Wijziging pensioenregelingLunchbijeenkomst Vereniging van Pensioenjuristen (VvPj)

1

Edwin SchopAmsterdam, 7 juni 2011

Onderwerpen

I. Materiële aspecten: wat en van wie?

II. Formele aspecten: hoe?

2

Varianten van pensioenafspraken:

Bpfwettelijk

Bpfcontractueel

Opf CAOwettelijk ofcontractueel

Overig

x x

x x

3

x x

x

x x

x x

x

x x

1. Materiële aspectenActieven- op te bouwen aanspraken: ja- opgebouwde aanspraken: verbod art. 20 PW

4

- voorwaardelijke toeslagen: ja- onvoorwaardelijke toeslagen: art. 20 PW?

- literatuur: nee- n.m.m.: ja- Hof A’dam 26 mei 2009 (PJ 2009/130, r.o. 4.44 + 4.45)

1. Materiële aspectenSlapers en gepensioneerden- uitgewerkte rechtsverhouding? - opgebouwde aanspraken en rechten:

5

- verbod art. 20 PW [?]- afkoopverbod art. 65 PW

- voorwaardelijke toeslagen: - ja, zie wetsbehandeling PW

1. Materiële aspectenSlapers en gepensioneerden- onvoorwaardelijke toeslagen:

- nee, zie wetsbehandeling PW

6

- ook Rb. A’dam 24 juli 2009 (PJ 2009/145, r.o. 4.11)- en Hof A’dam 26 mei 2009 (PJ 2009/130, r.o. 4.40 + 4.41)

1. Materiële aspectenSlapers en gepensioneerden- voorwaardelijke toeslagen (P. Vestering, P&P 2010/7):

- hoe, d.w.z. op grond van welke rechtsgrond?

7

- via CAO?- via wijzigingsvoorbehoud na einde arbovkmst?- via voortdurende rechtsverhouding?

- hoe, d.w.z. met welke toets?- art. 7:613 BW of 6:248 lid 2 BW?

2. Formele aspectenOndernemingspensioenfonds- via bestuur?

OPF

UO PR

Bestuur

8

- niet nee: (wetsbehandeling) PW- ja: literatuur- nee: DNB- nee? Ktr. R’dam 9 april 2010 (PJ 2010/137, r.o. 6.7 en 6.8)

WNWG

PO

2. Formele aspectenBedrijfstakpensioenfonds- via bestuur

- materiële wetgeving- art. 4 Wet Bpf 2000

BPF

UO PR

Bestuur

9

- art. 4 Wet Bpf 2000WNWG

PO

2. Formele aspectenTweezijdige wijziging- Er is sprake van een CAO

- art. 9 Wet CAO- art. 14 Wet CAO + incorporatie

10

- art. 14 Wet CAO + incorporatie

2. Formele aspectenTweezijdige wijziging- er is geen sprake van CAO- verhoogde onderzoeksplicht werkgever (7:611 BW)

- principe van ongelijkheidscompensatie

11

- vereiste van ‘ondubbelzinnigheid’ :- duidelijkheid over (individuele) gevolgen- bedenktijd (begrip en aanvaarding)- mogelijkheid tot extra informatie/vragen

2. Formele aspectenTweezijdige wijziging- aanvaarding is vormvrij, tenzij (art. 3:37 lid 1 BW)

- negatieve optie toegestaan? Ja.- HR: CZ (PJ 2010/69) en Halliburton (PJ 2010/157)

12

- HR: CZ en Halliburton - ondubbelzinnig � welbewust?- aanvullende voorwaarden:

- schriftelijk [?]- optie tot maken bezwaar- aangeven hoe (en termijn) bezwaar te maken

2. Formele aspectenEenzijdige wijziging- wijziging naar redelijkheid en billijkheid?

- redelijk voorstel (7:611 BW)

- zwaarwichtig belang (7:613 BW; 19 PW)

13

- zwaarwichtig belang (7:613 BW; 19 PW)

- onaanvaardbaar (6:248 lid 2 BW)

- ingrijpende omstandigheden (12 PW)

- onvoorzienbare omstandigheden (6:258 BW)

2. Formele aspecten

Eenzijdige wijziging- HR Stoof/Mammoet (JAR 2008, 204)

- “veeleer”

14

- individueel: 7:611 BW- collectief:

- als wijzigingsbeding: 7:613 BW- als geen wijzigingsbeding: 6:248 lid 2 BW

2. Formele aspecten

Eenzijdige wijziging- Eenzijdig wijzigingsbeding- schriftelijkheidsvereiste: HR 18 maart 2011 (LJN BO9570)

15

- “in dezelfde regeling”, zie ook Hof A’dam JAR 2008/53- art. 7:613 BW en art. 19 PW

- geen art. 19 PW maar wel art. 7:613 BW?

2. Formele aspecten

Eenzijdige wijziging- Eenzijdig wijzigingsbeding- zwaarwichtig belang

16

- zwaarwegende ETO-redenen- volle rechterlijke toets (niet terughoudend)- rechtspraak: omstandigheden van het geval

2. Formele aspecten

Eenzijdige wijziging- Eenzijdig wijzigingsbeding- zwaarwichtig belang

17

- omstandigheden van het geval- instemming OR: vermoeden, niet per se- wijze van instemming OR (Ktr. A’dam JAR 2008/299)

- geen instemming OR: indicatie, niet per se (PJ 2011/1)

2. Formele aspecten

Eenzijdige wijziging- Eenzijdig wijzigingsbeding- zwaarwichtig belang

18

- omstandigheden van het geval- financiële gevolgen werkgever (onderbouwd)- aanvaardbare alternatieven- overgangs- of afbouwregeling

- individuele voorlichting- ingrijpendheid

2. Formele aspecten

Eenzijdige wijziging- Eenzijdig wijzigingsbeding- zwaarwichtig belang

19

- wijziging in wetgeving?a. dwingend: (ver)nietig(baar) art. 3:40 BWb. dwingend, maar beleidsvrijheid:

- Wet terugdringing ziekteverzuim?- Zorgverzekeringswet?

2. Formele aspecten

Eenzijdige wijziging- Eenzijdig wijzigingsbeding- zwaarwichtig belang

20

- wijziging in wetgeving? c. fiscale wetgeving

- slechts fiscale grenzen, geen doorwerking (PJ 2011/19)

- rechtspraak: Wet VPL, RJ, PW 2007

2. Formele aspecten

Eenzijdige wijziging- Eenzijdig wijzigingsbeding- zwaarwichtig belang

21

- wijziging in wetgeving?c. fiscale wetgeving

- zelfde vormvereisten- opvulling via art. 6:248 lid 1 BW

2. Formele aspecten

Eenzijdige wijziging- Eenzijdig wijzigingsbeding- zwaarwichtig belang

22

- wijziging in wetgeving?c. fiscale wetgeving

- fiscaal beding?- algemeen- glijclausule: (art. 19a Wet LB)?- wijziging ingecontracteerd?

2. Formele aspecten

Eenzijdige wijziging- Eenzijdig wijzigingsbeding- binding individu OR? > omkering bewijslast (JAR 2006/181)

23

- houding van collega’s? > omkering bewijslast(JAR 2005/136, LJN BH 7770 (r.o. 4.18) en PJ 2009/47)

- incorporatiebeding OR? (PJ 2008/48 en PJ 2009/65)

2. Formele aspecten

Eenzijdige wijziging- Onaanvaardbaarheidstoets art. 6:248 lid 2 BW

- veel strengere toets (uitzonderlijk)

24

- onbetamelijk/onfatsoenlijk- marginale rechterlijke toets: terughoudend

- omstandigheden als art. 7:613 BW niet van doorslaggevend belang