1

1. Mobiliteitp.3

2. Digitale connectiviteitp.283. Gezondheid

p.504. Circulaire economie

p.715. Talent voor de toekomstp.97

Inhoud

2

3

Aanleiding: Setting the Scene

Zo visueel mogelijk

MobiliteitLucas Vos, CEO FloraHolland

Foto: www.slimenschoondoordestad.nl

Bron: Amsterdamse thermometer van de bereikbaarheid

Setting the scene: Invloeden op mobiliteit

4

5Bron: Amsterdamse thermometer van de bereikbaarheid

Gebruik vervoerswijzen

Meer auto’s en meer kilometersSterke groei trein

Meer vracht, vooral internationaal

Minder CO2

Na 2030 is infrastructuur te krap, met name in de Randstad

+ 23-58%

+ 14-52%

- 31-37%

Mobiliteit groeit tot in 2050

6

Stikstofdioxide in Europa

Source: “Sustainable Amsterdam”, City of Amsterdam, March 2015

7

In 2025 is het stedelijk vervoer in de MRA emissievrij.

De regio wil internationaal voorloper zijn op het gebied van slimme en schone stadslogistiek (goederen-, diensten- en personenverkeer).

Door een leidende rol te spelen op het gebied van innovaties in het logistieke systeem en verbindingen met logistieke hubs buiten de stad, versterken we de positie van de MRA als logistieke hub van wereldformaat.

Mobiliteit

Hoe staat de MRA er voor?

• Generiek: MRA aantrekkelijk door schaal, diversiteit, ondernemerschap, innovatief vermogen, sharing economy, living lab

• Kracht in connectiviteit: Airport-Seaport-Greenport-Dataport

• Voorloper in elektrisch vervoer (mn auto’s)

• MRA sterke license to operate: value of time, trade compliance

9

10

Living Lab: shared space

11

License to operate: digitale vrachtbrief

Bron: www.ttm.nl

Exponential Technologies

Kansen: technologie

12

13

Kansen: beleid en inrichting

14

15

Kansen: gedrag

Bron: mywheels.nl

16

Wat is er gebeurd sinds 10 december? Expertmeeting FloraHolland 23 februari

17

Reflectie experts op ambitie en doelstellingen

Goed• Scherp, concreet• In lijn met beleid• Biedt urgentie

Aanscherpen• Verbinding met bredere maatschappelijke context (leefbaarheid, bereikbaarheid,

economische ontwikkeling, andere uitdagingen Board)• Randvoorwaarden benoemen, bijvoorbeeld voor lengte/duur vervoer• Afstemming nodig tussen overheden over regels, bijvoorbeeld venstertijden• Ruimte voor experimenteren én opschalen• Ruimte voor nieuwe businesscases/verdienmodellen• Meer nadruk op connectiviteit als asset van de MRA• Systeemverandering initiëren

Afbakening en focus: drie thema’s

18

1. (Inter)nationale connectiviteit: vervoer tot aan de rand van de stad/distributiecentrum

2. Stadsdistributie: vervoer van de rand van de stad naar drie hoog achter

3. Mobility as a Service: vervoer als dienst in plaats van als vervoermiddel

NB: voor alle thema’s waar mogelijk verbinding maken met Beter Benutten

19

Oogst expertsessie Acties Omschrijving Betrokken partijen

(Inter)nationale connectiviteit

Platooning Internationale platooning FloraHolland, Peter Appel Transport

Value of time Betrouwbaarheid als USP MRA Schiphol, ACN, Haven, Cargonaut, verbinding met economische clusters in de regio

Synchromodaal transport Regionaal programma opstellen HvA, AMS

Stadsdistributie

Bouwstromen beter coördineren, gebaseerd op informatie. Ism ICT partijen

Trinité, CTO Amsterdam

Logistieke ontkoppeling Logistiek ontkoppelpunt aan de Westas Trinité, AMS, SADC

Publieke inkoop Ism leveranciers onderzoeken publieke/facilitaire inkoop

Connekt, HvA, CTO Amsterdam, VU

Mobility as a ServiceZuidas aan de MaaS Mbv MaaS werkzaamheden Zuidas

geluidloos laten verlopenTrinité, CTO Amsterdam, VU, AMS, Breikers, Board, EY, GVB, FloraHolland, Deloitte

MaaS: Sluisbuurt MaaS bij ontwikkeling Zeeburgereiland BREIKERS, Goudappel Coffeng, CTO Amsterdam

Bezoekersstromen Stromen bij evenementen meten en sturen, met oog op veiligheid en nieuwe diensten

Genoemd door HvA, rol voor ArenA

20

Link met ambitie emissievrij stedelijk vervoer: (inter) nationale connectiviteit

• Platooning: vrachtwagens rijden coöperatief < 1 seconde van elkaar op basis van de technologie van geautomatiseerd rijden. Lager brandstofgebruik en verbeterde (chauffeurs) productiviteit, minder ongevallen, veiliger verkeer, minder drukke wegen, en een verminderde CO2-uitstoot.

• Synchromodaal transport: gebruik van op elkaar afgestemde modaliteiten naast elkaar, aanbod afgestemd op wensen (snelheid, betrouwbaarheid, doorlooptijd, kwaliteit, duurzaamheid en kosten). Aangestuurd via netwerkregie, zodat modaliteiten efficiënt en duurzaam worden gebruikt.

• Value of time: efficiënt gebruik van modaliteiten door hoge betrouwbaarheid

21

Link met ambitie emissievrij stedelijk vervoer: stadsdistributie

• Bouwlogistiek: reductie van transportbewegingen in de stad door gebundeld vervoeren van goederen van verschillende leveranciers naar stedelijke bouwplaatsen. Samenwerking over de gehele bouwlogistieke keten, waardoor hinder vermindert, bereikbaarheid en luchtkwaliteit verbeteren

• Logistieke ontkoppelpunten: minder groot transport in de stad door overladen aan de rand van de stad op (elektrisch) vervoer

• Publieke/facilitaire inkoop: minder vervoersbewegingen door betere samenwerking verschillende leveranciers en gebundeld aanleveren

22

Link met ambitie emissievrij stedelijk vervoer: Mobility as a Service

• MaaS aan de Zuidas/MaaS Sluisbuurt: minder vervoersbewegingen, efficiënter gebruik vervoersmiddelen

• Bezoekersstromen: minder vervoersbewegingen door efficiënte sturing bezoekersstromen

23

Van idee naar actie

Per onderwerp:• April: nadere uitwerking met stakeholders

(ambitie, aanpak, taakverdeling, lead) en benoemen belemmeringen (regelgeving, techniek, investeringsklimaat, businessmodellen)

• Analyse relevante agenda’s (Greendeal ZES, Agenda Duurzaamheid Amsterdam, MRA Agenda, Dynamische Agenda Ruimte & Infra voor Logistiek van ALB etc) en lokale, regionale, nationale en Europese kansen

• 17 mei: kick-off mobiliteit• Pitches 9 onderwerpen• Speeddates per onderwerp• Waar mogelijk verbinding met andere uitdagingen

24

Er is beweging…..

• Via SADC/ALB: • Base Case ontkoppelpunt foodlogistiek (start Q1/Q2) • Base Case ontkoppelpunt bouwlogistiek (start Q2/Q3)• Pilots Logistiek en Verkeersmanagement

(Accelerator Call Dinalog, start bij positief besluit in Q2)• Ruimtevraag datacenters (bestaande en nieuwe locaties, Westas)

• Via gemeente Amsterdam, urban mobility• Via Stadsregio: EU coördinatie mobiliteit voor MRA • Via topsector logistiek: medio maart gesprek• Via I&M• Via Economische Zaken

25

Raakvlakken met andere uitdagingen

Digitale Connectiviteit• Actuele, veilige, betrouwbare informatie

(value of time)• MaaS• Datacenters Westas

Talent voor de toekomst• Nieuwe skills, • ICT vaardigheden in combinatie met

techniek en communicatie

Circulaire economie• Distributie grondstoffen, halffabrikaten• Vervoer als onderdeel van het

energiesysteem• Westas

Gezondheid• Luchtkwaliteit

26

Kansen in Europa

• Netwerken via cluster Logistiek (DG Move, DG Connect) en Amsterdam Smart City (EIP-SCC high level group)

• HvA actief op e-mobility, UvA op urban mobility (KIC Urban Mobility call 2018 in voorbereiding)

• H2020: €6,3 miljard voor transport(o.a. logistics en urban Mobility)

• Interreg: €210 miljoen voor low carbon/transport• Mogelijke kansen via TEN-T en ESFI (nog te inventariseren)• Obstakels: ontsluiten van data en verbinden van stakeholders

in living labs, aansluiten op lobbytrajecten • Ihkv EU samenwerking in MRA overweegt SRA om onderwerp Mobility te

coördineren

27

Betrokkenheid vanuit de Board

• Lucas Vos, FloraHolland, trekker• Dick Kuiper, Verkade: food logistiek• Henk Markerink, ArenA: Beter Benutten• Marry de Gaay Fortman: VNO-NCW• Jos Nijhuis, Schiphol• Jaap Bond, Provincie Noord-Holland• Tom Verbugt, KLM• Jacqueline Cramer, circulaire economie

Digitale connectiviteitFranc Weerwind, Burgemeester van Almere

Data is een handelsstroom, vergelijkbaar met goederen en financiën

McKinsey (maart 2016): Digital globalization: the new era of global flows

29

Groei wordt in de data economie gedreven door…

3. Nieuwe toepassingenwaarin dit wordt samengebracht

1. Steeds meer digitalisering (sensoren!) 2. Steeds meer rekenkracht

4. Mogelijke gemaakt door snelle netwerken

• Efficiëntere processen (meten is weten, waardoor beter te sturen is)• Nieuwe business processen en modellen

(bestaande ondernemingen en nieuwkomers)• Meer concurrentie en disruptie: het speelveld wordt globaal

bron: VNO-NCW 201630

Directe relatie tussen digitale infrastructuur economische groei

Hoe hoger de investeringen in digitale infrastructuur, hoe groter de groei in innovatie & productiviteit

Bron: Rapport Digital Infrastructuur Onderzoeksrapport – Deloitte 2014 31

Digitale Connectiviteit

In 2025 is de MRA de belangrijkste plek in Europa voor data-gedreven innovatie.

We willen ons internationaal onderscheiden met de beste digitale infrastructuur, veilige dataopslag & -verwerking en kennis om (big) data te kunnen begrijpen en toe te passen voor maatschappelijke en economische vraagstukken.

AMS-IX is een mainport voor internetverkeer

Meer dan Rotterdam en Schiphol zijn voor containers en passagiers

33

Bron: Rapport Digital Infrastructuur Onderzoeksrapport – Deloitte 2014

De regio scoort hoog op internetsnelheid en penetratie

34

Bron: Rapport Digital Infrastructuur Onderzoeksrapport – Deloitte 2014

De MRA scoort hoog als datacenter locatie

35

Bron: Rapport Digital Infrastructuur Onderzoeksrapport – Deloitte 2014

Amsterdam heeft een goede naam als Smart CityThe region is considered a leading Smart City:• Fastcompany rated Amsterdam the 2nd Smart City of Europe• NESTA’s CITIE report ranked Amsterdam as 5th Smart City worldwide • PwC City of Opportunities report ranked Amsterdam as on of the leaders with

specific reference to the Amsterdam Smart City programme, CTO office & AMS Institute

Recognized for it’s bottom up approach: Amsterdam Smart City is open for every organisation and initiative.

36

Als resultaat is de MRA een aantrekkelijke regio

37

Bron: Rapport Digital Infrastructuur Onderzoeksrapport – Deloitte 2014

Nederland verliest positie (1)Volgens Tuft University en Havard Business Review ontwikkelen andere landen hun digitale infrastructuur sneller.

Top 10

38

Nederland verliest positie (2)…

39Bron: Digital Evolution Index, Tufts University, 2015

En er is weinig vertrouwen…

40

Bron: Accenture/CMT Digital Consumer Survey 2014

Vast netwerk (glasvezel, koper & kabel) Draadloos (2G, 3G, 4G, Wifi & LoRa)

(Big) Data

ProductiviteitsvergrotingVerbetering uiteenlopend per sector

Zorg 10-20%, Banken 50%, Overheid 60%

Nieuwe business modellenBooking.com, TomTom, SilkInnovatie

Data

Infrastructuur

Hier zit de economische groei en welvaartsverhoging voornamelijk

Vertrouwen

AMS-IX, Internet providers & datacenters

De bouwblokken van digitale connectiviteit

41

42

Afbakening en focus

42

• In 2025 is de MRA de 'Digital gateway to Europe (#1)’

• In 2025 heeft iedere bewoner en ondernemer gigabit internet

• In 2025 gebruiken we data uit een veelvoud van bronnen om beslissingen te optimaliseren

• In 2025 hebben burgers en ondernemers regie over hun gegevens

Datacenters & AMS-IX

(Draadloos) internet

(Data)ToepassingVertrouwen

43

Waarom?De economische impact van de AMS-IX en aanpalende digitale infrastructuur (datacenters etc.) is volgens Deloitte minstens zo groot als die van Schiphol en de haven van Rotterdam. De omvang groeit met 30% per jaar en is daarmee de driver achter economische groei. Wereldwijd hebben we nu een top 5 positie.

KnelpuntenEr kan niet snel genoeg worden ‘bijgebouwd’ om groei bij te houden. Oorzaken zitten in techniek (energie infra), regelgeving (o.m. grond) en organisatie (slecht georganiseerd privaat-publiek overleg)

In 2025 is de MRA de 'Digital gatewayto Europe (#1)’

44

In 2025 heeft iedere bewoner en ondernemer gigabit internetWaarom?In 2015 zijn wereldwijd 18 miljard apparaten op internet aangesloten. Naar verwachting groeit dit aantal tot over de 50 miljard in 2020. Naast het aantal verbindingen neemt de intensiteit van gebruik de komende jaren een grote vlucht. Jaar op jaar wordt er meer data over het internet verzonden, denk aan video, cloud computing en virtual reality. De vraag naar bandbreedte groeit daardoor met 30-40% per jaar.

KnelpuntenKabel en koper internetsnelheid is eindig, en investeringen in het duurdere glasvezelnetwerk stokken. Er is geen duidelijkheid of de groei in vraag het aanbod van breedband internet in 2025 evenaart. Daarnaast groeit de vraag naar draadloos internet, er zijn echter weinig opstelpunten voor antennes om dit af te handelen

45

In 2025 heeft iedere burger regie over zijn gegevensWaarom?Alles wat een burger op het internet zet blijft daar achter. Hacking, fishing, nepfacturen, privacy schending en identiteitsfraude zijn aan de orde van de dag. In de digitale wereld van vandaag heeft de burger geen controle over vertrouwelijke gegevens. Deze ontwikkelingen vragen om een innovatieve aanpak met nieuwe diensten en business modellen die de burger meer controle geeft.

KnelpuntenAan de basis van deze nieuwe business modellen ligt het gebruik van gemeenschappelijke afsprakenstelsels. Implementatie hiervan ligt buiten de capaciteit van én enkele organisatie en vereist gedragsverandering.

46

In 2025 gebruiken we data uit een veelvoud van bronnen om beslissingen te optimaliseren Waarom?We leven in een wereld waarin steeds grotere hoeveelheden data worden gegenereerd. Als we in staat zijn om deze gegevens te gebruiken kunnen we de kwaliteit van onze gezondheidszorg verbeteren, verkeer beter begeleiden en duurzamer wonen, werken en leven.

KnelpuntenVoor maatschappelijke vragen moeten combinaties van data worden gemaakt die niet altijd beschikbaar zijn en/of van de juist kwaliteit zijn (organisatie) en waarvoor grote rekenkracht nodig is (techniek).

Reserve: intiatieven uit de communityThema Wat Lead

Datacenters Ontwikkelen publiek – privaat datacenter overleg ALB & AMS-IX

Vraag naar en benutting van datacenter locaties inventariseren ALB & AMS-IX

Ontwikkelen MRA datahub marketing propositie ALB & AMS-IX

Netwerken Ontwikkeling van een open internet of things infrastructuur & opzet grootschalige pilot

Things Network, Waag Society, Haven van Amsterdam

Beschikbaar stellen van straatmeubilair voor (draadloze) netwerken Gem. Amsterdam

Samenwerking Board en gem. Amsterdam in citydeal digitale connectiviteit

Gem. Amsterdam

Security Ontwikkeling infrastructuur t.b.v digitale zelfbeschkking & grootschalige pilot

Qiy

Verkennen maatschappelijk debat over Digitale Ethiek Rathenau & TNO

Data Digitale oplossingen voor mobiliteitsprobleem bij verbouwing Zuidas i.c.m Mobility challenge

CWI

Toepassen van data voor het verduurzamen van de digitale omgeving

Green IT

Opzetten van een economisch internet waarin mensen, organisaties, producten en diensten als website met elkaar verbonden zijn

UETP

MobiliteitActuele en betrouwbare informatievoorziening om mobiliteitsopties transparant te maken en netwerken te optimaliseren

Talent voor de toekomstProgrammeren in het onderwijs

Het ‘nieuwe’ werken en nieuwe vormen van onderwijs

Circulaire EconomieVergroenen van datacenters

(bv door aansluiting datacentra op warmtenet)Smart grids: integratie van energienetwerken en digitale netwerken

Recycling van servers

CROSS OVERS

Raakvlakken met andere uitdagingen

48

Relatie met de EU

Wat Beschrijving

Financiering Horizon 2020 – 8 miljard (tot 2020)Interreg – 239 miljoenSmart Cities en Communities – n.t.b.

Netwerken DG ConnectEIP SCC Hig Level groupEU Big Data PPP

Personen Andrus Ansip – Digital Single MarketGunther Oettinger –Commissaris Digital Economy & Society

Projecten FP7/ICT– 70 miljoen door MRA binnengehaaldH2020 – 19 projecten tot nu gehonoreerd

49

GezondheidHarry van Dorenmalen, Chairman IBM Europe

51

De waarde van gezondheid

Gezondheid is tevens een voorwaarde voor economische welvaart. De gezondheid van mensen beïnvloedt economische resultaten in termen van productiviteit, het arbeidsaanbod, menselijk kapitaal en overheidsuitgaven. European Commission

“There is nothing more important than our good health - that's our principal capital asset”

52

Setting the scene: trends in gezondheid

53

Setting the scene - technologie in gezondheid

1993

1996

1999

2002

2005

2008

2011

0.010.020.030.040.050.060.070.080.090.0

100.0

% publieke uitgaven

BelgiumGermanyNetherlandsUnited KingdomUnited StatesOECD AVERAGE

Nederlandse zorgsector – enkele cijfers

Hoge kwaliteit

2005

-2006

2006

-2007

2007

-2008

2008

-2009

2009

-2010

2010

-2011

2011

-2012

2012

-2013

2013

-2014

-5.0

0.0

5.0

10.0

15.0

20.0

25.0

Groei zorgkosten in %/jaar

OECD AVERAGEUnited StatesUnited KingdomNetherlands GermanyBelgium

1992

1994

1996

1998

2000

2002

2004

2006

2008

2010

2012

0.02.04.06.08.0

10.012.014.016.018.0

Uitgaven zorg in % BNP

GermanyNetherlandsUnited KingdomUnited StatesBelgiumOECD AVERAGE

Hoge kosten

Hoge groei kosten

Hoge publieke uitgaven

Bronnen: EHCI & OECD54

NRC, April 6, 2013; Leyden Academy; CBS data

40455055606570758085

1985 1990 1995 2000 2005 2010

‘Are we dying more slowly?’Sl

ide:

Jaa

p G

ouds

mit

/ Jes

sica

Mei

jer,

Jans

sen

Prev

entio

n C

ente

r

Slid

e: J

aap

Gou

dsm

it / J

essi

ca M

eije

r, Ja

nsse

n Pr

even

tion

Cen

ter

Preventie– en de reden voor focus daarop

57

AmbitieIn 2025 hebben bewoners van de MRA twee gezonde levensjaren extra.

FocusGezond zijn en blijven; preventie van ziekte

MissieOp weg om tot de gezondste steden ter wereld te horen, loopt de Metropoolregio Amsterdam in 2025 voorop op het gebied van gezond leven en actief ouder worden.

Gezondheid

58

De metropoolregio heeft alles in huis (1)

58

2,4 miljoen kritisch -nieuwsgierigeinwoners

De metropoolregio heeft alles in huis (2) enkele lopende & gerealiseerde initiatieven

Health lab Kijk! Een gezonde wijk

Tovertafel

Bambea

Team op de uitdaging

Harry van DorenmalenChallenge Lead

Arnoud Verhoeff

Ellen Maat

Jeroen MaasContactpersoon

Kernteam Experts op 7 maart uit:

Sietse Dugour

• Kennis instellingen • Grootbedrijf, MKB• ZorgProfessionals, • PPS / not for profit organisaties • lopende overheidsprogramma’s

60

61

Design - inhoud

Bewust van

gezond

Persoonlijke Regie

over gezondh

eid

Collectieve

stimulans om

gezond te blijven

1

7

4

9

6

8

5

32Voeding

Sport & beweging

‘Scenery & Society'

62

Generieke voorbeelden

Voedingscentrum

Human.co, apps

Koningsspelen

Valkenburgerstraat

Beacons in Oosterpark

Health Lab, ProParents, Kijk!

Apps, data, healthtech

AAGGWeightwatchers,Apps, dataVoeding

Sport & beweging

‘Scenery & Society'

Bewust van

gezond

Persoonlijke Regie

over gezondh

eid

Collectieve

stimulans om

gezond te blijven

63

Aangepaste invulling na expert sessie

Individu - regie

Groep - bewustzi

jn

Markt en PS -facilitati

e

Voeding

Sport & beweging

‘Scenery & Society'

Sandra Migchielsen, GWIA; Ben Kröse, HvA; Coen Meijeraan, FloraHolland

Roland Zegger, NLC; Erik de Heus, PHS Fund; Bas Breman AMS

Arnoud Verhoeff, GGD; Merel Laarman, Ahold

64

Design - organisatie

UniversiteitenHBO’s

Kennisinstellingen

EcosysteemCommunicatie

Cen

tra

Pro

ject

en

Idee

ënInfra

InnovatieKennis Implementatie

Ondersteuning

Stakeholder mgt

Resultaten

Ruwe planning

65

2015 Q1 2016 Q2 2016 Q3 2016 Q4 2016

Potential identified

HbD kick-offjuly 2015

Masterclass decided

Inventory assets started

• Top 25 experts• Align

infrastructure

• Include wider health community

• platform operational

Conference on Health promotion

Open call for centers?

European exposure eHealth week

• April/Mayevent for kick-off

• Master class as engine

Masterclass big data for personal health

Open call for programs

66

Scorecard – in ontwikkeling

Strategische waardeBijdrage aan de bredere board strategie

Waarde voor HealthChallengeBijdrage aan het bereiken van de ambitie

Innovatieve waardeBijdrage aan innovatiecapaciteit van de Metropoolregio op het gebeid van Health

Waarde voor netwerkBijdrage aan waardecreatie van en voor externe belanghebbenden

Scorecard

67

Raakvlakken met andere uitdagingen

Digitale Connectiviteit• Actuele en veilige informatievoorziening

als randvoorwaarde

Talent voor de toekomst• Aanpassen opleidingen • Vraag naar nieuwe vaardigheden

Circulaire economie• Milieubaten gaan gepaard met

gezondheidswinst

Gezondheid• Luchtkwaliteit

68

Ingebed in nationale netwerken

Rijk• MinVWS netwerk inovatieregio’s• MinVWS netwerk start-ups in health• Fast-track oganisatie voor innovaties in gezondheid

Overig• H2020 Klankbordgroep RVO• Immunovalley • Zorginnovatie.nl• (Health Innovation Transfer)• WG Medtech, NFIA

69

Ingebed in Europese netwerken

Bestaande Lijnen• FICHe• EIP-AHA • DG Sante & DG Connect• Europees consortium nav KIC aanvraag • Interreg programma’s (oa TITTAN, HIT)

Kansen• H2020 Health: € 7,5 mld; thema’s: prevention, personalized medicine,

healthcare system innovation• H2020 ICT: € 8 mld; thema eHealth• H2020 Food: € 4 mld; thema healthy food• H2020 Environment: vergroening

70

Status: wat is er gebeurd na 10 december?

• Kerngroep gevormd en in actie• Expert groep bijeen en plan getoetst, experts werken mede themagebieden uit.• Strategie verder ontwikkeld op basis van stakeholder feedback• Health Impact bonds, EY & veiligheid.nl & vilans & Gemeente Ams domein

sociaal & GGD & AAGG• ‘Kattenburgerstraat overleg’: gezondere leefomgeving; pilot Pres. Kennedylaan• Zorginnovatieprijs nationaal georganiseerd; uitreiking op 17 maart

bij Health Valley Event in Nijmegen• Amsterdam Health Technology Center: EFRO her-ingediend• Voorbereiding aanvraag voor excellente regio in kader van EIP-AHA

71

Circulaire EconomieJacqueline Cramer, Voorzitter Utrecht Sustainability Institute

72

Setting the scene (risico’s)

73

Setting the Scene (risico’s)

Na 2000 lijkt de relatie tussen groei en grondstoffengebruik te zijn veranderd (Bron: Accenture)

Het groeiende gat tussen aanbod en vraag naar grondstoffen (Bron: Accenture)

74

Setting the Scene (risico’s)

Setting the Scene (kansen)

Directe financiële baten Indirecte voordelen• Kostenbesparingen in de EU

van 380-630 miljard € per jaar (Ellen MacArthur Foundation, 2012)

• Besparingen van $ 2.9 – 3.7 triljard in 2030 door toename van resource productivity wereldwijd (McKinsey, 2011)

• “We conclude that the circular economy has the potential to become a trillion-dollar opportunity globally in the near future” (Accenture, 2014)

• Voorzieningszekerheid• Ontwikkeling van nieuwe kennis • Stimulans voor innovatie• Creatie van nieuwe bedrijvigheid en

werkgelegenheid (elke procent toename van de resource productivity in de EU betekent 23 miljard extra business en ca. 200.000 extra banen (Accenture, 2014);

• In Amsterdam zou sluiten van kringloop van bouw- en sloopafval op termijn leiden tot productiviteitsgroei in bouwsector van 3%, ofwel een waardecreatie van € 85 miljoen per jaar.

• Milieubaten

Setting the Scene (kansen)

77

Circulaire economie

In 2025 wil de MRA wereldwijd voorloper zijn op het gebied van slimme oplossingen voor de beperkte beschikbaarheid van grondstoffen door het herontwerpen en sluiten van kringlopen. Tegelijkertijd realiseren we daarmee innovatie en nieuwe bedrijvigheid in de eigen regio.

Speerpunten: 1. Hoogwaardig verwaarden van

grondstofstromen2. Herontwerpen van producten en

producthergebruik3. Versnellen van energietransitie

78

Context: Hoe staat de MRA er voor?Waarom inzetten op deze uitdaging? De MRA is een dichtbevolkte regio waar grote hoeveelheid producten en grondstoffen circuleren en

waar een grote hoeveelheden innovatie ondernemers een thuisbasis heeft. De MRA is erg afhankelijk van de import van grondstoffen. Deze afhankelijkheid kan worden beperkt

door in te zetten op het sluiten van deze grondstofstromen. Vanwege de diverse economische structuur van de MRA zijn er volop mogelijkheden om cross overs

te stimuleren die de circulaire economie versterken. Zo kan de expertise van de financiële sector bijvoorbeeld worden gebruikt om business en financieringsmodellen te ontwikkelen die aansluiten op de circulaire economie.

Wat is de positie van de MRA op deze uitdaging? • Op die moment zijn er (nog) nauwelijks bruikbare benchmarks.• Statistieken van Eurostat laten zien dat Nederland in 2013 op de 5e plek in Europe stond waar het

gaat om de mate van recycling van huishoudelijk afval.

79

Focus voor de uitdaging Circulaire Economie

GrondstoffenHoogwaardige verwaarding 8 prioritaire stromen in 2016Herontwerpen van producten en producthergebruik

Klimaat en energieHergebruik van warmte en (industriële) CO2

Energietransitie in de gebouwde omgeving

Eén doorsnijdend focusgebied: Circulair ondernemerschapStimuleren van circulaire start-ups en versterken van ondernemerschaps- ecosysteem

Twee thematische focusgebiedenCriteria: 1. Actie vereist op MRA-schaal

2. Relevant voor regionale overheden,

kennisinstellingen en bedrijfsleven

80

De ambities op de subthema’sGrondstoffenprogramma:• Gerichte inzet op sluiten van 12 belangrijkste grondstoffenstromen in de MRA (2017)• Beperking import van grondstoffen met 30% (2025)• Creëren van 3600 nieuwe banen en € 480 miljoen extra omzet (2025)

Warmte- & Koudeprogramma MRA: • Jaarlijkse CO2-besparing van 400 kton per jaar (2040) • Verduurzaming van 400.000 woning equivalenten d.m.v. nieuwe en uitbreiding

van bestaande warmte infrastructuur (2040)

CO2-reductie:• Creëren van een innovatieve economische dynamiek rond het uitkoppelen,

vervoeren en hergebruiken van CO2

Energietransitie in de gebouwde omgeving:• Lancering van ambitieus triple helix MRA-programma (2017)

Circulair ondernemerschap:• 75 startup’s passeren de ‘valley of death’ (2020)• Ten minste 150 nieuwe startup’s (2025)

81

Grondstoffenprogramma is opgesteld en besproken met meest relevante stakeholders. Aantal protocollen is gereed en kan als leidraad dienen voor inzet van overheden en bedrijfsleven. Programma voor circulair inkopen is in concept gereed.

Programma MRA Warmte & Koude gelanceerd en gefinancierd. Belangrijkste partijen aangesloten. Plan van aanpak CO2-reductie in West Nederland wordt voorbereid door beperkt aantal partijen. Inzet is Green Deal met het rijk. Draagvlak en financiering moeten nog worden geregeld.

Startfase: Verkennende gesprekken gestart over opzetten van triple helix MRA-programma op energietransitie in de gebouwde omgeving.

1e circulaire startup café gehouden en 2e gepland. Inzet bij circulair ondernemerschap gericht op praktische acties in samenwerking met andere actieve partijen.

De inzet op de subthema’s: waar staan we nu?

82

GrondstoffenAmbitie / doelstellingen(in 2016)

Protocollen voor prioritaire stromen zijn ondertekend en opgepakt; een programma voor circulair inkoopbeleid is geformuleerd

Status Het plan ‘de MRA als een circulaire grondstoffen hub’ is opgesteld en ondersteund. Kernspelers zijn betrokken. Protocollen voor 4 stromen zijn klaar voor besluitvorming. Programma voor circulair inkoopbeleid is in concept gereed. Programma’s voor herontwerp van productketens is gepland voor eerste helft van 2016

Aanpak Pragmatisch: Op basis van een quick scan, kennis van de clusters en bijeenkomsten met stakeholders; Jacqueline Cramer, John Nederstigt en Dominique van Ratingen zijn trekkers

Belemmeringen Investeringsgeld voor bouwen van industriële verwerkingsinstallaties; bestaande inkoopbeleid; gebrek aan innovatieve financiële arrangementen; gebrek aan kennis; ingesleten patronen en ‘verkokering’ van organisaties; gevestigde belangen; belemmerende wetgeving;

Kansen Expo NL en Floriade als showcases, EU voorzitterschap, Innovation Expo

Vervolgstappen Gesprekken met bestuurders van MRA-subregio’s over protocollen (maart); Klankbordgroep (31 maart); position paper over herontwerp van productketens (maart/april); Sessie met inkopers over programma voor circulair inkoopbeleid (april); Afronding van overige protocollen en mobiliseren van partijen o.b.v. protocollen voor eerste 4 stromen (Q1/Q2);

83

Klimaat en energie: gebruik van warmte Ambitie / doelstellingen(in 2016)

Stimuleren van gebruik van warmte via bereiken van overeenstemming over een ‘Grand Design’ voor een regionale warmtenet

Status Programma is geformuleerd en gestart (MRA warmte- en koudeprogramma). Kernspelers zijn aangesloten. Tijdens eerste helft van 2016 zal ‘Grand Design’ worden ontwikkeld en zal route daar naartoe worden besproken

Aanpak Geïnstitutionaliseerd (met inhoudelijke en financiële steun van kernspelers). Warmteregisseur Jan van der Meer is trekker.

Belemmeringen Aarzelende houding van woningbouwcorporaties en Nederlandse regering; zoektocht naar het juiste financieringsmodel

Kansen Momentum veroorzaakt door Klimaattop van Parijs; voorbereiding Warmtewet; nationale discussie over aardgas en noodzaak om gasnet te moderniseren; Floriade als showcase; Aanhaken nieuwe bronnen; Aanvullende Europese financiering

Vervolgstappen 2e Stakeholder Meeting (maart), indiening EFRO-aanvraag (Q2); Organisatorische expertmeeting (Q2),

84

Klimaat en energie: hergebruik van CO2Ambitie / doelstellingen(in 2016)

Ontwikkeling en implementatie van een aanpak om een robuust netwerk op te zetten voor het hergebruik van (industriële) CO2

Status Initiatief van Tata, AEB en OCAP om te starten met een marktconsultatie. De inzichten daaruit worden – dankzij financiële bijdragen van de provincies Noord en Zuid Holland – vertaald in een position paper

Aanpak Verkennend, stap voor stap. John Nederstigt en Petrus Postma zijn trekkers. Inzet is om te komen tot een Green Deal met het Ministerie van Economische Zaken

Belemmeringen Aarzelende houding van Nederlandse regering; publieke houding m.b.t. CO 2-opslag; zoektocht naar het juiste financieringsmodel

Kansen Momentum veroorzaakt door Klimaattop van Parijs; nationale discussie over aardgas; Aanhaken nieuwe bronnen; Europese financiering Waste2Grow project; Floriade als showcase

Vervolgstappen Position paper gebaseerd op marktconsultatie (april); Voorbereiding en validatie van de business case met betrokken partijen (april/mei); Consultatie en betrekken van andere stakeholders (mei/juni); voorbereiding en sluiten van Green Deal (juli/sept.)

85

Klimaat en energie: energietransitie in de gebouwde omgevingAmbitie / doelstellingen(in 2016)

Formuleren van een ambitieus triple helix MRA-programma voor energietransitie in de gebouwde omgeving

Status Op dit moment zien we veel relatief kleinschalige lokale projecten. Er is ook een ambitie om te komen tot een gecoördineerde MRA-inzet, maar nog geen echte voortgang op dat punt. Via een verkenning moeten de mogelijkheden en voor- en nadelen van een gecoördineerde triple helix aanpak voor de MRA in beeld worden gebracht

Aanpak Verkennend. Boardorganisatie zoekt samenwerking met MRA-overheden, start met een inventarisatie van lopende projecten (inclusief CityZen and Transform) en een consultatie van stakeholders

Belemmeringen Gebrek aan ambitie en coördinatie. Gebrek aan systematische betrokkenheid van bedrijfsleven en kennisinstellingen; een vergelijkbaar project in Utrecht loopt moeizaam

Kansen Mobiliseren van Europese financiering voor een gezamenlijke MRA-inzet; de ambities van de provincie Noord Holland zoals geformuleerde in de beleidsagenda Energietransitie 2016-2020

Vervolgstappen Inventarisatie van lopende projecten binnen en buiten de MRA en consultatie van belangrijkste stakeholders (maart/april); Organisatie van een expert meeting over vervolgstappen (april); voorbereiding van Europese aanvraag (Q2)

86

Circulair ondernemerschapAmbitie / doelstellingen(in 2016)

Benutten van de kracht van innovatief ondernemerschap om de circulaire economie te versterken. Koppelen van startups aan specifieke circulaire uitdagingen. Analyse van het ecosysteem voor circulaire ondernemers (Hoe werkt het? Ontbreken er elementen?); Formuleren van een programma om de kracht van start-ups maximaal te benutten;

Status Eerste Cirular Startup cafés zijn gepland

Aanpak Diverse initiatieven worden ontwikkeld door verschillende partijen. Nog geen afspraken gemaakt over inzet en trekkers. Coördinatierol Boardorganisatie. Gesprek moet zijn ‘gebrek

Belemmeringen Er is een gebrek aan coördinatie (maar is dat een probleem?)

Kansen Het momentum rondom startups; kansen om aan te sluiten op startup en acceleratorprogramma’s); EXPO Center in Haarlemmermeer

Vervolgstappen Discussiebijeenkomst over ecosysteem voor circulaire ondernemers (maart/april);2e Circular Startup Café (Q2),

87

Relaties met andere uitdagingen

Talent voor de toekomst• Creatie van nieuwe banen: zowel voor

hoogopgeleiden (herontwerp, circulair innoveren) en laagopgeleiden (sorteren van materiaalstromen)

• Integratie van circulaire economie in curricula MBO, HBO, WO

Mobiliteit• Zero emissie vervoer: via elektriciteit of

waterstof

Digitale connectiviteit• Disruptieve digitale technologieën zijn een

enorme impuls voor de circulaire economie• Recycling van servers• ‘Greening of IT’ en ‘greening by IT’

Gezondheid• Milieubaten gaan gepaard met

gezondheidswinst

88

De verbinding met het rijk

Wat zoeken wij bij het rijk? Wat heeft het rijk te bieden?

• Hulp bij wegnemen van knelpunten (bijv. in Europese of nationale wetgeving) die hergebruik in de weg staan.

• Hulp bij stimuleren van kennisontwikkeling en innovatie om hoogwaardig hergebruik te stimuleren.

• Erkenning als regionale hotspot en living lab circulaire economie (en experimenteerruimte)

• Gezamenlijk optreden richting Europa• Een consistente toekomstvisie op hergebruik

van warmte en CO2 (een goede Warmtewet)• Een green deal over CO2-reductie en –

hergebruik in West Nederland

• Hulp bij analyseren van knelpunten die hergebruik in de weg staan en zonodig hulp bij benaderen van EU.

• Hulp bij stimuleren van kennisontwikkeling en innovatie om hoogwaardig hergebruik te stimuleren

• Subsidies • City Deal (met bijv. ruimte voor

experimenteren)• Green Deals

89

De relevantie van Europa• Toegang tot kennis en netwerken; partner bij leren van anderen en bij vinden van nuttige partners• Toegang tot Europese middelen (subsidies of leningen)

• Innovatieprogramma H2020 (tot 2020 € 3 mld.) voor klimaat en H2020 Circular (t/m 2017 € 135 mln.)

• Life programma (€ 330 mln. Voor 2016)• Interreg (€ 184 mln. Voor circular/waste) • Ten-T (grootschalige infrastructurele investeringen)• ESFI (Junckerfonds) voor grote investeringen

• Wet- en regelgever (onlangs heeft de Commissie Innovation Deals geïntroduceerd die obstakels in regelgeving moeten identificeren en aanpakken.

Uitgangspunten bij vormgeven aanpak richting Europa:• Voortbouwen op basis die we als Board o.a. via Amsterdam Smart City hebben gelegd• Gebruik maken van onze netwerken en die van onze partners; waar relevant toegang tot andere

netwerken zoeken of nieuwe netwerken vormen. • Aansluiten op kansen die het MRA-EU samenwerkingsproject biedt• Op basis van challenge roadmap en kick off onze inzet op EU-fondsen finetunen en kijken naar

logisch eigenaarschap.

90

Aanpak richting Europa op de uitdaging circulaire economieVervolgstappen

1. Op basis van challenge roadmap bepalen hoe we:• onze positie in Europese netwerken kunnen gebruiken voor het realiseren van onze ambities op

deze uitdagingen, c.q. waar we aansluiting moeten zoeken op andere netwerken• zo gericht mogelijk een beroep kunnen doen op Europese middelen (zie vorige sheet).. • welke concrete aanvragen zullen worden voorbereid en door wie (een EFRO-aanvraag voor het

warmtedossier en een aanvraag voor energiebesparing in de gebouwde omgeving zijn al in voorbereiding)

2. Aanbieden van position paper over innovatiebelemmerende regelgeving aan Europees commissaris Moedas

3. Het benutten van het Nederlandse voorzitterschap van de EU om te laten zien hoe MRA bezig is op het terrein van circulaire economie

91

Status: wat is er gebeurd na 10 december?Grondstoffenprogramma • Eerste 4 protocollen afgerond en programma voor circulair inkopen in concept gereed• presentatie tijdens MRA congres, lijntjes met subregio’s• Gesprekken en nadere afspraken met Ministerie EZ en I&M

Warmte & Koude • Technische expertmeeting heeft plaatsgevonden als input voor ontwerp MRA-warmtenet• Green Deal afgesloten met Ministerie EZ

CO2-reductie • Eerste fase marktconsultatie afgerond en aanzet gemaakt voor Plan van Aanpak; • Steun toegezegd door provincie Noord Holland

Energietransitie in de gebouwde omgeving:• Eerste verkennende gesprekken gevoerd• Aanvraag voor Europese financiering in voorbereiding

Circulair ondernemerschap • Eerste circulaire startup cafés gepland en discussiebijeenkomst over ecosysteem

voor circulaire ondernemers voorbereid• gesprek met EZ, gesprek met I&M• circulair startup café georganiseerd met ruim 100 aanmeldingen

92

Waar zit de energie? De meest actieve stakeholders in de MRA

93

Betrokkenheid vanuit de Board / Council (1)Vanuit de Board hebben naast John Nederstigt en Jacqueline Cramer een aantal personen hun commitment uitgesproken: Jos Nijhuis (CEO Schiphol Group), Hans Fischer (CTO Tata Steel), Marry de Gaay Fortman (voorzitter VNO-NCW MRA), Franc Weerwind (Burgemeester gemeente Almere), Marc Hameleers (Ministerie van EZ) en Gerald Schotman (CTO Shell).

Een aantal van deze personen heeft al een beeld bij de concrete invulling bij het uitspreken van dit commitment: • Almere: Floriade en het Upcycle station als showcases benutten;• Tata Steel: inzet op smart industry via de R&D dependance op Science Park Amsterdam

en mogelijkheden verkennen voor benutting van reststromen (CO2, warmte, waterstof);• Schiphol: koppelen van financiële deskundigheid binnen Schiphol aan de uitdaging circulaire

economie; platform en netwerk gebruiken om ‘handjes’ te regelen; aanhaken bij de inititiatieven om grondstofkringlopen te sluiten.

• VNO-NCW: bestuursconferentie organiseren met regionale ondernemersverenigingen op de uitdaging (in voorbereiding voor juni 2016).

94

Betrokkenheid vanuit de Board / Council (2)• Voor het grondstoffendeel wordt een klankbordgroep gevormd bestaande uit Jacqueline Cramer,

John Nederstigt, Henk Markerink, Jonas Stekelenburg (Schiphol), Dennis Straat, Hans Fischer, Dick Kuiper, Inge Oskam (HvA), Arjan van Timmeren (AMS), Ruben Nieuwenhuis (Startup Amsterdam) en Eduard de Visser (Port of Amsterdam). De klankbordgroep zal inhoudelijk en procesmatig advies geven en 2x per jaar bij elkaar komen.

• Bij de ontwikkeling en uitvoering van het grondstoffenprogramma zijn daarnaast heel veel andere partijen uit de triple helix betrokken.

• Voor het warmteprogramma bestaat al geruime tijd een stuurgroep met daarin o.a. bestuurders van de gemeente Amsterdam, de provincie NH, AEB en Alliander. Deze stuurgroep komt ca. 3x per jaar bij elkaar.

• Voor de inzet op hergebruik van CO2 ligt de lead bij een coalitie van AEB, BLOC, OCAP, Tata en de

provincies Noord en Zuid Holland. John Nederstigt is bestuurlijk trekker binnen de MRA.

95

Wat hebben we nodig van Boardleden?Reeds toegezegd voor grondstoffenprogramma: (diverse Boardleden) Deelname aan klankbordgroep. (John Nederstigt) Inhoudelijke en financiële support bij opzetten van

grondstoffenprogramma Marry de Gaay Fortman) Jaarlijkse bestuursconferentie van VNO NCW benutten om

regionale inzet op thema circulaire economie te agenderen en te bespreken met regionale ondernemersverenigingen.

(Frank Weerwind) Hulp bij benutten van Floriade en Upcycle Station als showcases. (Jos Nijhuis) Beschikbaar stellen van (financiële) expertise vanuit Schiphol organisatie. (Marcel van Loo) bijdrage in de vorm van korte adviezen

 Aanvullende vragen voor grondstoffenprogramma: (aan vertegenwoordigers van regionale overheden) Hulp bij proces om te komen tot

ondertekening van protocollen voor sluiting van grondstoffenstromen en tot invulling van programma voor circulair inkopen.

(aan vertegenwoordigers van bedrijven) Bereidheid om protocollen te ondertekenen, al dan niet na enige aanpassingen.

(aan vertegenwoordigers van kennisinstellingen) Actieve hulp bij integratie van circulaire economie in curricula.

 

96

Wat hebben we nodig van BoardledenReeds toegezegd Warmte & Koude, CO2-reductie: • (overheidsvertegenwoordigers, Hans Fischer) Deelname in en financiële bijdrage aan • MRA-programma warmte en koude• (Jaap Bond) Financiële bijdrage aan het helpen ontwikkelen van plan van aanpak voor CO2-reductie • in West Nederland. • (John Nederstigt, Hans Fischer) Bijdrage aan het helpen ontwikkelen van plan van aanpak voor

CO2-reductie in West Nederland.

Aanvullende vragen: (aan overheidsvertegenwoordigers in MRA stuurgroep duurzaamheid) Steun voor inzet om ambitieus

MRA-programma op te zetten voor energietransitie in gebouwde omgeving in samenwerking tussen regionale overheden, kennisinstellingen en bedrijfsleven.

(aan vertegenwoordigers van kennisinstellingen) Inbreng van expertise om te komen tot de beste aanpak voor het benaderen en meekrijgen van particuliere woningeigenaren en huurders in toekomstige aardgasloze wijken. Hoe richt je het proces in waarin een wijk binnen tien jaar van het aardgas af moet?

(aan VNO-NCW en KvK) Steun bij vergroten van bewustzijn bij bedrijven dat overschakeling op andere warmtebronnen dan aardgas onvermijdelijk is.

(aan overheidsvertegenwoordigers) Ondersteuning van de dialoog met het rijk en politiek over CO2 reductie en hergebruik op basis van in ontwikkeling zijnde plan van aanpak; ondersteuning bij poging om met het rijk Green Deal af te sluiten hierover waaraan ook financiële ondersteuning is verbonden.

Foto: http://keep-on-running.nl/loopkalender/tcs-amsterdam-marathon-2/

Talent voor de toekomstJaap Winter, Voorzitter College van Bestuur Vrije Universiteit

Chris Heutink, CEO Randstad Groep Nederland

98

Setting the scene: vierde industriële revolutie

• 2/3 van de kinderen die nu beginnen op de basisschool zal uiteindelijk banen hebben die nu nog niet bestaan.

• In de vorige industriële revoluties duurde het vaak decennia om een scholingssysteem en arbeidsmarktinstituties te bouwen om op grote schaal nieuwe skill sets te ontwikkelen.

Bron: World Economic Forum

99

Setting the scene: disruptive changes

• Robotisering• Sneller aanpassen• Strategisch

personeelsbeleid

• Langer doorwerken• Vergrijzing• Vitaliteit• Duurzame

inzetbaarheid

• Wederkerigheid keert terug

• Regionale knooppunten in de arbeidsmarkt

• De circulaire arbeidsmarkt

• Flexibele werknemers• Inclusieve

arbeidsmarkt

Technologie Demografie

GlobaliseringNetwerk Economie

Arbeidsmarkt MRA

100

Talent voor de toekomst

In 2025 heeft de MRA de meest adaptieve arbeidsmarkt in Europa en is het de succesvolste regio op het gebied van benutten, behouden en aantrekken van (internationaal) talent.

Het onderwijssysteem moet daartoe snel en adequaat in kunnen spelen op een veranderende markt.

Daarnaast richten we ons op het werken in de toekomst, zoals: bevorderen van vakmanschap, meer aandacht voor ICT-vaardigheden en opschaling van start-ups.

101

• Grote diversiteit aan bedrijvigheid en werkgelegenheid

• Twee universiteiten in de wereldwijde top 100 in een stad met veel gerenommeerde onderwijsinstellingen

• Internationale aantrekkingskracht van Amsterdam

• Vermogen om snel in te spelen op kansen van nieuwe technologie (ICT, 3D-printen)

• Sterke positie als ICT- en start-up regio

• Niet sterk in human capital benchmarks. OA Global Cities Index (AT Kaerny). Verbeterpunten: internationale studenten, internationale scholen, kwaliteit universiteiten)

Amsterdam Metropolitan Region

102

Arbeidsmarkt NL

103

Economie NL groeit, arbeidsmarkt trekt verder aan

Betreft landelijk beeld; trend vergelijkbaar met MRA Bron: CBS

104

Meer flex, minder vast op NL arbeidsmarkt

105

Vergrijzende NL beroepsbevolking

106

Arbeidsmarkt MRA

107

Kortdurend (geregistreerd) werklozen: relatief veel economisch/administratief

Betreft totaal van gemeenten aangesloten bij MRA Bron: UWV

Totaal gem. werkloosheid MRA 2015: 6,9% (87.000 personen)

108

Werkloosheid MRA 45+ daalt niet

Betreft totaal van gemeenten aangesloten bij MRA Bron: CBS

109

Relatief veel zelfstandigen in de regio

Betreft totaal van gemeenten aangesloten bij MRA Bron: CBS

110

Discrepantie vraag en aanbod

111

Voorbeeld regionale mismatch: verzorgenden en systeemanalisten in MRA

Werkloosheid… ...openstaande vraag

Kortdurend werklozen (niet-werkende werkzoekenden) januari 2016

Ontdubbelde, online openstaande vacatures januari 2016

Bron: UWV, Jobdigger

‘overschot’

‘tekort’ Systeemanalisten- en adviseurs

Verzorgenden intramuraal

Betreft arbeidsmarktregio’s Groot-Amsterdam, Flevoland, Gooi- en Vechtstreek, Zaanstreek/Westland, Zuid-Kennemerland.

112

Gedetailleerde arbeidsmarktinfo: Verzorgenden intramuraal

Bron: Market Intelligence Randstad Nederland o.b.v. CBS/ Eurostat/ UWV/ Jobdigger/ BAS

113

Gedetailleerde arbeidsmarktinfo:Systeemanalisten- en adviseurs

Bron: Market Intelligence Randstad Nederland o.b.v. CBS/ Eurostat/ UWV/ Jobdigger/ BAS

114

Status: wat is er gebeurd na 10 december?• Dashboard ontwikkeld met Randstad om inzicht te krijgen in de stand en

toekomstige vraag van de arbeidsmarkt.

• Heidag stuurgroep human capital – focus komt te liggen op middensegment en programmalijnen Talent Benutten, Employability en Doelmatige Opleidingsinfrastructuur.

• Just in Time Education. Er is een sessie geweest om een pilot te starten om voor de vraag op de arbeidsmarkt, responsief en samen met bedrijven opleidingen/trainingen aan te bieden.

Gepland

• Ontwikkeling mbo excellentiecertificaat.

• Juni: Kick-off sessie Talent voor de Toekomst

115

Afbakening

Werk maken van Talent

Talent benutten,nieuwe partnerships

onderwijs/bedrijfsleven, employability

Focus op middensegment

10 maatregelen regioplanMonitoring & evaluatie

Actieplan Leven Lang Leren

International Talent Acquisition

Aantrekken internationale

studentenAantrekken

internationaal talentVestigingsklimaat

Jobsearch internationale

vacaturesTech Amsterdam

TechConnect

Talent voor de ToekomstNieuwe businessmodellenNieuwe vormen van arbeid

Skills voor de toekomst

Onderzoek onder werkgevers in de regio over hun beeld van

jobs of the futureJust in Time Education

116

Talent voor de toekomstAmbitie / kerndoelstellingen (in 2016)

Onderzoek naar toekomstige businessmodellen en skills. Opzetten just in time education

Status Op 11 maart in de Board wordt onderzoeksvoorstel besprokenMoet gereed zijn voor zomer 2016

Aanpak Onderzoek naar toekomstige skills door veldonderzoek studenten VU.

Belemmeringen Uitstel keuzes voor focus binnen de uitdaging

Kansen Beter beeld van talent voor de toekomst, grote groep organisaties denken na over en zijn meteen betrokken bij talent voor de toekomst

Vervolgstappen Maart 2016 opzet uitwerkenApril t/m juni uitvoeringJuni kick off sessie Talent voor de Toekomst

117

Werk maken van TalentAmbitie / kerndoelstellingen (in 2016)

Projecten regioplan goed opstarten/laten draaien en monitoren. Actieplan Leven Lang Leren opzettenExperimenteerruimte creëren voor doorontwikkeling programma

Status Aan uitwerking van de strategie van het programma Werk maken van Talent wordt nu gewerkt. De nieuwe strategie is bepaald tijdens de heidag in februari. Projecten regioplan lopen voor een deel, een deel staat stil door discussie over normbedragen

Aanpak Goede monitoring voeren op de projecten om voortgang scherp in de gaten te houden, nieuwe kansen aangrijpen voor nieuwe kansrijke projecten.

Belemmeringen Eerst de projecten die er nu worden uitgevoerd goed doen, daardoor minder ruimte voor nieuwe projecten.

Kansen Met nieuwe strategie komt meer focus en kan er beter worden gezegd wat we wel doen en niet. daardoor kan er gerichter worden gezocht naar goede experimenten.

Vervolgstappen Strategisch document uitwerken.Uitwerken actieplan Leven Lang LerenUrban Community Center uitwerken (call UIA)

118

International Talent AcquisitionAmbitie / kerndoelstellingen (in 2016)

Doorontwikkelen JobsearchUitwerken Marketing plan Amsterdam WorksTech Connect, Tech Amsterdam verder uitwerkenMonitoren aantal internationale studentenVerbeteren vestigingsklimaat

Status Marketingplan wordt samen met Amsterdam Marketing en Hill&Knowlten uitgewerkt. Jobsearch wordt in breder verband doorontwikkeld. Ook wordt er gekeken naar de interface.

Aanpak Zorgen voor betere traffic vanuit Jobsearch naar bedrijven zodat het voor hen de moeite waard wordt eraan bij te dragen. Aantal buitenlandse activiteiten ondernemen samen met tech bedrijven in Amsterdam

Belemmeringen Bedrijven willen eerst zien dat het werkt voordat ze er financieel aan bij willen dragen.

Kansen Nood in de IT sector is hoog en weten vaak niet waar en hoe ze moeten zoeken in het buitenland.

Vervolgstappen Samen met EZ, AM en aib Jobsearch en marketing plan verder ontwikkelen. Opzetten buitenlandse events met bedrijvenWellicht aanhaken bij Websummit in Portugal

119

Raakvlakken met andere uitdagingen

Circulaire economie• Creatie van nieuwe banen: zowel voor

hoogopgeleiden (herontwerp, circulair innoveren) en laagopgeleiden (sorteren van materiaalstromen)

• Integratie van circulaire economie in curricula MBO, HBO, WO

Mobiliteit• Veranderende technoligieen, andere skills• ICT vaardigheden in combinatie met techniek

en communicatie

Digitale connectiviteit• Tech skills in scholen• Tekort aan tech talent in de MRA• Het ‘nieuwe’ werken en nieuwe vormen van

onderwijs

Gezondheid• Zorgsector is qua omvang grootste in de MRA• Nieuwe technologische skills, zoals domotica.• Gemiddelde leeftijd van zorgpersoneel is 46

jaar.

120

Verbinding met het rijk

Wat zoeken wij bij het rijk? Wat heeft het rijk te bieden?

• Experimenteerruimte voor nieuwe vormen van onderwijs

• Middelen voor financiering experimenten/programma’s

• Programma jeugdwerkloosheid• Techniekpact• HCA’s topsectoren• Sectorplannen

121

Relevantie van de EUStakeholders• Pledge for Digital Jobs

• Erasmus+

• Life-long-learning

• ERC, Marie Curie

• Excellence

Financiële instrumenten

Concrete aanvragen:

• Urban Innovative Action. Aanvraag voor Community Skill Centre Amsterdam (omscholingshuis)

• EURES mobility scheme. Aanvraag in voorbereiding

Kansen

• Erasmus+: €14,7 miljard voor education & training op alle niveaus incl. beroepsonderwijs, verder focus op jongeren en sport,

• H2020 Inclusive

• Interregs (totaalbudget waar MRA mede uit kan putten is 214 miljoen). M.n. SME innovation, Competitiveness.

122

Betrokkenheid vanuit de Board / Council

VU trekker challange. Inclusiviteit en internationaal talentRandstad mede trekker. Internationaal en Gemeente Amsterdam belangrijke partner in wmvt. Garantsteller regioplan. Gemeente Zaanstad belangrijke partner in challenge. Proeftuin PRES werk maken van talent, board neemt deel in werkgroep O&AHvA voorzitter stuurgroep, uitvoerder project regioplanManpowerGroup uitvoerder project regioplanUvA uitvoerder project regioplanVNO-NCW partner stuurgroepFNV partner stuurgroepMKB Amsterdam partner stuurgroepEY vanuit board aangegeven bij te willen dragen aan challengeTata Steel vanuit board aangegeven bij te willen dragen aan challenge

VervolgBeeld van de huidige stand van de MRA arbeidsmarkt

Aangevuld met onderzoek over:• De toekomstige businessmodellen van ondernemingen• Antwoord op de vraag welke rol arbeid daarin speelt • En welke competenties daarin van belang zijn

= een beeld van “The Jobs of the Future”

Hierop kan het beleid voor de toekomst worden gemaakt

123

+

124

OnderzoeksvoorstelOnderzoeksvraagWeten ondernemers wat hun bedrijfsmodel van de toekomst is. En wat zijn de meest relevante competenties en vaardigheden benodigd om te kunnen voorzien in de huidige en toekomstige arbeidsbehoefte van de MRA?

Afbakening• MRA• Werkgevers minimaal 10 FTE

Onderzoeksmethode• Desk research

• Onderzoek, afbakening, definitie competenties/vaardigheden• Opstellen shortlist competenties/vaardigheden per vakgebied cq bedrijfstak

• Field research• Enquêteren werkgevers in de regio naar toekomstige business modellen• Enquêteren werkgevers in de regio naar (toekomstige) behoeften• Toekomstige behoefte achterhalen door eerst scenario(s) te schetsen

Indicatie benodigd budget totale onderzoekstrajectUitgaande van veldonderzoek door studenten bij ca 1.000 organisaties, doorlooptijd van ca 3 maanden een benodigd budget van ca. 30K voor totale traject. Daarbij kan Randstad eventueel als klankbord optreden tijdens de onderzoeksperiode.

amsterdam economic board