Lucia van der Lee Portfolio landschapsarchitectuur

Unique accessible salt marsh landscape

1. Natuurlijke en culturele kwaliteiten als basis voor ontwikkelingen recreatie en toerisme

2. Beleving natuurlijke en culturele kwaliteiten is mogelijk

3. Zorgvuldig gebruik van natuurlijke hulpbronnen

4. Verantwoorde en interactieve planprocessen

5. Ontwikkeling van recreatie en toerisme in samenhang met bredere context

8

5

5

2

3

Cluster Aantal principes

1. Natural and cultural qualities serve as basis for

recreation and tourism

2. Experience of natural and cultural qualities is possible

3. Careful use of natural sources

4. Responsible and interactive planning

processes

5. Development of recreation and tourism are consistent

with the wider context

Vision

Wad

den

dyke

land

Total

num

ber o

f prin

ciples

Area

Zur

ich-H

arlin

gen

Area

Oos

terbie

rum

and

surro

undin

gs

Zuric

h-Har

linge

n|Cro

ssing

N31

Zuric

h-Har

linge

n|Po

lder Z

urich

eroo

rd

Zuric

h-Har

linge

n|En

tranc

e of Z

urich

Oos

terbie

rum

and

surro

undin

gs|S

alt m

arsh

Total

num

ber o

f diffe

rent

princ

iples

in de

signs

Plan Fryslân aan zee

(Atelier Fryslân, 2012)

Totaal Waddendijkland

totaal

Indication high tide line

Zone nature

Zone recreation

Camping with tent allowed1 2 km

Sustainable recreation and tourism can be viewed from different perspectives. In this study, sustainable recreation and tourism is looked at as forms of recreation and tourism that contribute to the sustainable development of a geographical region (Telfer & Sharpley, 2008). Sustainability is a broad concept; to make it more concrete, oftentimes certain principles are applied. (Hunter,1997; Tanguay & Rajaonson, 2013). Landscape architecture has not yet formulated an answer to the questions what constitutes sustainable recreation and tourism, but some of the principles used in this quest have spatial relevance (GSTC, 2013; EUROPARC Federation, 2010). As a result of this, they could be applied in the design of a landscape. Examples for this use are as of yet non-existent.

The purpose of this study was to provide some insight in the possible ways a landscape can be designed for recreation and tourism, so that recreation and tourism contributes to the sustainable development of a region, by using these spatially relevant principles. The case of the Frisian wadden coast is used to illustrate this.

The spatially relevant principles appear to be applied at different scales and steps in the landscape design. The number of principles used roughly increases at designs with lower scale levels. The spatially relevant principles don’t cause a landscape plan to evolve automatically. It is necessary to enter the activity of designing and to set the design assignment and to use appropriate design principles.

Spatially relevant principles for sustainable recreation and tourism

Supporting

Profiting

Recreation and tourism

Andere ontwikkelingen

Relation recreation & tourism and other developments when it con-tributes to the sustainable development of a region.

Experiencing the starry sky in the salt marsh

1. N

atuu

rlijk

e en

cul

ture

le k

wal

iteite

n al

s ba

sis

voor

ont

wik

kelin

gen

recr

eatie

en

toer

ism

e

2. B

elev

ing

natu

urlij

ke e

n cu

lture

le k

wal

iteite

n is

mog

elijk

3. Z

orgv

uldi

g ge

brui

k va

n na

tuur

lijke

hu

lpbr

onne

n

4. V

eran

twoo

rde

en in

tera

ctie

ve p

lanp

roce

ssen

5. O

ntw

ikke

ling

van

recr

eatie

en

toer

ism

e in

sa

men

hang

met

bre

dere

con

text

8

5 5

2

3

Clu

ster

Aan

tal p

rinci

pes

1. N

atuu

rlijk

e en

cul

ture

le

kwal

iteite

n al

s ba

sis

voor

on

twik

kelin

gen

recr

eatie

en

toer

ism

e

2. B

elev

ing

natu

urlij

ke e

n cu

lture

le k

wal

iteite

n is

mog

elijk

3. Z

orgv

uldi

g ge

brui

k va

n na

tuur

lijke

hu

lpbr

onne

n

4. V

eran

twoo

rde

en

inte

ract

ieve

pla

npro

cess

en

5. O

ntw

ikke

ling

van

recr

eatie

en

toer

ism

e in

sam

enha

ng

met

bre

dere

con

text

Visie

Wad

dend

ijklan

d

Totaa

l aan

tal p

rincip

es

Deelge

bied

Zuric

h-Har

linge

n

Deelge

bied

Oos

terbie

rum

en o

mge

ving

Zuric

h-Har

linge

n|O

verst

eek N

31

Zuric

h-Har

linge

n|Po

lder Z

urich

eroo

rd

Zuric

h-Har

linge

n|En

tree Z

urich

Oos

terbie

rum

en o

mge

ving|

Kweld

er

Totaa

l aan

tal ve

rschil

lende

prin

cipes

in on

twer

pen

Plan

Frysl

ân a

an ze

e

(Atel

ier Fr

yslân

, 201

2)

Totaa

l Wad

dend

ijklan

d

totaal

Liveability local community

Climate change

Coherence spatial developmentsDevelopment strategy for recration and tourismInvolvement of stakeholders

Diminishing pollution, waste by recreationCareful watermanagement

Effective usage of natural sourcesEco-friendly transport

Placement of touristic developmentsDisabled visitors

Information/educational facilitiesParticipation of visitors

Experience of visitors

Discovery of destination

Style of touristic developmentsLocal history

Local entrepeneurs

Special places accessible

Protection of natural and cultural qualitiesIntangible qualities

Protection of vulnerable areasAttractions with natural or cultural value

Oosterbierum and surroundings

New salt marsh Oosterbierum

New salt marsh Oosterbierum

New salt marsh Oosterbierum

1 2 3

5

4

4

5

5

Principles used in total landscape design. Number of principles used increases roughly at lower scale levels.

Current

Current

Studie WUR

Lodewijk Baljon landschapsarchitecten

Veenenbos en Bosch landschapsarchitecten

Veenenbos en Bosch landschapsarchitecten

Veenenbos en Bosch, Lodewijk Baljon landschapsarchitecten

SmitsRinsma terreinadvies

Stage DLG/Atelier Overijssel

Stage Dienst Landelijk Gebied

Stage Dienst Landelijk Gebied

Stage Veenenbos en Bosch landschapsarchitecten

Vrijwilligerswerk Natuurmonumenten

Overzicht

*Voor de publicatie van de tekeningen in dit portfolio hebben de desbetreffende bureaus hun toestemming gegeven. De tekeningen zijn door mij gemaakt.

Waddendijkland voor FryslânEnka boswonen, EdeGebiedsvisie Apeldoorns KanaalOnderzoek straatprofielen Diverse VO’s en DO’sPaleistuinLandschapsadvies Atelier OverijsselBeschutting OostvaardersplassenNatuurontwikkeling WinterswijkDe Wheme, Arnhem Poëzieroute Zuidwest Veluwe

Overzicht

*Voor de publicatie van de tekeningen in dit portfolio hebben de desbetreffende bureaus hun toestemming gegeven. De tekeningen zijn door mij gemaakt.

New recreational activities and facilities

Sailing connection Wadden Sea and Friesland

Dyke as guiding structure

Existing recreational activities and facilities

Area Zurich-Harlingen

Area Oosterbierum and surroundings

10 20 km

More easy connections between land, dyke and sea

Vision Wadden dyke land

More attractive centre points for visitors and inhabitants

1 2 km

Village/city

Dyke

Road

Water

Grassland

Arable land

Saline agriculture

Legend

Existing bicycle route

New bicycle route

Dyke water strorage zone

Mudflat walking and sailing

Existing facility/activity

New facility/activity

Recreational route on dyke

Nature

Sailing routes

Based upon the analysis a landscape design is created. It is called ‘Wadden dyke land’. In this landscape design the dyke is taken as overarching structure to guide the development of recreation and tourism. This dyke will be strengthened in the near future. By doing this in an innovative way instead of the traditional way of dyke heightening, a new dike zone could be developed. The dyke zone can be the starting point of a visit instead of the end of a visit to the area that guides visitors in the landscape. Coastal defence, and recreation and tourism become combined.

Recreational activities can be expanded around the dyke, for example by new routes on the dyke and in the new salt marshes, with new centre points, birds, saline agriculture and art projects. Cities and villages can support visitors

to the dyke zone by providing a sufficient facility network for nourishment and accommodation. In this way the area will attract visitors based upon its natural and cultural qualities. For Zurich-Harlingen the concept of the overtopping dyke is

chosen. This allows the dynamics of the sea to be present on the land side of the dyke as well. This will create more possibilities to expierence this natural quality of the area and to attract visitors by this.

Dyke as guiding structure through the landscape

Area of Zurich-Harlingen

New entrance of Zurich Crossing of N31 Polder Zuricheroord

1 32

1

2

3

321

Current CurrentCurrent

Unique accessible salt marsh landscape

1. Natuurlijke en culturele kwaliteiten als basis voor ontwikkelingen recreatie en toerisme

2. Beleving natuurlijke en culturele kwaliteiten is mogelijk

3. Zorgvuldig gebruik van natuurlijke hulpbronnen

4. Verantwoorde en interactieve planprocessen

5. Ontwikkeling van recreatie en toerisme in samenhang met bredere context

8

5

5

2

3

Cluster Aantal principes

1. Natural and cultural qualities serve as basis for

recreation and tourism

2. Experience of natural and cultural qualities is possible

3. Careful use of natural sources

4. Responsible and interactive planning

processes

5. Development of recreation and tourism are consistent

with the wider context

Vision

Wad

den

dyke

land

Total

num

ber o

f prin

ciples

Area

Zur

ich-H

arlin

gen

Area

Oos

terbie

rum

and

surro

undin

gs

Zuric

h-Har

linge

n|Cro

ssing

N31

Zuric

h-Har

linge

n|Po

lder Z

urich

eroo

rd

Zuric

h-Har

linge

n|En

tranc

e of Z

urich

Oos

terbie

rum

and

surro

undin

gs|S

alt m

arsh

Total

num

ber o

f diffe

rent

princ

iples

in de

signs

Plan Fryslân aan zee

(Atelier Fryslân, 2012)

Totaal Waddendijkland

totaal

Indication high tide line

Zone nature

Zone recreation

Camping with tent allowed1 2 km

Sustainable recreation and tourism can be viewed from different perspectives. In this study, sustainable recreation and tourism is looked at as forms of recreation and tourism that contribute to the sustainable development of a geographical region (Telfer & Sharpley, 2008). Sustainability is a broad concept; to make it more concrete, oftentimes certain principles are applied. (Hunter,1997; Tanguay & Rajaonson, 2013). Landscape architecture has not yet formulated an answer to the questions what constitutes sustainable recreation and tourism, but some of the principles used in this quest have spatial relevance (GSTC, 2013; EUROPARC Federation, 2010). As a result of this, they could be applied in the design of a landscape. Examples for this use are as of yet non-existent.

The purpose of this study was to provide some insight in the possible ways a landscape can be designed for recreation and tourism, so that recreation and tourism contributes to the sustainable development of a region, by using these spatially relevant principles. The case of the Frisian wadden coast is used to illustrate this.

The spatially relevant principles appear to be applied at different scales and steps in the landscape design. The number of principles used roughly increases at designs with lower scale levels. The spatially relevant principles don’t cause a landscape plan to evolve automatically. It is necessary to enter the activity of designing and to set the design assignment and to use appropriate design principles.

Spatially relevant principles for sustainable recreation and tourism

Supporting

Profiting

Recreation and tourism

Andere ontwikkelingen

Relation recreation & tourism and other developments when it con-tributes to the sustainable development of a region.

Experiencing the starry sky in the salt marsh

1. N

atuu

rlijk

e en

cul

ture

le k

wal

iteite

n al

s ba

sis

voor

ont

wik

kelin

gen

recr

eatie

en

toer

ism

e

2. B

elev

ing

natu

urlij

ke e

n cu

lture

le k

wal

iteite

n is

mog

elijk

3. Z

orgv

uldi

g ge

brui

k va

n na

tuur

lijke

hu

lpbr

onne

n

4. V

eran

twoo

rde

en in

tera

ctie

ve p

lanp

roce

ssen

5. O

ntw

ikke

ling

van

recr

eatie

en

toer

ism

e in

sa

men

hang

met

bre

dere

con

text

8

5 5

2

3

Clu

ster

Aan

tal p

rinci

pes

1. N

atuu

rlijk

e en

cul

ture

le

kwal

iteite

n al

s ba

sis

voor

on

twik

kelin

gen

recr

eatie

en

toer

ism

e

2. B

elev

ing

natu

urlij

ke e

n cu

lture

le k

wal

iteite

n is

mog

elijk

3. Z

orgv

uldi

g ge

brui

k va

n na

tuur

lijke

hu

lpbr

onne

n

4. V

eran

twoo

rde

en

inte

ract

ieve

pla

npro

cess

en

5. O

ntw

ikke

ling

van

recr

eatie

en

toer

ism

e in

sam

enha

ng

met

bre

dere

con

text

Visie

Wad

dend

ijklan

d

Totaa

l aan

tal p

rincip

es

Deelge

bied

Zuric

h-Har

linge

n

Deelge

bied

Oos

terbie

rum

en o

mge

ving

Zuric

h-Har

linge

n|O

verst

eek N

31

Zuric

h-Har

linge

n|Po

lder Z

urich

eroo

rd

Zuric

h-Har

linge

n|En

tree Z

urich

Oos

terbie

rum

en o

mge

ving|

Kweld

er

Totaa

l aan

tal ve

rschil

lende

prin

cipes

in on

twer

pen

Plan

Frysl

ân a

an ze

e

(Atel

ier Fr

yslân

, 201

2)

Totaa

l Wad

dend

ijklan

d

totaal

Liveability local community

Climate change

Coherence spatial developmentsDevelopment strategy for recration and tourismInvolvement of stakeholders

Diminishing pollution, waste by recreationCareful watermanagement

Effective usage of natural sourcesEco-friendly transport

Placement of touristic developmentsDisabled visitors

Information/educational facilitiesParticipation of visitors

Experience of visitors

Discovery of destination

Style of touristic developmentsLocal history

Local entrepeneurs

Special places accessible

Protection of natural and cultural qualitiesIntangible qualities

Protection of vulnerable areasAttractions with natural or cultural value

Oosterbierum and surroundings

New salt marsh Oosterbierum

New salt marsh Oosterbierum

New salt marsh Oosterbierum

1 2 3

5

4

4

5

5

Principles used in total landscape design. Number of principles used increases roughly at lower scale levels.

Current

Current

Waddendijkland voor Fryslân

Afstudeerstage in opdracht van Dienst Landelijk Gebied, Leeuwarden, 2014

Waddendijkland voor Fryslân: Verkenning van principes voor duurzame recreatie en toerisme in een landschapsontwerp voor de Friese waddenkust

Supervisors WUR: Marlies Brinkhuijsen en Ingrid Duchhart

New recreational activities and facilities

Sailing connection Wadden Sea and Friesland

Dyke as guiding structure

Existing recreational activities and facilities

Area Zurich-Harlingen

Area Oosterbierum and surroundings

10 20 km

More easy connections between land, dyke and sea

Vision Wadden dyke land

More attractive centre points for visitors and inhabitants

1 2 km

Village/city

Dyke

Road

Water

Grassland

Arable land

Saline agriculture

Legend

Existing bicycle route

New bicycle route

Dyke water strorage zone

Mudflat walking and sailing

Existing facility/activity

New facility/activity

Recreational route on dyke

Nature

Sailing routes

Based upon the analysis a landscape design is created. It is called ‘Wadden dyke land’. In this landscape design the dyke is taken as overarching structure to guide the development of recreation and tourism. This dyke will be strengthened in the near future. By doing this in an innovative way instead of the traditional way of dyke heightening, a new dike zone could be developed. The dyke zone can be the starting point of a visit instead of the end of a visit to the area that guides visitors in the landscape. Coastal defence, and recreation and tourism become combined.

Recreational activities can be expanded around the dyke, for example by new routes on the dyke and in the new salt marshes, with new centre points, birds, saline agriculture and art projects. Cities and villages can support visitors

to the dyke zone by providing a sufficient facility network for nourishment and accommodation. In this way the area will attract visitors based upon its natural and cultural qualities. For Zurich-Harlingen the concept of the overtopping dyke is

chosen. This allows the dynamics of the sea to be present on the land side of the dyke as well. This will create more possibilities to expierence this natural quality of the area and to attract visitors by this.

Dyke as guiding structure through the landscape

Area of Zurich-Harlingen

New entrance of Zurich Crossing of N31 Polder Zuricheroord

1 32

1

2

3

321

Current CurrentCurrent

Unique accessible salt marsh landscape

1. Natuurlijke en culturele kwaliteiten als basis voor ontwikkelingen recreatie en toerisme

2. Beleving natuurlijke en culturele kwaliteiten is mogelijk

3. Zorgvuldig gebruik van natuurlijke hulpbronnen

4. Verantwoorde en interactieve planprocessen

5. Ontwikkeling van recreatie en toerisme in samenhang met bredere context

8

5

5

2

3

Cluster Aantal principes

1. Natural and cultural qualities serve as basis for

recreation and tourism

2. Experience of natural and cultural qualities is possible

3. Careful use of natural sources

4. Responsible and interactive planning

processes

5. Development of recreation and tourism are consistent

with the wider context

Vision

Wad

den

dyke

land

Total

num

ber o

f prin

ciples

Area

Zur

ich-H

arlin

gen

Area

Oos

terbie

rum

and

surro

undin

gs

Zuric

h-Har

linge

n|Cro

ssing

N31

Zuric

h-Har

linge

n|Po

lder Z

urich

eroo

rd

Zuric

h-Har

linge

n|En

tranc

e of Z

urich

Oos

terbie

rum

and

surro

undin

gs|S

alt m

arsh

Total

num

ber o

f diffe

rent

princ

iples

in de

signs

Plan Fryslân aan zee

(Atelier Fryslân, 2012)

Totaal Waddendijkland

totaal

Indication high tide line

Zone nature

Zone recreation

Camping with tent allowed1 2 km

Sustainable recreation and tourism can be viewed from different perspectives. In this study, sustainable recreation and tourism is looked at as forms of recreation and tourism that contribute to the sustainable development of a geographical region (Telfer & Sharpley, 2008). Sustainability is a broad concept; to make it more concrete, oftentimes certain principles are applied. (Hunter,1997; Tanguay & Rajaonson, 2013). Landscape architecture has not yet formulated an answer to the questions what constitutes sustainable recreation and tourism, but some of the principles used in this quest have spatial relevance (GSTC, 2013; EUROPARC Federation, 2010). As a result of this, they could be applied in the design of a landscape. Examples for this use are as of yet non-existent.

The purpose of this study was to provide some insight in the possible ways a landscape can be designed for recreation and tourism, so that recreation and tourism contributes to the sustainable development of a region, by using these spatially relevant principles. The case of the Frisian wadden coast is used to illustrate this.

The spatially relevant principles appear to be applied at different scales and steps in the landscape design. The number of principles used roughly increases at designs with lower scale levels. The spatially relevant principles don’t cause a landscape plan to evolve automatically. It is necessary to enter the activity of designing and to set the design assignment and to use appropriate design principles.

Spatially relevant principles for sustainable recreation and tourism

Supporting

Profiting

Recreation and tourism

Andere ontwikkelingen

Relation recreation & tourism and other developments when it con-tributes to the sustainable development of a region.

Experiencing the starry sky in the salt marsh

1. N

atuu

rlijk

e en

cul

ture

le k

wal

iteite

n al

s ba

sis

voor

ont

wik

kelin

gen

recr

eatie

en

toer

ism

e

2. B

elev

ing

natu

urlij

ke e

n cu

lture

le k

wal

iteite

n is

mog

elijk

3. Z

orgv

uldi

g ge

brui

k va

n na

tuur

lijke

hu

lpbr

onne

n

4. V

eran

twoo

rde

en in

tera

ctie

ve p

lanp

roce

ssen

5. O

ntw

ikke

ling

van

recr

eatie

en

toer

ism

e in

sa

men

hang

met

bre

dere

con

text

8

5 5

2

3

Clu

ster

Aan

tal p

rinci

pes

1. N

atuu

rlijk

e en

cul

ture

le

kwal

iteite

n al

s ba

sis

voor

on

twik

kelin

gen

recr

eatie

en

toer

ism

e

2. B

elev

ing

natu

urlij

ke e

n cu

lture

le k

wal

iteite

n is

mog

elijk

3. Z

orgv

uldi

g ge

brui

k va

n na

tuur

lijke

hu

lpbr

onne

n

4. V

eran

twoo

rde

en

inte

ract

ieve

pla

npro

cess

en

5. O

ntw

ikke

ling

van

recr

eatie

en

toer

ism

e in

sam

enha

ng

met

bre

dere

con

text

Visie

Wad

dend

ijklan

d

Totaa

l aan

tal p

rincip

es

Deelge

bied

Zuric

h-Har

linge

n

Deelge

bied

Oos

terbie

rum

en o

mge

ving

Zuric

h-Har

linge

n|O

verst

eek N

31

Zuric

h-Har

linge

n|Po

lder Z

urich

eroo

rd

Zuric

h-Har

linge

n|En

tree Z

urich

Oos

terbie

rum

en o

mge

ving|

Kweld

er

Totaa

l aan

tal ve

rschil

lende

prin

cipes

in on

twer

pen

Plan

Frysl

ân a

an ze

e

(Atel

ier Fr

yslân

, 201

2)

Totaa

l Wad

dend

ijklan

d

totaal

Liveability local community

Climate change

Coherence spatial developmentsDevelopment strategy for recration and tourismInvolvement of stakeholders

Diminishing pollution, waste by recreationCareful watermanagement

Effective usage of natural sourcesEco-friendly transport

Placement of touristic developmentsDisabled visitors

Information/educational facilitiesParticipation of visitors

Experience of visitors

Discovery of destination

Style of touristic developmentsLocal history

Local entrepeneurs

Special places accessible

Protection of natural and cultural qualitiesIntangible qualities

Protection of vulnerable areasAttractions with natural or cultural value

Oosterbierum and surroundings

New salt marsh Oosterbierum

New salt marsh Oosterbierum

New salt marsh Oosterbierum

1 2 3

5

4

4

5

5

Principles used in total landscape design. Number of principles used increases roughly at lower scale levels.

Current

Current

Waddendijkland voor Fryslân

Afstudeerstage in opdracht van Dienst Landelijk Gebied, Leeuwarden, 2014

Waddendijkland voor Fryslân: Verkenning van principes voor duurzame recreatie en toerisme in een landschapsontwerp voor de Friese waddenkust

Supervisors WUR: Marlies Brinkhuijsen en Ingrid Duchhart

Samenvatting

Er bestaan verschillende perspectieven op duurzame recreatie en toerisme (Hunter, 1997). In dit onderzoek wordt het gezien als recreatie en toerisme die bijdragen aan de duurzame ontwikkeling van een gebied (Telfer & Sharpley, 2008). Duurzaamheid is een breed concept; om het concreter te maken wordt vaak gewerkt met principes (Hunter,1997; Tanguay & Rajaonson, 2013). Landschapsarchitectuur heeft nog geen antwoord op de vraag wat duurzame recreatie en toerisme is, maar principes voor duurzame recreatie en toerisme hebben deels een ruimtelijke relevantie, waardoor het mogelijk zou kunnen zijn ze voor een landschapsontwerp te gebruiken bij een landschapsontwerp. Hiervan bestaan echter geen voorbeelden.

Het doel van het onderzoek is om inzicht te geven in de mogelijkheden om aan de hand van ruimtelijk relevante principes te komen tot een landschapsontwerp voor recreatie en toerisme die bijdragen aan de duurzame ontwikkeling van een gebied. Dit wordt gedaan aan de hand van een case: de Friese waddenkust. Friesland is voor veel recreanten en toeristen een aantrekkelijke bestemming, maar dit geldt niet voor alle gebieden in Friesland even sterk. De bekende Waddeneilanden en de Friese Meren trekken een groot aantal toeristen, maar voor de Friese waddenkust ligt dit anders. Hier komen minder bezoekers op af, terwijl dit landschap wel kwaliteiten heeft (Sijtsma, Daams, Farjon, & Buijs, 2012). Vanuit verschillende hoeken wordt er voor dit gebied al wel gedacht aan het ontwikkelen van duurzaam toerisme om hierin verandering te brengen, maar dit komt nog maar moeizaam van de grond.

Unique accessible salt marsh landscape

1. Natuurlijke en culturele kwaliteiten als basis voor ontwikkelingen recreatie en toerisme

2. Beleving natuurlijke en culturele kwaliteiten is mogelijk

3. Zorgvuldig gebruik van natuurlijke hulpbronnen

4. Verantwoorde en interactieve planprocessen

5. Ontwikkeling van recreatie en toerisme in samenhang met bredere context

8

5

5

2

3

Cluster Aantal principes

1. Natural and cultural qualities serve as basis for

recreation and tourism

2. Experience of natural and cultural qualities is possible

3. Careful use of natural sources

4. Responsible and interactive planning

processes

5. Development of recreation and tourism are consistent

with the wider context

Vision

Wad

den

dyke

land

Total

num

ber o

f prin

ciples

Area

Zur

ich-H

arlin

gen

Area

Oos

terbie

rum

and

surro

undin

gs

Zuric

h-Har

linge

n|Cro

ssing

N31

Zuric

h-Har

linge

n|Po

lder Z

urich

eroo

rd

Zuric

h-Har

linge

n|En

tranc

e of Z

urich

Oos

terbie

rum

and

surro

undin

gs|S

alt m

arsh

Total

num

ber o

f diffe

rent

princ

iples

in de

signs

Plan Fryslân aan zee

(Atelier Fryslân, 2012)

Totaal Waddendijkland

totaal

Indication high tide line

Zone nature

Zone recreation

Camping with tent allowed1 2 km

Sustainable recreation and tourism can be viewed from different perspectives. In this study, sustainable recreation and tourism is looked at as forms of recreation and tourism that contribute to the sustainable development of a geographical region (Telfer & Sharpley, 2008). Sustainability is a broad concept; to make it more concrete, oftentimes certain principles are applied. (Hunter,1997; Tanguay & Rajaonson, 2013). Landscape architecture has not yet formulated an answer to the questions what constitutes sustainable recreation and tourism, but some of the principles used in this quest have spatial relevance (GSTC, 2013; EUROPARC Federation, 2010). As a result of this, they could be applied in the design of a landscape. Examples for this use are as of yet non-existent.

The purpose of this study was to provide some insight in the possible ways a landscape can be designed for recreation and tourism, so that recreation and tourism contributes to the sustainable development of a region, by using these spatially relevant principles. The case of the Frisian wadden coast is used to illustrate this.

The spatially relevant principles appear to be applied at different scales and steps in the landscape design. The number of principles used roughly increases at designs with lower scale levels. The spatially relevant principles don’t cause a landscape plan to evolve automatically. It is necessary to enter the activity of designing and to set the design assignment and to use appropriate design principles.

Spatially relevant principles for sustainable recreation and tourism

Supporting

Profiting

Recreation and tourism

Andere ontwikkelingen

Relation recreation & tourism and other developments when it con-tributes to the sustainable development of a region.

Experiencing the starry sky in the salt marsh

1. N

atuu

rlijk

e en

cul

ture

le k

wal

iteite

n al

s ba

sis

voor

ont

wik

kelin

gen

recr

eatie

en

toer

ism

e

2. B

elev

ing

natu

urlij

ke e

n cu

lture

le k

wal

iteite

n is

mog

elijk

3. Z

orgv

uldi

g ge

brui

k va

n na

tuur

lijke

hu

lpbr

onne

n

4. V

eran

twoo

rde

en in

tera

ctie

ve p

lanp

roce

ssen

5. O

ntw

ikke

ling

van

recr

eatie

en

toer

ism

e in

sa

men

hang

met

bre

dere

con

text

8

5 5

2

3

Clu

ster

Aan

tal p

rinci

pes

1. N

atuu

rlijk

e en

cul

ture

le

kwal

iteite

n al

s ba

sis

voor

on

twik

kelin

gen

recr

eatie

en

toer

ism

e

2. B

elev

ing

natu

urlij

ke e

n cu

lture

le k

wal

iteite

n is

mog

elijk

3. Z

orgv

uldi

g ge

brui

k va

n na

tuur

lijke

hu

lpbr

onne

n

4. V

eran

twoo

rde

en

inte

ract

ieve

pla

npro

cess

en

5. O

ntw

ikke

ling

van

recr

eatie

en

toer

ism

e in

sam

enha

ng

met

bre

dere

con

text

Visie

Wad

dend

ijklan

d

Totaa

l aan

tal p

rincip

es

Deelge

bied

Zuric

h-Har

linge

n

Deelge

bied

Oos

terbie

rum

en o

mge

ving

Zuric

h-Har

linge

n|O

verst

eek N

31

Zuric

h-Har

linge

n|Po

lder Z

urich

eroo

rd

Zuric

h-Har

linge

n|En

tree Z

urich

Oos

terbie

rum

en o

mge

ving|

Kweld

er

Totaa

l aan

tal ve

rschil

lende

prin

cipes

in on

twer

pen

Plan

Frysl

ân a

an ze

e

(Atel

ier Fr

yslân

, 201

2)

Totaa

l Wad

dend

ijklan

d

totaal

Liveability local community

Climate change

Coherence spatial developmentsDevelopment strategy for recration and tourismInvolvement of stakeholders

Diminishing pollution, waste by recreationCareful watermanagement

Effective usage of natural sourcesEco-friendly transport

Placement of touristic developmentsDisabled visitors

Information/educational facilitiesParticipation of visitors

Experience of visitors

Discovery of destination

Style of touristic developmentsLocal history

Local entrepeneurs

Special places accessible

Protection of natural and cultural qualitiesIntangible qualities

Protection of vulnerable areasAttractions with natural or cultural value

Oosterbierum and surroundings

New salt marsh Oosterbierum

New salt marsh Oosterbierum

New salt marsh Oosterbierum

1 2 3

5

4

4

5

5

Principles used in total landscape design. Number of principles used increases roughly at lower scale levels.

Current

Current

tekst loopt door op volgende pagina

De eerste stap van het onderzoek bestaat uit het vinden van principes met ruimtelijke relevantie. Deze principes vormen de inbreng voor de tweede stap: de totstandkoming van een landschapsontwerp. Door de principes hierbij te gebruiken kan antwoord gegeven worden op de onderzoeksvraag: Wat is de betekenis van ruimtelijk relevante principes voor ‘recreatie en toerisme die bijdraagt aan de duurzame ontwikkeling van een regio’ voor een landschapsontwerp gericht op de Friese waddenkust?

In het onderzoek zijn vijfentwintig principes gevonden, die in vijf clusters zijn in te delen. Dit zijn: 1) Natuurlijke en culturele kwaliteiten als basis ontwikkelingen recreatie en toerisme, 2) Beleving natuurlijke en culturele kwaliteiten is mogelijk, 3) Zorgvuldig gebruik van natuurlijke hulpbronnen, 4) Verantwoorde en interactieve planprocessen en 5) Ontwikkeling van recreatie en toerisme in samenhang met bredere context. Het onderzoek beschrijft wat de principes uit deze clusters inhouden. Dit wordt geïllustreerd in het landschapsontwerp. De ruimtelijk relevante principes blijken toepasbaar te zijn op verschillende schaalniveaus en bij verschillende stappen in het ontwerpproces. Het aantal gebruikte principes neemt grofweg toe naarmate het schaalniveau lager wordt. Met de ruimtelijk relevante principes ontstaat niet als vanzelf een landschapsontwerp. Het blijft hiervoor nodig om te ontwerpen.

In het landschapsontwerp voor de Friese waddenkust komt naar voren dat onder andere de toekomstige versterking van de Waddendijk aangegrepen kan worden voor recreatie en toerisme die bijdragen aan de ontwikkeling van het gebied. Innovatieve dijkconcepten kunnen voor nieuwe aantrekkelijke settingen zorgen voor een bezoek aan het gebied. Met name voor bezoekers die vanuit het motief ‘interesse’ op pad gaan, maar ook voor de motieven ‘verandering’, ‘verwondering’ en ‘toewijding’ (Elands & Lengkeek, 2000). Hiermee trekt het gebied bezoekers op basis van zijn culturele en natuurlijke kwaliteiten. Hierbij is het nodig de beleving van het gebied mogelijk te maken door toegankelijkheid, informatie over de kwaliteiten en voldoende faciliteiten.

New recreational activities and facilities

Sailing connection Wadden Sea and Friesland

Dyke as guiding structure

Existing recreational activities and facilities

Area Zurich-Harlingen

Area Oosterbierum and surroundings

10 20 km

More easy connections between land, dyke and sea

Vision Wadden dyke land

More attractive centre points for visitors and inhabitants

1 2 km

Village/city

Dyke

Road

Water

Grassland

Arable land

Saline agriculture

Legend

Existing bicycle route

New bicycle route

Dyke water strorage zone

Mudflat walking and sailing

Existing facility/activity

New facility/activity

Recreational route on dyke

Nature

Sailing routes

Based upon the analysis a landscape design is created. It is called ‘Wadden dyke land’. In this landscape design the dyke is taken as overarching structure to guide the development of recreation and tourism. This dyke will be strengthened in the near future. By doing this in an innovative way instead of the traditional way of dyke heightening, a new dike zone could be developed. The dyke zone can be the starting point of a visit instead of the end of a visit to the area that guides visitors in the landscape. Coastal defence, and recreation and tourism become combined.

Recreational activities can be expanded around the dyke, for example by new routes on the dyke and in the new salt marshes, with new centre points, birds, saline agriculture and art projects. Cities and villages can support visitors

to the dyke zone by providing a sufficient facility network for nourishment and accommodation. In this way the area will attract visitors based upon its natural and cultural qualities. For Zurich-Harlingen the concept of the overtopping dyke is

chosen. This allows the dynamics of the sea to be present on the land side of the dyke as well. This will create more possibilities to expierence this natural quality of the area and to attract visitors by this.

Dyke as guiding structure through the landscape

Area of Zurich-Harlingen

New entrance of Zurich Crossing of N31 Polder Zuricheroord

1 32

1

2

3

321

Current CurrentCurrent

New recreational activities and facilities

Sailing connection Wadden Sea and Friesland

Dyke as guiding structure

Existing recreational activities and facilities

Area Zurich-Harlingen

Area Oosterbierum and surroundings

10 20 km

More easy connections between land, dyke and sea

Vision Wadden dyke land

More attractive centre points for visitors and inhabitants

1 2 km

Village/city

Dyke

Road

Water

Grassland

Arable land

Saline agriculture

Legend

Existing bicycle route

New bicycle route

Dyke water strorage zone

Mudflat walking and sailing

Existing facility/activity

New facility/activity

Recreational route on dyke

Nature

Sailing routes

Based upon the analysis a landscape design is created. It is called ‘Wadden dyke land’. In this landscape design the dyke is taken as overarching structure to guide the development of recreation and tourism. This dyke will be strengthened in the near future. By doing this in an innovative way instead of the traditional way of dyke heightening, a new dike zone could be developed. The dyke zone can be the starting point of a visit instead of the end of a visit to the area that guides visitors in the landscape. Coastal defence, and recreation and tourism become combined.

Recreational activities can be expanded around the dyke, for example by new routes on the dyke and in the new salt marshes, with new centre points, birds, saline agriculture and art projects. Cities and villages can support visitors

to the dyke zone by providing a sufficient facility network for nourishment and accommodation. In this way the area will attract visitors based upon its natural and cultural qualities. For Zurich-Harlingen the concept of the overtopping dyke is

chosen. This allows the dynamics of the sea to be present on the land side of the dyke as well. This will create more possibilities to expierence this natural quality of the area and to attract visitors by this.

Dyke as guiding structure through the landscape

Area of Zurich-Harlingen

New entrance of Zurich Crossing of N31 Polder Zuricheroord

1 32

1

2

3

321

Current CurrentCurrent

Unique accessible salt marsh landscape

1. Natuurlijke en culturele kwaliteiten als basis voor ontwikkelingen recreatie en toerisme

2. Beleving natuurlijke en culturele kwaliteiten is mogelijk

3. Zorgvuldig gebruik van natuurlijke hulpbronnen

4. Verantwoorde en interactieve planprocessen

5. Ontwikkeling van recreatie en toerisme in samenhang met bredere context

8

5

5

2

3

Cluster Aantal principes

1. Natural and cultural qualities serve as basis for

recreation and tourism

2. Experience of natural and cultural qualities is possible

3. Careful use of natural sources

4. Responsible and interactive planning

processes

5. Development of recreation and tourism are consistent

with the wider context

Vision

Wad

den

dyke

land

Total

num

ber o

f prin

ciples

Area

Zur

ich-H

arlin

gen

Area

Oos

terbie

rum

and

surro

undin

gs

Zuric

h-Har

linge

n|Cro

ssing

N31

Zuric

h-Har

linge

n|Po

lder Z

urich

eroo

rd

Zuric

h-Har

linge

n|En

tranc

e of Z

urich

Oos

terbie

rum

and

surro

undin

gs|S

alt m

arsh

Total

num

ber o

f diffe

rent

princ

iples

in de

signs

Plan Fryslân aan zee

(Atelier Fryslân, 2012)

Totaal Waddendijkland

totaal

Indication high tide line

Zone nature

Zone recreation

Camping with tent allowed1 2 km

Sustainable recreation and tourism can be viewed from different perspectives. In this study, sustainable recreation and tourism is looked at as forms of recreation and tourism that contribute to the sustainable development of a geographical region (Telfer & Sharpley, 2008). Sustainability is a broad concept; to make it more concrete, oftentimes certain principles are applied. (Hunter,1997; Tanguay & Rajaonson, 2013). Landscape architecture has not yet formulated an answer to the questions what constitutes sustainable recreation and tourism, but some of the principles used in this quest have spatial relevance (GSTC, 2013; EUROPARC Federation, 2010). As a result of this, they could be applied in the design of a landscape. Examples for this use are as of yet non-existent.

The purpose of this study was to provide some insight in the possible ways a landscape can be designed for recreation and tourism, so that recreation and tourism contributes to the sustainable development of a region, by using these spatially relevant principles. The case of the Frisian wadden coast is used to illustrate this.

The spatially relevant principles appear to be applied at different scales and steps in the landscape design. The number of principles used roughly increases at designs with lower scale levels. The spatially relevant principles don’t cause a landscape plan to evolve automatically. It is necessary to enter the activity of designing and to set the design assignment and to use appropriate design principles.

Spatially relevant principles for sustainable recreation and tourism

Supporting

Profiting

Recreation and tourism

Andere ontwikkelingen

Relation recreation & tourism and other developments when it con-tributes to the sustainable development of a region.

Experiencing the starry sky in the salt marsh

1. N

atuu

rlijk

e en

cul

ture

le k

wal

iteite

n al

s ba

sis

voor

ont

wik

kelin

gen

recr

eatie

en

toer

ism

e

2. B

elev

ing

natu

urlij

ke e

n cu

lture

le k

wal

iteite

n is

mog

elijk

3. Z

orgv

uldi

g ge

brui

k va

n na

tuur

lijke

hu

lpbr

onne

n

4. V

eran

twoo

rde

en in

tera

ctie

ve p

lanp

roce

ssen

5. O

ntw

ikke

ling

van

recr

eatie

en

toer

ism

e in

sa

men

hang

met

bre

dere

con

text

8

5 5

2

3

Clu

ster

Aan

tal p

rinci

pes

1. N

atuu

rlijk

e en

cul

ture

le

kwal

iteite

n al

s ba

sis

voor

on

twik

kelin

gen

recr

eatie

en

toer

ism

e

2. B

elev

ing

natu

urlij

ke e

n cu

lture

le k

wal

iteite

n is

mog

elijk

3. Z

orgv

uldi

g ge

brui

k va

n na

tuur

lijke

hu

lpbr

onne

n

4. V

eran

twoo

rde

en

inte

ract

ieve

pla

npro

cess

en

5. O

ntw

ikke

ling

van

recr

eatie

en

toer

ism

e in

sam

enha

ng

met

bre

dere

con

text

Visie

Wad

dend

ijklan

d

Totaa

l aan

tal p

rincip

es

Deelge

bied

Zuric

h-Har

linge

n

Deelge

bied

Oos

terbie

rum

en o

mge

ving

Zuric

h-Har

linge

n|O

verst

eek N

31

Zuric

h-Har

linge

n|Po

lder Z

urich

eroo

rd

Zuric

h-Har

linge

n|En

tree Z

urich

Oos

terbie

rum

en o

mge

ving|

Kweld

er

Totaa

l aan

tal ve

rschil

lende

prin

cipes

in on

twer

pen

Plan

Frysl

ân a

an ze

e

(Atel

ier Fr

yslân

, 201

2)

Totaa

l Wad

dend

ijklan

d

totaal

Liveability local community

Climate change

Coherence spatial developmentsDevelopment strategy for recration and tourismInvolvement of stakeholders

Diminishing pollution, waste by recreationCareful watermanagement

Effective usage of natural sourcesEco-friendly transport

Placement of touristic developmentsDisabled visitors

Information/educational facilitiesParticipation of visitors

Experience of visitors

Discovery of destination

Style of touristic developmentsLocal history

Local entrepeneurs

Special places accessible

Protection of natural and cultural qualitiesIntangible qualities

Protection of vulnerable areasAttractions with natural or cultural value

Oosterbierum and surroundings

New salt marsh Oosterbierum

New salt marsh Oosterbierum

New salt marsh Oosterbierum

1 2 3

5

4

4

5

5

Principles used in total landscape design. Number of principles used increases roughly at lower scale levels.

Current

Current

New recreational activities and facilities

Sailing connection Wadden Sea and Friesland

Dyke as guiding structure

Existing recreational activities and facilities

Area Zurich-Harlingen

Area Oosterbierum and surroundings

10 20 km

More easy connections between land, dyke and sea

Vision Wadden dyke land

More attractive centre points for visitors and inhabitants

1 2 km

Village/city

Dyke

Road

Water

Grassland

Arable land

Saline agriculture

Legend

Existing bicycle route

New bicycle route

Dyke water strorage zone

Mudflat walking and sailing

Existing facility/activity

New facility/activity

Recreational route on dyke

Nature

Sailing routes

Based upon the analysis a landscape design is created. It is called ‘Wadden dyke land’. In this landscape design the dyke is taken as overarching structure to guide the development of recreation and tourism. This dyke will be strengthened in the near future. By doing this in an innovative way instead of the traditional way of dyke heightening, a new dike zone could be developed. The dyke zone can be the starting point of a visit instead of the end of a visit to the area that guides visitors in the landscape. Coastal defence, and recreation and tourism become combined.

Recreational activities can be expanded around the dyke, for example by new routes on the dyke and in the new salt marshes, with new centre points, birds, saline agriculture and art projects. Cities and villages can support visitors

to the dyke zone by providing a sufficient facility network for nourishment and accommodation. In this way the area will attract visitors based upon its natural and cultural qualities. For Zurich-Harlingen the concept of the overtopping dyke is

chosen. This allows the dynamics of the sea to be present on the land side of the dyke as well. This will create more possibilities to expierence this natural quality of the area and to attract visitors by this.

Dyke as guiding structure through the landscape

Area of Zurich-Harlingen

New entrance of Zurich Crossing of N31 Polder Zuricheroord

1 32

1

2

3

321

Current CurrentCurrent

Unique accessible salt marsh landscape

1. Natuurlijke en culturele kwaliteiten als basis voor ontwikkelingen recreatie en toerisme

2. Beleving natuurlijke en culturele kwaliteiten is mogelijk

3. Zorgvuldig gebruik van natuurlijke hulpbronnen

4. Verantwoorde en interactieve planprocessen

5. Ontwikkeling van recreatie en toerisme in samenhang met bredere context

8

5

5

2

3

Cluster Aantal principes

1. Natural and cultural qualities serve as basis for

recreation and tourism

2. Experience of natural and cultural qualities is possible

3. Careful use of natural sources

4. Responsible and interactive planning

processes

5. Development of recreation and tourism are consistent

with the wider context

Vision

Wad

den

dyke

land

Total

num

ber o

f prin

ciples

Area

Zur

ich-H

arlin

gen

Area

Oos

terbie

rum

and

surro

undin

gs

Zuric

h-Har

linge

n|Cro

ssing

N31

Zuric

h-Har

linge

n|Po

lder Z

urich

eroo

rd

Zuric

h-Har

linge

n|En

tranc

e of Z

urich

Oos

terbie

rum

and

surro

undin

gs|S

alt m

arsh

Total

num

ber o

f diffe

rent

princ

iples

in de

signs

Plan Fryslân aan zee

(Atelier Fryslân, 2012)

Totaal Waddendijkland

totaal

Indication high tide line

Zone nature

Zone recreation

Camping with tent allowed1 2 km

Sustainable recreation and tourism can be viewed from different perspectives. In this study, sustainable recreation and tourism is looked at as forms of recreation and tourism that contribute to the sustainable development of a geographical region (Telfer & Sharpley, 2008). Sustainability is a broad concept; to make it more concrete, oftentimes certain principles are applied. (Hunter,1997; Tanguay & Rajaonson, 2013). Landscape architecture has not yet formulated an answer to the questions what constitutes sustainable recreation and tourism, but some of the principles used in this quest have spatial relevance (GSTC, 2013; EUROPARC Federation, 2010). As a result of this, they could be applied in the design of a landscape. Examples for this use are as of yet non-existent.

The purpose of this study was to provide some insight in the possible ways a landscape can be designed for recreation and tourism, so that recreation and tourism contributes to the sustainable development of a region, by using these spatially relevant principles. The case of the Frisian wadden coast is used to illustrate this.

The spatially relevant principles appear to be applied at different scales and steps in the landscape design. The number of principles used roughly increases at designs with lower scale levels. The spatially relevant principles don’t cause a landscape plan to evolve automatically. It is necessary to enter the activity of designing and to set the design assignment and to use appropriate design principles.

Spatially relevant principles for sustainable recreation and tourism

Supporting

Profiting

Recreation and tourism

Andere ontwikkelingen

Relation recreation & tourism and other developments when it con-tributes to the sustainable development of a region.

Experiencing the starry sky in the salt marsh

1. N

atuu

rlijk

e en

cul

ture

le k

wal

iteite

n al

s ba

sis

voor

ont

wik

kelin

gen

recr

eatie

en

toer

ism

e

2. B

elev

ing

natu

urlij

ke e

n cu

lture

le k

wal

iteite

n is

mog

elijk

3. Z

orgv

uldi

g ge

brui

k va

n na

tuur

lijke

hu

lpbr

onne

n

4. V

eran

twoo

rde

en in

tera

ctie

ve p

lanp

roce

ssen

5. O

ntw

ikke

ling

van

recr

eatie

en

toer

ism

e in

sa

men

hang

met

bre

dere

con

text

8

5 5

2

3

Clu

ster

Aan

tal p

rinci

pes

1. N

atuu

rlijk

e en

cul

ture

le

kwal

iteite

n al

s ba

sis

voor

on

twik

kelin

gen

recr

eatie

en

toer

ism

e

2. B

elev

ing

natu

urlij

ke e

n cu

lture

le k

wal

iteite

n is

mog

elijk

3. Z

orgv

uldi

g ge

brui

k va

n na

tuur

lijke

hu

lpbr

onne

n

4. V

eran

twoo

rde

en

inte

ract

ieve

pla

npro

cess

en

5. O

ntw

ikke

ling

van

recr

eatie

en

toer

ism

e in

sam

enha

ng

met

bre

dere

con

text

Visie

Wad

dend

ijklan

d

Totaa

l aan

tal p

rincip

es

Deelge

bied

Zuric

h-Har

linge

n

Deelge

bied

Oos

terbie

rum

en o

mge

ving

Zuric

h-Har

linge

n|O

verst

eek N

31

Zuric

h-Har

linge

n|Po

lder Z

urich

eroo

rd

Zuric

h-Har

linge

n|En

tree Z

urich

Oos

terbie

rum

en o

mge

ving|

Kweld

er

Totaa

l aan

tal ve

rschil

lende

prin

cipes

in on

twer

pen

Plan

Frysl

ân a

an ze

e

(Atel

ier Fr

yslân

, 201

2)

Totaa

l Wad

dend

ijklan

d

totaal

Liveability local community

Climate change

Coherence spatial developmentsDevelopment strategy for recration and tourismInvolvement of stakeholders

Diminishing pollution, waste by recreationCareful watermanagement

Effective usage of natural sourcesEco-friendly transport

Placement of touristic developmentsDisabled visitors

Information/educational facilitiesParticipation of visitors

Experience of visitors

Discovery of destination

Style of touristic developmentsLocal history

Local entrepeneurs

Special places accessible

Protection of natural and cultural qualitiesIntangible qualities

Protection of vulnerable areasAttractions with natural or cultural value

Oosterbierum and surroundings

New salt marsh Oosterbierum

New salt marsh Oosterbierum

New salt marsh Oosterbierum

1 2 3

5

4

4

5

5

Principles used in total landscape design. Number of principles used increases roughly at lower scale levels.

Current

Current

New recreational activities and facilities

Sailing connection Wadden Sea and Friesland

Dyke as guiding structure

Existing recreational activities and facilities

Area Zurich-Harlingen

Area Oosterbierum and surroundings

10 20 km

More easy connections between land, dyke and sea

Vision Wadden dyke land

More attractive centre points for visitors and inhabitants

1 2 km

Village/city

Dyke

Road

Water

Grassland

Arable land

Saline agriculture

Legend

Existing bicycle route

New bicycle route

Dyke water strorage zone

Mudflat walking and sailing

Existing facility/activity

New facility/activity

Recreational route on dyke

Nature

Sailing routes

Based upon the analysis a landscape design is created. It is called ‘Wadden dyke land’. In this landscape design the dyke is taken as overarching structure to guide the development of recreation and tourism. This dyke will be strengthened in the near future. By doing this in an innovative way instead of the traditional way of dyke heightening, a new dike zone could be developed. The dyke zone can be the starting point of a visit instead of the end of a visit to the area that guides visitors in the landscape. Coastal defence, and recreation and tourism become combined.

Recreational activities can be expanded around the dyke, for example by new routes on the dyke and in the new salt marshes, with new centre points, birds, saline agriculture and art projects. Cities and villages can support visitors

to the dyke zone by providing a sufficient facility network for nourishment and accommodation. In this way the area will attract visitors based upon its natural and cultural qualities. For Zurich-Harlingen the concept of the overtopping dyke is

chosen. This allows the dynamics of the sea to be present on the land side of the dyke as well. This will create more possibilities to expierence this natural quality of the area and to attract visitors by this.

Dyke as guiding structure through the landscape

Area of Zurich-Harlingen

New entrance of Zurich Crossing of N31 Polder Zuricheroord

1 32

1

2

3

321

Current CurrentCurrent

New recreational activities and facilities

Sailing connection Wadden Sea and Friesland

Dyke as guiding structure

Existing recreational activities and facilities

Area Zurich-Harlingen

Area Oosterbierum and surroundings

10 20 km

More easy connections between land, dyke and sea

Vision Wadden dyke land

More attractive centre points for visitors and inhabitants

1 2 km

Village/city

Dyke

Road

Water

Grassland

Arable land

Saline agriculture

Legend

Existing bicycle route

New bicycle route

Dyke water strorage zone

Mudflat walking and sailing

Existing facility/activity

New facility/activity

Recreational route on dyke

Nature

Sailing routes

Based upon the analysis a landscape design is created. It is called ‘Wadden dyke land’. In this landscape design the dyke is taken as overarching structure to guide the development of recreation and tourism. This dyke will be strengthened in the near future. By doing this in an innovative way instead of the traditional way of dyke heightening, a new dike zone could be developed. The dyke zone can be the starting point of a visit instead of the end of a visit to the area that guides visitors in the landscape. Coastal defence, and recreation and tourism become combined.

Recreational activities can be expanded around the dyke, for example by new routes on the dyke and in the new salt marshes, with new centre points, birds, saline agriculture and art projects. Cities and villages can support visitors

to the dyke zone by providing a sufficient facility network for nourishment and accommodation. In this way the area will attract visitors based upon its natural and cultural qualities. For Zurich-Harlingen the concept of the overtopping dyke is

chosen. This allows the dynamics of the sea to be present on the land side of the dyke as well. This will create more possibilities to expierence this natural quality of the area and to attract visitors by this.

Dyke as guiding structure through the landscape

Area of Zurich-Harlingen

New entrance of Zurich Crossing of N31 Polder Zuricheroord

1 32

1

2

3

321

Current CurrentCurrent

Unique accessible salt marsh landscape

1. Natuurlijke en culturele kwaliteiten als basis voor ontwikkelingen recreatie en toerisme

2. Beleving natuurlijke en culturele kwaliteiten is mogelijk

3. Zorgvuldig gebruik van natuurlijke hulpbronnen

4. Verantwoorde en interactieve planprocessen

5. Ontwikkeling van recreatie en toerisme in samenhang met bredere context

8

5

5

2

3

Cluster Aantal principes

1. Natural and cultural qualities serve as basis for

recreation and tourism

2. Experience of natural and cultural qualities is possible

3. Careful use of natural sources

4. Responsible and interactive planning

processes

5. Development of recreation and tourism are consistent

with the wider context

Vision

Wad

den

dyke

land

Total

num

ber o

f prin

ciples

Area

Zur

ich-H

arlin

gen

Area

Oos

terbie

rum

and

surro

undin

gs

Zuric

h-Har

linge

n|Cro

ssing

N31

Zuric

h-Har

linge

n|Po

lder Z

urich

eroo

rd

Zuric

h-Har

linge

n|En

tranc

e of Z

urich

Oos

terbie

rum

and

surro

undin

gs|S

alt m

arsh

Total

num

ber o

f diffe

rent

princ

iples

in de

signs

Plan Fryslân aan zee

(Atelier Fryslân, 2012)

Totaal Waddendijkland

totaal

Indication high tide line

Zone nature

Zone recreation

Camping with tent allowed1 2 km

Sustainable recreation and tourism can be viewed from different perspectives. In this study, sustainable recreation and tourism is looked at as forms of recreation and tourism that contribute to the sustainable development of a geographical region (Telfer & Sharpley, 2008). Sustainability is a broad concept; to make it more concrete, oftentimes certain principles are applied. (Hunter,1997; Tanguay & Rajaonson, 2013). Landscape architecture has not yet formulated an answer to the questions what constitutes sustainable recreation and tourism, but some of the principles used in this quest have spatial relevance (GSTC, 2013; EUROPARC Federation, 2010). As a result of this, they could be applied in the design of a landscape. Examples for this use are as of yet non-existent.

The purpose of this study was to provide some insight in the possible ways a landscape can be designed for recreation and tourism, so that recreation and tourism contributes to the sustainable development of a region, by using these spatially relevant principles. The case of the Frisian wadden coast is used to illustrate this.

The spatially relevant principles appear to be applied at different scales and steps in the landscape design. The number of principles used roughly increases at designs with lower scale levels. The spatially relevant principles don’t cause a landscape plan to evolve automatically. It is necessary to enter the activity of designing and to set the design assignment and to use appropriate design principles.

Spatially relevant principles for sustainable recreation and tourism

Supporting

Profiting

Recreation and tourism

Andere ontwikkelingen

Relation recreation & tourism and other developments when it con-tributes to the sustainable development of a region.

Experiencing the starry sky in the salt marsh

1. N

atuu

rlijk

e en

cul

ture

le k

wal

iteite

n al

s ba

sis

voor

ont

wik

kelin

gen

recr

eatie

en

toer

ism

e

2. B

elev

ing

natu

urlij

ke e

n cu

lture

le k

wal

iteite

n is

mog

elijk

3. Z

orgv

uldi

g ge

brui

k va

n na

tuur

lijke

hu

lpbr

onne

n

4. V

eran

twoo

rde

en in

tera

ctie

ve p

lanp

roce

ssen

5. O

ntw

ikke

ling

van

recr

eatie

en

toer

ism

e in

sa

men

hang

met

bre

dere

con

text

8

5 5

2

3

Clu

ster

Aan

tal p

rinci

pes

1. N

atuu

rlijk

e en

cul

ture

le

kwal

iteite

n al

s ba

sis

voor

on

twik

kelin

gen

recr

eatie

en

toer

ism

e

2. B

elev

ing

natu

urlij

ke e

n cu

lture

le k

wal

iteite

n is

mog

elijk

3. Z

orgv

uldi

g ge

brui

k va

n na

tuur

lijke

hu

lpbr

onne

n

4. V

eran

twoo

rde

en

inte

ract

ieve

pla

npro

cess

en

5. O

ntw

ikke

ling

van

recr

eatie

en

toer

ism

e in

sam

enha

ng

met

bre

dere

con

text

Visie

Wad

dend

ijklan

d

Totaa

l aan

tal p

rincip

es

Deelge

bied

Zuric

h-Har

linge

n

Deelge

bied

Oos

terbie

rum

en o

mge

ving

Zuric

h-Har

linge

n|O

verst

eek N

31

Zuric

h-Har

linge

n|Po

lder Z

urich

eroo

rd

Zuric

h-Har

linge

n|En

tree Z

urich

Oos

terbie

rum

en o

mge

ving|

Kweld

er

Totaa

l aan

tal ve

rschil

lende

prin

cipes

in on

twer

pen

Plan

Frysl

ân a

an ze

e

(Atel

ier Fr

yslân

, 201

2)

Totaa

l Wad

dend

ijklan

d

totaal

Liveability local community

Climate change

Coherence spatial developmentsDevelopment strategy for recration and tourismInvolvement of stakeholders

Diminishing pollution, waste by recreationCareful watermanagement

Effective usage of natural sourcesEco-friendly transport

Placement of touristic developmentsDisabled visitors

Information/educational facilitiesParticipation of visitors

Experience of visitors

Discovery of destination

Style of touristic developmentsLocal history

Local entrepeneurs

Special places accessible

Protection of natural and cultural qualitiesIntangible qualities

Protection of vulnerable areasAttractions with natural or cultural value

Oosterbierum and surroundings

New salt marsh Oosterbierum

New salt marsh Oosterbierum

New salt marsh Oosterbierum

1 2 3

5

4

4

5

5

Principles used in total landscape design. Number of principles used increases roughly at lower scale levels.

Current

Current

Unique accessible salt marsh landscape

1. Natuurlijke en culturele kwaliteiten als basis voor ontwikkelingen recreatie en toerisme

2. Beleving natuurlijke en culturele kwaliteiten is mogelijk

3. Zorgvuldig gebruik van natuurlijke hulpbronnen

4. Verantwoorde en interactieve planprocessen

5. Ontwikkeling van recreatie en toerisme in samenhang met bredere context

8

5

5

2

3

Cluster Aantal principes

1. Natural and cultural qualities serve as basis for

recreation and tourism

2. Experience of natural and cultural qualities is possible

3. Careful use of natural sources

4. Responsible and interactive planning

processes

5. Development of recreation and tourism are consistent

with the wider context

Vision

Wad

den

dyke

land

Total

num

ber o

f prin

ciples

Area

Zur

ich-H

arlin

gen

Area

Oos

terbie

rum

and

surro

undin

gs

Zuric

h-Har

linge

n|Cro

ssing

N31

Zuric

h-Har

linge

n|Po

lder Z

urich

eroo

rd

Zuric

h-Har

linge

n|En

tranc

e of Z

urich

Oos

terbie

rum

and

surro

undin

gs|S

alt m

arsh

Total

num

ber o

f diffe

rent

princ

iples

in de

signs

Plan Fryslân aan zee

(Atelier Fryslân, 2012)

Totaal Waddendijkland

totaal

Indication high tide line

Zone nature

Zone recreation

Camping with tent allowed1 2 km

Sustainable recreation and tourism can be viewed from different perspectives. In this study, sustainable recreation and tourism is looked at as forms of recreation and tourism that contribute to the sustainable development of a geographical region (Telfer & Sharpley, 2008). Sustainability is a broad concept; to make it more concrete, oftentimes certain principles are applied. (Hunter,1997; Tanguay & Rajaonson, 2013). Landscape architecture has not yet formulated an answer to the questions what constitutes sustainable recreation and tourism, but some of the principles used in this quest have spatial relevance (GSTC, 2013; EUROPARC Federation, 2010). As a result of this, they could be applied in the design of a landscape. Examples for this use are as of yet non-existent.

The purpose of this study was to provide some insight in the possible ways a landscape can be designed for recreation and tourism, so that recreation and tourism contributes to the sustainable development of a region, by using these spatially relevant principles. The case of the Frisian wadden coast is used to illustrate this.

The spatially relevant principles appear to be applied at different scales and steps in the landscape design. The number of principles used roughly increases at designs with lower scale levels. The spatially relevant principles don’t cause a landscape plan to evolve automatically. It is necessary to enter the activity of designing and to set the design assignment and to use appropriate design principles.

Spatially relevant principles for sustainable recreation and tourism

Supporting

Profiting

Recreation and tourism

Andere ontwikkelingen

Relation recreation & tourism and other developments when it con-tributes to the sustainable development of a region.

Experiencing the starry sky in the salt marsh

1. N

atuu

rlijk

e en

cul

ture

le k

wal

iteite

n al

s ba

sis

voor

ont

wik

kelin

gen

recr

eatie

en

toer

ism

e

2. B

elev

ing

natu

urlij

ke e

n cu

lture

le k

wal

iteite

n is

mog

elijk

3. Z

orgv

uldi

g ge

brui

k va

n na

tuur

lijke

hu

lpbr

onne

n

4. V

eran

twoo

rde

en in

tera

ctie

ve p

lanp

roce

ssen

5. O

ntw

ikke

ling

van

recr

eatie

en

toer

ism

e in

sa

men

hang

met

bre

dere

con

text

8

5 5

2

3

Clu

ster

Aan

tal p

rinci

pes

1. N

atuu

rlijk

e en

cul

ture

le

kwal

iteite

n al

s ba

sis

voor

on

twik

kelin

gen

recr

eatie

en

toer

ism

e

2. B

elev

ing

natu

urlij

ke e

n cu

lture

le k

wal

iteite

n is

mog

elijk

3. Z

orgv

uldi

g ge

brui

k va

n na

tuur

lijke

hu

lpbr

onne

n

4. V

eran

twoo

rde

en

inte

ract

ieve

pla

npro

cess

en

5. O

ntw

ikke

ling

van

recr

eatie

en

toer

ism

e in

sam

enha

ng

met

bre

dere

con

text

Visie

Wad

dend

ijklan

d

Totaa

l aan

tal p

rincip

es

Deelge

bied

Zuric

h-Har

linge

n

Deelge

bied

Oos

terbie

rum

en o

mge

ving

Zuric

h-Har

linge

n|O

verst

eek N

31

Zuric

h-Har

linge

n|Po

lder Z

urich

eroo

rd

Zuric

h-Har

linge

n|En

tree Z

urich

Oos

terbie

rum

en o

mge

ving|

Kweld

er

Totaa

l aan

tal ve

rschil

lende

prin

cipes

in on

twer

pen

Plan

Frysl

ân a

an ze

e

(Atel

ier Fr

yslân

, 201

2)

Totaa

l Wad

dend

ijklan

d

totaal

Liveability local community

Climate change

Coherence spatial developmentsDevelopment strategy for recration and tourismInvolvement of stakeholders

Diminishing pollution, waste by recreationCareful watermanagement

Effective usage of natural sourcesEco-friendly transport

Placement of touristic developmentsDisabled visitors

Information/educational facilitiesParticipation of visitors

Experience of visitors

Discovery of destination

Style of touristic developmentsLocal history

Local entrepeneurs

Special places accessible

Protection of natural and cultural qualitiesIntangible qualities

Protection of vulnerable areasAttractions with natural or cultural value

Oosterbierum and surroundings

New salt marsh Oosterbierum

New salt marsh Oosterbierum

New salt marsh Oosterbierum

1 2 3

5

4

4

5

5

Principles used in total landscape design. Number of principles used increases roughly at lower scale levels.

Current

Current

Enka boswonen, Ede

In dienst van Lodewijk Baljon Landschapsarchitecten i.o.v Gemeente Ede, 2011

Uitwerking inrichtingsplan en kavelpaspoorten

Taken: uitwerken tekeningen van details, profielen en plankaarten

In dit deelgebied van een nieuwe woonwijk en Ede blijft het bosrijke karakter behouden door veel bestaande bomen te behouden. Door halfverharde paden, uitsparingen voor de boomwortels in straten en nieuwe bosachtige beplanting wordt aangesloten bij deze sfeer.

Enka boswonen, Ede

In dienst van Lodewijk Baljon Landschapsarchitecten i.o.v Gemeente Ede, 2011

Uitwerking inrichtingsplan en kavelpaspoorten

Taken: uitwerken tekeningen van details, profielen en plankaarten

Gebiedsvisie Apeldoorns Kanaal

In dienst van Veenenbos en Bosch landschapsarchitecten i.o.v Provincie Gelderland 2010

Gebiedsvisie vijfde en zesde pand Apeldoorns Kanaal, inclusief workshop met belanghebbenden

Taken: in samenwerking met collega’s vertalen uitganspunten naar beeldmateriaal voor presentaties en rapport

alles-in-één-steigers

wandelroutes langs kanaal

dorpsfronten richten op kanaal

bestaande recreatiepunten versterken

kanaal saneren

Gebiedsvisie Apeldoorns Kanaal

In dienst van Veenenbos en Bosch landschapsarchitecten i.o.v Provincie Gelderland 2010

Gebiedsvisie vijfde en zesde pand Apeldoorns Kanaal, inclusief workshop met belanghebbenden

Taken: in samenwerking met collega’s vertalen uitganspunten naar beeldmateriaal voor presentaties en rapport

Na het verliezen van zijn economische functie is het kanaal niet meer verweven met de omgeving, bovendien is het vervuild. De gebiedsvisie streeft sanering na en wil het kanaal weer een gezicht geven met nieuwe voorzieningen en aandacht voor de historie, voor recreanten en de aanliggende dorpen.

Diverse VO’s en DO’s

In dienst van Veenenbos en Bosch en Lodewijk Baljon landschapsarchitecten, 2010-2011

Diverse voorlopige en definitieve ontwerpen (DOIP Rechtbank Zwolle, DO buitenruimte zorgcentrum, VO/DO Entreegebied ziekenhuis Harderwijk)

Taken: In autocad uitwerken van plankaarten met aanduiding van maten, peilen, beplanting, materialen etc.

Diverse VO’s en DO’s

In dienst van Veenenbos en Bosch en Lodewijk Baljon landschapsarchitecten, 2010-2011

Diverse voorlopige en definitieve ontwerpen (DOIP Rechtbank Zwolle, DO buitenruimte zorgcentrum, VO/DO Entreegebied ziekenhuis Harderwijk)

Taken: In autocad uitwerken van plankaarten met aanduiding van maten, peilen, beplanting, materialen etc.

Wilde Gagel Den Haag

1.00 4.00 2.00

7.00

Wilde Gagel Den Haag

1.00 4.00 2.00

7.00

Smalste straat De woningen in deze buurt staan ogenschijnlijk willekeurig gerangschikt. Het type woningen varieert. Aan de smalle straat bevinden zich zowel voor- als zijgevels en zowel voor- als achtertuinen. Het straatbeeld dat deze afwisseling oplevert zorgt voor een informele sfeer. De smalle straat kent geen onderscheid in verkeersstromen, het rustige klinkervlak wordt alleen gebroken door de molgoot in het midden. De auto’s staan geparkeerd op de eigen kavel, of in parkeerhofjes. De overgang tussen de straat en de tuinen wordt consequent gevormd door een hek waarachter een beukenhaag staat. Het stratenpatroon bestaat uit lange evenwijdige straten, die slechts in details van elkaar afwijken. De vele paden en bruggen tussen de straten in maken doorsteken voor fiets en voetganger mogelijk.

Onderzoek straatprofielen

In dienst van Veenenbos en Bosch landschapsarchitecten

Resultaat: Uitgave ‘Straten maken, Hoe ontwerp je een goed straatprofiel’

Taken: Veldbezoek i.s.m. stagiaires, fotograferen, tekenen en meedenken onderzoek

Wilde Gagel Den Haag

Onderzoek straatprofielen

In dienst van Veenenbos en Bosch landschapsarchitecten

Resultaat: Uitgave ‘Straten maken, Hoe ontwerp je een goed straatprofiel’

Taken: Veldbezoek i.s.m. stagiaires, fotograferen, tekenen en meedenken onderzoek

Wilde Gagel Den Haag

Wilde Gagel Den Haag

een van de profielen in woord en beeld

een greep uit de profielen van lanen

S TA D S L A A N

StationswegDen Bosch blz. 26340m Statenlaan

Den Haag blz. 25141m

Lange VoorhoutDen Haag blz. 30575m

MolenlaanRotterdam blz. 27950mSint Lambertuslaan

Maastricht blz. 24737m

ChurchilllaanAmsterdam blz. 29353m

MathenesserlaanRotterdam blz. 25940m

NachtegaallaanDen Haag blz. 23936m

S TA D S L A A N

StationswegDen Bosch blz. 26340m Statenlaan

Den Haag blz. 25141m

Lange VoorhoutDen Haag blz. 30575m

MolenlaanRotterdam blz. 27950mSint Lambertuslaan

Maastricht blz. 24737m

ChurchilllaanAmsterdam blz. 29353m

MathenesserlaanRotterdam blz. 25940m

NachtegaallaanDen Haag blz. 23936m

Dit boek is een atlas van kenmerkende en bijzondere straatprofielen in Nederland. Het biedt handreikingen voor het ontwerpen van straten, met een heldere infrastructuur en tegelijkertijd verblijfskwaliteit.

Paleistuin

In dienst van SmitsRinsma i.o.v particuliere opdrachtgever, 2011

Uitvoeringstekeningen privé paleistuin

Taken: vertalen ontwerp naar uitvoeringstekeningen, beplantingsplan opstellen, presenteren aan opdrachtgever

detail overgangen verhardingen en overige elementen1:20

Paleistuin

In dienst van SmitsRinsma i.o.v particuliere opdrachtgever, 2011

Uitvoeringstekeningen privé paleistuin

Taken: vertalen ontwerp naar uitvoeringstekeningen, beplantingsplan opstellen, presenteren aan opdrachtgever

Advies Erf Belvédèreweg 3, De LutteAtelier Overijssel 17 december 2012

�

Terreinbezoek en werken aan schetsen

Landschapsadvies Atelier Overijssel

Stage landschapsarchitectuur DLG/Atelier Overijssel, i.o.v. gemeente Losser, 2012

Ruimtelijk advies voor de herinrichting van een erf op basis van een eendaagse workshop

Taken: voorbereiden, medebegeleiden, advies schrijven en verbeelden

14

De omgeving

Het erf ligt op een bijzondere locatie. Op de flank

van een stuwwal, aan de rand van het brongebied

van de Roelinksbeek en in een gebied met slechts

enkele andere erven. Deze ligging geeft het erf een

unieke kwaliteit. Bij iedere ontwikkelingsrichting voor

het erf is het daarom waardevol om de context bij de

planvorming te betrekken. Ook omdat ontwikkelingen

op het erf invloed zullen hebben op de omgeving.

Stimuleer water- en natuurontwikkeling op het

perceelHet erf bevindt zich aan de rand van een beschermd

waardevol natuurgebied. Een van de kenmerken van

deze natuur is het ontstaan van beekjes aan de rand

van de stuwwal. Zo ook de Roelinksbeek in de buurt

van het erf. Waterretentie op het perceel kan bijdragen

Een transformatie van het erf en kassencomplex kan een ruimtelijke kwaliteitsimpuls voor

de omgeving betekenen. Hiervoor is een zorgvuldige afweging van nieuwe initiatieven

nodig. Met het advies krijgt de Gemeente Losser handvatten om dit te kunnen doen. De

aanbevelingen zijn gebaseerd op de uitkomsten van de scenario’s, grove berekeningen

van een planeconoom en eigen inzicht en kennis van Atelier Overijssel. De aanbevelingen

worden geïllustreerd aan de hand van principe tekeningen.

Aanbevelingen

Principe water- en natuurontwikkeling

aan het herstellen van het watersysteem. Laat de

ontwikkeling van het erf samengaan met water- en

natuurontwikkeling en zorg zo voor herstel van dit

stukje van het watersysteem.

Ga uit van de draagkracht van de omgeving

Het erf is toegankelijk via de Belvédèreweg, die

deels over het erf van Groot Beverborg loopt. Dit

maakt de weg niet geschikt voor een groot aantal

verkeersbewegingen. Mocht de weg een ander tracé

krijgen, dan nog is het gezien de rust van het gebied

wenselijk dat er weinig verkeersbewegingen blijven.

Bekijk de entree van het erf

Bij nieuwe plannen is het wellicht handig om de

bestaande entree van het erf aan te passen, in

samenspraak met de buren van het erf. Nu ligt de

Belvédèreweg een klein stuk over het erf van nummer

Weinig draagkracht Belévèreweg

Landschapsadvies Atelier Overijssel

Stage landschapsarchitectuur DLG/Atelier Overijssel, i.o.v. gemeente Losser, 2012

Ruimtelijk advies voor de herinrichting van een erf op basis van een eendaagse workshop

Taken: voorbereiden, medebegeleiden, advies schrijven en verbeelden

14

De omgeving

Het erf ligt op een bijzondere locatie. Op de flank

van een stuwwal, aan de rand van het brongebied

van de Roelinksbeek en in een gebied met slechts

enkele andere erven. Deze ligging geeft het erf een

unieke kwaliteit. Bij iedere ontwikkelingsrichting voor

het erf is het daarom waardevol om de context bij de

planvorming te betrekken. Ook omdat ontwikkelingen

op het erf invloed zullen hebben op de omgeving.

Stimuleer water- en natuurontwikkeling op het

perceelHet erf bevindt zich aan de rand van een beschermd

waardevol natuurgebied. Een van de kenmerken van

deze natuur is het ontstaan van beekjes aan de rand

van de stuwwal. Zo ook de Roelinksbeek in de buurt

van het erf. Waterretentie op het perceel kan bijdragen

Een transformatie van het erf en kassencomplex kan een ruimtelijke kwaliteitsimpuls voor

de omgeving betekenen. Hiervoor is een zorgvuldige afweging van nieuwe initiatieven

nodig. Met het advies krijgt de Gemeente Losser handvatten om dit te kunnen doen. De

aanbevelingen zijn gebaseerd op de uitkomsten van de scenario’s, grove berekeningen

van een planeconoom en eigen inzicht en kennis van Atelier Overijssel. De aanbevelingen

worden geïllustreerd aan de hand van principe tekeningen.

Aanbevelingen

Principe water- en natuurontwikkeling

aan het herstellen van het watersysteem. Laat de

ontwikkeling van het erf samengaan met water- en

natuurontwikkeling en zorg zo voor herstel van dit

stukje van het watersysteem.

Ga uit van de draagkracht van de omgeving

Het erf is toegankelijk via de Belvédèreweg, die

deels over het erf van Groot Beverborg loopt. Dit

maakt de weg niet geschikt voor een groot aantal

verkeersbewegingen. Mocht de weg een ander tracé

krijgen, dan nog is het gezien de rust van het gebied

wenselijk dat er weinig verkeersbewegingen blijven.

Bekijk de entree van het erf

Bij nieuwe plannen is het wellicht handig om de

bestaande entree van het erf aan te passen, in

samenspraak met de buren van het erf. Nu ligt de

Belvédèreweg een klein stuk over het erf van nummer

Weinig draagkracht Belévèreweg

21

Landschapsverblijven: Een voorzieningengebouw, verspreide verblijven

(paars)

Landschapsverblijven: Een voorzieningengebouw, gebundelde verblijven

(paars) in hoogteverschil

Zorg: Centrale woning (blauw) voor gezamenlijke voorzieningen,

zorgwoningen (houten blokjes) gekoppeld aan bosje

Schetsen werkatelier

23

DEELNEMERS

Gemeente Losser

Gerard Kwekkeboom

Arie Rodenburg

Gemeente Kampen

Hanneke Toes

Atelier Overijssel

Marian van de Hulsbeek (dagvoorzitter), DLG

Bart Buijs (deelgroepsleider), Oversticht

Anneke Coops (deelgroepleider), Oversticht

Maurice Wenker, DLG

Jaco Polderman (planeconoom), DLG

Lucia van der Lee, DLG

Groepsindeling

Groep Bart: Arie, Lucia, Jaco,

Groep Anneke: Gerard, Maurice, Hanneke, Peter

Na een eendaagse workshop met de opdrachtgever is een advies gemaakt. Het geeft de opdrachtgever handvatten om eventuele initiatiefnemers voor herontwikkeling van het erf mee tegemoet te treden.

Luwte voor mens en dier.

Verkenning spoorzone

Oostvaardersplassen

Wind

Verkenning | beschutting OostvaardersplassenOpen vlakteWind maakt het dieren in het gebied extra moeilijk om de winter door te komen. Het breken van de wind en het creeëren van luwte is een van de aanleidingen van deze verkenning. Principes die een rol spelen bij wind worden hier in beeld gebracht. Werking van wind Wind is het verplaatsen van lucht en

ontstaat door verschil in luchtdruk. Breken van wind kan door de luchtstroom te blokkeren door het plaatsen van een verti-caal element. Hierdoor kan de luchtstroom niet verder en wordt hij afgebogen. De luchtstroom zal over het element heen gaan. Door de blokkade ontstaan nieuwe verschillen in druk. Dit verschijnsel heet turbulentie. Hoe de wind zijn weg vervolgt en hoeveel hij afzwakt hangt af van de poreusheid van het element en de hoogte die het heeft.

Zuidwestend wind, overheersende windrichting

Noordoosten wind, koude wind in winter

Verkenning | beschutting Oostvaardersplassen

Modellen

VoorportaalDoor een mix te maken van water, exclosures en staande stammen ontstaat een ruw landschap dat in staat is luwte te creeeren.

Hierbinnen kunnen verschillenden afwijkingen en uitzonderingen worden ontworpen als zicht- assen, oases en spiralen.

In een volgende stap worden deze mogelijkheden in beeld gebracht.

‘Ribbels’ takkenrillen/grondwallen

Stroken bos, beschermd tegen vraat

Watergang met rietstroken

Beschutting Oostvaardersplassen

Stage landschapsarchitectuur Dienst Landelijk Gebied, i.o.v. Staatsbosbeheer, 2012

Verkenning ontwerpmogelijkheden beschutting voor mens en dier

Taken: Opstellen verkenning, modellen ontwerpen en verbeelden

Verkenning | beschutting Oostvaardersplassen

Uitgewerkte variant

Het schetsontwerp combineert de

ruimtelijke inzichten en beheer-

mogelijkheden tot een samenhangend plan

voor de spoorzone. De afzonderlijke

inrichtingselementen vormen tezamen het

decor op het gebied en zijn het vertrekpunt

voor natuurlijke processen.

- De zichten vanuit de trein zijn

gewaarborgd door het toepassen van open

water. De praambult biedt een breed

panorama over het gebied.

- Besloten gebieden bieden voldoende

luwte voor de grote grazers. De

groenstroken worden omgeven door sloten.

- Grote eenheden zijn integraal gevrijwaard

van begrazing. Er wordt gebruik gemaakt

van het spoorraster en de veekerende

werking van sloten danwel een raster.

Schetsontwerp

Begraasd gebied

Ruigte in onbegraasd gebied

Watergang ter afscheiding

Bomen omsloten door

watergang

Wind

Verkenning | beschutting OostvaardersplassenOpen vlakteWind maakt het dieren in het gebied extra moeilijk om de winter door te komen. Het breken van de wind en het creeëren van luwte is een van de aanleidingen van deze verkenning. Principes die een rol spelen bij wind worden hier in beeld gebracht. Werking van wind Wind is het verplaatsen van lucht en

ontstaat door verschil in luchtdruk. Breken van wind kan door de luchtstroom te blokkeren door het plaatsen van een verti-caal element. Hierdoor kan de luchtstroom niet verder en wordt hij afgebogen. De luchtstroom zal over het element heen gaan. Door de blokkade ontstaan nieuwe verschillen in druk. Dit verschijnsel heet turbulentie. Hoe de wind zijn weg vervolgt en hoeveel hij afzwakt hangt af van de poreusheid van het element en de hoogte die het heeft.

Zuidwestend wind, overheersende windrichting

Noordoosten wind, koude wind in winter

Beschutting Oostvaardersplassen

Stage landschapsarchitectuur Dienst Landelijk Gebied, i.o.v. Staatsbosbeheer, 2012

Verkenning ontwerpmogelijkheden beschutting voor mens en dier

Taken: Opstellen verkenning, modellen ontwerpen en verbeelden

Lokale materialen

De maatregelen worden gerealiseerd met

lokaal beschikbaar materiaal.

GrondOm een basis te leggen voor een exclosure

wordt grond uitgegraven en opgeworpen

tot aarden wal.

Water en riet

Waar de grond wordt ontgraven ontstaat

water. Dit kan op twee manieren worden

ingezet;- als veekering voor de exclosures.

- als moeraszone waar lepelaars kunnen

foerageren of riet zal gaan groeien. Het riet

werkt als barriere voor de wind.

HoutIn aanvulling op een aarden wal kan het

dode hout worden opgeworpen tot houtril.

Doordat een houtril beperkt wind doorlaat

is deze erg geschikt haaks op de meest

voorkomende windrichting toe te passen. Er

is echter beperkt dood hout beschikbaar.

ExclosuresOm spontane ontwikkeling een kans te

geven worden nieuwe exclosures

aangelegd. Het toekomstig bos is erg

effectief in het realiseren van luwte.

TrellisHout onttrokken uit lokaal bos kan worden

verwerkt in kunstmatige windschermen. Bv.

in aanvulling op de overige maatregelen.

Ontwerpmiddelen

Verkenning | beschutting Oostvaardersplassen

Aanwezig hout verwerken in

beschuttingselementen

Water en rietzones maken en grond gebruiken

voor het maken van wallen.

Water en rietzones

Verkenning | beschutting Oostvaardersplassen

Uitgewerkte variant

Het schetsontwerp combineert de

ruimtelijke inzichten en beheer-

mogelijkheden tot een samenhangend plan

voor de spoorzone. De afzonderlijke

inrichtingselementen vormen tezamen het

decor op het gebied en zijn het vertrekpunt

voor natuurlijke processen.

- De zichten vanuit de trein zijn

gewaarborgd door het toepassen van open

water. De praambult biedt een breed

panorama over het gebied.

- Besloten gebieden bieden voldoende

luwte voor de grote grazers. De

groenstroken worden omgeven door sloten.

- Grote eenheden zijn integraal gevrijwaard

van begrazing. Er wordt gebruik gemaakt

van het spoorraster en de veekerende

werking van sloten danwel een raster.

Schetsontwerp

Begraasd gebied

Ruigte in onbegraasd gebied

Watergang ter afscheiding

Bomen omsloten door

watergang

Water en dierenVerkenning | beschutting Oostvaardersplassen

Fourageren in waterWater maakt deel uit van de inrichting van de beschuttingszone. Door rekening te houden met de wensen van verschillende vogels kunnen zij profiteren van de aanleg van het water. In de doorsnedes is uitgegaan van een grondwaterstand van twee meter beneden het huidige maaiveld. De doorsnedes laten een variatie zien van begraasd, onbegraasd, ondiep en diep en vaste land en eiland. Afhankelijk van de wensen kunnen deze principes toegepast worden bij de inrichting van de windremmende stroken.

1 tijdelijk droogvallende poel voor stekelbaars t.b.v. lepelaars. Toe te passen als waterbaan.

3 voorbeeldreeks begraasde oevers (t.b.v. zilverreigers) en onbegraasde oevers met rieteiland (t.b.v. dodaars en roerdompen)

De opdrachtgever overweegt in meer beschutting te voorzien voor dieren in de Oosvaardersplassen. De verkenning gaat in op de mogelijkheden om dit te doen met natuurlijke materialen en processen. Daarbij is gekeken hoe hierbij combinaties mogelijk zijn met beschutte plekken voor bezoekers om de belevingsmogelijkheden te versterken.

Osink-Bemerbeek WinterswijkInrichtingsplannen

RuimtelijkebelevingHet gebied is toegangkelijk en beleefbaar vanaf de Kuipersweg. Het is deels ook toegangkelijk via het dijkje op de grens met Duitsland. Na de inrichting wordt het gebied opengsteld voor publiek. Wandelaars kunnen door het gebied struinen, paden zijn afwezig. Om recreanten te wijzen op de mogelijkheid om het gebied te betreden worden bankjes geplaatst op verschillende plekken. Ook met het doel om recreanten te voorzien van aantrekkelijke zitplekken in het landschap. Minstens één bankje staat op een plek die ook voor fietsers goed te bereiken is.

Inrichtingsplan Osink-Bemerbeek|13

Bank Pure Grijsen, o.g. Voor locaties zie inrichtingsplan

Inrichtingsplan Osink-Bemerbeek|2�

Deelgebied I Aerdenkruyk - overgang bos en grasland

1:5

1,50

- 0,30 afgraven1:5

bestaand bos

verschillende soorten graslandstrakke bosrand d.m.v. beheer grasland

- 0,30 afgraven - 0,30 afgraven

1:51:1

- 0,30 afgraven

Deelgebied I Aerdenkruyk - esrand graanakker

esrand herstellen, talud 1:1

grasland

1,00

graanakker, verschil met maaiveld grasland + 1,00 m

Deelgebied I Aerdenkruyk - aanhelen houtwal

1,001,30

wal 1,30 boven nieuw maaiveld (+ 1,00 ophogen t.o.v. huidig maaiveld)

nieuwe bomen planten op rand steilste talud70% haagbeuk20% eik10% beuken

bestaande bomen op bestaande houtwal

6,50

Deelgebied I Aerdenkruyk - overgang weg naar grasland

0,60 5,00 0,60

huidig maaiveld

gedempte sloot

bestaand talud 1:3nieuw talud 1:5

1,40

Huidige situatie, glooiing en hoogteverschil esProfiel 1, rand graankampje

Deelgebied I Aerdenkruyk - overgang bos en grasland

1:5

1,50

- 0,30 afgraven1:5

bestaand bos

verschillende soorten graslandstrakke bosrand d.m.v. beheer grasland

- 0,30 afgraven - 0,30 afgraven

1:51:1

- 0,30 afgraven

Deelgebied I Aerdenkruyk - esrand graanakker

esrand herstellen, talud 1:1

grasland

1,00

graanakker, verschil met maaiveld grasland + 1,00 m

Deelgebied I Aerdenkruyk - aanhelen houtwal

1,001,30

wal 1,30 boven nieuw maaiveld (+ 1,00 ophogen t.o.v. huidig maaiveld)

nieuwe bomen planten op rand steilste talud70% haagbeuk20% eik10% beuken

bestaande bomen op bestaande houtwal

6,50

Deelgebied I Aerdenkruyk - overgang weg naar grasland

0,60 5,00 0,60

huidig maaiveld

gedempte sloot

bestaand talud 1:3nieuw talud 1:5

1,40

Streefbeeld profiel 2, strakke grens bos en weide Profiel 2, overgang bos en grasland

Deelgebied I Aerdenkruyk - overgang bos en grasland

1:5

1,50

- 0,30 afgraven1:5

bestaand bos

verschillende soorten graslandstrakke bosrand d.m.v. beheer grasland

- 0,25 afgraven- 0,30 afgraven

1:51:1

- 0,30 afgraven

Deelgebied I Aerdenkruyk - esrand graanakker

esrand herstellen, talud 1:1

grasland

1,00

graanakker, verschil met maaiveld grasland + 1,00 m

Deelgebied I Aerdenkruyk - aanhelen houtwal

1,001,25

wal 1,30 boven nieuw maaiveld (+ 1,00 ophogen t.o.v. huidig maaiveld)

nieuwe bomen planten op rand steilste talud70% haagbeuk20% eik10% beuken

bestaande bomen op bestaande houtwal

13,00

Deelgebied I Aerdenkruyk - overgang weg naar grasland

0,90 5,00 0,90

huidig maaiveld

gedempte sloot,contour indicatief

bestaand talud 1:3nieuw talud 1:5

1,10

onderste 5 cm grond van afgraven delen gebruiken voor aanhelen wal, zodat leem wordt gebruikt en niet grond van de bouwvoor

Deelgebied I Aerdenkruyk - overgang bos en grasland

1:5

1,50

- 0,30 afgraven1:5

bestaand bos

verschillende soorten graslandstrakke bosrand d.m.v. beheer grasland

- 0,25 afgraven- 0,30 afgraven

1:51:1

- 0,30 afgraven

Deelgebied I Aerdenkruyk - esrand graanakker

esrand herstellen, talud 1:1

grasland

1,00

graanakker, verschil met maaiveld grasland + 1,00 m

Deelgebied I Aerdenkruyk - aanhelen houtwal

1,001,25

wal 1,30 boven nieuw maaiveld (+ 1,00 ophogen t.o.v. huidig maaiveld)

nieuwe bomen planten op rand steilste talud70% haagbeuk20% eik10% beuken

bestaande bomen op bestaande houtwal

13,00

Deelgebied I Aerdenkruyk - overgang weg naar grasland

0,90 5,00 0,90

huidig maaiveld

gedempte sloot,contour indicatief

bestaand talud 1:3nieuw talud 1:5

1,10

onderste 5 cm grond van afgraven delen gebruiken voor aanhelen wal, zodat leem wordt gebruikt en niet grond van de bouwvoor

Steile zijde talud van de resterende houtwal

Huidig, weg hoger dan weide

Profiel 4, overgang weg naar grasland

Profiel 3, aanhelen houtwal

Inrichtingsplan Osink-Bemerbeek|2�

Stage landschapsarchitectuur Dienst Landelijk Gebied, 2012

Inrichtsplannen Osink-Bemerbeek, Winterswijk

In overleg met ecoloog en ruimtelijk ontwerper uitwerken principes natuurontwikkeling waarbij landschapskwaliteiten worden versterkt

Profiel 1

-0,40 -0,40

-0,30 -0,60 -0,40

-0,30

-0,30

-0,30-0,45

-0,20

-0,40

kade, + 0,40 boven maaiveldvan in te richten terrein

bestaande duiker

nieuwe duiker onder weg t.b.v. aansluiten perceel op sloot

nieuwe duiker onder weg t.b.v. aansluitennieuwe sloot op bestaande sloot

te dempen sloot

nieuwe sloot

bestaande grensdijk

nieuwe bomen (berken),verspringende plantafstand als op kaart

Kleine zeggevegetaties

Te verwachten vegetatie

Maatregelen

Kleine zeggevegetaties

Natte heide

Vochtig heischraalgrasland

Voorde, doorwaadbare plekin grensdijk

Veldrusschraalland envochtigheischraalland

Berken- elzenbroekbos

WaterBestaande sloot

Nieuwe sloot ter vervangingvan afwatering gedempte sloten

Plasdras in winterseizoen

Kade t.b.v. droog houden aangrenzende perceel

Landschappelijke elementen

Grensdijk

Nieuwe berken

Bestaande berken en andere soorten bomen

Ruimtelijke beleving

Overig

Aansluitende paden en wegenmet ingangen gebied

Ven, blijvend nat

Bestaande duiker

Nieuwe duiker, t.b.v. aansluiting sloten en afvoer regenwater perceel

Te dempen sloot

Af te graven grond,diepte in meters

Bank (Pure Grijsen o.g.)

Plangrens

0 50 100 200m

Legenda

N

1� | Inrichtingsplan Osink-Bemerbeek

Inrichtingsplan deelgebied Kottense Veen

Natuurontwikkeling Osink-Bemerbeek

Nabij Winterswijk vindt in vier deelgebieden natuurontwikkeling plaats. Het gaat vooral om het verschralen van voormalige landbouwgronden. Voor ieder gebied zijn individuele aandachtspunten gegeven om ook de landschapskwaliteiten te behouden en versterken.

Stage landschapsarchitectuur Dienst Landelijk Gebied, 2012

Inrichtsplannen Osink-Bemerbeek, Winterswijk

In overleg met ecoloog en ruimtelijk ontwerper uitwerken principes natuurontwikkeling waarbij landschapskwaliteiten worden versterkt

Profiel 1

-0,40 -0,40

-0,30 -0,60 -0,40

-0,30

-0,30

-0,30-0,45

-0,20

-0,40

kade, + 0,40 boven maaiveldvan in te richten terrein

bestaande duiker

nieuwe duiker onder weg t.b.v. aansluiten perceel op sloot

nieuwe duiker onder weg t.b.v. aansluitennieuwe sloot op bestaande sloot

te dempen sloot

nieuwe sloot

bestaande grensdijk

nieuwe bomen (berken),verspringende plantafstand als op kaart

Kleine zeggevegetaties

Te verwachten vegetatie

Maatregelen

Kleine zeggevegetaties

Natte heide

Vochtig heischraalgrasland

Voorde, doorwaadbare plekin grensdijk

Veldrusschraalland envochtigheischraalland

Berken- elzenbroekbos

WaterBestaande sloot

Nieuwe sloot ter vervangingvan afwatering gedempte sloten

Plasdras in winterseizoen

Kade t.b.v. droog houden aangrenzende perceel

Landschappelijke elementen

Grensdijk

Nieuwe berken

Bestaande berken en andere soorten bomen

Ruimtelijke beleving

Overig

Aansluitende paden en wegenmet ingangen gebied

Ven, blijvend nat

Bestaande duiker

Nieuwe duiker, t.b.v. aansluiting sloten en afvoer regenwater perceel

Te dempen sloot

Af te graven grond,diepte in meters

Bank (Pure Grijsen o.g.)

Plangrens

0 50 100 200m

Legenda

N

1� | Inrichtingsplan Osink-Bemerbeek

Inrichtingsplan deelgebied Kottense VeenProfiel 1

-0,40 -0,40

-0,30 -0,60 -0,40

-0,30

-0,30

-0,30-0,45

-0,20

-0,40

kade, + 0,40 boven maaiveldvan in te richten terrein

bestaande duiker

nieuwe duiker onder weg t.b.v. aansluiten perceel op sloot

nieuwe duiker onder weg t.b.v. aansluitennieuwe sloot op bestaande sloot

te dempen sloot

nieuwe sloot

bestaande grensdijk

nieuwe bomen (berken),verspringende plantafstand als op kaart

Kleine zeggevegetaties

Te verwachten vegetatie

Maatregelen

Kleine zeggevegetaties

Natte heide

Vochtig heischraalgrasland

Voorde, doorwaadbare plekin grensdijk

Veldrusschraalland envochtigheischraalland

Berken- elzenbroekbos

WaterBestaande sloot

Nieuwe sloot ter vervangingvan afwatering gedempte sloten

Plasdras in winterseizoen

Kade t.b.v. droog houden aangrenzende perceel

Landschappelijke elementen

Grensdijk

Nieuwe berken

Bestaande berken en andere soorten bomen

Ruimtelijke beleving

Overig

Aansluitende paden en wegenmet ingangen gebied

Ven, blijvend nat

Bestaande duiker

Nieuwe duiker, t.b.v. aansluiting sloten en afvoer regenwater perceel

Te dempen sloot

Af te graven grond,diepte in meters

Bank (Pure Grijsen o.g.)

Plangrens

0 50 100 200m

Legenda

N

Natuurontwikkeling Osink-Bemerbeek

Nabij Winterswijk vindt in vier deelgebieden natuurontwikkeling plaats. Het gaat vooral om het verschralen van voormalige landbouwgronden. Voor ieder gebied zijn individuele aandachtspunten gegeven om ook de landschapskwaliteiten te behouden en versterken.

plankaart de Wheme

Stedenbouwkundig plan De Wheme, Arnhem

Stage landschapsarchitectuur Veenenbos en Bosch landschapsarchitecten, i.o.v Gemeente Arnhem

Landschappelijke inrichting stedelijke vernieuwing rondom waterplas, 2007

Taken: verbeelden principes in plankaart en themakaarten, maquette maken t.b.v. inspraakavonden met burgers

plankaart de Wheme

Stedenbouwkundig plan De Wheme, Arnhem

Stage landschapsarchitectuur Veenenbos en Bosch landschapsarchitecten, i.o.v Gemeente Arnhem

Landschappelijke inrichting stedelijke vernieuwing rondom waterplas, 2007

Taken: verbeelden principes in plankaart en themakaarten, maquette maken t.b.v. inspraakavonden met burgers

zicht op de plas verschillende randen

routesparkeren

water ecologie

Poëzieroute Zuidwest Veluwe

Vrijwilligerswerk voor Natuurmonumenten Zuidwest Veluwe, 2010-2011 Resultaat: Audioroute en poëziebundel: Tijd is niks. Plaats bestaat. Fietsen langs gedichten op de Zuidwestelijke VeluweTaken: Organiseren deelname scholen uit regio, begeleiden van schoolklassen in het veld. Samenstellen bundel samen met Adinda Crans (projectleider) en Machiel Bosch (beheerder)

Poëzieroute Zuidwest Veluwe

Vrijwilligerswerk voor Natuurmonumenten Zuidwest Veluwe, 2010-2011 Resultaat: Audioroute en poëziebundel: Tijd is niks. Plaats bestaat. Fietsen langs gedichten op de Zuidwestelijke VeluweTaken: Organiseren deelname scholen uit regio, begeleiden van schoolklassen in het veld. Samenstellen bundel samen met Adinda Crans (projectleider) en Machiel Bosch (beheerder)

Schoolklas bezoekt het gebied, schrijft gedichten en draagt ze voor.