Basisstof 2 Hormonen Thema 5: Regeling

• (Vetachtige of eiwitachtige) Signaalstoffen die door bloed vervoerd worden

• Hebben specifieke werking reageren op receptoreiwitten van doelwitorgaan

• Hormoonconcentratie bepaalt reactiesnelheid van doelorgaan

• Altijd negatieve terugkoppeling (geproduceerde stof remt productie van het stimulerende hormoon)

Exocriene klierEndocriene klier

Kliercellen

Bloedvat

Hormoonproducerendekliercellen

Hormoonklieren zijn endocrien, oftewel ze geven als kliercel hun stoffen af aan het bloed

1 = Epifyse(pijnappelklier)2 = Hypofyse3 = Schildklier4 = Thymus5 = Bijnieren6 = Alvleesklier7 = Eierstokken8 = Testes

Afgifte van:

•Releasing hormonen: via bloedvaatjes afgegeven die naar hypofysevoorkwab lopen, waardoor deze hormonen gaat afgeven (o.a. TSH, FSH, LH, groeihormoon)•(Als het hormoon een remmend effect heeft op de hormoonafgifte noemen we dat een inhibiting hormoon)

•Neurohormonen: gemaakt in neuronen waarvan de uitlopers naar de hypofyseachterkwab lopen, waardoor deze hormonen gaat afgeven (ADH, oxytocine) = neurosecretie

HypofyseProduceert hormonen die de werking van andere hormoonklieren beinvloeden. Hypothalamus

LH

FSH

TSH

Eierstok en testis

Bijnieren

Schildklier

Borsten

Achterkwab (= neurohypofyse)

Voorkwab (= adenohypofyse)

Gro

eiho

rmoo

nP

rola

ctin

e

ACTH

OxytocineADH

Borsten

Baarmoeder (weeën)

Nieren

Oestrogeen enprogesteron

Thyroxine

De schildklier

Schildklier• Stimuleert de stofwisseling, groei en ontwikkeling.•Bij Jood tekort ontstaat Struma.

Animatie Bioplek schildklier

Te weinig thyroxine?

De eilandjes van Langerhans

Insuline

Animatie Bioplek insuline-glucagon

glucose glycogeeninsuline

glucagon

Bijnieren

• Hormoon adrenaline • Heeft een snelle kortdurende werking in stress-situaties• Glycogeen wordt omgezet in glucose (in spieren en lever)• Hartslag en ademhaling omhoog, verwijden bloedvaten naar skeletspieren en hersenen. Vertering wordt geremd.