PROGRAMMA

VRIJDAG 27 november 2015

9u – 10u30

Wat hoort een vroedvrouw te weten over het humaan papilloma virus (HPV) en bacteriële vaginose (BV)? Inge Tency & Chris Van der Aa Training acute verloskundige zorg via simulatie Martine Dorme & Lien Hugelier Werkplekleren Wendy Schoeters Learning Café en flipped classroom (DEEL 1) Giovanna Gooris Neonatale stabilisatie (DEEL 1) Koenraad Smets, Ilse Verhulst, Michèle Claus & Eveline Van Dijk SBAR in de vroedkunde Marleen Vercauteren & Sarah Steckel Theoretical framework for midwifery practice Antonella Nespoli De MAMMOET: interprofessioneel opleiden at it’s best! Bahareh Goodarzi Vaders in beeld: vadervriendelijke zorg in de perinatale periode. Annemarie Hoogewys FRAGNANT, fragile and pregnant: een bordspel rond maatschappelijke kwetsbaarheid in de perinatale periode (deel 1) An De Craecker Workplace Learning in Midwifery Education in Flanders Mieke Embo Midwives and ICM (DEEL 1) Margriet Pluymaekers & Nester T. Moyo Vaccinatie van baby’s en peuters Elke Wierckx, Myriam Den Tandt & Birgit Duytschaever Helping Babies Breathe, the golden minute Musabyimana Twahirwa Jean Damascene Fear of childbirth – why do women fear and what can be done about it? Mirjam Lukasse

11u – 12u30

Training acute verloskundige zorg via simulatie Martine Dorme & Lien Hugelier Educator@healthcare: tutoring voor en door studenten Kathleen Biesmans Bloedgroepen, hoe zit dat? Vera Balduyck & Kathleen Temmerman Learning Café en flipped classroom (DEEL 2) Giovanna Gooris Neonatale stabilisatie (DEEL 2) Koenraad Smets, Ilse Verhulst, Michèle Claus & Eveline Van Dijk Dr. Google: Gezondheidsinformatie op het internet en gezondheidsgerelateerde apps voor vrouwen met een kinderwens. Ilse Delbaere & Aline Ollevier Midwifery Student Case Load Model Edda Pellegrini Interculturele communicatie in de verloskunde – Klaar voor verwondering? Marianne Vanbellinghen Vaders in beeld: vadervriendelijke zorg in de perinatale periode. Annemarie Hoogewys FRAGNANT, fragile and pregnant: een bordspel rond maatschappelijke kwetsbaarheid in de perinatale periode (deel 2) An De Craecker Bedsharing “ Hoe kan je aansluiten bij ouders “ Simonne Jacobs Midwives and ICM (DEEL 2) Margriet Pluymaekers & Nester T. Moyo Vaccinatie van baby’s en peuters Elke Wierckx, Myriam Den Tandt & Birgit Duytschaever Academic Collaborative Centre Pregnancy and Childbirth: Exchanging knowledge between midwifery practice, research and education focussing on vulnerable pregnancies Hanneke Torij Nieuw in 010, buddyprogramma voor zwangeren op Rotterdam Zuid Wietske Willemse Management of post-partum Hemorrhage, WHO Guidelines in obstetric emergencies Musabwasoni Marie Grace Sandra Dragen van baby’s Els Hendrix

13u30 – 15u

Wat hoort een vroedvrouw te weten over het humaan papilloma virus (HPV) en bacteriële vaginose (BV)? Inge Tency & Chris Van der Aa Training acute verloskundige zorg via simulatie Martine Dorme & Lien Hugelier Bloedgroepen, hoe zit dat? Vera Balduyck & Kathleen Temmerman Rookstopbegeleiding voor en tijdens de zwangerschap Katrien De Wilde Simulatie-Instructie Patiënten Cathleen Gavel Levensreddende vaardigheden in de verloskunde: efficiënt teamwork (zowel technisch als non-technisch) tijdens de urgenties. Postpartumbloeding met shock. Marina Vissers Sluiten van vaginawand en perineumletsels (DEEL 1) Karin Theeuwen De kracht van aanwezigheid en aanraking! (DEEL 1) Kaatje Keppens Vaders in beeld: vadervriendelijke zorg in de perinatale periode. Annemarie Hoogewys FRAGNANT, fragile and pregnant: een bordspel rond maatschappelijke kwetsbaarheid in de perinatale periode (DEEL 1) An De Craecker Borstvoeding begeleiden: van probleemanalyse tot opties

voor de moeder

Veerle Van Bocxstaele Massage in de perinatale periode Griet Wuyts Dragen met een rekbare doek en overzicht draagdoeken en draagsystemen Dagmar Lenaers To dare speaking about it with them: affective and sexual animation for teenagers by midwife Geneviève Castiaux Nieuw in 010, buddyprogramma voor zwangeren op Rotterdam Zuid Wietske Willemse Helping Babies Breathe, the golden minute Musabyimana Twahirwa Jean Damascene Het stageverslag verloskamer, een nieuw concept. Evi Geuten & Cindy Mattens Respecting the latent phase of labour by working with an admission ward. Violet Kamusegya

15u30 – 17u

Bloedgroepen, hoe zit dat? Vera Balduyck & Kathleen Temmerman Dr. Google: Gezondheidsinformatie op het internet en gezondheidsgerelateerde apps voor vrouwen met een kinderwens. Ilse Delbaere & Aline Ollevier Oosterse complementaire geneeskunde in de Vroedkunde Sarah Steckel & Marleen Vercauteren Multidisciplinaire aanbevelingen voor het ontslag op de materniteit met het oog op een kwaliteitsvolle continuïteit van de zorg Florence D’Haenens

Workplace Learning in Midwifery Education in Flanders Mieke Embo Sluiten van vaginawand en perineumletsels (DEEL 2) Karin Theeuwen De kracht van aanwezigheid en aanraking! (DEEL 2) Kaatje Keppens Vaders in beeld: vadervriendelijke zorg in de perinatale periode. Annemarie Hoogewys FRAGNANT, fragile and pregnant: een bordspel rond maatschappelijke kwetsbaarheid in de perinatale periode (DEEL 2) An De Craecker Borstvoeding begeleiden: van probleemanalyse tot opties voor

de moeder

Veerle Van Bocxstaele Dragen met een rekbare doek en overzicht draagdoeken en draagsystemen Dagmar Lenaers To dare speaking about it with them: affective and sexual animation for teenagers by midwife Geneviève Castiaux Management of post-partum Hemorrhage, WHO Guidelines in obstetric emergencies Musabwasoni Marie Grace Sandra

Het stageverslag verloskamer, een nieuw concept. Evi Geuten & Cindy Mattens

Abstracts Workshops Midwifery in Europe: Uitdagingen voor de Belgische vroedvrouw? Joeri Vermeulen, Opleidingshoofd vroedkunde, Erasmushogeschool Brussel. In deze workshop wordt ‘midwifery in Europe’ onder de loep genomen. De European Midwives Association maakte, op basis van verschillende bevragingen en consultaties, een blauwdruk van het werk van de vroedvrouw in Europa. Er wordt ingezoomd op gelijkenissen, maar vooral op voorbeelden in Europa die een bron kunnen zijn voor verdere reflectie en inspiratie. In de workshop wordt met de deelnemers gereflecteerd wat de uitdagingen zijn voor de Belgische vroedvrouw en hoe we verandering kunnen faciliteren.

Workplace Learning in Midwifery Education in Flanders

Mieke Embo, Head of Midwifery, University College Arteveldehogeschool Ghent, Belgium

Workplace learning in midwifery is a continuous and self-directed process of competency development but midwifery workplaces are complex and discontinuous learning environments. The question therefore is how workplace learning can be organized in such a way that ongoing competency development is optimally stimulated throughout the workplace learning curriculum and that learners are prepared for lifelong learning. This workshop aims to describe Embo’s workplace learning model, a model that integrates learning, assessment and supervision in a midwifery competency framework in order to facilitate a continuous self-directed developmental process within and across midwifery workplaces. Furthermore, this workshop aims to highlight a unique co-creation project between all midwifery programmes in Flanders. This project started with the design of a midwifery competency framework and a professional profile. Midwifery educators are now working on the implementation of this integrated workplace learning model because they believe in the strength of joint research and sharing good practices. This workshop is intended for professionals (Thursday) and students (Friday) from Flanders and abroad. As students increasingly receive part of their training at foreign workplaces, an international outlook on the topic becomes indispensable in order to ensure that the learning is continued for the entire lifetime of a midwifery training programme. This highly interactive session will provide educators and students with practical strategies for reflection, feedback, assessment and supervision. Participants will be stimulated to discuss the different components of this model in relation to the reality of daily midwifery practice. Reference: Embo, M. (2015a). Integrating workplace learning, assessment and supervision in health care education. Maastricht: Universitaire Pers; http://pub.maastrichtuniversity.nl/700fdd2c-b660-48cf-ad32-2a9f4effff95.

De MAMMOET: interprofessioneel opleiden at it’s best! Bahareh Goodarzi, verloskundige en docent aan de Academie Verloskunde Amsterdam Groningen. Hoe kan de opleiding verloskunde ervoor zorgen dat verloskundigen in opleiding volgens de principes van veiligheidsmanagement leren samenwerken met andere professionals? Wilt u meer weten over hoe u interprofessioneel opleiden kunt uitrollen in uw organisatie? Of wilt u interprofessioneel opleiden ervaren? Dan verwelkomen wij u bij deze workshop! De MAMMOET (Midwifery Assistant & Midwife Managing Obstetric Emergency Training) is interprofessioneel opleiden at it’s best. Deze calamiteitentraining wordt gegeven door studenten van de Academie Verloskunde Amsterdam Groningen aan kraamverzorgenden. De studenten geven niet alleen de training, maar zijn betrokken bij alle fasen van de ontwikkeling. Het doel van de training is het verbeteren van de medisch technische en communicatieve vaardigheden van de verloskunde studenten en de kraamverzorgenden. En nog belangrijk: leren van elkaar. Dat maakt de verloskundige zorg namelijk veiliger. Wat is onveilige zorg? Hoe ontstaan misverstanden? En hoe kunnen deze voorkomen worden? Door het uitspelen van casuïstiek in een reële situatie en het reflecteren daarop, ondervinden verloskunde studenten en kraamverzorgenden hoe zij samenwerken in een acute situatie kunnen verbeteren. Tijdens de workshop komt de geschiedenis, inhoud en opzet van de training aan bod. Tevens kunt u de bijzondere sfeer tijdens de training beleven tijdens het scenario dat wordt nagespeeld met studenten als instructeur en u als deelnemer. En natuurlijk is er ruimte voor discussie.

Training acute verloskundige zorg via simulatie

Martine Dorme, Praktijklector vroedkunde, Coördinator simulatieonderwijs, Katholieke Hogeschool VIVES. Lien Hugelier, Lector vroedkunde, Katholieke Hogeschool VIVES.

Teamgericht werken, communiceren, organiseren, klinisch redeneren en kritisch reflecteren… in crisissituaties binnen de verloskunde. “HOE” aanleren binnen de opleiding: SIMULATIETRAINING kan een oplossing bieden!

Educator@healthcare: tutoring voor en door studenten

Kathleen Biesmans, Coördinator Educator@healthcare, Coördinator Internationalisering, Katholieke Hogeschool Kempen, Turnhout In educator@healthcare komt de rol van de student als coach aan bod. We richten ons deze keer niet op onze patiënt, maar wel op de medestudenten. Studenten in opleiding begeleiden, behoort namelijk ook tot de competenties van een vroedvrouw. Via een peer-tutoringopdracht worden medestudenten uit het eerste of tweede jaar gecoached. Deze workshop neemt je mee in het basisconcept van het project educator@healthcare. Bovendien ga je praktisch aan de slag en word je uitgedaagd bij het opzetten van je eigen educator-verhaal.

Werkplekleren

Wendy Schoeters, Coördinator Klinisch onderwijs, Karel de Grote-Hogeschool. Hoe creëren we een stimulerend leerklimaat waarin studenten het beste uit zichzelf kunnen halen? Binnen de Karel de Grote-Hogeschool hebben we de afgelopen jaren ervaring opgedaan met de leerwerkplek. Tijdens deze workshop nemen we jullie graag mee in de wereld van werkplekleren. Het principe van de leerwerkplek kan ook onder volgende benamingen worden teruggevonden: leerafdeling, opleidingsafdeling, verpleegkundige werkplaats, praktijkwerkplaats, leerwerkplaats, nursing development units (NDU) . De leerwerkplaats is een samenwerkingsverband tussen de zorginstelling en de hogeschool dat gestalte krijgt in een (verpleeg)afdeling van de zorgaanbieder die bevolkt wordt met studenten verpleegkunde (hier vroedkunde) onder begeleiding van een gekwalificeerde leidinggevende staf vanuit de zorgaanbieder. In begeleidingstaken van studenten wordt door zowel zorgaanbieder als de betrokken onderwijsinstellingen voorzien. (Klingeman & de Lange, 2008) Een leerafdeling is een werkeenheid waarbinnen opleiding en praktijk worden geïntegreerd met een optimaal aantal deelnemers, waardoor de kwaliteit van het werk toeneemt en professionalisering van de deelnemer, werknemers en docenten plaatsvindt (Klingeman & de Lange, 2008). Een leerwerkplaats is een authentieke werkomgeving, waarin een groep studenten alle voor de beroepsuitoefening typerende werkprocessen uitvoert en verantwoordelijk is voor de eindverantwoordelijkheid voor de kwaliteit van het werk (Klingeman & de Lange, 2008). Deze vorm van stagelopen brengt studenten in een contextrijke omgeving waar de student de verschillende competenties van de vroedvrouw kan exploreren en ontwikkelen.

Bloedgroepen, hoe zit dat?

Vera Balduyck, Lector vroedkunde, Odisee Campus Waas (Sint-Niklaas) Kathleen Temmerman, Lector vroedkunde, Odisee Campus Waas (Sint-Niklaas) In Wanneer je in de praktijk geconfronteerd wordt met het toedienen van bloed, is het belangrijk om de bloedgroep van de donor en van de ontvanger te kennen. In deze sessie leer je meer over de verschillende bloedgroepen A, B, AB & O en hoe deze worden bepaald. Ook de Rhesusfactor komt aan bod. Deze workshop biedt je de kans om aan de hand van testjes bloedgroepen te gaan bepalen.

Simulatie-Instructie Patiënten Cathleen Gavel, Lector vroedkunde, SIP-coördinator Verpleegkunde en vroedkunde Karel de Grote-Hogeschool Een simulatie-instructie patiënt (SIP) is een persoon die in de opleidingen Vroedkunde en Verpleegkunde een vooraf bepaalde patiënten rol speelt. Een SIP speelt bijvoorbeeld de rol van een zwangere die op consultatie komt en een gesprek voert met de student vroedvrouw. Door theorie en praktische vaardigheden eerst meermaals in te oefenen in een gecontroleerde omgeving met een SIP, zijn studenten beter voorbereid op het contact met echte patiënten. Na een goede skills training met SIP’s hebben studenten hun vaardigheden beter onder de knie, kunnen ze gerichter vragen stellen en voeren ze hun onderzoeken vlotter uit. SIP’s worden ingezet in alle deeltrajecten van zowel de opleiding Vroedkunde en Verpleegkunde. Studenten kunnen met het goede gestructureerde vraaggesprekken voeren, kunnen technieken inoefenen tot ze dit volledig beheersen. SIP’s kunnen ook worden ingeschakeld bij examens. Tijdens de workshop komen volgende aspecten aan bod: rekrutering, training, curriculum, feedback.

Learning Café en flipped classroom Giovanna Gooris, Praktijklector vroedkunde AP Hogeschool Antwerpen Learning Café

Bij de flipped classroom verwerken studenten de leerinhoud zelfstandig door op voorhand een weblecture door te nemen.

Hierdoor komt er tijd vrij om tijdens contactmomenten actiever met studenten om te gaan, bijvoorbeeld, door het laten toepassen

van eerder geleerde theorie, het oplossen van opdrachten en het beantwoorden van vragen.

Dr. Google: Gezondheidsinformatie op het internet en gezondheidsgerelateerde apps voor vrouwen met een kinderwens. Ilse Delbaere, Lector VIVES Kortrijk, Expertisecentrum Zorginnovatie. Aline Ollevier, Lector VIVES Brugge In 2012 beschikte 95% van de Vlaamse gezinnen (huishoudens met twee volwassenen met kinderen) over een internetverbinding (economie.fgov.be/nl/consument/Internet/ICT_in_cijfers). Uit studies blijkt dat het internet steeds populairder wordt als informatiebron voor zorgvragers (Lee 2014). Het internet kan bijdragen aan patiënt empowerment en aan de patiëntenparticipatie binnen de gezondheidszorg, maar kan langs de andere kant bijdragen aan onnodige ongerustheid door de voorziening van ongenuanceerde of onjuiste informatie (Andreassen 2007). Zwanger zijn en bevallen zijn major life events en bij uitstek gebeurtenissen waarbij veel behoefte is aan informatie (Grimes 2013). Binnen deze workshop willen we dieper ingaan op het gebruik van internet en apps voor het opzoeken van gezondheidsgerelateerde informatie in het algemeen en informatie rond zwangerschap en bevalling in het bijzonder. We nemen een aantal websites en apps kritisch onder de loep.

Interculturele communicatie in de verloskunde – Klaar voor verwondering? Esther Van Grembergen, Docent opleiding vroedkunde Erasmus Hogeschool Brussel (Jette) Marianne Vanbellinghen, Docent opleiding vroedkunde Erasmus Hogeschool Brussel (Jette) Als vroedvrouwen komen we steeds meer in aanraking met patiënten van zeer diverse afkomst. Culturele verschillen kunnen we heel ruim opvatten: het gaat mogelijk om taal, etnische-afkomst, cultuur, religie, sociale achtergrond, … Soms zijn we ons van deze verschillen bewust, soms ook niet. Soms beklemtonen we deze verschillen onnodig, soms gaan we er te snel aan voorbij. Hoewel deze verschillen heel uitdagend kunnen zijn, leiden ze ook vaak tot ergernis, misverstanden. We zijn dan ‘vreemden’ voor elkaar. Deze wederzijdse onbekendheid geeft bij de patiënt vaak het gevoel niet gehoord en begrepen te worden, men voelt zich onheus behandeld of, in het slechtste geval, gediscrimineerd. Bij de zorgverlener leidt dit naast ergernis soms ook tot onverschilligheid, tot het zich halsstarrig vastklampen aan vertrouwde routine handelingen. Vooroordelen en negatieve beeldvorming staan de belangrijke vertrouwensrelatie in de weg. Met deze workshop vertrekken we vanuit jouw ervaringen. We reiken je een aantal inzichten en handvaten aan die van pas kunnen komen om reacties, gebeurtenissen of situaties in interculturele context te begrijpen. Deze handvaten zorgen ervoor dat we niet (te) snel oordelen of in veralgemeningen vervallen. Ergernis kan dan omslaan in verwondering. Hoe nieuwsgieriger je bent naar het waarom van de dingen, hoe genuanceerder je beeld. Dit laat toe je oordeel uit te stellen, minder definitief te maken. Want begrip en respect tonen betekent niet dat je geen eigen mening mag vormen. Een uitgesteld en voorlopig oordeel maken je relatie met de patiënt echter positiever. Zorg en begeleiding worden hierdoor veel optimaler. Bovendien wordt de invulling van je job veel rijker, met steeds nieuwe uitdagingen.

Neonatale stabilisatie Koenraad Smets, medisch diensthoofd Neonatale Intensieve Zorg, UZ Gent Ilse Verhulst, NICU-verpleegkundige Michèle Claus, NICU-verpleegkundige Eveline Van Dijk, Adjunct-hoofdverpleegkundige NICU

In de workshop Neonatale stabilisatie krijgen de deelnemers een hands-on training over de eerste opvang van de pasgeborene, gebaseerd op de officiële ERC-NLS richtlijnen. Eerst worden de actuele richtlijnen voor opvang van de pasgeborene in de verloskamer theoretisch toegelicht. Daarna volgt een vaardigheidstraining in kleinere groepen, waarbij de cursisten vertrouwd worden gemaakt met het materiaal, luchtwegmanagement aanleren en de verschillende technieken van thoraxcompressies inoefenen. In functie van de resterende tijd wordt dit verder ingeoefend aan de hand van de scenario’s.

Rookstopbegeleiding voor en tijdens de zwangerschap Katrien De Wilde, Opleidingshoofd vroedkunde Odisee, PhD-student Ugent. Roken heeft een impact op de fertiliteit van man en vrouw. Roken tijdens de zwangerschap kan verschillende gezondheidsproblemen veroorzaken bij moeder en kind: b.v. placenta praevia, placenta solutio, laag geboortegewicht, preterme geboorte, SIDS, ... De zwangerschap wordt beschouwd als een goede periode om gedragsverandering te introduceren en aan te leren. De vroedvrouw kan hierin een belangrijke rol spelen. Tijdens deze workshop worden de gevolgen van roken tijdens de vruchtbare periode en de zwangerschap besproken en er worden verschillende manieren aangereikt om een (zwanger) koppel te ondersteunen in een rookstopproces. Zowel op de medicamenteuze als niet-medicamenteuze manieren, zoals motiverende gespreksvoering, 5 A’s en AAR-methode wordt dieper ingegaan.

Multidisciplinaire aanbevelingen voor het ontslag op de materniteit met het oog op een kwaliteitsvolle continuïteit van de zorg Florence D’Haenens, Lector en onderzoeker aan de Erasmushogeschool Brussel, Kenniscentrum Brussel, Geïntegreerde zorg Brussel. Introduction: Within the context of a shortened hospital stay, the correct use of the primary and secondary health care, & the need for collaboration, raise a lot of questions about the integration of the care and the patients’ care trajectory. Up to now very little is known about the specific needs of deprived patients in the discharge process. Methods: The fieldwork took place on the postnatal ward of the University Hospital Brussels. A sample of 25 professional health care providers were interviewed and/or observed in practice settings. Thematic analysis was conducted on interviews, field observations, and closed documents. Coding was conducted by one analyst. Another researcher independently reviewed and cross checked the process of analysis with transcripts for consistency using Nvivo10 qualitative software. Results: Discharge is multidisciplinary organized. But communication & collaboration between the different caregivers who together give form to the discharge, are of decisive importance. Yet there is no discipline that claims the coordination of the discharge, and there is no clear coordination role to manage the discharge. Discussion: More attention should be given to discharge, specifically to the preparation and communication, in particular for specific patient groups. The development of transmural and interdisciplinary care paths, protocols and trainings are needed. The value, role, competencies and implications of a discharge planning case manager in the maternal care should be more examined.

Wat hoort een vroedvrouw te weten over het humaan papilloma virus (HPV) en bacteriële vaginose (BV)? Inge Tency, vroedvrouw, docent en onderzoeker Odisee Hogeschool Opleiding vroedkunde Chris Van der Aa, vroedvrouw, praktijklector Odisee Hogeschool Opleiding Vroedkunde Het humaan papillomavirus (HPV) is een seksuele overdraagbare aandoening waarvan bepaalde types (o.a. 16 en 18) gerelateerd zijn aan baarmoederhalskanker. Bescherming tegen bepaalde types van HPV kan gebeuren door vaccinatie en is gratis voor Vlaamse meisjes in het eerste jaar secundair onderwijs. Bacteriële vaginose (BV) is de meest frequente oorzaak van fluor vaginalis en gaat gepaard met een microbiële verandering in het vaginale ecosysteem. BV is geassocieerd met een verhoogd risico op vroeggeboorte en intra-amniotische infectie. Een gedegen kennis van de vroedvrouw over deze twee belangrijke gynaecologische infecties is dan ook noodzakelijk. Via een interactieve workshop zullen de deelnemers zicht krijgen op hun actuele kennis rond HPV en BV en krijgen ze de gelegenheid om de handen uit de mouwen te steken en zelf een HPV en BV screening uit te voeren in een skills lab omgeving, inclusief het uitvoeren van een microscopisch onderzoek.

Oosterse complementaire geneeskunde in de Vroedkunde Sarah Steckel, praktijklector Odisee Hogeschool Opleiding vroedkunde. Marleen Vercauteren, praktijklector Odisee Hogeschool Opleiding vroedkunde. Bij alle Oosterse behandelingen, of ze nu afkomstig zijn uit China, Japan of uit het Boeddhisme, ligt de nadruk vooral op de gehele mens, in tegenstelling tot de westerse geneeskunde waar ziekten meer analytisch en microscopisch bekeken en behandeld worden. Deze manier van denken, waar lichaam, geest en omgeving niet meer los van elkaar gezien kunnen worden, krijgt in de westerse wereld ook steeds meer voorstanders. In de Oosterse therapieën wordt gezondheid energetisch bekeken, terwijl de westerse geneeskunde meer gefocust is op anatomische en materiële kenmerken. Deze Energie, die door het menselijk lichaam beweegt doorheen de meridianen of energiebanen, moet steeds in balans zijn. Een onbalans leidt tot pijn of ziekte.

We bekijken welke bijdrage dit kan geven binnen vroedkunde.

SBAR in de vroedkunde

Marleen Vercauteren, praktijklector Odisee Hogeschool Opleiding vroedkunde. Sarah Steckel, praktijklector Odisee Hogeschool Opleiding vroedkunde. Eén oorzaak van risicovolle momenten binnen processen kan ‘slechte communicatie’ zijn. Om communicatie tussen verschillende hulpverleners (bijvoorbeeld tussen de arts en de vroedvrouw) te verbeteren, werd in Amerika het instrument SBAR ontwikkeld. Hier wordt uitgelegd hoe je dat instrument in een ziekenhuis kunt gebruiken om communicatie te verbeteren.

Levensreddende vaardigheden in de verloskunde: efficiënt teamwork (zowel technisch als non-technisch) tijdens de urgenties. Postpartumbloeding met shock. Marina Vissers, praktijklector vroedkunde Karel de Grote Hogeschool Antwerpen. Acute verloskundige noodsituaties zijn gelukkig zeldzaam. Als ze zich toch voordoen is het uitermate belangrijk dat alle handelingen zodanig geautomatiseerd zijn dat er rustig en adequaat gereageerd kan worden binnen het verloskundig team. In deze training 'Levensreddende vaardigheden in de verloskunde’ oefenen we zowel de technische als non-technische aspecten hiervan in een casus rond postpartumbloeding met shock. Kalm blijven, het overzicht houden, tijdig hulp van anderen inschakelen, hulp coördineren én effectief een noodsituatie oplossen zijn vaardigheden die tijdens deze training worden ingeoefend. Je werkt aan een vlotte systematische aanpak in team in situaties waarin elke seconde telt.

Theoretical framework for midwifery practice Antonella Nespoli, Researcher and Head of the School of Midwifery at the University of Milano Bicocca. The workshop discusses a theoretical framework that can be used by midwives to guide their practice: Midwifery Partnership Model (Guilliland and Pairman 1998) Midwifery partnership provides a model for a midwife/woman relationship. It involves trust, shared control and responsability and shared meaning. It is a reciprocal relationship negotiated and understood by the partner: a childbearing woman and the midwife. The Midwifery Partnership Model aims to shift power from the midwife to the chilbearing woman and seeks to redifine accepted definitions of the midwife as an ‘expert’. Ultimately, midwifery partnership is about self-determination, whereby the childbearing woman is recognised as an ‘expert’, able to define her own needs, to control her own experiences, and to determine the appropriateness of the midwifery care she is receiving.

Midwifery Student Case Load Model Edda Pellegrini, Midwife, Coördinator of the School of Midwifery at the University of Milano Bicocca. The workshop intend to present a model of learning based on the continuity of care as an emerging need in the educational program of the Bachelor in Midwifery. This model consists notably in “experiencing the continuity of care between Student and Woman, from the first contact in early pregnancy until the completion of puerperium. The aim is to give students a learning experience regardless of the caregivers that women choose and models of care” (Australian College of Midwives, 2001). This pathway is considered an effective training methodology (Browne, 2014) The University of Bournemouth made use of it in 1966 (Fry et al, 2011) and it quickly became the central focus in the educational program in some Anglo-Saxon countries (Lewis et al, 2008). The Midwifery Case Load Model (MSCLM) allow, in the opinions of students, an opportunity to provide care for women in the ‘real life context’ and in a continuity mode, throughout a journey, not only a formative step, but also a reflexive practice in their becoming midwife (Rawson, 2010).

De kracht van aanwezigheid en aanraking! Handvaten voor het begeleiden van het proces van verinnerlijking tijdens de perinatale periode. Hoe kan je de binding tussen moeder-kind en partner bevorderen? Kaatje Keppens, Docente vroedkunde Thomas More Lier. Zelfstandige vroedvrouw in het pre- en postnataal gebeuren. Shiatsubeoefenaar met specialisatie verloskunde. De fysieke en emotionele veranderingen en de aanpassingen aan het moederschap zijn zowel voor moeders, vaders als voor de pasgeborenen een sleutelmoment in het leven... Bepaalde activiteiten van zwangeren kunnen spanningen met zich meebrengen waardoor ze haar focus buiten haar lichaam legt. Dit heeft een invloed op het verloop van de zwangerschap, de bevalling en het postpartum. Hoe een moeder deze spanningen ervaart is afhankelijk van het evenwicht dat ze vindt tussen het functioneren in haar omgeving , haar lichaam en haar baby. Je krijgt een aantal oefeningen aangereikt waarmee met hulp van de partner, vrouwen meer naar binnen kunnen keren en contact maken met de baby. De rust die hierdoor ontstaat is energie die naar de baby gaat. De zwangerschap, het baringsproces en het postpartum kunnen hierdoor vlotter verlopen.

Vroedvrouwen kunnen dit proces positief beïnvloeden. De manier waarop we als vroedvrouw aanwezig zijn heeft invloed op de moeder / koppel. Voel je je evenwichtig, oncomfortabel of ben je gespannen? Je geeft dit onbewust door. Als je werkt vanuit je eigen kracht zal je je niet alleen beter voelen, maar ben je ook een betere steun. Aan de hand van oefeningen kan je ervan bewust worden hoe jou houding is.

Vaders in beeld: vadervriendelijke zorg in de perinatale periode. Annemarie Hoogewys, docent Vroedkunde en Pedagogie van het Jonge Kind. Hoofdpromotor ODC GezinsKracht, Arteveldehogeschool Gent. Dat vaders een belangrijke rol spelen in de opvoeding is intussen overtuigend aangetoond. Vaderbetrokkenheid heeft een positieve invloed op de fysieke, sociale en emotionele ontwikkeling van kinderen, op de fysieke en mentale gezondheid van moeders en op hun eigen psychosociale ontwikkeling. Ook tijdens de zwangerschap, de bevalling en de postnatale periode willen vaders betrokken zijn. Weinig regels of modellen beschrijven echter wat vaders precies kunnen, mogen en wensen te doen, weinig handleidingen voor professionals geven aandacht aan het ondersteunen van vaders. Recent onderzoek aan de Arteveldehogeschool toont aan dat deze wens tot vaderbetrokkenheid niet anders is voor vaders in een situatie van maatschappelijke kwetsbaarheid, meer nog, de perinatale periode blijkt een ‘window of opportunity’ om vanuit de kracht die de vaderrol geeft nieuwe kansen voor het gezin aan te grijpen. De vraag naar interventies om vaderbetrokkenheid vroegtijdig te verzekeren is dan ook groot. Om dergelijke interventies succesvol te maken moeten zij zijn gesteund op een model van vaderbetrokkenheid dat in de realiteit is geënt. Het heuristisch model van Lamb (1987), herwerkt door Cabrera et al (2004), vormt hiertoe een geschikte basis. In een eerste deel van de workshop wordt de toepassing van het model in de perinatale context toegelicht. In een tweede deel wordt de vertaling van het model naar de eigen praktijk gemaakt, en zullen de deelnemers samen nadenken over indicatoren voor vader-vriendelijke zorg en zo meewerken aan een ‘father friendly label’ dat zorgverleners –van kraamkliniek tot kindercrèche’ zal enthousiasmeren om op een gefundeerde manier vaderbetrokkenheid te realiseren.

FRAGNANT, fragile and pregnant: een bordspel rond maatschappelijke kwetsbaarheid in de perinatale periode An De Craecker, docent Vroedkunde en medewerker ODC Gezinskracht, Arteveldehogeschool Gent. Het is niet evident om als zorgverlener of student een correcte attitude aan te nemen ten overstaan van een persoon uit een maatschappelijk kwetsbaar milieu. Het is erg moeilijk om je te kunnen inleven in hun situatie , laat staan begrijpen waarom bepaalde keuzes worden gemaakt. Uit wetenschappelijk onderzoek uitgevoerd binnen en buiten de Arteveldehogeschool blijkt daarenboven dat maatschappelijke kwetsbaarheid het best zo vroeg mogelijk- nog voor de geboorte- wordt aangepakt. Daarom heeft het Onderzoek en Dienstverleningscentrum van de Arteveldehogeschool vanuit de opleidingen Vroedkunde en Secundair Onderwijs een bordspel ontwikkeld met als doel kennis en attitude bij te brengen omtrent dit onderwerp. Dit inleefspel ‘FRAGNANT, fragile and pregnant’ genaamd, is ontwikkeld in het kader van een opleiding hieromtrent aan professionelen in de gezondheidszorg nl. vroedvrouwen, artsen, leerkrachten, medewerkers van Kind en Gezin, mutualiteiten, kraamzorgcentra ed. Het spel wordt gespeeld met een spelbegeleider die als taak heeft het spel in goede banen te leiden alsook de wetenschappelijke achtergrond ter beschikking te stellen van de spelers in een voor hen begrijpbare taal. FRAGNANT wordt gespeeld met idealiter 12-18 spelers en duurt ongeveer 2-3u, met inbegrip van een grondige evaluatie nadien.

Midwives and ICM Margriet Pluymaekers, Technical Midwife Advisor ICM Nester T. Moyo, Senior Midwifery Advisor Why is a midwife so important for the health of mothers and their newborns? This workshop provides an outline of the importance and the value of a midwife and discusses what a midwife is according to the ICM Global Standards and how this relates to the position of a midwife in your country. Also, an explanation will be giving on how ICM functions and what ICM can do for you and your country, but also what you can do for ICM.

Massage in de perinatale periode Griet Wuyts, Vroedvrouw, Lector opleiding bachelor in de vroedkunde, Arteveldehogeschool, Gent De internationale confederatie van vroedvrouwen(ICM) schrijft in één van haar visieteksten: ‘…..midwives should be competent in all means of supporting the physiology of childbirth’. Wat kunnen we doen om een dynamisch lichamelijk evenwicht te bevorderen zodat moeder en kind komen tot een goede fysiologische adaptatie? Massage is één van de vele vaardigheden die een vroedvrouw in huis kan hebben om alle kansen te geven aan een normaal perinataal gebeuren. Zwanger zijn, bevallen en borstvoeding geven doet een vrouw met haar lichaam. Een studente schreef in

een evaluatie na een massageles: “ Bewustwording van mijn eigen lichaam is een eerste stap in het verwerven van de competentie om een barende vrouw in haar lichaam te brengen”. In deze sessie ligt de focus op de eigen ervaring met de kunst van het aanraken. Na opwarming en beweging leggen we ons toe op een heerlijk verfrissende en ontspannende massage zodat een vloeiende interactie ontstaat in ons eigen endocrien systeem en autonoom zenuwstelsel. Doelstelling van de workshop is de hormonen in ons eigen lichaam te voelen dansen en dit meenemen naar de jonge gezinnen die we begeleiden als vroedvrouw.

Dragen met een rekbare doek en overzicht draagdoeken en draagsystemen Dagmar Lenaers, gecertificeerd draagconsulente Die Trageschule Tijdens deze workshop zullen de verschillende draagdoeken en ergonomische draagsystemen kort besproken worden. Verder leren we een rekbare draagdoek correct knopen. Om deel te nemen breng je een pop of knuffelbeer mee om mee te oefenen. Indien je zelf een rekbare draagdoek hebt, mag je die ook meebrengen.

Academic Collaborative Centre Pregnancy and Childbirth: Exchanging knowledge between midwifery practice, research and education focussing on vulnerable pregnancies Hanneke Torij, Associate applied research professor Midwifery & Childbirth Midwifery Academy Rotterdam is a cooperation between Rotterdam University of Applied Sciences and Erasmus University Medical Centre concerning midwifery education and research. Research started in 2006 and has been embedded in an Academic Collaborative Centre (ACC) since 2011. Within the ACC practice based scientific research always has its starting point at a problem in - or question from - midwifery practice. Together with midwives, students, teachers and researchers an appropriate research question will be developed and research will be performed. Research outcomes as well as developments during studies are always implemented in midwifery practice and in the midwifery curricula. This procedure has been very successful. Nowadays several research projects (all involving students, teachers, midwives and researchers) at local, regional, national and international level have been performed by the ACC with a focus on urban perinatal health inequalities. One of these project is the regional consortium that includes 39 parties in the Southwest of the Netherlands (midwives, obstetricians, paediatricians, maternity care providers, youth health care, municipal health services, three Universities and many others). The aim of this specific project is to improve cooperation between perinatal health care professionals and to improve perinatal outcomes in this region - specifically for vulnerable pregnant women. During the workshop the ACC with its successes and limitations will be presented and discussed. Also a short insight in the regional consortium project will be given.

To dare speaking about it with them: affective and sexual animation for teenagers by midwife Geneviève Castiaux, midwifery coordinator at the paramedical department HENALLUX , Namur This workshop aims to explore the role of the midwife in affective and sexual education specially dedicated to teenagers, referring to ICM Essential competencies for basic midwifery practice, (2010, Revised 2013), “Competency #2: Midwives provide high quality culturally sensitive health education and services to all in the community, in orde to promote healthy family life, planned pregnancies and positive parenting”. Through different play-based activities, we will try to develop our skills and abilities to speak about relational, affective and sexual life with young’s. We will explore their possible needs about different topics such as: reproductive anatomy, love, contraception, sexually transmitted infections, jealousy, intercourse, teenager pregnancy, violence inside a relationship,… and how to answer most adequately. We will also discover our possible own limits and those of the young’s, within the compass of our society, culture and values. A range of equipment created and used by midwifery students during affective and sexual animations for teenagers will be provided during the workshop.

Nieuw in 010, buddyprogramma voor zwangeren op Rotterdam Zuid Wietske Willemse, Programmaleider Nieuw in 010 Nieuw in 010 is een buddyprogramma waarbij Verloskunde en Maatschappelijk Werk studenten (kwetsbare) zwangeren ondersteunen in Rotterdam Zuid. Geïnspireerd door het Buddy programma van de opleiding Vroedkunde van Artevelde Hogeschool Gent. Hogeschool Rotterdam (onderdeel Expertisecentrum maatschappelijke innovatie, www.emiopzuid.nl) werkt hierin samen met stakeholders uit de stad waaronder de Gemeente Rotterdam, maatschappelijke organisaties als Humanitas, DOCK (http://dock.nl/), Verloskundige Praktijken etc. Kenniscentrum Zorginnovatie van Hogeschool Rotterdam evalueert het programma vanuit het lectoraat Verloskunde en Geboortezorg (Hanneke Torij).

Tijdens deze workshop geven we inzicht in hoe dit programma is opgezet en in wat de meerwaarde is voor zwangeren, studenten en de verloskundige praktijk. Hoe kun je een bijdrage leveren aan de stevige start van kinderen? Wat is het 9 maanden spel? Wat vinden studenten van dit programma? Op welke wijze zijn andere opleidingen ( waaronder de Willem de Kooning Academie) hierbij betrokken? Hoe verloopt de communicatie tussen de diverse beroepsgroepen? Is er een doorsnede cliënt op Rotterdam Zuid? Tijdens deze workshop gaan wij samen met u op zoek naar antwoorden. Laat u verrassen tijdens deze interactieve zoektocht.

Fear of childbirth – why do women fear and what can be done about it? Mirjam Lukasse, Associate professor at midwifery education at the university college of Oslo and Akershus Fear of childbirth is a specific fear in anticipation of a future birth. The definition of fear of childbirth varies across studies, cultures and professions. How many women fear childbirth depends on the definition used. However, a review of the literature suggest that about 10% of pregnant women have severe fear of childbirth. The workshop will look at different definitions, their use, strengths and weaknesses. A number of studies have investigated why and what women fear. These studies present a characteristics and risk factors for women fearing childbirth. Some of the most important factors to discuss at the workshop are other psychological/psychiatric problems, other traumatic life-experiences and previous traumatic experiences within the healthcare. It is important not to forget the partners, friends and relatives when studying fear of childbirth. They may be fearful, they may play a role in the women’s fear and need to be taken on board in the treatment of fear of childbirth. Research suggest that women who have severe fear of childbirth are more likely to give birth by Cesarean Section and have a negative childbirth experience. Different methods/approaches for reducing fear of childbirth and a request for birth by cesarean section have been investigated. The workshop will present some of the latest research on the possible consequences of fear of childbirth and suggestions for treatment. The workshop will be interactive. Some presentation of research findings, some sharing of practical experience, and time for questions and discussion.

Sluiten van vaginawand en perineumletsels

Theeuwen Karin, Verloskundige, docent Academie Verloskunde Maastricht

Cliëntvriendelijke hechttechnieken ontwikkelen zich steeds verder. Wilt u als verloskundige uw kennis van- en inzicht in het hechten van een episiotomie of ruptuur actualiseren? In deze workshop komen nieuwe ontwikkelingen bij zowel het hechten van de vaginawand, de bulbo cavernosus, de onderliggende spierlaag, de huid, een spuiter en de labiaruptuur aan bod. In het programma is naast de theorie vooral aandacht voor het praktisch oefenen van vaardigheden.

Borstvoeding begeleiden: van probleemanalyse tot opties voor de moeder Veerle Van Bocxstaele, Lector Vroedkunde PXL, MSc, Vroedvrouw, Lactatiekundige IBCLC Moeders bij borstvoeding begeleiden behoort tot de corebusiness van de vroedvrouw. Om moeders optimale slaagkansen te bieden bij borstvoeding is een effectieve begeleiding door de vroedvrouw nodig. Als vroedvrouw coach je de moeder, bespreek je met haar de doelen die ze wenst te bereiken en die voor haar haalbaar zijn. Belangrijk is aandachtig te luisteren naar wat de moeder zelf al heeft geprobeerd. Je biedt de moeder enkele opties aan zodat ze zelf kan kiezen wat ze wil uitproberen. Nog te veel vrouwen stoppen hun borstvoeding vroegtijdig omdat ze borstvoeding als pijnlijk ervaren of omdat ze twijfelen over hun melkproductie. Tijdens deze workshop komen, via casuïstiek, aandachtspunten en tips aanbod om moeders effectief te begeleiden in deze problematiek. Er wordt ook gefocust op het snel herkennen van een probleem met de mogelijke opties en behandelingen.

Vaccinatie van baby’s en peuters Elke Wierckx, Docent opleiding bachelor in vroedkunde, Arteveldehogeschool Myriam Den Tandt, Provinciale stafmedewerker Preventieve Gezinsondersteuning Kind en Gezin

Birgit Duytschaever, Provinciaal adviserende arts Kind en Gezin

De taakbeschrijving van verpleegkundigen en vroedvrouwen in Kind en Gezin is uitgebreid met de bevoegdheid om onder supervisie van een arts peuters en kleuters te vaccineren. In deze workshop wordt de vaccinatietechniek gedemonstreerd en ingeoefend aan de hand van een protocol dat in samenwerking met Kind en Gezin en enkele hogescholen samengesteld wordt. De lesgevers hebben ervaring in het geven van deze workshop voor medewerkers van Kind en Gezin. De samenwerking tussen een docent van de hogeschool en medewerkers van Kind en Gezin biedt een inhoudelijke meerwaarde en een voorbeeld van een kruisbestuiving tussen een onderwijsinstelling en een organisatie in het werkveld. De nadruk ligt op het inoefenen van de vaccinatietechniek. Daarom wordt van de deelnemers verwacht dat zij op voorhand de e-learningmodule ‘vaccineren’ bekijken via de website van Kind en Gezin: http://www.kindengezinacademie.be. Om toegang te krijgen zal gevraagd worden om een login aan te maken. Na bevestiging van account ga je naar het item gezondheid en daarna klik je op het item vaccineren.

Dragen van baby’s Els Hendrix, Opleidingshoofd Vroedkunde Hogeschool PXL Deze workshop is een initiatieworkshop over het dragen van baby’s. Het zal je theoretische inzichten bieden maar ook een antwoord bieden op een hoop praktische vragen, evenals de mogelijkheid om zelf te oefenen met het knopen van een draagdoek.

Het stageverslag verloskamer, een nieuw concept. Evi Geuten, lector opleiding vroedkunde UC Leuven Cindy Mattens, stagecoördinator en lector opleiding vroedkunde UC Leuven

Het stageverslag binnen een praktijkgerichte opleiding zoals vroedkunde, valt niet meer weg te denken. Maar hoe houden we het uitdagend genoeg, laten we studenten van elkaar leren, stimuleren we het kritisch kijken en vermijden we kopieergedrag? In onze opleiding zijn we daarom op zoek gegaan naar een nieuw concept stageverslaggeving, waar we trachten te voldoen aan bovenstaande voorwaarden. Tijdens deze workshop laten we jullie proeven van het nieuwe opzet.

Management of post-partum Hemorrhage, WHO Guidelines in obstetric emergencies Musabwasoni Marie Grace Sandra, Registered Midwife, Head of Midwifery Department University of Rwanda, College of Medicine and health science, School of nursing and midwifery, Kibungo Campus

Helping Babies Breathe, the golden minute Musabyimana Twahirwa Jean Damascene, Registered Nurse, University of Rwanda ( UR), College of Medicine and Health Sciences, School of Nursing and Midwifery, Nyarugenge campus

Respecting the latent phase of labour by working with an admission ward. Violet Kamusegya, Registered Nurse/Midwife, Area Manager Maternity Wing Lubaga Hospital, Kampala, Uganda