Preview Levende Have herfst 2014

11
Levende Have Levende Have Dit magazine verschijnt vier maal per jaar Jaargang 12 | najaar 2014 | los nummer €5,50 Verrassende vriendschappen - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Grazers in de stad - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Scharrelkalkoen blijft goed bij huis Innovatie in de achtertuin leidt tot combikip Thema: praktische producten van A tot Z Dorp vol dieren: Neerijnen

description

Het thema van het herfstnummer is: praktische producten. Een overzicht van 24 producten, met veel lezersaanbiedingen. Verder een interview met Henk Slaghuis over het Nederlands Groot Yorkshire varken, een uitgebreid artikel over de ontwikkeling van een vaccin tegen Afrikaanse paardenpest, portretten van de Narrangasett kalkoen, het Ryelandschaap en zes zeldzame hoenderrassen. Ook aandacht voor verrassende vriendschappen tussen dieren en de ''uitvinding'' van de combikip. 84 pagina's boordevol informatie over het houden van boerderijdieren.

Transcript of Preview Levende Have herfst 2014

Page 1: Preview Levende Have herfst 2014

Levende HaveLevende HaveDit magazine verschijnt vier maal per jaar Jaargang 12 | najaar 2014 | los nummer €5,50

Verrassende

vriendschappen

- - - - - - - - -

- - - - - - - - -

- - - - - - - - -

- - - - - - - - -

-

Grazers in de stad

- - - - - - - - -

- - - - - - - - -

- - - - - - - - -

- - - - - - - - -

-

Scharrelkalkoen blijft goed bij huis

Innovatie in de achtertuin leidt tot combikip

Thema: praktische producten van A tot Z

Dorp vol dieren: Neerijnen

Page 2: Preview Levende Have herfst 2014

Bij de allergische reactie die paarden vertonen na een beet van een knut zijn acht specifieke

eiwitten in het spel. Met behulp van deze zogehe-ten allergenen is een bloedtest ontwikkeld, die de aanleg voor staart- en maneneczeem kan aantonen. De kunstmatige productie van allergenen biedt op termijn ook kansen voor een immuuntherapie. Door de allergenen met hulpstoffen herhaaldelijk toe te dienen ‘leert’ het afweersysteem minder heftig te reageren. Deze therapie is echter nog niet beschikbaar.Vijf jaar onderzoek door onderzoekers van Wage-ningen Universiteit en de faculteit Diergenees-kunde, met steun van technologiestichting STW, Vereniging Koepel Fokkerij en Artu Biologicals, leverde veel kennis op over staart- en manenec-zeem. Zo is vast komen te staan dat deze aandoening voor ongeveer 20% bepaald wordt door erfelijke facto-ren. Geen enkele andere factor, naast blootstelling aan knutten, heeft een dergelijk grote invloed. De overerving is echter complex en wordt niet bepaald

door één enkel gen, maar door een samenspel van meerdere genen. Het is nog niet bekend welke stukjes van het erfelijk materi-aal bijdragen aan de aanleg voor staart- en maneneczeem. Wanneer deze genen bekend zijn, kan er in de fokkerij beter geselecteerd worden. Het DNA-onderzoek wordt voortgezet in een onlangs door Europese Commissie gefinancierd project, genaamd Horsegene.

Onderzoek leeftijd kip op www.levendehave.nl

Hoe oud wordt een kip? Kippenfluisteraar Monique Bestman wil met de lezers van Levende Have en

bezoekers van de website een onderzoekje doen naar de maximumleeftijd van hobbykippen. De signalen die ze daarover krijgt, lopen nogal uiteen. Uiteraard zijn er verschillen in ras. Maar zijn er nog meer factoren die een rol spelen? Doe mee aan het onderzoek en ga naar http://www.levendehave.nl/hoe-oud-wordt-een-kip. De resultaten worden gepubliceerd in het magazine Levende Have en op de website.

Welsumerclub viert 45-jarig bestaanOp 21 en 22 november 2014 viert de Welsumerclub haar 45-jarig bestaan met een grote rasten-toonstelling in het dorpshuis van Welsum.Op de plek waar het ooit alle-maal begon, worden bezoe-kers uit binnen- en buitenland verwacht. Speciaal uit Engeland komt de jonge eier- en hoen-derkeurmeester John Lobb om de ingezonden eieren van de Welsumer te beoordelen.

De Peelrand erkend fokcentrum landgeitenDe fokkers van Nederlandse landgeiten Astrid en Mark Welten uit

Liessel zijn met hun stal De Peelrand toegetreden tot de groep erkende fokcentra van de Stichting Zeldzame Huisdierrassen.

Het hoveniersechtpaar is ook betrokken bij de zorg voor de kudde land-geiten die wordt ingezet voor het beheer van het natuurgebied De Maria-peel. Astrid en Mark Welten hebben zelf al jaren landgeiten. Daarnaast houden ze Twentse Landganzen, Noord Hollandse Blauwen, alle Nederlandse konijnen-rassen, en sinds kort ook Drentse Heideschapen.

Bloedtest voor staart- en maneneczeem

pag 8

Page 3: Preview Levende Have herfst 2014

Doorbraak in tuber-culosetest alpaca’sDe Britten beschikken sinds kort over een test waarmee ze bij alpaca’s en andere kameelachtigen de aan-wezigheid van rundertuberculose kunnen vaststellen. De test is goed-gekeurd door de regering van het Verenigd Koninkrijk.

De test is voor 97% nauwkeurig. Hoewel de ziekte niet veel voorkomt onder alpaca’s, wordt deze diersoort toch gezien als een risicofactor en vormt de aanwezigheid van runder-tuberculose in Groot Brittannië een belemmering bij de export. Onlangs is in Noorwegen bij een koppel geïm-porteerde alpaca’s de ziekte vastge-steld. De Britten verwachten de test ook te kunnen gebruiken om runder-tuberculose bij dassen aan te tonen, zodat deze gericht bestreden kunnen worden, in plaats van ze massaal af te maken.Met behulp van de serologische bloedtest kunnen alpacahouders aantonen dat hun dieren vrij zijn van rundertuberculose. Mogelijk is de test ook geschikt voor runderen. Dat moet nog worden aangetoond. Runderen worden nu nog getest met een huidtest, maar die is niet 100% betrouwbaar.

Invoering positieflijst

opnieuw uitgesteld

De invoering van de positieflijst zoogdieren wordt uitgesteld tot 1

januari 2015. Eerder opgestelde posi-tieflijsten worden opnieuw bekeken.

Staatssecretaris Dijksma volgt hiermee een advies van de Raad voor Dierenaan-gelegenheden (RDA). Deze heeft vast-gesteld dat het op dit moment nog niet mogelijk om voor de categorie ‘’onder voorwaarden te houden dieren’’ zoals de kangoeroe en de alpaca, houderijvoor-schriften op te stellen.Groot manco in het hele proces is het ontbreken van een database met gegevens op grond waarvan een risico-inschatting kan worden gemaakt van het houden van bepaalde diersoorten. Wageningen Universiteit heeft in een eerder stadium een dergelijke database ontwikkeld, maar deze blijkt niet erg bruikbaar, heeft de RDA vastgesteld. Een gebrekkige grondslag voor het aanwijzen van diersoorten die op de positieflijst moeten komen, is niet erg bevorderlijk voor het draagvlak, zo is gebleken.

Veelzijdige lakenvelder is een volhouder

In de middeleeuwen al vastgelegd op

schilderijen en nog altijd zichtbaar in ons landschap: het Laken-velderrund kent een bijzondere geschiede-nis. Reden voor een boek. Lakenvelders sierden de kasteel-tuinen en werden daarnaast ook in de landbouw veelvul-dig ingezet voor zowel het vlees als de melk. In het streven naar meer melkproductie, verloor de lakenvel-der terrein, tot er in 1976 nog maar driehonderd dieren over waren. Dat aantal is inmiddels weer vertienvoudigd, dankzij het grote enthou-siasme van de fokkers. Toch is het nog altijd een zeldzaam ras. Fok-ker Reurt Boelema beschrijft in Lakenvelder, niet uit het veld te slaan de betekenis van dit ras voor hobbyboer en professionele rundveehouder. Lakenvelder, niet uit het veld te slaan, Reurt Boelema, 180 pag. Uitgegeven door Roodbont, ISBN:978-90-8740-165-8. Prijs €24,95 (incl. btw).

CorrectieComplimenten over de laatste uitgave van Levende Have, mailt Henkjan Garretsen. Een erg leuk en interessant blad met dit keer de Sabel-pootkrielen duidelijk in beeld. Helaas staan de gegevens van de voormalige secretaris van de Sabelpootclub vermeld. Onze nieuwe secretaris is Pauline Jordens. De actuele gegevens zijn te vinden op www.sabelpootclub.nl

pag 9 Levende Have & Alles over kippen magazine voor hobbydierhouders

Page 4: Preview Levende Have herfst 2014

Nagelschaar voor pluimvee Bij kippen die veel op een verharde ondergrond lopen, slijten de nagels vanzelf. Is dat niet het geval, dan kan een speciaal schaartje uitkomst bieden. Ook geschikt om te voorkomen dat de sporen van de haan te lang worden. Pas wel op het ‘leven’ in de nagel. Plaats de nagelschaar enkele millimeters boven het donkergekleurde deel van de nagel en houdt het pootje stevig vast om beweging te voorkomen. Knip snel in één soe-pele beweging. Knip je de nagels geregeld, dan voorkom je dat de kip problemen krijgt met lopen. Als de nagels afbreken kunnen er bloedingen ontstaan. Gezien bij kleinveeservice.nl voor €7,50 incl. btw.

Oplader met zonnepanelenZonnepanelen worden steeds populairder. Na een eenmalige aanschaf heb je er jarenlang plezier van als goedkope energiebron. Om optimaal van een zonne-paneel gebruik te maken is het wel belangrijk dat de opgewekte energie gebufferd kan worden. Op mooie dagen heb je een hoge opbrengst en op donkere dagen is de opbrengst beperkt. Hiervoor zijn deep cycle accu’s of ook wel tractie accu’s erg geschikt. Op deze accu’s kun je allerhande apparatuur aansluiten dat een span-ningsbron nodig heeft van 12 Volt. Belangrijk bij de keus van een zonnepaneel is de capaciteit. Het zonnepaneel moet voldoende stroom kunnen leveren om de onttrek-king van de aangesloten apparatuur bij te houden, ook bij donkere dagen. Het zonnepaneel is niets anders dan een acculader. Voor een goede benutting van het zonnepaneel en bescher-ming van de accu, is het wel belangrijk dat het zonnepa-neel is voorzien van een laad-regulator. Deze unit regelt de optimale laadstroom/span-ning en voorkomt dat de accu overladen wordt of de accu zelfs leeg getrokken wordt als er geen zon is. Gezien bij kol-tec.nl, zonnepaneel van 10W €175, paneel van 20 W €225.

Paalhamer Met een zware paalhamer kun-nen palen snel de grond in worden geramd. Door van tevoren een gat te maken met een grondboor gaat het allemaal wel wat gemakkelijker. Stem de diepte van het gat in de grond af op je eigen lengte, zodat je niet boven je macht hoeft te slaan. Paalhamers zijn er in een gecombineerde uitvoe-ring van een essenhouten steel en een kop van gietstaal. Gezien bij buitenwa-renhuis.nl voor €39,95. Maar er zijn ook nog ouderwetse paalhamers ofwel landbouwhamers te koop, met een ovalen essen-houten steel en een vier-kante houten kop met ijzeren banden. Gezien bij haxo.nl voor €47,50.

P N

P

O

pag 18

Page 5: Preview Levende Have herfst 2014

Query: Hoe heet dit gereedschap? Deze zware jongen heeft een geheel eigen Neder-landse naam. Het is een soort krik, maar zo noem je dit gereedschap niet. Mail je antwoord voor 30 september naar [email protected] en maak kans op een slimme Lea-therman micra ter waarde van €39.

Regenmeter Een regenmeter geeft niet veel meer informatie dan je zelf kunt bedenken, zou je zeggen. Toch is het handig om na een nacht van hevige regenval, precies te weten hoeveel water er naar beneden is gekomen. Het kan dan bijvoorbeeld nodig zijn de dieren van een kletsnat, doorweekt stuk weiland af te halen. Meten is weten: één millimeter regen komt overeen met één liter water op een oppervlakte van één vierkante meter. Je hebt ze in allerlei soorten en maten. Een solide regenmeter die er ook nog een fraai uitziet, vonden we op steronline.nl. De glazen trech-ter staat in een kunststof houder met een roest-vrijstalen steel. De inhoud wordt weergegeven in mm en inches. Prijs €89,50.

Schouwlamp Na vier tot vijf dagen broeden kun je zien of de eieren zijn bevrucht. Daarvoor zijn

speciale schouwlampen in de handel. De lichtopbrengst van de Comfort

Powerlux is zeer groot. Bij deze schouwlamp zitten standaard twee rubber doppen. Een voor kleine eieren en een voor grote eieren. Deze zijn onder-ling eenvoudig uitwisselbaar. Deze rubber doppen zijn soe-pel zodat er geen licht “lekt” langs het ei waardoor het beeld in het ei nog duidelijker is. De Comfort Powerlux werkt op de bijgeleverde adapter. Hieraan zit 2.5 meter snoer. De adapter is conform de CE norm. Gezien bij broedmij.nl voor €25 incl. btw.

Tester voor de afrastering Deze KOLTEC spanningstester is erg handig voor iedereen die af en toe even wil controleren of de afrastering nog goed functioneert. Onmisbaar bij het opsporen van fouten en/of kortsluitingen. De tester geeft met behulp van 8 LED’s aan wat de spanning op de afrastering ongeveer is. De tester werkt zonder batterijen en is daardoor duurzaam in gebruik.Door het aardpennetje in de grond te steken of tegen een geaarde constructie te houden en de kop van de meter tegen het schrikdraad, kan de spanning simpel worden afgelezen. De winkelprijs van deze tester €19,95.Levende Have lezers kunnen deze tester bestellen voor €10 (prijs incl. BTW, excl. verzendkosten). Verkrijg-baar in de webshop van Levende Have: http://www.levendehave.nl/catalog. Zie rubriek diversen. Vul bij het afrekenen de actiecode LH82014 in.

R

Q

TS

PRIJSvRAAG:

Win een slimme Leatherman micra

€9,95 korting LEZERSACTIE

pag 19 Levende Have & Alles over kippen magazine voor hobbydierhouders

A Zthema praktische producten van tot

Page 6: Preview Levende Have herfst 2014

Het duurt even voordat Jan van Kuilenburg tevoorschijn komt

uit zijn schuurtje. Zijn zaagmolen, een miniatuur van een origineel ontwerp, is dringend toe aan een opknapbeurt. En daar gaan heel wat uurtjes in zitten. Jan is maar wat trots op z’n houten bouwwerk. Geduldig legt hij uit hoe ingenieus zo’n zaagmolen in elkaar zit.

Wie in het dorp Neerijnen dieren wil houden, moet inventief zijn en relaties hebben. Grond is er wel, maar

niet direct bij huis. Zo loopt één van de paarden van dieren-arts Ellen van Leeuwen in de uiterwaarden. Ze heet eigenlijk Mimaire, maar na een nacht in een sloot te hebben gelegen noemen ze haar Misère. Ze bleek een goede moeder en bracht drie veulens voort. “Mijn man was een fervent tuigpaarden-liefhebber”, zegt Ellen over haar overleden echtgenoot Jacques Snijders. “Met Misère en haar zoon Deb – voluit Cyrano de Bergerac – reed hij vaak op de koets. Hij heeft trouwerijen

gereden. Ik heb zelf ook m’n mendiploma, maar was altijd meer de groom. Ik krijg nu weer les en wil met Turbo en Twist, twee leuke bonte paardjes van 1.40 hoog, gaan mennen.”Dan is er nog Urbanus, een pony van een meter hoog. Hij doet mee aan marathons. De naam van Hen van Driel valt, een 87-jarige paardenliefhebber uit het naburige Waardenburg.

van de dag in hun hok, maar als Marty ze roept komen de broers gauw tevoorschijn. Valt er wat te eten? “Ik moet oppas-sen dat ze niet te zwaar worden. Ze krijgen ‘s avonds altijd wat gras van me en een klein beetje varkensmusli. ‘s Winters geef ik ze hooi. Dat vult de pens en dan zijn ze tevreden.”

Paarden, schapen en kippen

Ellen, Bram en Freek Snijders-Van Leeuwen

Geiten, konijnen en kippen

Lia en Jan van Kuilenburg

pag 30

Wil je ook met je dorp vol dieren in Levende Have? Mail dan naar [email protected]

Page 7: Preview Levende Have herfst 2014

Ieder z’n hobby. Lia brengt ons bij de dieren. Zes dwerggeiten, zeven kippen en vier dwergkonijnen met wat nageslacht. Die kleine konijntjes waren niet gepland. Lia kocht vier konijnen in de veronderstelling dat het allemaal vrouwtjes waren. Tot-dat ze ineens een nest met jonkies ontdekte en dacht: “Hoe kan dat nou?” Zes nesten later kwam ze erachter welk konijn de ram moest zijn. Die zit nu apart. “Ik eet ‘m niet op, hij gaat ook niet weg, laat hem maar mooi zitten.”

De zeven kippen beschik-ken over een ruime ren. Het begon met twee Leghorns die ze voor haar verjaardag kreeg. Een schoondochter bracht daarna nog wat krielen mee. “Ik was nooit zo voor kippen omdat er altijd ratten op afkomen. Nu valt het mee. De ratten kunnen niet in de ren komen. We hebben hier ook een keer de vos op bezoek gehad. Mijn zoon zag hem bovenop het

konijnenhok zitten. Van de schrik hebben de kippen bijna een jaar lang geen eieren gelegd. Nu leggen ze goed. Alleen vandaag niet. Ze hebben denk ik een snipperdag.”Niet alleen de kippen beschikken over een solide onderko-men, ook de geiten bivakkeren achter stevig hekwerk. Welis-waar om een hele andere reden, maar toch. Een dubbele laag betongaas moet ze ervan weerhouden dat ze uitbreken en de straat op gaan. Zo’n zwaar gebarricadeerd stukje grond geeft Lia rust. Het hekwerk is ook zo geconstrueerd dat de geiten er niet met de hoorns in verstrikt kunnen raken.Zes dwerggeiten lopen er nu, twee zusjes en de rest onver-want. “Ik doe er geen bok meer bij”, zegt ze. “Voordat je het weet heb je er veertien. Een van de geiten heeft wel eens een drieling gehad. Die moest door een dierenarts met een kei-zersnee worden verlost. Ging ik er met één geit heen, kwam ik er met vier terug. En dan moet je ervoor zorgen dat ze blijven drinken, hè. Door ze omstebeurt aan de uier te leggen. Nee, daar begin ik niet meer aan. Als er nu eentje dood gaat, koop ik er gewoon eentje bij.”

“Hij heeft veel meer tijd dan ik en rijdt elke dag. ‘s Zomers hooit hij met Urbanus voor de kar.”Bij huis heeft Ellen alleen wat kippen en de dekram Henk, geleend van een collega-scha-penhouder voor zes flessen wijn. Henk moet dit najaar de ooien gaan dekken die verderop in het dorp het gras kort houden. Samen met haar twee zoons Bram en Freek bezoeken we de schapen. “Het

zijn allemaal hartstikke raszuivere Blauwe Texelaars van een mooie kwaliteit”, vertelt Ellen trots. “We wilden allebei schapen toen we hier kwamen wonen. Jacques had een voorkeur voor een Nederlands ras en mijn schoonvader had ook Blauwe Texe-laars. Het enige nadeel is dat je altijd bij het aflammeren moet

zijn. Je moet kunnen verlossen. En als er een keizersnee nodig is, dan doe ik dat zelf. Maar verder vind ik het leuk om ze te houden. Ik fok ook op wat ruimere schapen, die wat makkelij-ker aflammeren. Ik zou graag een dassenkop willen hebben. Dat vind ik een hele mooie kleurslag.”Weer terug bij huis brengen we nog een bezoek aan het volledig gereviseerde kippenhok. Vos- en ratproof, dankzij een beton-nen vloer en stevig gaas. Opnieuw noemt Ellen de naam van Hen van Driel. Hij beschikt over een broedmachine en aan hem heeft ze een mooi groepje Amrock-kippen te danken. Amrocks zijn goede leggers. Ellen tilt het deksel aan de achterzijde van legnesten open. “Willen jullie een paar eitjes meenemen?”

Dubbele laag

betongaas voor de geiten

’Overal hebben we weitjes’

pag 31 Levende Have & Alles over kippen magazine voor hobbydierhouders

Page 8: Preview Levende Have herfst 2014

Hij is bijna zo ver. De haan komt al een heel eind in de buurt van wat hem voor ogen staat. In het hok zit een

witte hen te broeden. Voor haar geldt hetzelfde. “Wester-voorters” of “Taki’s” gaat hij ze misschien wel noemen. Goede leggers en een prima bout. Echt een kip voor een zelfvoorzie-ner, zegt Edsko Takens. Hij zoekt nu naar mede-fokkers die meehelpen de nieuwe combikip verder te ontwikkelen.

Zijn dubbeldoelkip kent een lange voorgeschiedenis. Zijn opa had een kippenbedrijf, zijn vader had duiven en altijd wel wat opvangkippen. Toen hij eenmaal op zichzelf ging wonen en een eigen huisje kreeg, kwamen er al snel een paar Rhode Island Reds, Noord-Hollandse Blauwen en een (War-ren) legkip die veel eieren legde. Een kruising van die drie rassen - een autosexende kip - legde eieren van wel tachtig gram en vaak meer. “Ze pasten niet eens in het doosje”, herinnert Edsko Takens zich. Toen dochter Melanie begon te lopen werden de dieren wegens ruimtegebrek van de hand gedaan. WelsumersVeertien jaar geleden verhuisde hij naar Westervoort, naar een deel van een driehonderd jaar oud dijkboerderijtje, met een kippenhok in de achtertuin en struiken eromheen die beschutting geven. “Hier begonnen we met Welsumers”, vertelt hij. “Een zeldzaam ras, erg mooi om te zien. Maar ze vielen een beetje tegen. Het waren wilde kippen, ze legden alleen in het voorjaar en in de zomer en de hanen waren nogal agressief tegen elkaar. De hennen waren niet zo broeds. Ze gingen wel zitten, maar verlieten halverwege de broedpe-riode van het nest. Ik heb er toen Marans doorheen gekruist, goede leggers en vroegrijp. Die leggen donkerbruine eieren. Alleen die veren aan de poten, dat vond ik wat minder. Ze pasten ook niet in de pan, zo groot waren ze.

“Uit Duitsland heb ik daarna Wyandottekrielen gehaald. Die liepen daar in een bos en waren dus erg vitaal. Met deze Wyandotte heb ik geprobeerd onze kippen wat kleiner te maken en er broedsheid in te brengen. Het uiterlijk vond ik minder belangrijk. Dat kun je altijd nog wijzigen. Om een kip voor de zelfvoorziener te krijgen, moet je er toch eerst bepaalde eigenschappen in zien te fokken. Dankzij de krielen kwamen de kippen wat meer aan de maat, ze waren goed voor de vroegrijpheid en winterleg, maar de vleessmaak ging

De Noord-Hollandse Blauwe vond ik niet zo lekker’

Edsko Takens ontwikkelt combikip uit diverse rassen zonder subsidie

Innovatie in de achtertuinHet topsectorenbeleid van het kabinet ondervindt veel kritiek. De innovatiegelden zouden vooral ten goede komen aan de grote bedrijven. Innovaties die plaatsvinden in schuurtjes en op zolders krijgen onvoldoende aandacht. Edsko Takens uit Westervoort doet aan innovatie in de achtertuin. Daar ontwikkelt hij een combikip. Zonder een cent subsidie.

pag 50

Tekst: Jinke HestermanFoto’s Jan Smit/Dierenbeeldbank

Page 9: Preview Levende Have herfst 2014

Combikip kost teveel Een speciaal ras dubbeldoelkippen voor de grootschalige productie van eieren en pluimveevlees lijkt niet erg kansrijk. De combikip kost gewoon teveel.In opdracht van het ministerie van Economische Zaken is er een onder-zoek uitgevoerd. Aanleiding was de kritiek vanuit de maatschappij op het jaarlijks doden van ruim veertig miljoen eendagshaantjes. Een combikip zou hun redding kunnen betekenen. Maar volgens Ferry Leenstra van Wageningen Universiteit en Research, die de markt-kansen van de dubbeldoelkip onder-

zocht, is het helemaal niet aantrekkelijk om een nieuw type kip te fokken, dat qua formaat en bevleesdheid geschikt is voor én eiproductie én vleesproductie. Bij een dubbeldoelkip zijn de hennen zwaarder dan reguliere leghennen. Zij hebben vanwege het hogere gewicht elke dag zoveel meer voer nodig, dat hun voor vleesproductie geschikte broertjes de kosten daarvan niet kunnen compenseren, stelt ze vast in het rapport ‘Marktkansen voor een combikip.’

Het voerverbruik van een speciaal dubbeldoelras kan alleen uit als de voerkosten extreem laag zijn, doordat de kippen leven van restjes of zelf hun voer bij elkaar scharrelen. Mogelijkhe-den zijn er misschien in de biologische pluimveehouderij, aldus Leenstra. Als

voor zo’n doel een speciaal fokproduct gevraagd wordt, moet er wel rekening worden gehouden met regelgeving en logistiek. Fokdieren moeten vrij zijn van een aantal ziektes en de broederij moet aan hygiëne-eisen voldoen. Het zal lastig lastig zijn om met een nieuw fokbedrijf te starten en daaruit een speciaal dier te leveren, concludeert Leenstra.

De broertjes van gewone leghennen bieden volgens haar meer kansen. Ze hebben wel een ander formaat en een andere bouw dan vleeskuikens. De slachtlijn moet dus speciaal op deze haantjes afgestemd kunnen worden. Dat vereist tijd en het is de vraag of dat in de standaardslachterijen voor vleeskuikens wel kan. Vooralsnog zal een kleinschali-ger slachterij de voorkeur hebben.

pag 51 Levende Have & Alles over kippen magazine voor hobbydierhouders

alles over kippen

Page 10: Preview Levende Have herfst 2014

Tekst: Annet VisserFoto’s: Jan Smit/Dierenbeeldbank

Schimmels in hooi

Raskippen krijgen vaak meer aandacht dan krui-singen en dat is eigenlijk jammer, want kippen die zijn samengesteld uit diverse rassen hebben zo hun voordelen. Vooral als het puur om de gezel-ligheid gaat, om de eitjes en zo nu en dan een paar kuikens, dan is een kruising vaak aan te raden. In veel raskippen zijn belangrijke eigenschappen, zoals broedsheid, verloren gegaan. Die eigenschappen komen terug als je een aantal keren kruist met een ras waar die broedsheid nog wel in zit. Zo kunnen hobbyfokkers de ideale hobbykip samenstellen: eentje die veel eieren legt, die tam is, en die ook nog eens alert reageert op gevaar. Elke kip is natuurlijk een individu, maar je kunt er uiteindelijk wel voor zorgen dat bepaalde karaktertrekken de overhand krijgen.

Slappe kamBij sommige rassen is het een foutje, bij andere rassen juist een gewenst kenmerk: een slappe kam. Zo horen de kammen van Leghorns en Ancona’s “om te vallen”. Tenmin-ste, bij de hennen, niet bij de hanen. Als een kip van een ander ras een slappe kam heeft, dan is er waarschijnlijk in het verleden wel eens gekruist met een Leg-horn of een Ancona.

Kippen leggen overal

Ratten verspreiden ziektenWie kippen houdt, heeft ratten en muizen. Tenminste, wie er niet in slaagt het voer buiten bereik van deze dieren te houden, moet rekening houden met van die bruine mee-eters. Bij pluimvee spelen muizen en ratten een belangrijke rol in het overdragen van salmonella, campylobacter, pasteu-rella (veroorzaakt vogelcholera) en kwaadaardige E. coli. Maar ook bij een aantal virusziekten, zoals vogelgriep, kan ongedierte een rol spelen. Er zijn geen onderzoeksresultaten uit Nederland bekend, maar in andere landen is gebleken dat 20% van de ratten is besmet met salmonella. Ratten en muizen spelen ook een belangrijke rol in de introductie van de vlekziektebacterie. Opmerkelijk is dat het aantal vlekziekte-uitbraken in Nederland stijgt als het weer slechter wordt en het voeraanbod voor knaagdieren buiten de stal minder wordt. Wanneer de maïs en het graan van het land is, gaan de knaagdieren massaal naar binnen. Vlekziekte is een zoönose: de mens kan besmet raken door wondjes die ontstaan tijdens contact met besmette dieren.

Je hebt van die periodes dat de kippen overal hun eieren leggen. Het is net alsof de legnesten de goed-keuring van de dames niet meer kunnen wegdragen. Dan zoeken ze een plekje op een berg takken of in de schuur op een paar plukken hooi. Dat kan allerlei oorzaken hebben, maar vaak ontstaat zoiets door-dat teveel hennen tegelijkertijd een ei willen leggen, waardoor er “files” ontstaan. Ze wijken uit naar rustiger oorden, want de eieren laten zich moeilijk tegenhouden. Door de kippen ’s morgens goed te observeren, kom je er vanzelf achter waar de eieren zich bevinden. Je kunt zo’n zelfverkozen nest in ere houden, door er een nepei in te leggen.

KruisingenKippen slapen in het nestKippen die in het nest slapen, dat is een veel voorkomend probleem. Het kan in de winter met de temperatuur te maken hebben: in een legnest zit de kip warmer dan op een stok. Het kan ook met de positie van de stokken te maken hebben. Bevinden die zich ter hoogte van de legnesten, dan kiest de kip al gauw voor het nest. Plaats de stokken in dat geval wat omhoog en sluit de legnesten eventueel af als de kippen op stok gaan. Open ze wel weer bijtijds, zodat de kippen ’s morgens vroeg al een eitje kunnen leggen. Soms kan het ook nodig zijn, de kippen geregeld op stok te zetten, net zo lang totdat ze in de gaten heb-ben wat de bedoeling is.

pag 61 Levende Have & Alles over kippen magazine voor hobbydierhouders

Page 11: Preview Levende Have herfst 2014

Paard aan het hekHet is onder paardenliefhebbers een bekend beeld: een paard in de wei dat steeds maar langs het hek loopt. Nee, het is niet waarschijnlijk dat het paard daar smachtend op zijn baasje wacht. Het ligt meer voor de hand dat het paard zich in de wei niet prettig voelt. Misschien is hij het pispaal-tje van de kudde, of is hij bang voor een dominant paard. Of er is in de wei iets engs of akeligs gebeurd, en het paard voelt zich er nu niet veilig meer. Of misschien staat zijn maatje in een andere wei of op stal, en wil hij daar naartoe. Of hij staat helemaal alleen en mist een soortgenoot. Paarden gaan ook wel aan het hek staan als de wei al te schraal is geworden, of als de waterbak leeg is. En bij nare omstandigheden (storm, een lange regen-periode, nat land, hitte, insecten, gebrek aan schaduw of beschutting) zoeken paarden ook vaak het hek op, als sym-bolisch verzoek: ‘haal me hier uit’. Probeer dus eerst uit te vinden wat de reden kan zijn van het langdu-rig aan het hek staan, en zoek dan een pas-sende oplossing.

Boomstam voor de ezelWilde ezels leven van nature in voedselarme omge-vingen en zijn wel zo’n twintig uur per dag bezig hun kostje bijeen te zoeken. Met ons rijke hooi en gras vervetten ezels snel. En dus staan ze vaak op strikt rantsoen, waarmee ze in no time klaar zijn. De rest van de dag rest niets anders dan... op een houtje bijten. Dat doen ze dan ook graag. Geen stal of hek is veilig. Lekker urenlang knabbelen aan hout beant-woordt nu eenmaal aan de kauwbehoefte van de ezel. Je kunt je ezels daarin tegemoet komen. Worden er in je tuin of in de omgeving bomen gesnoeid of gekapt? Geef de ezels dan om de paar dagen een paar flinke takken of een stuk boomstam van wilg, appel, peer, populier, berk of zwarte els, en het hek gaat weer een jaartje langer mee.

Fokleeftijd zeugen

Zeugen van hobbyvarkensrassen kunnen het best voor het eerst gedekt worden als ze tussen een jaar en anderhalf jaar oud zijn, of vanaf hun tweede of derde berigheid. Jonger zijn ze meestal ook al vruchtbaar, maar ze zijn dan vaak zelf nog niet helemaal uitontwikkeld. Zo komen bij de eer-ste berigheid geen of weinig eitjes vrij. Bovendien zorgen al te jonge moeders niet altijd goed voor hun biggen. Wacht ook weer niet té lang als je een nest wilt. Na het tweede levensjaar wordt het lastiger om zeugen voor de eerste keer drachtig te krijgen. De innesteling van bevruchte eicellen in de baarmoeder verloopt dan moeizamer

Schapen op de dresBoeren zeggen wel eens dat hun schapen ‘op de dres’ staan. Wat ze daarmee bedoelen, hangt af van waar ze in Nederland wonen. Ruwweg boven de grote rivieren betekent ‘dres’ (of ‘dries’) een stukje braaklig-gend land of een perceeltje dat is verarmd na enkele jaren akkerbouw. Zo’n tijdelijk onbruikbaar landje werd (en wordt) wel gebruikt als schapenweiland. In het zuiden van ons land wordt met ‘dres’ of ‘dries’ ook een weide voor schapen (of geiten of paarden) aangeduid, maar er kunnen diverse andere soorten landjes worden bedoeld. Het gaat daar (ook) om weiland dat ’s winters onder water staat, om een huisweide aan de boerderij, om een wegberm die is afgezet als weitje of om een met gras begroeid dorpsplein.

pag 70