niveau 3 en 4 (BOL); dierhouder (4), verzorger graasdieren (3), verzorger recreatiedieren (3),

manager (4), opleiding recreatie (3)

Aantal stageplaatsen (initieel) Da Vinci 120; Wellant 695

Aantal docenten 14






Projectleider Mevrouw Chantal Klaver; [email protected]

Maatwerk in mechanisatie In regio Roermond gaan bedrijven en twee scholen samen het praktijkleren vernieuwen bij de opleiding mobiele werktuigen binnen de agrarische- en groensector. Principes van mechatronica (combinatie van werktuigbouw, elektronica en elektrotechniek) worden belangrijker. Er is een verschuiving van het repareren van machines naar diagnose stellen. Daardoor wordt er een groter beroep gedaan op het analytisch vermogen van de monteur en het kunnen omgaan met elektronische diagnose apparatuur in plaats van handvaardigheid. De opleiding wordt vernieuwd tot een zo breed mogelijk basisopleiding door methodekennis, elektronische-, mechatronische- en mechanische kennis, brede talenkennis van Engels en Duits en kennis van de branche. De leerling zal bij verschillende bedrijven stage lopen. Er wordt gebruik gemaakt van een online begeleidings- en beoordelingssysteem. Mechanisatiebedrijven leveren input bij de ontwikkeling van opdrachten, het testen van simulaties en het uitvoeren van een pilot. Zij denken mee over de herinrichting van het bestaande praktijkcentrum om het geschikt te maken voor mechatronica-praktijkleren. Kenmerken project

Herinrichting praktijkcentrum Ontwikkelen brede basis opleiding Ontwikkelen simulaties Ontwikkelen 30 praktijkopdrachten Trainingen praktijkopleiders en docenten Voorbereiden uitvoeren pilot Evaluatie Jaarlijkse masterbijeenkomsten Slotbijeenkomst

Samenwerkende partijen Aanvrager: OB Mech bv negen bedrijven van land- en tuinbouwmachines Vebit COM Cita Verde College Gilde College

Opleiding mbo niveau 2 (BOL/BBL); monteur mobiele werktuigen


Aantal docenten 18





Sector Techniek

Projectleider De heer H.G.J. van het Erve; [email protected]

Grenzeloos Restaureren, restaureren in internationaal verband Leerlingen van Nimeto Utrecht worden door vernieuwend praktijkleren voorbereid op werken in de hele keten van restauratiewerk en op mogelijk toekomstig werk in het buitenland. Hierbij is er specifieke aandacht voor het omgaan met hoge werkdruk, vaktaalbeheersing, internationale werkcultuurkennis en samenwerking met andere bedrijven zoals steigerbouwers. De vraag naar restauratiewerk neemt toe doordat meer gebouwen worden opgeknapt. De aandacht voor cultureel erfgoed groeit. Er is meer samenwerking met buitenlandse (Europese) bedrijven. Bij het Grenzeloos Restaureren traject passen leerlingen hun kennis in de praktijk toe tijdens een week op locatie in Frankrijk (een kerk). Op school worden de leerlingen voorbereid op het restauratiewerk aan de kerk. Door het werken met e-learning kunnen leerlingen in Nederland de leerlingen in Frankrijk volgen bij hun werkzaamheden. Er worden cultuur- en taalkaarten ontwikkeld voor Frankrijk, Duitsland, België en Polen. Kenmerken project

Ontwikkelen opleidingsmodel en draaiboek Grenzeloos Restaureren Ontwikkelen cultuur- en taalkaarten en praktijkopdrachten Training praktijkopleiders en docenten Voorbereiden en uitvoeren pilot Evaluatie pilot Bijstellen ontwikkelde producten Jaarlijkse masterbijeenkomsten Slotbijeenkomst

Samenwerkende partijen Aanvrager: Willem Coolen Decoratie en Restauratie

Remmers Bouwchemie Ontwerpbureau BORH Stukadoorsbedrijf ‟t Vaantje Van Rooij Groep Nimeto Utrecht

Opleiding mbo niveau 4 (BOL); IDEB met uitstroom specialist decoratie en restauratie


Aantal docenten 3






Projectleider De heer R. Verroen; [email protected]

Voor project in uitvoering www.ancemont.nl

Multidisciplinair Praktijkleren in Hardenberg De industrie in de regio Hardenberg heeft grote behoefte aan werknemers die in diverse disciplines kunnen worden ingezet in algemene functies (bedrijfsleiders, planners, werkvoorbereiders en projectleiders). Daarom is er een Regionaal Techniek Centrum opgericht waar het praktijkleren, PSO en de vmbo-stages gaan plaatsvinden. De kern van het project is de begeleiding door multidisciplinaire praktijkopleiders van vmbo en mbo leerlingen. Het Alpha College verzorgt het theoriedeel van de opleidingen. De leerlingen krijgen BPV in het RTC en in een leerbedrijf onder begeleiding van een multidisciplinaire praktijkopleider die hen tevens burgerschapscompetenties bijbrengt. Bedrijven bepalen de inhoud van de BPV om zoveel mogelijk een opleiding op maat te krijgen. Docenten en praktijkopleiders lopen stage binnen een andere discipline. Uit kwalificatiedossiers worden curricula ontwikkeld. Er wordt geïnventariseerd welke onderdelen zich lenen voor het praktijkleren en elk curriculum wordt afgestemd met het regionale bedrijfsleven. Dit resulteert in een leidraad voor multidisciplinair praktijkleren. Kenmerken project

Rollen, taken en competenties van projectmedewerkers worden vastgesteld Samenstelling van werkgroepen en stuurgroep Uitwerken projectplan Praktijkopleiders worden opgeleid voor zes sectoren Werving, selectie, stage en scholing van praktijkopleiders

Samenwerkende partijen Aanvrager: Otterman Techniek bv RTC Zoer montagebedrijf Schalen bv Kroezen & De Vries Loohuis Installatietechnieken Paul van Vilsteren Morrenhof-Jansen Installatiebedrijf B.B. & L. HACO Alfa College Vechtdal College vmbo

Opleiding vmbo en mbo niveau 1 t/m 4; technische opleidingen


Aantal docenten 18


Looptijd 1 september 2010 – 1 april 2013



Sector Gecombineerd

Projectleider Mevrouw N. van den Bos; [email protected]

Dakmanschap wordt Vakmanschap In het project wordt het praktijkleren van dakdekker vernieuwd en aangepast m.b.t. het installeren van integrale systemen van metalen daken en gevels. De huidige opleiding bereidt onvoldoende voor op de praktijk en bovendien zijn er geen praktijkopleiders beschikbaar. In Nieuwegein wordt een praktijkcentrum gevormd en een op de praktijk gericht opleidingsmodel ontwikkeld. Hier worden praktijkleermeesters opgeleid en enkele docenten worden geschoold via bedrijfsstages. Men maakt gebruik van een on-line beoordelingsmodel. Leerlingen helpen medewerkers bij het doorlopen van een EVC traject; medewerkers helpen leerlingen bij het uitvoeren van de praktijkopdrachten. Binnenschools en buitenschools leren wordt geïntegreerd. In het opgezette en ingerichte praktijkcentrum stelt men beroepsbekwaamheid centraal bij begeleiding en beoordeling van leerlingen. Men werkt van aanbodgestuurde naar vraaggestuurde opdrachten. Kenmerken project

Startbijeenkomst Ontwikkeling praktijkgericht opleidingsmodel Inrichten praktijkcentrum Ontwikkelen praktijkgerichte leermiddelen Scholing en kennisuitwisseling van praktijkopleiders en docenten Ontwikkelen on-line beoordelings- en begeleidingsprogramma Evaluatie

Samenwerkende partijen Aanvrager: Nedicom Erdo Staal bv Kettlitz Gevel en Dakadvies Kamplacom bv Robertsin Nederland bv Tectum MDG Dumebo DWS ROC Midden Nederland

Opleiding mbo niveau 2 (BBL); dakdekker uitstroom metaal (monteur metalen daken en gevels)


Aantal docenten 3





Sector Techniek

Projectleider De heer R. Huisman; [email protected]

Truck Academy Truckdealers in Limburg hebben een sterke behoefte aan goed gekwalificeerd personeel met kennis van innovatieve technologieën. De verwachting is dat deze vraag in de toekomst nog meer zal toenemen. Het project ambieert het vormgeven van een aantrekkelijke leeromgeving waardoor leerlingen gemotiveerd worden voor een keuze voor de motorvoertuigen branche. Er wordt een nieuwe praktijkleeromgeving voor truckopleidingen ontwikkeld: Truck Academy. Het praktijkleren wordt geoptimaliseerd en het binnenschools praktijkleren (Technodrome) krijgt vorm door het gebruik van een simulatie truck en inzet van kennis en kunde met gastlessen. Docenten en praktijkbegeleiders worden permanent getraind en digitale leermiddelen samen ontwikkeld. De praktijk wordt gekoppeld aan de theorie door leerlingen meer uren te laten meedraaien in beroepspraktijk. Er komt een betere stageplanning en matching. Kenmerken project

Inventarisatie bedrijfsleven Ontwerp praktijkleren voor truckopleidingen Ontwikkelen en professionaliseren van producten Pilot ontwikkelen van praktijkleren Pilot professionaliseren en evalueren Organiseren beroepspraktijk Implementeren praktijk leren in truckopleidingen Kennisuitwisseling en verspreidingsconferentie

Samenwerkende partijen Aanvrager: Nebim Limburg bv EMA Venlo Renault Trucks Limburg Omneon bv Commerce Media Software bv Scania Beers bv MAN Den Hulster vmbo ROC Gilde Opleidingen Innovam St. Mobiliteitsleren

Opleiding vmbo bovenbouw (BbL/KbL) en mbo niveau 2, 3 en 4 (BOL/BBL); (eerste) bedrijfsauto technicus, technisch specialist bedrijfsauto‟s.

Aantal stageplaatsen (initieel) 49 mbo, 111 vmbo (verschillende scholen)

Aantal docenten 10





Sector Techniek

Projectleider De heer B. Michielsen; [email protected]

Resultaatgericht opleiden voor Resultaatgericht vastgoedonderhoud In Midden Brabant wordt een leerwerkbedrijf (Stichting Jong Onderhoud) opgericht dat opereert als een normaal schildersbedrijf met echte opdrachten van externe opdrachtgevers. Bij het leerwerkbedrijf wil men leerlingen praktijkgerichte competenties bijbrengen die noodzakelijk zijn om te functioneren in een modern onderhoudsbedrijf met resultaatgericht vastgoedonderhoud en marktgerichtheid. Leerlingen zijn samen verantwoordelijk voor het leerwerkbedrijf. Ze rouleren en bekleden afwisselend alle functies op verschillende niveaus (leerling-schilder, projectleider, calculator, werkvoorbereider en directeur). Hierdoor worden de vaardigheden en de inzetbaarheid van de leerlingen verbreed. De begeleiding vindt plaats door docenten en begeleiders van de scholen en Schilder^sCOOL en het bedrijf Van Aarle Coolen. Leerlingen van niveau 3 begeleiden leerlingen van een lager niveau. Er wordt aandacht besteed aan kennis van markten en communiceren met opdrachtgevers. Het bedrijfsleven is meer dan het onderwijs verantwoordelijk voor het praktijkleren. Het resultaat is breder opgeleide deelnemers en minder tussentijdse schooluitval. Kenmerken project

Inrichting leerwerkbedrijf Stichting Jong Onderhoud Inrichting projectadministratie Formuleren doelstellingen en ijkpunten Hoofdlijn leerprogramma vaststellen Ontwikkelen begeleidingsstructuur docenten en begeleiders Inrichting vraaggestuurd opleiden door het werven van opdrachtgevers Organiseren van snuffeldagen voor leerlingen uit PO en VO Evaluatie

Samenwerkende partijen Aanvrager: Van Aarle Coolen Schilder^sCOOL Midden Brabant ROC Tilburg Midden Brabant College

Opleiding vmbo en mbo niveau 1 en 2 (BOL/BBL); assistent schilder, medewerker schilder

Aantal stageplaatsen (initieel) mbo 20, vmbo 20

Aantal docenten 4






Projectleider De heer H. van Komen; [email protected]

Metaalbewerking op moderne wijze In de regio Bergen op Zoom en Alblasserdam wil men het ontwikkelde praktijkonderwijs optimaliseren en verduurzamen (fase 3). In fase 1 en 2 (BIB09028) is een aanvullend stageprogramma ontwikkeld, waarbij leerlingen specifieke trainingen krijgen gedurende de stage gericht op moderne bewerkingscentra, CAD/CAM en teamwerk. De leerlingen werken samen aan complexe opdrachten en leren werken met de nieuwste machines. Loopbaancompetenties en modern vakmanschap zijn gericht op het onderhouden van kennis van de nieuwste technieken. Theorie en praktijk worden gerelateerd aan actuele bedrijfsontwikkelingen. Het praktijkopleidingsprogramma loopt parallel aan de stageperiode. Een specifieke rol is weggelegd voor leerlingen door „het peer support principe‟: leerling traint leerling. De bedrijven zorgen voor de voorlichting en aansluiting bij derden. De scholen zorgen voor het inpassen van BOL/BBL. De doorlooptijd van de praktijkopleiding is tien weken. De volgende modules worden dan doorlopen: bedrijfsanalyse, CAD-tekenen, CAM-programmeren, produceren CAD-model eindcontrole, eindverslag en presentatie. Kenmerken project

Ontwikkelen roadboek voor verduurzaming Afstemming vernieuwde parktijkopleiding („peer support principe‟) Inpassen BOL/BBL Borging leerlingen met een leerlingadviescommissie Voorlichting aan bedrijven en scholen Uitbreiden van het aantal opleidingsplaatsen Implementatie van de opleiding bij derden Eindrapportage Inhoudelijk en financieel plan

Samenwerkende partijen Aanvrager: Schut Precision Parts bv FMI Precisie bv Da Vinci College Markiezaat College

Opleiding mbo niveau 3 en 4 (BOL); metaalbewerking, middenkader engineering/technicus


Aantal docenten 30





Sector Techniek

Projectleider De heer Arjan van Wijngaarden; [email protected]

Verduurzaming Leerwerktraject Glasbouw Steenbergen In regio zuidwest ontwikkelt men voor de glasbouw een hoger niveau van praktijkleren. Naast het doel verduurzaming en continuering van de resultaten van fase 1 en 2 uit een eerder BIB project (BIB08075) heeft men het LGS (Leerwerktraject Glasbouw Steenbergen) ontwikkeld. Hierin wordt een duaal traject aangeboden voor de opleiding Plantenteelt. Er is een klaslokaal ingericht waarin docenten en leerlingen elkaar eenmaal per week treffen voor theorie en excursies. De rest van de tijd doen de leerlingen hun praktijk bij de acht betrokken bedrijven. Men gaat het project verduurzamen en uitbreiden naar andere regio‟s. Het is belangrijk om meer bedrijven bij het project te betrekken omdat er voor het voortbestaan van het traject meer deelnemers nodig zijn dan de betrokken bedrijven nu kunnen leveren. Kenmerken project

Opzetten van informatielessen voor het basisonderwijs en het vmbo Verzorgen van een excursieprogramma voor decanen en mentoren van het Prinsentuin

College Imagocampagne verzorgen voor jongeren Excursies en gastlessen verzorgen bij de betrokken bedrijven Kennisdeling met andere bedrijven Website onderhouden Acquisitie uitvoeren in regio Steenbergen Uitrollen conceptplan in regio Andel en in andere sectoren

Samenwerkende partijen Aanvrager: 4 Evergreen bv P.N. Hoogerbrugge bv Gebroeders Van Duijn bv Yona bv Firma G.J.A. van Adrichem en Znn KBB Holland bv Kwekerij L.W. van der Houwen bv De 3 Koningen bv Prinsentuin College mbo LGS (Leerwerktraject Glastuinbouw Steenbergen)

Opleiding mbo niveau 2 en 3 (BBL); vakfunctionaris bedekte teelt


Aantal docenten 3



Subsidie € 44.600



Projectleider De heer Sander Kooij; [email protected]

Gelders Restauratiecentrum Provincie Gelderland vindt de uitvoeringskwaliteit van onderhoud en restauratie van monumentale en historische gebouwen niet optimaal. Dit wordt verbeterd door opleidingen te bundelen in een centrale uitvoeringslocatie: het Gelders Restauratie Centrum. In het GRC zit een coördinatiepunt met bijbehorende faciliteiten waar het praktijkleren centraal staat. Bij het GRC wordt een pool van praktijkdocenten met instructeurs gevormd. Bedrijven en opdrachtgevers maken afspraken binnen een afstemmingsmodel over het optimaal beschikbaar zijn en benutten van de restauratieprojecten in de regio. De opleidingen worden programmatisch heringericht. De inhoud van de restauratie wordt verbeterd door restauratiespecialisten als docenten en instructeurs in te zetten. De op te zetten faciliteiten kunnen na afloop door alle ROC‟s in Gelderland worden gebruikt. Kenmerken project

Werven en selecteren van restauratiedeskundigen Didactische cursus ontwikkelen voor de docenten pool Vaststellen en inrichten van de faciliteiten Inrichten van een fysiek en digitaal documentatiecentrum Intake leerlingen en bedrijven Jaarlijks een informatiebijeenkomst voor leermeesters en praktijkbegeleiders

Samenwerkende partijen Aanvrager: Bouwbedrijf Hoffman bv IJzerman Heerde Bouwbedrijf bv OBD-bouwopleidingen Monumentenwacht Gelderland Geldersch Landschap Nederlands Openlucht Museum Graafschap College mbo

Opleiding mbo niveau 3 (BBL); timmeren en metselen


Aantal docenten 10






Projectleider De heer J.N. Bijvank; [email protected]

Groene Themadagen in het groene vmbo De deelnemende bedrijven in sector oost zijn actief binnen de minder bekende groene vakgebieden zoals biologische landbouw, glastuinbouw, bloem- en plantkwekerij en multifunctionele landbouw. De specifieke werkzaamheden die op deze bedrijven worden uitgevoerd vragen om de ontwikkeling van specifieke vaardigheden. Deze vaardigheden worden te weinig belicht in de groene vmbo opleiding. Leerlingen hebben een onrealistisch beeld van de werkzaamheden en moeten daardoor extra worden begeleid. De bedrijven en de school willen samen de leerlingen met de minder bekende vakgebieden kennis laten maken. Hiervoor wordt een praktijkleerprogramma ontwikkeld en worden themadagen gehouden. Leerlingen voeren een aantal oefenopdrachten uit en volgen gastlessen van ondernemers. Met deze voorbereiding kunnen de leerlingen op de themadagen een praktijkleeropdracht op het bedrijf uitvoeren. Docenten volgen docentstages en praktijkopleiders volgen didactische cursussen. Praktijkopleiders zijn intensief betrokken bij het begeleiden van leerlingen. Kenmerken project

Opstellen van vier oefenopdrachten op minder bekende groene vakgebieden Ontwikkelen van acht gastlessen door ondernemers uit de praktijk Maken van vier praktijkleeropdrachten voor leerlingen Pilot voor het uittesten van oefenopdrachten en gastlessen Organiseren van vier verschillende themadagen Presentaties door leerlingen aan de bedrijven over het thema Evaluatie van het hele project

Samenwerkende partijen Aanvrager: Overesch Ekologische Landbouw Minicamping de Sent Kwekerij P. Wolfkamp Bloemkwekerij Pot Glasgroentebedrijf Ms. Huisman Zuivelboerderij en Landwinkel „Knapenvelder‟ Carmel College Salland

Opleiding vmbo 3e leerjaar, sector groen


Aantal docenten 4



Subsidie € 99.250




Verbrandingsmotoren (VMT) De verbrandingsmotorenbranche krijgt in het kader van innovatie en verduurzaming steeds meer te maken met strengere milieueisen, strengere eisen t.a.v. brandstofverbruik en. complexe aandrijfsystemen. De medewerkers in deze branche moeten zodoende steeds meer kennis hebben van complexe systemen waarin microelectronica wordt toegepast . Daarvoor zijn technische kennis en diagnose vaardigheden op minimaal mbo niveau 4 nodig. Daarnaast voeren medewerkers hun werkzaamheden vaak uit buiten het bedrijf en vervullen zo een ambassadeursfunctie en hebben veel klantcontacten. Hiervoor moeten ze beschikken over communicatieve- en commerciële vaardigheden. Daarom moet het opleidingsniveau in de branche worden verhoogd om aan de marktvraag van klanten te voldoen. De deelnemende bedrijven bepalen de inhoud van de stage en de praktijkopdrachten en stemmen die af op de individuele behoefte. De praktijkopdrachten worden gekoppeld aan de oefenopdrachten op school en aan virtuele praktijksituaties (interactieve digitale leerobjecten). Uiteindelijk moet deze opleiding breed inzetbare medewerkers opleveren. Kenmerken project

Inventarisatie bedrijfsleven Ontwikkelen praktijkleren VMT, niveau 4 Ontwikkelen begeleidings- en beoordelingstraject Ontwikkelen producten (digitale leermiddelen en virtuele praktijksituaties) Uitvoeren pilots voor praktijkleren Evaluatie pilots Implementatie professionalisering praktijkleren

Samenwerkende partijen Aanvrager: Holland Diesel Maassluis bv 15 bedrijven Omneon bv VIV Innovam St. Mobiliteitsleren Albeda College mbo Da Vinci College mbo

Opleiding mbo niveau 4 (BBL); technisch specialist bedrijfsauto‟s


Aantal docenten 7





Sector Techniek

Projectleider De heer B. Michielsen; [email protected]

Leerbedrijf Multimedia Multimedia bedrijven uit Nijmegen en omgeving zetten samen met twee scholen een leerbedrijf op waarin leerlingen echte opdrachten van echte opdrachtgevers uitvoeren. In deze branche is er een tekort aan stageplaatsen. Bovendien missen de studenten ondernemersvaardigheden. Het leerbedrijf beoogt hieraan tegemoet te komen. Er wordt gewerkt volgens het systeem van pitchen. Groepjes van vier strijden om de opdracht. Alle deelbedrijfjes krijgen uiteindelijk een opdracht. Zij krijgen expertise van regionale bedrijven in de multimedia branche en mogen gebruik maken van hun apparatuur. Het leerbedrijf krijgt een loket voor bedrijven dat alle vragen en opdrachten uit het bedrijfsleven inventariseert. Studenten dragen de verantwoordelijkheid voor echte praktijkopdrachten en maken kennis met de cultuur van deadlines en dergelijke. Ze leren opereren in een netwerkomgeving en leren omgaan met state of the art-apparatuur. Ondernemers spelen een belangrijke rol in het praktijkonderwijs, dragen kennis over en begeleiden de leerlingen. Het streven is om de producten van de studenten daadwerkelijk uit te zenden. Kenmerken project

Schrijven van een businessplan Leerbedrijf Multimedia Inrichting van de studio van het leerbedrijf Opzetten van een werkprotocol voor de uitvoering van de opdrachten Ontwikkelen en testen van een specifieke onderwijsmethodiek voor vmbo en mbo Pilot uitvoeren Maken van draaiboek voor vmbo met werkwijze en opdrachten Ontwikkelen en uitvoeren van drie clinics voor vmbo 2e leerjaar

Samenwerkende partijen Aanvrager: Gelderland Mediagroep bv Edit‟B Suneye Media Warehouse Multimedia Maanlicht Media Ray Dale Productions St. Waalstad Media ROC Nijmegen Canisius College vmbo

Opleiding vmbo 2e, 3e en 4e leerjaar (BbL/KbL) en mbo niveau 4 (BOL); resp.: grafimedia, media vormgever

Aantal stageplaatsen (initieel) mbo 60, vmbo 50

Aantal docenten 8





Sector Multimedia

Projectleider Mevrouw L. Bros; [email protected]

Verduurzaming, Brug tussen leren en werken Dit project bestaat uit het afronden van activiteiten uit fase 2 (het testen, vaststellen, optimaliseren en drukken van een handen werkboek en een brochure) en voor een deel uit verankerings- en verduurzamingsactiviteiten en kennisoverdracht. Het handboek is een naslagwerk voor docenten, begeleiders en management. Het werkboek is een naslagwerk voor stagiaires met praktijkopdrachten, theoretische kaders en praktijkoefeningen. De leerlingen voeren eigen integrale opdrachten uit en alle gevraagde competenties worden geoefend. Er is een begeleidingssysteem ontwikkeld om leerlingen in te werken en taken over te laten nemen van medewerkers van Omni Mobilae. Voor verduurzaming is het nodig om processen en procedures tussen leerlingen en school op elkaar af te stemmen. Men moet inzicht krijgen in de veranderende rol van de docent, de praktijkopleiders en de medewerkers van het bedrijf. Nadat met dit traject bij het bedrijf ervaring is verkregen kan gestart worden met het landelijk uitrollen van resultaten. Er wordt een ontwerp gemaakt van de stappen die doorlopen moeten worden om met succes een stagetraject af te ronden. Kenmerken project

Randvoorwaarden opstellen voor stagiaires die met de ontwikkelde handboeken gaan werken

Testen, optimaliseren en vaststellen van handen werkboek Publicatie handen werkboek Slotconferentie Verduurzaming binnen het samenwerkingsverband

Samenwerkende partijen Aanvrager: Omni Mobilae ROC Landstede

Opleiding mbo niveau 3 en 4; sport en bewegen


Aantal docenten 2


Looptijd 1 juni 2010 – 1 juni 2011

Subsidie € 72.525



Projectleider De heer P.J. Oude Vrielink; [email protected]

Groen Actief Peelland In de regio Zuidoost Brabant (Peelland) zijn meer dan 100 glastuinbouwbedrijven gevestigd die zich bezig houden met de productie en handel van groenten, fruit en sierteeltproducten. In de huidige opleidingsprogramma‟s is te weinig aandacht voor ondernemerschap, marketing, handel, techniek en logistiek. Ook kiezen steeds minder jongeren voor een tuinbouwopleiding. Bovendien kunnen de huidige medewerkers geen aanvullende (school) opleiding volgen vanwege de niet flexibele schooltijden. Doel van het project Actief Peeland is dat de partners samen verantwoordelijkheid nemen voor het uitvoeren van het vernieuwde praktijkleren. De opleidingen worden dichterbij gegeven. Er worden gezamenlijke excursies georganiseerd met daaraan gekoppelde projectopdrachten. Een roulatiesysteem zorgt ervoor dat medewerkers niet alleen op het eigen leerbedrijf maar ook op andere leerbedrijven kennis en vaardigheden opdoen. Er worden modules ontwikkeld voor praktijkdelen die aansluiten bij de praktijk van de bedrijven (module gewas bescherming wordt geïntegreerd met rekenen en de module productontwikkeling wordt geïntegreerd met andere talen). Aan het einde van het project is een verbeterd glastuinbouw opleidingsprogramma beschikbaar. Kenmerken project

Inventarisatie beroepsproducten, werkprocessen en competenties bij bedrijven Samenstellen lesprogramma‟s en roosters Ontwikkelen opleidingsmaterialen BBL en BOL Excursies naar bedrijven Jaarlijkse evaluatiebijeenkomst

Samenwerkende partijen Aanvrager: Driemaster bv Kwekerij Gerard Aarts Gebr. Raijmakers Kwekerijen Den Wilger bv Kwekerij Moors Burgt- Disco Vereijken kwekerijen bv Van der Boomen kwekerijen bv Joosten Donkers Step 2 Green Peeland Helicon Opleidingen vmbo en mbo

Opleiding vmbo en mbo niveau 3 (BOL/BBL); vakbekwaam medewerker binnenteelt

Aantal stageplaatsen (initieel) mbo 80, vmbo bovenbouw 150, PSO 600

Aantal docenten 50






Projectleider De heer Hay Hilkens; [email protected]

Grafimedia in de praktijk: Digital Print Academy Op initiatief van drukkerij Upmeyer wordt in samenwerking met het Deltion College de „Digital Print Academy‟opgericht. Hiermee wordt bereikt dat het onderwijs zich meer op de praktijk richt en het imago van de branche wordt verbeterd. Leerlingen leren omgaan met de nieuwste technieken en apparatuur waardoor zij over „up-to-date‟ kennis en gewenste vaardigheden (breed inzetbaar) beschikken. De opleiding sluit daardoor beter aan bij de behoeftes van het bedrijfsleven. De „Digital Print Academy‟ bevindt zich op twee locaties: bij drukkerij Upmeyer en bij de huisdrukkerij van het Deltion College. Daar worden ook de oefenopdrachten en de praktijklessen gegeven. Er is sprake van echte opdrachten en opdrachtgevers. De examinering in de vorm van een proeve van bekwaamheid wordt gezamenlijk vorm gegeven en uitgevoerd door docenten en praktijkopleiders. Kenmerken project

Trainen van praktijkopleiders en docenten Vaststellen van thema‟s per opleiding Ontwikkelen praktijklessen per thema Ontwikkelen oefenopdrachten per thema Oefenopdrachten uitvoeren onder begeleiding van praktijkopleiders Evalueren

Samenwerkende partijen Aanvrager: Upmeyer Deltion College

Opleiding mbo niveau 2, 3 en 4 (BOL/BBL); printmedia, mediamanagement, mediatechnologie


Aantal docenten 12





Sector Multimedia


Leerarrangementen Consumptief Breed Een groot samenwerkingsverband van 32 bedrijven en de Scholingsboulevard Enschede gaat het praktijkleren binnen de vmbo opleiding verruimen en verbeteren. Beoogd wordt de leerlingen meer inhoudelijk te laten kennismaken met de branche en de toestroom te vergroten. Leerlingen doen ervaring op in de branches Consumptief breed. Men ontwikkelt leerarrangementen waarin theorie en praktijk worden gekoppeld. De basiscursus sociale- en communicatieve vaardigheden is een onderdeel van het praktijkleren. Er is een structureel stageaanbod. Het praktijkleren in de opleiding wordt verhoogd van tien procent naar dertig procent en er wordt maatwerk aangeboden. Per leerling is er één leermeester. De lesstof wordt bij het bedrijf gegeven. Het bedrijfsleven is verantwoordelijk voor de praktijkopleiding van de leerling en de leermeester is verantwoordelijk voor de begeleiding van de leerling. Kenmerken project

Ontwikkelen cursus sociale en communicatieve vaardigheden Docentenstages regelen bij bedrijven Bedrijven ondersteunen bij de voorbereiding van stages en sollicitatieprocedures Resultaten verspreiden binnen de scholingsboulevard Enschede naar andere opleidingen Eindevaluatie

Samenwerkende partijen Aanvrager: Sam Sam café 31 mkb bedrijven Scholingsboulevard Enschede

Opleiding vmbo 3e en 4e leerjaar (BbL/KbL); intersectoraal programma consumptief breed (horeca, brood & banket en recreatie)


Aantal docenten 6


Looptijd 1 april 2010 – 1 januari 2013



Sector Horeca/Foodsector en Toerisme

Projectleider De heer H.M. Huisman; [email protected]

Colour your Future Op verschillende locaties voeren de vestigingen van Schilder^sCOOL in samenwerking met de vmbo/praktijkschool en het mbo het vernieuwde praktijkleren uit. Dit is nodig omdat wegens onbekendheid met het schildersvak te weing vmbo leerlingen hiervoor een keuze maakten. De opleiding was te weinig praktijkgericht. Het project „Colour your Future‟ brengt hier verandering in. Op de scholen en bij Schilder^sCOOL worden nieuwe praktijkruimtes ingericht. Alle docenten en instructeurs worden geschoold in nieuwe technieken. Er worden praktijkopdrachten ontwikkeld. Leerlingen van een hoger niveau begeleiden leerlingen van een lager niveau. De coördinator van Schilder^sCOOL stemt de vragen af op de mogelijkheden. De begeleiding en beoordeling vindt plaats door docenten in nauwe samenwerking met instructeurs van Schilder^sCOOL. De vestigingen van Schilder^sCOOL werken dan volgens de kwaliteitscriteria zoals vastgelegd in het handboek „Colour your Future‟ Kenmerken project

Herinrichting praktijklocaties Ontwikkelen introductie- en opleidingsprogramma Uitvoeren training docenten en instructeurs Drie pilots voorbereiden en uitvoeren Opstellen en implementeren van het handboek „Colour your Future‟ Organiseren van kennisuitwisselingsdagen Slotbijeenkomst

Samenwerkende partijen Aanvrager: Schilder^sCOOL Servicebureau Schilder^sCOOL Nijmegen Schilder^sCOOL Brabant NO Schilder^sCOOL Brabant ZO Schilder^sCOOL Amsterdam Schilder^sCOOL Den Haag /Leiden/Gouda mbo instellingen Amsterdam/Leiden vmbo instellingen Oss/ Amsterdam/

Zoetermeer/Voorhout/Den Bosch/Nijmegen

Opleiding vmbo techniek (BbL/KbL/GL/TL) en mbo niveau 1, 2 en 3 (BOL/BBL)

Aantal stageplaatsen (initieel) vmbo 198, mbo 716

Aantal docenten 15






Projectleider De heer N. van Rooij; [email protected]

Projectboekje BiB - 2010.pdf

Documents

Transcript of Projectboekje BiB - 2010.pdf