PRESENTATIE BIBLIOTHEEK LANGEDIJKWOENSDAG 14 MEI 2014

• FRANS LEMKES – Voorzitter Stichting Openbare Bibliotheek Langedijk

• TON DE KRUYFF – Directeur Bibliotheek Langedijk

• KAREN JASPERS – Domeinspecialist Jeugd

• TEREZA DE VRIES – Coördinator Volwassenen

Vanavond zullen wij in een presentatie van een half uur laten zien wat het werk is dat hier wordt gedaan in de bibliotheek. De presentatie wordt gehouden door onze algemeen directeur Ton de Kruyff, domeinspecialist jeugd, Karen Jaspers en ik ben Tereza de Vries, coördinator van de afdeling volwassenen.

DE BIBLIOTHEEK LANGEDIJK:

MÉÉR DAN BOEKEN!

Als je een willekeurige Nederlander vraagt wat een bibliotheek is, dan zegt 95 procent dat dat een

gebouw is waar boeken worden uitgeleend. Dan zeggen wij: dat klopt, maar het is maar een deel van

ons werk. Het is onze buitenkant, ons uithangbord, maar achter de schermen gebeurt veel meer. Om

de inhoud en het belang van ons werk duidelijk te maken is deze bijeenkomst;

de bibliotheek is namelijk veel meer dan boeken.

3540 basisschoolleerlingen per jaarmeer dan 300 activiteiten en

groepsbezoeken

Deze bibliotheek bereikt per jaar 3540 leerlingen van basisscholen. Alle elf basisscholen in de

gemeente nemen al jaren het aanbod af dat wij ze bieden en dat resulteert in meer dan

driehonderd taal- en lees bevorderende activiteiten en groepsbezoeken per jaar.

Ook bereiken wij 559 dreumesen en peuters bij 16 projecten die wij uitvoeren bij de Stichting

Kinderopvang Langedijk en de Peuterspeelzalen in Langedijk.

Wij faciliteren speciale themacollecties voor álle onderwijsinstellingen, van voorschoolse opvang tot aan de middelbare school.

Wij geven trainingen aan professionals in het onderwijs en de kinderopvang, bijvoorbeeld over het hoe en waarom van voorlezen en het belang van media-educatie.

VO

OR

LEES

PR

OJE

CT

Voor speciale risicodoelgroepen organiseren wij activiteiten om laaggeletterdheid terug te

dringen. Een voorbeeld hiervan is het Samenleesproject, waarbij kinderen die bij Centrum

Jeugd en Gezin, kinderopvang of Peuterspeelzaal al opvallen door een taalachterstand een

vrijwilliger krijgen toegewezen die met deze kinderen één op één gaat praten en voorlezen.

Inmiddels zijn 8 vrijwilligers door ons opgeleid en die aan 20 kinderen gekoppeld zijn. Dit jaar

worden opnieuw 4 voorlezers opgeleid.

Wij brengen elke 6 weken een collectie boeken naar de moskee, waar huiswerkbegeleiding wordt gegeven aan zo'n 40 allochtone kinderen. Er wordt over het algemeen te weinig gelezen in die groep. Op 14 juni houden we een feestelijke voorleeswedstrijd waarbij deze kinderen met hun families en het bestuur van de Moskee aanwezig zijn.

Elke woensdagmiddag wordt met een groep kinderen aan de hand van een boek aan diverse

talenten gewerkt: tekenen, schilderen, knutselen of toneel spelen. De Talententrolley.

Wij organiseren een aantal peuter- en kleutervoorstellingen per jaar aan de hand van een die

een thema of een boek. Deze zijn altijd uitverkocht en zorgen voor veel plezier bij kinderen,

ouders en opa's en oma's.

Waarom besteden we zoveel tijd en aandacht aan taal-en leesbevordering bij de jeugd?

HET BELANG VAN TAAL

taal- en leesbevordering Om te voorkomen dat kinderen de basisschool met onvoldoende leesvaardigheden verlaten, is het belangrijk dat ze al van jongs af aan veel in contact komen met teksten en boeken. Het goed technisch en begrijpend kunnen lezen is daarbij van groot belang. Niet alle kinderen worden vanuit huis voorgelezen of worden gestimuleerd om te lezen. Het doel van leesbevordering is de taalontwikkeling van kinderen te stimuleren door kinderen te laten ervaren hoe leuk en belangrijk lezen is. De overheid heeft daarbij referentieniveaus bepaald. Kinderen moeten de basisschool verlaten met niveau F1. Wij ondersteunen de scholen bij het behalen daarvan. Kortom, taal- en leesbevordering staat voor het bevorderen van een positieve houding tegenover lezen en boeken.

Leesplezier Leesplezier is een belangrijk doel van taal- en leesbevordering. Om kinderen plezier in lezen te laten

beleven, moeten niet alleen kinderen weten wat er te lezen is, maar ook ouders, leidsters en

leerkrachten moeten op de hoogte zijn en blijven. Met het aanbod aan de gebruikers, de

kinderdagverblijven, peuterspeelzalen en het basisonderwijs wordt hierop ingehaakt door

leesbevorderingsactiviteiten aan te bieden waarbij constant het plezier in lezen wordt benadrukt. Wij

willen het zelflerenlezen en enthousiast blijven voor boeken blijvend stimuleren.

De bibliotheek heeft de deskundigheid en de materialen in huis om het onderwijs te adviseren over

een structurele aanpak voor leesbevordering. Onze activiteiten sluiten aan bij de kerndoelen en

leerlijnen van het onderwijs. Behalve de collecties die wij beschikbaar stellen, adviseren wij de

instellingen ook over aanschaf van boeken en houden de schoolbibliotheken actueel.

Voor al onze taal- en leesbevorderingsactiviteiten is een goed contact en een nauwe samenwerking

nodig met alle instellingen binnen de gemeente zoals het Centrum voor Jeugd en Gezin, het

consultatiebureau, de kinderdagverblijven en peuterspeelzalen, het basisonderwijs maar natuurlijk

ook de buitenschoolse opvang en de Logopedisten.

Om goed geïnformeerd te blijven, nemen wij als bibliotheek ook deel aan het LEA, IB en het

VVE/ZORG overleg. Waar wij nieuwe ideeën aanbrengen, evalueren en afstemmen wat de

instellingen van ons nodig hebben.

Al onze inzet is gericht op preventie!

De bibliotheek zet niet alleen in op jonge kinderen, maar ook op jongeren en volwassenen. Waarom?

‘In Nederland hebben ongeveer 1,1 miljoen mensen tussen 16 en 65 jaar problemen met lezen en schrijven. Van deze groep is bijna 70% van Nederlandse afkomst. Van deze groep mensen heeft de helft een baan. De andere helft is werkloos of inactief. Mensen die problemen hebben met lezen en schrijven lopen meer risico werkloos te raken.’

Bron: http://www.rijksoverheid.nl

De bibliotheek heeft hierin een actieve en preventieve rol. Onze activiteiten voor 12 jaar en ouder

zijn hierop gericht. Een opsomming:

SPEEDDATE MET GEDICHTEN, 3VMBO

Er is veel samenwerking met het Jan Arentszcollege. Leerlingen komen regelmatig over de

vloer voor speciale activiteiten, zowel ter kennismaking met onze jongerencollectie

Nederlands en Engels als ter voorbereiding op hun literatuurexamen. Steeds vaker trekken

we samen op als het gaat om leesbevordering.

Regelmatig komen studenten hier studeren en hun huiswerk maken, niet alleen leerlingen van deze school.

Een aantal jaar geleden stond dit bericht in de krant: de gemeente Langedijk maakt zich zorgen over schoolverzuim door loverboys en sociale media. Sinds drie jaar geeft de bibliotheek de lessenserie Wees Web Wijs aan alle brugklassen van het Jan Arentszcollege. We bereiken daarmee elk jaar ruim 100 leerlingen van 12/13 jaar en leren ze wijze keuzes te maken als het gaat om internetgebruik.

WEE

S W

EB W

IJS!

Op 6 juni a.s. gaan we van start met een wekelijks Taalcafé. Steeds vaker komen mensen met een

taalachterstand in onze bibliotheek met een hulpvraag, een vraag om advies, een vraag om ruimte

om te oefenen.

LEZINGEN/WORKSHOPS GERICHT OP ZELFREDZAAMHEID

Wij organiseren minimaal 12x per jaar internetcursussen, workshops en lezingen die gericht zijn op preventie en/of leesbevordering/leesplezier. Vooral de lezingen die gericht zijn op preventie aangaande gezondheid worden goed bezocht. Vaak koppelen we er een inloopspreekuur aan vast. Binnenkort starten we met een tabletcafé, waarbij we mensen ondersteunen bij het gebruik van een tablet.

ONDERSTEUNING

Als lezen moeilijk gaat lenen wij speciale hulpmiddelen uit, zoals daisyspelers, luisterboeken, boeken met aangepast lettertype en e-readers.

Als ouderen niet meer zelf de bibliotheek kunnen bezoeken, organiseert de bibliotheek de boekendienst aan huis. 15 ouderen in Langedijk krijgen elke 6 weken iemand thuis die nieuwe collectie boeken voor ze meeneemt. We hebben ook een collectie staan in verzorgingstehuis Buitenzorg.

En natuurlijk hebben we boeken die we uitlenen aan onze leden (een kwart van de bevolking). Een

groot deel staat in de bibliotheek en een groot deel wordt ingezet bij genoemde projecten buiten de

deur. Het uitlenen van boeken is een prachtig systeem, landelijk kunnen we reserveren vanuit

Maastricht tot aan Groningen. De behoefte aan boeken is niet verdwenen met de komst van de e-

reader; slechts een heel klein percentage boeken is verkrijgbaar via het internet. Een Landelijk

netwerk met toegang tot alle boeken in het hele land is een niet te onderschatten rijkdom. Voor

mensen met een klein budget is al deze rijkdom beschikbaar. De bibliotheek is een schatkist voor

iedereen. Mensen kunnen zich in de bibliotheek voeden met informatie via boeken, tijdschriften en

gratis internet. Daar hoef je geen lid voor te zijn, iedereen is hier altijd welkom!

“DELEN IS HET NIEUWE HEBBEN”

Daan Rosegaarde

In de nabije toekomst is Delen is het nieuwe hebben zei kunstenaar en wetenschapper Daan

Rosengaarde in het programma Zomergasten. Een mooier voorbeeld dan de bibliotheek kun je bij

deze visie niet geven.

DE BIBLIOTHEEK=

COLLECTIE + RUIMTE + EXPERTISE VAN PERSONEEL

Ons personeel is geschoold. Kan betrouwbare van onbetrouwbare informatie scheiden, is behendig

met zoeken in een uitgebreid en ingewikkeld bibliotheek netwerk, is computervaardig zodat de

uitgebreide ledenadministratie en de administratie van 50.000 materialen goed verloopt. Het

personeel heeft de expertise om de collectie kwalitatief goed en up to date te houden en om de

klanten adequaat op weg te helpen bij hun diverse zoekvragen. Elk jaar volgen de medewerkers

cursussen en trainingen om hun kennis en vaardigheden op peil te houden. Een aantal van ons is

expert op het gebied van taalontwikkeling, educatie, het omgaan met groepen en de digitalisering.

Bij alle genoemde activiteiten is die expertise nodig, maar ook de uitgebreide collectie en de fysieke

ruimte.

O.A. DOOR DE COLLECTIE IS DE BIBLIOTHEEK

LAAGDREMPELIG!

Nog een belangrijke functie van de bibliotheek:

De bibliotheek is een openbaar gebouw, heeft een ontmoetingsfunctie en is zeer toegankelijk. Bijna

iedereen vindt de sfeer in de bibliotheek fijn en dat maakt het bij uitstek een plek die geschikt is voor

jan en alleman. Geen enkel ander gebouw in de gemeente heeft diezelfde laagdrempelige

toegankelijkheid. Het is gemakkelijker om hier naar binnen te stappen voor ondersteuning dan

(platgezegd) in een centrum voor probleemgevallen. Van groot belang is daarom dat onze collectie

gericht is op een dwarsdoorsnede van de bevolking. Alleen dán blijft de bibliotheek laagdrempelig.

De hele uitleenfunctie en alle genoemde activiteiten worden op dit moment bedacht, geregeld

opgezet en uitgevoerd door tien medewerkers die hier parttime keihard werken om een belangrijke

rol te vervullen in deze gemeente. Voor de uitvoering zetten we waar mogelijk vrijwilligers in, maar

voor de inhoud is de vakkennis onmisbaar.

In de nieuwe beleidsnota die loopt tot en met 2016 kiest de bibliotheek bewust om zich nog meer te

richten op de dienstverlening aan:

Jeugd tot 15 jaar

Niet / minder zelfredzame volwassenen

Deze keus houdt ook in dat de inzet van betaalde medewerkers in de uitleen zal verminderen. Per

openingsuur zal er vaak nog maar één betaalde kracht aanwezig zijn naast de vrijwilligers. Deze

medewerker zal zich voornamelijk bezighouden met het beantwoorden van specifieke vragen over

de collectie.

42,5 pers. uren minder door pensionering (20% van de formatie)

Vermindering collectie

Overhead

Sluiting steunpunt SP

Totale bezuiniging € 80.000

BEZUINIGINGSPLAN TOT EEN MAAND GELEDEN : € 80.000 m.i.v. 2015

Tot een maand geleden wisten we dat er in 2015 € 80.000 moesten bezuinigen. De beleidskeuze om

minder betaalde medewerkers in de uitleen in te zetten droeg bij aan het “halen” van deze

bezuiniging.

42,5 pers uren minder door pensionering ( 20% van de formatie)

Vermindering collectie

Overhead

Sluiting steunpunt SP

Totale bezuiniging €80.000

De beleidsnota legt, naast de doelgroepkeuze ook sterk de nadruk op samenwerken.

TOEKOMST

De Binding is een mooi gebouw, maar het kan veel beter gebruikt kunnen worden als er andere

instellingen bij in komen. De ruimtes van de bibliotheek kunnen, permanent of op vaste momenten

in de week, met anderen worden gedeeld.

Huisvesting is naast personeelskosten namelijk de grootste post in onze begroting, de huur in de

Binding bedraagt inclusief BTW €261.000.

Er zijn met het CJG en met Wonen+Welzijn eerste gesprekken geweest over het (mede) gebruik

maken van ruimtes van de bibliotheek. We zijn van mening dat we elkaar kunnen versterken en zien

door toename van het gebruik een levendiger gebouw met een nadrukkelijker functie in de

gemeente. Door samen te werken in hetzelfde gebouw zou de dienstverlening van de verschillende

instellingen veel beter op elkaar kunnen sluiten, dubbele dingen kunnen worden vermeden en

nieuwe gezamenlijke vormen van dienstverlening kunnen veel makkelijker worden opgezet.

Door samen te werken, door ruimtes en andere zaken te delen denken wij, met eerder genoemde

maatregelen, in totaal zo’n €120.000 te kunnen besparen en tegelijkertijd een kwalitatief sterke

dienstverlening te kunnen waarborgen.

Een goede toekomst voor het gebouw, voor de diverse instellingen, voor de bibliotheek én voor de

hele gemeente omdat we door bundeling van krachten nog meer nadruk kunnen leggen op de

preventieve en ondersteunende rol die we gezamenlijk hebben.

Echter, Een maand geleden is ons mondeling meegedeeld dat er in 2015 40% op onze subsidie bezuinigd gaat worden.

40% = €262.000

Geschatte bezuiniging €120.000

Nog verder te bezuinigen €142.000

TOEKOMST ?

Het laagdrempelige, toegankelijke van de bibliotheek, de hier aanwezige kennis waarvan de

bevolking kan profiteren, de ontplooiingsmogelijkheden die de bibliotheek de bevolking biedt en de

mogelijkheden die we zien om nieuwe producten te ontwikkelen voor de bevolking; ze staan met de

aankondiging van een bezuiniging van 40% onder zeer zware druk.

Waar we met de eerder genoemde plannen die voor een bezuiniging van €120.000,- zouden kunnen

zorgen juist mogelijkheden zagen om de dienstverlening nog verder uit te bouwen en te verbeteren

vervalt het uitzicht op die mogelijkheden bij een bezuiniging van 40%.

Hoewel er verder over de 40% bezuinigingen niet meer is gecommuniceerd en we er dus ook nog

niet naar kunnen handelen is het duidelijk dat we alleen door uiterst drastisch te snijden in ruimte en

personeel dit bedrag kunnen halen.

Gelegenheid tot het stellen van vragen.