Tweedaagse Leidinggevendenfebruari 2014 - Massembre

GezondheidszorgDinergesprek met

Marc Justaert20 mei 2014 – Faculty Club Leuven

Inhoud presentatie

1. SZ-huishouding2. De gezondheidszorg3. De uitgavenevolutie4. De oorzaken5. Evolutie van de inkomsten6. Uitdagingen en Maatregelen7. Staatshervorming

1. Situering van de huishouding van de SZ tav destaatshuishouding (begroting 2013)

• INKOMSTEN (vnl. uit belastingen)•• 110 Md €, waarvan•

70 Md € voor federale begroting• 40 Md € voor gemeenschappen en gewesten•• UITGAVEN (federaal)•• - rijksschuld : 13,6 Md€•• - justitie : 1,9 Md€•• - pensioenen : 9 Md€•• - buitenl.zaken & ontwikkelingssamenw : 1,8 Md€•• - financiën : 2,1 Md€•• - landsverdediging : 2,7 Md€•• - politie : 1,8 Md€• ___________________________________________

Alternatieve financiering 11,8 Md€• SZ 1 Md€• ____________________________________________• Staatstoelagen SZ: 10,7Md€• 1,9 Md€

•WERKNEMERS

•Inkomsten: 69,4 Md€•- bijdragen : 44,1 Md€•- alt fin : 11,8 Md€•- staatstoelage: 10,7 Md€•••••••••••• ___________________________

•ZELFSTANDIGEN•Inkomsten 6,4 Md€•- bijdragen : 3,6 Md€•- alt. fin : 1 Md€•- staatstoelage : 1,9 Md€

•

• FinancieringStaatstoelagen

12,9 Md €

Sociale bijdragen

48,9 Md €

Alternatievefinanciering

15,5 Md €

SocialeZekerheid

82 Md €RIZIV GZ26,7 Md €

RIZIVuitkering6,7 Md € Pensioen

24,7 Md €Werkloos-heid

9,8 Md €

Kinder-bijslag

5,1 Md €

Arbeids-ongevallen

0,2 Md €

Beroeps-ziekten

0,26 Md €

1. Belgisch stelsel SZ (2013)

werknemers en zelfstandigenenkel werknemersenkel zelfstandigen

Andere

4,5 Md €

Faillis-sement

0,014Md€

Enkelprestaties

1. Belgisch stelsel SZ

• Financiering (2011)

Sociale bijdragen : 60 % werknemersbijdrage: (13,07 % van brutoloon) werkgeversbijdrage: (24,77 % van brutoloon)

Staatstoelagen: 11,5 %

Alternatieve financiering: 21,5 %

Andere: 7 %

Sinds 1995 : globaal financieel beheer= financiering volgens behoeften

2. Belgische gezondheidszorg(Uitgaven 2013)

RIZIV GZ 24,9 Md €

LCM10,7 Md €

NVSM7,32 Md €

LOZ3,83 Md €

LLM1,5 Md €

LNM1,04 Md €

HZIV0,16 Md €

NMBS0,38 Md €

ZF ZF

Financiering

2. Belgische gezondheidszorg

• Budget ZF Gedeeltelijk normatieve financiering

70 % gebaseerd op uitgaven vorig jaar 30 % normatieve financiering

= rekening houdende met risicoprofiel verzekerden :» leeftijd en geslacht» verhoogde tegemoetkoming» werklozen» inkomen» samenstelling gezin» urbanisatie» mortaliteit» morbiditeit

3. De uitgavenevolutie

index=1008,8 % van BBP

index=23510,9 % van BBP

3. Groeitrend uitgaven

Verklarende factoren : Dubbele vergrijzing /oudere mensen kosten meer

Medische technologie

Personeelskosten

Prijzen (geneesmiddelen) Tussen ‘90 en 2000, prijseffect in de globale

stijging = 80%

Vraag (zorgbehoefte) patiënt

(Over)aanbod (hartcentra, IVF-centra, laboratoria, apotheken,

ziekenhuisbedden, materniteiten, spoedgevallendiensten, pediatriediensten)

Volume (geneesmiddelen,…)

Kosten van de (chronische) ziekten

• VergrijzingDubbele vergrijzing

– beperkte aangroei kdn– langer overleven

(gemiddelde levensverwachtingman : 78 jaarvrouw : 83 jaar)

Oudere mensen kosten meer

4. De vergrijzing

4. Beperkte aangroei kinderen - 2012

Aantal geboortes in België, historische evolutieAantal geboortes in België, historische evolutie

100000

110000

120000

130000

140000

150000

160000

17000019

45

1949

1953

1957

1961

1965

1969

1973

1977

1981

1985

1989

1993

1997

2001

2005

4. Langer overleven

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

1900 1930 1960 1990 2010 2040

% 60+ % 80+

Evolutie van het percent 60 en 80-plussers

4. Oudere mensen kosten meer

4. Jaarlijkse gemiddelde uitgaven per lid(2012)

euro• 0 jaar 1.636• 5 jaar 670• 20 jaar 793• 40 jaar 1.369• 60 jaar 2.633• 80 jaar 6.946• 100 jaar 13.737• 100 jarig kost aan de ZIV 17 maal meer

dan iemand van 20 jaar

4. Oudere mensen kosten meer

Bron: Hoge Raad Van Financiën,Studiecommissie voor de vergrijzing, jaarverslag 2013

• Aanbodte veel van alles …

hartcentra, IVF-centra, slaapcentra, abortuscentra,ziekenhuisbedden, …

kwaliteitsverliesleidt tot verspillingmen creëert overmedicaliseringiedere minister heeft zijn eigen beleid

Kankerplan, preventie roken/drugs, hadrontherapie, …

4. Aanbod

Overaanbod ziekenhuisbedden

Aanbod : Hartcentra

B1

B (volledig zorgprogramma cardiologie B1-B2-B3)

Bron : FOD Volksgezondheid, mei 2014 + informaties VDO

B2

kandidaat B1-B2 centra

Aanbod : RADIOTHERAPIE-diensten

Bron : FOD Volksgezondheid, mei 2014

Aanbod : PET-scanners

aanvraag ingediend voor erkenning

Bron : FOD Volksgezondheid, mei 2014 + informaties VDO

officieel erkende PET-scanner

aanbod via samenwerking met eenander ziekenhuis

niet officieel erkende PET-scanner

Aanbod : Robotchirurgie(robot-geassisteerde radicale prostatectomie)

zonder RIZIV-akkoord

met RIZIV-akkoord voor terugbetaling materiaal

Bron : RIZIV website, mei 2014 + http://davincisurgeonlocator.com/

Volume : Pacemakers

Pacemakers : ingrepen / 100.000 personen (gegevens 2005,Ecosanté 2008)

159

10489 88

79 79

57 55 55 54 51 47 4333

26

0

20

40

60

80

100

120

140

160

180

Luxe

mbourg

Belgiqu

eIta

lie

Autrich

e

Allemag

ne

Islan

de

Royau

me-Uni

Finlan

de

Hongri

e

Portug

al

Espag

ne

Pays-B

as

Répub

lique

slov

aque

Suisse

Irland

e

Volume : Hartchirurgie

050100150200250300350400

Coronaire angiografie per 100.000 personen (OECD, 2010)

01020304050607080

Overbrugging per 100.000 personen (OECD, 2010)

2001 2011 : X 4

Volume : Cholesterolremmers

Direct gestandaardiseerde index v/h aantal DDD per arrondissement:N06 – Psychoanaleptica, 2009

Volume: verbruik psychoanaleptica (oa. antidepressiva)

• Kosten van chronisch zieken Diabetes, kanker, chronisch nierfalen Evoluties binnen invaliditeit Kosten ten laste van de chronisch zieke(CM enquête 2008)

5. De kosten van (chronische) ziektes

5. Diabetespatiënten: volume

5. Diabetespatiënten: volume

2001 2011: x 1,7

5. Diabetespatiënten: ZIV-kosten voor behandeling

2001 2011: x 2,3

5. Kanker: kosten voor RIZIV

Totale kost van kanker voor RIZIV, indeling volgens fase, in België, in europer maand

Deprediagnostische

fase (3m)

De acute fase(6m)

De chronischefase (18m)

De terminalefase (maand -2)

De terminalefase (maand -1)

Steekproef 748,9 1.735,1 634,0 3.196,5 4.159,3

Darmkanker 1.049,6 2.043,1 855,7 3.205,0 4.200,7

Prostaatkanker 581,9 1.089,4 398,7 3.533,8 3.838,2

Borstkanker 614,2 1.379,5 602,4 3.423,3 3.982,2

Longkanker 1.172,8 2.274,2 713,6 2.979,0 4.210,5

Leukemie 837,5 2.492,2 955,7 3.529,7 4.446,7

5. Kanker: Evolutie RIZIV uitgaven oncologie

2001 2011: x 4,5

5. Chronisch nierfalen:kosten voor dialyse en bijkomende kosten voor RIZIV

• 1049 CM-leden hebben in 2011 2x perweek dialyse• Gemiddelde kost per patiënt per jaar62.288 EUR dialyse

• Gemiddeld 23.226 EURO per patiëntin 2011 aan bijkomende kosten• Evenwel grote individuele verschillen:p5 = 7.405 EURO, p95 = 46.925 EURO

• Gemiddelde totale kost (dialyse+ overige) per patiënt in 2011:

85.000 EURO

5. Groei invaliden vs actieve bevolking

2000 2011: x 1,4

5. Groei actieve bevolking per leeftijdsgroep

5. Invaliditeitsgraad

5. Evolutie in oorzaken invaliditeit

In vergelijking met 1998:- Aandeel is gestegen: psychische stoornissen: 28 %, ziekte vh bewegingsstelsel:25%,- Aandeel gedaald: ziekte van het hartvaatstelsel: 12 %

• FinancieringStaatstoelagen

12,9 Md €

Sociale bijdragen

48,9 Md €

Alternatievefinanciering

15,5 Md €

SocialeZekerheid

82 Md €RIZIV GZ26,7 Md €

RIZIVuitkering6,7 Md € Pensioen

24,7 Md €Werkloos-heid

9,8 Md €

Kinder-bijslag

5,1 Md €

Arbeids-ongevallen

0,2 Md €

Beroeps-ziekten

0,26 Md €

Belgisch stelsel SZ (2013)

werknemers en zelfstandigenenkel werknemersenkel zelfstandigen

Andere

4,5 Md €

Faillis-sement

0,014Md€

Enkelprestaties

5. Evolutie van de inkomsten

5. Groeinorm

• Budgettair : groeinorm 1995-2000 : 1,5% 2001-2004 : 2,5% 2005-2012 : 4,5% 2013 : 2% 2014 : 3% 2015: ?

5. Budget vs uitgaven

6. Maatregelen

• Jaren 80 : verhoging bijdragen enindexsprongen

• Jaren 90 : verhoging remgelden• Jaren 2000 : prijzen geneesmiddelen Indexmatiging

• 2015 -2020?

6. Uitdaging

• Gezondheidsbeleid voeren =

1) omgaan met beperkte middelen aanbod = oneindig beperken = kiezen

2) streven naar doelmatigheid evidence based

3) streven naar rechtvaardigheid en solidariteit gelijke toegang = gelijke kwaliteit

6. Uitdaging

• We hebben veel te verdedigen :

Ons systeem is :1) voor iedereen toegankelijk2) voor iedereen kwaliteitsvol3) voor iedereen betaalbaar

– MAF, OMNIO, BSF

4) gebaseerd op keuzevrijheid (?)– Patiënt heeft volledige vrije keuze van zorgverlener

en instelling

6. Maatregelen toekomst

• Aanbod• Volume• Kwaliteit• Verantwoordelijkheid

6. Maatregelen toekomst

Aanbod: - te veel ziekenhuizbedden, meer hersteloorden,zorghotels, …

- te veel hartcentra, enz….

Volume: feedback; outliers

Kwaliteit: - hoogcomplexe zorg: (long-, maag-, slokdarm-,pancreaskanker) enkel in gespecialiseerdecentra

- kwaliteitsindicatoren

Responsabilisering: van de ziekenfondsen:

- incentives voor goed beheer- selectief contracteren?

van de patiënt: - de kost voor de gezondheidszorg- preventie

• FinancieringStaatstoelagen

12,9 Md €

Sociale bijdragen

48,9 Md €

Alternatievefinanciering

15,5 Md €

SocialeZekerheid

82 Md €RIZIV GZ26,7 Md €

RIZIVuitkering6,7 Md € Pensioen

24,7 Md €Werkloos-heid

9,8 Md €

Kinder-bijslag

5,1 Md €

Arbeids-ongevallen

0,2 Md €

Beroeps-ziekten

0,26 Md €

Belgisch stelsel SZ (2013)

werknemers en zelfstandigenenkel werknemersenkel zelfstandigen

Andere

4,5 Md €

Faillis-sement

0,014Md€

Enkelprestaties

7. Staatshervorming

• Gezondheidszorg: 5,1 Md €

• Kinderbijslag : 6,6 Md €

• Arbeidsmarkt: 4,1 Md €

1.1. Ouderenzorg1.2. Geïsoleerde g en sp ziekenhuizen1.3. Revalidatieovereenkomsten1.4. Ziekenhuisinfrastructuur1.5. Tegemoetkoming hulp aan bejaarden1.6. Mobiliteitshulpmiddelen1.7. Geestelijke gezondheidszorg1.8. Preventie1.9. Eerstelijnsomkadering1.10. Samenwerkingsdomeinen

7. Staatshervorming

6. De uitdagingen in Vlaanderen

1. Omgevingsfactoren

2. Bekommernissen

1. Onduidelijkheid Vlinderakkoord2. Politieke mentaliteit in Vlaanderen

« De primauteit van de politiek »3. Een sterke administratie4. Aanwezige modellen en structuren

(Zorgkassen, VAPH)

7. Omgevingsfactoren

7. Bekommernissen

1. Beheersmodel Advies of paritair beheer

2. Verzekering Bijdragebetaling of burgerschap

3. Financiering Algemene middelen en (?) bijdragen Persoonsvolgend of instellingsfinanciering

4. Uitbetaling Overheid of middenveld Ziekenfonds of zorgkassen Kinderbijslagkassen (? )

7. Overgangsperiode

Ouderenzorg rustoorden/institutions de soins 31.12.2017revalidatie/réeducation 31.12.2017

Geestelijke gezondheidszorg PVT/MSP 31.12.2017

BW/HP 31.12.2017

Mobiliteitshulpmiddelen/Aide à la mobilité 31.12.2017

Tegemoetkoming Hulp aan bejaarden/APA 31.12.2015

Preventie (tabak, drugs, voeding, vaccinaties, tandpreventie) 31.12.2014

Eerstelijn GDT/SISD, LMN/RLM, Impulsfonds 31.12.2015

Huisartsenkringen/Cercles de MG31.12.2014

Dank voor uw aandacht