Emmanuel Pahud & Eric Le Sage

12|13

27.04.2013Strijkers & Blazers

3/3

Praktisch 20u15 start concert | concertzaal20u55 pauze21u55 vermoedelijk einde concert

Strijkers & Blazers 2012 | 2013

Edding Kwartet & blazers 1/3vr 5 oktober 2012

M. Collins (klarinet), P. Watkins (cello) 2/3 & I. Brown (piano)di 12 maart 2013 --> Uitgesteld naar di 2 juli 2013

E. Pahud (dwarsfluit) & E. Le Sage (piano) 3/3za 27 april 2013

Pralines voor de artiesten worden geschonken door Patisserie & Chocolaterie Joost Arijs.www.joostarijs.be

Programma

B. MARTINU (1890-1959)Sonate voor dwarsfluit en piano, H306 (1945)Allegro moderatoAdagioAllegro poco moderato

H. DUTILLEUX (1916)Sonatine voor dwarsfluit en piano (1943)AllegrettoAndante Animé

PAUZE

S. PROKOFJEV (1891-1953)Sonate voor dwarsfluit en piano in D, opus 94 (1942-43)ModeratoScherzo, PrestoAndanteAllegro con brio

F. POULENC (1899-1963)Sonate voor dwarsfluit en piano (1957)Allegretto malincolico Cantilena: Assez lentPresto giocoso

BELCEA QUARTET, 28.03.2013 - HANDELSBEURS

BELCEA QUARTET, 28.03.2013 - HANDELSBEURS

META4, 27.11.2012 - HANDELSBEURS

QUATUOR MODIGLIANI, 22.01.2013 - HANDELSBEURS

BL!NDMAN [SAX], 01.03.2013 - HANDELSBEURS

QUATUOR MODIGLIANI, 22.01.2013 - HANDELSBEURS

LLŶR WILLIAMS, 9.11.2012 - HANDELSBEURS

MASTERCLASS META4, 26.11.2012 - HANDELSBEURS

Op 10 mei 1940 vallen Duitse pantsereenheden via de Ardennen Frankrijk binnen. Op 25 juni capitu-leert het Franse opperbevel.

Parijs werd op 14 juni zonder enig militair verzet ingenomen. Ondanks de repressieve sfeer door de grote Duitse aanwezigheid bleef de stad leefbaar. Bovendien had Parijs amper last van bom-bardementen wegens het gebrek aan stra-tegische doelwitten. Op die manier kon het leven binnen de mate van het moge-lijke zijn gang verder zetten. Zo ook voor de jonge Henri Dutilleux, die pas afgestu-deerd was aan het conservatorium. Na een korte dienst als brancardier trok hij aan het werk als chef de chant aan de Opera van Parijs. Veel werken componeerde hij niet in die periode; de meesten waren exa-menstukken in opdracht voor het conser-vatorium. Later zou hij al die composities verwerpen als utilitair en ze afdoen als on-originele muziek. De Pianosonate uit 1946-48, geschreven na zijn eerste contact met de muziek van de Tweede Weense School

en van Bartók, beschouwde hij als zijn eer-ste werk in een eigen karakteristieke stijl. Ondanks het feit dat die vroege werken van Dutilleux bezwaarlijk modern kun-nen genoemd worden en ze iets lichthar-tig hebben dat de oorlogscontext lijkt te negeren, worden ze nog geregeld gespeeld en opgenomen. Dat geldt in het bijzonder voor zijn Sonatine voor fluit en piano. Aan de ene kant is het een heerlijke combina-tie van Debussy’s mysterieuze klankenpa-let en Roussels levendige ritmiek; aan de andere kant stelt het stuk verschillende technische uitdagingen waar de ware fluit-virtuoos maar al te graag zijn tanden in zet.

Nadat ze in 1938 met internatio-naal akkoord de Duitstalige gebie-den van Tsjecho-Slowakije hebben ingepalmd, nemen de nazi’s in maart 1939 ook de rest van het land in.

Bohuslav Martinu hield van Parijs. Vanaf 1923 vestigde hij er zich definitief om bij Albert Roussel te kunnen stude-ren en zijn eigen carrière als componist

27.04.2013 | Emmanuel Pahud (dwarsfluit) & Eric Le Sage (piano)

La flute enchantée de ParisOver hoe geen oorlogssonate te componerenDoor Steven Van Renterghem

uit te bouwen. Maar hij bleef ook zijn va-derland trouw. Toen hij in ’39 tot cultureel attaché werd benoemd door de Tsjecho-Slovaakse oppositie, hielp hij heel wat artiesten van zijn land om zich als vluch-teling in Parijs te kunnen vestigen. Als gevolg daarvan werd zijn muziek door de nazi’s op de zwarte lijst gezet. Toen de Duitsers ook Frankrijk binnenvielen, werd het hem te heet onder de voeten en emigreerde hij met zijn vrouw via Zuid-Frankrijk en Lissabon naar de Verenigde Staten. Ondanks heimwee en een slechte beheersing van het Engels verliep het hem daar als componist voorspoedig. Hij kon in de zomer zijn werkzaamheden in New York afwisselen met ontspannende verblijven in de natuur. Een van die plaat-sen was het schiereiland Cape Cod in het zuidoosten van Massachusetts, met zijn talrijke stranden toen een oase van rust. Daar pende hij in ’45 zijn Fluitsonate neer in opdracht van de eerste fluitist van het Boston Symphony Orchestra. De vele ly-rische melodieën en de jazzy ritmes in de sonate verklanken het zomerse gevoel aan het strand, ver van de onrust in Europa. In het derde deel baseerde Martinu zich zelfs op het gezang van een gewond vogeltje dat hij op Cape Cod had verzorgd tot het genezen was.

Op 22 juni 1941 schendt Adolf Hitler het niet-aanvalsverdrag met Stalin en zet hij de ‘Operatie Barbarossa’ in. Samen met de Finse, Roemeense, Hongaarse en Slowaakse legers valt Duitsland de Sovjet-Unie binnen.

Nadat hij meer dan 15 jaar in het Westen aan de weg had getimmerd als

solist en componist, liet Sergej Prokofjev in 1936 Parijs achter zich en keerde hij definitief terug naar Moedertje Rusland. Het Sovjetregime ontving hem met open armen als één van de artistieke helden van de revolutie. Hoewel al snel bleek dat de partijcontrole op de kunsten menig probleem zou scheppen, bleef Prokofjevs ster voorlopig stijgen. Toen de toestand na de inval van de Duitsers precair werd en de belangrijkste artiesten uit Moskou geëvacueerd werden, kwam hij na om-zwervingen in 1942 in Kazachstan terecht, waar hij met Eisenstein aan de film Ivan de Verschrikkelijke werkte. Het was een crea-tieve periode waarin hij drie pianosonates, zijn Tweede Strijkkwartet en delen van zijn opera Oorlog en Vrede schreef.

Daarnaast pende hij er ook zijn Sonate voor fluit en piano neer in een “delicate en vloeiende klassieke stijl”, aldus de compo-nist. Het werk is een typische exponent van Prokofjevs neoclassicisme, aansluitend bij zijn Eerste Symfonie. Zo refereert het ope-ningsdeel zowel aan de barokke retoriek van een Händel als aan de marsen van Schubert en is het trage deel dromerig à la Schumann. En natuurlijk ontbreekt ook zijn handelsmerk niet, een vinnig scherzo. Het stralend karakter van het werk, geïn-spireerd door de “hemelse klank” van de Franse fluitist Georges Barrère, verraadt dus amper de moeilijke omstandigheden waarin het gecomponeerd werd. Er zijn slechts enkele satirische trekjes in deze sonate die Prokofjevs groeiende spannin-gen met sovjetbureaucraten verraden. In het lompe hameren van de piano in het slotdeel horen we hen afgeschilderd als onhandige amateurpianisten die niks van muziek kennen.

D-Day. 6 juni 1944. De geal-lieerden landen op de kusten van Normandië. Op 25 augustus wordt Parijs bevrijd.

Tijdens de oorlog meed Poulenc Parijs, ook al was hij zeer verknocht aan zijn stad. Hij verbleef vooral op zijn buitenverblijf te Noizay in Touraine, waar hij zich normaal terugtrok om te componeren. Zijn creaties uit die periode blijven hun typische speel-sheid behouden maar negeren ook de ac-tuele situatie niet. In het komische ballet Les chemins de l’amour citeerde Poulenc een Frans patriottisch lied zonder dat de Duitsers het door hadden; de cantate Figure humaine is gebaseerd op muzikale gedichten van Paul Éluard, waaronder Liberté waarvan de Royal Air Force in 1942 duizenden kopieën over het Franse grond-gebied uitstrooide. Na de oorlog nam zijn carrière een internationale vlucht, rich-ting het land van de bevrijders. Zijn eerste concerttournee in de Verenigde Staten in 1948 was een succes en er zouden er vele volgen. Van dan af kende zijn werk veel bijval aan de overkant van de Atlantische Oceaan. Op die manier kreeg hij in 1956 het verzoek van de Coolidge Foundation om een kamermuziekwerk te componeren voor het festival van oktober. Uiteindelijk vond de componist tijd, stemde toe met de opdracht en suggereerde een sonate voor fluit en piano. Stiekem kaderde de sonate in een breder plan. Net zoals Debussy aan het eind van zijn leven het plan had opgevat voor een bundel sona-tes, dacht Poulenc eraan om voor elke houtblazers een sonate te schrijven. Hij was immers zeer gesteld op de klank van die instrumentengroep. Net als Debussy zou ook Poulenc bij drie blijven steken. De Fluitsonate was bedoeld voor Jean-Pierre

Rampal, die er bij Poulenc blijkbaar al lan-ger op aandrong. Rampal kreeg het goede nieuws te horen via een telefoontje van de componist:

Jean-Pierre, je weet dat je altijd wou dat ik een sonate voor fluit en pi-ano voor jou zou schrijven? Wel, ik ga het doen. En het beste is dat de Amerikanen ervoor gaan betalen! Ik heb een opdracht gekregen van de Coolidge Foundation om iets te schrij-ven ter nagedachtenis van Elisabeth Coolidge. Ik heb haar nooit gekend, dus ik denk dat het stuk gewoon voor jou is.

De sonate was een razend succes en is nu nog altijd een van de populairste wer-ken van Poulenc. Net als de sonate van Prokofjev opent ze met een melodie waar-van je het gevoel hebt dat je ze al jaren kent. Tegelijk is de sonate een toonbeeld van Franse clarté en levendig neoclassi-cisme. Maar tegelijk ook verraderlijk, want ook hier zijn de technische eisen voor de fluitist hoog. Zowel in oorlogs- als in vre-destijd diende men op zijn hoede te zijn!

Steven Van Renterghem studeerde klassieke talen en musicologie. Momenteel maakt hij aan de Universiteit Gent een proefschrift over de Griekse literatuur van de vroege 19de eeuw.

Emmanuel Pahud begon met fluit-spelen toen hij 6 jaar oud was. Hij stu-deerde onder andere aan het Koninklijk Conservatorium in Brussel bij Carlos Bruneel. In 1990 studeerde hij af aan het Conservatoire de Paris met de premier prix. Daarna studeerde hij verder bij Aurèle Nicolet. Hij won eerste prijzen op de in-ternationale concoursen in Duino (1988), Kobe (1989) en Genève (1992). Hij ontving ook een onderscheiding van de Yehudi Menuhin Stichting.

Op zijn 22ste werd Pahud solofluitist van de Berliner Philharmoniker onder leiding van Claudio Abbado. Na 8 jaar, in 2000, gaf hij deze baan op om zich volledig te wijden aan zijn solocarrière en les te ge-ven in Genève. In 2002 keerde hij weer te-rug bij de Berliner. Pahud gaf concerten en speelde op festivals over de hele wereld. Hij heeft een vast platencontract bij EMI.

De Franse pianist Eric Le Sage be-haalde reeds op 17-jarige leeftijd zijn meestergraad piano aan het Parijse con-servatorium. Daarna specialiseerde hij zich verder bij Maria Curcio in Londen. Eric Le Sage wordt beschouwd als één van de meest getrouwe en originele vertegen-woordigers van de Franse pianoschool. Zijn repertoire bevat dan ook in de eerste plaats Franse muziek, maar ook romanti-sche componisten zijn er sterk vertegen-woordigd. Vooral zijn interpretaties van Schumann genieten internationale faam. Le Sage nam bij Alpha alle pianowerken en kamermuziek van Schumann op. Ook zijn opname van het integrale piano-oeuvre van Francis Poulenc wordt als een referen-tie beschouwd.

Biografieën

Tekst Steven Van Renterghem | Foto Michael Collins B. Ealovega | Foto’s fotokatern Evy Ottermans | Coördinatie programmaboekje Handelsbeurs Concertzaal | V.U. Stefaan D’haeze © Handelsbeurs Concertzaal, Kouter 29, 9000 Gent

Nieuwe datum concert M. Collins, Q. Viersen & I. Brown

Het concert met het trio rond klarinettist Michael Collins van 12 maart werd we-gens het winterweer uitgesteld. Nieuwe datum voor het concert is dinsdag 2 juli. Cellist Paul Watkins wordt vervangen door Quirine Viersen maar het originele programma blijft behouden (Beethoven en Brahms). Omdat dit trio het klassieke seizoen afsluit bieden we alle klanten een gratis drankje aan voor het concert.

Klassiek 2013-2014

Melomanen én liefhebbers zullen het vol-gende seizoen hun hartje kunnen opha-len aan kamermuziekuitvoeringen van de bovenste plank. Op het programma staan onder meer het 15de strijkkwartet van Schubert, het Pianotrio van Ravel, Quatuor pour la fin du temps van Olivier Messiaen en Antheils Ballet Mécanique. De brochure verschijnt eind april. Abonnementen en à la carte-formule gaan in verkoop op 2 mei, losse tickets op 1 juni 2013.

Binnenkort in de Handelsbeurs: Michael Collins (klarinet), Quirine Viersen (cello)

& Ian Brown (piano)L. van Beethoven, J. Brahms di 02.07.2013