Waarom gaan we naar school?

Claire Boonstra @claireboo

Operation Education

Beweging creren in het onderwijs met n simpel woordje: waarom?

April 2015

Ieder van ons neemt beslissingen op het gebied van onderwijs

Ouders kiezen de school voor hun jonge kind - en maken dagelijks keuzes over hoe ze hun kind begeleiden in het leren.

Oudere leerlingen kiezen hun eigen school Leerkrachten bepalen de indeling van hun lessen Schoolleiders beslissen over de opzet van hun school Politici bepalen hoe het geld wordt verdeeld

Maar op basis waarvan? Wat zit er achter onze beslissingen?

Maken we keuzes op basis van wat we voelen of weten wat goed is, of simpelweg op basis van onze gewoonten?

GEWOON

TEN?

Ik ben Claire Boonstra

Ik was civiel ingenieur, manager bij corporate bedrijven en dacht vroeger dat er maar n weg was: omhoog. Dat heb ik geloofd totdat ik me, op het allerhoogste niveau, realiseerde dat er niet zoiets bestaat als er komen, of zijn.

United4Education

Mijn wereld nu is die van het internet, het ondernemerschap en de nieuwe netwerken.

Ik ben betrokken bij of (mede-)oprichter van diverse initiatieven geweest op dit gebied. Het meest bekend is het technologiebedrijf Layar, destijds wereldmarktleider in mobiele augmented reality, met 52 miljoen downloads in 197 landen.

Ik ben getrouwd en mama van 3 kleintjes, geboren in 2009, 2011 en 2014

Op het podium deelde ik mijn visie op educatie en werd ik emotioneel bij de aankondiging dat ik ging vertrekken bij Layar om me volledig te richten op het onderwijs. I have to do this

September 2012: de eerste TEDxAmsterdamED

Het effect: duizenden mensen, van alle achtergronden, die reageerden omdat ze zich eindelijk gehoord voelden - niet meer alleen roepende in de woestijn.

Ook reageerden mensen die geweldige alternatieven hadden ontwikkeld, die nog altijd onbekend blijken. Ze wilden allemaal koffie drinken, waarop ik ben begonnen met het organiseren van bijeenkomsten bij Seats2Meet.

Operation Education

Dit heeft geleid tot de oprichting van Operation Education: een beweging gericht op de transformatie van het onderwijssysteem

Iedereen langs dezelfde lat

Iedereen tot volle bloei

van

naar

We beogen de transformatie van een systeem dat nu in de basis iedereen langs dezelfde lat legt, naar een systeem dat faciliteert dat iedereen tot volle bloei kan komen.

verbinden versterken & zichtbaar maken

wie & wat er is

De afgelopen jaren was ons motto:

Dus de mensen, de kennis die er reeds bestaat over leren & ontwikkelen, en de vele goede voorbeelden die er al blijken te zijn - maar niet zichtbaar zijn voor het grote publiek.

Festival of Solutions Onderwijsheldenboek Wat is het doel van onderwijs (boek) Start je eigen school groep Edge of Education United4Education

50+ meetups 6 locale afdelingen 3300+ Facebook leden 11.3k + 3,4k Twitter volgers 300+ leden 20+ interviews 40+ presentaties

Schoolwaardenkompas Brandenberg/ GeenSchool week Education Warehouse Tegenlicht briefing

Taal wordt overgenomen Breed serieus genomen

Samenwerking/ partnerschap

In 2,5 jaar tijd hebben we van alles bedacht, gebouwd, gecreerd en geprobeerd, met wisselend succes. Met als resultaat onder andere:

http://operation.education/festival-of-solutions/http://www.onderwijsheldenboek.nl/http://www.watishetdoelvanonderwijs.nlhttps://www.facebook.com/groups/startjeeigenschool/http://www.edgeofeducation.nlhttp://www.united4education.nlhttp://www.schoolwaardenkompas.nlhttp://brandenberg.bcpl.nl/actueel/nieuws/geen-school-reportagehttp://tegenlicht.vpro.nl/afleveringen/2014-2015/onderwijzer-aan-de-macht.html

Het afgelopen jaar is een vergelijkbare beweging ontstaan, met de naam United4Education (U4E), waar vanaf het begin bij betrokken is geweest. U4E heeft veel van het gedachtengoed en de taal overgenomen, en koos een geweldige naam. heeft daardoor besloten het verbindende deel in U4E onder te brengen, en daarvoor het platform en tools te ontwikkelen. De komende maanden zal U4E tot verdere bloei gaan komen, getrokken door vernieuwende scholen.

http://united4education.nl

Hierdoor zijn we weer verder bewogen Dit is nu wie en wat we zijn:

Een faciliterend team dat identificeert wat er op systeemniveau nodig is en daarvoor schaalbare platforms, netwerken en acties bedenkt en bouwt. We zijn volledig gericht op het ondersteunen van de beweging gericht op de transformatie van het onderwijssysteem.

Erik Visser Simone Haenen Nanda Carstens Claire Boonstra

waarin ik mijn inzichten en ervaringen deelde hoe het systeem in beweging gebracht kan worden. Het is vraagstuk is heel simpel weer te geven:

Maart 2015: een nieuwe talk bij TEDxAmsterdamED

http://operation.education/het-waarom-van-onderwijs/

Vraag Aanbod

Eigenlijk draait het allemaal om vraag versus aanbod.

Aan de aanbodzijde blijkt al veel te bestaan en te gebeuren. Er zijn al veel scholen en leeromgevingen die het anders doen, maar ze zijn nauwelijks bekend bij het grote publiek.

Aanbod

Maar dat lijkt niet op wat we gewend

zijn!

En dat is eng!

Maar zelfs als ze meer bekend zouden zijn, zouden ze het moeilijk hebben

Leer je dan nog wel wat?

Haal je nog wel een diploma?

Het gaat nu toch goed? Waarom dan veranderen??

Vraag

Wij willen een groot verlangen, een grote vraag creren naar een andere, betere invulling van het leren en van school.

Vraag Aanbod

We denken te begrijpen hoe we dat kunnen doen - door consequent, altijd en overal, een heel simpele vraag te stellen: WAAROM?

WAAROM?

Nu Straks

Huidige context

Essentie: waartoe?

Nieuwe context

Het proces om in beweging te komen ziet er uit als een U: Eerst (op zijn minst in gedachten) loslaten van de huidige context, alvorens de nieuwe context te kunnen schetsen:

Nu Straks

Wat is het doel?

Waarom doen we het zo?

Wie is & wie bepaalt? Wat?

Hoe?

In dat proces kom je eerst langs het bevragen van het nu, en pas via het beantwoorden van de ultieme waartoe vraag, bij het hoe & wat.

Nu Straks

Wat is het doel?

Waarom doen we het zo?

Wie is & wie bepaalt? Wat?

Hoe?

Er is al een intensieve dialoog gestart over de rechterkant van de U, oa via het door Staatssecretaris Sander Dekker gestarte initiatief #onderwijs2032.

Nu Straks

Wat is het doel?

Waarom doen we het zo?

Wie is & wie bepaalt? Wat?

Hoe?

Maar pas als we onze huidige context (linkerkant van de U) hebben losgelaten en de vraag onderin hebben beantwoord, kunnen we de rechterkant invullen.

Nu Straks

Wat is het doel?

Waarom doen we het zo?

Wie is & wie bepaalt? Wat?

Hoe?

Operation Education gaat zich vanaf nu voornamelijk richten op de linkerkant van de U.

Nu Straks

Wat is het doel?

Waarom doen we het zo?

Wie is & wie bepaalt? Wat?

Hoe?

We nemen je graag mee in dit proces, te beginnen bij de eerste pijler: Waarom doen we het zo? Een paar voorbeelden.

Waarom moeten kinderen stil zitten?

Het is een zeer gewaardeerde kwaliteit: kunnen stilzitten. Maar hersenwetenschappers kunnen je vertellen dat het verwerken van informatie juist erg goed gaat als je veel beweegt

En veel bewegen op jonge leeftijd heeft een levenslang positief effect op je brain fitness. Deze neemt sowieso af bij hogere leeftijd, maar diverse elementen kunnen dit effect vertragen

zoals bijvoorbeeld fysieke inspanning, gezond eten, mentale stimulatie, stress management en meditatie. Vergelijk dat eens met wat we in een school doen.

Waarom lange zomervakanties?

Kinderen moesten hun ouders vroeger helpen bij het oogsten. Is het vandaag de dag nog logisch? Natuurlijk niet. Sterker nog, kinderen met een minder stimulerende omgeving thuis lopen flinke achterstand op. Bovendien vergt leren herhaling en ritme. Waarom houden we dan nog vast aan lange vakanties, omdat het een recht is geworden?

Waarom jaarklassen?

Jaarklassen impliceren niet alleen een cognitieve norm, maar ook een sociale norm

Dit is een normaalverdeling, oftewel een schets van wat normaal is. Het heeft een gemiddelde en een standaardafwijking (deviatie).

Als de gemiddelde leeftijd waarop een kind klaar is om te leren lezen 6 jaar is, dan zijn er altijd kinderen die er op 4-jarige leeftijd al klaar voor zijn. Die krijgen het stempel hoogbegaafd. Daar tegenover staat een kind dat er pas met 8 jaar klaar voor is, die krijgt remedial teaching om maar weer in het groen te passen. Maar het is normaal.

Binnen een jaarklas is die norm vaak nog smaller. Probeer als leerkracht maar eens 30 verschillende kinderen te faciliteren en begeleiden, binnen dit systeem.

Er bestaan scholen (bijv Montessori) die het al heel lang anders doen. Waarom doen we dat niet allemaal?

Waarom n norm voor iedereen?

Dit doen we niet alleen in het onderwijs, maar op allerlei plekken in de samenleving. Een voorbeeld uit mijn eigen tijd bij een grote corporate:

A

B

C

D

E

Dit bedrijf hanteerde een ideaal profiel voor de ideale manager. Dit was mijn profiel:

A (passie, energie, visie) had ik teveel, dat moest ik minderen. E (structuur, controle) te weinig, dat werd mijn ontwikkelpunt.

Zo was ik dag en nacht bezig minder te doen waar ik van nature goed in ben, en te proberen iets te kunnen wat nog altijd, jaren later, simpelweg niet in het beestje zit. Ik werd er diep ongelukkig van.

Waarom een goed antwoord?

We hebben een obsessie met het goede antwoord. Maar hoe kunnen we nou nieuwe oplossingen leren vinden voor de grote vragen van deze tijd als we vast blijven houden aan het oude denken?

IGLOkoud warm

Een voorbeeld uit een Cito-toets voor 5-jarigen, waarin getoetst werd of de kinderen het woord kenden. Is een iglo warm of koud?

Het juiste antwoord volgens Cito is koud. Neefje Casper zei: Maar Mama, een eskimo bouwt toch een iglo omdat hij het binnen warm wil hebben?

Welke hoort niet in het rijtje thuis?

A

B

C

D

Het juiste antwoord was D. Maar een leerling antwoordde C, omdat dat het enige voertuig is waarmee je niet op vakantie kunt

Waarom hoger versus lager?

Waarom kennen we een verschil tussen hoger versus lager opgeleiden, een hogere en een lagere score, status etc?

In mijn beleving heeft het hier mee te maken. Herkennen jullie dit - wat is het?

Een telefoonboom, toch? Weet je nog, vroeger Als op zondagochtend een voetbalwedstrijd werd geannuleerd omdat het regende In het pre-digitale tijdperk was dit de enige manier om kennis en informatie over te dragen: van boven naar beneden. En ja, dit is inderdaad ook een organigram, een hirarchie.

Zon hirarchie kent n weg: omhoog. Hoe hoger in de boom, hoe meer aanzien, status, salaris. Tegen jonge, talentvolle mensen zeggen we wel eens: die komt er wel. Maar wat is dat dan, er?

Wanneer je afwijkt van dat ideale pad, wordt het gezien, of op zn minst gevoeld, als falen. Helaas, je mag niet dr naar Havo/VWO. Maar er zijn nog best leuke dingen te leren hoor, op dat VMBO Het voelt echter als minder. Sommigen zeggen zelfs afvoerputje. Echt??

Maar denk eens na - wie heeft in onze samenleving een werkelijk waardevolle bijdrage? Wat antwoord je dan?

Waarschijnlijk zeg je stratenmakers, ziekenverzorgers, moeders of leerkrachten. En waarschijnlijk niet hoogopgeleide consultants, bankiers of managers. Maar waarom waarderen we hoger dan meer? Bestaat er echt zoiets als hoger versus lager? Heeft niet ieder onderdeel een waarde in het grotere geheel, in het ecosysteem?

Waaromduurt een les 45min? remedial teaching? eindexamen? van 8.30u-12u en 13.15-15.15u? harde splitsing tussen PO en VO? onderwijs van 4-18 jaar? splitsing tussen school en opvang? in school leren over de wereld buiten?

klaslokalen? multiple choice? zittenblijvers? aparte vakken? deze vakken? schoolbel? ranglijsten? etc etc

Er zijn nog zoveel waarom vragen te stellen, als bijvoorbeeld:

Hoe is het ontstaan? Voordelen? Nadelen? Alternatieven & effect?

Achter elk van deze vragen ligt een historische onderbouwing, er was ooit een goede reden voor. En er zullen ook zeker nog voordelen zijn. Maar zijn we ons bewust van de nadelen? Dat niet alles wat we gewend zijn nog per se strookt met wat we inmiddels weten over mensen, de maatschappij, over leren en ontwikkelen?

En kennen we de alternatieven en hun effect? Wordt het niet eens tijd dat structureel te gaan onderzoeken? Er is genoeg kennis out there - laten we die eens gaan bundelen en zichtbaar maken voor het grote publiek.

Nu Straks

Wat is het doel?

Waarom doen we het zo?

Wie is & wie bepaalt? Wat?

Hoe?

Volgende stap: wie zit er eigenlijk aan de knoppen? Wie stuurt & controleert?

Oftewel: wie is ons onderwijssysteem? Ik sprak er over met de geweldige Alette Baartmans - we kwamen er samen niet uit.

Waarom bestaan ze? Hoe dragen ze bij aan het leren en aan het lerenden? Weten ze dat zelf nog wel, of zijn ze voornamelijk bezig met hun voortbestaan? Wordt het niet tijd daar een beter beeld van te krijgen?

Zij heeft toen samen met de Algemene Rekenkamer een breakdown gemaakt van de 33 miljard euro die er (alleen al) vanuit het Rijk naar onderwijs gaat. Een lange lijst met instanties, waarvan ik er een heleboel niet kende. Maar ze krijgen wel mijn belastinggeld.

Nu Straks

Wat is het doel?

Waarom doen we het zo?

Wie is & wie bepaalt? Wat?

Hoe?

En dan de aller, allerbelangrijkste vraag

Wat is het doel van onderwijs?

Waarom gaan we naar school?

Laten we om dat te kunnen beantwoorden nog eens wat verder uitzoomen En vanuit het meest brede perspectief kijken naar het vraagstuk.

Wat is de levensverwachting van een pasgeborene?

100 jaar

Als je 100 jaar te leven hebt in een samenleving die steeds sneller verandert - wat is dan belangrijk om te leren?

1. the courage to live a life true to myself, not the life others expected of me.

Top 5 regrets of the dying: I wish I had

2. not worked so hard.3. the courage to express my feelings.4. stayed in touch with my friends.5. let myself be happier.

Laten we eens het gehele leven als perspectief nemen. Bronnie Ware, een Australische verpleegster die mensen op hun sterfbed begeleidde, schreef een boek over de 5 dingen waar mensen aan het eind van hun leven het meest spijt van hadden:

Zou dat wellicht het doel kunnen zijn - voorbereid te zijn op het leven?

Even terug naar de hirarchie en de verticale organisatiestructuur. Veel grote organisaties zijn nog altijd zo ingericht met de RK kerk als meest iconische voorbeeld. Maar wat je wellicht in dit plaatje nog niet was opgevallen

is dat zelfs binnen archasche organisaties als de Rooms-Katholieke kerk, de digitale revolutie onmiskenbaar is doorgedrongen.

Wat er toe heeft geleid dat in werkelijkheid de wereld er nu zo uit ziet. Mede dankzij digitale media zijn we altijd en overal met elkaar verbonden. En is er geen verticale structuur meer nodig om kennis en informatie uit te wisselen.

In een dergelijke structuur gaat het er niet om in welk vierkant hokje je past, maar om welke kleur je hebt: hoe jij uniek bent, welke rol je inneemt.

Een voorbeeld uit mijn tijd bij Layar. Wij hadden Augmented Reality experts nodig. Daar bestaat geen diploma voor, want inrichten en accrediteren van een nieuwe studie kost 5 jaar. Wat zochten we dan wel?

intutie creativiteit leiderschap identiteit expressie cultuur inventiviteit

samenwerken ondernemerschap kritisch denken verbeeldingskracht flexibiliteit charisma etc. etc.

Heel simpel: menselijke kwaliteiten - die dus niet te automatiseren of te robotiseren zijn. Artiesten in feite, ook als het programmeurs zijn. Mensen die weten wie ze zijn en wat ze heel graag doen.

Dat spectrum aan kwaliteiten is vrijwel oneindig. En zeker niet langs n (cito of eindexamen) as te vangen.

Delen = invloed = nieuwe macht

Dan een ander aspect: invloed. Invloed heeft tegenwoordig weinig meer met macht en bezit of controle te maken. Een tiener of huisvrouw met een laptop of smartphone kan tegenwoordig al bijzonder invloedrijk zijn.

ruim 800 miljoen keer bekeken!

Ouders die hun zoontjes filmen

68x sneller 26.000x goedkoper 400x beter (gevoeliger)

dan alles wat er tot nu toe was. Simpelweg door slim de op het internet aanwezige kennis te combineren.

Dit is Jack Andraka, geboren in 1997. Op zijn 16e heeft hij een nieuwe test ontwikkeld voor het opsporen van pancreas (alvleesklier) kanker. Zijn test is:

Zelfs fundamenteel onderzoek of een grote wetenschappelijke doorbraak is niet meer voorbehouden aan grote bedrijven of instituten.

Maar we staan pas aan het begin. De wet van Moore (de ontwikkeling van rekenkracht verdubbelt elke 2 jaar tegen gelijkblijvende prijs) doortrekkend geeft scenarios die het voorstellingsvermogen te boven gaan.

Deze wet geldt nog steeds en zal dit waarschijnlijk ook nog even volhouden.

Wat kan betekenen dat de rekenkracht van computers die van mensen voorbij zal streven. Wat dat betekent? Geen idee. But we aint see nothing yet

1) Artificial Narrow Intelligence (ANI): do 1 thing (chess, play tennis) 2) Artificial General Intelligence (AGI): ability to reason, plan, do complex things 3) Artificial Superintelligence (ASI): an intellect that is much smarter than the best human brains in practically every field, including scientific creativity, general wisdom & social skills

Median optimistic year (10% likelihood): 2022 Median realistic year (50% likelihood): 2040 Median pessimistic year (90% likelihood): 2075

Experts op het gebied van AI (Artificial Intelligence) denken dat het heel ver kan gaan (en dat gaan zeer velen van ons dus gewoon meemaken)

Zelfrijdende autos zullen er bijvoorbeeld hoogstwaarschijnlijk heel snel komen - want ze zijn nu al veiliger dan mensen. Het zal op wat voor manier dan ook een enorme impact hebben op onze mobiliteit en op banen.

De wet van Moore geldt in grote lijnen ook voor de prijs van zonnecellen. Wat zal betekenen dat de kosten voor het opwekken van energie richting 0 gaat. Het zal, linksom of rechtsom, grote geopolitieke gevolgen hebben.

Wat betekent dit alles voor het leren? Wat is het doel van onderwijs als je 100 jaar te leven hebt in een samenleving die exponentieel verandert?

We stellen de vraag nauwelijks aan elkaar. Toch blijken mensen, op alle niveaus, prachtige antwoorden te kunnen geven.

Zie bijvoorbeeld het boekje Wat is het doel van onderwijs - gratis te downloaden vanaf watishetdoelvanonderwijs.nl 100 Nederlanders van alle achtergronden geven daarin hun antwoord.

http://watishetdoelvanonderwijs.nl

Als jij het voor het zeggen had

en je zou met een blanco vel kunnen beginnen. Waartoe dient ons onderwijs? En hoe zou je het het onderwijs of een school dan inrichten?

We hebben de vraag al aan veel mensen voorgelegd. En mensen komen stelselmatig met vergelijkbare antwoorden en schetsen.

Gras groeit niet sneller door er aan te

trekken, wel door het water en een vruchtbare context te

geven

Een voorbeeld: OBS de Vierambacht in Rotterdam, met een zeer grote variatie in achtergronden van de ouders en kinderen. Ze vroegen de ouders naar hun antwoord op Wat is het doel van onderwijs

En ze vroegen de kinderen: Hoe ziet je droomschool er uit? Groep 1!

De hele school hangt nu vol met de droomschool-tekeningen. Ze worden, met de antwoorden van alle ouders, nu meegenomen in het veranderproces.

Een andere bruikbare tool om inzichtelijk te maken waar je staat is het Schoolwaardenkompas, die het onderwijsveld indeelt in 4 kwadranten.

Verticale as = doel-as (wat is het doel vd school) Horizontale as = relatie-as (hoe verhoudt men zich tot elkaar)

= hierarchie= gelijkwaardigheid

= kerndoelen/ diploma/ examen

= individuele talenten

In elk van de vier kwadranten zijn vormen van onderwijs te vinden, en andere visies op onderwijs en leren. Er is geen goed of fout. Dit staat er op de hoekpunten:

Democratische scholen

Digitale, adaptieve platforms

voor cito-proof leren

Traditioneel onderwijs & hoe we verantwoorden naar

het systeem

leermeester-gezel

Wens Nu

Als mensen zichzelf op de kaart zetten blijken de meesten zichzelf met hun wens situatie in linksonder te zetten. Maar wat ik dagelijks doe valt nog in rechtsboven.

Dit zichtbaar maken creert inzicht en overzicht (Ik wist niet dat de anderen er ook zo over dachten) en meteen een vraag - naar manieren om linksonder te doen schoolwaardenkompas.nl

http://schoolwaardenkompas.nl

Heel lang dacht ik dat de grote knoppendraaiers er wel helemaal niets van zouden begrijpen. Maar in mijn gesprekken met hen bleken ze er wel degelijk en op fundamenteel niveau over na te denken en mee bezig te zijn.

Het wordt echter wel tijd dat dit meer zichtbaar wordt, en dat met elkaar gesproken wordt over de fundamentele doel-vraag.

Vraag Aanbod

En nu we hier doorheen zijn - wat zijn goede voorbeelden?

En nu? Welke school past dan bij

mij?

hetkind.org Tegenlicht aflevering onderwijzer aan de macht Onderwijsheldenboek De andere scholenkaart Praktijkvoorbeelden (Nivoz) Reisgids Digitaal Leermateriaal Excellente Scholen O4NT scholen Democratische scholen Pleion Klascement (Belgi) Education Warehouse (under construction)

Op allerlei manieren wordt gepoogd hier een goed overzicht in, en duiding aan, te brengen. Tot die tijd, kijk eens bij:

http://hetkind.orghttp://tegenlicht.vpro.nl/afleveringen/2014-2015/onderwijzer-aan-de-macht.htmlhttp://www.onderwijsheldenboek.nlhttp://wijsvooruit.nl/de-andere-scholenkaart-2/http://nivoz.nl/auteur/rikievb/http://www.reisgidsdigitaalleermateriaal.org/http://www.excellentescholen.nl/http://www.o4nt.nlhttp://www.democratischescholen.nl/http://www.pleion.nl/http://www.klascement.net/http://education-warehouse.silk.co/

vertrouwen verantwoordelijkheid verantwoording

ouders leerlingen leerkrachten

lerende organisatie

Er bestaat niet zoiets als n ideale school voor iedereen. Net zo min als er een ideale politieke partij bestaat. Maar scholen die mij positief hebben geraakt, hebben een aantal zaken gemeen. Ze stellen dit centraal:

Beweging begint bij onszelf

Die maatschappij, dat zijn wij. Wij nemen allemaal beslissingen op het gebied van onderwijs, en ieder van ons is in staat om met die beslissingen het systeem in beweging te brengen.

Transformatie!

Aanbod komt in beweging

Creer vraag

Doorbreek de gewoonte

Bevraag het waarom

Dank!

Claire Boonstra @claireboo

Operation Education

Lees meer over Operation Education en United4Education

http://operation.educationhttp://united4education.nl