Uw uiterlijk verdient aandacht,uw borsten toch ook?!

Preventie van borstkanker binnen de algemene populatie

overzicht

Need assessment Gezondheidsprobleem Gedrag Determinanten Quality of life

Gedragsdoelen Interventie

Determinanten Implementatie

Evaluatie Eindeffectevaluatie Tusseneffectevaluatie Procesevaluatie

Kosten-en batenanalyse

Need assessment

gezondheidsprobleem

Wat is borstkanker? Kwaadaardig gezwel in de borst:

Ongecontroleerde celgroei in cellen melkgangen (ductale kanker) of cellen melkklieren (lobulaire kanker)

Tot 20% niet invasief

Symptomen van borstkanker? Knobbeltje/zwelling in borst-/okselstreek Bloed/vocht uit tepel Verandering volume/omtrek borst Temperatuur-/kleurveranderingen huid

Gezondheidsprobleem

Prevalentie en incidentie? In België: ongeveer 1 op 8/9 vrouwen voor 75

jaar Toegenomen Vergrijzing van de bevolking? 75% gevallen: bij vrouwen boven de 50 jaar Bij mannen vaakst tussen 60 en 65 jaar 100x meer bij vrouwen dan mannen Meest voorkomende kanker bij vrouwen Jaarlijks wereldwijd 1,6 miljoen nieuwe gevallen

bij

Gedrag

Screeningsmogelijkheden:

Zelfonderzoek Klinisch onderzoek Echografie MRI Mammografie

gedrag

Mammografie: Afbeelding van de borstklier door middel van

röntgenstralen Screeningsmammografie (2 foto’s per borst) versus

diagnostische mammografie (3 foto’s per borst) Geen zekerheid tot stellen diagnose Wel aanleiding tot verder onderzoek

Bevolkingsonderzoek: 2-jaarlijke screening gratis

Wat willen we? Deelname aan bevolkingsonderzoek vergroten:

Vroegdetectie = grotere overlevingskans = minder sterftes

Doelgroep?

< 50 jaar: doeltreffendheid screening beduidend lager

> 70 jaar wel effectief, maar meer kans om te overlijden, dus screening economisch niet zo interessant

Vrouwen tussen 50-69 jaar

Quality of life

Impact? 2280 Belgen sterven per jaar ten gevolge van

borstkanker

Vroeg stadium (zonder uitzaaiingen): 90 tot 100% overleven de eerste 5 jaar na diagnose (=vijfjaarsoverleving)

Uitzaaiingen: 23,8% van de patiënten

Levenskwaliteit: Fysieke verschijnselen Veranderingen in psychologisch functioneren Gevolgen op sociaal vlak Spiritualiteit

Gedrag

Kleine bevraging bij de doelgroep: 36 vrouwen tussen 50-69 jaar:

Heeft u zich al ooit laten screenen ?Indien neen, waarom niet ? Indien ja, wat waren uw ervaringen bij deze screening ?

Wanneer was de eerste keer dat u zich liet screenen ? Welk soort screening liet u doen : echo / mammo /

NMR : Wat was uw motivatie om u te laten screenen ? Had u

bijvoorbeeld iemand die u hiertoe aanmoedigde (arts, partner, vrienden...).

Heeft u ooit al iets gehoord over acties die borstkankerscreening promoten ? Zo ja, welke en via welke media ?

Resultaten Ongeveer 89% heeft zich ooit al laten screenen Gemiddelde leeftijd 1e screening: ± 35 jaar

Ervaringen met screening: Van ‘pijnlijk, vervelend, onaangenaam…’

tot ‘noodzakelijk, vriendelijk personeel, niets speciaals te melden’

Motivatie om zich te screenen: Eigen beslissing, aanmoediging door huisarts/gynaecoloog,

iemand kennen met borstkanker, borstkanker in de familie, …

Via mediacampagnes: 92% merkt deze op!

determinanten

ASE-model Bruikbaarheid bewezen bij onderzoek naar de

determinanten van borstkankerscreening (Lechner, de Vries, & Offermans, 1997)

Distale factoren:-Biologische factoren-Socioculturele factoren-Demografische kenmerken -Psychologische factoren

Sociale invloed

Eigen effectiviteit

Attitude

Proximale factoren

Intentie

Vaardigheden(planningsvaardighede

n)

Barrières (tijd –vervoer-kosten)

Gedrag

Kennis

determinanten

Distale factoren Biologische factoren: Socio-culturele factoren Demografische kenmerken Psychologische factoren

Sociale beïnvloeding

Attitude – Kennis – Eigen-effectiviteit

Attitude Houding t.o.v. mammografie Overtuigingen m.b.t.

Angst “pijnlijk” Schaamte “génant

Kennis Wat weet men al? Informatie?

Eigeneffectiviteit Zich in staat voelen om een mammografie te laten nemen

zelfvertrouwen

GEDRAGSDOELEN

Vrouwen tussen 50 en 69 jaar spreken met belangrijke ander over screening voor borstkanker. attitude en eigen-effectiviteit.

Vrouwen tussen 50 en 69 jaar gaan naar de afspraak. attitude, eigen-effectiviteit en kennis

Vrouwen tussen 50 en 69 jaar gaan 2 jaar later naar een nieuwe afspraak. eigen-effectiviteitsbevordering en kennis

Algemeen

Vooropgesteld gezondheidsdoel Vlaamse Overheid in 2012: “75% van de vrouwen boven de 50 jaar laten zich screenen”

Echter: slechts 50,2%!

Algemeen doel:Stijging van 5% (Gebaseerd op review naar de implementatie van interventies betreffende borstkankerscreening (Goelen, 2009)

Concreet…

Wat bereiken? ↓ sterfte door borstkanker over 10 jaard.m.v. ↑ screeningsgedrag binnen de 2 jaar (indirect)

Bij wie?Vlaamse vrouwen tussen 50 – 69 jaar (± 1.5 miljoen vrouwen)

Hoeveel?↑ 5%: 55.2% gaat in op uitnodigingsbrief i.p.v. 50.2%Ruwe schatting: 828.000 vrouwen i.p.v. 753.000

Termijn?2 jaar

Interventie

2 busjes touren door Vlaanderen gedurende 2 weken

Voor- en namiddag: plaats in Vlaanderen

Interventie

Hostesses: vrouwen 50-69jaar (identificatie) Delen flyerpen uit Zijn aanspreekbaar Lokken vrouwen naar busje Interviewen vrouwen Vragen contactgegevens Delen goodiebags uit

Randactiviteiten: eetstandje, …? Wat zit in de goodiebag?

Gesponserde zaken: vrouwenmagazine, Dove/Niveaproduct, parfumstaaltjes, producten uit Delhaize, …

Interventie

Ontmoeting in Brussel Evenement:

Jani, Lien De Gol, Trinny & Susannah, …: stijladvies

Kraampjes met informatie borstkanker Mammobiel Mss nog enkele randactiviteiten met kleine

workshops zoals make-up advies, bloemschikken, …?

Interventie

Interviews aan het busje: Vrouwen geven hun mening/idee omtrent

borstkanker: vooral determinanten bevragen + Arts die informatie brengt/verbetert Uitzenden in programma’s als Man Bijt Hond,

Iedereen Beroemd, …

Interventie

Reclame maken Via radiospot met BV’s en gewone vrouwen

Borstenmaquettes op openbare plaatsen: winkelcentra, lingeriezaken, koffiehuizen, …

Pennen uitdelen

Website

Interventie: determinanten

Attitude Modeling (McAllister, 2008)

Via film (peers) overtuigingen van angst/vrees/schaamte i.v.m. de mammografie aanpakken

Kennis Consciousness Raising (Prochaska et al., 2008)

Busje in straatbeeld Informatie omtrent borstkanker en screening in

flyerpen, via filmpjes (interviews aan busje) en via website

Eigeneffectiviteit Persuasive Communication (Petty et al., 2009)

Identificatie met een rolmodel (ook BV’s): in radiospotjes, tvfilmpjes, hostesses

Evaluatie

Eindeffectevaluatie

Evaluatie

Tusseneffectevaluatie

Evaluatie

Procesevaluatie Evaluatie van het busje

Evaluatie van de componenten

Evaluatie

Korte bevraging bij de doelgroep:

Resultaten:

Kosten-batenanalyse

Kosten: Busjes: Belettering: Tenten: Tv-scherm: Camera/montageploeg: Hostessen: Goodiebags: Flyerpennen: T-shirts:

Totale geschatte kostprijs:

Kosten-batenanalyse

Dus: dure interventie…Maar… ook baten: Borstkanker: 13% van de totale

gezondheidszorgkosten in Europa In België: behandelkost van 12.491 euro per jaar

per patiënt te gaan (Cocquyt et al., 2003) Duurst: behandelen van borstkanker met

metastase Vroege detectie = grotere kans op overleving =

grotere levenskwaliteit

ZIJN ER NOG VRAGEN?

BEDANKT VOOR JULLIE AANDACHT!