PREVENTIE ONDERNEMINGEN IN

MOEILIJKHEDEN

24.112010

1

De onderneming in moeilijkhedenHoofdstuk 1 : POGING TOT OMSCHRIJVING

Hoofdstuk 2 : Continuïteit- Discontinuïteit- de taak van de ondernemingsleiding- de rol van de commissaris- de kamers voor handelsonderzoek

Hoofdstuk 3 : De onderneming in moeilijkheden en de wet continuïteit

CASE : DE LIJDENSWEG VAN NV KITCHEN

DE ONDERNEMING IN MOEILIJKHEDEN

• INVALSHOEKEN : sociaal, economisch , vennootschapswet.

• FALEN :  doelstelling niet bereikt 

• Ondernemen ZONDER moeilijkheden ?

• Onderneming in moeilijkheden : moeilijkheden die voortbestaan bedreigen

ONDERNEMING IN MOEILIJKHEDEN

• Een ruime omschrijving : indicatoren van operationele aard

• Een  beperkte omschrijving  : financiële indicatoren ( ratio’s)

ONDERNEMING IN MOEILIJKHEDEN

• De onderneming die om economische, financiële, organisatorische, sociale of andere redenen vroeg of laat moeilijkheden zal ondervinden om haar wettelijke of contractuele verplichtingen na te komen en om de noodzakelijke investeringen te doen

ONDERNEMING IN MOEILIJKHEDEN

• Onevenwichten in de financiële structuur op vlak van liquiditeit, solvabiliteit of rendabiliteit.

• Deze onevenwichten zullen blijken uit ratio analyse.

DE BEPERKINGEN  VAN HET PREVENTIEBELEID

• Opgepast met absolute cijfers

• FALEN HOORT BIJ ONDERNEMEN 

• Het verdwijnen van ondernemingen is eigen aan een vrije markt economie

7

VOORSPELBAARHEID VAN DISCONTINUITEIT

• DISCONTINUÏTEIT IS VOORSPELBAAR

• Vaak kan worden gesteld dat bij gelijkblijvende omstandigheden de onderneming op middellange termijn zal failliet gaan

• De voorzienbaarheid is beperkt door mogelijke ingrepen van het management

8

DE GRIJZE ZONE EN DE EVOLUTIE VAN EEN ONDERNEMING IN GOING CONCERN NAAR DISCONTINUITEIT

9

DE VERSCHILLENDE PROCESSEN in de grijze zone

• Het bewustmakingsproces- ik ben in moeilijkheden- ik ken de oorzaak ervan

• Het denkproces : zoeken naar oplossingen

• De actie• Follow-up en feedback

10

11

Fasen van het proces in de grijze zone tussen continuïteit en discontinuïteit

DE ONDERNEMER

ZIET DE OPLOSSING MEESTAL IN HET WEGWERKEN VAN DE SYMPTOMEN EERDER DAN IN DE AANPAK VAN DE OORZAKEN :– Vb  liquiditeitsproblemen enkel oplossen door kapitaalsverhogingen zonder naar de oorzaak te zoeken

12

Ondernemingsleiding

13

RATIONANALYSE

Opgepast met ratio’s◦ Geen universele norm◦ sectorvergelijking

Gevaar reageren op symptomen : men gaat de zaak oplossen door financiële maatregelen

Financiële doorlichting moet samen gaan met operationele doorlichting

14

I. OPRICHTINGSKOSTEN I. KAPITAAL

II. UITGIFTEPREMIESII. IMMATERIELE VASTE

ACTIVA III. HERWAARDERINGS-

MEERWAARDEN

III. MATERIELE VASTE IV. RESERVES

ACTIVA V. OVERGEDRAGEN

WINST OF VERLIES

IV. FINANCIELE VASTE VI. KAPITAALSUBSIDIES

ACTIVA

V. VORDERINGEN OP MEER DAN EEN JAAR VII. A. VOORZIENINGEN

VI. VOORRADEN EN VII.B. UITGESTELDE

BESTELLINGEN IN BELASTINGEN

UITVOERING

VIII. SCHULDEN OP

VII. VORDERINGEN OP MEER DAN EEN JAAR

TEN HOOGSTE

EEN JAAR

VIII. GELDBELEGGINGEN IX. SCHULDEN OP TEN

HOOGSTE EEN JAAR

X. OVERLOPENDE

REKENINGEN X. OVERLOPENDE

REKENINGEN

IX. LIQUIDE MIDDELEN

BEPERKTE

VLOTTENDE ACTIVA

REALISEERBARE

ACTIVA

ACTIVA PASSIVA

UITGEBREIDE

VASTE ACTIVA

VASTE

ACTIVA

VREEMD VERMOGEN

EI

GEN

BEDRIJFS-

KAPITAAL

VERMOGEN

VREEMD VERMOGEN

KORTE TERMIJN

VREEMD VERMOGEN

LANGE TERMIJN

PERMANENT VERMOGEN

15

-De wettelijke knipperlichten ( Wet Continuïteit)

-Ze volstaan niet om een onderneming in moeilijkheden tijdig te detecteren

-Ze verschijnen meestal vrij laat na het ontstaan van de primaire oorzaak

- Handelsinformatiebedrjjven hanteren veel ruimere lijst van knipperllichten

ALARMWAARDE VAN KNIPPERLICHTEN 

• Knipperlichten met sterke en zwakke alarmwaarde

• Sterke Alarmwaarde  : bv niet neerleggen van de jaarrekening 

• Zwakke Alarmwaarde  :  bv eigen vermogen beneden de helft van het kapitaal ( alarmbel)

16

RELEVANTE KNIPPERLICHTENEigen vermogen kleiner dan 50% van het kapitaal

17Bron NV Graydon- Cijfers Dendermonde 2007

RELEVANT KNIPPERLICHT NIET NEERLEGGING JAARREKENING‐

Dendermonde 2007

Bron nv Graydon

DE BEDRIJFSLEIDING EN CONTINUÏTEIT

• De continuïteitsbedoordeling bij het opstellen van de jaarrekening is de verantwoordelijkheid van de RVB (art.92 Ven. W.) Elke continuïteitsbeslissing zou een bezinningsmoment moeten zijn.

• Het opstellen van het jaarverslag met de inhoud van artikel 96 Ven.W. heeft informatiewaarde voor derden maar zou ook een bezinningsmoment moeten zijn.

De bedrijfsleiding en art 633 Ven.W. 

• Nettoactief  minder dan  helft maatschappelijk kapitaal, ( of ¼ )

• Algemene vergadering moet bijeenkomen binnen max twee maanden nadat  verlies is vastgesteld of krachtens wettelijke of statutaire bepalingen had moeten worden vastgesteld (bv A.V. of tussentijdse semestriële staten bedoeld in 137 § 2 Ven.W.

• Volgens de regels die voor een statutenwijziging zijn gesteld beslissing over de ontbinding van de vennootschap en eventueel over andere aangekondigde maatregelen.(1/4 – dan volstaat ¼ van de uitgebrachte stemmen)

•De raad van bestuur verantwoordt zijn voorstellen in een bijzonder verslag dat vijftien dagen voor de algemene vergadering op de zetel van de vennootschap ter beschikking van de aandeelhouders wordt gesteld. 

Persoonlijke bedenkingen uit de praktijk.

• Vooral in kleine KMO’S wordt art 633 VEN.W. al te licht opgevat

• Degelijk onderbouwde en realistische businessplannen ontbreken vaak

• Zo ze er al zijn worden ze al te vaak onvoldoende opgevolgd

De bedrijfsleiding en art 96 .1 Ven. W.

• 96.1° de ontwikkeling en de resultaten van het bedrijf en van de positie van de vennootschap, in overeenstemming met de omvang en de complexiteit van dit bedrijf

• een beschrijving van de voornaamste risico's en onzekerheden waarmee zij geconfronteerd wordt. 

• Indien nodig voor een goed begrip, omvat de analyse financiële als, niet‐financiële essentiële prestatie‐indicatoren die betrekking hebben op het specifieke bedrijf van de vennootschap, met inbegrip van informatie betreffende milieu‐en personeelsaangelegenheden..] 

De bedrijfsleiding en art 96 .6 Ven. W.

• Ingeval uit de balans een overgedragen verlies blijkt of uit de resultatenrekening gedurende twee opeenvolgende boekjaren een verlies van het boekjaar blijkt, moet een verantwoording worden gegeven van de toepassing van de waarderingsregels in de veronderstelling van continuïteit 

De bedrijfsleiding en art 9 F.W.

• De verplichting om binnen een maand na ophouden te betalen, daarvan aangifte te doen ter griffie van de bevoegde rechtbank , legt een impliciete verplichting op aan de bedrijfsleiding haar toestand bij ernstige moeilijkheden voortdurend te evalueren.

• Sanctie : strafsancties.

ROL VAN DE Commissaris 

• Kan een zeer belangrijke rol spelen in het bewustwordingsproces en het herstel van de onderneming

• Uit onderzoek blijkt dat de commissaris in de regel  voldoende waarschuwt voor  continuïteitsproblemen in zijn commissarisverslag  

• Waarde van het commissarisverslag als knipperlicht ?

De verslaggeving aan de algemene vergadering Algemene opbouw commissarisverslag aan AV in going

concern

De verslaggeving aan de algemene vergadering Ondernemingen in moeilijkheden : eerste deel

commissarisverslag

Informatie opgenomen in het jaarverslag van de

raad van bestuur of ander stuk van de

jaarrekening

Vertrouwen van de commissaris in de herstelmogelijkhed

en

zonder voorbehoud, met een toelichtende paragraaf

JA JA

met voorbehoud met eventueel een toelichtende paragraaf over ander onderwerp

NEEN JA

Onthoudende verklaring over JA NEEN

Afkeurende verklaring over de jaarrekening NEEN NEEN

Tweede deel commissarisverslag en de alarmbelprocedure

Tweede deel commissarisverslag : Artikel 96, 1° W. Venn.

Tweede deel commissarisverslag : Artikel 96, 6° W. Venn.

Rol van de commissaris – de alarmprocedureART 138 Ven.W.

Rol van de commissaris – de alarmprocedureART 138 Ven.W.

• Welke feiten : – Deze opgesomd in 8,9( knipperlichten ) en 10 WCO.

– Feiten zoals bij wijze voorbeeld beschreven in de internationale controlestandaard • Van financiële aard• Van operationele aard

ART 138 Ven.W ‐ Voorbeelden van financiële aard – 138 

Ven.W.

• Onmogelijkheid financiële middelen aan te trekken voor nieuwe investeringen

• Onmogelijkheid SE te betalen op vervaldag

• Negatieve operationele kasstromen of toekomstige negatieve kasstromen

ART 138 Ven.W ‐ Voorbeelden van operationele aard

• Wegvallen van sleutelfiguren

• Verlies van een belangrijke afzetmarkt

• Tekort aan belangrijke grondstoffen

Procedure art 138 Ven.W.

• Verplichting commissaris : schriftelijke en omstandige verwittiging

• Beraadslaging RVB• Informatierecht van de commissaris aan de Voorzitter Rechtbank van Koophandel : Indien binnen de maand de commissaris  ,niet werd ingelicht over de maatregelen of deze volgens de commissaris de continuïteit niet kunnen vrijwaren gedurende een redelijke termijn

DE ROL VAN DE KAMERS VOOR HANDELSONDERZOEK

36

De gegevensverzameling

37

• De klassieke gegevensverzameling– Wettelijke knipperlichten– Andere gegevens 

• Zonder initiatief• Op initiatief

• De gegevens van handelsinformatiebedrijven– Uitgebreide rapporten  ‐– Lijsten van ondernemingen in moeilijkheden

DE SELECTIE VAN DOSSIERS

IDEAAL : elke onderneming ontvangt een signaal  

eventueel een vraag om inlichtingen

of een oproeping om te verschijnen

GEVAREN BIJ SELECTIE :enkel de virtueel failliete ondernemingen

enkel ondernemingen met een zekere omvang

38

DE HUIDIGE SELECTIECRITERIA IN DE RECHTBANK TE DENDERMONDE 

• BESLAGEN meer dan 2000 €• ALLE VRAGEN VAN HET O.M.• Alle pandverzilveringen• Alle verstekvonnissen van  ONZE inleidingszitting• EEN KNIPPERLICHT : 

bank opzeg kredieten > 25.000 €BTW‐RSZ BELASTINGEN > 25.000 €vonnis 12.500 €

Derde veroordeling in twee maanden

39

Geen  Relatie Handelsonderzoek (HO)‐ FALING ( F) 

40

Koophandel Dendermonde

ACTIERADIUS – VENNOOTSCHAPPEN RECHTSPERSONEN Dendermonde 2007  ‐ Slechts 25% van de vennootschappen 

met knipperlicht werd onderzocht 

41

Zonder KNIPPERLICHT

Handelsonderzoeken DEDERMONDE 2007

Handelsonderzoeken 2008

INTERVAL TUSSEN HET EERSTE HANDELSONDERZOEK EN HET FAILLISSEMENT in de rechtbank van Koophandel te Dendermonde.(falingen uitgesproken in 2003

)

44

44%

8%

7%

14%

27%Geen HO O- 6 maand6 m - 1 jaar 1 jaar - 3jaar3 jaar en meer

INTERVAL : EERSTE HANDELSONDERZOEK - FAILLISSEMENT

Faillissementen 2008 rechtbank van Koophandel te Dendermonde

45

De zoektocht naar de primaire oorzaak

• Vaak wordt gereageerd op symptomen• De dieperliggende oorzaken worden niet

gezien • De ondernemer benadert het probleem

vaak subjectief en is vaak blind voor de ware oorzaak ; zijn eigen disfunctioneren ziet hij zelden.

46

DE WET CONTINUÏTEIT ONDERNEMINGEN

47

OVERZICHT VAN DE NIEUWE WET

• Algemene bepalingen

• Gegevensverzameling

• Minnelijk akkoord

• De gerechtelijke reorganisatie

48

BEWARENDE MAATREGELEN• De ondernemingsbemiddelaar ( art 13)

– Op verzoek van de schuldenaar– Bij een handelsonderzoek of daarbuiten

– Aanstelling bij beschikking  ‐ in raadkamer

– Aanstelling door de Voorzitter of de Kamers voor handelsonderzoek ( 3 rechters) 

– Einde : op verzoek van de schuldenaar of bemiddelaar  ‐ kennisgeving voorzitter

BEWARENDE MAATREGELEN

• De  Gerechtsmandataris ( art 14)

– Kennelijke en grove tekortkomingen

– Continuïteit vrijwaren

– Op verzoek van elke belanghebbende

– Aanstelling door de Voorzitter volgens het kortgeding

MINNELIJK AKKOORD

• Een akkoord tussen AL DE SCHULDEISERS OF TWEE OF MEER  met het oog op de gezondmaking of de reorganisatie van de onderneming.

• Neerlegging op de griffie.

DE GERECHTELIJKE REORGANISATIE

• Onder toezicht van de rechter een reorganisatie

– door MINNELIJK AKKOORD

– door COLLECTIEF AKKOORD

– Door OVERDRACHT ONDER RECHTERLIJK GEZAG

52

DE GERECHTELIJKE REORGANISATIE

• DOEL   het BEHOUD VAN DE CONTINUÏTEIT VAN GEHEEL OF EEN DEEL VAN DE ONDERNEMING OF HAAR ACTIVITEITEN

• VOORWAARDEN ( ART 23 )– OOK MOGELIJK BIJ FAILLISSEMENTSTOESTAND– BEDREIGING VAN DE CONTINUITEIT ONMIDDELLIJK OF OP TERMIJN – VERMOEDEN ½ Verlies Kapitaal

– GEEN VERZOEK OP VERZOEK BINNEN DE DRIE JAAR  UITZ: OVERDRACHT

53

• NORMALE TERMIJN VAN OPSCHORTING  6 MAAND +eventueel 6 maand verlenging en extra verlenging van 6 maand ( art 24 §2 en 38 §1 en 38§2 )

• BIJ OVERDRACHTN ONDER GERECHTELIJK GEZAG NOG 6 maand verlenging mogelijk ( art 60) 

54

DE GERECHTELIJKE REORGANISATIE‐PROCEDURE 

• TUSSENTIJDSE WIJZIGING

– Overgang naar ander doel bv van reorganisatieplan naar overdracht

• VOORTIJDIGE BEEINDIGING

• NORMALE BEEINDIGING

55

DE GERECHTELIJKE REORGANISATIE‐PROCEDURE 

aanvragen van 1.4.2009 tot 31.12.2009 

28 IN FALING op 1/1/2011 19Aanvragen van 1/1/2010 tot 1/11/2010 

32   IN FALING op 1/1/2011  11

56

PRAKTIJKERVARINGEN WCO

‐ DE PORTAALBENADERING  : GEEN BEOORDELINGSMOGELIJKHEID voor RB

‐ GEEN AMBTSHALVE INTREKKING MOGELIJK

‐ DE AFWEZIGHEID VAN SAMENLOOP :‐ Betalingen  na  aanvraag ‐ boedelschulden

‐ De  positie van de schuldeisers

57

KNELPUNTEN  ‐WCO

‐ Moeilijkheden inzake de STEMMING   

‐ DE AFWEZIGHEID VAN BEOORDELING BIJ DE HOMOLOGATIE

58

KNELPUNTEN  ‐WCO

59

HARTELIJK DANK VOOR UW

AANDACHT !