9 maart 2016René Corsten

Adviseur Chrysant, Bouvardia & Snijbloemenr.corsten@delphy.nl+31 6 53 37 45 39

www.delphy.nltwitter.com/delphychrysant

Aaltjes onder de knie krijgen

In Alstroemeria:

Schets problematiek

• Voor 2000�“Breed” scala aan middelen

beschikbaar

• Na 2000�Teeltintensiviteit door assimilatie

belichting neemt toe�Watergift steeds dichter bij de

verdamping�Middelenpakket steeds smaller –

op dit moment chemisch enkel (indien beschikbaar) Vydate

Aanpak

Om meer inzicht te krijgen in de problematiek bij

chrysant en Alstroemeria: Consultancy

�Enquête

�Deskstudie

�Oplossingsrichtingen voor het probleem formuleren

In opdracht van:

Met medewerking / ondersteuning van:

Schets van de problematiek in Alstroemeria

• Type aaltjes waar problemen mee zijn: vrijlevende wortelaaltjes

� Pratylenchus penetrans

� Pratlylenchus bolivianus

• Ernst van de aantasting:

- 4 bedrijven: 1 tot 3 euro per m2 per jaar

- 1 bedrijf: 3 tot 5 euro per m2 per jaar

- 2 bedrijven: meer dan 5 euro per m2 per jaar

• De oppervlakte van de aantasting varieert per bedrijf sterk, het varieert

van 2000 m2 tot 20.000 m2. Concluderend is er dus sprake van een

variatie in de schade van 10.000 tot meer dan 50.000 euro per bedrijf per

jaar.

Hoe op te lossen c.q.

beter onder controle

te krijgen?

Belangrijkste constatering:

�De oplossing zit (helaas) niet meer (zoals vroeger) in een

fles!

�Daarom inzetten op een brede aanpak: systeemaanpak.

�Maar wat houdt deze systeem aanpak dan in?

- Ontsmetten

- Raskeuze

- Bedrijfshygiëne

- Bodemweerbaarheid verhogen

- Keuze teeltsysteem / los van de grond (substraat)

- Bemesting

- Groene biologische middelen / aanpak

- Waar nodig chemie

- ………..

Afzuigstomen 60-60-60

Bedrijfshygiëne / Alertheid / Scherpte

• Klant met in het verleden veel meer last van aaltjes dan nu: “Ik zat er niet kort genoeg – niet scherp genoeg. Nadat ik het stomen heb verbeterd – meer tijd tijdens het stomen – is het afgenomen

• Noteer waar de aantastingen zitten – hou hier met de rij- en werkrichting rekening mee

• Maak machines na elke bewerking schoon• Voorkom overlopen van ongestoomd naar gestoomd

in de stoomronde• Gebruik ontsmettingsmatten en zorg er ook voor

dat deze niet droog staan

� Het klinkt allemaal erg ‘simpel’ – maar het zijn de kleine dingen die soms het verschil maken

Watergeefstrategie

• Tendens afgelopen 10 jaar: steeds droger telen – “vroeger

teelden we natter”

• Gevolg: makkelijker droge plekken

• Maar secundair gevolg ook: op droge plekken meer problemen

met aaltjes!

Advies:

�Test de verdeling/afgifte van de watergeefinstallatie

�Soms kan natter telen minder zichtbare problemen met

wortellesie aaltje geven. Zorg in elk geval voor een stabiele

vochtigheid!

Raskeuze

• In de teelt van chrysant zijn behoorlijke

rasverschillen in gevoeligheid voor aaltjes

bekend

• In Alstroemeria zal dit niet anders zijn!

• Zowel veredelaars als telers moeten hier meer

rekening mee houden.

CEC

-

--

-

-

-

-

-

-

Ca2+

Na+

H+

Na+

Ca2+

-

Mg2+

K+

K+

K+

Na+

Ca2+ K+

K+

K+

K+

CEC-Bezetting

Maar ook organisch stof!

Champignonmest• “Theorie”:

- Kleine hoeveelheid champignonmest (schimmeldominante compost) op

brengen

- Bacteriën ‘doden’ de schimmels

- Hierbij komt Chitine vrij

- Deze Chitine verlaagd de aaltjes druk

- Maar Champost bevat ook veel gips & gips verhoogd de

Calciumbezetting van het Klei-Humus-Complex (CEC)

- Voor een langdurig effect mengen met groencompost / boomschors /

bark

�Let op: champost is een dierlijke organische meststof,

dus aan strikte regels geboden!

Negatieve invloed kunstmest

�Nitraat meststoffen?

�Chloor meststoffen?

�Overmatig borium gebruik?

Van alle drie de bovenstaande kunstmeststoffen wordt door diverse partijen

aangegeven dat er een negatieve invloed op het bodemleven heeft.

�Nog veel onduidelijk hoe tot een andere aanpak te komen

�Maar richting de toekomst wel een onderzoekspunt!

Groene middelen / groene aanpak

Breed scala aan producten/strategiën in de markt.

Zeker de moeite waard om op te pakken!• Koppert (www.koppert.nl)

• Soiltech (www.soiltech.nl)

• Orgentis (www.orgentis.nl)

• Biopol (www.biopol.nl)

• Gevoel voor humus (www.gevoelvoorhumus.nl)

• Servaplant (www.servaplant.nl)

• Plant Health Cure (www.phc.eu)

• GrondGezond (www.grondgezond.nl)

• Delgeco (http://www.delgeco.be)

• ………..

Probleem: wat is wel en wat is niet toegelaten? Daarom:

Praktijkproef Natugro Koppert

Figuur 1. Overzicht van aantallen J2 Meloidogyne incognita per gram wortels op

vier momenten in de teelt. V1bC=begin teelt controle, V1bN=begin teelt NatuGro,

V1eC=einde teelt controle, V1eN= einde teelt NatuGro.

Pireco

Biopol

� Recent goede resultaten van gezien

BioMass Sugar

Kalkstikstof

Herbie

Het resultaat hangt af van het

onderste gat in de regenton

Bedenk:

minimumTe nat telen

weerbaarheid

Middelen die de weerbaarheid

verhogen compenseren geen

grote missers!

Samenvattend -1-

• Ga als tuinbouwpraktijk naar een systeemaanpak in plaats

van een middelenaanpak. Chemie is een ‘doodlopende’ weg

• Grond heeft veel volume en is moeilijk manipuleerbaar.

Vraagt om een ‘lange adem’

• Veredel op aaltjes ongevoeligheid

• Bedrijfshygiëne moet een belangrijkere plaats innemen op

productiebedrijven

• Optimaliseer het stomen op de bedrijven. Optimaliseer de

snelheid van werking van biologische grondontsmetting

• Zet studiegroepen van grondgebonden telers op die aan de

slag willen met bodembiologie. Koppel deze groep aan een

toeleverancier en betrek hierbij een teeltadviseur

Samenvattend -2-

• Wees terughoudend met Borium en Chloor in de mestbak.

Optimaliseer de structuur met een voorraadbemesting met

kalk en/of gips. Gebruik een schimmeldominante compost.

Verrijk deze eventueel met Chitine. Meer onderzoek naar de

relatie bemesting en aaltjes is nodig.

• Zorg voor een versnelde toelating van niet-chemische aaltjes

middelen van natuurlijke oorsprong. Zoek hier partijen bij die

dit willen regelen. Onderzoek de mogelijkheden van

schimmels en bacteriën waaraan een werking tegen aaltjes

wordt toegeschreven

Bedankt voor uw

aandacht!

Vragen