Profielkeuze - Rotterdam · Profielkeuze vwo 1617 3 Beste leerling, In het derde jaar van het vwo...

33
Profielkeuze VWO Een introductie op de bovenbouw in het voortgezet onderwijs voor leerlingen in de derde klas van het vwo en hun ouders.

Transcript of Profielkeuze - Rotterdam · Profielkeuze vwo 1617 3 Beste leerling, In het derde jaar van het vwo...

Profielkeuze

VWO

Eenintroductieopdebovenbouwinhetvoortgezetonderwijsvoorleerlingenindederdeklasvanhetvwoenhunouders.

Profielkeuzevwo1617

2

Profielkeuzevwo1617

3

Besteleerling,Inhetderde jaarvanhetvwoga jeeenprofielkiezenvoordebovenbouw.Datwordthelemaal jouwkeuze, maar je wordt er gelukkig ook bij geholpen. De mentor zal je hier het grootste gedeelte bijhelpen,maarookdevakdocentenspeleneenbelangrijkerol.Hetdoelvandekeuzebegeleidingditjaarisdatjeaanheteindevanditjaareenprofielgekozenhebt,waarmeejevolvertrouwendevierdeklasinkangaan.In dit boekje staat alle informatiedie je nodighebtomeen goede keuze te kunnenmaken, zoals deinhoud van de vakken in de bovenbouw en demanier waarop de profielen zijn opgebouwd. Er valtnamelijkveeltekiezen,zowelbinnenalsbuitenjeprofiel.Ik hoop dat deze informatie je helpt bij het maken van een verantwoorde keuze. Mochten er nogonduidelijkheden, vragen of opmerkingen zijn, dan hoor ik dat graag. Je kunt altijd bij je mentorlangslopenvoorvragenoflangskomenbijhetdecanaat.Metvriendelijkegroeten,J.PerdaanDecaanvwoRotterdam,september2016

Profielkeuzevwo1617

4

InhoudsopgaveKeuzebegeleiding

Blz.5

Rolvandeouders

Blz.5

Hetdecanaat

Blz.5

Belangrijkedata

Blz.6

Profielen(algemeneinformatie)

Blz.7

Studielast

Blz.8

KleineClusters

Blz.8

Extravakken

Blz.8

Wijziginginvakkenkeuze

Blz.9

Doorstroomeisen

Blz.10

Omschrijvingvanvakkenindebovenbouw

Blz.11

Profielenatheneum

Blz.21

Profielengymnasium

Blz.26

Bijlage1–Overzichtprofielen

Blz.31

Bijlage2–Wiskundewijzer

Blz.33

Profielkeuzevwo1617

5

KeuzebegeleidingIndederdeklaskrijgenleerlingenintensievebegeleidingbijhetmakenvandeprofielkeuze.Dooreenprofiel tekiezengeeftde leerling richtingaanzijnvakkenpakket:de leerlingkiesteensamenhangendvakkenpakketenheeftdaarnaastdevrijheidomzelfnogeenvaktekiezen.Eenaantalvakkenisvooralleleerlingenverplicht.Dementorenverzorgenindederdeklaskeuzebegeleidingslessen.Hetdoelvandielessenisleerlingenaanhetdenkenzettenoverdekeuzediezemoetenmaken.Zekrijgenopdrachtenwaarmeezemeeroverzichzelftewetenkomen.Daarnaastkrijgenzeinformatieoveropleidingenenberoepenenwordenzegetestopbelangstellingenandereeigenschappendievanbelangzijnvooreenkeuzediebijzepast.Ookzalerdit jaargerichtvoorlichtingwordengegevenoverdevakkendiezeindebovenbouwzullenkrijgen.Erwordt dit jaar twee keer eenprofielkeuze gemaakt.De voorlopigeprofielkeuze vindt plaats in hetbegin vanmaart en de definitieve profielkeuze halfmei. Zo is er na de voorlopige profielkeuze voorleerling,oudersendocentenvoldoendetijdomdeprofielkeuzeteoverdenken.Methetkiezenvaneenvakkenpakket maakt de leerling al een voorsortering voor zijn vervolgopleiding. Het is daarom vanbelangomeengoeddoordachtekeuzetemaken,omdathetveranderenvanprofiel indebovenbouwnietmeermogelijkis.In de bovenbouw verandert de keuzebegeleiding in een studiekeuzebegeleiding. De leerlingen zullenonder andere open dagen bezoeken, deelnemen aan proefstudeerdagen, met studenten meelopen,informatieopvragenen interviewshoudenmetberoepsbeoefenaren.Hierovervolgt indebovenbouwmeerinformatie.RolvandeoudersVandeouderswordtverwachtdatzijactiefmethunzoonofdochtermeedenkenoverdeprofielkeuzeenstudiekeuze.Deouderswordenuitgenodigdopverschillendeouderavondenwaardeprofielkeuzeenstudiekeuze aandacht krijgt.Ouders speleneenbelangrijke rol in debegeleiding vanhun kindbij diekeuzes.Daaromishetvanbelangomgoedopdehoogtezijnvanhetkeuzeproces,watertekiezenvaltenwatdegevolgenvaneenbepaaldekeuzekunnenzijn.Opdonderdag9februari2017organiserendedecanen een extra (facultatieve) ouderavond. Op deze ouderavond worden de profielen nadertoegelichteniserruimtevoorvragen.HetdecanaatHetdecanaatgeeftinformatieophetgebiedvanprofielenenvervolgopleidingen,diedoordementorenindementorlessengebruiktworden.Hetisvoorleerlingenaltijdmogelijkomeenafspraaktemakenbijhetdecanaatbijvragenoverdeprofielkeuzeofvervolgopleiding.Hetdecanaatsteambestaatuit:

• Mw.drs.J.C.Endedijk(afkorting:ENK),decaanhavo• Dhr.mr.J.Perdaan(afkorting:PER),decaanvwo• Mw.A.Kramer(afkorting:KRM),medewerksterdecanaat

Hetdecanaatisdagelijksgeopendvan8.15tot16.15uur,behalveopwoensdag.Hetdecanaatispere-mailtebereikenopdecanaat@emmauscollege.nl.

Profielkeuzevwo1617

6

Belangrijkedata

19septembert/m20januari Leerlingen volgen keuzebegeleidingslessen aan de hand van delesmethode‘Yubu’.Dezelessenwordendoordementorgegeven.

24november

Beroepenmarkt, oud-leerlingenvoorlichting en informatiemarkt: ouderskomen op deze avond op school vertellen over hun beroep, oud-leerlingenvanhetEmmauscollegevertellenoverhunhuidigestudieenindeaulaisereenmarktwaardiversehogescholenenuniversiteitenzichpresenteren.Eenleukemanieromwatmeertewetentekomenoverhetberoepofstudiewaarjeinteresseinhebt.Hetisvoordederdeklassersgeenverplichteactiviteit.

30januari

Invoerenadviezendoorvakdocenten:alledocenten(vaneenkeuzevakindebovenbouw)dienuindederdeklassenlesgeven,geveneenadviesofhet verstandig is om dat vak in de bovenbouw te volgen. Het is eenadvies,maarweleenheelbelangrijkadvies.

Week

van

de

profielkeu

ze 7-10februari Alledocentendielesgevenindederdeklasgevendezeweekvoorlichting

overhunvakindebovenbouw.

7februari Voorlichting van de vakken biologie, filosofie, informatica, muziek,wiskundeenmaatschappijwetenschappen.

9februari Voorouders:eenvoorlichtingsavonddoorhetdecanaatvoordeoudersvandederdeklassersoverdeprofielkeuze.

23januarit/m10maart Leerlingen voeren gesprekkenmet dementor in kleine groepjes en/ofindividueel.

10maart

Inleverenvoorlopigeprofielkeuze.Wanneereenleerlingkiestvooreenvakwaareennegatiefadviesvoorisgegeven,ofwanneereenleerlingkiestvooreenextravakterwijlhij/zijerin zijn algemeenheid niet zo goed voorstaat, zal de mentor extragesprekkenplannenoverdeprofielkeuze.

3april Invoerendefinitieveadviezendoordevakdocenten.

12meiInleverendefinitieveprofielkeuze.Dezedefinitieveprofielkeuzewordtdooroudersondertekendenkannadezedatumnietmeergewijzigdworden.

Profielkeuzevwo1617

7

Profielen(algemeneinformatie)Op de havo en vwo kunnen leerlingen kiezen uit vier profielen. Bepaalde vakken zijn aan elkaargekoppeld binnen een profiel, een leerling kan dus niet zomaar vakken kiezen. Het gaat daarbij omvakkendienaar inhoudenaanpakraakvlakkenmetelkaarhebben.Deveronderstellingdaarbij is,datzo’ngroeperingvanvakkeneenbetereaansluitingopvervolgopleidingenenberoepssectorenmogelijkmaakt.Devierprofielenzijn:• CultuurenMaatschappij (C&M)• EconomieenMaatschappij(E&M)• NatuurenGezondheid(N&G)• NatuurenTechniek(N&T)Eendeelvandestof isvooralleprofielengelijk:hetgemeenschappelijkedeel.Hierinzittenvooralleleerlingenverplichtevakken,zoalsNederlands,Engels,lichamelijkeopvoedingenz.Het tweededeel bestaat uit een vakkenpakketwat voor elk profiel anders is: hetprofieldeel.Daarinvindenwedevakkendievoorhetprofielbepalendzijn.Binneneenprofielheefteenleerlingsomsdekeuzeuiteenaantalvakken.Tenslotte is er in elk profiel een gedeeltedat vrij in te vullen is: hetvrijedeel.Hiermoet een keuzegemaakt worden voor een examenvak. Hier kan gekozen worden uit (bijna) alle door de schoolaangeboden vakken. Voor de getalenteerde leerlingen die een stapje extra willen doen, is er demogelijkheidomeenextravaktekiezeninhetvrijedeel.Schematischweergegeven:

Gemeenschappelijkdeel(geenkeuzevrijheid)

Cultuur&Maatschappij(beperkte

keuzevrijheid)

Economie&Maatschappij(beperkte

keuzevrijheid)

Natuur&Gezondheid(beperkte

keuzevrijheid)

Natuur&Techniek(beperkte

keuzevrijheid)

Vrijedeel(keuzevrijheid)

Extravak(enkelvoorgetalenteerdeleerlingen)

Profielkeuzevwo1617

8

StudielastEr is bij elk profiel sprake van een minimale studielast. De studielast is het totale aantal les- enhuiswerkuren.Dezeurenzijnverdeeldoverdevakken.Destudielastpervakenhettotaal iswettelijkvastgelegdinstudielasttabellen.Detabellen:Aardrijkskunde 440 Levensbeschouwing 120Biologie 480 Lichamelijkeopvoeding 160Culturele Kunstzinnige Vorming (voorgymnasium:KlassiekeCultureleVorming)

160 Maatschappijleer 120

Duits 480 Maatschappijwetenschappen 440Economie 480 Management&Organisatie 440Engels 400 Mentoruur Filosofie 480 Muziek 480Frans 480 Natuurkunde 480Geschiedenis 480 Nederlands 480Grieks(alleengymnasium) 600 OriëntatieopVervolgonderwijs 40Informatica 440 Profielwerkstuk 80Internationalisering 40 Scheikunde 440Keuzewerktijd WiskundeA 520Kunst–BeeldendeVormgeving 480 WiskundeB 600Latijn(alleengymnasium) 600 WiskundeC 480 WiskundeD 440Deverdelingvandestudielastoverlesuren,huiswerk,zelfstudieopschool,excursiesenz.wordtbepaalddoordeschool.Het schooljaar is ingedeeld indrieperiodes.Dezeperiodeswordensteedsafgeslotenmeteentoetsweek.Gedurendeeenperiodewerktde leerlingaanopdrachtendiezelfstandigmoetenworden uitgevoerd. Na elke periode krijgt de leerling een rapport. Het lesrooster kent een vastprogrammaenkeuzewerktijd.Gedurendehetvasteprogrammavolgtdeleerlinggewoonlessenvolgenseen vast rooster. In het programma komt de totale basisstof aan de orde. In tegenstelling tot deonderbouw zal iedere leerling echter een persoonlijk rooster hebben, afhankelijk van zijn of haarvakkenpakket.Opeenvastmomentindeweekiserkeuzewerktijd.Deleerlingmagdaarbijkeuzesmakendiehetbesteaansluitenbijzijn/haarsituatie.Daarbijkanonderanderegekozenwordenvoorvakondersteuningsuren.Indezeurengeefteenvakdocentsteunbijopdrachtenwaarzelfstandigaanmoetwordengewerkt.KleineclustersAlseenvakdoorheelweinigleerlingenwordtgekozen,kandeschoolleidingbesluitenomhetvaknietaantebiedenofnaareenandereoplossingtezoeken.ExtravakkenAlsdeprofielkeuzesgemaaktzijn(gemeenschappelijkdeel,profieldeelenvrijdeel),wordtvoldaanaande wettelijk gestelde eisen om een diploma te behalen. Daarnaast mag iedere leerling een verzoekindienenvooreenextravakofzelfstweeextravakken.Datkaneenvoordeelzijnbijvervolgopleidingen.Eenextravak isalleenweggelegdvoorgetalenteerde leerlingenof leerlingendieeenextravaknodighebbenvooreenvervolgopleiding.Erisgeengarantiedathetextravakwordtingeroosterd,alwordtbijhetmaken van het rooster het wel altijd geprobeerd. Als dat niet lukt, zal de leerling dat extra vak

Profielkeuzevwo1617

9

(gedeeltelijk) buiten het rooster ommoeten volgen. Dan vallen één ofmeer uren van dat extra vaksamenmetdeurenvaneenandervakvanhetrooster.Dedocentspreektdanmetdeleerlingafhoedatextra vak gevolgd kan worden. Daarbij kan o.a. KWT (keuzewerktijd) een rol spelen. Een eventueeltweede extra vak wordt niet standaard ingeroosterd. Daarover worden dan individuele afsprakengemaakt.Hetisdusbelangrijkdatergoednagedachtwordtoverdevolgorde,mochteenleerlingtweeextravakkenwillenvolgen.Wijzigingeninvakkenkeuze Dekeuzevanhetprofielwordt indederdeklasgemaakt.Datgebeurt insamenspraakmetoudersenmetbegeleidingvandementor.Er iseenweloverwogenkeuzegemaakt,waarlangoverisnagedacht.De keuze is geen vrijblijvende zaak: op basis van de keuzes van de leerlingen wordt het nieuweschooljaar ingericht. Er wordt bepaald hoeveel groepen en klassen er voor de verschillende vakkenkomen; daarvoor worden docenten aangesteld en er wordt op basis van de gemaakte keuzes eenroostergemaakt.In het nieuwe schooljaar kan de keuze niet zomaar gewijzigdworden. Eenwijziging heeft doorgaansgrote gevolgen. Vaak moet er voor meerdere vakken gewisseld worden van lesgroep of moet eenleerling ineenandereklasgeplaatstworden. Ineenenkelgeval ishetzelfsmogelijkdatdegewenstewijziginghelemaalnietkanwordeningeroosterd.Somskomenleerlingenalnatweeofdrie lesseninhetnieuweschooljaarmeldendatzeeengekozenvakniet(meer)zienzitten:hetlijkttemoeilijk,issaaietc.Tochmagjedannietdirectwisselenvanvak,datkanpasnadeeersteperiode.Weverlangenvanleerlingeneenlangereinspanningdaneenoftweewekenomteontdekkenofeenvakaldannietgeschiktis.Gangvanzakenbijhetwisselenvanvakkenofprofielin4vwo

• Vak-en/ofprofielwisselingenwordenniettoegestaangedurendedeeersteperiode.• Alsleerlingenvanvakofprofielwillenwisselen,kunnenzijeenbeargumenteerdverzoekdoenbij

deconrectordirectaanheteindvandeeersteperiode.• Het verzoek wordt ingewilligd, tenzij dat om schoolorganisatorische redenen onmogelijk is

(rooster,groepsgroottee.d.).• Na1januariisvak-ofprofielwisselingnietmeermogelijk.

Gangvanzakenbijhetwisselenvanvakkenofprofielin5vwoen6vwo

• Vak-en/ofprofielwisselingenzijnindezeklassennietmeermogelijk.Gangvanzakenbijhet1eextravakin4vwo

• Leerlingenkrijgendegelegenheideen1eextravaktekiezen,inoverlegmetdementor.Slechtsgetalenteerdeleerlingenmogeneenextravakvolgen.

• Wedoenmoeiteomhet1eextravakmeeteroosteren.• Als inhetbeginvanhetschooljaarduidelijk iswelkeoplossingvoorhetextravak isgevonden,

kunnenleerlingenboekenvoordatvakbestellen.• Deleerlingenmogenhet1eextravaklatenvallen,maarnieteerderdannadeeersteperiode.

Gangvanzakenbijhet1eextravakin5vwoen6vwo

• Leerlingenmet een 1e extra vak in 4vwo en 5vwo krijgen aan het eind van het jaar de vraagvoorgelegdofzijditwillencontinuerenin5vworespectievelijk6vwo.

Profielkeuzevwo1617

10

• Zonee,danvervalthet1eextravakmetingangvanhetnieuweschooljaarendoenweookgeenpogingomhetmeeteroosteren.Dezeleerlingenkrijgennogweleenrapportcijfervoordatvakophetovergangsrapport.

• Zoja,dangeldenvoorhendezelfderegelsalshiervoorvoor4vwo.Gangvanzakenbijhet2eextravakin4vwo

• Leerlingenkrijgendegelegenheideen2eextravaktekiezen,inoverlegmetdementor.Diegaatover de consequenties en de zwaarte hiervanmet leerling en ouders in gesprek. Slechts zeergetalenteerdeleerlingenkunneneentweedeextravakvolgen.

• Het2eextravakwordtnietingeroosterd.• Metdeleerlingenwordtdirectbijaanvangvanhetschooljaarbesprokenhoedit2eextravakin

het rooster kan worden ingepast. De praktijk leert dat dit vak dan voor een of meer urensamenvaltmeteenandervakophetrooster.OnderandereKWTkandaneenoplossingbieden.Zijkunnendankiezenofzedat2eextravakalsnognemenofervanafzien.

• Pas als de leerling met de afdelingsconrector afspraken over het volgen van het vak heeftgemaakt,kanhij/zijdeboekenvoorhet2eextravakbestellen.

Gangvanzakenbijhet2eextravakin5vwoen6vwo

• Leerlingenmet een 2e extra vak in 4vwo en 5vwo krijgen aan het eind van het jaar de vraagvoorgelegdofzijditwillencontinuerenin5vworespectievelijk6vwo.

• Zonee,danvervalthet2eextravakmet ingangvanhetnieuweschooljaar.Zekrijgennogweleenrapportcijfervoordatvakophetovergangsrapport.

• Zoja,dangeldenvoorhendezelfderegelsalsin4vwo.

DoorstroomeisenWanneer jealweetwelkestudiejewiltgaandoen,ofwelkestudierichting jeopwilt,kijkdaneensnaardedoorstroomeisenvandemiddelbareschoolnaarhetvervolgonderwijs.Sommigeopleidingenstelleneisenaanjevakkenpakket.Opinternetstaanlijstenmetdemeesteopleidingenenmetwelkeprofielenjetoegangtotdestudieshebt.Wiljenahetvwograageenuniversitairestudiegaandoen,kijkdaneensnaardevooropleidingseisenvanvwonaarwo.Wiljenahetvwograageenopleidingaaneenhogeschoolgaandoen,kijkdaneensnaar de vooropleidingseisen van havo/vwo naar hbo. Deze doorstroomeisen zijn op de volgendemanier te vinden: Ga naar studiekeuze.qompas.nl, klik op studies en halverwege de pagina staantweelinksnaareenpdfmetalledoorstroomeisennaarwoenhbo.

Profielkeuzevwo1617

11

OmschrijvingvanvakkenindebovenbouwAardrijkskundeNa de verplichting van aardrijkskunde in de onderbouwmag vanaf het derde leerjaar aardrijkskundegekozen worden als profielvak in de profielen C&M, E&M en N&G. Aardrijkskunde is in tallozevervolgopleidingenzeergewenst. Indebovenbouw isde leerstofverdeeld in zogenaamdedomeinen,ofwelleergebieden.Ditkunnenletterlijkgebiedenzijn,zoalsbijvoorbeeldhetMiddellandseZeegebied,Zuidoost Azië, of de eigen omgeving. Deze gebieden vormen de kapstok voor talloze actuele enspannende thema’s zoals natuurrampen, milieuproblemen, millenniumdoelen, mooie of vervelendedingen in steden, het inrichten van dichtbevolkte gebieden. Uiteraard is kennis belangrijk, maar deleerling krijgt in de loop van de bovenbouw ook allerlei vaardigheden onder de knie zoals: goedegeografische vragen stellen, geografische problemen oplossen, bronnen- en teksten analyseren enonderzoekdoen.Erwordtgewerktmetkaarten,deatlasendecomputer.Omdetheorieinpraktijktebrengengaandeleerlingenooknaarbuiten.Alinhetvierdeleerjaarwordtbegonnenmetdevoorbereidingophetcentraalexamen. De toetsenbestaan uit schoolexamens (SE) enworden afgeslotenmet het centraal examen (CE). Tijdens de SE’soefenenweook alvast de CE stof, zodat niet alles in een keer geleerd hoeft teworden.Uiteraard ishierbij volop ondersteuning vanuit de methode die we gebruiken, met oefentoetsen,computeranimatiesenallerleipraktischeopdrachten.BiologieAlgemeenBiologieisdéwetenschapvande21eeeuwenditvakhoudtzichbezigmetdestudievanhetlevenenlevendeorganismen.Fundamentelevragendiebinnendebiologieaanbodkomenzijn:• Hoeishetlevenopaardeinalzijnverscheidenheidtotstandgekomen?• Hoeontwikkelenbestaandeorganismenzichvanhunvroegsteontwikkelingsvormtothetvolwassen

stadium?• Hoekunnenorganismenzichaanpassenaaneensteedsveranderendeomgeving?ProfielenBiologievormtmet480studielasturenhetkernvakvanhetprofielNatuurenGezondheid.Ditprofielisdévooropleidingvooralleopleidingen indemedischeennatuurwetenschappelijkesector.DeandereprofielvakkenbinnenNatuurenGezondheidzijnwiskunde(AofB)enscheikunde.Daarnaastmoetnogeenextravakgekozenworden:natuurkundeofaardrijkskunde.Voorwie overweegt om later een studie in de gezondheidssector te kiezen is bij N&G natuurkundeverplicht.BijdiestudierichtingenkanmenookterechtmethetprofielN&T,mitsdaarbijalsextravakbiologieisgekozen.InhoudIn het biologieprogramma spelen vaardigheden een belangrijke rol, waarbij het accent ligt opnatuurwetenschappelijkonderzoek.Jezultindebiologielessendanookveelpracticumdoen.Daarnaastkomen algemene vaardigheden aan bod als gegevens analyseren,werkenmet tabellen en grafieken,standpuntenbeargumenterenofeenpresentatieverzorgen.Naastvaardighedeniseruiteraardtheorie,waarbijeenthemavanuitverschillendestandpuntenwordtbekeken.Jekuntdaarbijuitgaanvanhetorganisme,maarookvanuitdecelofeenmolecuulzoalshetDNA.Jezouookjuistvoorveelgrotereeenhedenkunnenkiezenalsdepopulatieofhetecosysteem.Die theorie wordt uitgelegd vanuit contexten als leefwereld, beroep en wetenschap. Dat betekentbijvoorbeeld in het kader van ‘levenscyclus’ niet alleen aandacht voor bouw en werking vanvoortplantingsorganen, maar ook voor diagnose en therapie bij kanker, voor in vitro fertilisatie

Profielkeuzevwo1617

12

(gezondheid),hetgekloondeschaapDollyenvoordemogelijkheidominsulinetelatenproducerendoorbacteriën(biotechnologie).ToetsingNaasteenaantal theorietoetsen zijnerelk jaar tweegrotepraktischeopdrachten,dieookmeetellenvoor het schoolexamen. De voorbereiding op een praktische opdracht gebeurt vooral methandelingsdelen,waarbijvoorafvaardighedengeoefendworden.Bijhetschoolexamenwordtongeveer70%vanhetcijferbepaalddoortheorieen30%doorpraktischeopdrachten.KeuzeKiezen voor biologie betekent dat je nieuwsgierig bent en antwoorden zoekt op de vragen ‘hoe’,‘waardoor’en‘welkeverbanden’.Hethoudtookindatjekritischenvasthoudendbentenniettevredenmeteenhalfantwoord.Jekiestvooreenveelzijdigvakmetveelpraktischeaspecten.Hetvakbiologiebiedt met een zeer breed scala aan onderwerpen ruimschoots genoeg om leerlingen daarnaast ookwetenschappelijkteboeien.Hetiseenlevendvakenhetisnooitaf!DuitsDuits indeTweedeFase, isdat zinvol?Zeker!Dekans isnamelijkheelgrootdat je in je toekomstigestudieofberoepmetDuitstemakenkrijgt.Weverdienennamelijkheelveelgeld inDuitslandenduskomenweookheelveelincontactmetonzeOosterburen.Watga jedandoen? Inprincipega jedoormetwat je indeonderbouwalhebtgeleerd. Indevierdeherhaaljeallegrammatica,diejeindeonderbouwhebtgeleerd,dusdathoeftgeenstruikelbloktezijn.Verdernatuurlijkookspreken,luisteren,lezenenschrijven.Watnieuw is, isde literatuur.Belangrijk,omdat jeviadegedachtenvanschrijverskunt lerenhoedemenseninDuitsland,OostenrijkenZwitserlanddachtenoverhunlandinhetverledenendenkeninhetheden. En dat leidt tot een beter begrip van onze buren. Een taal leren is één, maar voor echtecommunicatieisookbegripnodigendatleerjeonderandereuitdeliteratuur.Verdermakenwe natuurlijk graag gebruik van alles wat de Duitstalige landen ons bieden via onderandereinternet,TV-zendersenspeelfilms(zoveelmogelijkmetDuitseondertiteling).Eenprimamanieromdetaalenhetlandnogbetertelerenkennen.Wiljemeerweten?JebentaltijdwelkombijéénvandedocentenDuitsenjemagookineentussenuuraltijdeenleskomenbijwonenomjebetereenbeeldtekunnenvormen.EconomieIndederdeklasmaakjealkennismethetvakEconomie.Economieiseenverplichtvak inhetprofielE&M(EconomieenMaatschappij),maarkanookinhetvrijedeelgekozenworden.Bijditvakleerjevooraloverhetomgaandoordemensmetbeperktemiddelenomzogoedmogelijkinzijnbehoeftentekunnenvoorzien.Daarbijwordtzowelopindividueelniveaualsopgrotereschaalnaardit gedrag gekeken. We willen begrijpen hoe kinderen met hun zakgeld en vrije tijd omgaan, hoedirecties van bedrijven hun investeringsbeslissingen nemen,maar ookwillenwe inzicht krijgen in debesluitvormingbijdeoverheidofbijdeEuropeseUnie.Wieeconomiealsvakheeft,ontwikkeltzijnalgemenekennis, leertanalyserenddenken, verruimtzijnmogelijkhedenvoorvervolgopleidingenendoetvaardighedenop,diegoedvanpaskomenopvelerleigebied. Om succesvol te zijn bij economie, is een goede taal- en rekenvaardigheid een belangrijkvoordeel,maarvoldoendebelangstellingeneengoedewerkhoudingzijnookonmisbaar.Gelukkigbenjealheelwatvoorbeeldenindederdeklastegengekomen.Jeweetdaardooraleenbeetjewat je te wachten staat. Het kiezen van het juiste profiel en de beste vakken in het vrije deel ismisschienweleenvandebelangrijksteeconomischekeuzes,diejeinjelevengaatmaken.FilosofieBenjeeigenwijs,maarkunjeookkritischnaarjeeigenopvattingenkijken?Houdjevanargumentenendiscussie?Danisfilosofieietsvoorjou!

Profielkeuzevwo1617

13

Filosofie betekent letterlijk “liefde voor wijsheid”. Filosofie vraagt dan ook een onderzoekende engeïnteresseerde houding. Je moet durven kritisch te zijn. Zeker naar jezelf toe. En je moet willendoorbijtenenworstelenmetargumenten.Wijsheidkrijgjenietcadeau.Filosofieislerendenkenmetdehersenenvandegrotefilosofen.Indeloopderjarenverzameljeeensetvlijmscherpeargumentenenzaljemerkendatjesnellerdevingeropdezereplekweetteleggenindiscussies.Filosofie kan over heel veel onderwerpen gaan. Iedere wetenschap kent een filosofie van diewetenschap.Filosofieisvooraleenbenaderingswijze.Bijfilosofiegajenadenkenoveraannamesdiewemaken.Voorbeeldenvanvragendiewegaanonderzoekenzijn:

• Mogenoudersmetopzetproberenhunkinddoofgeborentelatenworden?• Magjeineendemocratiealleszeggenwatjedenkt?• Ishetrechtvaardigdateenmedischspecialistmeerverdientdaneenminister?• Kunnendierenrechtenhebben?• Zijnmensenvrij?

Filosofie vormt een goede voorbereiding op een studie aande universiteit. Demanier van denken ismeer academischdanbij andere vakkenenoud-leerlingen zeggen vaakdat ze juist aan filosofie veelgehad hebben. Dat geldt in het bijzonder als je rechten, bestuurskunde of sociologie gaat studeren.Maarookbijeenstudiegeneeskundeofpsychologiekomenethisch-filosofischeonderwerpenaanbod.Filosofieiseeneindexamenvak.Filosofiekaniniederprofielgekozenworden.Jekrijgtdrieuurfilosofieperweekinvwo4en5entweeuurinvwo6.FransBij Frans heb je na de derde klas al een behoorlijke basis. In de bovenbouw komende verschillendetaalvaardigheden lezen, luisteren, sprekenen schrijven zoveelmogelijk in samenhangaanbod. Er zalwordengewerktaanhetuitbouwenvandewoordenschatendekennisvandegrammatica.Daarnaastiser aandacht voor literatuur en literatuurgeschiedenis. Er zullenboekenworden gelezen, klassikaal enzelfstandig.Vaakincombinatiemeteenfilm.Jezult inhetFranseenformele-eninformelee-mailofbrieflerenschrijven.Deonderwerpenzullenzoveelmogelijkaansluitenbijdeleefwereldvanjongeren.Er wordt veel gebruik gemaakt van beeld- en geluid-materiaal voor het trainen van de luister- enspreekvaardigheid.Voorveelstudies isFranseenplus.TedenkenvaltbijvoorbeeldaanGeschiedenis,Filosofie,Kunst,Rechten,Bestuurskunde,RomaansetalenenHotelschool.GeschiedenisGeschiedenisiseenvormvangeestelijkevrijheid.Geschiedenisiseenheelsociaalvak.Hetgaatnamelijkper definitie om anderemensen, andere culturen. In de eenentwintigste eeuw, waarbij bij velen debevrediging vanmateriëlebehoeftes (groothuis, dure auto, denieuwste technische snufjes) centraalstaat,pratendocentengeschiedenisalsBrugmanomdewaardevanhetvakuitte leggen.Dewaardeligtnujuistinhetimmateriële.JekuntgeenFerrarikopenmetdiepgaandekennisvanhetRomeinserijk.Hetpraktischenutvanhetvakisdusmoeilijkaantetonen.Eigenlijkzoujedatnieteensmoetenwillen.Geschiedenisiseen‘nutteloos’vak,maarwelheelwaardevol.Om het heden enigszins te doorgronden, is kennis van het verleden nodig. Het gaat dus ombestaansverheldering. Bij geschiedeniswordt niet alleen een goed geheugen gewaardeerd,maar ookdat je inzicht hebt in de verschillende gebeurtenissen. Dat er toekomst in het verleden zit, mogeduidelijk zijn. Een scholier met geschiedenis in zijn profiel beschikt over een behoorlijke algemeneontwikkeling.Dezezakenkomenvanpasinjevervolgopleiding.Weinigopleidingenstellengeschiedenisverplicht, maar vele erkennen dat het handig is als je het vak tot je eindexamen gevolgd hebt.Bovendien zit in veel studies een onderdeel geschiedenis in het programma. Eenwillekeurige greep:economie,rechten,kunstvakken,journalistiekendetalen.

Profielkeuzevwo1617

14

InformaticaInformaticaiseenexamenvakwatjebinnenN&Talskeuzevakkankiezen,maarjekanhetookmetalleandereprofielencombineren.Informaticavindjeoveralomjeheen.Jestuurtbijvoorbeeldeenberichtjenaareenvriendin,checktinmetjeOV-chipkaart,bekijkteenvlog,betaaltcontactloosbijdeMcDonald’sofprobeert thuishetmodemvan je internetprovider te installeren.Bij het vak informatica kijkenwenaarwaterachterdezetoepassingenzit.Hoecommunicerendieapparatenbijvoorbeeldmetelkaarenhoewordengegevensopgeslagenofaanjuistvanafeenplekaandeanderekantvandewereldopjouwbeeldschermtevoorschijngebracht?Jeleertdusoverdeachtergrondvancomputerseninformatiesystemen,maarjegaatookveelzelfaande slag.Wemaken bijvoorbeeldwebsites, games en gaan aan hetwerkmetmet robotica. Het gaathierbijdannietalleenomdetechnischekant,maarookomhetuiterlijk.Jeontwerptvaak‘producten’diegoedmoetenwerken,maarerookgoeduitmoetenzien.Bijinformaticaleerjeproblementeanalyserenenlogischnatedenken.Jeleertomgrotevraagstukkenoptesplitseninkleine,gemakkelijkoptelossenonderdelen.JehoefthiervoorgeensterinwiskundetezijnofeenN-profieltehebben.Wanneerinformaticajeinteresseertenjebereidbentnieuwedingenteleren,hebjegenoeginhuisvoorditvak.Het vak informatica is een goede basis voor veel vervolgstudies. Uiteraard voor een studie in hetvakgebied van de informatica, maar ook voor veel andere studies. Je zult er niet meer vanterugschrikkenomspecialistischefunctiesvaneencomputertegebruiken.Ookbenjebeterinstaatomgroterehoeveelhedengegevensbeterteordenenentegebruiken.Tenslottehebjeookdebeginselenvanprojectmatigwerkengeleerd,watjeoveralinjestudieenwerktegenzultkomen.Kunst–BeeldendeVormingKunst (Beeldende Vormgeving) is een keuzevak in het profiel C&M of in de vrije ruimte met eenstudielastvan480slu.Hetvakbestaatuittweeonderdelen:praktijk(ca.280slu)enkunst-encultuurgeschiedenis(ca.200slu).Dezeonderdelenkunnenechternietapartgekozenworden.PraktijkDit onderdeel komt het meest overeen met wat leerlingen in de onderbouw van het vak Tekenengewendzijn.HetheetechtergeenTekenenmeer,maarBeeldendeVormgeving,omdathetisuitgebreidmetonderdelenvan fotografie,grafischevormgevingenruimtelijkevormgeving. Inditpraktijkdeelzitook wat vaktheorie, dat is theorie die nodig is om praktisch werk te kunnen maken. Voor goederesultaten is geen buitengewoon talent nodig, maar wel een flinke dosis enthousiasme endoorzettingsvermogen.Hetvergtbovendienveeltijd!Ditvakonderdeelwordtgetoetstdoormiddelvaneenschoolexamen.Kunst-encultuurgeschiedenisBijditvakonderdeellerendeleerlingenkunstwerkenophetgebiedvanbeeldendekunst,dans,dramaenmuziekteanalyserenentebegrijpeninrelatietotdetijdwaarinendeomstandighedenwaaronderzezijnontstaan.Dit gebeurt aan de hand van een aantal cultuurhistorische periodes (de twintigste eeuw en tweeperiodesuit vroegere tijden)eneenaantal invalshoeken (religie, schoonheid, vermaak,nietwestersecultuur, wetenschap en techniek, kunstenaar en opdrachtgever). Dit onderdeel wordt getoetst doormiddelvaneenschoolexameneneencentraalexamen.Datlaatstewordtafgenomenopdecomputer,metbehulpvaneenCD-ROM.Kunst (Beeldende Vormgeving) is een vak dat grote diensten zal bewijzenwanneer een studie in deculturele- of kunstensector gevolgd gaatworden,maar een kunstvakwordt ook dikwijls gekozen terverrijkingofalsaanvullingopeentechnischoftheoretischprofiel.

Profielkeuzevwo1617

15

Latijn,Grieks&KlassiekeCultureleVormingBij Latijn enGrieks ligt indebovenbouwdenadrukophet vertalen vanoriginele LatijnseenGriekseteksten.Aanhetbeginvandevierdeklaswordtdegrammaticaafgerondmetbehulpvandemethodedie ook in de onderbouw is gebruikt. Daarna volgt een overgang naar het lezen van verschillendesoorten teksten en het herhalen van de grammatica. Ook dewoordenschatwordt op peil gehoudendoorhetlerenvanwoorden(basiswoordenuitdeonderbouwmethodeenwoordenbijgelezenteksten).In de bovenbouwmoet je vaak als huiswerk een passage van een Latijnse of Griekse tekst vertalen(voorbereiden).Ditwordtdanbesprokentijdensde les.Er ismindertijd inde lesomjemaakwerktedoendanindeonderbouw.Ditmoetvooralthuisgebeuren.Indeleswordendantekstenbesprokenengrammatica uitgelegd. Je moet de discipline hebben om voor elke les een stukje Grieks of Latijn tevertalen.GrieksBij Grieks worden verhalen uit het Oude en Nieuwe Testament (de bijbel) gelezen, bijvoorbeeld hetkerstverhaal en wonderen die Jezus heeft verricht. Daarnaast worden fabels gelezen, waarin dierenveelal een hoofdrol spelen. In de vijfde en zesde klas worden teksten gelezen van Herodotos(geschiedschrijving over Perzische oorlogen), Homeros (Ilias en Odyssee), de tragici (tragedies vanEuripides of Sophokles) en Plato (filosofie en over Sokrates). Eén van deze schrijvers is deeindexamenauteurenwordtindezesdeklasgelezen(ditwisseltjaarlijks);deandereschrijverswordendanindevijfdeklasgelezen.LatijnBijLatijnwordentekstenvertaaldvanNeposoverHannibalenbrievenvanPliniusoverdeuitbarstingvandeVesuvius.IndevijfdeenzesdeklaswordteenkeuzegemaaktuittekstenvanSeneca(filosofie),Ovidius (metamorphosen), Vergilius (Aeneis), Livius (geschiedschrijving) en Cicero (retorica). Eén vandeze schrijvers is de eindexamenauteur en wordt in de zesde klas gelezen (dit wisselt jaarlijks); deandereschrijverswordendanindevijfdeklasgelezen.WatisKCV?Als onderdeel van de vakkenGrieks en/of Latijn heb je in de vierde en vijfde klas klassieke culturelevorming(KCV).Ditisdeculturelecomponentvandeklassieketalen.OmdeGriekseenLatijnsetekstendiewebijdetalen lezentebegrijpen,moet jeookhetéénenanderwetenoverdeklassiekecultuur.Daarnaast heeft die klassieke cultuur door de eeuwen heen tot op de dag van vandaag veel invloedgehad in de Europese cultuur. In de literatuur, architectuur, schilderkunst, beeldhouwkunst, filosofie,wetenschap,geneeskunde,sport,toneel,film,games,etc.vindjeinvloedenvandeGriekseenRomeinsecultuur. Je leertbij KCVomdeze invloeden teherkennenen te verklaren (waaromenhoegebruikenmensenelementenuitdeklassiekeoudheid?).OpzetElke periode zal bij Grieks en Latijn in een aantal lessen aandachtworden besteed aan een bepaaldcultureelonderdeel.Elkeperiodeisereenthemadatcentraalstaat.Dethema’szijno.a.verhalengoed,beeldendekunst,geschiedenis,bouwkunst, toneel, filosofie,PaleisopdeDamenRome. JekrijgtKCVvanjeeigendocentLatijn/Grieks.Elkonderdeelwordtafgeslotenmeteentoets.HandelingsdelenNaastdeleerstofdieindeleswordtbehandeldengetoetst,moetjevoorditonderdeelvanGrieksen/ofLatijn ook een aantal handelingsdelen voltooien. Dit houdt in dat je acht culturele activiteitenmoetondernemen die iets met de klassieke cultuur te maken hebben. Deze acht activiteiten mag jeuitspreidenoverde4een5eklas. Jekunthierbijdenkenaanhetbezoekenvaneentoneelvoorstellingvaneenklassieketragedieofmythe,eenfilmbezoekenindebioscoop,eenmuseumbezoekenzoalshetRijksmuseumvanOudhedeninLeiden,eenopdrachtmakenoverschilderijenwaaropeenverhaaluitdeklassiekemythologieofgeschiedeniswordtuitgebeeld,hethoudenvaneenpresentatieoverRomeinsegebouwen,etc.OokbijinternationaliseringkanvaakietsafgetekendwordenalsKCV-activiteit.LeerlingenmetGrieksofLatijnhebbengeenCKV,maarinplaatsdaarvanditcultureleonderdeelvandeklassieketalen.DestofbijLatijnenGrieksishetzelfde,zodatleerlingendiebeideklassieketalenkiezen

Profielkeuzevwo1617

16

hetKCV-onderdeelbijeenvanbeidevakkenmogenvolgenenbijhetanderevakenkelelessenmogenwegblijven.VervolgopleidingenvakkenpakketJe leert bij Grieks en Latijn vaardigheden die voor alle universitaire studies van belang zijn zoalsnauwkeurig lezen en teksten analyseren. Veelwetenschappen zijn ontstaan in de oudheid. Voor hetlerenvananderevreemdetalenishetookhandigdatjeGrieksen/ofLatijnhebtgedaan,wantjeleertveelovertaalsystemenengrammatica.De beide klassieke talen combineren goed met elkaar. Grieks en Latijn combineren ook goed metfilosofie. Grieks of Latijn is verplicht als je een gymnasiumdiploma wilt behalen. Mocht je demogelijkheidomnaarhetAtheneumover te stappenwillenopenhouden,kiesdan in iedergevaleentweedemodernevreemdetaal(FransofDuits)injepakket.Veelleerlingenmeteenbèta-profielkunnenvaakheelgoedvertalenomdatjeerookeenformuleoplosmoetlatenenhetlogischesystemenzijn.Zijvindenhetvaakookleukomnaastdeexactevakkeneenheelandersoortvaktevolgendatmeerbezigismettaalengeschiedenis.MetGrieksofLatijninjepakketkrijgjetenslotteookvoorrangbijtoelatingtotdeRomereisin6V.MaatschappijwetenschappenHet vak maatschappijwetenschappen (MAW) is betrekkelijk nieuw. Het wordt de laatste 10 jaar opsteeds meer middelbare scholen aangeboden. Het is een examenvak net zoals Duits, wiskunde ofaardrijkskunde.Jekrijgthet3uurindevierdeen2uurindevijfdeklasen2uurperweekindezesdeklas.Bij maatschappijwetenschappen gaan we kijken waarom werk zo belangrijk is in de samenleving(Arbeidsrecht of Personeel en Arbeid), ons bezighouden met andere stammen en culturen(Antropologie), kijkenhoede EU in elkaar zit (Europese studies), of enhoe er aanontwikkelingshulpgedaanmoetworden(ontwikkelingsstudies),overzienwedemensindesamenleving(Sociologie),gaanwe op zoek naar de oorsprong van de Multiculturele Samenleving en de lastige vragen rondomasielzoekers (Internationaal Recht), kijken we of we iets met het milieu kunnen doen in beleid(Milieukunde),gaanweeenstukjelerenoverhetRechtenproberentoetepassen(Rechten),bekijkenwe de vele vormen van massamedia (Communicatiewetenschappen), houden we ons bezig met devraagwaarcriminaliteitvandaankomt (Criminologie)enbekijkenweverschillendePolitiekesystemen(Politicologie of Bestuurskunde). Bij dit alles staat de mens en de samenleving centraal (SocialePsychologie).Allestussenhaakjeszijnvoorbeeldenvandesocialewetenschappenwaarmaatschappijwetenschappendus een goede inleiding voor is. Ook als je Journalistiek, PABO, Pedagogiek, Psychologie of SociaalPedagogischeHulpverleninggaatdoen isMAWonmisbaar.Wegaanmensen interviewen, sprekenenzien,PO’smakenover landenenculturen,generatiesonderzoeken,politiekesystemenvergelijkenenmakengebruikvandekrant.Kortom,enjegeïnteresseerd indesamenlevingenhebje ietsmeteenstudieomtrentmensendanismaatschappijwetenschappenjouwvak!Management&Organisatie(M&O)Het vak management & organisatie is eigenlijk niets meer of minder dan bedrijfseconomie. Alleonderwerpen die met de economie van een bedrijf te maken hebben (met uitzondering vanboekhouden)en laterophethboofdeuniversiteitwordenonderwezen,komenbinnenhetvakM&Oaandeorde.Nietzovreemd,wantmanagenkomtneeropsturenvaneenorganisatie.Voordiesturingis kennis nodig van organisatietypen (Vof, BV, NV, enz.), van personeelsbeleid (werving, selectie,functionerenvanpersoneel)enfinanciering(soortenleningen,renteenaflossing).Omteoverlevenzaleenmanagerbovendiendejuistekosten-enprijscalculatiesmoetenmaken.Ookzalhij/zijzichmoetenverdiepeninmarketingtechnieken.

Profielkeuzevwo1617

17

Ditzijnmanierenwaarmeeproductenofdienstenaandemanofvrouwgebrachtkunnenworden(denkaan reclame, actie, promotie en dergelijke). Tenslotte zal de manager zich regelmatig moetenverantwoordenaandebuitenwereldinverbandmetbelasting,winstuitkeringendergelijke.Ditnoemenweexterneverslaggeving.Daarvoormoethij/zijbalansenenresultatenrekeningenkunnenopzetteneninterpreteren.DeM&O-erzitalshetwareopdestoelvandeondernemerofeenanderebedrijfsfunctionaris.Hij/zijmoet wikken en wegen. Welke gegevens spelen een rol en welke niet? Bij het inventariseren enuitwerkenvanproblemenwordttegenwoordigvaakgebruikgemaaktvanspreadsheets.BijM&Owordtgeleerdommetdezetijdbesparenderekenbladentewerken.Aanvullendophetreguliereprogrammakanin5-en6-vwoeenboekhoudmodulegevolgdworden,metalsmogelijke afrondingdeelnameaanhet examenPraktijkdiplomaElementair Boekhouden. Enerzijdsgeeft dit een verdieping aan het vak M&O, anderzijds legt het een stevige basis voor elkebedrijfseconomischevervolgopleiding.MuziekAltijd al willen samenspelen in een echte band of ensemble? Jezelf bekwamen op eenmuziekinstrument? Met kennis van muziekgeschiedenis en muziektheorie? Dit alles zorgt voor eenzelfontplooiingwaaranderen jaloersopkunnenzijn.Een leerlingkan indetweede fase inhetprofielC&Mmuziekkiezen,maarookbijeenanderprofielbestaatdemogelijkheidditvakinhet"vrijedeel"tenemen,omhetvakkenpakketteverrijkenmetietscreatiefs.Bij het vak muziek worden 21e eeuwse vaardigheden waaronder persoonlijke kwaliteiten essentieelontwikkeldengestimuleerd;doorzettingsvermogen,intraeninterpersoonlijkevaardigheden,expressie,voorstellingsvermogen,lereninnoveren,waarnemen,observeren,reflecteren,procesmatigwerken,ennatuurlijkcreatiefdenken.Muziek isdus leuk,maarvooralookergnuttig!Devormingdie iemandbijmuziekkrijgt,kanookindetoekomsteenverrijkingvanhetlevenzijn.Denknietdatdeleerlingperselaterberoepshalveietsmetmuziekmoetgaandoenomhettekiezen.Hetvakkanookgezienwordenalseenalgemeenvormendvakophetgebiedvancreativiteitencultuur.Hetmusiceren,samenstellenvaneigenrepertoire,kritischenbewustluisteren,zijndingenwaarmeesociaalenpersoonlijkvoordeelopgedaankanworden.Watzijndeeisen?Een eigen instrument wordt gekozen vanaf klas 4 (meestal keyboard of gitaar). Speel je al eeninstrument,viamuziekschoolbijvoorbeeld,dankanjejedaarnogverderinontwikkelen.Hetisiniedergeval niet verplicht om al goed te zijn op een instrument, via een soort vooropleiding op demuziekschoolofprivéles.Despeelcijfersindeonderbouwmoetenwelminimaaleen7,5zijn.Hetzalduidelijkzijndat,wanneerdemelodieën of akkoorden in de derde klas niet vlot gespeeld kunnen worden, een vervolg in debovenbouwnietvoordehandligt.Watisdeinhoud?

• Musiceren,melodieenbegeleiding,samenspelenzingen.• Herkennenvanvormenenstructuurenvanstijlen.• Luistervaardigheid.• Notenschriftentoonsystemen.• Historischecontextvanklassiek,jazz,wereldmuziekenpop.• Algemenemuzikalebegrippenkunnenhanteren.

Het muziek-specifieke deel wordt getoetst in het schoolexamen (gemiddelden van toets- enpraktijkcijfers).OphetCSEkomenluistervragenvoor,waarjekenmerkenvanmuziekstromingenmoetwetenenhoren,maarookvragenomjevaardigheidinhetnotenschrifttetesten.

Profielkeuzevwo1617

18

NatuurkundeE=mc2,A(t)=A(0).(1/2)n,x=v.t,E=½.m.v2,U=I.R,F=m.g,Qop=Qaf.Hoewerkteenbieropener,hoewerkteenMRI-scan,waaromdraaitdeaardeomdezon,hoewordteenregenbooggevormd,metwelkesnelheidkomteenparachutistopaardeaan?Kiesnatuurkundevooralalsjehetvakin3VWOheelergleukvindtenergoedinbent!Jemoetervanhoudenomtewerkenmetgetallen,omtewerkenmetformulesenomnétwat langernatedenken.Bedenkweldathetvakmoeilijkerisdanindederdeklas.Jezalmeermoetenleren,toetsenzijnlanger,desommenzijnmoeilijker.Leerlingen die natuurkunde hebben gekozen raden de combinatiemetWiskunde B absoluut aan enzeggendatjenatuurkundegoedkandoenalsjedetheorieenaantekeningenopordehebtenalsjeheelveeloefent.Natuurkundeiseenverplichtvakbijalletechnischestudies(zowelHBOalsuniversiteit)!Kortom,kiesnatuurkundealsjemeerwiltwetenvandewereldomjeheen,wantnatuurkundeisechtoveral.ScheikundeScheikunde is een natuurwetenschap. Dat betekent dat we ons bezighouden met de vraag hoe wemoetenomgaanmetstoffen,hoewedezeopeenveiligeenbetaalbaremanierinhetdagelijkselevenkunnengebruiken.IndebovenbouwVWObetekentditdatjevoldoendebelangstellingvoorscheikundemoethebbenendat je kunt werken met de scheikundige formuletaal die gebruikt wordt om stoffen te beschrijven;bijvoorbeeld: C12H22O11. Daarnaast moet je ook kunnen rekenen met verhoudingen en heb jealgebraïschewiskunde nodig. Ook is het belangrijk dat je je steeds in je hoofd een voorstelling kuntmakenvandescheikundigewerkelijkheiddiejenietrechtstreekskanzien.Scheikunde is indebovenbouweengoed leerbaarvak,mits jeerregelmatigaanwerkt. Indien jeeenleerlingbentdiegraagzijnschoolwerkuitsteltennooitietsuithethoofdwilleren,danisscheikundetemoeilijkvoorje.Ookgeldtdat-integenstellingtotnatuurkunde–bijscheikundealleonderwerpenmetelkaartemakenhebben.Jehebtdussteedsallesnodigwatjealgeleerdhebt.Hetvakscheikundeisnodigalsjeeentechnischberoepwiltkiezenofalsjeindegezondheidszorgwiltgaanwerken.In 4 VWO staan er twee lesuren scheikunde op je rooster, in 5 VWO drie en in 6 VWO twee. Datbetekentdatjemetnamein6VWOookveelzelfstandigmoetdoen.WiskundeIn4,5en6vwowordenintotaalvierwiskundevakkengegeven.Eerstmaareensdemogelijkhedenopeenrijtje:ProfielC&M ProfielE&M ProfielN&G ProfielN&TWiAofWiCverplicht WiAofWiBverplicht WiAofWiBverplicht WiBverplichtWiAenWiCmogennietsamen

WiAenWiBmogennietsamen

WiAenWiBmogennietsamen

WiAmagniet

WiBalleeninoverleg WiCmagniet WiCmagniet WiCmagnietWiDmagniet WiDmagalleenbijWiB

invrijedeelWiDmagalleenbijWiBinvrijedeel

WiDwenselijkinvrijedeelofalsprofielkeuzevak

WiskundeAkiezen ligtvoordehandinhetprofielE&M.HetisnaastWiChetminstabstractevak,metnogalwatstatistiekenkansrekeningenvooralgerichtoptoepassingenuitdevakken in dit profiel. Deleerlingmoetookmetfunctieskunnenwerkenenvooralkunnentoepassen.Ookmoetenlangetekstengoedkunnenwordengelezenomdatdeopgavenveeltekstbevattenwaarmendegegevensuitmoetkunnenhalen.

Profielkeuzevwo1617

19

VolgteenleerlingN&Gdankanhetookeengoedekeuzezijn,vooralalshij/zijwatzwakkerinwiskundeis,zekerinhetwatlastigerformulewerk.Indatgevalishetverstandigbijdedecaangoednategaanwatdeeventuelevervolgopleiding,diedeleerlingophetoogheeft,aanwiskundeeisenstelt.Hetgaatdannietomwatzeformeeleisen,maarvooralhoezeindestudiewiskundenodighebbenengebruiken.WiskundeBmoetalsmenietstechnischwilstuderen,dusbijN&T.OokbijN&GishetinveelgevallennuttigomwiskundeBtedoen,omdatdetechniekenendeaanpakdiemendaarbijkrijgt,aansluitenbijdeandereexactevakken. Iseenleerlingdusredelijkgoedin(abstractere)wiskunde,kiesdanbijN&GvoorwiskundeB.Goniometrie,meetkunde enonderzoek vandewatmoeilijkere functies spelen eengroterol.VoorE&Mleerlingen:ookalsvoorbereidingopenkeleeconomischgerichtestudieswaarveelformule-enrekenwerkaantepaskomt,iswiskundeBeenverstandigerkeusdanwiskundeA.DeE&M–kiezersvoorwieditgeldt,kunnendaarhetbestmetdedecaanoveroverleggen.WiskundeC iseenlichtevariantvanWiAmaarmagdusalleenmaargekozenwordeninC&M.Alseenleerlingergzwakis inabstracteonderwerpenisditeengoedekeuze.Hij/zijmoetwel instaatzijnomlange teksten te lezen omdat de opgaven veel tekst bevattenwaar de gegevens uitmoeten kunnenwordengehaald.WiskundeDkangekozenwordenalseenleerlingerggoedisinwiskundeenstraksiets(technisch)gaatstuderen waar wiskunde stevig in wordt toegepast. Onderwerpen uit wiskunde B worden verderuitgedieptenerwordenonderdelenuitdestatistiekenkansrekeningopeenwiskundigstevigemanierbehandeld.OpdieonderwerpenwordtdanopeenanderemanieringegaandanbijwiskundeA.Hoemoeteenleerlingkiezen?Dathangtnatuurlijkallereerstvandeprofielkeuzeaf.Maarerzaltochookgekekenmoetenwordenhoehetnugaatmetwiskunde.Komteenleerlingmaarmetveelmoeiteenhardwerkenaaneen6ofneteen7indederdeklasdaniseenkeuzevoorwiskundeBerggevaarlijk.Gaookbijdewiskundedocentterade;overlegmetdementorenvraageensaan4/5eklasserswathunervaringenzijn.Alsersprake isvaneenspecifiekevervolgopleidingoverlegdanmetdedecaanwatdaardeeisenzijn.WiskundeAwordtdoordeleerlingenoverhetalgemeenalsmakkelijkerervarendanwiskundeB.Zekeralsiemandnietgoedisinrekenenmetformules,ofalsiemanddemeetkundehoofdstukkenergmoeilijkvindt,ishetverstandigvoorwiskundeAtekiezen.LeerlingendiewiskundeBwillenkiezen,moetenniette gek veelmoeite hebben om in de derde klas een (ruime) 7 te halen. VoorwiskundeDmoet eenleerlingeigenlijknogwatextraoverhebben.Voorallewiskundevakkengeldtdatindebovenbouw,vooralinklas4,hardgewerktmoetworden.Voorgoedeleerlingengeldtdathetnietzoveelmoeitezalkostenomvoor wiskunde A een behoorlijk cijferte halen. Voor wiskunde B blijkt dat dat zonder regelmatig hard werken niet lukt, ook niet voorleerlingen die in de onderbouw heel goed waren in wiskunde. Alle leerlingenmoeten buiten de lesstevig oefenen en zeker als een leerlingwat zwakker is,moetmet enige uren thuiswerk, elkeweekweer, rekeningwordengehouden.Kanernoggewisseldworden?Datisinprincipenietdebedoeling.WisselenvanAnaarBkomtnietvoor.Andersomwel,alsleerlingenerachterkomendatwiskundeBtochtehooggegrepenis,somsquaniveau,vaakookquainspanningofeencombinatievanbeide.Alseen leerlingna4VWO in5VWOWiBwilomruilenvoorWiA,danmoethij/zijde completekansrekeningvan4VWOzelf inhalen.Het isdanwellichthandigomWiD inklas4gevolgdtehebben,danisdekansrekeningalbehandeld.

Profielkeuzevwo1617

20

IndeloopvandevierdeklasvoorAkiezeni.p.v.Bisslechtsheelbeperktmogelijk.Ermoetruimtezijnindealbestaande,vaakvolle,wiskundegroepenenerklevenooknadelenaan.Meestalmoetdeleerlingvoormeervakkenvangroepen/ofdocentwisselen,soms zelfs van klas en mentor. Bovendien zal deleerling alle A-stof (en die onderwerpen zijn nietbehandeld bij WiB) zelf moeten inhalen en alsnogalle toetsen erover moeten maken. Er moet duszorgvuldig gekozenworden en niet er vanuit gaan:“IkprobeerWiB,ookalwordthetmeafgeraden,alshetnietluktdanzieikwel”.Tenslotte:bijallewiskundevakkenishetgebruikvaneen grafische rekenmachine verplicht. In aprilkrijgen de leerlingen van de wiskundedocent eenbriefmetnaderegegevens.Zieookdewiskundewijzerinbijlage2.

ProeflesjesTwijfel je bij je profielkeuze enorm tussentweevakken?Zelfsnadevoorlichtingvandevakdocent? Dan kan het zijn dat eenproeflesje in de bovenbouw je uitkomst kanbieden.Geefhetaanbijjementor,endiezalinoverlegmetdevakdocenteenlesuurvan4vwoselecteren.Jewordtverwachtgoedmeete doen en stel achteraf vooral nog allevragendiejehebtaandevakdocent.

Profielkeuzevwo1617

21

ProfielenAtheneum

Profielkeuzevwo1617

22

Atheneum–Cultuur&MaatschappijGemeenschappelijkDeel1. Verplicht:

ü Nederlandsü Engelsü Maatschappijleerü LichamelijkeOpvoedingü CultureleKunstzinnigeVorming(CKV)ü Rekenvaardighedenü Profielwerkstukü Levensbeschouwingü Internationaliseringü OriëntatieopVervolgonderwijs(OVO)ü Keuzewerktijdü Mentoruur

2. Kiesuit:

q Duitsq Frans

Profieldeel1. Verplicht:

ü Geschiedenis2. Kiesuit:

q WiskundeAq WiskundeC

3. Kiesuit:

q Aardrijkskundeq Economieq Maatschappijwetenschappen

4. Kiesuit:

q Duitsq Filosofieq Fransq Kunst–BeeldendeVormingq Muziek

VrijeDeel1. Éénverplichtexamenvaknaarkeuze:

ü

2. Eventueeleenextravak(alleenvoorgetalenteerdeleerlingen):

q

Opmerkingen:DecombinatievanWiskundeA,Ben/of C is niet toegestaan. Inoverlegmetvakdocent,mentorendecaan mag bij dit profiel insommige gevallen wordengekozenvoorWiskundeBinplaatsvanWiskundeA.

Detekiezenvakkeninhetvrijedeel(mitsnietalgekozeninhetgemeenschappelijke-ofprofieldeel):q Aardrijkskundeq Biologieq Duitsq Economieq Filosofieq Fransq Informaticaq Kunst–BeeldendeVormingq Maatschappijwetenschappenq Management&Organisatieq Muziekq Natuurkundeq Scheikunde

Profielkeuzevwo1617

23

Atheneum–Economie&MaatschappijGemeenschappelijkDeel1. Verplicht:

ü Nederlandsü Engelsü Maatschappijleerü LichamelijkeOpvoedingü CultureleKunstzinnigeVorming(CKV)ü Rekenvaardighedenü Profielwerkstukü Levensbeschouwingü Internationaliseringü OriëntatieOpVervolgonderwijs(OVO)ü Keuzewerktijdü Mentoruur

2. Kiesuit:

q Duitsq Frans

Profieldeel1. Verplicht:

ü Geschiedenis2. Verplicht:

ü Economie3. Kiesuit:

q WiskundeAq WiskundeB

4. Kiesuit:

q Aardrijkskundeq Duitsq Fransq Maatschappijwetenschappenq Management&Organisatie

VrijeDeel1. Éénverplichtexamenvaknaarkeuze:

ü

2. Eventueeleenextravak(alleenvoorgetalenteerdeleerlingen):

q

Opmerkingen:DecombinatievanWiskundeAenBisniettoegestaan.

Detekiezenvakkeninhetvrijedeel(mitsnietalgekozeninhetgemeenschappelijke-ofprofieldeel):q Aardrijkskundeq Biologieq Duitsq Filosofieq Fransq Informaticaq Kunst–BeeldendeVormingq Maatschappijwetenschappenq Management&Organisatieq Muziekq Natuurkundeq Scheikundeq WiskundeD(alleenin

combinatiemetWiskundeB)

Profielkeuzevwo1617

24

Atheneum–Natuur&GezondheidGemeenschappelijkDeel1. Verplicht:

ü Nederlandsü Engelsü Maatschappijleerü LichamelijkeOpvoedingü CultureleKunstzinnigeVorming(CKV)ü Rekenvaardighedenü Profielwerkstukü Levensbeschouwingü Internationaliseringü OriëntatieopVervolgonderwijs(OVO)ü Keuzewerktijdü Mentoruur

2. Kiesuit:

q Duitsq Frans

Profieldeel1. Verplicht:

ü Biologie2. Verplicht:

ü Scheikunde3. Kiesuit:

q WiskundeAq WiskundeB

4. Kiesuit:

q Aardrijkskundeq Natuurkunde

VrijeDeel1. Éénverplichtexamenvaknaarkeuze:

ü

2. Eventueeleenextravak(alleenvoorgetalenteerdeleerlingen):

q

Opmerkingen:DecombinatievanWiskundeAenBisniettoegestaan.Er ontstaat automatisch eendubbelprofiel met N&T bij dekeuze voor Wiskunde B enNatuurkunde.Detekiezenvakkeninhetvrijedeel(mitsnietalgekozeninhetgemeenschappelijke-ofprofieldeel):q Aardrijkskundeq Duitsq Economieq Filosofieq Fransq Geschiedenisq Informaticaq Kunst–BeeldendeVormingq Maatschappijwetenschappenq Management&Organisatieq Muziekq Natuurkundeq WiskundeD(alleenin

combinatiemetWiskundeB)

Profielkeuzevwo1617

25

Atheneum–Natuur&TechniekGemeenschappelijkDeel1. Verplicht:

ü Nederlandsü Engelsü Maatschappijleerü LichamelijkeOpvoedingü CultureleKunstzinnigeVorming(CKV)ü Rekenvaardighedenü Profielwerkstukü Levensbeschouwingü Internationaliseringü OriëntatieopVervolgonderwijs(OVO)ü Keuzewerktijdü Mentoruur

2. Kiesuit:

q Duitsq Frans

Profieldeel1. Verplicht:

ü Natuurkunde2. Verplicht:

ü Scheikunde3. Verplicht:

ü WiskundeB4. Kiesuit:

q Biologieq Informaticaq WiskundeD

VrijeDeel1. Éénverplichtexamenvaknaarkeuze:

ü

2. Eventueeleenextravak(alleenvoorgetalenteerdeleerlingen):

q

Opmerkingen:DecombinatievanWiskundeAenBisniettoegestaan.Er ontstaat automatisch eendubbelprofiel met N&G bij dekeuzevoorBiologie.

Detekiezenvakkeninhetvrijedeel(mitsnietalgekozeninhetgemeenschappelijke-ofprofieldeel):q Aardrijkskundeq Biologieq Duitsq Economieq Filosofieq Fransq Geschiedenisq Informaticaq Kunst–BeeldendeVormingq Maatschappijwetenschappenq Management&Organisatieq Muziekq WiskundeD

Profielkeuzevwo1617

26

ProfielenGymnasium

Profielkeuzevwo1617

27

Gymnasium–Cultuur&MaatschappijGemeenschappelijkDeel1. Verplicht:

ü Nederlandsü Engelsü Maatschappijleerü LichamelijkeOpvoedingü KlassiekeCultureleVorming(KCV)ü Rekenvaardighedenü Profielwerkstukü Levensbeschouwingü Internationaliseringü OriëntatieopVervolgonderwijs(OVO)ü Keuzewerktijdü Mentoruur

2. Kiesuit:

q Grieksq Latijn

Profieldeel1. Verplicht:

ü Geschiedenis2. Kiesuit:

q WiskundeAq WiskundeC

3. Kiesuit:

q Aardrijkskundeq Economieq Maatschappijwetenschappen

4. Kiesuit:

q Duitsq Filosofieq Fransq Grieksq Kunst–BeeldendeVormingq Latijnq Muziek

VrijeDeel3. Éénverplichtexamenvaknaarkeuze:

ü

4. Eventueeleenextravak(alleenvoorgetalenteerdeleerlingen):

q

Opmerkingen:DecombinatievanWiskundeA,Ben/of C is niet toegestaan. Inoverlegmetvakdocent,mentorendecaan mag bij dit profiel insommige gevallen wordengekozenvoorWiskundeBinplaatsvanWiskundeA.

Detekiezenvakkeninhetvrijedeel(mitsnietalgekozeninhetgemeenschappelijke-ofprofieldeel):q Aardrijkskundeq Biologieq Duitsq Economieq Filosofieq Fransq Grieksq Informaticaq Kunst–BeeldendeVormingq Latijnq Maatschappijwetenschappenq Management&Organisatieq Muziekq Natuurkundeq Scheikunde

Profielkeuzevwo1617

28

Gymnasium–Economie&MaatschappijGemeenschappelijkDeel1. Verplicht:

ü Nederlandsü Engelsü Maatschappijleerü LichamelijkeOpvoedingü KlassiekeCultureleVorming(KCV)ü Rekenvaardighedenü Profielwerkstukü Levensbeschouwingü Internationaliseringü OriëntatieopVervolgonderwijs(OVO)ü Keuzewerktijdü Mentoruur

2. Kiesuit:

q Grieksq Latijn

Profieldeel1. Verplicht:

ü Geschiedenis2. Verplicht:

ü Economie3. Kiesuit:

q WiskundeAq WiskundeB

4. Kiesuit:

q Aardrijkskundeq Duitsq Fransq Maatschappijwetenschappenq Management&Organisatie

VrijeDeel1. Éénverplichtexamenvaknaarkeuze:

ü

2. Eventueeleenextravak(alleenvoorgetalenteerdeleerlingen):

q

Opmerking:DecombinatievanWiskundeAenBisniettoegestaan.

Detekiezenvakkeninhetvrijedeel(mitsnietalgekozeninhetgemeenschappelijke-ofprofieldeel):q Aardrijkskundeq Biologieq Duitsq Filosofieq Fransq Grieksq Informaticaq Kunst–BeeldendeVormingq Latijnq Maatschappijwetenschappenq Management&Organisatieq Muziekq Natuurkundeq Scheikundeq WiskundeD(alleenin

combinatiemetWiskundeB)

Profielkeuzevwo1617

29

Gymnasium–Natuur&GezondheidGemeenschappelijkDeel1. Verplicht:

ü Nederlandsü Engelsü Maatschappijleerü LichamelijkeOpvoedingü KlassiekeCultureleVorming(KCV)ü Rekenvaardighedenü Profielwerkstukü Levensbeschouwingü Internationaliseringü OriëntatieopVervolgonderwijs(OVO)ü Keuzewerktijdü Mentoruur

2. Kiesuit:

q Grieksq Latijn

Profieldeel1. Verplicht:

ü Biologie2. Verplicht:

ü Scheikunde3. Kiesuit:

q WiskundeAq WiskundeB

4. Kiesuit:

q Aardrijkskundeq Natuurkunde

VrijeDeel1. Éénverplichtexamenvaknaarkeuze:

ü

2. Eventueeleenextravak(alleenvoorgetalenteerdeleerlingen):

q

Opmerkingen:DecombinatievanWiskundeAenBisniettoegestaan.Er ontstaat automatisch eendubbelprofiel met N&T bij dekeuze voor Wiskunde B enNatuurkunde.Detekiezenvakkeninhetvrijedeel(mitsnietalgekozeninhetgemeenschappelijke-ofprofieldeel):q Aardrijkskundeq Duitsq Economieq Filosofieq Fransq Geschiedenisq Grieksq Informaticaq Kunst–BeeldendeVormingq Latijnq Maatschappijwetenschappenq Management&Organisatieq Muziekq Natuurkundeq WiskundeD(alleenin

combinatiemetWiskundeB)

Profielkeuzevwo1617

30

Gymnasium–Natuur&TechniekGemeenschappelijkDeel1. Verplicht:

ü Nederlandsü Engelsü Maatschappijleerü LichamelijkeOpvoedingü KlassiekeCultureleVorming(KCV)ü Rekenvaardighedenü Profielwerkstukü Levensbeschouwingü Internationaliseringü OriëntatieopVervolgonderwijs(OVO)ü Keuzewerktijdü Mentoruur

3. Kiesuit:

q Grieksq Latijn

Profieldeel1. Verplicht:

ü Natuurkunde2. Verplicht:

ü Scheikunde3. Verplicht:

ü WiskundeB4. Kiesuit:

q Biologieq Informaticaq WiskundeD

VrijeDeel1. Éénverplichtexamenvaknaarkeuze:

ü

2. Eventueeleenextravak(alleenvoorgetalenteerdeleerlingen):

q

Opmerkingen:DecombinatievanWiskundeAenBisniettoegestaan.Er ontstaat automatisch eendubbelprofiel met N&G bij dekeuzevoorBiologie.

Detekiezenvakkeninhetvrijedeel(mitsnietalgekozeninhetgemeenschappelijke-ofprofieldeel):q Aardrijkskundeq Biologieq Duitsq Economieq Filosofieq Fransq Geschiedenisq Grieksq Informaticaq Kunst–BeeldendeVormingq Latijnq Maatschappijwetenschappenq Management&Organisatieq Muziekq WiskundeD

Profielkeuzevwo1617

31

Bijlage1–Overzichtprofielen

Profielkeuzevwo1617

32

Profielkeuzevwo1617

33

Bijlage2–Wiskundewijzer