8‐2‐2016

1

Gewasbeschermingsmiddelen in water- belang van bufferzones!

Annie Demeyere

Nederland

Frankrijk

Noordzee

Wallonië

2 - 10

11 - 15

16 - 20

21 - 30

31 - 41

Aantal bestrijdingsmiddelen teruggevonden per meetplaats in 2008-11-14

8‐2‐2016

2

Zijn de teruggevonden hoeveelheden een probleem?

Volgens de kaderrichtlijn water (Europese regelgeving)

Mag de hoeveelheid aanwezige actieve stof in het oppervlaktewater niet giftig zijn voor het waterleven.

Hiervoor worden de gevonden concentraties getoetst aan drempelwaarden voor chronische giftigheid (PNEC) en acute giftigheid(MAC).

De berekening van de drempelwaarden voor PNEC en MAC gebeurt op basis van ecotoxiciteitsgegevens (giftigheid voor vissen, algen, kreeftachtigen, enz.) volgens Europees vastgelegde regels.

3

Enkele voorbeelden van drempelwaarden voor PNEC en MAC Actieve Stof

PNEC(ng/l)

MAC(ng/l)

Glyfosaat 10.000 100.000

Isoproturon 300 1.000

Linuron 250 700

MCPA 700 20.000

MCPP (mecoprop) 13.000 40.000

Metazachloor 250

Metolachloor 200 5.600

Metoxuron 250

Parathion-ethyl 3 4

Pirimicarb 90 1.900

Simazine 1.000 4.000

Terbuthylazine 230 2.300

Trifluralin 30

Actieve stofPNEC (ng/l)

MAC(ng/l)

2,4-D 18.500 200.000

Alachloor 300

Atrazine 600 2.000

Bentazone 45.000 500.000

Carbendazim 200 2.000

Chloortoluron 230 2.300

Chloridazon 10.000 20.000

Diazinon 1,6 37

Dichloorprop 24.000 200.000

Dichloorvos 1,2 7

Dimethoaat 20 200

Diuron 200 1.800

Flufenacet 24,5 245

41 nanogram = 0,000 000 001 gram  zéér weinig dus

8‐2‐2016

3

Aantal bestrijdingsmiddelen waarvoor gemiddelde norm of

PNEC wordt overschreden in 2008-11-14

5

Frankrijk

Noordzee

−0 8 16 24 324

Kilometers

Potentiële chronische effecten - aantal bestrijdingsmiddelen waarvoor de gemiddelde norm of PNEC wordt overschreden

1 - 2

3 - 4

5 - 8

9 - 13

geen overschrijdingen voor de onderzochte bestrijdingsmiddelen

Aantal bestrijdingsmiddelen waarvoor de maximumnorm of

MAC wordt overschreden in 2008-11-14

6

8‐2‐2016

4

Evolutie 2004-2014

meetplaatsen met normoverschrijding (%)

diflufenican

imidacloprid

flufenacet

terbutylazine

metolachloor

linuron

oxadiazon

isoproturon

metazachloor

carbendazim

pirimicarb

endosulfan(α+β)

metoxuron

atrazine diuron

methiocarb

2004 0 18,66 22,31 27,69 7,46 20,15 15,67 20,74 2,99 10 62,31

2005 3,03 16,16 7,37 29,47 6,06 18,18 16,16 30,61 12,12 14,74 29,47

2006 36,78 10,48 35,24 12,87 16,09 27,72 7,62 21,9 7,62 26,73 3,81 2,97 16,83 100

2007 70,3 24,51 11,76 29,41 11,11 3,96 8,08 6,86 15,69 10,78 16,16 3,92 0 43,43 100

2008 47,22 12,96 33,33 11,43 17,14 2,78 12,96 12,96 10,58 8,33 0 15,24

2009 100 32,71 14,95 30,84 4,76 21,67 21,9 10,28 16,82 14,02 12,26 0 1,87 4,67 6,67

2010 83,93 37,5 17,27 33,93 13,85 32,14 8,65 4,44 12,5 12,61 12,66 1,1 0,92 6,36 12,5

2011 86,11 31,15 9,09 21,95 20,69 28,77 18,26 6,86 17,89 9,84 10,31 0 0 4,2 19,18

2012 77,08 27,27 20,39 27,18 14 33,33 8 7,77 9,71 0,97 7,92 0 1 1

2013 96,88 31,19 11,01 14,68 18,69 10,09 5,61 7,34 11,01 1,83 8 0 0 0,93

2014 72,83 66,3 41,3 33,7 32,61 29,21 28,26 15,73 15,22 13,04 6,52 5,68 2,17 0 0

8‐2‐2016

5

8‐2‐2016

6

OORZAKEN

DriftPuntvervuilingErosie

8‐2‐2016

7

Driftreducerende maatregelen

1. Niet behandelde bufferzone2. Aangepast spuittoestel3. Driftreducerende doppen4. Antidriftscherm of haag

Driftreducerende maatregelen

Driftreducerende maatregelen staan per GBM op het etiketBufferzone = niet behandelde strook. Vegetatie heeft geen belang.Breedte van de bufferzone = minimale afstand die moet in acht genomen worden ten opzichte van oppervlaktewater.Oppervlaktewater =binnenwateren=al het permanent of op geregelde tijdstippen stilstaande of stromende water op het landoppervlakte

Bufferzone= altijd 1 m veldspuiten, 3 m boomgaardspuiten

8‐2‐2016

8

Bufferzones

Vermeld per middel op het etiketNiet behandelen met het vermelde middelBreedte: 2-5-10-20-30 m afhankelijk van productBegroeiing: niet belangrijk, mag teelt zijn maar niet behandeld!Breedte kan verkleind worden mits aangepast spuitmateriaal

Bufferzone= altijd 1 m veldspuiten, 3 m boomgaardspuitenBufferzone= altijd 1 m veldspuiten, 3 m boomgaardspuiten

Aangepaste spuitapparatuur

Klassiek toestel 0%

Luchtondersteuning 75 %

Rijen- of beddenspuit 75 %

Overkapte rijen-of beddenspuit 90%

8‐2‐2016

9

Dopkeuzemerk Type dopmaat % driftreductie

Klassiek toestel overkapte rijenspuit

Albuz AVI ISO 015-03ISO 04-04ISO 06-15

50 9075 9090 90

Hardi luchtinjectiedop ISO 015-03ISO 04-04ISO 06-15

50 90 75 9090 90

Teejet AI ISO 015-03ISO 04-04ISO 06-15

50 9075 9090 90

Bufferzones-maatregelenBufferzone klassieke techniek

2 m 5 m 10 m 20 m

50 % driftreductie 1 m 2 m 5 m 10 m

75 % driftreductie 1 m 2 m 2 m 5 m

90 % driftreductie 1 m 1 m 1 m 1 m

Bufferzone= altijd 1 m veldspuiten, 3 m boomgaardspuitenBufferzone= altijd 1 m veldspuiten, 3 m boomgaardspuiten

8‐2‐2016

10

VOORKOMEN PUNTVERVUILING

Puntvervuiling

VoorTijdensNa bespuiting

VERVUILING VAN OPPERVLAKTE- EN GRONDWATER :

Kleine oorzaken ………… GROTE GEVOLGEN :

Morsen : 10 ml van product met 50 % ai= 5 g ai

Lekkende :gedurende 10 mindop = 3 g ai

Verzegeling : 2 ml van product met 50 % ai= 1 g ai

Vervuiling waterloop1 m breed / 0,5 m diep(0,1 µg/l)

100 km

1.000 000 km100 km20 km

60 km

5 bussen = 10 ha…………………  5 g ai

50 000 Bussen = 100 000 ha  50 kg ai

1 bus = 2 ha…………………………  1 g ai

8‐2‐2016

11

VERVUILING VAN OPPERVLAKTE- EN GRONDWATER :

• Lozing van spuitresten

• Lozing van spoelwater en reinigingswater

•Morsen bij afmeten en voorbereiding van de spuitmiddelen

• Overlopen van het spuittoestel bij het vullen

• Lekkende spuitdoppen, leidingen, filters, verbindingen …

• Niet naleven van de « Goede landbouwpraktijken »

Spuiten over grachtkantenSpuiten bij veel windBehandelen wanneer onweer wordt verwachtSlecht of niet uitspoelen van verpakkingen

Puntvervuiling

PUNTVERVUILING: OPLOSSINGENOverlopen van spuittoestel

Vullen van spuitoestel beveiligen

Blijf aanwezig tijdens het vullenPlaats een teller op de wateraanvoerleidingOverlopen voorkomen door het plaatsen van voorzieningen (debietmeter, electrokranen,…)weerslagkleppen

8‐2‐2016

12

Spoel- en vulplaatsenbiobed,biofilter, Phytobac®…

3000-5000 l water verwerkbaarRestwater: mestput,…?

PUNTVERVUILING: OPLOSSINGENLozen van spoel-en reinigingswater

Controleer de werking en de afstelling van het spuittoestel

Alle lekken onmiddellijk herstellen Vervang versleten of kapotte doppen Gebruik een goed functionerende manometer Wettelijk verplichte keuring

PUNTVERVUILING: OPLOSSINGENLekkende spuitdoppen, leidingen,filters…

8‐2‐2016

13

Vul de sproeier niet op verharde oppervlakten tenzijopvang voorzien isBehandel allen de te beschermen teelt

Spuit niet over grachtenSpuit niet op de bermenGebruik eventueel anti-driftdoppenRespecteer de bufferzones altijd 3 mBegin de bespuitingen evenwijdig met de perceelsrand

Voorkom driftSpuit niet bij sterke windSpuit niet vlak voor een onweerKies een aangepaste dop en pas het debiet aan

Spoel op een correcte manier de verpakkingen en vanghet spoelwater op in de spuittankSpoel ook de doppen en zegels

PUNTVERVUILING: OPLOSSINGENGoede landbouwpraktijken

Verzamel de lege gespoelde verpakkingenVerzamel ook de doppen en zegelsBewaar de lege verpakkingen, doppen en zegels in de speciale zakken AgriRecoverBewaar de lege verpakkingen op eendroge plaats

PUNTVERVUILING: OPLOSSINGENGoede landbouwpraktijken

8‐2‐2016

14

Gewasbeschermingsmiddelen in water:

Kleine oorzaken, grotegevolgen, simpele oplossingen!

Demoprojecten bioremediering- diffuse vervuiling

Vragen?

Dank voor de aandacht