Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ......

38
Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen 1 Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx Amsterdam, 11 februari 2011 Platform groene grondstoffen

Transcript of Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ......

Page 1: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

Eindpresentatie

Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen

1Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx

Amsterdam, 11 februari 2011

Platform groene grondstoffen

Page 2: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

Inhoud Pagina

A. Met de huidige biobrandstoffen lopen de kosten va n verduurzaming 3van transport op tot ~ EUR 400 miljoen in 2020

B. Door gebrekkige transparantie van de meerkosten i s er maar 11 een beperkte prikkel voor betere duurzame alternatie ven

C. Groen gas vormt een aantrekkelijk alternatief dat maximaal 16~ EUR 120 mln op verduurzaming van transport kan bes paren

2Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx

This document was created for our client. The client is entitled to use it for its own internal purposes. It must not be passed on to third parties except with the explicit prior consent of Roland Berger Strategy Consultants. This document is not complete unless supported by the underlying detailed analyses and oral presentation.

© 2011 Roland Berger Strategy Consultants

~ EUR 120 mln op verduurzaming van transport kan bes paren

D. De inzet van groen gas in transport is vooral inte ressant als deze 22het duurdere bioethanol vervangt

E. Ondanks de economische voordelen van groen gas zal de 26transportvraag in 2020 door de infrastructuur beper kt zijn

F. Er is voldoende potentieel voor groen gas om in zo wel de vraag 32vanuit elektriciteit en warmte als transport te voo rzien

G. Met gerichte inzet van groen gas in transport kan de NL economie 36in 2020 ~ EUR 25 mln op verduurzaming besparen

Page 3: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

A. Met de huidige biobrandstoffen lopen de kosten va n verduurzaming van transport op tot ~EUR 400 miljoen in 2020

3Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx

Page 4: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

Het NL energieverbruik bedroeg ~2.100 PJ in 2010 en loopt bij succesvolle realisatie van het NAP tot 2020 nog maa r beperkt op

2.1872.1722.2212.1642.112 2.1162.1162.1162.1142.1092.103

Ontwikkeling finaal energieverbruik in Nederland [PJ]

0,1%

Transport

Electriciteit

Verwarmingen koeling

4Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx

21%

2020

23%

6%

23%

49%

2018

6%

22%

49%

2016

7%

22%

22%

49%

2014

7%

23%

22%

49%

2012

7%

23%

22%

49%

2010

7%

23%

21%

49%

20082006200420022000

0,2%

1%

-1%

-0,2%

CAGR'10-'20

Bron: CBS, Nationaal Actieplan voor energie uit hernieuwbare bronnen

Overig

Transport

Page 5: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

Om aan de Renewable Energy Directive te voldoen wil NL in 2020 ruim 14% van het finaal energiegebruik, ~310 PJ, ve rduurzamen

Renewable Verwarming

310

259

RENEWABLE ENERGY DIRECTIVE NL DUURZAAM FINAAL ENERGIEVERBRUIK NAP [PJ]

Nationaal actieplan duurzaam finaal energieverbruik [PJ]

5Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptxBron: EU RICHTLIJN 2009/28/EG – Renewable energy Directive, Nationaal Actieplan

Renewable Energy Directive

(RED)-

Verplichting Nederland

minimaal 14% duurzaam

in 2020

Electriciteit

Verwarmingen koeling

2020

12%

58%

29%

2018

259

13%

57%

30%

2016

207

13% Transport

31%

2014

165

14%

54%

32%

2012

121

16%

47%

37%

2010

90

15%43%

42%56%

4,2% 5,6% 7,7% 9,7% 12,1% 14,5% RED telling

Page 6: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

Nederland is daarbij verplicht om in 2020 ten minst e 10% van het energieverbruik in verkeer en vervoer, ~40 PJ, te v erduurzamen

10%

ONTWIKKELING BIJMENGVERPLICHTING DUURZAAM ENERGIEVERBRUIK IN TRANSPORT [PJ]

Ontwikkeling duurzaam energieverbruik in transport [PJ]

490 485 480 472 458 445Totaaltransport

6Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx

5%

2010 2012 2014 2016 2018 2020

wettelijk verplicht aandeel bijmengenbiobrandstoffen op calorische basis

Duurzameelektriciteit

Bio-ethanolbio-ETBE

2020

8%

38

31%

61%

33

2018

60%

7%

2016

33%

5%

27

35%

2014

60%

Biodiesel

44%

2010

13

53%

23

4%

57%

39%

2012

19

4%

52%

44%

4,1% 4,6% 5,6% 6,8% 8,5% 10,3% RED telling

Bron: Brief Min VROM TK 26 mei 2010, Nationaal Actieplan

Transportverplichting is op basis van gecorrigeerde energiewaarde. Tweede generatie biobrandstoffen

tellen bijvoorbeeld dubbel

Page 7: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

Verduurzaming van transport in Nederland is tot op heden vooral gerealiseerd door bijmenging van bio-ethanol/ETBE e n biodiesel

+17%+21%

RED aandeelbiobrandstoffen1) 0,29% 2% 3,3% 3,75%

Bijmenging biobrandstoffen in Nederland [PJ]

7Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx

18,4

2007

1,3

+21%+877%

2nd gen. biodiesel

Biodiesel

Bio-ETBE

Bio-ethanol

20092008

15,813,1

2006

Overig

Diesel

Benzine

461,4431,4519,5

463,1

Bijmengingbiobrandstof2)

Verbruikbrandstoffen

1) Inclusief "duurzaamheidscorrectie" volgens RED

Bron: NL rapportages 2006-2009 EU Directive 2003/30/EC

2) Exclusief "duurzaamheidscorrectie" volgens RED

Page 8: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

De (meer) kosten voor het bijmengen van biobrandsto ffen in Nederland bedroeg in 2009 naar schatting ruim 200 m ln EUR

Benzine 186 11,0 14713,38

Maatschappelijke kosten biobrandstoffen in 2009

TOTAAL ENERGIE [PJ] DUURZAAM [PJ] PRIJSVERSCHIL [EUR/ GJ] 1) KOSTEN [mln EUR]

8Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx

1) Gemiddelde schatting prijzen biobrandstoffen in 2009

Bron: RB analyse obv CBS cijfers, ICIS, Bloomberg en ECN

Totaal 489

Elektriciteit 28

Diesel 276

18,5

7,5

208

61

11,30

30,40

8,20

2)

2) Obv calculaties voor definitieve SDE bijdrage 2010 wind op land

Page 9: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

Bij stabiele prijzen en ongewijzigd beleid lopen to t 2020 de jaarlijkse maatschappelijke meerkosten op tot naar schatting 4 00 mln EUR

Ontwikkeling maatschappelijke kosten biobrandstoffen 2010 – 2020 [mln EUR p.a.]

411

4,7% 4,5% 5,3% 6,3% 7,7% 9,2%Meerkosten van verduurzaming

9Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptxBron: RB analyse obv NAP planning

1) Aanname: prijsverschil duurzame energie en fossiele energie in 2020 = 2009

351

13%

46%

41%

2016

292

10%

Duurzameelektriciteit

Biodiesel

46%

44%

2014

249

Bio-ethanolbio-ETBE

20202018

44%

48%

2012

15%

211

7%

39%

54% 46%

38%

2009

208

29%

71%

8%

Page 10: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

Bovendien komen de biobrandstoffen vooral uit het b uitenland, waardoor de waarde niet bijdraagt aan de Nederlands e economie

BIOETHANOL [PJ] BIODIESEL [PJ]

11,0 7,59,0

41%6,3Import

NL productie

Herkomst productie en grondstoffen biobrandstoffen in Nederland

10Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx

2009

100%

2008

6,8

96%

4%

2007

6,8

92%

8%

2006

0,6

61%39%

2009

100%

2008

59%

41%

2007

6,3

66%

34%

2006

0,6

28%72%

Locatie productie biobrandstoffen

Herkomst grondstoffen

biobrandstoffen (2010)

Onbekend

3%Zuid Amerika22%

VS21%

EU (excl. NL)54%Onbekend 45%

Zuid Amerika VSEU (excl. NL)

25%

NL

25%

Bron: NL rapportages 2006-2009 EU Directive 2003/30/EC, CBS, NEA, RB analyse

Page 11: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

B. Door gebrekkige transparantie van de meerkosten i s er maar een beperkte prikkel voor betere duurzame alternati even

11Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx

Page 12: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

De energetische waarden van brandstoffen zijn niet gereguleerd, waardoor producenten hun blends kunnen "optimaliser en"

RELEVANTE EIGENSCHAPPEN BENZINE TOELICHTING

> Officiële benzine specificatie (EN 228) bevat wel eisen voor o.a. dampspanning en octaan-waarde, maar niet voor energetische waarde

Eigenschappen specificatie brandstoffen – voorbeeld benzine

Impact op veiligheid en milieu

Dampspanning

12Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx

Energetischedichtheid in MJ/literImpact op verbruik

per kilometer

Relevantebenzine

eigenschappen

Vastgelegd in EN 228 norm

waarde, maar niet voor energetische waarde

> Mindere (energetische) "waarde" is niet zichtbaar voor consument1)

> Benzine wordt verkocht per liter, dus als ethanol per liter goedkoper is dan benzine, bestaat er een sterke prikkel om bij te mengen

> Voorwaarde is wel dat de dampspanning niet boven een maximum uitstijgt (60 kPa + correctie voor aandeel ethanol) en dat de octaanwaarde binnen spec blijft

> Producenten mengen blends dusdanig dat binnen specs de kosten geoptimaliseerd worden, o.a. afhankelijk van dagwaarde van te blenden commodities1) Bij lage bijmeng percentages is het hogere verbruik te gering

voor een consument om op te vallen

spanning

Octaan-gehalte

Impact op technischfunctioneren van motor

Page 13: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

De meerkosten van het bijmengen van biobrandstoffen zijn sterk afhankelijk van fluctuerende fossiele en biobrandst of prijzen

0,60

0,70

PRIJSONTWIKKELING BENZINE EN ETHANOL 1) TOELICHTING

Ethanol

Benzine 1 > Literprijzen ethanol en benzine praktisch gelijk – aantrekkelijk voor blenders om maximaal bij te mengen

Effect marktprijzen op kosten van bijmenging – voorbeeld benzine

13Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx

0,00

0,10

0,20

0,30

0,40

0,50

0,60

1 Jan 20111 Jan 20101 Jan 2009

EU

R p

er li

ter

1 2 2

maximaal bij te mengen

> Meerkosten van bijmengen (prijs per liter) is laag, evenals theoretische prijs van biotickets

> Bijmengen van ethanol is duur door groot prijsverschil benzine en ethanol –aantrekkelijk voor blenders om minimaal bij te mengen

> Meerkosten van bijmengen (prijs per liter) is hoog, evenals theoretische prijs van biotickets

> Variatie in bijmenging door jaar heen wordt geminimaliseerd om off-spec risico te minimaliseren1) Quote markers: Premium Gasoline 95RON 10ppm FOB North West Europe,

Ethanol fuel grade anhydrous in europe spot FOB Rdam T2Bron: ICIS, Bloomberg

Page 14: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

Wanneer sprake is van hogere bijmenging in de gekoc hte blend kunnen eindgebruikers minder ver rijden op een voll e tank

TOELICHTING

> Ethanol heeft een lagere energiedichtheid, waardoor benzine blends met hoog ethanol aandeel minder energie-inhoud hebben

IMPACT BIJMENGING OP ENERGIEDICHTHEID 1)

40,0

37,5

Ethanol

ETBE

Ene

rgie

dich

thei

d [M

J/ltr

]

Effecten van bijmenging op energiedichtheid brandstoffen

14Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx

aandeel minder energie-inhoud hebben

> Energiedichtheid van MTBE/ETBE is hoger en vormt goed alternatief voor bijmengen van ethanol (incl. lagere damp-spanning), deze telt echter minder mee volgens de RED-telling

> Een veel beperkter issue voor diesel aangezien de energetische waarde van diesel en biodiesel min of meer gelijk is

> In principe loopt het aantal gereden kilometers per tank terug naarmate de bijmengingen hoger is, waardoor de totale benzine-consumptie toeneemt

0,0 2,0 4,0 6,0 8,0 10,0 12,0 14,0

27,5

32,5

35,0

37,5

30,0

0,0

ETBE

Biodiesel

Calorisch aandeel (RED)biobrandstoffen [%]

Ene

rgie

dich

thei

d [M

J/ltr

]

Diesel

Bijmeng verplichting2010 - 2020

1) ETBE wordt in RED voor slechts 47% meegeteld als biobrandstof

Bron: RB analyse

Page 15: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

Veel van de meerkosten zijn voor eindgebruikers nie t zichtbaar waardoor de markt voor alternatieven niet wordt gep rikkeld

TOELICHTINGMEERKOSTEN BIOBRANDSTOF [ mln EUR 2009]

> De meerprijs van de biobrandstof per liter is wel zichtbaar in marktprijzen, maar is niet differentiërend doordat de meerkosten worden

Duurdere brandstof

Meer brandstof

Maatschappelijke kosten biobrandstoffen in 2009

15Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx

122

1.89725

1.750

57

Blendprijs

2.509

Meerverbruikdoor lagere

energie-inhoud

5

Prijsverschilbiobrandstof

per liter

Fossielebrandstof

2.447

differentiërend doordat de meerkosten worden omgeslagen in de prijzen aan de pomp en resulteren in marktbrede duurdere brandstof

> De lagere energiedichtheid ("prestatie") is bij aankoop en verbruik niet zichtbaar voor de consument, en leidt ongemerkt tot meer brandstofverbruik (meer liters). Effect is momenteel nog beperkt door geringe bijmenging van vooral ETBE (hogere energie dichtheid) in plaats van ethanol

> door gebrek aan zicht op reële meerkosten van biobrandstof bestaat geen prikkel richting producenten om met alternatieven met een betere (energetische) prijs/prestatie verhouding te komen

Benzine

Diesel

Bron: RB analyse

Page 16: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

C. Groen gas vormt een aantrekkelijk alternatief dat maximaal ~ EUR 120 mln op verduurzaming van transport kan be sparen

16Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx

Page 17: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

✓✓✓✓

Nederlands groen gas vormt wellicht een aantrekkeli jk alternatief voor het realiseren van de RED verplichtingen in tr ansport

Lokalegrondstoffen

Lokale

CRITERIA + TOELICHTING

Alternatieven voor realiseren RED 10% doelstelling

BIOETHANOL BIODIESEL ELEKTRISCH

✗✗✗✗ ±±±± ✓✓✓✓ ✓✓✓✓

✗✗✗✗ ✓✓✓✓ ✓✓✓✓ ✓✓✓✓

Economische impact van productie met lokale grondstoffen

Economische impact van lokale

GROEN GAS1)

17Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx

Lokaleproductie

Tweedegeneratie

Aansluitinginfrastructuur

Kosten

Emissies

Bereik

1) Groen gas inzet in transport als bio-CNG of bio-LNG

✗✗✗✗ ✓✓✓✓ ✓✓✓✓ ✓✓✓✓

✗✗✗✗ ±±±± ✓✓✓✓ ✓✓✓✓

✓✓✓✓ ✓✓✓✓ ✗✗✗✗ ±±±±

✓✓✓✓ ✓✓✓✓ ✗✗✗✗ ✓✓✓✓

✓✓✓✓ ±±±± ✓✓✓✓ ✓✓✓✓

✓✓✓✓ ✓✓✓✓ ✗✗✗✗ ±±±±

Economische impact van lokale opwerking van biobrandstoffen

Is herkomst (op korte termijn) van tweede generatie ter vermijding

food-for-fuel issues (dubbeltelling)

Mate waarin gebruik kan worden gemaakt van bestaande

infrastructuur

Kosten van transport op korte en middellange termijn

Impact op emissies (CO2, NOx, fijnstof, etc.)

Bereik met een "volle tank"

Bron: RB analyse

Page 18: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

Om de duurzaamheidsdoelstellingen voor transport en kel met groen gas te realiseren is in theorie 660 mcm per j aar nodig

6,32,7

MCM EQUIVALENT 1)GROEN GAS INZET VOOR DUURZAAM TRANSPORT IN 2020 [PJ ]

Alternatieven voor realiseren RED 10% doelstelling

18Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx

20,8

20,8

37,9

Doelstellinggroen gas

in transportin 2020

REDcorrectie

dubbeltelling

44,2

Duurzameelektriciteit

REDcorrectie

dubbeltelling

DoelstellingduurzaamtransportNAP 2020

REDequivalent

doelstellingbiobrandstoffen

Bron: RB analyse

Doelstellinggroen gas

in transportin 2020

657

1) Groen gas equivalent in mcm obv Slochteren 31,65 MJ per Nm3

Page 19: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

25

30

ECN

De kosten van bio-CNG en bio-LNG is sterk afhankeli jk van het soort biomassa en de schaal van vergisting en upgra ding

Kosten inschatting groen gas

GROEN GAS PRODUCTIEKOSTEN SCHAALEFFECT PRODUCTIE BIO-CNG

25

30Ontwikkeling

schaalgrootte en kosten bio-CNG

19Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx

0

5

10

15

20

25

0 500 1.000 1.500 2.000 2.500

ECN

Maximaal potentieel [mcm]

ECN

ECN

CE

JEC

JEC

CE

Bron: ECN, CE delft, Ecofys, Joint Research Center (JEC), OrangeGas, RB analyse

0

5

10

15

20

25

0 2.000 4.000 6.000 8.000 10.000

Capaciteit [Nm3/h]

kosten bio-CNG productie uit

covergisting van mais en vetKostenaanname

voor analyses20 EUR per GJ

prijs 1 jan. BioCNGexcl. accijns1)

Prij

s [E

UR

per

GJ]

1) Prijs EUR 0,81 per kg op 1-1-2011 is 21,3 EUR/GJ – accijns 1 EUR per GJ, ofBasisbedrag SDE in 2010: €ct 63,5 per Nm3 is 20 EUR per GJ

RWZIStortgas

GFTMest co-vergistingMonovergisting (energiegewas)

Page 20: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

De inzet van 660 mcm groen gas in transport bespaar t maximaal ~ EUR 120 mln kosten voor verduurzaming van transpo rt in 2020

TRADITIONELE BIOBRANDSTOFFEN [mln EUR p.a.] 1) VERVANGING GROEN GAS [mln EUR p.a.] 1)

410,6

38%

Bioethanol/ETBE

Duurzame elektriciteit

Biodiesel

Vergelijking maatschappelijke traditionele kosten biobrandstoffen en groen gas

BESPARINGMAATSCHAPPELIJKE

KOSTEN ~120 mln

20Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx

2020

15%

46%

38%

2016

292,4

10%

46%

44%

2012

210,7

7%

39%

54%

202020162012

15%8%

201,6

250,4

287,7

37%

22%

21%

19%

54%

78%

24%

22%

Groen gas

1) kosten van voldoen aan RED verplichting, rekening houdend met dubbeltelling van 2e generatie biobrandstoffen

Bron: RB analyse

KOSTEN ~120 mln EUR IN 2020

Page 21: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

Productie van groen gas in Nederland versterkt teve ns de nationale economie en ondersteunt de ontwikkeling van de biob ased economy

…. ONTWIKKELING NATIONALE ECONOMIE

• Voorkomt import van buitenlandse biobrandstoffen en daarmee "weglekken" van middelen uit de NL economie

…. ONTWIKKELING BIOBASED ECONOMY

• Door verwaarding van afvalstromen kunnen specifieke bioraffinageprocessen die nu kostentechnisch nog niet uitkunnen,

Productie van groen gas in Nederland versterkt …..

21Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx

van middelen uit de NL economie

• Creëert secundaire inkomstenstroom en werkgelegenheid voor o.a. agrarische sector en afvalverwerkende industrie door verwaarden van residu stromen

• Reduceert omvang van residu stromen en daarmee kosten voor verwerking

• Biedt mogelijkheden voor kennisvalorisatieen uitbouw van (exporteerbare) industriële activiteiten rondom groen gas

• Maakt gebruik van bestaande gas infra-structuur en borgt toekomstige waarde van gasrotonde

kostentechnisch nog niet uitkunnen, haalbaar worden

• Door inzetten op meer productie van groen gas wordt dus een sterke impuls gegeven aan de ontwikkeling van bioraffinage binnen de biobased economy

• Door inzetten van hoogwaardig groen gas wordt het aantrekkelijker de totale biomassaproductie in Nederland te verhogen en zo schaal-effecten te realiseren (PGG schat meer dan 10 miljoen ton extra potentieel)

Page 22: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

D. De inzet van groen gas in transport is vooral int eressant als deze het duurdere bioethanol vervangt

22Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx

Page 23: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

Uitgaande van de calorische waarde van biotickets z ou groen gas in 2009 in principe vooral ethanol hebben kunnen ve rvangen

60

Economisch haalbaarheid inzet groen gas in transport in 2009

GROEN GAS VS ETHANOL GROEN GAS VS BIODIESEL

60Kosten van groen gas min bioticket opbrengst

(uit vermeden ethanol blending kosten) is goedkoper dan kosten van benzine. Groen

Kosten van groen gas min bioticket opbrengst (uit vermeden biodiesel blending kosten) is

duurder dan kosten van diesel. Groen gas is

✗✗✗✗✓✓✓✓

23Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx

0

20

40

0

20

40

Biotickets (calorisch)

2009 2009

Diesel

Biotickets (calorisch)

Groen gas Groen gasEU

R p

er G

J

EU

R p

er G

J

goedkoper dan kosten van benzine. Groen gas is dus een aantrekkelijk alternatief voor

voldoen aan bijmeng verplichting1)

duurder dan kosten van diesel. Groen gas is dus geen aantrekkelijk alternatief voor

voldoen aan bijmeng verplichting1)

1) Uitgaande van 1e generatie ethanol en 2e generatie biodiesel

Benzine

Januari December Januari December

Page 24: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

De huidige waarde van biotickets ligt nu onder de r eële waarde –voor inzet van groen gas moet eerst de markt beter functioneren

60

Economisch haalbaarheid inzet groen gas ter vervanging van ethanol

GROEN GAS VS ETHANOL 1) TOELICHTING

> Bioticket prijs wordt momenteel (in theorie) bepaald door prijsverschil tussen ethanol en benzine op volumetrische basis en niet op

24Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx

0

20

40

Benzine

Biotickets (volumetrisch)

2009

Groen gasEU

R p

er G

J

1) Uitgaande van 1e generatie ethanol

benzine op volumetrische basis en niet op calorische basis

> Dit effect is voor biodiesel in de praktijk geen probleem vanwege de meer vergelijkbare energiedichtheid t.o.v. diesel

> De inzet van groen gas zou desondanks in 2009 nog steeds goedkoper zijn geweest dan de inzet van ethanol. Omstreeks juni zou de inzet van groen gas (in theorie) echter gedurende korte tijd duurder zijn geweest

> In de praktijk ligt de prijs van biotickets mogelijk nog (substantieel?) lager – door gebrek aan markttransparantie zijn afwijkingen en vervolgens oorzaken niet eenduidig vast te stellen

Januari December

Page 25: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

De onderwaardering van bio-tickets kan in principe gecompenseerd worden door de inzet van SDE subsidies voor groen g as transport

60

GROEN GAS VS ETHANOL GROEN GAS VS BIODIESEL

60

Effect compensatie van SDE subsidie groen gas

25Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx

0

20

40

0

20

40

Biotickets (volumetrisch)

2009 2009

Diesel

Biotickets (volumetrisch)

Groen gas Groen gasEU

R p

er G

J

EU

R p

er G

J

1) Uitgaande van 1e generatie ethanol en 2e generatie biodiesel 2) Uitgaande van 2009 SDE onrendabele top voor mest-covergisting (€ct 58,3-30,3 per Nm3)

Groen gas – SDE 2)Groen gas – SDE 2)

Benzine

Januari December Januari December

Page 26: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

E. Ondanks de economische voordelen van groen gas za l de transportvraag in 2020 door de infrastructuur beper kt zijn

26Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx

Page 27: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

Rijden op groen gas is qua brandstofkosten en emiss ies in principe aantrekkelijker dan rijden op biodiesel en ethanol

Vergelijking kosten en emissies biobrandstoffen1)

PERSONENAUTO'S VRACHTVERVOER

bran

dsto

f + m

eerk

oste

n2) 0,12

0,14Bioethanol (E100)

0,60

Bio LNG covergisting

Excl. accijnsIncl. accijns

Excl. accijnsIncl. accijns

27Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx

EU

R p

er k

ilom

eter

bran

dsto

f + m

eerk

oste

n

1) Pure bioethanol en biodiesel voor vergelijkingsdoeleinden, kosten zijn gebaseerd op groothandelsprijzen, dus excl retailmarges2) Extra kosten voor aanpassing infrastructuur en voertuigen

0,00

0,02

0,04

0,06

0,08

0,10

0,00 0,05 0,10 0,15 0,20

CO2 kg/km

Biodiesel (B100)

Bio CNG stortgas

Bio CNG covergisting

CNG

Diesel0,00

0,20

0,40

0,0 0,5 1,0 1,5

CO2 kg/km

Biodiesel (B100)

Bio LNG stortgas

Bio LNG covergisting

LNG

Diesel

Bron: CE Delft, RB analyse

Page 28: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

Het aantal voor (groen) gas geschikte voertuigen is in Nederland vergeleken met andere landen vooralsnog echter bepe rkt

Internationale vergelijking marktaandeel aardgasvoertuigen

1,8

Marktaandeel [%]

PERSONENAUTO'S VRACHTVERVOER

16,4

Marktaandeel [%]

28Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptxBron: National Gas Vehicle Association

0,4

0,0

0,2

0,1

60 7000

0,6

CNG voertuigen [’000]

0,3

80

0,5

20 40

1,6

4

0,4

3

1,2

0,8

0,0

CNG/LNG voertuigen [’000]

10 5 1902 27

Page 29: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

Onder andere het geringe aantal CNG/LNG tankstation s weerhoudt particulieren en bedrijven er vooralsnog van over t e stappen

Aantal aardgas / groen gas tankstations

OVERZICHT NL TANKSTATIONS VERGELIJKING TANKSTATIONS IN NEDERLAND

4.207

29Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptxBron: Fuelswitch.nl, National Gas Vehicle Association

53

66

Aantaltankstations

(2010)

Aantal voertuigenper tankstation

4.207

2.048

Allen

Aardgas / Groen gas

Page 30: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

Zelfs bij sterke groei van het aantal geschikte voe rtuigen bedraagt de maximale vraag in 2020 in de praktijk minder dan 400 mcm

Potentieel groen gas in transport in 2020INSCHATTING POTENTIEEL PERSONENVERVOER

• Omvang CNG wagenpark in 2010 bedroeg 2.800• LPG wagenpark in 2010 ~230.000• Meest ambitieuze EV scenario's: 200.000 in 2020• Realistisch max. potentieel CNG in 2020: 70.000 – CAGR

35%(!) of ong. 1% vervangingsmarkt (2 kcm per voertuig)Personenvervoer

<140 <1,0%1)

Afschatting bovengrens inzet groen gas voor transport

30Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx

35%(!) of ong. 1% vervangingsmarkt (2 kcm per voertuig)

INSCHATTING POTENTIEEL WEGTRANSPORT

• Omvang NL wegtransport 2010: 175.000 voertuigen• Economische levensduur ~10 jaar, vervangingsmarkt ca. 17.500

voertuigen per jaar• Maximaal potentieel 5% fossiele vervangingsmarkt: 9.000 LNG

voertuigen in 2020 (30 kcm per voertuig) – CAGR 30%

INSCHATTING POTENTIEEL BINNENVAART

• Omvang NL binnenvaartvloot 2010: ~7.000 schepen• Economische levensduur ~25 jaar, vervangingsmarkt ca. 280

schepen per jaar• Maximaal potentieel 10% vervangingsmarkt is 60 schepen per

jaar: 600 LNG schepen in 2020

Totaal <398

Binnenvaart

<8

Wegtransport

<250

vervoer<140

<4,0%

<5,0%

<1,0%

MARKTAANDEEL [%]VOLUME [mcm p.a]

Bron: BOVAG RAI, HIT, CE Delft, NVGA, RB analyse

1)

2)

2)

1) BioCNG 2) BioLNG

Page 31: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

Een belangrijke drempel voor het grootschalig omsch akelen op groen gas zijn de benodigde investeringen in infras tructuur

Personenvervoer

140

GROEN GAS INZET [mcm p.a.] INVESTERING [mln EUR]

275

VOERTUIGEN INFRASTRUCTUUR

Ordegrootte benodige investeringen in omschakeling infrastructuur naar CNG/LNG

• 70.000 voertuigen• Meerprijs 1.000 –

3.000 EUR per auto

• ~160 voertuigen per station: 450 stations

• Prijs per station

31Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx

Totaal 398

Binnenvaart

8

Wegtransport

250

vervoer

1.450

575

600

3.000 EUR per auto

• 9.000 LNG voertuigen• Meerprijs 20.000 –

30.000 EUR per voertuig

• 600 LNG schepen• Meerkosten schatting

1.000.000 EUR

~300.000 EUR

• 1.000.000 EUR voor toegewijd vulstation voor 20-30 voertuigen: 350 vulstations

• Onbekend, investeringen niet meegenomen

Bron: CE Delft, RB analyse

Page 32: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

F. Er is voldoende potentieel voor groen gas om in z owel de vraag vanuit elektriciteit en warmte als transport te voorzien

32Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx

Page 33: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

Op het eerste gezicht lijkt rijden op groen gas te concurreren met de inzet van biogas en groen gas voor warmte en ele ktriciteit

120

3Hydro

Wind

3Zon

ELEKTRICITEIT

1

1 > Inzet van zonne energie voor elektriciteit of warmte concurreert niet door andere technologieën

> Biomassa in te zetten voor zowel elektriciteit als warmte. Binnen RED

Verduurzaming naar sectoren [PJ]

33Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx

99

3

Biomassa

Geothermisch

Zon

WKK en warmtepompen

Groen gas

Bio-ethanolen bio-ETBE

Biodiesel

11

16

24

12

23

Totaal 310

WARMTE

TRANSPORT

1

2

2

elektriciteit als warmte. Binnen RED geen probleem doordat deze binnen dezelfde doelstelling van 14% valt

> Inzet van groen gas in transport concurreert in principe met inzet in warmte en elektriciteit

> Bij inzet van groen gas in transport hoeft transport door dubbeltelling minder fysiek te verduurzamen

> De totale 14%-verplichting blijft echter van kracht, waardoor hernieuwbare elektriciteit en warmte moet toenemen

Page 34: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

Als wordt uitgegaan van het recent verschenen Natio naal Actie Plan voedt Nederland in 2020 ongeveer 770 mcm groen gas in het gasnet

1,151

Geplande ontwikkeling biogas voor warmte en groen gas invoeding in NAP [mcm]

1)

34Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptxBron: Nationaal Actie Plan voor energie uit hernieuwbare bronnen

770

147

180

214

261

321

381

569

368

209106

2012

286

2010

188

41

20202018

890

2016

628

2014

423

Groen gas (voor gasnet invoeding)

Biogas (voor warmte) 1)

1) mcm in Slochteren equivalent i.e. 31,65 MJ/Nm3

Page 35: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

De groen gas vergistingspotentie van 1,5 à 2 bcm is echter net voldoende om zowel de invoeding- als transportvraag te voldoen

Potentiele vraag en aanbod verhouding in 2020 [mcm]

35Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx

800

500

NieuweinschattingPNG 2010

1,500

PlatformNieuw Gas

2009

3,600

AANBODVRAAG

770

400

381

Totaal

1.551

TransportInvoedingBiogas WKK

Bron: Platform Nieuw Gas, RB analyse

Min

Max

Page 36: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

G. Met gerichte inzet van groen gas in transport kan de NL economie in 2020 ~ EUR 25 mln op verduurzaming besp aren

36Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx

Page 37: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

Door gericht in te zetten op groen gas in transport kan optimaal aan de Nederlandse economie worden bijgedragen

> Zet maximaal in op vervanging van ethanol als biobrandstof door groen gas , waardoor de economische waarde voor Nederland wordt gemaximaliseerd - ethanol (of ETBE/MTBE) zal echter altijd een minimum aandeel hebben in een benzine-blend, vanwege eisen aan het octaangehalte

> Vervang (2 e generatie) biodiesel pas door groen gas als dit (ec onomisch) aantrekkelijk wordt – momenteel is dit nog niet het geval door de relatief hogere kosten van groen gas1)

> Zet in op de ontwikkeling van transparantie in de reële "calorische" waarde van b randstoffen voor eindgebruikers zodat de "transitie" naar groen gas maximaal wordt geprikkeld

37Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx

voor eindgebruikers zodat de "transitie" naar groen gas maximaal wordt geprikkeld

> Zet in op de ontwikkeling van een transparant en liquide handels mechanisme waar de vermeden kosten van bijmenging van biobrandstoffen op calorische basis administratief kunnen worden verhandeld aan o.a. groen gas producenten

> Voorkom verschuiving van verduurzaming in Transport naar Elektriciteit en Warmte , aangezien verduurzaming in Transport doorgaans goedkoper is - door vervanging van 1e

generatie ethanol door 2e generatie groen gas wordt de RED 10% "duurzaam transport doelstelling" met (de helft) minder calorieën bereikt.10% verduurzaming in transport is een minimum, geen maximum!

> Ondersteun groen gas in de transportmarkt tijdelijk met financiële middelen zodat de vraagontwikkeling naar groen gas in transport op gang kan komen en (versneld) kan doorzetten

> Zet maximaal in op ontwikkeling van groen gas produ ctie in Nederland om niet alleen te kunnen voldoen aan vraag van elektriciteit als warmte, maar tegelijkertijd aan transportvraag

1) bio-LNG op basis van dual fuel motoren is mogelijk wel concurrerend met diesel

Page 38: Potentiële rol van groen gas in de duurzame transport doelstellingen Eindpresentatie ... Berger... · 2018. 1. 19. · Eindpresentatie Potentiële rol van groen gas in de duurzame

Door groen gas gericht in te zetten als biobrandsto f gaan de kosten van duurzaam transport voor Nederland met ~ EUR 25 mln omlaag

190

63

411

63

190

Inschatting effect gerichte inzet groen gas in transport op totale kosten [mln EUR p.a.]

NAP 2020 GROEN GAS TRANSPORT SCENARIO

38Potentiele rol van groen gas in transport FINAL.pptx

158

411

Totaal Duurzameelektriciteit

Bio-ethanolbio-ETBE

Groen gas

24

Biodiesel

25

Duurzameelektriciteit

Biodiesel Maat-schappelijke

winst

108

Bio-ethanolbio-ETBE

> Verduurzaming NL finaal energieverbruik volgens NAP

> Transport >90% met biodiesel en bioethanol> Geen inzet van groen gas in transport> Totaal verduurzaming transport 37,9 PJ> 10,3% volgens RED telling

> Geen vervanging biodiesel door groen gas> Bio-ethanol/ETBE vervangen tot minimaal 1,5% volumeaandeel

voor octaangehalte door groen gas (320 mcm) > Totaal verduurzaming transport 37,9 PJ – dus geen

verschuiving van verduurzaming naar elektriciteit of warmte> 12,6% volgens RED telling