Motiverende gespreksvoering

Mark Heremans Praktijklector Prof. Bach. in de Orthopedagogie 5 juni 2014 Faculteit Mens & Welzijn

Je zou toch denken dat

Een hartaanval voldoende zou zijn om iemand ervan

te overtuigen te stoppen met roken, zijn

voedingsgewoonten te veranderen, meer te

bewegen en zijn medicatie te nemen

Katers, een auto ongeluk, relatieproblemen, en

geheugenblack outs voldoende zouden zijn om

iemand ervan te overtuigen om te stoppen met

drinken

Stephen Rollnick PhD

Je zou toch denken dat

Het verblijf in onmenselijke omstandigheden van een gevangenis mensen van recidive zou weerhouden

Publieke schande, sociale isolatie, gevangenisstraf een seksueel delinquent er van zou weerhouden om feiten te plegen.

Een confrontatie met de jeugdrechter, een mogelijke plaatsing in een gesloten gemeenschapsvoorziening, een verstoorde relatie met (teleurgestelde) ouders, een jongere zijn delinquent gedrag zou doen verminderen

Stephen Rollnick PhD

Motivatie:

motivatie de; v -s beweegreden, drijfveer

(Van Dale)

Motivatie is afgeleid van het Latijnse werkwoord

movere: in beweging brengen.

Dat is ook precies wat hulpverleners met

motiverende gespreksvoering proberen te bereiken:

clinten in beweging brengen om hun gedrag of

levenswijze te veranderen

5 manieren om te benvloeden

Wanneer Plaats Doelstelling

Naar

binnen

praten

Beleid

Vooraf Regisseursstoel Anticiperen

Modeling

Permanent Gehele theater Gewenste

alternatieven

tonen

Grenzen

stellen

Nu Op Scne De

regeloverschrijding

stopt

Objectieve

info/feedback

Onmiddellijk

Nadien

Aan de rand

van de scne

Leren

Motiveren

Geleidelijk

Proces

Op balkon Begeleiden van

een keuze

Naar

buiten

luisteren

Motiveren is niet overtuigen!!!

- Je kan geen verandering doen gebeuren,

hoogstens een aanpassing

- Je moet niet alle antwoorden bieden, je hebt waarschijnlijk niet de beste

- Je worstelt niet met clinten, je danst

Stephen Rollnick PhD

De zelfdeterminatie theorie (ZDT)

R. RYAN - E. DECI

Extrinsieke Motivatie

Intrinsieke

motivatie

Technische

benaming Externe

Regulatie

Gentojecteerde

regulatie

Gedentificeerde

regulatie

Intrinsieke

motivatie

Niet technische

benaming Externe

verplichting Interne verplichting

Persoonlijke

overtuiging

Passie, interesse,

plezier

Motivationele

drijfveer Externe

beloningen,

straffen en

verwachtingen

Vb: goede

punten, straf

Interne beloningen,

straffen en

verwachtingen

Vb: schuld, angst

Persoonlijke waarde,

relevantie

De activiteit is op

zich leuk of

interessant

Geassocieerde

gevoelens

Stress, druk,

verplichting

Stress, druk,

verplichting

Vrijwillig ,

psychologische

vrijheid

Vrijwillig ,

psychologische

vrijheid

Type motivatie Gecontroleerde motivatie Autonome motivatie

SCHEMATISCH OVERZICHT/ VERSCHILLENDE TYPES MOTIVATIE VOLGENS DE ZELF DETERMINATIE THEORIE (DECI EN

RYAN VAD Vereniging voor Alcohol en andere Drugproblemen,

Type van Motivatie A motivatie Extrinsieke

motivatie

Gentrojecteerde

motivatie

Gedentificeerde

motivatie

Intrinsieke

Motivatie

Ik wil beginnen

met lopen omdat Dat lukt mij

toch niet. Ik

heb geen tijd

en dit kost me

te veel moeite

Mijn vrouw vindt dat

ik een buikje aan

het krijgen ben en ik

MOET afvallen

Ik MOET afvallen

want ik schaam mij

over mijn buikje

Ik WIL fit en

gezond blijven en

dit vind ik

belangrijk

Ik vind het lopen

zelf als activiteit

plezant.

Stoppen met

weglopen. Dit kan ik niet,

ik heb het

nodig om mij

vrij te voelen,

Ik moet stoppen want

anders problemen

met mijn jeugdrechter

en straf

Ik moet stoppen

want ik stel mijn

mama teleur.

Ik wil vooruit in

mijn leven. Ik wil

waardevol zijn.

Omdat ik ???

Je doet iets omdat

je Een straf krijgt

Een beloning krijgt

Bepaalde

verwachtingen hebt

Je schuldig voelt

Je schaamt

Je angst hebt

Je het zinvol

vindt

Je het persoonlijk

relevant vindt

Je het waardevol

vindt

Het plezierig

Vindt

Het leuk vindt

Externe verplichting Interne verplichting Persoonlijke

overtuiging

Passie

Met minst gedetermineerd Het meest gedetermineerd

Proces van internalisatie

Motor van groei: universele

basisbehoeften!!!

Nood aan

autonomie

A

Nood aan

verbondenheid

B

Nood aan

competentie

C

Initiator zijn

van eigen

acties

Geliefd

worden door

anderen

Gedrag tot een

goed einde

kunnen brengen

Transtheoretisch Model van verandering (Diclemente en

Prochaska) en Motiverende gespreksvoering (Rollnick & Miller )

Veranderingsfasen

Fase 1: De precontemplatie of voorbeschouwing Persoon in kwestie is zich niet bewust van probleem, de

anderen des te meer!

Weerstand en ontkenning wordt opgebouwd en vaak

verhoogd (gij gaat mij proberen veranderen!)

Fase 2: De contemplatie of beschouwing:

Persoon wordt zich bewust van (een) probleem

Afwegen van vr en tegen, ambivalentie (herkennen van

problemen, maar nog niet weten of je ze wil veranderen)

Veranderingsfasen: Fase 3: Beslissing:

Beslissen om te veranderen, onderhandelen over doelen.

Fase 4: Actieve verandering:

Actie! Proberen, alternatief gedrag

Fase 5: Consolidatie of bestendiging: Volhouden, verankering van bereikte veranderingen.

Fase 6: Terugval

Geen mislukking, wel leermoment. Is een onderdeel van het proces. Terugvalpreventie

Kenmerken van een duurzaam veranderingsproces

Langzaam

Wikken en wegen

Ambivalentie en weerstand

Vallen en opstaan

Randvoorwaarden voor een veranderingsproces

Voldoende kennis

Voldoende lijdensdruk

Voldoende zelfwaarde

Voldoende competentie

Voldoende gevoel zelf te kunnen beslissen

Voldoende gevoel van interne attributie van succes

Voldoende gevoel dat anderen mijn inspanning waarderen

Wat lokt verandering uit?

Motiverende

gespreksvoering!

D: Ben je een Roker?

Pt: Tja, dat kan je wel zeggen

D: Hoeveel rook je per dag?

Pt: Ongeveer 15. Het gaat op en neer. Ik ben geminderd

D: Hoe lang rook je al?

Pt: Ongeveer 20 jaar.

D: Ik moet u zeggen met die longen, het gaat alleen maar

verergeren als je zo veel rookt.

Pt: Ja, dat weet ik maar het helpt me voor de stress. Als je zou

weten wat ik doorsta. Zo altijd met de truck, altijd zo lang op de

baan. Het helpt me de dag door te komen.

D:Maar als je zo door gaat zal je nog meer tijd op het werk

verliezen.

Pt: Ja, maar ik probeer al te minderen.

D: We hebben een aantal goede hulpmiddelen om te stoppen, als

je wil

Pt: Ja ik zal er eens over denken, bedankt dokter Stephen Rollnick PhD

D: Vind je het ok dat we het over uw roken hebben.

Pt: ja, Ok

D: Hoe voel je je er nu bij?

Pt: Ik probeer te minderen, maar het is niet makkelijk met mijn job, je weet

hoe stresserend het is om met die truck te rijden.

D: Het is niet makkelijk voor jou, maar je zou toch willen minderen.

Pt: Mocht ik kunnen, zeker. Ik weet dat het om te beginnen- niet goed is

voor mijn longen.

D: Je voelt het effect en het is niet aangenaam.

Pt: Dat klopt, maar het helpt zo tegen de stress dat het moeilijk is om het

te laten.

D:Je kan je moeilijk voorstellen niet te roken.

Pt: Ja, dat is het!

D: Ik wil geen preek geven, maar ik vraag mij af wat jij helpend zou

vinden?

Pt: Ik weet het echt niet dokter.

D: Zeg eens diep vanbinnen hoe belangrijk is stoppen voor jou?

Stephen Rollnick PhD

De 4 processen van motiverende gespreksvoering

onlokken

Plannen

Ontlokken (Evocatie)

Focussen

De relatie aangaan

Ondersteunen om verandering te plannen

De eigen goede redenen om te veranderen ontlokken

Een zinvolle richting vinden

Een behulpzaam gesprek aangaan

MG: Een gidsende communicatiestijl bij

verandering

sturen gidsen volgen

Open vragen

Reflectie

Bevestiging

Samenvatten

(Informatie uitwisselen)

Doelgericht toegepast in ieder proces!

Kernvaardigheden voor MG

Stel open vragen!

Een gesloten vraag:een vraag naar feiten, toetsen van

bepaalde informatie of een hypothese. De clint h