Formulier tussentijds assessment

Deelnemer: Karin Bon

School: Sterrenschool de Globetrotter

Eigen waardering

Waardering docent

Portfolio met tussentijdse inschaling op de professionele competenties O V G U O V G U

Opdracht A: EvaluatierapportPersoonlijke doelen en vooruitgang

Reflectie op ervaren knelpunten

Vaststelling nieuwe doelen

O V G U

O V G U

O V G U

O V G U

O V G U

O V G U

Opdracht B: Vijf uitgewerkte thuiswerkopdrachtenOpdracht 1

Opdracht 2

Opdracht 3

Opdracht 4

Opdracht 5

O V G U

O V G U

O V G U

O V G U

O V G U

O V G U

O V G U

O V G U

O V G U

O V G U

Tussenassessment Rekencoöridinator Karin Bon

2

InhoudsopgaveVoorwoord 31. Opdracht 1.1: Eigen reken-wiskunde onderwijs in beeld 4 1.1 Opbouw rekenles 4 1.1.1 Introductie 4 1.1.2 Verwerking 4 1.1.3 Afsluiting 5 1.2 Feedback medestudenten 6 1.3 Reflectie via STARR 62. Opdracht 1.2: Lesobservatie & Coaching gesprek collega 8 2.1 Theoretische onderbouwing 8 2.1.1 Oplossingsgerichte benadering 8 2.1.2 Handelingsgerichte benadering 9 2.2 Lesobservatie en gesprek 10 2.1.1 Voorbereiding 10 2.2.2 Observatie 10 2.2.3 Nagesprek 11 2.3 Reflectie via STARR 123. Opdracht 5.1 Analysen groepsplannen en toetsen 13 3.1 Theoretische onderbouwing 13 3.2 Analyse groepsoverzicht 14 3.3 Gesprek IB 15 3.4 Reflectie via STARR 174. Opdracht 5.4: Diagnostisch rekengesprek 18 4.1 Theoretische onderbouwing 18 4.1.1 Intake 18 4.1.2 Strategie 19 4.1.3 Onderzoek 20 4.1.4 Indicering 22 4.1.5 Advies 22 4.1.6 Behandeling 22 4.2 Reflectie via STARR 235. Opdracht 6.2 Inspiratie collega’s 24 5.1 Leerdoelen 24 5.1.1 Rekentaal 24 5.1.2 Getallen en bewerkingen 24 5.1.3 Meetkunde 265.2 Reflectie via STARR 286. POP & Verslag intakegesprek 29 6.1 Gecijferdheid 31 6.1.1 STARR gecijferdheid 32 6.2 Vakdidactiek 34 6.2.1 STARR vakdidactiek 35 6.3 Vakgerichte communicatie en collegiale consultatie 37 6.3.1 STARR Vakgerichte communicatie en collegiale consultatie 38 6.4 Beleid 40 6.4.1 STARR beleid 427. Bronnen 438. Bijlagen 44 Bijlage 1 Individueel leerling overzicht 44 Bijlage 2 Groepsoverzicht rekenen 45 Bijlage 3 Groeidocument 48 Bijlage 4 Zien leerling-vragenlijst A. 50 Bijlage 5 Individueel handelingsplan 56 Bijlage 6 Presentatie 57

3

VoorwoordMijn naam is Karin Bon, ik ben 40 jaar en woon in Spijkenisse. Ik ben direct na het behalen van mijn diploma MDGO SPW aan de slag gegaan als managementassistent. Na een aantal jaar besloot ik mijn droom waar te maken en ben ik in 2007 gestart met de PABO in deeltijd. In 2011 heb ik mijn diploma gehaald en sindsdien werk ik als leerkracht op de Sterrenschool ´De Globetrotter’.

Sterrenschool ‘De Globetrotter’ bestaat uit twee vestigingen, waarvan één op het Afrikaanderplein en één in de Hillestraat. Ik ben op het moment werkzaam op de vestiging Afrikaanderplein in groep vier. Ik sta drie dagen voor de klas en ben één dag op school aanwezig voor de begeleiding van mijn collega en administratieve taken. Mijn werkzaamheden betreffen het creëren van een veilig leer- en leefklimaat binnen de klas, waardoor de leerlingen optimaal kunnen presteren. Dit doe ik door het opstellen van een groepsplan waarin de verschillende onderwijsbehoeften staan met het niveau waarop de leerlingen zich prettig voelen.

In de jaren dat ik voor de klas sta, is mijn ontwikkeling niet stil blijven staan en heb ik veel cursussen gevolgd om mij verder te ontwikkelen, waaronder een coaching cursus, Daltoncursus en EHBK. Binnen Sterrenschool ´De Globetrotter’ heb ik te maken met diverse culturen en etniciteiten. Deze kunnen van invloed zijn op het gedrag en de ontwikkeling van een kind. Om die reden heb ik besloten mij meer te verdiepen in deze problematiek en hoe hiermee om te gaan. Om deze reden heb ik 2 jaar geleden mijn Master SEN gedrag afgerond. Omdat ik mij wil blijven ontwikkelen en mijn affiniteit bij het rekenonderwijs ligt, heb ik besloten de opleiding tot rekencoöridinator te gaan volgen.

In dit verslag zijn 5 opdrachten uitgewerkt die ik heb uitgevoerd op Sterrenschool “De Globetrotter”.

4

1. Opdracht 1.1: Eigen reken-wiskunde onderwijs in beeldOm mij verder te bekwamen in goed rekenonderwijs heb ik ervoor gekozen een rijke rekenles met de kinderen uit te voeren. Ter voorbereiding van deze rekenles heb ik een hulpvraag naar de kinderen toe bedacht, waarbij zij kunnen werken aan het lesdoel van deze dag, namelijk het maken en aflezen van tabellen. De methode welke wij hanteren biedt hierin weinig uitdaging. Ik heb ervoor gekozen van alle onderdelen kleine stukjes te filmen om een beter overzicht van de les te krijgen.

1.1 Opbouw rekenles

1.1.1 IntroductieIk heb op het bord een probleem geschetst en gezegd dat ik de hulp van de kinderen nodig heb. Ik wil van alle klassen weten hoeveel kinderen, jongens en meisjes, er in de klas zitten. Hoe kunnen we hier achter komen? Hoe gaan we dit doen?https://youtu.be/hGVNrNmpVYMDe kinderen kwamen tijdens de instructie met goede ideeën om alle aantallen te gaan verzamelen. Ze dachten goed mee en waren erg betrokken bij de les. Ik vond dit erg mooi om te zien hoe graag de kinderen mij wilde helpen, zonder dat zij in de gaten hadden dat we aan het rekenen zijn. Ik had deze betrokkenheid van te voren wel ingeschat, maar ik had verwacht dat ik ze meer zou moeten sturen richting haalbare oplossingen en dit was niet het geval. Voor een volgende keer zou ik deze instructie ook niet anders doen, omdat zowel de betrokkenheid en de duidelijkheid van de opdrachten duidelijk was voor de kinderen. Met betrekking tot mijn eigen onderwijs repertoire betekent dit dat ik goed kan inschatten waar de kinderen zich op dit moment bevinden op de leerlijn en de betrokkenheid bij het helpen van de leerkracht.

1.1.2 VerwerkingDe kinderen komen stuk voor stuk terug met het aantal jongens en meisjes per groep en ik noteer dit op het digibord. Nadat we alle gegevens  hebben verzameld, leg ik uit wat ik nu van ze verwacht. Ik wil graag overzichtelijk hebben hoeveel jongens en meisjes er op school zitten. Hoe kunnen we dit doen?https://youtu.be/bCyA3T7HkawDe kinderen gaan in tweetallen bij de klassen vragen hoeveel leerlingen zij in de klas hebben en uit hoeveel jongens en hoeveel meisjes de klassen bestaan. Ieder tweetal gaat naar een andere groep om zo het onderwijs in deze groepen niet teveel te hinderen. 1 Groep was niet aanwezig om aantallen te verzamelen, maar het tweetal dat deze groep moest onderzoeken, is op eigen initiatief op zoek gegaan naar iemand die hen hierbij kon helpen en zij hebben uiteindelijk ook de gegevens kunnen verzamelen. Het feit dat zij zo graag de goede aantallen wilden hebben, vond ik een mooi bewijs van de betrokkenheid en het feit dat ze deze opdracht erg serieus namen. Ik weet dat de kinderen het altijd leuk vinden als zij informatie mogen gaan vragen bij andere leerkrachten dus dit enthousiasme had ik wel verwacht, echter dat ze de opdracht zo serieus zouden nemen, was voor mij een verrassing. Toen de kinderen terugkwamen met alle gegevens heb ik deze op het digibord verwerkt. Dit zal ik de volgende keer in een document doen wat op het bord staat, zodat dit ook uitgedraaid kan worden en de kinderen dit op hun tafel kunnen leggen. Het voordeel hiervan is dat de kinderen een eigen werkplek kunnen kiezen om aan deze opdracht te werken. Eenmaal met alle gegevens op het bord zijn we in overleg gegaan hoe we deze gegevens nu goed kunnen weergeven. Dit vonden de kinderen een lastigere opdracht dan ik had gedacht. Ik had gedacht dat zij direct met het voorstel van een staafdiagram zouden komen om per klas jongens en meisjes in te vullen. Ik heb hier iets meer sturing in moeten geven dan ik had verwacht. Ik heb kort een voorbeeld op het bord gezet, waardoor zij de opdracht beter begrepen. Voor een volgende keer zal ik deze stap uitgebreider behandelen en met meer voorbeelden op het bord voor verduidelijking zorgen. Ik merk dat ik het gevoel had dat de kinderen deze opdracht beter in hun werkschrift

5

kunnen maken dan als ze de hele opzet zelf moeten verzinnen. Dit daagt de kinderen uit om zich verder in dit doel te ontwikkelen. Door deze “vrije” opdracht leren de kinderen zelf tot oplossingen komen en een manier bedenken om een goede staafdiagram te maken. Deze opdracht leert mij dat ik vaker een rijke rekenles kan inzetten om een doel te bereiken en hierbij de methode meer los te laten. Het feit dat ik dit nu gedaan heb, vertelt mij dat ik genoeg vertrouwen heb in mijn rekenonderwijs om de kinderen deze vrijheid te geven. Ik vertrouw erop dat de kinderen de juiste kennis bezitten om dit tot een goed einde te brengen.

De kinderen gaan in tweetallen aan het werk met het maken van een staafdiagram.https://youtu.be/V8aje4pc8ywToen de kinderen eenmaal aan de slag gingen, merkte ik dat sommige kinderen de opdracht nog wel erg moeilijk vonden en het lastig vonden om aan de slag te gaan. Met hier en daar een kleine aanwijzing konden de kinderen echter snel weer aan het werk. Het mooie hiervan vind ik dat de kinderen durven aan te geven dat zij het moeilijk vinden en daarbij hulp van de leerkracht durven vragen. Daarna zij zij geheel zelfstandig verder gegaan met deze opdracht. Af en toe kwam er nog een vraag van de kinderen, waarbij ik ze heb gestimuleerd zelf tot een oplossing te komen. Een mooie opmerking van een van mijn leerlingen was: “Juf, u zei dat ik het kon en toen kon ik het ook.” Ik vind het mooi om de kinderen het vertrouwen te geven wat ze nodig hebben om zich verder te ontwikkelen.

Voor een volgende keer zal ik proberen mijn rekenzwakke kinderen aan elkaar te koppelen, zodat zij niet worden overheerst door de rekensterke kinderen. Ik zag bij twee tweetallen dat dit gebeurde en heb op dit moment ingegrepen door de vragen bij de rekenzwakke leerling te leggen. Na wat hulp konden ook zij goed meewerken aan de opdracht en werden betrokken bij de verwerking door hun maatje. Ik merk dat het ook tijdens een rekenles erg belangrijk is hoe de verstandhouding is tussen leerlingen onderling, maar ook tussen leerkracht en leerling. Door hen het vertrouwen te geven dat zij het kunnen, durven zij ook aan de slag te gaan. Daarbij benoem ik ook dat ze foutjes mogen maken en dit geeft het vertrouwen wat ze nodig hebben. Ik ben sterk in het geven van zelfvertrouwen aan de kinderen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen.

1.1.3 AfsluitingTot slot evalueer ik het leerdoel en vraag ik aan de kinderen wat ze hebben geleerd.https://youtu.be/p0XIkp1C_YcWe hebben alle staafdiagrammen in de gang bij elkaar opgehangen en hebben deze besproken. Ik was erg blij met het resultaat van de diagrammen. Zij hadden bijna allemaal de gegevens goed kunnen verwerken en duidelijk in beeld gebracht. Voor een volgende keer zou ik met een andere leerkracht afspreken dat zij het naar haar of hem mogen brengen met een korte toelichting, zodat zij het idee hebben dat er ook iets met hun inzet wordt gedaan. Nu heb ik het enkel klassikaal met hen besproken en hebben we samen naar de resultaten gekeken. De kinderen waren erg trots op het resultaat en hebben deze staafdiagrammen de volgende dag allemaal aan hun ouders laten zien. Dit laat zien hoe belangrijk het is om hetgeen gemaakt is en waar ze trots op zijn zichtbaar op te hangen.

1.2 Feedback medestudenten

6

Tijdens de les hebben mijn medestudenten de film gekeken en ik kreeg hierbij de volgende tips en tops.

Tops: Je stelt goede vragen. Je begint de les met de vraag: ”Kunnen jullie mij helpen?” Dit is een sterk begin van de les. Daarnaast stel je veel vragen met hoe, waardoor je veel uit de kinderen laat komen.Ieder kind krijgt een gelijk taak. Alle kinderen mogen naar een groep om informatie te halen en er is geen verschil in kinderen.De les is erg betekenisvol en de kinderen zijn hierdoor erg betrokken bij de les.Je hebt wel aan het doel gewerkt, zonder de materialen van de methoden te gebruiken.

Tips:Als een kind aangeeft dat het de opdracht niet snapt, lijkt het alsof je gewoon doorgaat. Probeer hier aandacht aan te besteden.Tijdens de evaluatie stel je veel gesloten vragen. Benoem nogmaals het lesdoen en maak weer een koppeling naar de vraag in het begin. Door die koppeling te maken, maak je context weer compleet en sluit je de les goed af.

1.3 Reflectie via STARRSituatieDit schooljaar ben ik gestart met Post HBO Rekencoöridinator. Voor deze opdracht heb ik een rekenles van mij gefilmd. Voor deze rekenles heb ik gekozen voor een rijke rekenles, omdat dit voor mij een nieuwe manier van lesgeven is. Ik heb de les voorbereid door een goede opdracht voor de kinderen te bedenken, waarbij zij aan het doel van deze dag zouden werken.

TaakVoor deze opdracht was het mijn taak om het goed voor te bereiden. Dit heb ik gedaan door de opdracht uit te denken en te zorgen dat de materialen klaar lagen voor het verwerken van deze opdracht. Alvorens ik gestart ben met deze rijke rekenles, heb ik mijn collega’s gevraagd of zij het een probleem vonden als de kinderen met een korte vraag hun les inkwamen. Zij hadden hier geen bezwaar tegen. Daarnaast was het mijn taak om de introductie leuk en boeiend te houden om de betrokkenheid van de kinderen te waarborgen.

ActieBij aanvang van de les heb ik gevraagd aan mijn stagiaire of zij de les in etappes wilde filmen, zodat alle aspecten van de les goed zichtbaar werden. Daarnaast heb ik gezorgd dat alle spullen (A3 vellen, kleurtjes en linialen) klaar liggen. Aangezien wij bekend zijn met het feit dat wij gefilmd worden tijdens een les, was dit voor de kinderen niet bijzonder. Ik heb hier verder dan ook geen aandacht aan besteed. Tijdens de instructie heb ik teruggeblikt op eerdere lessen welke wij gehad hebben met.Tijdens het zoeken naar oplossingen heb ik samen met de kinderen serieus naar elk idee gekeken. Is deze oplossing haalbaar of is er een betere manier? Net zo lang tot we met zijn allen de beste manier hebben gevonden waar we het allemaal mee eens waren. Zo werd de betrokkenheid van de kinderen alleen maar groter.

ResultaatDe kinderen waren erg betrokken bij de les en vonden het erg leuk om de juf te helpen met het uitzoeken van deze gegevens. Ze hebben actief meegedaan en kwamen met goed oplossingen. De vragen die zij stelden waren voornamelijk gericht op het doel, al is er ook wel een vraag geweest als: “Juf, met welke kleur moet ik werken?”. Tijdens de instructie heb ik teruggeblikt op eerdere lessen welke wij gehad hebben met betrekking tot het doel. Ik heb gevraagd wat een tabel is en wat een grafiek is en of zij kunnen benoemen wat de verschillen zijn. Tijdens de verwerking heb ik kort aan de leerlingen gevraagd hoe zij de staafdiagram

7

gingen maken en of zij nog vragen hadden. Bij kinderen die al iets verder waren, heb ik gevraagd of zij mij de staafdiagram wilde uitleggen en waar het verschil tussen de maatjes groot was, heb ik kort een aantal vragen gesteld, zodat beide het leerdoel zouden bereiken. Aan het einde van de les had ieder tweetal een duidelijke staafdiagram gemaakt en waren de gegevens welke wij verzameld hadden goed zichtbaar. Ik heb gevraagd of zij de staafdiagrammen van andere kinderen wilde lezen en die konden ze goed aflezen. Door deze controle weet ik dat de kinderen het doel hebben bereikt. Zij hebben en zelf een goede staafdiagram gemaakt, maar konden de andere staafdiagrammen ook lezen.

Reflectie Ik vond dit een erg leuke en leerzame manier voor de invulling van de rekenles. Aan het begin vond ik het wel spannend, omdat ik gewend ben om via de methode de lessen aan te bieden en deze vast te houden. Door het geven van deze les durf ik deze soms los te laten, zolang er aan het leerdoel gewerkt wordt. De kinderen waren erg enthousiast, wat mij nog meer motiveert om mijn rekenlessen vaker deze invulling te geven. Voor een volgende keer wil ik de kinderen nog meer vrijheid geven en ook echt het uitgewerkte proberen uit te voeren. Dit maakt de betrokkenheid nog groter, waardoor de kinderen zich nog meer zullen ontwikkelen. Daarnaast wil ik een volgende keer meer rekening houden met de niveaus van de kinderen. Ik wil meer de rekenzwakke leerlingen met elkaar laten werken op hun niveau en de rekensterke kinderen ook op hun eigen niveau. Zo kunnen alle niveaus op hun eigen niveau naar een oplossing en eindproduct toe werken.

8

2. Opdracht 1.2: Lesobservatie & Coaching gesprek collega2.1 Theoretische onderbouwingIedereen heeft diverse mogelijkheden en kwaliteiten. Het beste uit deze mogelijkheden en kwaliteiten van de mensen halen is de essentie van het coachen. Het is aan een coach om dit uit degene die gecoacht wordt te halen (http://mens-en-samenleving.infonu.nl/psychologie/44398-kenmerken-van-coachen.html).

Coachen heeft diverse doelen. De coach zal de gecoachte moeten uitdagen, stimuleren en begeleiden in zijn ontwikkeling. Tevens kan het als doel hebben om de werkprestaties en/of kwaliteit van het leven te verbeteren. Als coach moet je gericht zijn op de doelen van de gecoachte, gericht op de toekomst met respect voor elkaar (http://mens-en-samenleving.infonu.nl/psychologie/44398-kenmerken-van-coachen.html).

Om een coachingsgesprek te kunnen voeren zijn er een aantal stappen welke genomen kunnen worden voor het voeren van een goed coachingsgesprek (Visser & Veenman, 2009). Stap 1: opening van het gesprekZorg ervoor dat de gecoachte zich op zijn gemakt voelt, spreek de verwachtingen naar elkaar uit, hoe lang duurt het gesprek. Laat de gecoachte weten dat dit gesprek in vertrouwen plaatsvindt.Stap 2: definiëren van de vraagLaat de gecoachte de huidige situatie beschrijven en beschrijf naar aanleiding van gerichte vragen een goede hulpvraag op. Stap 3: formuleren van de gewenste situatieDe gecoachte geeft aan wat de gewenste situatie is en de coach kan door middel van concrete vragen deze helder krijgen. Stap 4: Opstellen actieplanSamen gaan de coach en de gecoachte op zoek naar nieuwe alternatieven door middel van brainstormen tot zij tot een concreet actieplan zijn gekomen. Stap 5: afsluiten van het gesprekDe coach vraagt de gecoachte of deze blij is met het opgestelde actieplan en of deze kan inschatten hoe succesvol het plan zal zijn. Tevens worden er bij de afsluiting afspraken gemaakt voor observatie.

2.1.1 Oplossingsgerichte benaderingDe oplossinggerichte benadering is gebaseerd op het sterkteperspectief (Kayser, 2010). Dit houdt in dat het makkelijk is om bij coaching uit te gaan van problemen die de gecoachte heeft, maar bij deze benadering wordt vanuit de oplossing gewerkt in plaats vanuit het probleem. Door te zoeken naar deze sterke kanten is er geen ruimte voor een schuldvraag of veroordeling van de gecoachte (Saleeby, 1992). Hierdoor kan er gekeken worden naar een oplossing. Daarnaast zijn er enkele basisprincipes voor oplossingsgericht coachen:- Focus niet op het probleem, maar op de oplossing;- Richt je op de toekomst;- Iedereen heeft beschikbare hulpbronnen;- Er zijn altijd succesvolle uitzonderingen (Kayser, 2010).

Om het doel juist geconcretiseerd te krijgen kan er gebruik gemaakt worden van de wondervraag. Dit is een vraag om de gecoachte gedetailleerd te laten beschrijven hoe de situatie eruit zou zien als het probleem door een wonder verdwenen was. Het doel is het verschuiven van de aandacht van de kant van zijn problemen naar zijn wensen. Als de coach de wondervraag stelt, is het van belang dat deze stiltes laat vallen, zodat de gecoachte de tijd en ruimte krijgt om hier goed over na te denken (De Shazer & Dolan, 2013).Om de verbeterde situatie goed in kaart te brengen, kan er gebruik gemaakt worden van de schaalvraag. Deze vragen worden ingezet aan het begin van het gesprek om aan te geven waar de gecoachte zich nu bevindt en waar het aan het einde graag wil zijn. Deze

9

vragen kunnen ook tussentijds worden ingezet om het vertrouwen van de gecoachte te verhogen (De Shazer & Dolan, 2013). Als nulpunt bij een schaalvraag kan overigens ook gekozen worden voor het moment dat de gecoachte besloot hulp in te schakelen, in plaats van het worst case scenario (Berg & Szabó, 2005).

2.1.2 Handelingsgerichte benaderingIn tegenstelling tot de oplossingsgerichte benadering gaat deze benadering uit van het probleem, om vandaar uit eventuele oplossingen te adviseren (Pameijer & van Beukering, 1997).Bij deze benadering volgt men de volgende stappen:DiagnosestellingHierbij gaat het om de onderkenning van het probleem en een mogelijke verklaring.IndicatiestellingWat willen we veranderen binnen welke termijn? En hoe en waar kunnen we dit realiseren?AdviseringWelke concrete aanbevelingen kunnen we doen? Dit is een van de grootste tegenstellingen met de oplossingsgerichte benadering, gezien de oplossinggerichte benadering de oplossing vanuit de gecoachte komt. Er wordt nagenoeg geen advies gegeven.

Zowel met de handelingsgerichte als met de oplossingsgerichte benadering kan men gebruik maken van de ijsberg van Mc Clelland (Lingsma & Scholten, 2001). Deze gaat ervan uit dat er competenties zijn die meetbaar en zichtbaar zijn. Hier gaat men uit van gedrag, kennis en vaardigheden. Echter zijn er ook aspecten welke niet zichtbaar en meetbaar zijn. Hierbij kunt u denken aan houding en mentaliteit. Dit is te vergelijken met de ijsberg (figuur 4). Een klein gedeelte is maar zichtbaar.

Figuur 4: ijsberg Mc Clelland (http://www.jettencoaching.nl/ijsbergmodel-mcclelland/)

10

2.2 Lesobservatie en gesprek2.2.1 VoorbereidingIk heb contact opgenomen met een collega uit groep 4 om een afspraak te maken voor een lesbezoek tijdens de rekenles. In de handleiding staat dat er deze les wordt gewerkt aan de leerlijn meetkunde en basisvaardigheden optellen en aftrekken. Het betreft een herhalingsles waarin de behandelde doelen in de voorgaande lessen worden ingeoefend.

Mijn collega heeft als doel dat de kinderen betrokken zijn bij de rekenles. Dit wil zij doen door verschillende werkvormen toe te passen en de instructie kort en krachtig te houden (bijlage 1). De werkhouding binnen deze groep is op het moment minimaal en mijn collega wil graag tips ontvangen om dit te verbeteren. Ik zal tijdens mijn observatie 3 kinderen observeren. Het betreft een kind uit het intensieve arrangement, een kind uit het basisarrangement en een kind uit het verdiepte arrangement. Zo wil mijn collega inzicht krijgen hoe de betrokkenheid per arrangement is tijdens de rekenles.

Zelf wil ik de opbouw van de rekenles schoolbreed in kaart brengen en dit zal ik bij deze observatie direct meenemen. In een kort voorgesprek hebben wij onze verwachtingen uitgesproken en een lesontwerpformulier ingevuld.

2.2.2 ObservatieIk heb de observatie zo ingedeeld dat ik eerst het feit benoem (f), dan de reactie van het kind (r) en tot slot mijn eventuele interpretatie (i).Ik heb vooral 3 kinderen in de gaten te gehouden. Dit zijn Z., J. en K.

F: De leerkracht vraagt naar het doel van de les van vandaag. R: O. zegt: “We moeten goed opletten en heel hard werken.”I: Kinderen zien nergens het doel visueel en op deze manier is de vraag misschien erg abstract.

F: De lk telt af om te gaan automatiseren. De kinderen maken in 4 minuten zo veel mogelijk sommen om dit te automatiseren. R: De kinderen tellen mee en gaan direct aan de slag. Z. is het na 3 minuten zat en klaagt dat de sommen erg moeilijk zijn. K. zit om zich heen te kijken.I: Ik kijk naar de sommen en de kinderen hebben sommen tot 100 met erbij en eraf. Dit zijn geen automatiseringssommen voor groep 4, dus ik snap dat sommige kinderen vastlopen op deze sommen.

F: De lk leest de som van de dag voor met betrekking tot klokkijken. Ze staat hierbij voor de klas, zonder visuele ondersteuning. R. Z. zit met zijn potlood te spelen en hangt aan zijn tafel. Roept door de klas dat hij het antwoord weet. J. zit in zijn werkboek te bladeren en kan geen antwoord geven als hij een beurt krijgt van de lk. K. zit met haar kladblok te spelen en schrijft geen antwoord op. I. De kinderen moeten in 1 keer de som tot zich nemen, waar niet ieder kind toe in staat is. K. weet de som al niet meer. . Z. weet snel het antwoord en wil dit direct vertellen. Moet te lang wachten tot de som wordt besproken. J. wil graag aan het werk en het duurt hem allemaal te lang.

F: Lk start instructie met de opdracht de getallen in tientallen en eenheden te verdelen. K. krijgt de beurt en moet hier lang over nadenken. Lk legt haar de stappen uit. R: J. en Z. zitten te spelen met alles wat er op hun tafel ligt. I: Deze uitleg duurt te lang, waardoor deze kinderen zich gaan vervelen.

F: Na 30 min. gaan de kinderen aan de verwerking beginnen. R.: Z. gaat niet aan het werk en zit 6 minuten met zijn potlood te spelen, om zich heen te kijken en aandacht van de lk te zoeken. K. pakt haar schrift en gaat aan het werk. J. had zijn schrift al open liggen en gaat direct aan het werkt.

11

I: Z. heeft geen zin om te werken. Na dit aan hem gevraagd te hebben, kan hij niet verwoorden waarom hij geen zin heeft. Het kan meerdere oorzaken hebben.

Tijdens de verwerking:Z. weet niet wat hij wel en niet moet of mag maken. Hij werkt staand en maakt hierbij veel geluid.K. wordt afgeleid door de extra instructie en houdt deze tafel constant in de gaten. Zij is erg op de lk gericht. J. is aan het werk en laat zich nergens door afleiden. (Bijlage 3)

F: Lk sluit de les af door een korte evaluatie. Ze vraagt de kinderen wat een makkelijke som is en wat een moeilijke som was. Ze geeft beurten. R: De kinderen welke geobserveerd worden steken geen van drie hun vinger op. I: Kinderen zijn niet betrokken bij de evaluatie.

2.2.3 Nagesprek

Na de observatie hebben mijn collega en ik een kort feedback gesprek gehad waarbij ik de “groene kaart” heb gebruikt om goed feedback te geven. Deze feedback heb ik gegeven door eerst duidelijk het feit te benoemen, daarna de reactie van de kinderen. Tot slot heb ik min eigen interpretatie eraan gegeven. Zo heb ik een aantal opvallende punten besproken.

De lk gaf aan dat ze het erg prettig vond dat ik in de klas kwam kijken en gaat een aantal tips invoeren welke ik heb aangegeven en we spreken af dat ik over een aantal weken nogmaals kom kijken om te kijken of de veranderingen aanslaan.

Ik merkte op dat tijdens het gesprek de lk vaak teruggreep op het gedrag van de groep en dat veel manieren hierdoor nog niet mogelijk zijn in de verwerking en de instructie. Als tip heb ik aangegeven dat ze met de schaalvraag kan werken. Dit kan zowel met de gehele groep als met een individu. Zij zou dit met haar duo collega bespreken en zij komt hierop terug.

Tips:Doel: Maak het doel visueel.Automatiseren: maak de sommen makkelijker, en voeg tabel toe waar zij vorderingen kunnen bijhouden.Som van de dag: Maak het visueel en eventueel 2 sommen ivm verschillende niveausInstructie: maak hier gebruik van niveau groepen. Verdiept kan al aan het werk. Maak deze kort en krachtig.Verwerking: laat verwerking op niveau maken.Evaluatie: Laat doel nogmaals benoemen en vraag of deze is behaald.

Tops:Doel: doel duidelijk herhaald voor de kinderen.Automatiseren: aftellen, zodat iedereen klaar zit. Som van de dag: alle kinderen betrokken bij deze som.Instructie: voorkennis opgehaald en kinderen beurten gegeven. Verwerking: Kinderen weten wat ze moeten doen en gaan aan het werk.Evaluatie: Kinderen moeilijke en makkelijke som laten benoemen en waarom.

2.3 Reflectie via STARRSituatieDit schooljaar ben ik gestart met Post HBO Rekencoöridinator. Voor deze opdracht heb ik een coachingsgesprek gevoerd met een collega op het punt van rekenen. Om een goed

12

gesprek te kunnen voeren, heb ik mij eerst verdiept in de theorie welke erbij hoort.. Dit coachingsgesprek vindt plaats met een collega uit groep 4 welke moeite heeft met de invulling van haar rekenles en hoe zij alle niveaus binnen de groep voldoende aandacht kan geven.

TaakHet was mijn taak om coachingsgesprekken met een collega te voeren. Ik heb mij voorbereid op de gesprekken door de observatie goed voor te bereiden en daarna veel notities te maken tijdens de observatie. Tijdens het gesprek heb ik gebruik gemaakt van de manier waarop wij binnen school feedback geven. Ik ben uitgegaan van de feiten en wat ik duidelijk heb gezien en wat het effect op de kinderen is. Het kunnen voeren van een productief coachingsgesprek is van belang in mijn nieuwe functie als Rekencoöridinator, waarin in collega’s zal moeten coachen in de omgang met eventuele rekenproblemen.

ActieOm een goed gesprek te voeren heb ik mij eerst in de theorie verdiept, waarna ik een goede voorbereiding heb gemaakt op de observatie.. Ik vond dit gesprek aan het begin wel lastig, gezien ik tijdens deze gesprekken een andere rol heb dan leerkracht, namelijk Rekencoöridinator. Echter gedurende het gesprek voelde ik mij steeds meer op mijn gemak, waardoor dit ook steeds beter ging. Ik heb het gesprek als zeer prettig en leerzaam ervaren. Om een nog beter resultaat te krijgen, hebben wij een vervolg afspraak gemaakt om te kijken of de oplossingen welke wij samen hebben gevonden ook goed kunnen worden toegepast in de klas en het gewenste effect hebben.

ResultaatDoor het bestuderen van de theorie weet ik nu welke opbouw er in een gesprek zit en dat vragen onder de waterlijn van groot belang zijn om tot een goede oplossing te komen. Daarnaast past de oplossingsgerichte aanpak het beste bij mij, maar ik heb daarin als leerdoel dat ik meer achterover moet leunen en een luie coach moet zijn. Door dit gesprek nu geoefend te hebben met mijn collega kan ik mijn andere collega’s in de toekomst ondersteunen en begeleiden tot het vergroten van hun bekwaamheid.

ReflectieIk vond het prettig om het gesprek in een veilige omgeving te oefenen. Ik heb gemerkt dat mijn collega mij als volwaardig persoon heeft benadert en mijn tips en tops serieus heeft genomen. Ik vond het aan het begin wel lastig om in de rol van rekencoordinator te kruipen, maar gedurende het gesprek merkte ik dat ik veel van mijn kennis kon delen. Mijn collega gaf aan dat zij mij dankbaar was voor de tips, maar het ook fijn vindt te horen wat er wel goed ging. Ik zal in het vervolg mijn gesprekken voeren door middel van het geven van feiten en het effect wat het op kinderen heeft. Daarnaast zal ik ervoor waken dat ik zowel tips als tops zal benoemen.

13

3. Opdracht 5.1 Analysen groepsplannen en toetsen3.1 Theoretische onderbouwingOp Sterrenschool ‘De Globetrotter’ wordt gewerkt met groepsplannen waarin zowel het didactisch als het pedagogisch handelen in wordt vastgelegd. Dit is terug te vinden in de 1-zorgroute (Clijsen, 2007).Een groepsplan bevat schriftelijke richtlijnen voor het onderwijs aan alle leerlingen in de groep. Het beschrijft de didactische en pedagogische doelen voor het komende half jaar en beschrijft wat de leerlingen nodig hebben om deze doelen te behalen.

Het doel van het werken met een groepsplan is dat de leerkracht bewuster en beter omgaat met verschillen in de groep en bewuster omgaat met leerlijnen binnen een methode.

Op Sterrenschool ‘De Globetrotter’ wordt gewerkt met Handelings Gericht Werken (HGW). HGW is erop gericht de kwaliteit van het onderwijs en de begeleiding van alle leerlingen te verbeteren. Het is een systematische manier van werken, waarbij het aanbod afgestemd is op de onderwijsbehoeften en de basisbehoeften van de leerlingen (Clijsen, 2007). Aan de hand van de kindkenmerken wordt gekeken welke onderwijsbehoeften de betreffende leerling heeft. Het onderwijs wordt daarop aangepast (Kerpel, z.j.). Dit is terug te vinden in de handelingsplannen die de leerkrachten opstellen, evalueren en aanpassen (Baur & de Leeuw, 2014). Bij HGW is de houding van de leerkracht heel belangrijk. De leerkracht gaat goed om met de verschillen tussen leerlingen. De leerkracht geeft een heldere, kwalitatief goede instructie, die stapsgewijs is opgebouwd. De instructie is afwisselend, met veel interactie tussen leerling en leerkracht. Voorafgaand aan de les wordt het lesdoel besproken en geëvalueerd t aan het einde van de les (Kerpel, z.j.).Ook is goed klassenmanagement van groot belang, want dat kan problemen voorkomen en ervoor zorgen dat alles soepel loopt. Vanuit het inspectierapport is gebleken dat basisschool ´De Globetrotter’ aan al deze eisen voldoet (Inspectie van het onderwijs, 2015). Zoals eerder aangetoond (zie 1.4.1) werkt basisschool ‘De Globetrotter’ al handelingsgericht op niveau 2 van de preventiepiramide (Deklerck, 2011).

Het eerste uitgangspunt vanuit de leerkracht moet zijn dat de onderwijsbehoeften van het kind centraal staat (Pameijer & Van Beukering, 2006). Niet wat heeft het kind?, maar wat heeft het kind nodig? Om dit goed in kaart te brengen, wordt gebruik gemaakt van de theorie van Bronfenbrenner. Bronfenbrenner (1917-2005) is de grondlegger van de ecologische pedagogiek. Ecologie is de studie van relaties tussen organismen en hun omgeving (risico-protectief).Deze theorie houdt rekening met de diverse systemen welke invloed hebben op de ontwikkeling van kinderen, te weten (Strang, 2005): Microsysteem: De omgeving waarmee het kind dagelijks te maken krijgt, bv het gezinMesosysteem: De omgeving net buiten het microsysteem, bv schoolExosysteem: De omgeving welke te maken heeft met de bredere sociale context, bv buurt waarin het kind opgroeit.Macrosysteem: Alles wat buiten de eerder genoemde systemen valt en welke invloed hebben op de ontwikkeling van het kind.

14

figuur 1: invloeden leren leerling

Rekening houdend met de risicofactoren tegenover de protectieve factoren van de kinderen. Om een goed inzicht te krijgen in het welbevinden en de ontwikkeling van het kind vinden zij het belangrijk om gesprekken met de kinderen te voeren. Door deze gesprekken kan de leerkracht beter afstemmen op de onderwijsbehoefte. In dit groepsplan wordt aan de hand van de toetsresultaten gekeken of een kind goed gedijt. Als dit niet het geval is, gaat de leerkracht op zoek naar zowel de risicofactoren en protectieve factoren.

Doelen worden op groepsniveau vastgesteld en de beginsituatie wordt geanalyseerd (Pameijer, Van Beukering & De Lange, 2009).

Vervolgens wordt er gekeken wat een kind nodig heeft om deze doelen te behalen. Wat doe je nu al goed? Wat kun je nog doen? Wat wil je nog doen? Wanneer ben je tevreden?? Wie doet dan wat? Welke aanvulling van buiten de klas is wenselijk? (Meijer, 2009). Hoe voorkomen we dat dit kind deze doelen niet behaalt? Als doelen helder en haalbaar zijn, stimuleert dit de leerling (Veenman e.a., 1993).

3.2 Analyse groepsoverzichtAan de hand van de afgenomen CITO toets rekenen heb ik een overzicht uitgedraaid van de resultaten en de groei welke de kinderen hebben doorgemaakt.

Figuur 2: overzicht vaardigheidsgroei

Zoals te zien is 60% van de leerling voldoende of meer gegroeid dan volgens de doelen is gesteld. Voor een goede analyse heb ik de toetsen van de kinderen welke achteruit gegaan zijn of niet voldoende zijn gegroeid erbij gepakt.Zo bleek bij 1 jongen dat hij vorig jaar 0 fout had, waardoor hij nu met 2 fouten achteruit gaat. Bij een tweetal leerlingen wordt de taal en het lezen een probleem. Een is gediagnosticeerd met TOS en 1 heeft dyslexie. Dit kan een oorzaak zijn van de daling. Het blijkt namelijk bij analyse van de toets dat zij voornamelijk bij de verhalen en tekstsommen fouten maken. Er zijn een tweetal kinderen welke gedaald zijn in vaardigheid, ondanks de extra instructie (rekensprint). Na analyse blijkt dat zij de opdrachten met “nieuwe” lesstof onjuist beantwoorden en hier een daar kleine rekenfoutjes maken. Het nadeel van Cito is dat er enkel naar het antwoord wordt gekeken en niet naar de manier van rekenen.

15

Na analyse van de laatste rekentoets blijkt namelijk dat alle kinderen ruimschoots hun doelen behalen (80% juiste van de methode).

De conclusie die ik hier uit kan trekken is dat de kinderen gedijen in het klassenklimaat dat er heerst en dat zij de doelen welke zij in groep 5 moeten beheersen, tot nu toe voldoende beheersen. De pedagogische aanpak van de kinderen blijft hierdoor gelijk, echter zal er naar de didactiek en onderwijsbehoeften moeten worden gekeken inzake he taalaanbod en eventueel met betrekking tot de resultaten welke rekensprint biedt.

3.3 Gesprek IBIk heb een groepsoverzicht met de IB-er besproken naar aanleiding van de CITO toetsen welke in januari zijn afgenomen. Met betrekking tot de analyse vindt zij het belangrijk om te kijken wat er gedaan is, waardoor een kind is gegroeid. Wat heeft de leerkracht gedaan wat ervoor gezorgd heeft dat het kind een groei heeft doorgemaakt.Daarnaast wil zij dat er goed gekeken wordt naar waarom kinderen niet groeien, wat zijn eventuele belemmerende factoren voor het kind. Dit kan zowel bij de leerkracht liggen, als bij het klassenklimaat. Tot slot wordt er een foutenanalyse gemaakt n.a.v. de analyse van CITO. De leerkracht vult deze in na de toets en maakt een analyse op de meest gemaakte fouten. Dit wordt niet per opdracht gekeken, maar globaal op welke leerlijn de leerling uitvalt. Echter bij een aantal kinderen welke onvoldoende gegroeid zijn, wordt er dieper op ingegaan waar de uitval voornamelijk ligt.

figuur 3: analyse rekencito in percentages

Het blijkt dat de uitval over het algemeen genomen bij meten ligt. Ik zal hier dus in het volgende blok meer aandacht aan besteden. Daarnaast ligt veel foutmarge binnen het optellen en aftrekken en dan voornamelijk in de context. Ik zal de volgende periode de kinderen tijdens de som van de dag, de som laten tekenen. Uit onderzoek uitgevoerd door Anton Boonen in het kader van zijn proefschrift blijkt dat het gebruik van een visuele oplossingsstrategie (het maken van beelden/tekeningen/visuele representaties) het oplossingsproces in veel gevallen kan vergemakkelijken. Door dit samen met de kinderen te oefenen zullen zij dit ook tijdens de toetsen en het maken van de sommen kunnen toepassen (Boonen, 2013/2014).

De resultaten van het onderzoek van Boonen vormden de basis voor de ontwikkeling van een instructie die leerlingen visueel-schematisch representaties leert maken. De instructie bestaat uit 5 essentiële stappen:1. het doorlezen van de tekst2. het ‘begrijpen’ van de tekst, laat de kinderen de tekst omzetten in eigen woorden en onderstreep de belangrijkste informatie. 3. het visualiseren van de probleemsituatie, laat kinderen een tekening maken van de tekst.4. het uitrekenen van de rekenopgave, door middel van de som.5. het controleren van het antwoord.

Tijdens dit gesprek komt naar voren dat het groepsplan geen werkdocument is, maar een document wat aanwezig moet zijn. Naar aanleiding van deze conclusie hebben wij

16

besloten een nieuwe groepsoverzicht/groepsplan te ontwikkelen welke beter werkbaar is voor zowel de leerkracht als de IB-er. Zij ontwikkelen dit overzicht en de leerkracht gaat deze de komende tijd gebruiken. Na 3 maanden evalueren zij dit groepsoverzicht en zullen zij bespreken of dit schoolbreed wordt doorgevoerd.

In de bijlagen staan de leerlingen individueel met de daarbij behorende belemmerende en stimulerende factoren (bijlage 1). Ook is het nieuwe groepsoverzicht toegevoegd (bijlage 2).

Tijdens dit gesprek hebben de lk en de IB-er ideeën uitgewisseld en besproken wat er echt in een groepsplan hoort. Hierbij kwamen zij op de volgende punten:- doel voor de volgende periode- didactisch handelen- pedagogisch handelen- onderwijsbehoeften- verschillende arrangementen

Daarnaast moet het een werkdocument worden wat makkelijk gepakt wordt, aangepast wordt en voor eventuele invallers makkelijk te lezen is. Ook moet het voor de kinderen inzichtelijk zijn in welk arrangement zij zitten. Hierdoor besluiten we de diverse arrangementen een kleur te geven, zodat er in 1 oogopslag te zien is, wat welk arrangement is. Per kind zijn de onderwijsbehoeften aangegeven en pedagogisch handelen. Al het extra werk wordt bij didactisch handelen neergezet, zodat ook dit makkelijk is terug te vinden.

Dit groepsoverzicht zal voorin de klassenmap zitten, zodat het makkelijk toegankelijk is. Het overzicht met individuele leerlingen wordt een document wat mee kan naar de volgende klas als overdracht. Het groepsoverzicht daarentegen wordt geëvalueerd en eventueel aangepast voor de volgende periode. In de klas hangt een doelenbord voor zowel spelling als rekenen. Hierop staan de doelen die deze periode behaald moeten worden en naar aanleiding van een pre toets weet de leerkracht waar de kinderen nog moeite mee hebben. Kinderen kunnen zelf ook aangeven als ze ergens nog extra instructie in willen. Op deze manier worden de leerlingen eigenaar van hun eigen leerproces. Deze manier van werken zal worden geëvalueerd en eventueel worden ingevoerd door heel de school.

De leerkracht zal per dag/week in de weekplanning een korte evaluatie doen van dingen die opvallen in de klas met betrekking tot de onderwijsbehoeften / leerbehoeften. Dit kan later worden meegenomen in de analyse van een toets.De leerkracht en de IB-er spreken af om over 1 maand weer bij elkaar te komen om kort te bespreken wat de bevindingen zijn van deze manier van werken.

17

3.4 Reflectie via STARRSituatieDit schooljaar ben ik gestart met Post HBO Rekencoöridinator. Voor deze opdracht heb ik een analyse gemaakt van de rekencito en deze besproken met mijn IB-er. Voor deze opdracht heb ik eerst zelf een analyse uitgevoerd en deze daarna besproken met mijn ib-er.

TaakHet was hierin mijn taak om in eerste instantie de Cito toets rekenen bij mijn groep af te nemen. Daarnaast heb ik een afspraak gemaakt met de IB-er om deze Cito toets te bespreken. Om deze bespreking goed voor te bereiden zal ik voorafgaand aan deze bespreking zelf een analyse maken met betrekking tot deze Cito toets. Bij deze analyse wordt niet alleen gekeken naar het cognitieve deel, maar ook naar het sociaal emotionele deel van het kind. Op Sterrenschool “de Globetrotter” zijn wij van mening dat dit bijna net zo belangrijk is.

ActieIk ben gestart met de afname van de Cito toets rekenen. Nadat ik deze toets heb nagekeken en ingevoerd, heb ik ook het analyseformulier van Cito ingevoerd. Naar aanleiding van deze analyse heb ik een globale analyse gemaakt met betrekking tot de gehele groep. Deze analyse heb ik uitgediept door te kijken waarom kinderen wel of niet gegroeid zijn en welke invloeden hierin van belang zijn geweest. Dit is een actie welke ik altijd onderneem, dus ik voel mij vertrouwd bij deze handelingswijze. Aangezien het merendeel van mijn groep gegroeid is of waarvan het goed te onderbouwen was waarom zij niet gegroeid zijn, heb ik aan gegeven dat ik graag een nieuwe uitdaging wil. Wij zijn op het moment met school in ontwikkeling met betrekking tot een groepsplan / groepsoverzicht. Ik heb samen met mijn IB-er een nieuwe opzet gemaakt en ben hier nu mee aan het werk en wij zullen dit spoedig evalueren. Ik vind dit een uitdaging, omdat niemand blij is met het maken van de groepsplannen en ik graag betrokken wordt bij eventuele veranderingen op dit gebied. Ik ben erg handig met ICT dus zijn overzichten voor mij makkelijk aan te passen. Ik heb de documenten aangepast en dit besproken in een parkeersessie met het hele team. Ik heb onderbouwd hoe we tot dit ontwerp zijn gekomen en een aantal collega’s zijn dit document ook gaan proberen. Dit vind ik erg fijn, want hieruit blijkt dat wij rekening hebben gehouden met de goede aspecten en toch alle gegevens hierin kwijt kunnen.

ResultaatHet resultaat is dat ik goed inzicht heb in de stimulerende en belemmerende factoren binnen mijn groep. Daarnaast heb ik een document ontwikkeld wat makkelijker te gebruiken is en minder tijd kost om aan te passen. Daarnaast is dit document makkelijk door te geven naar een andere groep, omdat dat alleen de didactiek en evt. kleuren aangepast moeten worden. Dit zorgt voor tijdswinst en eventueel minder druk. Ondertussen zijn wij in gesprek met LeerUniek voor het maken van groepsplannen en overzichten, dus als wij zouden overstappen zijn mijn documenten onnodig geworden. Dit is jammer, maar als het nog meer tijd scheelt heel welkom. Ik kan dan wel mijn documenten gebruiken om LeerUniek direct goed in te voeren en compleet aan te vullen voor mijn collega.

ReflectieIk vind het een blijk van vertrouwen als mensen je vragen om mee te denken over een nieuw document met betrekking tot het maken van groepsplannen. Het analyseren van de toetsen en groepsplannen blijft een tijdrovende klus waar tijd voor gemaakt moet worden. Tijd die er niet altijd is. Ik merk dat deze analyse wel resultaat oplevert, doordat je nu goed gekeken hebt, waar de uitval zit. Voortaan zal ik ook meer tijd aan de analyse geven, zodat de kinderen optimaal kunnen groeien. Echter moet hier wel tijd voor worden gemaakt, zodat dit goed kan gebeuren.

4. Opdracht 5.4: Diagnostisch rekengesprek18

4.1 Theoretische onderbouwingVoordat ik een diagnostisch gesprek ga voeren, heb ik mij eerst verdiept in de vaardigheden welke de leerkracht moet hebben (1.6). Bij de handelingsgerichte diagnostiek gaat het om het nemen van de volgende stappen. DiagnosestellingHierbij gaat het om de onderkenning van het probleem en een mogelijke verklaring.IndicatiestellingWat willen we veranderen binnen welke termijn? En hoe en waar kunnen we dit realiseren?AdviseringWelke concrete aanbevelingen kunnen we doen adviseren (Pameijer & van Beukering, 1997)?

Deze zijn vervolgens uitgewerkt in de volgende vijf fases:IntakefaseWat weten we al over de aanmelding, hoe komt het en hoe stemmen we onze werkwijze af op de hulpvraag?StrategiefaseWelke stappen nemen we bij deze casus? Is onderzoek noodzakelijk of kunnen we deze fase overslaan?OnderzoeksfaseOnderzoek naar de factoren van kind die mogelijk van invloed zijn op de problemen.Integratie- en indicatiestellingsfaseWelke factoren zijn van invloed en wat is de aard van de interactie? Op basis hiervan zal een advies gegeven worden rekening houdend met de mogelijkheden van school en ouders. AdviesfaseInformatie overdracht en overleg met school en ouders over dit advies (Pameijer & van Beukering, 1997).

4.1.1 Intake De doelstelling van de intakefase in informatie verzamelen zodat de strategie bepaald kan worden. Als het onderzoek buiten de school plaats vindt is het ook belangrijk om afstemming te bereiken. Om de diagnostiek goed af te stemmen is het van belang te kijken naar de visie op de oorzaak van de problemen. Het gaat hierbij om attributies: redenen waaraan de problemen zijn toe te schrijven (Stevens, Werkhoven, Castelijns, & Jager, 1996). Deze kunnen betrekking hebben op het kind, onderwijsleeromgeving of op het gezin. Tot slot wordt er bij de intakefase gekeken naar de reeds genomen maatregelen en wat werkte en wat niet.

Gegevens vanuit schoolA. is een jongen uit groep 4 van 7 jaar en 1 maand. Zijn overgang naar groep 4 was discutabel, met betrekking tot zijn lees- en rekenniveau. Dit is voor de leerkracht de reden om uit te zoeken waar A. moeite mee heeft tijdens het rekenen. Om een goed beeld te krijgen van zijn belemmerende en stimulerende factoren, heeft de leerkracht een groeidocument ingevuld (zie bijlage 3). Deze wordt gebruikt op basisschool ‘de Globetrotter’ bij kinderen welke extra ondersteuning nodig hebben. In groep 3 heeft A. al veel moeite met rekenen. Hij heeft een maand onderwijs gemist wegens afwezigheid in verband met overgang naar andere school. Op de CITO toetsen heeft hij een DLE van <5 en leerrendement van 4, waar hij minimaal 12 punten had moeten groeien.Ook heeft A. veel moeite met de methode gebonden toetsen en behaalt zijn gestelde doel niet. Hij valt hier voornamelijk uit op getalrelaties en getalbegrip. Uit de eerste twee toetsen van groep 4, blijkt dat hij dit moeilijk blijft vinden. A. spiegelt de getallen boven de 20.A. werkt uit het maatschrift, wat inhoudt dat hij met dezelfde leerstof bezig is, maar makkelijkere sommen krijgt in de verwerking. In het handelingsplan van rekenen zit A. in het intensieve arrangement. Hij krijgt extra aandacht d.m.v. productgerichte feedback,

19

extra tijd op de computer en verlengde instructie.A. zit nu 3 maanden in groep 4 en laat een lichte groei zien met betrekking tot rekenen. Hij zit ook hier in het intensieve arrangement. In groep 4 richten zij zich extra op de doelen welke per blok beheerst moeten worden en hier krijgt hij extra instructie in door het gebruik van materialen. A. maakt veel gebruik van blokjes, rekenrek, kralenketting en de getallenlijn. A. vindt het prettig om bij de leerkracht te zitten en met deze materialen te werken. Echter aan zijn eigen tafel, wil hij het graag zelf kunnen, zonder materiaal. Tijdens de rekenles begint A. altijd met 4 minuten automatiseren met erbij en eraf sommen onder de 10. Deze worden niet nagekeken, maar is voor het inslijpen van deze sommen. Vervolgens staat er een som van de dag op het bord, waarbij de kinderen de som uit het verhaal moeten halen of een verhaal bij de som moeten maken. Hierna start de rekeninstructie. A. krijgt twee keer per week pre teaching op de instructieles van de volgende dag. Tijdens de instructie van de volgende dat heeft hij hierdoor een succeservaring, omdat hij antwoord kan geven op de vragen van de leerkracht. Drie keer per week wordt er met A. sommen geflitst onder de 20. Dit gaat op tijd, omdat is gebleken dat A. erg gevoelig is voor het competitie element en nu iedere keer zijn eigen tijd wil verbeteren. Gesprek met de oudersUit het gesprek met moeder kwamen de volgende punten:De zus van A. heeft ook veel moeite met rekenen. Zij is naar het SBO gegaan. Moeder probeert A. thuis te helpen met het werk wat hij van school meekrijgt om te oefenen. Echter komt zij hier niet altijd aan toe in verband met activiteiten na schooltijd. Moeder is weer naar de oogarts geweest met A., zijn ogen hebben moeite met het lang focussen. Ze moet nu 4 maanden oefeningen doen en als het niet verbeterd, moet hij zijn oog afplakken. Moeder accepteert het niveau van A. zoals het is, echter wil zij hem wel zoveel mogelijk helpen waar mogelijk. Ze trekt wel haar beslissing in twijfel over het laten overgaan van A.. Zij heeft er in groep 3 aan gedacht om A. naar een andere school over te plaatsen in verband met onvrede van de aanpak van de problematiek van haar dochter. Tot slot laat A. geen grote betrokkenheid zien volgens het LVS ‘Zien’ (bijlage 2).

4.1.2 Strategie In deze fase wordt gekeken wat we al weten en wat we nog meer willen weten en waarom? In deze fase worden de problemen geclusterd. Er worden hierbij vijf clusters gehanteerd: werkhoudingsproblemen, leerachterstanden, cognitieve en functieontwikkeling, sociaal-emotionele problemen en medische problemen (Pameijer & van Beukering, 1997). Tevens zal er tijdens deze fase een hypothese worden geformuleerd, deze kan betrekking hebben op het kind, onderwijsleeromgeving en gezin. Eenmaal deze hypotheses opgesteld, ontstaan er per hypothese een onderzoeksvraag.

Clustering van probleemgedragWerkhoudingA. heeft een gemiddelde taakgerichtheid, hij is niet snel afgeleid en werkt graag samen. Hij denkt snel dat hij iets wel kan, als het dan niet lukt, vraagt hij niet om hulp, maar probeert het zelf op te lossen. Thuis wil hij niet graag extra voor school oefenen. Hij heeft het druk met andere naschoolse activiteiten. LeerontwikkelingA. heeft veel moeite met rekenen en spelling. Met lezen heeft hij een sprong gemaakt van beheersing M3 naar beheersing E3 in 2 maanden. Bij rekenen heeft hij veel moeite met automatisering, gebruikt nog veel zijn vingers. A. beheerst met moeite de handelingen tot 20 en de handelingen tot 100 lukken niet tot nauwelijks. Bij spelling heeft hij veel moeite met het aanleren en inprenten van de nieuwe categorieën. Cognitieve ontwikkelingA. heeft in groep 3 veel dagen gemist, waardoor voor ons nu niet te achterhalen is of zijn achterstand komt door gemiste leertijd of een te lage intelligentie. Dit is nog niet getest. Sociaal-emotionele ontwikkeling

20

Na het invullen van het sociaal emotioneel volgsysteem ‘Zien’ blijkt A. weinig betrokken te zijn bij het leerproces. Hij is een rustige jongen in de klas en heeft veel vriendjes, waar hij graag mee samenspeelt en werkt. Lichamelijke ontwikkelingHij heeft een afwijking aan zijn ogen, welke verder wordt onderzocht.

Hypothesen kenmerken kindA. laat waarschijnlijk weinig betrokkenheid zien door het feit dat zijn ouders school niet belangrijk achten door het vele thuis laten en naar een andere school willen laten gaan. A. heeft waarschijnlijk lage verwachtingen van zijn mogelijkheden in verband met aangepast werk op het gebied van rekenen. kenmerken leraar en groepDe leerkracht is mogelijk onvoldoende in staat door de grote niveauverschillen in de groep, de instructie af te stemmen op het niveau van A. Dit zorgt ervoor dat deze niet aansluiten bij de reeds aanwezig kennis. De leerkracht neigt naar interne attributie. Leerling krijgt benadrukt dat hij rekenen en spelling moeilijk vindt, door aangepaste werk en vele extra instructie. Dit bevestigt het beeld dat A. van zichzelf heeft. kenmerken oudersOuders bevestigen dat A. het nu eenmaal moeilijk vindt en dat zij dit herkennen in hun dochter. Dit motiveert A. niet tot extra inspanningen het beter te doen.

OnderzoeksvragenWat is verklaring van het rekenprobleem en op welk niveau zit A.? Welke strategieen past A. toe bij het oplossen van sommen? Is het onderwijsaanbod afgestemd op de behoeften van A.? Hoe beleeft A. een taaksituatie?

4.1.3 OnderzoekIn deze fase wordt er onderzoek gedaan naar de hypothese en antwoord gegeven op de onderzoeksvraag (Pameijer & van Beukering, 2015). De manier van onderzoeken wordt bepaald door de vragen welke in de strategiefase zijn gesteld. Er wordt tijdens het onderzoek vooral rekening gehouden met de protectieve factoren van de leerling.

Om een goed beeld te krijgen van het rekenniveau van A. wil de leerkracht graag weten wat zijn werkelijke DLE is en waar A. op uitvalt. De leerkracht zal de DLE toets afnemen en hier een diagnostisch gesprek aan koppelen. Dit zal plaatsvinden op 8 maart. Aan de hand van de volgende vragen wil de leerkracht uitzoeken hoe het zit met de rekenvaardigheid van A.Getallen– Hoe zit het met de kennis van de structuur van getallen?– Doorziet het kind de structuur van de telrij?– Kan het kind getallen plaatsen op de getallenlijn?– Heeft het kind enig idee van de grootte van de getallen?Bewerkingen– Kan het kind de bewerkingen uitvoeren?– Welke strategieën past het kind toe?Toepassingen– Kan het kind de kennis van de getallen en de bewerkingen toepassen?– Weet het kind welke bewerking het moet uitvoeren?Tevens zal de leerkracht de leerling de vragenlijst van ‘Zien’ laten afnemen om inzicht te krijgen in de sociaal emotionele ontwikkeling van A. Na het afnemen van de DLE toets blijkt dat A. op het rekenniveau van halverwege groep 3 zit. De leerkracht gaat nu het gesprek aan met A.. Tevens neemt zij de instaptoets van Maatwerk rekenen af om te kijken waar A. op uitvalt.

Uit het diagnostische gesprek is gebleken dat A. enkel de spongen van 2-5-10 kan maken vanaf het begin na hem even op weg geholpen te hebben. Als hij sprongen moet maken

21

vanaf een ander getal dan 0 dan lukt dit hem niet. A. heeft moeite met het begrijpen van de opdrachten welke gegeven worden. De leerkracht legt deze kort uit, waarna hij aan de slag gaat. Het splitsen onder de 10 doet hij duidelijk op zijn vingers. Bij de telrij kijkt hij enkel naar het eerste getal en niet wat hij met de getallen moet doen. Als de leerkracht hem hierop wijst, blijkt dat hij moeite heeft met het terugtellen van 100 tot 0. Bij het klokkijken heeft hij moeite met het uitleggen wat hij doet. Als we mondeling sommen bespreken lijkt hij zich de sommen niet te herinneren. Bij het opschrijven van de getallen draait A. de eenheden en tientallen geregeld om.

Bij de afname van maatwerk blijkt dat hij het automatiseren van sommen tot 10 onvoldoende beheerst, veel moeite heeft met het plaatsen op de getallenlijn en het van klein naar groot zetten van de getallen. Zodra hij de tijd krijgt voor sommen tot 20 en hij zijn vingers mag gebruiken, kan hij deze foutloos maken.

Om na dit onderzoek antwoord te geven op de gestelde vragen: – Hoe zit het met de kennis van de structuur van getallen? – Doorziet het kind de structuur van de telrij?– Kan het kind getallen plaatsen op de getallenlijn?– Heeft het kind enig idee van de grootte van de getallen?Deze vragen worden allen negatief beantwoord. Het kind heeft moeite met de structuur van getallen en de telrij. Hij heeft moeite met de getallenlijn en het inzicht waar hij een getal moet plaatsen. Uit de afname van maatwerk blijkt dat hij ook de grootte van de getallen niet weet. Bewerkingen– Kan het kind de bewerkingen uitvoeren?– Welke strategieën past het kind toe?Het kind kan bewerkingen tot 20 goed toepassen. Hij gebruikt hierbij zijn vingers en telt door. Hij begint bij het getal en telt door middel van zijn vingers verder of terug. Toepassingen– Kan het kind de kennis van de getallen en de bewerkingen toepassen?– Weet het kind welke bewerking het moet uitvoeren?A. heeft moeite met welke bewerking hij moet uitvoeren en de manier waarop hij deze het snelst kan toepassen.

Naar aanleiding van de afname van de vragenlijst van ‘Zien’ blijkt dat A. zich erg prettig voelt in de klas en dat hij zich durft te uiten (bijlage 4). Echter geeft hij zelf aan dat hij moeite heeft met moeilijke dingen en om dan door te zetten om het goed te doen. Ook geeft hij aan dat hij niet altijd graag naar school gaat, als we doorvragen waarom niet, geeft hij aan dat hij het soms te moeilijk vindt.

Na gesprek met de moeder van A. blijkt dat zij dit resultaat heeft verwacht en schrikt hier niet van. Ze herkent in hierin veel van haar dochter, welke in groep 6 nog op niveau van groep 3 rekende. Zij is ondertussen naar het speciaal onderwijs overgestapt. Ze hoopt dat wij hem hierbij kunnen helpen, zodat hij wel plezier in school behoudt.

4.1.4 Indicering Het pedagogisch-didactisch aanbod van de school wordt afgestemd op de behoeften van A., wat inhoudt dat bij rekenen het aanbod wordt afgestemd op zijn niveau en daarbij benadert de leerkracht hem positief. Tevens krijgt A. iedere dag extra instructie of pre teaching. Deze wordt ondersteund door materialen.

4.1.5 AdviesHet advies is om A. bij rekenen een individueel handelingsplan te geven, waarbij rekening wordt gehouden met zijn protectieve en belemmerende factoren. Tevens wordt hierbij rekening gehouden met de klassenorganisatie, houden van de leerkracht en de principes van beloning. Tevens zal het rekenwerk meer op maat worden aangeboden en de extra instructie meer

22

gericht zijn op de aspecten waarop A. uitvalt. A. vertoont echter op meerdere vakken geen groei, waardoor de ouders ook gevraagd is plaats te nemen bij een OZO-overleg. Hierbij zijn de diverse disciplines aanwezig en kan de leerkracht haar hulpvraag bespreken. De resultaten van het handelingsplan voor rekenen zullen hierin worden meegenomen.

4.1.6 BehandelingA. zal de instructie van de rekenles klassikaal blijven volgen. Hierna doet hij de verwerking op niveau op de snappet. Tijdens de extra instructie zal de leerkracht individueel met hem werken aan de onderdelen waarop hij achterstand heeft opgebouwd (bijlage 5). Tijdens de rekenles, en daarbuiten, zal de leerkracht rekening houden met de specifieke onderwijsbehoeften van A., welke opgesteld zijn in het groeidocument (bijlage 3).Bij deze behandeling zal weer begonnen worden bij het leggen van het fundament. Dit houdt in dat de leerkracht weer start met de begripsvorming, daarna krijgt de leerling modellen en strategieen aangeboden, waarna het leert automatiseren en memoriseren, daarna zal hij het flexibel kunnen toepassen (Notten et al, 2014). Om deze fundering goed neer te zetten wordt gebruik gemaakt van het handelingsmodel (figuur 2). De leerkracht zal de leerling eerst het informeel handelen eigen maken door middel van materialen welke aanspreken bij het kind. Hierbij kan gedacht worden aan blokjes, potloden, kinderen enz. Na deze stap gaan we naar concreet voorstellen. Het kind kan de som zelf tekenen. De leerkracht legt een som met materialen welke al eerder gebruikt zijn bij het informeel handelen en laat A. zelf de som tekenen. Al hij dit beheerst zal worden overgegaan naar abstract voorstellen, het tekenen van de som op de getallenlijn en tot slot het formeel handelen (Notten et al, 2014).

Figuur 2: handelingsmodel rekenen (http://wij-leren.nl/rekenproblemen-ERWD.php)

4.2 Reflectie via STARRSituatieDit schooljaar ben ik gestart met Post HBO Rekencoöridinator. Voor deze opdracht heb ik een diagnostisch rekengesprek gevoerd. Ik ben begonnen met een observatie in groep 4 van Sterrenschool ‘De Globetrotter’. Naar aanleiding van gesprekken met de leerkracht, toets- en observatiegegevens hebben wij een leerling uitgekozen welke in aanmerking komt voor dit diagnostisch rekenonderzoek.

TaakOm een goed gesprek te kunnen voeren, heb ik mij eerst verdiept in de theorie en deze uitgewerkt. Vervolgens was het mijn taak om een diagnostisch rekenonderzoek uit te voeren bij een

23

van de leerlingen van Sterrenschool ‘De Globetrotter’. Na afname van dit onderzoek heb ik een handelingsplan opgesteld en in overleg met de leerkracht deze deels uitgevoerd binnen Sterrenschool ‘De Globetrotter’.

ActieNa het lezen van de opdracht heb ik gericht naar de bijpassende theorie gezocht en hier een samenvatting van gemaakt, om zo een goed diagnostisch rekengesprek te kunnen voeren. Na mij verdiept te hebben in de theorie ben ik in de praktijk een diagnostisch onderzoek gestart. In overleg met een collega heb ik een jongen uigezocht welke veel moeite heeft met rekenen en wij benieuwd zijn naar de oorzaak hiervan. Om een goed beeld te krijgen, heb ik zijn dossier gelezen en toetsgegevens van 1.5 jaar geanalyseerd en dit verwerkt in mijn verslag. Naar aanleiding hiervan heb ik onderzoeksvragen opgesteld waar ik graag antwoorden op wilde weten. Door middel van het voeren van een diagnostisch gesprek heb ik hier het antwoorden op gevonden en een handelingsplan opgesteld. Dit handelingsplan ben ik gaan uitvoeren.

ResultaatEr blijken vele instrumenten om te onderzoeken welke domeinen een leerling moeilijk vindt. Echter mogen wij als leerkracht geen dyscalculie diagnosticeren dus gebruik van die instrumenten is voor hen niet nodig. Als leerkracht ben je beperkt in de keuze van je instrumenten en afhankelijk van wat er op school aanwezig is. In het theoretische gedeelte heb ik antwoord kunnen geven welke technieken er gebruikt kunnen en welke vragen er gesteld kunnen worden om tot een antwoord op de onderzoeksvraag te komen. Door bij opdracht 2 een diagnostisch gesprek voor te bereiden en zelf uit te voeren heb ik geoefend in het voeren van een goed diagnostisch gesprek. Hier zijn een aantal leerpunten uitgekomen, waar ik in het volgende gesprek rekening mee zal houden.

ReflectieIk vond het erg leerzaam zelf een keer een diagnostisch gesprek te voeren, gezien dit bij ons op school altijd door de intern begeleider wordt uitgevoerd. Ik vond dit een leerzame opdracht, omdat onderzoek een groot onderdeel van mijn beroepssituatie zal worden en dit altijd beter kan. Ik sta in dit opzicht ook altijd open voor verbeterpunten en opbouwende kritiek.

24

5. Opdracht 6.2 Inspiratie collega’s Tijdens het college hebben wij een middag besteed aan de inzet van spellen binnen de rekenles. Hierdoor ben ik geïnspireerd geraakt om deze spellen nog meer in te zetten dan ik nu al doe tijdens een rekencircuit. Om eerst een goed beeld te krijgen welke materialen er aanwezig zijn, heb ik per leerdoel de materialen op papier gezet.

Onderstaand treft u een overzicht aan van de materialen welke op Sterrenschool ‘De Globetrotter’ worden gebruikt voor interventies, extra ondersteuning en/of verdieping van de rekenles. Deze materialen zijn ingedeeld op leerdoel, welke vastgesteld zijn door Tule (http://tule.slo.nl/).

5.1 Leerdoelen:5.1.1 Rekentaalkerndoel 23: De leerlingen leren wiskundetaal gebruiken. kerndoel 24: De leerlingen leren praktische en formele rekenwiskundige problemen op te lossen en redeneringen helder weer te geven. kerndoel 25: De leerlingen leren aanpakken bij het oplossen van reken - wiskundeproblemen te onderbouwen en leren oplossingen te beoordelen.

beschikbare materialenoefensoftware ‘Alles telt’, deze software sluit aan bij de leerdoelen van de instructie. De leerkracht kan oefensessies inplannen op een doel waar de leerling op uitvalt. Tevens kan de verwerking per les op de computer worden gedaan. Dit kan afgestemd worden op het niveau van de leerling. ambrasoft, deze software wordt ingezet als huiswerk voor de kinderen. Gynzy, deze software wordt zowel in de klas gebruikt en als huiswerk ingezet. gelddozen, deze kunnen gebruikt worden voor het concretiseren en voor begripsvorming van geld. abacus, een abacus een hulpmiddel om sommen en andere wiskundige berekeningen uit te voeren. De kralen om de verschillende verticale staven representeren honderdtallen, tientallen of eenheden.getallenlijn, de getallenlijn leert kinderen inzicht krijgen in getallen en kan een hulpmiddel zijn bij sommen tot 100.MAB materiaal, MAB materiaal visualiseert rekenkundige verhoudingen, geeft inzicht in het tientallige stelsel en grote getallen.getal in kleur, dit is een vorm van MAB materiaal, waarbij de tientallen en eenheden een andere kleur hebben. breukendoos, met de breukendoos verkennen de kinderen heb begrip breuken en kunnen deze doos gebruiken bij de verwerking van sommen met breuken. Fred van de rekenflat, dit betreft rekenmateriaal voor de kleuters, onderbouwd. De kringactiviteiten kunnen worden ondersteund met materiaal uit deze flat. vormenbord, met het vormenbord worden de verschillende vormen en benamingen aangeboden.spiekboekje, in dit boekje staan de berekeningen of handelingen waar het kind moeite mee heeft duidelijk uitgelegd, zodat het kind het zelf kan proberen op te lossen, zonder de leerkracht.

5.1.2 Getallen en bewerkingen kerndoel 26: De leerlingen leren structuur en samenhang van aantallen, gehele getallen, kommagetallen, breuken, procenten en verhoudingen op hoofdlijnen te doorzien en er in praktische situaties mee te rekenen. kerndoel 27: De leerlingen leren de basisbewerkingen met gehele getallen in elk geval tot 100 snel uit het hoofd uitvoeren, waarbij optellen en aftrekken tot 20 en de tafels van

25

buiten gekend zijn. kerndoel 28: De leerlingen leren schattend tellen en rekenen. kerndoel 29: De leerlingen leren handig optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen.kerndoel 30: De leerlingen leren schriftelijk optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen volgens meer of minder verkorte standaardprocedures. kerndoel 31: De leerlingen leren de rekenmachine met inzicht te gebruiken. Oefensoftware

beschikbare materialenquizmeester, dit is een tweeslagboekje waarmee kinderen automatisering kunnen oefenen. oefensoftware ‘Alles telt’, zie boven.ambrasoft, zie boven.Gynzy, zie boven.rekenrek, dit is hetzelfde als de abacus alleen is de structuur anders. De kinderen krijgen inzicht in de getallen tot 20 en in de sprongen van 5 tot 20. kralenketting, met de kralenketting kunnen de kinderen grote berekeningen uitvoeren. Zij krijgen hierbij inzicht in de sprongen van 5 tot 50 of 10 tot 100, dit is afhankelijk van de aangeboden kralenketting. gelddozen, deze is geschikt om inzicht te krijgen in geld en de waarde ervan. Leerlingen kunnen deze gebruiken om sommen met rekenen onder de knie te krijgen of spelenderwijs (winkeltje)rekenhanden, handen zijn het meest natuurlijke modelmateriaal dat er bestaat. Ze leveren een belangrijke bijdrage aan het getalbegrip. getallenlijn, zie bovenMAB materiaal, zie bovengetal in kleuren, zie bovenliniaal en weegschaal, hiermee krijgen de kinderen inzicht in meten en wegen. Zij krijgen hierdoor een idee hoe groot of hoe zwaar iets is. abacus, zie bovendobbelstenen, met dobbelstenen kan je spelenderwijs sommen maken en laten uitrekenen.breukenpuzzel, zie breukendoosbreukendoos, zie boven.breakingsticks, zie breukendoos.verliefde harten, de leerlingen krijgen inzicht in de splitsingen tot 10. spiekboekje, zie boven.sommen flitsen, is goed voor de automatisering van de erbij en eraf sommen tot 20 en voor de tafels. variant spellen, betreft verdiepingsmateriaal voor de kinderen welke reeds eigen zijn met de leerstof van de groep. Ze leren de getallen op een andere manier toepassen. piccolo, dit zijn zelfcorrigerende spellen waarbij de leerstof extra wordt geoefend. Dit kan op niveau worden aangeboden. Kinderen die goed zijn in rekenen krijgen moeilijkere sommen en kinderen die rekenen lastig vinden, krijgen sommen op hun niveau. passen en meten, kinderen krijgen hiermee meer inzicht in meten en meetkunde. Dit is voor de kleuters een spel om het ruimtelijk inzicht te ontwikkelen. Dit kan in de hogere groepen gebruikt worden als kinderen dit nog moeilijk vinden. kralenplank, de kinderen kunnen vormen naleggen. Dit is goed voor de ontwikkeling van de ruimtelijke ontwikkeling, aanleren van kleuren en vormen. kralenrijgen, zie kralenplank.teldiagram, om kinderen te leren tellen. Als kinderen hier moeite mee blijven houden, is dit een goede manier om het spelenderwijs met de kinderen te blijven oefenen. bingo, herkennen van getallen en inzicht krijgen waar de getallen staan. tafelpuzzel, oefenen en inzicht krijgen in de tafels. 5- sprongen kaartje, een kaartje waarop de kinderen inzicht krijgen in de sprongen van 5. Kinderen die hier nog moeite mee hebben, kunnen deze in hun laatje houden. breukenstroken, zie breukendoosBreuken lab, zie breukendoosrekenmachines, deze kunnen de kinderen helpen de berekeningen welke zij uit moeten

26

rekenen uit te rekenen. Het gaat hierbij meer om hoe het rekenen gedaan wordt, dan het rekenen zelf.

5.1.3 Meten en meetkunde kerndoel 32: De leerlingen leren eenvoudige meetkundige problemen op te lossen. kerndoel 33: De leerlingen leren meten en leren te rekenen met eenheden en maten, zoals bij tijd, geld, lengte, omtrek, oppervlakte, inhoud, gewicht, snelheid en temperatuur.

beschikbare materialenquizmeester, zie boven.oefensoftware, zie boven.rekenrek, zie boven.kralenketting, zie boven. gelddozen, zie boven. meetlinten, zie liniaal.liniaal en weegschaal, zie boven.spiegels, kinderen leren hiermee spiegelen. Als kinderen het moeilijk vinden kunnen ze deze gebruiken bij het spiegelen. passen en meten, zie boven.logiblokken, deze kan je gebruiken om de vormen aan te leren of te herkennen. Tevens kan dit ingezet worden voor kleuren, tellen en spiegelen. vormenbord, zie boven.piccolo, zie boven.klokken, de kinderen kunnen deze hulpklokken gebruiken bij het leren klokkijken. De wijzers geven aan wat de tijd is. Als de kinderen deze klokken op goede wijze leren gebruiken dan kunnen zij hierdoor foutloos leren klokkijken. spiekboekje, zie boven.Diverse rekenspelletjesUiteraard zijn er ook diverse rekenspelletjes op school aanwezig, waarbij de kinderen welke in het verdiepte arrangement aan bod komen. Deze spelletjes zorgen ervoor dat zij worden geprikkeld. Deze worden niet of nauwelijks ingezet voor een interventie. calculexiq cabinmagneetspelPinquinparadepuzzelendominosmartgamesrekenradrekenmuisTriominoslegoblokken

5.2 PresentatieNa deze inventarisatie heb ik een presentatie (bijlage 5) aan het teamgegeven om inzicht te geven in de materialen welke op school aanwezig zijn en waarvoor je deze kunt inzetten. Alvorens deze presentatie hebben wij het overzicht uitgedraaid en uitgedeeld aan de teamleden. Ter ondersteuning van de presentatie hebben wij diverse rekenmaterialen op tafels

27

gezet, zodat leerkrachten deze ook kunnen bekijken en/of proberen. Sommige materialen blijken bekend bij de teamleden, maar van sommie materialen waren zij niet bekend of wisten niet dat wij deze op school hebben. Zij vonden het prettig deze materialen weer een keer gezien te hebben en inzicht te krijgen waarvoor deze materialen in te zetten zijn. Ter afsluiting heb ik sommige spelletjes laten spelen en daarbij na laten denken hoe je deze spellen kunt inzetten.

28

5.3 Reflectie via STARRSituatieDit schooljaar ben ik gestart met Post HBO Rekencoöridinator. Bij het maken van deze opdracht ben ik begonnen met het inventariseren van de aanwezige materialen welke zijn te zetten binnen het rekenonderwijs.

TaakOm een goed beeld te vormen van de aanwezige materialen ben ik bij iedere klas in de kasten gaan kijken om te zien over welke materialen en spellen zij beschikking hebben voor goed rekenonderwijs. Nadat dit overzicht compleet was, heb ik per leerlijn aangegeven binnen welke leerlijn welk materiaal te gebruiken is. Tijdens het inventariseren heb ik ook korte gesprekken met mijn collega’s gehad waaruit blijkt dat er niet altijd genoeg materialen aanwezig zijn.

ActieIk heb de rekenmaterialen binnen de school geïnventariseerd. Ik heb dit gedaan door in alle klassen te kijken en te praten met de teamleden. Het verbaasde mij hoeveel materialen er aanwezig zijn op Sterrenschool ‘De Globetrotter’. Aangezien de leerkrachten hun nieuwsgierigheid was gewekt, heb ik ter inspiratie een presentatie gegeven tijdens een teamvergadering over de bevindingen welke ik gedaan heb. Daarnaast heb ik een aantal spellen laten spelen, zodat de leerkrachten konden ervaren hoe de kinderen dit ervaren.Ik vond het best spannend om deze presentatie te geven voor het hele team.

ResultaatHet resultaat is dat er meer materialen op school aanwezig zijn ter ondersteuning van de leerkracht tijdens het rekenonderwijs. Daarnaast zijn er ook veel spellen aanwezig, maar deze zijn vooral gericht op het onderhouden van de rekenkennis als zijnde het oefenen. Ik heb gemerkt dat er weinig spellen zijn, waarbij de kinderen een bepaalde vaardigheid kunnen aanleren of welke met heel de klas gespeeld kunnen worden. De leerkrachten vonden het wel een leuk vergadering om even te zien welke materialen er aanwezig zijn binnen de school, maar ik kreeg ook terug dat er veel al wel bekend was. Het inzetten van spellen ziet niet iedereen als “nuttig”.

ReflectieIk vond het erg goed om te zien dat er veel materialen aanwezig zijn op school, maar erg jammer dat deze niet tot nauwelijks worden ingezet. Leerkrachten gaven aan deze spellen vooral leuk, maar niet “nuttig” te vinden. Tijdens het college heb ik kennisgemaakt met de spellen van “met sprongen vooruit”. Hier ben ik erg door geïnspireerd en na de afronding van deze opleiding zal ik deze cursus gaan volgen en mijn collega hierbij betrekken om hen ook enthousiast te maken voor deze manier van werken.

29

6. POP & Verslag intakegesprek1. Hoeveel en welke relevante ervaring heb je? Ik sta nu 8 jaar voor de klas binnen het basisonderwijs. Ik ben gestart met een combinatiegroep en sta nu al 5 jaar in de middenbouw op Sterrenschool de Globetrotter te Rotterdam Zuid. Binnen deze organisatie ben ik enkel leerkracht met veel kennis over ICT, Snappet en Rekensprint. In de tijd dat ik voor de klas sta hebben wij een aantal studiedagen gehad met betrekking tot rekenen en heb ik voor mijn Master SEN een aantal opdrachten uitgevoerd met betrekking tot het rekenonderwijs. Tijdens deze verdieping heb ik onderzocht welk rekenwiskundeproblemen zijn er en hoe deze herkent worden. Ik heb dit onderzocht omdat ik graag inzicht wil hebben in de verschillende rekenwiskundeproblemen en hoe je deze als leerkracht kunt herkennen in de klas. In vervolg hierop heb ik een diagnostisch gesprek gevoerd en naar aanleiding hiervan heb ik een handelingsplan voor deze leerling opgesteld en deze uitgevoerd en geëvalueerd. Ik heb dit uitgevoerd omdat ik wil weten welke instrumenten er te gebruiken zijn voor het herkennen en diagnosticeren van een reken- wiskunde probleem. Daarnaast wil ik weten welke stappen te nemen na het vaststellen van het reken- en wiskunde probleem. Tot slot heb ik een lijst met aanwezige materialen op school in kaart gebracht en waar deze voor gebruikt kunnen worden. Na deze inventarisatie hebben wij een presentatie aan het team gegeven om inzicht te geven in de materialen welke op school aanwezig zijn en waarvoor je deze kunt inzetten. Dit heb ik gedaan omdat er meer materiaal op school aanwezig is dan wij ons realiseren en dat deze materialen kunnen worden ingezet op diverse manieren en leerlijnen. Binnen Sterrenschool “De Globetrotter” heb ik mij verdiept in het gebruik van Rekensprint, omdat dit goed staat aangeschreven om de kinderen die moeite hebben met automatiseren en memoriseren te helpen. Ik gebruik Rekensprint nu 3 jaar in de klas en de resultaten die ik heb gezien, zijn dat de kinderen meer grip krijgen op de strategieen tot 10 en deze ook kunnen toepassen op grotere getallen. Echter merk ik dat doordat zij hier nog moeite mee hebben, zij moeite hebben om andere leerstof tot zich te nemen. Daarnaast ben ik begonnen op school met het voortoetsen van de rekentoets om duidelijk inzichtelijk te krijgen welke doelen de kinderen al wel en niet beheersen. Met behulp van deze toetsen stel ik mijn verlengde instructie samen en mogen de kinderen intekenen (extra) voor deze instructie.

2. Welke opleidingen(en) en relevante nascholing heb je gevolgd? Ik heb de PABO Deeltijd gevolgd bij InHolland. Daarna heb ik de Master SEN gedrag gedaan met als extra module de verdieping rekenen. Daarnaast heb ik een curus KindKracht gevolgd, welke verdieping heeft gegeven op het oplossingsgericht leren. Aangezien wij een Dalton school in oprichting zijn heb ik ook de cursus met betrekking tot Dalton onderwijs gevolgd.

3. Hoe sta je ten opzichte van het vak rekenen-wiskunde? Vertel wat over je eigen reken-wiskundige geschiedenis Ik heb rekenen altijd erg leuk gevonden, maar ben er nooit een uitblinker in geweest. Ik vind het in de klas erg leuk om rekenen te geven, gezien de vele variatie mogelijkheden, leuke manieren van de les te openen en gebruik van materiaal. Daarnaast vind ik het leuk om kinderen extra aan te bieden, maar dan net even anders. Ik zou het leuk vinden als er meer wordt ondernomen met betrekking tot rijke rekenopdrachten, wat goed past binnen het Dalton onderwijs. Dit omdat de pijlers van het Dalton onderwijs aansluiten bij deze opdrachten. Deze pijlers zijn: vrijheid/verantwoordelijkheid, zelfstandigheid en samenwerking. De kinderen krijgen de vrijheid en nemen zelf de verantwoordelijkheid hoe ze deze opdracht willen oplossen. Zij gaan daarbij zelfstandig aan het werk, maar leren ook samenwerken met andere

30

kinderen als er in groepjes wordt gewerkt. Wij willen binnen de school meer betekenisvol rekenen aanbieden, zodat de kinderen ook het waarom beter begrijpen. Sterrenschool “De Globetrotter” biedt ook vakantieschool aan, waarin deze manier van rekenen goed kan worden geïntegreerd. De kinderen kunnen de gehele week werken aan een rijke rekenopdracht, zonder de methode te missen.

Op de volgende pagina’s staat mijn POP uitgewerkt per competentie. Deze POP wil ik aan het einde van het eerste deel (tussen assessment) afronden. Na deze tussenevaluatie wil ik mijn doelen opnieuw stellen om mij te ontwikkelen naar expert niveau. Ik zal gedurende de komende 3 maanden aan deze doelen werken. Als ik aan een doel heb gewerkt, maak ik hier een kort verslag van een reflectie over hoe ik het beter kan aanpakken en/of wat de vervolgstappen zullen zijn. Ik zal dit bewijzen door het maken van foto’s, toevoegen van formulieren en verslagen.

31

6.1 gecijferdheidNiveau beginsituatie doel hoe?Basisniveau Ik beschik over voldoende eigen gecijferdheid.

Met betrekking tot mijn professionele gecijferdheid heb ik binnen mijn groep een leeromgeving ingericht welke de ontwikkeling van de kinderen stimuleert, echter moet deze nog meer schoolbreed worden ingezet. Wij benoemen duidelijk het doel, maar ik vind dat de doelen nog beter inzichtelijk moeten worden in de klas. Binnen mijn huidige groep 5 kan ik rekenen-wiskunde betekenis geven door met de kinderen op diverse manieren rekenen toe te passen. Zo ben ik laatst met de kinderen naar de markt geweest en hebben zij allen 2 euro meegekregen. Zij mochten dit uitgeven aan wat ze maar wilden, om de waarde van geld te kunnen ervaren. Het verschil in aankopen was interessant om te zien. Zo heeft het ene kind enkel een stuk speelgoed gekocht voor zichzelf, waar een ander kind lekkere snoepjes heeft gekocht om uit te delen. Bij kinderen die veel moeite hebben met rekenen kan ik goed het niveau verhogen door inzetten van materialen (rekensprint, blokjes, MAB materiaal), echter vind ik het nog lastig om de sterke rekenaars de uitdaging te bieden, zodat ook zij hun niveau verhogen.

Ervaren niveau Doel: Ik wil binnen 3 maanden de gecijferdheid van de leerkrachten in kaart gebracht hebben. Daarnaast wil ik de professionele gecijferdheid van het team verbeteren door in eerste instantie een doel te formuleren welke op het doelenbord (Leerkracht) in beide golven naar voren komt. Naar aanleiding van dit doel wil ik klasseconsultaties gaan plannen om te kijken hoe er aan dit doel gewerkt gaat worden.

Om dit nog meer in kaart te brengen, wil ik in het team bespreken om meer rijke rekenopdrachten in te zetten tijdens de rekenles. Dit wil ik doen door toe te lichten waarom dit goed is voor de ontwikkeling van de gecijferdheid van de leerlingen en door een filmpje te laten zien (verspreiden via mail) over een geslaagde rijke rekenopdracht.

32

6.1.1 STARR gecijferdheidSituatieIk ben dit schooljaar gestart met een Post HBO opleiding Rekencoöridinator. Vanuit deze opleiding heb ik een POP opgesteld waarin ik verschillende doelen heb opgenomen. Het doel voor gecijferdheid is dat ik binnen 3 maanden de gecijferdheid van de leerkrachten in kaart gebracht wil hebben. Daarnaast wil ik de professionele gecijferdheid van het team verbeteren door in eerste instantie een doel te formuleren welke op het doelenbord (Leerkracht) in beide golven naar voren komt. Naar aanleiding van dit doel wil ik klassenconsultaties gaan plannen om te kijken hoe er aan dit doel gewerkt gaat worden. Daarnaast wil ik de leerkrachten enthousiasmeren om meer rijke rekenlessen in te zetten tijdens de rekenles.

TaakHet is mijn taak om de gecijferdheid van de leerkrachten in kaart te brengen en deze zo mogelijk te verbeteren door middel van een doel op te stellen welke op het bord (leerkracht) wordt vermeld. Daarnaast is het mijn taak om klassenconsultaties te plannen bij iedereen en met hen een gesprek te voeren over hoe het rekenonderwijs verbetert kan worden. Tot slot is het mijn taak de leerkrachten te enthousiasmeren over rijke lessen door over eigen ervaringen te vertellen en eventueel filmpjes te laten zien met betrekking tot deze ervaringen.

ActieIk heb verschillende acties ondernomen om dit doel te behalen. Allereerst ben ik begonnen met het invoeren van het maandagochtend probleem op de teamtafel. Deze heb ik iedere week op een A4 uitgedraaid en later ook via de schoolapp verspreid. Op vrijdag heb ik het antwoord via de app doorgegeven. De leerkrachten konden mij het antwoord appen. Ik vond het best lastig om een goede opdracht te vinden, want ik wilde het niet te moeilijk uit angst dat collega’s er niet aan zouden beginnen, zonder materialen want ik had al gemerkt dat hier geen behoefte aan was en ook niet te makkelijk, want het had als doel om de rekenvaardigheid te vergroten. Daarnaast heb ik bij alle groepen een rekenles bekeken aan de hand van een kijkwijzer en deze heb ik verwerkt in een verslag met daarnaast de interviews om een goed beeld te krijgen van het rekenonderwijs en de ICT binnen Sterrenschool “de Globetrotter”. Ik vond dit erg leuk en leerzaam en heb zeker mooie dingen gezien tijdens deze bezoeken waarmee we als school meer de diepte in kunnen. Uiteraard heb ik ook punten gezien waarop wij ons als school nog kunnen verbeteren. Deze verbeter punten zal ik opnemen in het School Ontwikkel Plan (SOP).Op het bord van leerkracht heeft een tijd het doel gestaan om meer coöperatieve werkvormen in te zetten tijdens de spellingles. Omdat wij coöperatieve werkvormen belangrijk vinden, heb ik aangegeven dat ik tijdens de consultaties ga kijken hoe wij dit inzetten tijdens het rekenonderwijs. Ik denk namelijk dat wij hier nog veel winst uit kunnen halen. Ik vond het wel spannend om bij leerkrachten te gaan kijken, want wil niet beoordelend of veroordelend overkomen. Ik heb uitgelegd dat ik het rekenonderwijs in kaart wil brengen en dat er geen goed of kwaad is. Ik merkte dat collega’s het hierdoor minder erg vonden dat ik kwam kijken wat het voor mij ook weer makkelijker maakt. Met betrekking tot de rijke rekenlessen heb ik leerkrachten geprobeerd te enthousiasmeren door het vertellen van eigen ervaringen tijdens de bordsessies. Ik heb verteld over mijn rekenles mbt grafieken en ik merkte dat sommige collega’s door dit enthousiasme werden aangestoken. Echter waren er ook die het aannamen en er niet meer op doorgingen. Nadat ik dit heb verteld tijdens de bordsessie heb ik wel binnen school meerdere vormen van instructie gezien, meer actief en doen. Maar ik heb nog geen rijke rekenles mogen ervaren.

ResultaatIk heb gemerkt dat er geen interesse of animo is voor het maandagochtend probleem. Ik heb gedurende 10 weken iedere week een som op de tafel gelegd afwisselend van doen, naar rekenen tot puzzelen, maar de response was iedere week minimaal. Ook hoopte ik

33

door middel van stellingen en/of sommen discussies op te wekken tijdens de pauzes en of momenten dat wij samen aan tafel zitten. Echter heeft dit niet opgeleverd wat ik ervan had gehoopt. Gezien het lage animo heb ik besloten te stoppen met het maandagochtend probleem. Echter wil ik proberen dit volgend jaar aan de start van het schooljaar op een andere manier in te zetten. Met betrekking tot de klassenconsultaties heb ik een aardig beeld van het rekenonderwijs binnen Sterrenschool “de Globetrotter”. Dit heb ik uitgewerkt en wil ik nu meenemen voor mijn SOP waar we volgend jaar mee gaan starten binnen het jaarplan. Met betrekking tot de coöperatieve werkvormen merk ik dat de ene leerkracht dit makkelijker toepast dan de ander. Ik denk dat hier meer aandacht aan besteed moet worden door middel van een workshop/studiedag. Zelf ga ik volgend jaar de cursus “Met sprongen vooruit” ondernemen en hier zullen ook collega’s bij aansluiten. Tijdens deze cursus hoop ik goede ideeën op de doen voor coöperatieve werkvormen welke ik dan kan overdragen op mijn collega’s, waardoor zij dit ook sneller zullen toepassen. Tot slot het resultaat van de rijke rekenlessen heb ik nog niet duidelijk het belang kunnen benoemen naar de leerkrachten en zij vinden het lastig om de methode los te laten. Bij een informatief gesprek gaf een leerkracht aan dat het met de groep die zij nu heeft niet te doen is ivm gedragsproblemen. Zij hebben veel structuur nodig. Ik vind het dan lastig om aan te geven dat je als leerkracht daar niet achter moet verschuilen, maar juist de uitdaging in moet vinden dat zij wel gemotiveerd raken om te leren rekenen en dat misschien juist wel op een andere manier doen.

ReflectieIk merk dat de start van mijn opleiding wat stroef is verlopen en ik het lastig vind om de doelen in praktijk te brengen. Er zijn nog een tweetal collega’s bezig met de opleiding tot taalcoördinator en de druk binnen het onderwijs is op het moment erg hoog. Hierdoor vind ik het lastig om mijn collega’s te belasten met nieuwe doelen of een andere manier van werken. Ik heb nu de afspraak gemaakt dat vanaf het begin van volgend schooljaar er in het schoolplan rekening gehouden gaat worden met het rekenen en welke stappen we hierin willen gaan zetten. De kijkjes in de klas vind ik erg leuk en leerzaam, maar vind het jammer dat door tijdgebrek we er niet tot nauwelijks aan toe zijn gekomen om de resultaten te bespreken. Ik wil dit nu in een verslag verwerken en dit met iedereen delen zonder namen en/of groepen te benoemen. Ik merk dat door mijn enthousiasme ik sommige leerkrachten hierin meekrijg, maar ik merk ook dat sommige leerkrachten het zo druk hebben dat zij dit er eigenlijk niet meer bij kunnen hebben. Dit maakt het voor mij lastig om hierop voor te werken. Ik schaal mijzelf nu in op ervaren niveau, omdat ik de collega´s kan stimuleren en ondersteunen bij goed rekenonderwijs. Zij weten nu dat zij bij mij terecht kunnen met vragen en dit sterkt mij in de rol als rekencoöridinator.

Leerdoel voor volgende periode:Mijn doel is om aan het einde van de opleiding een teamvergadering of moment op de studiedag ingevuld te hebben met betrekking tot goed rekenonderwijs. Daarnaast is mijn doel om het geven van rijke rekenlessen op te nemen in het beleidsplan als zijnde doel. Dit met als doel op om excellent niveau te komen met betrekking tot gecijferdheid.

34

35

6.2 VakdidactiekNiveau beginsituatie doel hoe?basisniveau Ik kan een goede rekenles geven rekening

houdend met de verschillende niveaus in de klas. Daarnaast heb ik inzicht in de problemen welke in de klas aanwezig zijn. Ik heb vorig jaar een diagnostisch gesprek gevoerd om de problematiek van een leerling boven tafel te krijgen. Naar aanleiding van dit gesprek heb ik een handelingsplan opgesteld en een manier van aanpak welke ik tijdens de lessen heb ingezet om de problematiek aan te pakken.Ik kan binnen de groep een goed klassenmanagement neerzetten voor een goed rekenklimaat. De kinderen geven zelf aan waar zij nog moeite mee hebben en kunnen intekenen op extra instructie en tijdens deze instructie maak ik de stappen van de ijsberg, door te kijken welke fase de kinderen wel beheersen om hierop door te gaan. Zo ben ik met een aantal kinderen teruggegaan naar de basis via rekensprint en ik zie dat de kinderen een vooruitgang hebben geboekt. Zij zijn van het maatschrift naar het reguliere werkboek gegaan.

Ervaren niveau Ik wil binnen 3 maanden samen met collega’s een krachtige leeromgeving voor de kinderen creëren, zowel binnen de klas, als buiten de klas. Dit wil ik doen door dit in het doel zoals bij professionele gecijferdheid te vormen om dit te kunnen realiseren. Tijdens het opstellen van het doel op het bord (LeerKracht)wil ik het team betrekken hoe we dit het beste kunnen invullen, zodat zij ook eigenaar worden van deze verandering.

Daarnaast wil ik door het lezen van vakliteratuur en de opdrachten van de opleiding meer inzicht krijgen in de leerprocessen op het gebied van rekenen, zodat de instructie eventueel kan worden aangepast naar dit leerproces.

6.2.1 STARR vakdidactiek

SituatieIk ben dit schooljaar gestart met een Post HBO opleiding rekencoöridinator. Vanuit deze opleiding heb ik een POP opgesteld waarin ik verschillende doelen heb opgenomen. Het doel met betrekking tot vakdidactiek is dat ik binnen 3 maanden samen met collega’s een krachtige leeromgeving voor de kinderen wil creëren, zowel binnen de klas, als buiten de klas. Daarnaast wil ik door het lezen van vakliteratuur en de opdrachten van de opleiding meer inzicht krijgen in de leerprocessen op het gebied van rekenen, zodat de instructie eventueel kan worden aangepast naar dit leerproces.

TaakHet was in deze mijn taak om samen met mijn collega’s op zoek te gaan naar een krachtige leeromgeving voor de kinderen. Ik ga in overleg met een aantal collega’s over wat nu een krachtige leeromgeving is met betrekking tot het rekenonderwijs en hoe wij denken dat leerlingen tot het beste resultaat komen met betrekking tot het rekenonderwijs. Naar aanleiding van deze gesprekken hebben we een doel geformuleerd met betrekking tot het toepassen en inzetten van coöperatieve werkvormen binnen het rekenonderwijs. Mijn taak hierbij was om dit doel tijdens de bordsessie op het bord te zetten. Ik heb diverse artikelen en bronnen bestudeerd met betrekking tot het rekenonderwijs. Tijdens de collega’s heb ik veel aantekeningen gemaakt en veel met medestudenten overlegd. Dit om meer kennis te krijgen in het leerproces en eventuele andere manieren van aanbieden en verwerking te ontdekken.

ActieIk heb in informele gesprekken met collega’s ideeën gezocht hoe het rekenonderwijs verbetert kan worden. Hierbij kwamen wij op het inzetten van diverse samenwerkingsvormen, maar ook dat ICT veel beter ingezet kan worden. Omdat de inzet van ICT in het beleid en in de SOP opgenomen gaat worden, heb ik ervoor gekozen om met betrekking tot de coöperatieve werkvormen een doel te formuleren voor op het bord. Dit doel heeft betrekking op de inzet van coöperatieve werkvormen binnen het rekenonderwijs. Een aantal collega’s zijn naar een lezing geweest met betrekking tot verschillende werkvormen en zullen deze werkvormen tijdens de volgende parkeersessie met de rest van het team delen, zodat deze kunnen worden ingezet tijdens de rekenles. Ik had zelf ook graag naar deze lezing gegaan, maar ik had helaas andere verplichtingen. Daarnaast heb ik vooral tijdens de collega’s mij verdiept in de theorie en in het aanbieden van een goede rekenles. Wat voor mij wel even een eye opener was, is dat je niet te snel voorbij moet gaan aan het werken met materialen en het uittekenen van rekensommen. Tijdens mijn som van de dag laat ik de kinderen nu de som eerst tekenen voordat ze hem gaan uitrekenen. Zij krijgen meer begrip voor hoe de som is opgebouwd. Ik heb dit tijdens een bordsessie benoemd en meer collega’s zouden het tekenen van de som gaan uitproberen. Dit was fijn om te ervaren dat collega’s met meer ervaring dit van mij aannamen en het ook gingen proberen. Met betrekking tot de stap terug in het werken met materialen heb ik gemerkt dat dit voor een succeservaring kan zorgen bij een leerling. Bij mij in de klas zit een meisje wat heel veel moeite heeft met de erbij en de eraf sommen. Ze heeft wel inzicht in de HET, maar het rekenen ermee vindt zij nog erg lastig. Ik heb samen met haar met MAB materiaal gewerkt en met gekleurde blokjes en dan in delen weghalen (eerst de H, dan de T en tot slot de E. Toen ze dit goed doorhad heb ik haar in haar schrift de kleuren aan de cijfers laten geven, waardoor ze het kon visualiseren en nu is ze bezig met het platte vlak. Het is goed te zien dat het inderdaad effect heeft om even een stap terug te doen, zodat de leerstof wordt begrepen.

ResultaatHet resultaat van mijn acties is dat er een doel op het bord is geformuleerd met

36

betrekking tot het coöperatieve werken tijdens de rekenles en dat er vormen van werken worden besproken door collega’s welke naar de lezing zijn geweest. Door het inzetten van deze werkvormen komen de kinderen meer tot rekenen en leren zij goed samenwerken. Door mij te verdiepen in de theorie heb ik meer kennis gekregen met betrekking tot het rekenonderwijs en de ontwikkeling hiervan. Zoals hierboven beschreven heeft dit effect op mijn manier van lesgeven. Doordat de kinderen nu ook inzien dat zij altijd materialen mogen gebruiken, zie ik hen steeds vaker materialen uit de kast pakken, waardoor zij steeds meer inzicht krijgen hoe een som eruit ziet.

ReflectieIk vind het fijn om te merken dat door de verdieping in de theorie ik betere onderbouwing kan geven naar mijn collega’s met betrekking tot het rekenonderwijs. Door deze onderbouwing merk ik dat zij sommige dingen toch proberen, waar dat eerder naast hen werd neergelegd. Daarnaast merk ik ook dat collega’s eerder met vragen naar mij toekomen als zij ergens tegen aanlopen. Dit sterkt mij in mijn zelfvertrouwen en zorgt ervoor dat ik mij steeds beter in mijn rol voel passen als rekencoöridinator. Ik schaal mij nu in op het ervaren niveau, omdat ik erg sterk ben in het neerzetten van een goed en veilig klassenmanagement en mijn collega´s te ondersteunen om ook een goed klassenmanagement te kunnen neerzetten.

Leerdoel voor de volgende periode:Mijn leerdoel is om aan het einde van mijn opleiding schoolbreed meer coöperatieve werkvormen binnen het rekenonderwijs aan te treffen. Daarnaast wil ik mijn collega’s bewust maken van de ontwikkeling bij kinderen met betrekking tot rekenonderwijs en daarbij de doelen duidelijk inzichtelijk hebben voor alle leerkrachten. Dit met als doel op om excellent niveau te komen met betrekking tot vakdidactiek rekenen/wiskunde.

37

38

6.3 Vakgerichte communicatie en collegiale consultatieNiveau beginsituatie doel hoe?basisniveau Vanuit LeerKracht ben ik gewend om bij

collega’s op klassenconsultatie te gaan en een les te observeren naar aanleiding van een doel wat de leerkracht zelf heeft aangegeven. Na dit bezoek volgt er altijd een feedback gesprek waarin het doel wordt besproken en hetgeen ik gezien heb tijdens de observatie. Hierbij let ik ook op de reactie van de kinderen en hoe zij de leerstof tot zich nemen en of zij betrokken zijn bij de les. Indien gewenst bespreken we eventuele verbeterpunten en hoe we deze kunnen invoeren. Met betrekking tot de communicatie kan ik mij nog verbeteren door meer vanuit de andere leerkracht te laten komen en ze krachtige vragen te stellen, zodat zij zelf met een goede oplossing komen.

Ervaren niveau Ik wil collega’s vragen ook bij mij een klassenconsultatie tijdens rekenen te doen en hen vragen te letten op mijn professionele gecijferdheid (lesaanbod, differentiatie, leeromgeving).Daarnaast wil ik met mijn parallel collega in overleg gaan hoe wij ervoor kunnen zorgen het rekenonderwijs nog beter te maken. Ik wil hierbij de resultaten van mijn groep en van haar groep naast elkaar leggen, zodat we kunnen kijken wat werkt en wat niet.Wij kunnen naar aanleiding van deze resultaten het rekenonderwijs verbeteren.

Daarnaast vraag ik mijn collega’s om feedback over mijn feedback en communicatie, zodat ik mij ook hierin kan verbeteren. Ik wil goede krachtige vragen stellen, zodat de oplossing door hen wordt aangedragen en zij eigenaar zijn van de verandering.

Mijn focus tijdens de opleiding ligt binnen deze competentie, omdat ik hier nog veel te leren heb. Dit is een onderdeel waar ik samen met mijn directie al een gesprek over heb gehad en dit graag verder wil ontwikkelen.

6.3.1 STARR vakgerichte communicatie en collegiale consultatieSituatieIk ben dit schooljaar gestart met een Post HBO opleiding rekencoöridinator. Vanuit deze opleiding heb ik een POP opgesteld waarin ik verschillende doelen heb opgenomen. Het doel met betrekking tot vakgerichte communicatie en collegiale consultatie is dat ik collega’s wil vragen ook bij mij een klassenconsultatie tijdens rekenen te doen en hen vragen te letten op mijn professionele gecijferdheid (lesaanbod, differentiatie, leeromgeving).Daarnaast wil ik met mijn parallel collega in overleg gaan hoe wij ervoor kunnen zorgen het rekenonderwijs nog beter te maken. Ik wil hierbij de resultaten van mijn groep en van haar groep naast elkaar leggen, zodat we kunnen kijken wat werkt en wat niet.Wij kunnen naar aanleiding van deze resultaten het rekenonderwijs verbeteren. Tot slot vraag ik mijn collega’s om feedback over mijn feedback en communicatie, zodat ik mij ook hierin kan verbeteren. Ik wil goede krachtige vragen stellen, zodat de oplossing door hen wordt aangedragen en zij eigenaar zijn van de verandering.

TaakHet is mijn taak om afspraken te maken met mijn collega’s om bij mij een klassenconsultatie te doen. Ik vraag hen hierbij te letten op de punten welke op de kijkwijzer welke ik bij hen heb gebruikt te gebruiken. Ik moet daarnaast een afspraak plannen met mijn parallel collega over hoe wij het rekenonderwijs beter kunnen maken. Ik zal hiervoor de resultaten van de groepen uitdraaien en meenemen en daarnaast de groei van beide groepen duidelijk zichtbaar maken. Tot slot vraag ik na ieder gesprek hoe collega’s mijn houding vonden en hoe zij mijn feedback hebben ervaren.

ActieEr is 1 collega bij mij komen kijken tijdens een rekenles en zij heeft voor mij de kijkwijzer ingevuld. Daarna hebben wij een kort feedback gesprek gehad met betrekking tot mijn rekenles. Ik ben ook al bij een rekenles van haar gaan kijken wat er voor zorgde dat er een productief gesprek op gang kwam. Dit vond ik erg prettig, omdat we hier nu beide veel van kunnen leren. Aan het einde heb ik gevraagd hoe zij het gesprek vond en hoe zij mijn houding en feedback heeft ervaren. Zij gaf aan dat ik duidelijk vanuit de feiten feedback heb gegeven en geprobeerd heb, mijn eigen mening hier niet te ventileren. Dit heb ik pas gedaan nadat wij het feedback gesprek hebben afgesloten. Ik vond dit fijn om te horen, omdat het een focus punt van mij is om goede feedback te geven en eventuele goede begeleiding te kunnen bieden. Ook heb ik een gesprek gehad met mijn parallel collega, maar dit liep voor mij niet zoals ik het had gehoopt. Ik had beide resultaatoverzichten met groei uitgedraaid, waarop de te zien was dat mijn groep meer groei heeft doorgemaakt. Toen ik haar vroeg hoe zij dacht dat dit kon, gaf zij aan dat dit waarschijnlijk komt door het vorige leerjaar (Groep 4). Dit verschil heeft zij ieder jaar gezien dat de groepen van bepaalde leerkrachten meer groei maken, doordat zij het jaar daarvoor te weinig zijn gegroeid. Dit vond ik niet zo leuk om te horen, omdat ik hard gewerkt heb om deze resultaten te bereiken. Ik heb dit geprobeerd onder woorden te brengen, maar ik merkte dat ik dit erg lastig vond. Ik heb er toen voor gekozen dit even te laten rusten en dit op een ander tijdstip nogmaals met haar te bespreken. Wel heb ik de dingen die ik heb gedaan onderbouwd waarom ik deze heb gedaan. Daarnaast nogmaals kort de afspraken welke gemaakt zijn op ICT gebied besproken. Zij geeft hierbij aan dat zij het niet met deze afspraken eens is. Dit maakt voor mij duidelijk dat hier een duidelijke beleid in moet komen en dat alle leerkrachten hier 1 lijn in trekken. Ook hier heb ik aan het einde van het gesprek gevraagd hoe mijn houding werd ervaren. Mijn collega’s gaf terug dat zij merkte dat ik het niet eens was met hetgeen zij heeft gezegd, maar dat ze merkte dat ik dit moeilijk vond om onder woorden te brengen. Verder vond ze wel dat ik de dingen die ik doe met betrekking tot rekenonderwijs goed kan onderbouwen.

ResultaatHet resultaat is dat ik mij meer bewust ben geworden van mijn rol als rekencoöridinator

39

en ik mij meer heb ontwikkeld in het geven van feedback en in het eventueel begeleiden van collega’s. Ik merk wel dat ik het soms lastig vind om mijn eigen emoties erbuiten te houden en mijn feedback te baseren op feiten en hetgeen je ziet gebeuren. Met betrekking tot de klassenconsultatie voor rekenen bij mij is het leuk te zien hoe een collega jouw rekenles ervaart en dit met haar te bespreken. Door deze gesprekken krijg je meer inzicht in je rekenonderwijs en kan je eventuele dingen vaker of juist minder vaak doen. Daarnaast is het resultaat dat ik de conclusie heb kunnen trekken dat er op beleidsniveau meer afspraken gemaakt moeten worden met betrekking tot het gebruik van ICT en Snappet binnen het rekenonderwijs. Dit zal ik meenemen in mijn SOP.

ReflectieDoordat ik de afgelopen periode vaker bij leerkrachten op bezoek ben geweest en meer feedback gesprekken heb gevoerd met feedback op mijn feedback, heb ik mij ontwikkeld het geven van goede feedback. Ik word steeds meer bekwaam in het stellen van krachtige en open vragen, waardoor mijn collega tot nadenken wordt gezet en we samen tot mooie oplossingen zijn gekomen. Ik merk dat door het toenemen van mijn zelfvertrouwen door de kennis en ervaring welke ik heb opgebouwd, ik beter kan onderbouwen waarom ik iets vind en waarom ik besloten heb dit op een andere manier aan te pakken. Daarnaast merk ik dat collega’s meer van mij aannemen, doordat ik goed onderbouw en de juiste kennis paraat heb. Ik heb mijzelf aangeleerd eerst na te denken en niet altijd mijn woordje klaar te hebben. Ik neem meer rust in het formuleren van feedback en reageer minder impulsief. Bij de feedback van collega’s merk ik dat zij dit prettig vinden. Ik vind het fijn dat zij dit eerlijk aangeven en dit motiveert mij om mij hier nog meer in te ontwikkelen. Ik schaal mij nu in op ervaren niveau, omdat leerkrachten gericht met vragen naar mij toekomen en op verzoek van hen klassenconsultaties uitvoer. Daarnaast vragen collega´s om feedback en geef ik ook feedback.

Leerdoel voor de volgende periode:Mijn leerdoel is om aan het einde van mijn opleiding om een jaarlijkse planning te maken voor klassenconsultaties met betrekking tot het rekenonderwijs met daarin vanuit de leerkracht een leervraag waar ik op moet letten. Daarnaast zullen al deze klassenconsultaties worden nabesproken. Dit met als doel op om excellent niveau te komen met betrekking tot vakgerichte communicatie en collegiale consultatie.

40

41

6.4 BeleidNiveau beginsituatie doel hoe? basisniveau Op het moment houd ik mij niet bezig met het

beleid. Ik heb wel de kennis over rekenen en de mogelijkheden binnen school, maar breng dit nog niet in de praktijk. Wij zijn op het moment bezig met het invoeren van Snappet. Ik heb veel kennis over Snappet en wil gaan onderzoeken hoe we dit schoolbreed kunnen inzetten, zodat dit ook een onderdeel van het beleid wordt.

Ervaren niveau Ik wil een goed rekenbeleid opstellen en handvatten bieden voor het aanbieden van goed rekenonderwijs. Dit wil ik doen door in overleg te gaan met de ib-er en directie om te onderzoeken wat er reeds is op rekengebied en hoe we dit kunnen aanpassen. Ik wil daarnaast via een van/naar sessie kijken waar we nu staan en waar we als school naar toe willen. Dit om een door het team gedragen visie te kunnen ontwikkelen.

Tevens wil ik ervoor zorgen door een doorgaande lijn binnen de school te creëren met betrekking tot ICT. Dit wil ik doen door een goed beleid op te stellen, duidelijk in kaart te brengen hoe deze nu wordt ingezet en welke vraag er van collega’s komt. Dit ga ik doen door middel van een enquête en in samenwerking met de ICT coördinator.

6.4.1 STARR BeleidSituatieIk ben dit schooljaar gestart met een Post HBO opleiding rekencoöridinator. Vanuit deze opleiding heb ik een POP opgesteld waarin ik verschillende doelen heb opgenomen. Het doel met betrekking tot beleid is dat ik een goed rekenbeleid wil opstellen en handvatten bieden voor het aanbieden van goed rekenonderwijs. Dit wil ik doen door in overleg te gaan met de ib-er en directie om te onderzoeken wat er reeds is op rekengebied en hoe we dit kunnen aanpassen. Ik wil daarnaast via een van/naar sessie kijken waar we nu staan en waar we als school naar toe willen. Dit om een door het team gedragen visie te kunnen ontwikkelen. Tevens wil ik ervoor zorgen door een doorgaande lijn binnen de school te creëren met betrekking tot ICT.

TaakIk moet hiervoor een afspraak maken met de IB-er en directie om onze wensen met betrekking tot goed rekenonderwijs in kaart te brengen. Daarnaast moet ik vragen of er een plek is binnen een studiedag om een van/naar sessie in te plannen voor rekenonderwijs. En tot slot ga ik in overleg met de ICT coördinator over de mogelijkheden met betrekking tot ICT in het rekenonderwijs.

ActieMet betrekking tot deze competentie heb ik nog weinig actie ondernomen. Ik heb in kaart gebracht hoe het rekenonderwijs er nu uitziet en hoe de ICT wordt ingezet. Het beleid wat hierop moet volgen zal naar aanleiding van een van/naar sessie en gesprekken met IB en directie worden opgesteld. In overleg met de directie zal dit volgend schooljaar plaatsvinden, omdat er binnen het schoolplan geen ruimte is voor een verbeterplan met betrekking tot het rekenonderwijs.

ResultaatIk heb met betrekking tot deze competentie nog geen resultaat geboekt, buiten het inzicht in het rekenonderwijs binnen de school en hoe de ICT wordt ingezet. Ik merk dat ik het wel vervelend vind dat andere zaken meer prioriteit krijgen.

ReflectieIk vind het lastig dat ik nog niet aan deze competentie heb gewerkt, omdat voor mijn gevoel dit een belangrijke is inzake de opleiding en voor het opstellen van mijn SOP. Ik merk dat de prioriteiten niet bij rekenen en ICT inzet liggen op dit moment en dat maakt het voor mij lastig om aan deze competentie te werken. Begin volgend schooljaar wil ik direct starten met een van/naar sessie zodat ik inzicht heb waar we naar toe willen en wat we hiervoor nodig hebben. Zo kan ik direct acties gaan opstellen en doelen gaan toevoegen. Ik schaal mij hier nog in op basisniveau, omdat ik mij hier nog niet genoeg in heb ontwikkeld om naar ervaren niveau te groeien.

Leerdoel voor de volgende periode:Mijn leerdoel is om aan het einde van mijn opleiding een goed SOP op papier te hebben met duidelijke doelen, acties en tijdlijnen zodat wij het rekenonderwijs een goed boost kunnen geven. Dit met als doel op om excellent niveau te komen met betrekking tot Beleid.

b. Geef (bij voorkeur samen met je manager) aan waarom de school jou wil aanstellen als coördinator rekenen en waar de behoeften aan kwaliteitsverbetering liggen. Er is behoefte aan het rekencoördinator voor het opstellen van een goed beleid en een

42

doorgaande lijn binnen het rekenonderwijs. Daarnaast is de wens om te onderzoeken welke ICT wij het beste kunnen inzetten als middel voor het verbeteren van het rekenonderwijs.

c. Geef (kort) aan waar hiaten zitten, welke kennis en vaardigheden je wilt uitbreiden en versterken en wanneer de opleiding voor jou geslaagd is. Welke doelen wil je bereiken? Ik wil graag beter worden in het aanbieden van uitdaging binnen de rekenles.Ik wil een rijke leeromgeving creëren binnen de school met betrekking tot rekenenIk wil leren om een goed beleid op te stellen en dit ook uit te dragen naar het team. Ik wil een goed onderbouwd advies kunnen geven met betrekking tot het gebruik van de Snappet.Ik wil een duidelijke taakomschrijving met betrekking tot de rekencoördinator.

e. Geef kort aan hoe je de gestalte denkt te gaan geven aan jouw taak als rekencoördinator, geef enkel concrete voorbeelden die duidelijk maken hoe je jouw persoonlijke opvattingen over deze competenties in de praktijk al tot hun recht laat komen.

Als rekencoördinator wil ik meedenken over het beleid met betrekking tot rekenen. Dit wil ik doen door in gesprek te gaan met de directie en ib-er om dit te bespreken. Daarna wil ik het in het team bespreken tijdens een studiedag, zodat het door het team wordt gedragen. Daarnaast wil ik door middel van klassenconsultaties en vragen vanuit het team zorgdragen voor goed, rijk rekenonderwijs. Om hier goed vorm aan te geven is het noodzakelijk 1 dagdeel per maand vrij geroosterd te worden, zodat deze consultaties en gesprekken kunnen plaatsvinden. Ik wil vanuit het team een doel opstellen waar de hele school op dit moment aan werkt en dit observeren tijdens deze consultaties. Vanuit Leerkracht zijn wij bekend met deze methodiek en worden wij steeds vaardiger in het geven van feedback. Daarnaast is het van belang dat er een goede doorgaande lijn is met betrekking tot het rekenonderwijs. Dit met betrekking tot leeromgeving, inzet materialen en het geven van instructie. Via een intervisie met het team kan er gekeken worden wat werkt en wat niet. De doelen moeten hiervoor duidelijk in kaart gebracht worden per leerjaar, zodat de leerkracht weet wat het kind moet beheersen. Daarnaast wil ik de leerkrachten motiveren tot een goede rekenles. Dit wil ik doen door het goede voorbeeld te geven door bv het geven van rijke rekenlessen. Dit kan eventueel ook in het beleid worden meegenomen dat iedere leerkracht wekelijks of maandelijks een rijke rekenopdracht geeft.Tot slot wil ik graag aanspreekpunt zijn als een leerkracht “het even niet meer weet”. Ik kan dan door klassenconsultatie of door een gesprek met krachtige vragen samen tot een oplossing komen. Mocht er verdere zorg nodig zijn, kan dit via de ib-er worden ingezet. Dit moet worden vastgelegd in een zorgbeleid met betrekking tot rekenen.

43

7. BronnenBaur, C., & Leeuw, D. de, (2014). Schoolplan 2011 – 2014. Rotterdam: Baur, C., & Leeuw, D. deBoonen, A. (2013/2014). Begrijpen, verbeelden en berekenen Visuele representaties ondersteunen bij rekenopgaven. Volgens Bartjens jaargang 33 2013/2014 nr. 3Clijsen, A. (2007). 1-zorgroute. Naar handelingsgericht werken. WSNS plus en KPC groep.Deklerck, J. (2011). De preventiepiramide: Preventie van probleemgedrag in het onderwijs. Leuven; Den Haag: Acco.Désar, M.G.L.M., & Ophorst, F.E. (2005). Communicatiestijlen. Den Haag: Atelier Rijksbouwmeester.De Shazer, S. & Dolan, Y. (2013). Oplossingsgerichte therapie in de praktijk, wonderen die werken. Amsterdam: Hogreve Uitgevers BV.Inspectie van het onderwijs (2015). Rapport van bevindingen stelselonderzoek 2014-2015 De Globetrotter. Rotterdam: Inspectie van het onderwijsKayser, D. (2010). Oplossingsgericht begeleiden, basisboek voor het primair onderwijs. Bussem: Coutinho.Kerpel, A. (z.j.). Handelingsgericht werken. Verkregen op 10 mei 2015 via http://wij-leren.nl/hgw-handelingsgericht-werken.php.Lingsma, M. & Scholten, M. (2001). Coachen op competentieontwikkeling. Soest: Boom & Nelissen.Meijer, W. (2009). Leerkrachten begeleiden bij passend onderwijs. Utrecht: Edg Thuiswinkel (Uitgeverij).Notten, C., Versteeg, B., & Martens, L. (2014). Leren rekenen, ook als het moeilijk wordt : de modellen uit het protocol ERWD in de praktijk. Assen: Koninklijke van Gorcum.Pameijer, N., & Beukering, T. van. (1997). Handelingsgerichte diagnostiek: een praktijkmodel voor diagnostiek en advisering bij onderwijsleer – en opvoedingsproblemen. Amersfoort: Acco.Pameijer, N., Beukering, T. van., Lange, S. de (2009). Handelingsgericht werken in de klas de leerkracht doet ertoe! Leuven; Den Haag: Acco.Pameijer, N., & Beukering, T. van. (2015). Handelingsgerichte diagnostiek in het onderwijs , een praktijkmodel voor diagnostiek en advisering. Amersfoort: Acco.Saleeby, D. (1992). The strengths perspective in social work practice. New York: Longman.Visser, Y., & Veenman, S. (2009). Coaching in het primair onderwijs. Utrecht: EDG Thuiswinkel.Stevens, L.M., Werkhoven, W. van, Castelijns, J.H.M., & Jager, A. (1996). Van integratie naar onderwijshervorming. Groningen: Wolters-Noordhoff.Strang, A. van (2005). Orthopedagogiek, een eerste orientatie. Soest: NelissenVisser, Y., & Veenman, S. (2009). Coaching in het primair onderwijs. Utrecht: EDG Thuiswinkel.Veenman, S., Lem, P., Roelofs, E. & Nijssen, F. (1993). Effectieve instructie en doelmatig klassenmanagement. Lisse: Swets & Zeitlinger.

44

8: BijlagenBijlage 1 individueel leerling-overzicht (1 leerling)

Naam leerling Bijzonderheden OnderwijsbehoeftenAkbar, Zameer14/01/2009

Wiebelkussen Sociaal-emotionele

ontwikkeling loopt achter Erg kinderlijk gedrag Cognitieve ontwikkeling is

zwak

Zameer heeft een leerkracht nodig die hem de ruimte geeft en die hem aan zijn werktafel plaatst waar hij zelfstandig aan kan werken.

Eerste 10 minuten zelfstandig werken aan werktafel

Extra oefenen M5

Algemene informatieZameer is 8 jaar oud en woont samen met zijn vader, moeder en zijn 2 broers.

OpbrengstenVakgebied Recent Doel Arrangement

Begrijpend lezen -8 4 INTENSIEFRekenen 203 12 BASISSpelling 235 17 INTENSIEFLezen 72 5 BASIS

45

Bijlage 2 groepsoverzicht rekenen

Rekenen Didactisch handelen    

Het verdiepte arrangement volgt bij nieuwe onderwerpen de instructie, bij herhalingslessen gaan zij zelfstandig aan het werk. Zij maken de sommen met dicht bolletje. Basis en Intensief volgen altijd de instructie en gaan daarna aan het werk. Naar aanleiding van de voortoets, wordt de extra instructie aangeboden. Bais en intensief werken 10minuten aan eigen doelen op de Snappet, dit staat op de taakbrief.

Naast de basisinstructie, ontvangen deze kinderen uitdaging en/of extra instructie. Melih, Hadien en Onydikachi: Plusschrift, Kien en projectgroep (1 uur per week)Neesha, Ecrin, Gamze en Saffa: 4 keer per week rekensprint (15 minuten per dag)

Extra instructie wordt aangeboden n.a.v. voortoets en kinderen kunnen zelf aangeven waar zij nog extra hulp bij willen ontvangen.

Als aanvulling staan er werkpakketten op de snappet welke aansluiten bij de doelen waar de kinderen op dit moment aan werken.

Namen Opbrengsten Pedagogisch Handelen Onderwijsbehoeften(vs)    

           Nathan 248 17 V Nathan heeft lk nodig die hem structuur biedt binnen de

les.Hij volgt de basisinstructie.

Melih 270 17 V Hij heeft een lk nodig welke hem complimenteert op het netjes werken.

Hij werkt graag met stiltekoptelefoon om zich beter te kunnen concentreren

Hadien 248 17 V    Onyedikachi 257 17 V Hij werkt graag met stiltekoptelefoon. Hij moet af en toe letterlijk stevig op de grond gezet worden,

door op zijn schouders te leunen.

Serra 228 17 B Serra heeft een lk nodig die haar het vertrouwen geeft dat ze het kan. Dit door middel van even samen doen zodat ze het vertrouwen krijgt en dan gaat ze verder.

Serra werkt graag samen met Yu Xuan. Yu Xuan legt het goed uit, dus dit werkt goed.

46

Yu Xuan 241 17 B   Zij volgt de basisinstructie.Chi Kei 185 11 B    Marwa 196 12 B Volgt bijna altijd de extra instrucie ivm extra aandacht. Zij

heeft een lk nodig welke haar deze extra aandacht geeft, ondanks dat ze deze niet altijd nodig heeft.

Marwa werkt graag samen, maar komt dan niet altijd tot werken. Eerst individueel laten starten, later samenwerken.

Zameer 203 12 B Heeft een lk nodig die hem stimuleert aan zijn eigen werktafel te werken door hem hierop te attenderen.

Start altijd 10 minuten aan zijn werktafel met rood stoplicht. Daarna mag hij aan zijn eigen werktafel werken.

Yusuf 196 12 B Onderzoek loopt naar dyslexie, ondersteunen met het talige deel

Werkt graag op een rustige plek

Alejandro 203 12 B Heeft een lk nodig die hem helpt om te gaan met uitgestelde aandacht door hem te beloven na het rode stoplicht direct naar hem te komen.

Alejandro werk graag alleen op de gang of met de stiltekoptelefoon om zich beter te kunnen concentreren.

Emir 193 12 B Overschat zijn eigen kunnen, raffelt zijn werk af. Hij heeft een lk nodig die hem stimuleert aan zijn eigen werktafel te gaan en hem beloont (high five) op goede werkhouding

Start altijd 10 minuten aan zijn werktafel met rood stoplicht. Daarna mag hij aan zijn eigen werktafel werken.

Rawinder 186 11 B Rawinder heeft een leerkracht nodig die hem alles kan bieden wat bij TOS hoort: weinig stoorzenders/prikkels, visuele ondersteuning en veel gebaren.

TOS

Gamze 175 11 I Heeft een lk nodig welke haar de herhaling geeft die ze nodig heeft. Heeft een lk nodig die haar motiveert dmv complimentjes

 

Saffa 177 11 I    Neesha 177 11 I Heeft een lk nodig die haar het zelfvertrouwen geeft wat

ze nodig heeft door non verbale gebaren.TOS? Heeft visuele ondersteuning nodig bij sommen

47

Zerda 174 11 I Zerda heeft een leerkracht nodig die hem alles kan bieden wat bij TOS hoort: weinig stoorzenders/prikkels, visuele ondersteuning en veel gebaren.

TOS

Ecrin 170 11 I Heeft een lk nodig welke haar stimuleert netjes en rustig te werken dmv complimenten en stickers in het gemaakte werk

 

48

Bijlage 3: Groeidocument

De Globetrotter

Naam leerling: A. H. Geboortedatum: 19 oktober 2008Geslacht: JongenLeerkracht(en): -Intern begeleider: -Groep: 4Didactische leeftijd: 13Schoolloopbaan 1-2-3-4Schooljaar 4Datum vaststelling: 22 november 2017

Stimulerende - protectieve factoren Belemmerende factoren

Denk aan:

grote vooruitgang geboekt met lezen van M3 naar M4gemotiveerd, wil graag lerenwerkt hard aan opdrachtengoede taalontwikkelingrustige thuissituatie vader, moeder en zusveel steun van thuissituatiegaat zelfstandig aan het werkgevoelig voor complimentjes / beloningwerkt graag samen

Denk aan:

moeite met schrijven snel afgeleidwil graag zelfde als andere kinderen maken. snel boos als het niet luktmoeite met vragenogen tonen een afwijking (brildragend)Oefentherapie mbt fijne motoriekwil graag te moeilijk werkmoeite met rekentaalmoeite met vragen stellen aan de leerkrachtmoeder let lat te hoog, vergelijkt met andere kinderen.

Specifieke onderwijsbehoeften

Vermeld hier specifieke aandachtspunten voor de zorg en begeleiding van de leerling. Bijvoorbeeld: heeft veel aanmoediging nodig, of: heeft direct feedback nodig. Wat heeft de ll nodig van de leerkracht?A. heeft een leerkracht nodig welke hem complimenteert op gemaakte werkA. heeft een leerkracht nodig welke hem werk aanbiedt op het juiste niveauA. heeft een leerkracht nodig welke hem extra uitleg geeft (pre teaching)A. heeft een leerkracht nodig welke hem stimuleert materialen te gebruiken bij verwerkingA. heeft een leerkracht nodig welke 5 keer per rekenles langsloopt voor eventuele vragen

49

Bijlage 4: zien leerlingenvragenlijst A.

50

51

52

53

Bijlage 5: individueel handelingsplan

54

Planning periode januari 2017 - juni 2018 (extra instructie)

Vakgebied Methodiek Organisatie Ouders

Rekenen herkennen van

rekentekens inzicht in

optellen tot 10 inzicht in

aftrekken tot 10 splitsen tot 10 hanteren van

rekentekens uitvoeren + en

– tot 10 klokkijken hele

+ halve uren tellen met

sprongen 2, 5, 10

inzicht in getallen tot 20

Boek, software, hulpmiddelen

We gebruiken de methode “Alles Telt”. A. gebruikt hiervan de software en het maatschrift.

A. doet ook graag spelletjes uit de kieskast. Deze worden afgestemd op zijn niveau

Voor de getallenlijn heeft A. een spiekboekje in zijn la met daarin de getallenlijn.

Voor het klokkijken gebruikt A. een hulpklokje.

Wie doet wat en wanneer? Wanneer doet de leerling mee met de groepsaanpak en wanneer krijgt de leerlingen extra (individuele) ondersteuning?

A. automatiseert sommen tot 10 en doet mee met de instructie en maakt de verwerking via de computer, als deze klaar is, werkt hij uit het maatschrift.Tijdens deze verwerking mag hij gebruik maken van de materialen welke hij hiervoor nodig heeft.

Leerkracht: Geeft de instructie, na deze instructie zet zij A. achter de computer aan het werk. De laatste 10 minuten van de rekenles, werkt de leerkracht gericht met A. aan de onderdelen waarbij hij uitviel:- automatiseren van sommen tot 10 - getallen plaatsen op de getallenlijn - klokkijken met hele en halve uren- sprongen van 2-5-10 en hoe deze in te zetten. - redactiesommen.Ieder onderdeel zal op een vaste dag worden behandeld. Dit doet zij door middel van het gebruik van materialen, waaronder:- rekenrek- blokjes, MAB materiaal- verliefde harten- getallenlijn leeg en spiekkaart van de getallenlijn.

Is ere een bijdrage van ouders gewenst? Zo ja, welke?

Met ouders is besproken dat zij A. positief moeten stimuleren en hem niet moeten vergelijken met andere kinderen.

Thuis zal moeder oefenen met A. met het tellen tot 100 en terug, om hem niet te ver achter te laten lopen met de leerstof van groep 4.

Bijlage 6: presentatie

55

56