Onderzoek is het beklimmen van een berg: je weet nooit wat je tegenkomt.Onderzoek is het beklimmen van een berg: je weet nooit wat je tegenkomt.

Walter Hartjes MFMWalter Hartjes MFM

MVO-Management in het MVO-Management in het MKBMKB

B³ met ISO 26000B³ met ISO 26000

InhoudInhoud

1.1. VraagstellingVraagstelling

2.2. OnderzoekOnderzoek

3.3. Analyse en onderzoeksresultatenAnalyse en onderzoeksresultaten

4.4. Conclusies en aanbevelingenConclusies en aanbevelingen

5.5. Vragen???Vragen???

6.6. OntwerpeisenOntwerpeisen

7.7. Conclusie.Conclusie.

DoelstellingDoelstelling

Inzicht geven in de mogelijkheden om MVO te Inzicht geven in de mogelijkheden om MVO te integreren in een MKB-onderneming en een plaats integreren in een MKB-onderneming en een plaats te geven binnen de bedrijfsvoering.te geven binnen de bedrijfsvoering.

OnderzoeksvraagOnderzoeksvraag

In hoeverre kan maatschappelijk verantwoord In hoeverre kan maatschappelijk verantwoord ondernemen ondersteunend zijn voor de reputatie ondernemen ondersteunend zijn voor de reputatie van een MKB-onderneming en op welke wijze is dit van een MKB-onderneming en op welke wijze is dit te organiseren?te organiseren?

Conceptueel model Conceptueel model onderzoekonderzoek

ISO 26000ISO 26000

MVOMVO

MKBMKB

Super PlusSuper Plus

BedrijfsvoeringBedrijfsvoering

'Maatschappelijke Verantwoordelijkheid voor 'Maatschappelijke Verantwoordelijkheid voor Organisaties' (MVO) is een richtlijn die niet bedoeld Organisaties' (MVO) is een richtlijn die niet bedoeld is voor certificatie.is voor certificatie.

Het MVO-proces MKBHet MVO-proces MKB

• People = belevingswaarde People = belevingswaarde sociale sociale rechtvaardigheidrechtvaardigheid

• Planet = milieuwaarde Planet = milieuwaarde ecologische kwaliteit ecologische kwaliteit

• Profit = toekomstwaarde Profit = toekomstwaarde economisch welzijn economisch welzijn

• Betrokken ondernemers doen veel aan MVOBetrokken ondernemers doen veel aan MVO

• Vinden het gewoon bij hun werk horenVinden het gewoon bij hun werk horen

Besturing MVO-procesBesturing MVO-proces

• Fungeert als een systeemFungeert als een systeem

• Transformatieproces (Black Box)Transformatieproces (Black Box)

InputInvoerMiddelen

Throughput DoorvoerTransformatie proces

Feedback

BesturingOnderneming

Output UitvoerProducten of diensten

Outcome EffectenResultaten

Omgeving

Externe Invloed

Maatschappelijk Verantwoord Maatschappelijk Verantwoord OndernemenOndernemen

• Gehele bedrijfsvoeringGehele bedrijfsvoering

• Vrijwillige en structureelVrijwillige en structureel

• Bedrijfsspecifiek ingevuldBedrijfsspecifiek ingevuld

• Balans tussen:Balans tussen:– Gezond bedrijfsrendement, Gezond bedrijfsrendement, – Beter milieu Beter milieu – Welzijn van medewerkers en maatschappijWelzijn van medewerkers en maatschappij

• Verantwoording afleggenVerantwoording afleggen

• MKB-bedrijf ≠ klein grootbedrijfMKB-bedrijf ≠ klein grootbedrijf

• MKB-bedrijven lijken niet op elkaarMKB-bedrijven lijken niet op elkaar

• Grote diversiteit van MKB-ondernemersGrote diversiteit van MKB-ondernemers

• 58 % omzet in het bedrijfsleven58 % omzet in het bedrijfsleven

• Garant voor bijdrage van 1,75 miljard euro aan Garant voor bijdrage van 1,75 miljard euro aan Nederlandse samenlevingNederlandse samenleving

• MVO actueel binnen het MKBMVO actueel binnen het MKB

Het Midden- en Klein BedrijfHet Midden- en Klein Bedrijf

Publieke verslaglegging supermarkten Publieke verslaglegging supermarkten - websites bekeken -- websites bekeken -

• Supermarkten zijn aangesloten bij het Centraal Bureau Supermarkten zijn aangesloten bij het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) Levensmiddelenhandel (CBL)

• Verschillende duurzaamheidsconvenanten ondertekendVerschillende duurzaamheidsconvenanten ondertekend

• Analyse publicaties van supermarktketensAnalyse publicaties van supermarktketens

• Bedrijven weinig transparant en concreet op websitesBedrijven weinig transparant en concreet op websites

De publieke verslaglegging over verantwoord ondernemen De publieke verslaglegging over verantwoord ondernemen van supermarktketens in Nederland is matig.van supermarktketens in Nederland is matig.

Conclusies theoretisch Conclusies theoretisch kaderkader1.1. MVO is niet nieuw & diverse variatiesMVO is niet nieuw & diverse variaties

2.2. Nieuwe kijk & actueelNieuwe kijk & actueel

3.3. Relevantie onderzoek aangetoond Relevantie onderzoek aangetoond

4.4. Besturing MVO fungeert als systeemBesturing MVO fungeert als systeem

5.5. Bruikbaar in het MKBBruikbaar in het MKB.

Analyse en OnderzoeksresultatenAnalyse en Onderzoeksresultaten

• Organisatie MVO binnen het MKBOrganisatie MVO binnen het MKB

• Huidige besturing van MVO Huidige besturing van MVO

• Managen van MVO Managen van MVO

• Focus MVO betrekking tot het imago.Focus MVO betrekking tot het imago.

Vastgelegde % MVO-specificaties binnen MKBVastgelegde % MVO-specificaties binnen MKB

Organisatie MVO binnen het MKBOrganisatie MVO binnen het MKB

Vastleggen MVO specificaties in %

Micro MKB ≤ 10 Klein MKB ≤ 50 Middelgroot MKB ≤ 250 medewerkers

100

75

50

25

0

21

3 4

5

6 7

Huidige besturing van MVO in MKBHuidige besturing van MVO in MKB

Investeren in niet-rationele schakels van de Investeren in niet-rationele schakels van de voortbrengingsketen brengt rendement & succes in voortbrengingsketen brengt rendement & succes in MKBMKB

•Gedeelde ‘droom’Gedeelde ‘droom’

•Loyaliteit aan de stakeholdersLoyaliteit aan de stakeholders

•GroepscohesieGroepscohesie

Econoom Maikel Batelaan,2007Econoom Maikel Batelaan,2007

Managen van MVOManagen van MVO

• Op cohesie & interne solidariteit met harde & Op cohesie & interne solidariteit met harde & vooral zachte middelenvooral zachte middelen

• Grote mate van solidariteit met medewerkers Grote mate van solidariteit met medewerkers vice versavice versa

• Vertrouwen & rechtvaardigheid basis voor Vertrouwen & rechtvaardigheid basis voor beslissingenbeslissingen

• MKB-er heeft een MVO gerelateerde stijl MKB-er heeft een MVO gerelateerde stijl

MKB prioriteit MVOMKB prioriteit MVO Prioriteit MKB ten aanzien van MVO

5 M’s Prioriteit Totaal Gemiddelde prioriteit

Munten 3, 2, 1, 2, 2, 3. 13 2,166

Mensen 1, 1, 2, 1, 1, 1. 7 1,166

Middelen 4, 2, 3, 2, 2, 1. 14 2.333

Media 2, 4, 4, 4, 4, 4. 22 3,666

Massa 4, 4, 4, 4, 4, 4. 24 4,000

80 c.

Focus MVO betrekking tot het imagoFocus MVO betrekking tot het imago

Conclusies PLUS LODDERConclusies PLUS LODDER

1.1. Persoonlijke uitgangspunten bepalen niveau MVOPersoonlijke uitgangspunten bepalen niveau MVO

2.2. Ontbreken van voldoende kennis van MVOOntbreken van voldoende kennis van MVO

3.3. Sturing ontbreekt; geen integrale beheersingSturing ontbreekt; geen integrale beheersing

4.4. MVO wordt toegepast en plaatsbaar binnen ISO MVO wordt toegepast en plaatsbaar binnen ISO 2600026000

5.5. Financieel belang leidend voor duurzame beslissingFinancieel belang leidend voor duurzame beslissing

6.6. Focus ligt op stabiliseren, kwaliteit, Focus ligt op stabiliseren, kwaliteit, klanttevredenheid en cultuurbewakingklanttevredenheid en cultuurbewaking

7.7. Service zichtbaar door klantgerichte benaderingService zichtbaar door klantgerichte benadering

8.8. Lokale marktdominantie maximaal benut.Lokale marktdominantie maximaal benut.

Conclusies MKBConclusies MKB

1.1. Directe omgeving van groot belang functionerenDirecte omgeving van groot belang functioneren

2.2. Onderdeel van regionale of lokale gemeenschapOnderdeel van regionale of lokale gemeenschap

3.3. Per definitie maatschappelijk betrokken Per definitie maatschappelijk betrokken

4.4. Focus ondernemer bepaalt veelal MVO richtingFocus ondernemer bepaalt veelal MVO richting

5.5. Imago onderneming helder maken door MVO in Imago onderneming helder maken door MVO in een raamwerk te plaatseneen raamwerk te plaatsen

6.6. Een eigen MVO-bedrijfsprofiel & branchegericht.Een eigen MVO-bedrijfsprofiel & branchegericht.

AanbevelingenAanbevelingen

• Borgen binnen het ondernemingsplanBorgen binnen het ondernemingsplan

• Intern communicatie om bedrijfsvisie eigen te Intern communicatie om bedrijfsvisie eigen te makenmaken

• Monitoren en bijhouden van MVOMonitoren en bijhouden van MVO

• Dynamiek van MVO, vrijwillig en up-to-date Dynamiek van MVO, vrijwillig en up-to-date aandacht. aandacht.

Vragen ???Vragen ???

Onderzoek is net een vrije vlucht: Onderzoek is net een vrije vlucht:

je komt altijd met beide benen je komt altijd met beide benen

weer op de grond.weer op de grond.

Walter Hartjes MFMWalter Hartjes MFM

OntwerpeisenOntwerpeisen

• Wat is nodig voor de besturing van MVO binnen Wat is nodig voor de besturing van MVO binnen het MKB bedrijfsproces?het MKB bedrijfsproces?

• Welke kernelementen heeft MVO binnen het Welke kernelementen heeft MVO binnen het bedrijfsproces?bedrijfsproces?

• Wat zijn de criteria van MVO voor de Wat zijn de criteria van MVO voor de bedrijfsvoering?bedrijfsvoering?

• Hoe wordt MVO imago in de bedrijfsvoering Hoe wordt MVO imago in de bedrijfsvoering geborgd om de reputatie te bewaken?geborgd om de reputatie te bewaken?

Besturing MVO binnen Besturing MVO binnen bedrijfsproces bedrijfsproces

- waardedisciplines (3 + 1)-- waardedisciplines (3 + 1)-1.1. Laagste kosten Laagste kosten

(Operational Excellence)(Operational Excellence) (prijs centraal) (prijs centraal)

2.2. Beste product Beste product (Product leadership)(Product leadership) (product centraal) (product centraal)

3.3. Beste totaal oplossing Beste totaal oplossing (Customer Intimacy)(Customer Intimacy) (klant centraal) (klant centraal)

4.4. Meest MVO gerichtMeest MVO gericht(omgeving & stakeholders centraal)(omgeving & stakeholders centraal)

Treacy & WiersemaTreacy & Wiersema

Besturing volgens de regelkringBesturing volgens de regelkring

www.gertjanschop.comwww.gertjanschop.com

Besturing MVO-procesBesturing MVO-proces

Bedrijfsproces

Bedrijfsproces

Bedrijfsproces

Leverancier KlantProductie

Borging

Loop

Verbeter Loop

Planning & Controlcyclus PDCA

Kernelementen MVO B³

Stakeholders

VerbeterLoop

Borging

Loop

MVO-managementMVO-management

Toeleveringsroces Operationeel proces Levering

A

CC

D

P

D

P

A

© © Walter HartjesWalter Hartjes

Bedrijfsvoering Bedrijfsvoering – integraal, ingebed, borging en integraal, ingebed, borging en

verantwoordingverantwoording

Balans Balans – stakeholders, welzijn, maatschappij en stakeholders, welzijn, maatschappij en

milieumilieu

Budget Budget – financieel resultaat, gezond financieel resultaat, gezond

bedrijfsrendementbedrijfsrendement

MVO Kernelementen MKBMVO Kernelementen MKB

Triple-B benaderingTriple-B benaderingB³B³

Binnen het MKB kan dus gesproken worden Binnen het MKB kan dus gesproken worden van Bedrijfsvoering, Budget en Balans van Bedrijfsvoering, Budget en Balans

oftewel de Triple-B benadering ©oftewel de Triple-B benadering ©

© © Walter HartjesWalter Hartjes

MKB Kernelementen MVO MKB Criteria voor MVO bedrijfsvoering ISO 26000 Kernonderwerp met Kwestie

A Bedrijfsvoering 6.2

1 Integraal Organisatorische aspecten Kwaliteit van management Standaardisatie in contracten Cultuur Fundamentele structuur Onderneming Gemeenschappelijk belang

2 Ingebed & Borging Productkwaliteit Klantenservice Beleidsmaatstaven MVO-Managementsystemen Managementsystemen Kwaliteitsborging

3 Verantwoording Verplichte periodieke kwaliteitstoets (audit). Beschrijven van risicovolle processen Communicatie & Transparantie Uniformiteit en transparantie Eindverantwoordelijkheid bestuurders (de juiste naleving). Toetsing rechtmatigheid

6.6/1 tm 6.6/5

MKB Kernelementen MVO MKB Criteria voor MVO bedrijfsvoering ISO 26000 Kernonderwerp met Kwestie

B Balans1 Welzijn Behandeling van personeel

Formuleren heldere prestaties en voorwaarden.

Klanttevredenheid Ondernemingscohesie

6.3/1 tm 6.3/86.4/1 tm 6.4/5

2 Maatschappij (People) Sociale verantwoordelijkheid; Betrokkenheid bij de leefgemeenschap Niet uit de balans blijkende verplichtingen Het inventariseren van risico’s

6.8/1 tm 6.8/6

3 Milieu (Planet)6.5 Milieu

Verantwoordelijkheid en prestaties op het gebied van milieu

Energie-efficiëntie Effecten op het natuurlijke leefmilieu

6.5/1 tm 6.5/4

4 Stakeholders Productkwaliteit Klantenservice Verantwoording voor mensen binnen en

buiten de onderneming Loyaliteit Relatieonderhoud Samenwerking Sterk netwerk onderhouden. Bestaansrecht van de onderneming Lange termijn binding

6.7/1 tm 6.7/7

MKB Kernelementen MVO

MKB Criteria voor MVO bedrijfsvoering

ISO 26000 Kernonderwerp met Kwestie

C Budget

1 Financieel resultaat (Profit)

Financiële performance Inzicht in financiële aspecten Ontwikkelen van de interne controle Contracteringsbeleid Prestatiebepaling,

prestatiecontractering en prestatiebewaking

Voortbrenging van goederen en diensten met winst als maatstaf

2 Gezond bedrijfsrendement Mensen, middelen, registratie en organisatie