Resultaten eindrapportage Task Force Verantwoorde Vetzuursamenstelling 2003-2010

Claudia Oomen 16 november 2010

Hoe het allemaal begon..

• Opgericht in 2003 op initiatief van Productschap MVO

• Aanleiding:

Publicatie van de Gezondheidsraad: Inname van verzadigd vet en transvetzuren is

de afgelopen jaren gedaald maar nog steeds hoger dan de aanbeveling

Toenemende maatschappelijke druk en media aandacht, met name ten aanzien

van hoge gehaltes van transvetzuren in bepaalde producten

Verzadigde en transvetzuren hebben vergelijkbare functies in een voedingsmiddel

(invloed op smaak, stabiliteit, houdbaarheid etc)

Geen wenselijke situaties in andere landen (transwetgeving in Denemarken, VS

etc)

Transvetzuren en verzadigde vetzuren in de voeding

Bron: Voedselconsumptiepeilingen

Trend in inname van vet en vetzuren

38,9

14,7

4,5

36,3

14,1

1,9

34,4

12,9

1,1

35

10

1

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

totaal vet verzadigd vet transvetzuren

en

erg

ie%

198819982003aanbevolen

Task Force: betrokken partijen

Bond van Nederlandse Margarinefabrikanten

Voedingscentrum en Ministerie van VWS zijn waarnemers

Doelstelling en randvoorwaarden

Doelen per 2010

• Het verlagen van de hoeveelheid transvetzuren zodat een dagelijkse inname van 1 en% in de totale voeding gerealiseerd kan worden

• Het verlagen van de hoeveelheid verzadigd vet om hiermee een bijdrage te leveren aan de doelstelling van de overheid van max 10 en% verzadigd vet in de voeding

• Streven naar vervanging door onverzadigd vet

Randvoorwaarde:

• Handhaven functionele eigenschappen (smaak, houdbaarheid, consistentie)

Activiteiten

• Stimuleren van innovaties, o.a. door organiseren van workshops en uitvoeren van onderzoek

• Informatievoorziening aan de professionele gebruiker, o.a. door campagne verantwoord frituren

• Informatievoorziening aan de consument, via verpakkingen, folders, campagnes

• Jaarlijkse monitoring per branche en rapportage aan de minister van VWS

Voorbeelden van communicatie

Campagne Verantwoord Frituren

• Doel: stimuleren van het gebruik van vloeibaar frituurvet in de horeca

• Voorlichting voor de ondernemer, consumentenacties

Campagne Vette feiten

• Informatie voor voedingsmiddelenindustrie en retail van het Productschap MVO

• Website www.vettefeiten.nl, factsheets en nieuwsbrief

Onderzoek ‘Gezonde vetzuren in de bakkerij’

• Uitgevoerd door TNO Kwaliteit van Leven in opdracht van VBZ/NVB tussen 2007-2010

• Doel: leden ondersteunen bij het reduceren van het gehalte aan verzadigd vet met 30% in koek- en gebak

• Onderzochte productgroepen: cake, harde wafels, zachte wafels, zandgebak, crème, korstdegen, gistdegen

• Voor alle productgroepen geldt dat het technologisch haalbaar is om de doelstelling te halen bij gebruik van plantaardige olien en vetten met behoud van kwaliteit

• Implementatie in de praktijk is complexer: case by case benadering nodig

Breed aanbod van grondstoffen

High-oleic CanolaHigh-oleic Canola

Fuchs (2004)

Resultaten bewerkte plantaardige olien en vetten

% op vetbasis

2731

1,03,4

4135

3131

0

25

50

75

100

2003 2008

meervoudig onverzadigd vet

enkelvoudig onverzadigd vet

transvet

verzadigd vet

Resultaten bakkerijgrondstoffen

% op vetbasis

29,930,129,330,4

32,233,5

1,71,91,922,32,8

0

10

20

30

40

2003 2005 2006 2007 2008 2009

verzadigd vet

transvet

Resultaten industriele bakkerijsector

% op vetbasis

41,4

50,3

54,3 53

48,446,8

18,1

7,84,4 3,2 2,3 2,5

0

10

20

30

40

50

60

2003 2005 2006 2007 2008 2009

verzadigd vettransvet

Resultaten aardappelverwerkende industrie

% op vetbasis

1,5 1,3 1,3 0,7 0,8 0,8

54,6

47,950,8

54,3 54,4 55,4

43,844,843,344,4

56

43,9

0

10

20

30

40

50

60

2003 2005 2006 2007 2008 2009

transvetverzadigd vetonverzadigd vet

Toename gebruik vloeibare margarine

Volumeaandeel (%)

4441

38

33

29

2522

0

10

20

30

40

50

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Bond van Nederlandse Margarinefabrikanten

Vetzuursamenstelling frituurvet voor de horeca

Bron: Hulshof, Wageningen Universiteit

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

vast frituurvet2004

vast frituurvet2008

vloeibaarfrituurvet 2004

vloeibaarfrituurvet 2008

onverzadigd vetverzadigd vettransvet

Resultaten snacks

% op vetbasis

20,5

9,7

5,9

3,22,3

0,7

24,7

28

30,129,5

0

5

10

15

20

25

30

35

2002 2005 2006 2007 2009

verzadigd vet

transvet

Effect op inname

• Onderzoek uitgevoerd door het RIVM en RIKILT

• Monitoringsdata van de TFVV werden zo goed mogelijk gekoppeld aan de Voedselconsumptiepeiling 2003 Niet alle TFVV-data konden worden meegenomen Geen rekening gehouden met verandering in productkeuze van

consumenten

• Transvetzuurinname is significant gedaald: Van 1 en%/dag in 2003 tot 0,8 en%/dag in 2010 Bijdrage TFVV-producten aan transvetzuurinname gedaald:

• In 2003 is 43% van de bijdrage is afkomstig van TFVV• In 2009 is 30% afkomstig van TFVV

• Verzadigd vetinname niet significant veranderd 12,9 en%/dag in 2003 34% is afkomstig van TFVV-producten

Conclusie

• Het transvetzuurgehalte in alle aangesloten branches van de Task Force is gedaald tot zeer lage niveaus

• Inname van transvetzuren ligt onder de aanbeveling

• Trend om verzadigd vet te verlagen is ingezet

• Doelen van de Task Force zijn hiermee gehaald

• Aangesloten branches van de Task Force zijn niet meer de grootste leveranciers van trans- en verzadigd vet

Wat kunnen we hiervan leren?

• Herformulering van producten bleek de afgelopen jaren niet altijd even gemakkelijk: Markt richt zich op prijs en kwaliteit, en nauwelijks op het gebruik van gezondere

ingredienten De randvoorwaarde ‘behoud van functionele eigenschappen’ is (nog) niet voor alle

producten haalbaar Productverbeteringen zijn nog maar beperkt te communiceren (vanwege

claimsverordening) Binnen EU vooral focus op reductie transvetzuren en nauwelijks betere

vetzuursamenstelling

• Nauwe samenwerking met overheid en Voedingscentrum is essentieel Goede afstemming met Voedingscentrum over communicatie richting consument Verbinden van onderzoek en kennis via VWS (WUR, FND, TNO, RIVM) Connectie naar Europees beleid (o.a. claims en beleidsafstemming)

• Zelfregulering kan vaker ingezet worden om bij te dragen aan betere voeding

Wat brengt de toekomst?

Doorstart Task Force?

• Producten gemaakt op basis van plantaardige olien en vetten zijn niet meer de grootste bron van trans en verzadigd vet

• MVO draagt voorzittersstokje over

• Task Force’s aanbevelingen: Meer aandacht voor stimuleren van consumentenvraag naar producten met

een betere vetzuursamenstelling Verdere verbreding van draagvlak en activiteiten naar andere branches Connectie naar EU: focus zou moeten liggen op totale verbetering van de

vetzuursamenstelling en niet alleen reductie van transvetzuren

• VWS komt begin 2011 met een opzet voor een hernieuwde Task Force