Elkt il,wk owts/t ee?L ttyn aan ?RIMER7 hnnr y.ws.nntljkt trerh^an/

\krm'Ik ztehet als een lritdugirgommindertekopeí

Vera is 39, heeft een gezin met kinderen, niet opvallend veel gelden toch een redelrjk gevulde spaarpot en een mooi ingericht huis.

Hoe doet ze dat toch in deze tijden van economische crisis?

f i ru ond mijn Scandinavi-

§ § § B schedésisneettafelÉ § staan mijn favorieteffi' design stoelen. lk ben

§ B hartstikke trots op ditE A setje. Het heeft meE B nul euro gekost. Mijn

schoonmoeder heeft de stoelen eenpaar jaar geleden gered uit eenvuilcontainer. Dat was namelijk haarwerk; samen met mijn schoon-vaderhad ze een containerbedrijf,Lege vuilcontainers werden bij mensenof bedrijven neergezet en dan werdenze vol weer opgehaald. Dan kon hetsnuffelen en sorteren beginnen.Mijn schoonmoeder zocht naarspulletjes die mensen weggooien,omdat er een scherfje af is. Of eenschroefje weg. Mijn schoonvader zettedat scherfje of schroefje er weer aan,en zo hadden ze zo goed als nieuwespullen voor geen geld. Haar hele huisstond vol 'gratis'meubels. Mijn ovaletafel heeft ze sinds dejaren zeventigvan de vorige eeuw in haar kelderstaan. Toen deden haar overburen hemweg. Gelukkig heeft ze een grote kelderen heeft ze veel bewaard.

,IK KIJK WEL

UIT OM STEEDS

MAAR WEER

NIEUWE

SPULLEN TE

KOPEN.

H ET KAN OOKANDERS EN

DUS LEEF IK

ZO ZUINIG

Mijn man, haar zoon dus, heeft het metde paplepel ingegoten gekregen. Elkecontainer die ergens langs de weg staat,wordt goed bekeken. De ene keer haalthij er twee prima houten kozijnen uit diemensen weggooien omdat ze gaanverbouwen, de andere keer een partijeikenhouten planken.'Hout is goud',zegt hij altijd. Hij heeft een klusbedrijf enkan de spullen die hij vindt, altijd goedgebruiken. De eiken planken liggen nuals vloer bij ons in de huiskamer.We hebben op het moment drietelevisies in huis, gekregen van mensendie ze vervingen voor een breedbeeldplasmascherm. Onze wasmachinehebben we gratis opgehaald bij vriendendie gingen samenwonen en er een overhadden. Voor onze koelvriescombinatiehebben we ook niet betaald. De vorigeeigenaren vonden hem te klein. Zegebruiken hun koelkast dan ook alsopruimkast. Brood, bananen, olijvengaan er in en soms zelfs de fles olijfolie.Ja, dan heb je veel ruimte nodig.Onze boekenkast bestaat uit vijftienop elkaar gestapelde kisten die ooitgebruikt zijn als verpakkingsmateriaal inde meetinstrumentenindustrie. Het zijn

MOGELIJK'I

_- -_l

nette kisten en het is een grote, stoereboekenkast. helemaal van deze tijd. Ja,ook gratis opgehaald, die kistjes. Net alsde leren bank. En de luie stoel. En deboeren keukenkast. En... wat eigenlijkniet? Wat wil ik hiermee allemaal zeggen?Dat het ook anders kan!"

* r: *"t *d * g a L§ ;t#ev* §?

"ledereen weet dat we midden in eenfinanciële crisis zitten. Er zijn mensen diemenen dat het al bijna voorbij is, maar ikdenk persoonlijk dat het ergste nogmoet komen. Ons hele financiële stelselwas gebaseerd op lucht, op geld dat nietbestaat. En om dat te herstellen, is er nogmeer Iucht ingepompt. Alsofje eenlening afbetaalt, door erllens anders eennog duurdere lening aan te gaan. Als datgeld straks op is, stort de hele boel weerin elkaar.Tenminste, daar ben ik bang voor.Dus ik kijk wel uit om steeds maar nieuwespullen te kopen. Of om allerlei leningenaan te gaan, die ik straks misschien nietmeer kan betalen. Of om een duurderhuis te kopen dan dat ik me kanveroorloven. lkwil niet wakker liggenvan de zorgen. lk wil lekker slapenwetend dat ik volgende week gewooneten kan kopen voor mijn kleintjes envolgend jaar ook. lk spaar zelfs al voorhun studie voor laterlOm me heen zie ik echter nog steedsheel andere dingen. Mensen blijvenmaarzaken kopen dieze in mijn ogenhelemaal niet nodig hebben. Met gelddat ze niet hebben. Op dinsdagavondkomen ze in mijn buurt het oud papierophalen en dan zie je de reusachtigekartonnen verpakkingen liggen.Tv-schermen, laptops, kinderspeelgoed;bergen nieuwe aankopen. Waar halen zehet geld vandaan? ln zo'n dure buurtwoon ik namelijk niet.Tja... vaak kun je via internet dingen opafbetaling kopen. Maar dat dat in feiteheel dure leningen zijn, realiseert nietiedereen zich. Je betaalt zogenaamdmaar een paar tientjes per maand, maarga al die tientjes eens bij elkaar optellen,dan kom je uit op een bedrag waar jewel twee van die tv-schermen voor hadkunnen kopen! Het zijn slimme lui, dieinternetverkopers. Met een paar

,DIT GECONSU-

IK WEL

GEBRUIKEN IN

DEZE FINANCIEEL i

muisklikken heb je weer iets nieuws inhuis. De verleiding is natuurlijk enorm.Maar als je een week naar het kleinerescherm van een oude,'gewone'tv kijkt,ben je er al weer aan gewend. C51 is net zospannend op een klein scherm. En danheb ik het nog niet eens over wat diegrote plasmaschermen aan elektriciteitkosten. Draaije overal spaarlampen in,laat je welje plasmascherm de hele dagaanstaan. Of je wasdroger, weet je wat diekost per draaibeurt? Mijn was droogtgewoon in het trapgat. Kost niks.Mensen zeggen dat het hebben vankinderen ookzo verschrikkelijk duur is.Maar dat ligt er dus ook maar aan hoe jeer mee omgaat. lk heb gemerkt dat heteigenlijk alleen maar geld oplevert.Alle centen die ik naar de kroeg brachtbijvoorbeeld, blijven de laatste jaren inmijn zak. Niet dat we niet meer drinken,maar we doen het nu thuis of bij vrienden.Gezellig eten, wUntje erbij, je kent hetwel. En, wat ook enorm veel geld scheelt:ik rook niet meer.Wat babyspullen betreft: als je laat metkinderen begint zoals ik, staan vriendenin de rij om je hun ampergebruikteMaxi-Cosi, wipstoeltjes, ledikantjes endesignerkleertjes te geven. Er zijn mensendie dat vies vinden, kleertjes van eenander. Maar ik denk dat ze eerder bangzijn dat de buren zeggen:'Moet je kijken,

die heeft niks over voor haar kind!'Maarhet valt de buren niet eens op.Speelgoed is ook zo iets. Sommigekinderen hebben zoveel speelgoed dat zeer helemaal onrustig van worden. En alsze eenmaal gewend zijn aan elke weekiets nieuws, dan is het logisch dat ze gaanzeuren als ze een keer niks krijgen. Bijmijn schoonmoeder (ja, die van hetcontainerbedrijf) spelen de kleinkinderenmet oude potten en pannen. En mooi datze dat vinden! Het is immers net echt...lk vind dat kinderen ook meer buitenmoeten spelen. Er gaat niks boven zand,water en stokken om mee te knoeien alsje het die van mij vraagt. Of wat dacht jevan een leeg jampotje om torretjes in tezoeken? Een middag naar het bos omhutten te bouwen, vinden ze vaak net zoleuk als naar een 'indoor'speeltuin. Datlaatste kostje al gauw een tientje perpersoon en dan hebje nog niks te eten ofte drinken.Bovendien vind ik het belangrijk omkinderen ook te leren dat je niets wijzerwordt van een heleboel spullen. Dat jemet een beetje fantasie ook al een heeleind komt. Een vriendinnetje van mijndochter - dat thuis alles heeft, vanTeletubbiehuis tot Barbiekoets - vindt hetgeweldig als ze hier de stoelen op hunkant mag leggen om er met een oudedeken erover een hut van te maken."

1íoord*§m& v&m wrekk*m"Wat levert dit'geconsuminder' van mijnou op? Nou, wat dacht je van een vollerebankrekening? Die kan ik wel gebruikenin deze financieel onzekere tijden.Bovendien zorgt deze buffer ervoor dat ikbeter slaap. Als er iets gebeurt, heb ikaltijd geld achter de hand. Ook voor detoekomst van onze kinderen. want diegeefje ook graag het beste mee. Je weetniet waar het allemaal naartoe gaat metonze maatschappij.En dan heb ik het nog niet over het milieugehad. Dat heeft enorm te lijden onderonze consumptiedrift. Al die fabriekendie onze spullen staan te maken, stotenenorme hoeveelheden CO2 uit. Slimmereclamemensen blijven ons maarwijsmaken dat we steeds nieuwe dingennodig hebben. Weet je dat een nieuweauto na twee minuten rijden al de helft

L

MINDER VAN

MIJ LEVERT EEN

VOLLERE BAN K-

REKENING OP EN

DIE BUFFER KAN

ONZEKERE TIJD'

van zijn waarde kwijt is? Waarom zou je darieigenlijk een nieuwe kopen? lk weet het, ikben wel heel erg fanatiek. Maar denk eensna, wat wil een bedrijf? Zoveel mogelijkspullen verkopen, toch? Ze doen alles omwinst te maken. Dat is hun bestaansrecht,daar kunnen ze ook niks aan doen. lk denkdat ze bijvoorbeeld expres stofzuigers zomaken, datje ze niet kunt openen om ze terepareren als ze kapot gaan. Moet je dusaltijd een nieuwe kopen. Kassa! En weereen hoop schroot op de afvalberg. Hetmilieu lijdt daaronder, maar vaak heb je welwat anders aan je hoofd. Het zal mijn tijdwel duren, dacht ik vroeger ook. Maar nu ikkinderen heb, begin ik er toch anders overte denken. Wat als zij met hun kinderenstraks niet meer naar buiten kunnenzonder gasmasker, omdat de lucht teveelvervuild is? Of nog veel erger: wat als erlater allemaaloorlogen ontstaan, omdat erop veel te weinig plekken nog schoondrinkwater te vinden is?

En als het nou zo erg was om je aankopenin de gaten te houden, maar ik vind hetzelfs een uitdaging, een soort van spel.lk vind het leuk om bij de kringloopwinkelgevonden oude vazen met behulp vanzilveren verf zelf op te pimpen. ledereenvraagt waar ikze vandaan heb! Dat geefteen veel grotere bevrediging dan naar deIKEA rijden en daar van die voorgekauwdedingen kopen. Het geeft me een kick omvijftig cent uit te geven in plaats van vijftigeuro, de benzine nog niet eensmeegerekend.Een stiekem pleziertje van mijn vrienden mij is om een denkbeeldige brand-verzekering, die hebben we namelijkniet, samen te stellen. Opgeteldeaankoopwaarde van de spullen in dehuiskamer - los van emotionele waardenatuurlijk - bedraagt een paar tientjes,denk ik. Slaapkamers idem dito. En dat zieje er niet aan af. Mede dankzij mijnspaarzame schoonmoeder met een heelgoede smaak op meubelgebied geef ikeerlijk toe."

Weg we r o m a a i s r i--: * :-: ::: :j"Laatst was ik bij iemand aan het helpenmet het schilderen van de huiskamer.Toen het klaar was, verzamelde hij allekwasten en mengbakken, en gooide ze inde vuilnisbak. De vuilnisbak! lk wist nietwat ik zag. Die spoel je toch af en gebruik jeopnieuw? Weet je wat dat kost om elke keerweer een nieuwe set goede kwasten aan teschaffen? Maar het is gewoon gewordenom alles weg te gooien In onzewegwerpmaatschappij.Probeer maar eens een echte dweil te

vinden: bestaat bijna niet meer. Je moetwegwerp vloerdoekjes hebbentegenwoordig. Zakdoeken? Van papier,met irritatie voorkomende zalf erin.Leesbril? Niet één goede met een kettinkjeom je nek, maar door het hele huis heengoedkope exemplaren die zo weer tevervangen zijn. Plastic zoutpotjes die nietopnieuw te vullen zijn, kinderstiften die natwee weken op zijn... En zo kan ik nog weleven doorgaan. Wat dacht je van het etenin de supermarkt? Voorgesneden groentein een plastic zak met chloor erin gespotenom het langer te kunnen bewaren: driekeer zo duur als paprika, broccoli of doosjechampions, die je overigens in zijn geheelveel langer kunt bewaren. Of nog zoiets:soep uit een zak. Ze hebben er vast watervoor je bijgedaan en dat kost dan twee

euro meer dan een blik ingedikte soep.Voor vruchtensiroop in een pak geldthetzelfde verhaal.Die spaaracties bij de supermarktenirriteren me ook. Allereerst omdat ze jekinderen aansporen bij mama te zeurenom snel nog meerte gaan kopen, wantanders is de actie alweer afgelopenen kunnen ze hun verzameling nietcompleet maken. Ten tweede omdat dekinderen er meestal niks mee kunnen.En wat moet je dan met al die plasticpoppetjes of dat volle stickerboek? Juist:weggooien.lk weet het, ik draaf soms wel een beetjedoor. Eerlijk gezegd koop ik zelf ook weleens voorgesneden groente. Het is lekkergemakkelijk. En ik heb laatst veel gelduitgegeven aan nieuwe laarzen die ikhelemaal niet nodig had. En vorig jaarben ik met een vriendin met het vliegtuignaar Portugal geweest (vliegen is slecht!).Boven mijn eettafel hangt een dure,nieuwe lamp. Soms wilje gewoon ietsnieuws, ik ben heus niet roomser dande paus.Mijn schoonouders gaan soms wel ergver. Mijn schoonvader is in staat omeen paar dagen te besteden aan hetuittrekken en recht slaan van oudespijkers uit een partij afvalhout. Als mijnvent dat gaat doen, loopt hij twee dagenuurloon mis, voor iets dat hij vooranderhalve euro bij de Gamma kan halen.Dat is natuurlijk een beetje overdreven.Maar het gaat om het idee.Het kan allemaal wel wat minder, vind ik.Daar hebben mijn schoonouders grootgelijk in. Koop eens wat mindeÍ, gooi eenswat minder weg, zou ik soms van dedaken willen schreeuwen. Consuminder!Veel consumeren levert namelijk niks op.Behalve het consumeren van Iekkereten en drinken, dat levert natuurlijkrespectievelijk een buikje en een lichthoofd op. En een gezellige avond.Wat ik vooral wil zeggen is dit: luxe zit inje hoofd. Het heeft niks te maken meteen nieuw bankstel, maar alles met of jesamen gelukkig bent en een beetje zinhebt in het leven. Wij worden er nietminder gelukkig van dat we weinig gelduitgeven. We deden dit al voor de crisis enhet is door de crisis weinig veranderd.Het enige verschil voor ons is dat onze'aparte' manier van leven steeds minderuniek zal worden. Gelukkig maar." o

Vanwege privacy-redenen is de naam in ditinterview qefrnqeerd

EE'0EooCi=E

=B;ooC0il

oc

ti

,WIJ WORDEN

ER NIET

MIN DER

G ELU KKIG

VAN DAT WE

WEINIG GELD

U ITGEVEN.

LUXE. ZIT IN JE

HOOFD, NIET

IN EEN NIEUW

BAN KSTET