Po–

e-zi

e

©

Uitslag Dichtwedstrijd! Themanummer: “stilte” Jaargang 2, Nummer 2, 1 mei 2013 Biografie: Jan Slauerhoff

een elektronisch magazine over alles wat met poëzie te maken heeft...

waar diversiteit in het spelen met woorden en taal voorop staat...

Verschijnt 6 maal per jaar, met bijdragen

in het Nederlands, Afrikaans en Engels

Een uitgave van:

Pastuiven Verkwil & R&Productions ©2013

© NIETS uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en- of openbaar ge-

maakt worden op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke

toestemming van de auteurs!

Gratis abonnee worden?

Stuur dan een e-mail naar:

hetnieuwepoezine@gmail.com

(ook voor alle andere correspondentie)

Aanleveren kopij:

Tekst alleen als DOC bijlage

Beeldmateriaal alleen als JPEG/JPG bijlage

Internet:

http://hetnieuwepoezine.wordpress.com/

https://www.facebook.com/Poezine

Veerle van den Buys

Cover: Rob Fink, http://robfink.exto.nl/

Meewerkenden aan dit nummer: Rob Fink, Veerle van den Buys, Dorine Lintelo, Bert

Waber, Vincent Jongman, Dimph Jansen, Anke Cant, Carl Olen Nel, Mark Boninsegna, Corry

Broer, André Smucki, Hilly Nicolay, Johann P. Boshoff, Emile Umberto Matinaglia, Linda

Neill, Magda Thomas, Marleen Ooms, Nancy Meelens, Jan van Well, Ria Hooghiemstra, Ludy

Bührs, Harald Calle, de Wandelaar, Bart Ensing, Marion Steur, Barend van der Merwe, Pe-

tra Fenijn, Ria Giskes-Pieters, Frans Terken, Sijke Van ‘t Ven, Rudolf Dierckx, Anneke Haas-

noot, Rijmelarijntje Bakker, Pastuiven Verkwil, Vlinderwindekind Kerima Ellouise, Yoel Tordj-

man, Ruud Poppelaars, Michael Karstanje, Wouter van Heiningen, Mieke Merkx, Sjaka S.

Septembir, OnlyMie, Bert Deben, Amanda Tuinstra, Mirjam van Benthem, Inge Boulonois,

martsarts, Peter Hendriks, switi lobi, Pim Leefsma, Monique van der Kubbe, Elbert Gong-

grijp, Marije Hendrikx, Matthijs Wateler, Guido Utermark, Lenjef, Astrid van Rijn, Manja Her-

stel, Froukje Vos, Anne Vellinga, Karin van der Veur, Jelou, Charles Binoir, Helle van Aarde-

berg, Pierre Rossouw, Marieke Noppen, Alle deelnemende dichters aan de Dichtwedstrijd

Corrector: Bert Waber

Consultant: Vincent Jongman

Lay-out: Pastuiven Verkwil

Woorden mogen alleen dienen om de stilte te verbeteren. (Karel Jonckheere)

Wat moet ik dan nog schrijven...?

Ik koester mijn stilte en die van anderen; er is geen groter goed tegenwoordig.

Dit 2e nummer van Po-e-zine is gewijd aan de stilte, zowel in woord als beeld; vanuit de

regels en alinea's druppelt stilte je tegemoet. 35 dichters hebben in de Dichtwedstrijd

getracht stilte te vangen, alle werken worden in dit nummer geplaatst en natuurlijk de

winnaar die het schitterende schilderij van Jan van Well ontvangt!

Alle dichters die werken hebben ingestuurd én de juryleden: Jan van Well, Petra Fenijn,

Reineke Gevers, Jan Bontje en ondergetekende, dank ik met een groot “Dank Je Wel”

voor hun deelname en inzet tijdens het beoordelen! Voor mij zeer de moeite waard om te

herhalen!

Po-e-zine heeft momenteel een lezerspubliek van ongeveer 400 personen, voor een

nieuw magazine niet slecht!

Na rondvraag bleek dat de meeste van jullie het magazine gewoon in de postbus willen

blijven ontvangen. Dat gaat dus ook gebeuren. Voor diegene die daar niet de mogelijkheid

toe hebben ontvangen na aanvraag een link waar het magazine op de site te downloaden

is.

Om misverstanden te voorkomen vraag ik jullie vriendelijk bij het insturen van kopij dui-

delijk het woord KOPIJ te vermelden :)

Klaar. Ik weet niets meer te vertellen... ben stil... geniet van dit overvolle nummer:) En

jullie weten het: voor feedback en tips e.d. stuur je me gewoon een mailtje :)

Het thema van Po-e-zine nummer 3? “Ik droom een Toekomst”.

Pastuiven Verkwil

Dorine Lintelo

Student, schrijver, scheepsarts, woningloze

J. Slauerhoff (1898 – 1936) geldt als één van de belangrijkste Nederlandse dichters uit het interbel-

lum. Zijn werk wordt (neo)romantisch genoemd; Weltschmerz en verlangen komen telkens boven-

drijven. Slauerhoff: dichter, schrijver, scheepsarts, ongelukkige (‘Alleen in mijn gedichten kan ik

wonen, nooit vind ik ergens anders onderdak’).

Op 14 september 1898 wordt Jan Jacob Slauerhoff geboren in Leeuwarden als vijfde van zes kinderen. Zowel

de familiegeschiedenis van zijn moeder als die van zijn vader zijn doorsneden van zeevaart. In die zin is de

liefde van Slauerhoff voor de zee en het varen een logisch, haast genetisch gevolg. Al snel na zijn geboorte

blijkt dat hij lijdt aan astmatische aanvallen. Zijn moeder en oudere zus Lise nemen de extra zorg die hij

nodig heeft op zich. Zijn astma brengt ook een grote mate van eenzaamheid met zich mee. Enerzijds werkten

zijn astmatische aanvallen afschrikwekkend voor zijn omgeving; anderzijds verkoos hij zelf de eenzaamhe-

den om zijn ziekelijkheid verborgen te houden.

Slauerhoff onderhoudt, ook na zijn jeugd, een relatie van ‘aantrekken en afstoten’ met zijn zorgverleners.

Aan de ene kant verplicht hij hen hem te helpen, maar aan de andere kant ervaart hij de bekommernis als

beknellend.

Hij doorloopt tussen 1911 en 1916 de HBS in Leeuwarden. In diezelfde tijd raakt hij geïnspireerd door de Rus-

sische literatuur (vooral Poesjkin, Tolstoj en Toergenjev, maar ook Gorki, Gogol en Lermontov) en de symbo-

listische Franse dichters Baudelaire, Rimbaud en Verlaine. Zijn (kennelijk vooruitstrevende) leraar Neder-

lands op de HBS laat hem kennis maken met de Tachtigers Van Eeden, Gorter en Van Deyssel. Ook raakt hij

geïnteresseerd in Oosterse filosofieën.

In 1916 verhuist hij naar Amsterdam om geneeskunde te studeren aan de Universiteit van Amsterdam. Hij

woont het eerste jaar bij een verre oom en tante, over wie hij enkele jaren later spottende gedichten publi-

ceert. In deze jaren ontwikkelt Slauerhoff zich als dichter; er verschijnt proza en poëzie van zijn hand in

Propria cures en de jaaralmanakken van U.S.A., de studentenvereniging waar hij (kritisch en dwars) lid van

is. Hij zetelt enige tijd in de redactie van Propria Cures.

Samen met Darja

Vanaf 1919 stort hij zich op de studie. Én op de liefde. Hij verlooft zich met Truus de Ruyter, een studente Nederlands

tegen wie Slauerhoff heel erg opkeek. In 1922 verbreekt zij de verloving omdat Slauerhoff haar geen zekerheid kan

geven dat hij bij haar zal blijven. Ook in 1922 verschijnen gedichten in Het getij, een literair tijdschrift (en geen studen-

tenblad zoals Propria cures). Zijn bijdragen aan Het getij zijn Slauerhoffs eerste serieuze stappen in de literatuurwe-

reld. In 1923 komt zijn debuutbundel uit: Archipel.

Slauerhoff – schrijver, scheepsarts

In 1924 maakt hij zijn eerste reis als scheeparts, naar Nederlands-Indië. Slauerhoff wordt echter doodziek op deze

zeereis. Toch voelt hij zich opgetogen als hij vaart: ‘Onder het zonnezeil, verrukt door den wind/voel ik me gelukkig.’

Latere reizen brengen hem in China, Japan, Rusland en de Portugese kolonie Macao, waar hij in aanraking komt het

werk van Camões, de grote Portugese dichter uit de zestiende eeuw bekend van omvangrijke epos Os Lusíadas (1572).

Slauerhoff herkent in Camões een geestverwant. Hij keert weer terug naar Nederland in 1927, na heel ziek te zijn ge-

worden op één van zijn reizen als scheepsarts. In 1928 gaat hij weer varen, deze keer naar Zuid-Amerika en later ook

naar Portugal. In Portugal maakt hij kennis met de fado, het Portugese levenslied. Hij maakte een aantal vertalingen en

hertalingen van fado’s. Tijdens zijn reizen en op de momenten dat hij zich in Nederland terugtrok in het Noord -

Hollandse plaatsje Bergen werkt hij aan zijn gedichten. In 1929 kwam Fleurs de marécage uit (een bundel met Franse

gedichten), en in 1930 verscheen Yoeng poe tsjoeng (‘Van geen nut’), een bundel met (heel vrij) vertaalde Chinese ge-

dichten.

In 1929 gaat hij als assistent aan het werk op de afdeling dermatologie van het Academisch Ziekenhuis Utrecht. Tijdens

zijn Utrechtse periode komt hij echter, tot zijn grote onvrede, nauwelijks aan schrijven toe. Veel ideeën blijven onuitge-

werkt, mede ingegeven door de grote stapel ongepubliceerd (maar ‘af’) werk dat bij de uitgeverij klaar ligt. En zijn

werk in de kliniek levert noch hemzelf noch zijn werkgevers voldoening op.

1930 is wat publicaties betreft Slauerhoffs topjaar: Het lente-eiland en andere verhalen, Saturnus, Schuim en asch,

Serenade, Yoeng poe tsjoeng en zijn vertaling van Don Segundo Sombra van de Argentijnse schrijver Ricardo Guiral-

des. In het voorjaar van datzelfde jaar voltrekt zich ook een belangrijk gebeurtenis op het persoonlijke vlak: hij ont-

moet de danseres Darja Collin. Het blijkt geen ‘tussendoortje’: ‘We zijn er beiden eigenlijk rotsvast van overtuigd, dat

het duren zal, en (…) dit verwondert ons beiden.’ In september 1930 trouwt Slauerhoff met haar. De jaren daarna wor-

den gekenmerkt door financiële malaise: Slauerhoff vaart en schrijft om aan geld te komen en om zo veel mogelijk bij

Darja te kunnen zijn.

In deze jaren schrijft Slauerhoff een toneelstuk over Jan Pietersz. Coen (1931) en de aan Darja Collin opgedragen

roman Het verboden rijk (1932). Veel vertaalvoorstellen worden door verschillende uitgeverijen afgewezen. Intus-

sen komen de eerste scheurtjes in het huwelijk tussen Slauerhoff en Darja aan de oppervlakte. Zo is Slauerhoff

ziekelijk jaloers op een danser met wie zij een voorstelling maakt. In 1934 reist hij met de dichter Albert Helman

naar Malaga en Marokko, waar hij zich in Tanger vestigt als arts. Met een omweg via Parijs keert hij terug in Ne-

derland en scheidt in 1935 van Darja.

In 1935 wordt hij ernstig ziek. Hij heeft bronchitis, griep, malaria, en astma onder de lijden en laat zich tweemaal

interneren in een kuuroord. In januari 1936 tekent hij met uitgeverij Nijgh & Van Ditmar een contract voor een

roman over de zeeslag bij Tsjoesjma in de Russisch-Japanse oorlog (1904-1905). Het boek moet de titel De ge-

doemde vloot krijgen. Slauerhoff ziet het werken eraan als een manier om zijn ziekte het hoofd te kunnen bieden.

Het boek is nooit afgekomen. Omdat het herstel uitblijft, verhuist hij naar rusthuis Villa Clara in Hilversum. Daar

overlijdt hij op 5 oktober. Op 15 oktober wordt in boekhandel Broese een herdenking georganiseerd. Dichter Jan

Engelman zegt daar: ‘De dood van (…) Slauerhoff treft ons, die achterblijven, meer dan hem. Want zijn leven was

een ‘vida triste’, waarin hij het licht dat hij zocht niet vinden kon, waarin hij ronddoolde met een gemarteld hart en

vergeefs verlangde naar het lesschen van een brandenden dorst. (…) Slauerhoff is nù pas thuis gekomen, van een

duistere reis.’ Na zijn dood stuurt de moeder van Slauerhoff een zeemanskist met ongepubliceerd of ongebundeld

werk aan Kees Lekkerkerker, die in de jaren daarna velen banden verzameld werk samenstelde. Ook anderen

maakten bloemlezingen van zijn gedichten, proza, brieven en kritische werk. Tevens zijn er vele biografieën over

hem verschenen, waarvan de bekendste en volledigste die van Wim Hazeu uit 1995 is. Voor deze korte biografie is

dan ook dankbaar gebruik gemaakt van dat werk.

Enkele Sites:

http://nl.wikipedia.org/wiki/J._Slauerhoff

http://www.nederlandsepoezie.org/dichters/s/slauerhoff.html

http://www.literairemeesters.nl/

http://www.historici.nl/Onderzoek/Projecten/BWN/lemmata/bwn2/slauerhoff

http://www.dbnl.org/auteurs/auteur.php?id=slau001

Voor de verre prinses

Wij komen nooit meer saam:

De wereld drong zich tusschenbeide.

Soms staan wij beiden ’s nachts aan ’t raam,

Maar andre sterren zien we in andre tijden.

Uw land is zoo ver van mijn land verwijderd:

Van licht tot verste duisternis - dat ik

Op vleuglen van verlangen rustloos reizend,

U zou begroeten met mijn stervenssnik.

Maar als het waar is dat door groote droomen

Het zwaarst verlangen over wordt gebracht

Tot op de verste ster: dan zal ik komen,

Dan zal ik komen, iedren nacht.

Uit: Serenade (1930)

Dit eiland

Voor de zachtmoedigen, verdrukten,

Tot geregelde arbeid onwilligen,

Voor de met moedwil mislukten

En de groots onverschilligen,

De reine roekeloozen,

Door het kalm leven verworpen,

Die boven steden en dorpen

de woestijnen verkozen,

Die zonder een zegekrans

Streden verloren slagen

En ’t liefst met hun fiere lans

De wankelste tronen schragen;

Voor allen, omgekomen

Door hun dédain voor profijt,

Slechts beheerscht door hun dromen,

De spot der bezitters ten spijt,

Neem ik bezit van dit eiland,

Plant ik de zwarte vlag,

Neem iedere natie tot vijand,

Erken slechts ’t azuur als gezag.

Wie nadert met goede bedoeling:

Handel lust of bekeering,

Wordt geweerd aan ’t rif door bezwering

Of in ’t atol door onderspoeling.

Oovral op aard heerscht orde,

Men late mijn eiland met rust;

’t Blijft woest, zal niet anders worden

Zoolang ik kampeer op zijn kust.

Uit: Een eerlijk zeemansgraf (1936)

Voorgevoel

’t Is mij te moede als werd ik weer een kind

Dat nog niet spreken kan, begint te staamlen,

Dat vindt van moeder, menschen, dieren, wind

De stemmen even vreemd en eensgezind,

En door elkaar de klanken gaat verzaamlen.

Hoe heerlijk, nog te weten van geen woorden

Die zinnen worden en die weer gesprekken,

Bijvoorbeeld denken: een groen bosch heet Noorden,

Iets anders groots en groens heet zee, en moorden

Zijn zwarte dingen die men moet ontdekken.

De woorden hebben klank en kleur en glans,

Zij komen op en willen gaan bewegen;

Vaak is een stroef, een ander norsch, verlegen,

Maar als ik fluister dat ik nog niet regen

Van rag kan onderscheiden, zien zij kans

Op liedren die lang hebben stilgelegen,

Bijna verstandig waren doodgezwegen.

Uit: Al dwalend (postuum, 1947)

hoe ligt versteende pijn

en tederheid

in koel speksteen gebroken

Dimph Jansen

Stilte

Mijn pen zwijgt

Heeft niets te vertellen.

Ik denk dat ze in staking is.

Gezocht: Betere werkgever! ;-).

Stilte

Op facebook.

Daar vallen wel zeker 10 000 woorden.

Woorden van vaak vage leegte

Dingen die niets te betekenen hebben

Soms een hard krakende noot

Van een hart dat wordt gelucht

Nadien weer, als je afsluit

Dag vrienden van facebook.

Stilte.

Anke Cant

You Live on Past Glory

You live today,

Still,

On

Past glory.

Like an old man, in a cafe,

Wrapped, capped, wizened

– and lonely,

You pay for your bill

By telling old stories

Again

And

Again,

Tipping by doffing.

Carl Olen Nel

Stilte

Weemoed

beheerst mij

in mijn hoofd

is het ijzig stil

jou bemerk ik

daar ook niet

het niet bewegen

het verstilde zijn

in het diepst van

mijn gedachten

noem ik jou…

liefste.

Corry Broer

Daar slaat de stilte over

Als een denderende locomotief

trekken beelden zich voorbij

Opgenomen in de stad

waar het leven wordt geschreeuwd

Waar de straten dichtslibben

door smog

En graffiti op

de muren van ieder gebouw

het nieuwe geloof

verkondigd

als een enkele waarheid

In de stad

daar slaat de stilte over

met de stem

van een puberende jongen

Mark Boninsegna

Leftmost

André Smucki

Geen vergeten reis

mag ik jou missen in de stilte

het uur dat ik blijf waken

terwijl de slaap mijn ogen

kust, dwingt tot rust

hoe zou ik kunnen vergeten

zelfs al zou ik willen…

hoe je adem klonk

in het ochtendgloren

naast de bimbam

van de klokkentoren

je woont in mij, levenslang

in de beweging van mijn hand

het schrijven, mijn gedicht

al ben je ver, uit mijn zicht

de stroming van de wind

echoot in mijn brein

ik zou willen reizen, uitvaren

mezelf verliezen, kiezen

voor het ruime sop, de baren

maar je leeft in mij

waar heen ik ook ga

je blijft dicht, zo heel dichtbij

Hilly Nicolay

Afskeid

Vandag wou ek 'n vers maak

waarin woorde – myne –

en skoonheid – joune –

verstrengel sou kon raak,

onontwarbaar maar terloops.

Jou oë is sag

en, terloops, jou aanraking

vang my onkant.

Nee, dié vers moet wag op yler tye

van veraf verlang of hunker,

oor die nou wat hulde bring

aan die stilte van jou groet.

Johann P. Boshoff

Stilte

In die skeemring fluister

Die bottel groen takke verlange

‘n sug van hartseer

‘n traan wat treur

In die bewoording luister

Die storm soeke en roepsgesange

‘n hoop van liefde teer

‘n hart wat opbeur

Sal ek jou spoor vind?

Sal jou liefde my verblind?

Sal die orkaan van solo wees vergaan

want die warrel asem probeer my verslaan?

Sien jou skadu wat glinster in my venster,

soveel ou dae is alreeds vergange.

Jou liefde sal my duister keer

‘n jou wat my omgee goedkeur

Na die láng dae van gister

omvou my hartklop met vrede belange

‘n rus van liefde begeer

‘n stilte van geluk in kleur

Duet deur Emile Umberto Martinaglia en Linda Neill

Carl Nel

Mijn stille verzet

Mijn stille verzet soms zo onbegrijpelijk

soms is het effect nihil maar zo puur

is soms aanleiding tot stralen van haat

in iemands gezicht ..de manipulator

de wringer van je hart je voelt m

zo vlug de vragen te intiem je man

te nieuwsgierig naar die ene die teveel

teveel vraagt en ook probeert te eisen

dat ik mijn beetje verzet tegen het gif

dat zovelen al in mijn hart hebben proberen

te spuiten van dichtbij en soms veraf

mijn beetje verzet ineens bijgestaan door

duizenden engelen schreeuwend in mijn oor

Gij geheel anders

Dan mijn hart dat ineens ontvlamt in toorn

een vuur dat alles achter zich verbrand

oooh blijf maar onverschillig mijn vuur

zal je niet verslinden slechts kuisen in een

keer in een keer in een keer

Ik schreeuw ga tekeer mijn hart zo zeer kan

de haat bijna niet meer aan, heb teveel toegelaten

dat het bijna barst , je probeerde me over te halen

naar jouw kant maar ik geheel anders

bedreigde jou vanuit je eigen haat

pakte het zwaard van je leugens op tegen

jou en jij verdronk in je eigen haat

Je hebt alleen jezelf met je gezwets !

Engelen verzorgen de blaren van een boos hart

en maken het weer zacht en mooi voor

de volgende dag zodat ik weer lief

zodat ik weer heel lief

Zodat ik weer heel lief

Magda Thomas

Stilte

van storm en van wind

van klanken, van taal

het omslaan van 't blad

van wijn in het glas

van knetterend haardvuur

en tikkende tijd

van wat voor altijd was

eeuwige

sprakeloze

oorverdovende

stilte

Marleen Ooms

Silence

Sometimes we all feel lost and alone

feeling the need to turn our hearts into stone

trying to make peace with the silence we found

pretending we can't see nor hear a sound

Sometimes sadness runs through our veins

tears hiding waiting to cry like moesson rains

this silence has never before been so loud

these feelings of despair shouldn't be allowed

Not a single word or sentence can even be said

to sooth these feelings of loss... to help forget

maybe a blink of understanding uniting us this day

can blow a little of this silence we share away

And then when the moment's too long

and all this grief inside is too strong

we always have sweet memories to rely on

to pick us up in a whisper and help us along

This silence is so hard to accept

in my heart forever you will be kept

sleep in peace now my beloved friend

someday soon the silence will end

Nancy Meelens

Jan van Well

Bestelinfo:

Wanneer stilbly beter is as praat.

Daar word vertel dat die bekende skrywer en politikus CJ Langenhoven glo gesê het dat ’n

mens twee ore en een mond het, en dit beteken jy moet dubbeld soveel luister as wat jy

praat - ’n edel onderneming inderdaad. Nou is dit bekend dat Langenhoven ook ’n jarelange

stryd met alkoholisme gehad het. En mens kan nie help om te wonder of is dit nie omdat hy

dalkies self hierdie beleid té rigied gehandhaaf het in sy persoonlike lewe nie, hierdie beleid

van meer luister en minder praat nie. . .

Maar hoe ook al, vir my en vir baie ander mense is ons siek en sat vir wat in ons land aan die

gang is. Ek kan nie anders as om te kerm en te kla nie. En baie te sê het nie. Dit het omtrent,

en met goeie reg, gegons oor die tiener Anene Booysen. Anene was oor en oor en oor ver-

krag en tot só ’n mate aangerand dat sy uiteindelik beswyk het aan haar wonde, nadat sy vir

die dood gelos is deur haar aanvallers. En Anene is maar net nóg ’n stukkie statistiek in die

lang lys van verminkte en verkragte en vermoorde vroue van Suid-Afrika.

Ons mag nooit, nooit ooit ophou praat oor die Anene Booysens van hierdie wêreld nie – húlle

is die mense wat ons in ons gedagtes moet hou in ons stryd na groter geregtigheid. Húlle is

die rede hoekom ons nooit moet toelaat dat daar stilte kom nie.

Maar ’n belangrike deel van ons stryd gaan ook behels om mense sover te kry om eerder stil

te bly by tye.

Suid-Afrika is ’n land, so het ons eens geglo, waar ons kies om dinge eerder reg te praat as

om dit reg te skiet. Dit wat ons reggekry het met betrekking tot ons onderhandelde skikking

en oorgang na ’n ‘nuwe’ Suid-Afrika, was iets unieks. Waar elders ter wêreld het mense hulle

mag al ooit vrywillig weggegee omdat hulle glo dit is in belang van reg en geregtigheid? Dit

gebeur nie elke dag nie.

Maar wat minder bekend is, is die feit dat die onderhandelde skikking vir talle leiers binne die

regerende party maar bloot ’n tydelike lastige maatreel was op pad na mag. Die historikus

Hermann Giliomee verwys na hierdie feit in sy onlangse boek ‘Die laaste Afrikanerleiers: ’n

Opperste toets van mag’, waar geskets word hoe oudpresident Thabo Mbeki die ooreenkom-

ste van die onderhandelinge nie juis hoog geag het nie.

Om die waarheid te sê, dit word al meer en meer duidelik dat die ANC en sy vennote, nes die

Nasionale Party van ouds, dit verkies om die verlede te herontwikkel tot die punt waar dit in

lyn met hul eie spesifieke beleid en visie is. Die oud politikus en latere bekende politieke kom-

mentator Frederik van Zyl Slabbert het in sy leeftyd alreeds opgemerk dat: “One thing the

‘old’ and the ‘new’ South Africa have in common is a passion for inventing history. History is

not seen as a dispassionate inquity into what happened, but rather as a part of political mo-

bilisation promoting some form of collective self-interest”.*

Die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns het in 2012 ’n heel nuwe boek gepubli-

seer, hoofsaaklik weens hul gevoel dat die ‘nuwe’ Suid-Afrika die rol van Afrikaners misken in

geskiedenisboeke. Ongelukkig maak die Akademie hulself ook maar skuldig aan die misken-

ning van talle uitsonderlike historiese figure van Suid-Afrika. Die petalje belig maar net weer

hoe baie ons nog sukkel om ’n kollektiewe identiteit in Suid-Afrika te ontwikkel.

Maar dit is nie bloot ’n saak van ‘wit’ en ‘swart’ hierdie nie, want die ANC loop ook dikwels

deur onder kritiek dat daar nie genoeg erkenning gegee word aan die rol van die swart be-

wussynsbeweging, Steve Biko, die Pan-African Congress en Robert Sobukwe nie. Daar is

maar dikwels klagtes dat die regerende party ook híérdie invloedryke rolspelers se rol mis-

ken, bloot omdat dit nie in hul visie vir Suid-Afrika pas nie.

Maar die mees tragiesste is miskien die feit dat ons leiers so lief is om geweld in hierdie land

te verromantiseer. Ons leiers, soos onder andere president Zuma, klim op verhoë en sing

‘bring my masjiengeweer’, ‘skiet die Boere’ en ‘ons sal moor vir Zuma’. Die feit dat die ‘nuwe’

Suid-Afrika deur ’n onderhandelde skikking tot stand gekom het, word nie genoegsaam be-

klemtoon nie. In plaas daarvan word geweld voorgehou as die ding wat tot die geboorte van

Suid-Afrika gelei het.

So baie leiers is nie net dikwels stil oor die geweld in ons land nie, nee, wanneer hulle praat,

dan verromantiseer hulle moord. Dit sal dan eintlik beter wees as hulle eerder net heeltemal

niks meer sê nie.

Barend van der Merwe

*Aanhaling geneem uit S. Ellis ‘External Mission: The ANC in exile, 1960 – 1990’, Jeppestown,

2012.

Petra Fenijn

Stil

“Heb jij haar vannacht gehoord?” vragen we bij het ontbijt aan

elkaar.

“Ja, ik hoorde haar een paar keer de trap afbonken.”

“En ik hoorde haar trippelen over het zeil.”

“Ze sprong ook een keer op bed.”

“En ik hoorde haar duidelijk spinnen.”

Na het ontbijt lopen we samen tot achter in de tuin, waar de, net

uitgebloeide, vlinderstruik staat. Daaronder ligt ze begraven.

ochtendmist

de zon verzilvert

de stilte

Ria Giskes-Pieters

Wij vingen woorden aan

Wij vingen woorden aan met van

vandaag van-je-houden vanzelf

en vanitas was dat niet

teveel van wat ik dacht toen

ik je vroeg een leven te delen

wij lazen elke ochtend elkaars ogen

deden de dingen zoals ze kwamen

namen het zekere niet te licht

groeven als er stilte viel onze hoofden

uit en stolden memorabele momenten

in kaarsvet om te bewaren

nu stoppen we ze in dozen op zolder

tegen het onmetelijke afstoffen

dat straks onze kinderen wacht

Frans Terken

Beademd evenwicht

van witte lege

einder in het morgenlicht

één ster staart

zwijgend naar beneen

een kribbe maar de dieren

zijn op stal gebleven

er glimt wat ochtendkrieken

op de stille steen

de sneeuw ligt

als een laken stijfgesgteven

nu alles woordgericht

en weggezwegen is

in de woorden van dit gedicht

Sijke Van 't Ven

Rudolf Dierckx

Het moet wel heel stil zijn, wil je het ruisen van het riet kunnen horen. Soms benijd ik de Mid-

deleeuwer en een componist als Mozart of een filosoof als Kant die nog geen last hadden van

bonkende bassen in auto’s, radio, televisie en decibellen, hoewel iemand als Mozart flink la-

waai kon maken met zijn muziek natuurlijk!

In het Hinterland van Vlaanderen ligt mijns inziens het stilste plekje dat ik ooit tegenkwam.

Of je er nu buiten of binnen zat, het enige dat je hoorde waren de zachte plofjes waarmee de

kastanjes uit de bomen op het hoog ommuurde plein van het tot vakantieadres omgebouwde

nonnenschooltje neerkwamen. In september dan. Een zonovergoten september. De stilte was

zo oorverdovend dat ik af en toe de radio even aanzette om me niet al te verlaten te voelen.

Een mens is en blijft toch een sociaal wezen, zelfs al is hij of zij een halve Einzelgänger.

Op enkele kilometers van het oude schooltje ligt een beeldentuin. Ik was de enige bezoeker

van het werk van George Grard. (Doornik, 26 november 1901 – Sint-Idesbald, 26 september

1984) Het maisveld, het riet, het zonlicht en de rust waren er subliem. Paradijselijk waren

ook de vrouwenbeelden van brons die buiten stonden en de gipsen die zich buiten maar ook

binnen in het museum, annex atelier bevonden. De muze van de kunstenaar, Isette Gabriels

stond veelal model voor Grard’s werk.

Zelfs in een plaatsje nabij de beeldentuin, ontmoette ik enkel bronzen mensen: spelende kin-

deren, een oude man op een bankje, een vrouw zich koesterend in de zon. Er was verder

geen levende ziel te bekennen. Lampernisse, Gijverinkhove, de komgronden. De allerstilste

plekjes liggen dáár voor mij.

Toch hangt er iets treurigs op bepaalde plekken, alsof de oorlog van 1914-1918 nog vers in het

geheugen van de natuur ligt. Als er mist hangt, verwart de rivier de Ijzer die nog altijd met

kogels, kruitdampen, modder of rattenplaag en in Diksmuide staat op de Vredestoren te le-

zen; Alles Voor Vlaanderen, Vlaanderen Voor Kristus. Nooit meer oorlog, Plus jamais de guer-

re, No more War, Nie wieder Krieg. Daar val je dan zelf weer van stil en je schrijft een vers,

want poëzie heeft in Vlaanderen, met name in Watou, veel aanzien. ‘Dichten is de muzikale

mogelijkheid van zwijgen.’ Jan Greshoff (1888-1971) zei het al.

Anneke Haasnoot

Silentium

Bestaat er in het rijk van de horende absolute stilte? Helaas is het antwoord hierop neen.

Laat ik Domburg als voorbeeld nemen. Je huurt er een appartement, waarin het redelijk

rustig is, maar ben je buiten is daar het geruis van auto’s over rond- en snelwegen. Dat

stelt teleur. Dat gaat ook op voor het huisje dat een vriendin kocht, nabij Beekbergen. In het

midden van een bebost terrein, op enige afstand van, jawel, snelwegen. In het Rijnmondge-

bied is er altijd ook op als stil te betitelen dagen, het specifieke, zoemende geluid van de

industrie. Ik vrees dat er in Nederland geen totaal stille plekken meer zijn, heel misschien

momenten van stilte, ergens in de Alblasserwaard of in Drente. In Ierland wellicht. Mocht je

het geluk hebben je daar te bevinden, hoor je nog altijd je eigen ademhaling, ook al adem je

zo zacht mogelijk en je hartenklop kun je ook niet uitschakelen.

Wat te denken van vogelgeluiden? Een blaffende waakhond, loeiende koeien?

Natuurlijk maken de vogels in de lente het meeste lawaai. Wij kunnen dan vertederd genieten

van merel en ander gevederd volk. Wat wij niet weten, althans ik was me er niet van bewust,

is dat deze dieren met twee poten, veren, vleugels en een snavel in het voorjaar in hoge

nood verkeren, tenminste, als we Midas Dekker moeten geloven. Deze bioloog verklaart het

vogelgezang als een letterlijk waanzinnig het uitschreeuwen. De voortplantingsdrift heeft

hen volledig in de ban, ze worden gek van hun hormonen Dat is iets waar onwetenden als ik

totaal niet bij stilstaan.

Nu heb ik het geluk of de pech, dat is maar net hoe je het bekijkt, over oren te beschikken

die te vergelijken zijn met schotelantennes, niet in grootte, maar met eenzelfde precisie als

zo’n zesendertig voetbalvelden groot gevaarte. Laat een speld vallen en ik hoor de val en het

neerkomen.

Natuurlijk kan ik alleen voor mezelf spreken, als ik zeg dat ik het stilste plekje van Europa

heb ontdekt. Dat mag gerust weerlegd worden. Dat hindert niet, daarbij komt wat voor de

één stil is, is voor de ander herrie.

Toen ik een kind was, wees mijn vader me geregeld op de geluiden in het bos. Het ruisen van

de boomtoppen, het kloppen van een specht. Later vergat ik dat. In de puberteit verloor ik de

stilte totaal uit het oog. Als jonge moeder kwamen sereniteit en rust ook niet in mijn leven

voor, dat gold ook voor geluidloosheid.

Rijmelarijntje Bakker

Powertex

http://www.creatiefmetpowertex.nl/

ongemerkt

zijn hoofd gevuld met leegte

stil in hem

omheen

koesterend streelde hij

met beruwde vingers

deze stille kluis

in zijn wereld

enige tegenvoeter

zijn stilte donderde

in chaos rondom,

waanzinsmaelstroom

van tijd voortschrijdend

weer brak

een lente

aan

Pastuiven Verkwil

Warme schoot

Ingehouden warmte verbergt zich onder je roze vel,

Waarin ook de resten van je vorige leven, schuilen,

Onbevlekte vingertoppen bewegen zich jubelend

Een weg naar boven in de grote kamer van wijsheid,

En dromen van een dampende baarmoeder, waar je

Eens je roes uitsliep, toen je nog vol ongeduld moest

Wachten op een tweede leven, en een nieuwe moeder,

Een warme schoot vol van liefde en blijdschapstranen.

Rijmelarijntje

Ik nijg mij het leven

“ik nijg mij het leven, noodgedwongen” (Pastuiven Verkwil)

omlijsting

hij legt zich neer

in wind, in de tijd waar hij om

vroeg

en in die dagen reist hij

door het leven, luistert naar alles

wat stilte hem geeft

het gras verstaat zijn verlangen

het lief en leed, het hebben en houwen

het geruis van het heelal en al de andere plekken

in een antwoord

dat zich naar binnen keert

vogels, zwartglimmend, krullen zich op in het licht

als een schaduw op een zandpad

hij weet nog van niets

tot hij omhoog kijkt

Vlinderwindekind Kerima Ellouise

Morning Rain

Yoel Tordjman

Vrede

Ik heb haar nog niets horen zeggen

wel zag ik de wind door haar haren slaan

Licht

en sereen

alsof ze tenslotte Brugs kant uitrollen

zo vermaken vandaag

de golven zich met de zee

En de strandjutter met een harmonica

van kleine dromen

ster van binnen ster van buiten

-

-

het liefst volgde ik zijn hand

links rechts links rechts

De verte mijn liefste

de verte

zie dan

daar ergens tekent zich

een witte

parasol

daar verdampte ons een kind

Ruud Poppelaars

Nautilus

Wind blaast poesters,

over een witgeblakerd land.

verzand, gestrand,

op de kliffen getreden.

Gedachten glijden,

over de woeste golven,

verzwolgen, bedolven.

fluistering verdwenen.

Zacht gesuis,

een wereld vol leven.

naar de kade gedreven.

opgedoken uit zee.

Daar plaats ik

teder tegen mijn oor.

verstomt, elk gehoor

de nautilus schelp.

En lokt eenieder,

die niet horen wil,

naar eindeloze stilte

van de zoet

en zilte

zee

Vincent Jongman

die gil

in koue klamme angs en sweet

sit regop in my bed bevangs

boedstollende gil het my gewek

iemand wat uit hierdie lewe vertrek

dan die lang stilte in die donker nag

mens sou dink, dat die vrees versag

dan 'n knal, hop ek soos ek skrik

as ek valstande had sou ek stik

res van die nag onrustig gewees

boek geneem en dit gelees

volgend oggend steeds moeg gewees

ietwat moerig oor verlore slaap, so bedeesd

Pierre Rossouw

Kom maar binnen

Michael Karstanje

http://www.karstanje.exto.nl/

'Woorden mogen alleen dienen om de stilte te verbeteren’

(Karel Jonckheere, dichter 1906-1993)

Stilte als thema voor dit nummer van Po-e-zine. Welke kant ga je dan op? Zal ik de stilte in de

poëzie omhelzen of ontkennen? In een korte research over stilte en poëzie komt vooral naar

voren dat de stilte een belangrijke rol speelt in de voordracht van poëzie. De stilte, die lees-

baar is in witregels en laten vallen tijdens een voordracht is essentieel voor de voordracht

lijkt het.

Toch zijn er ook voordrachtskunstenaars en dichters die de stilte juist (al dan niet expres)

vermijden. Denk aan dichters al Jules Deelder, Johnny van Doorn en Simon Vinkenoog maar

ook aan de vele slamdichters die hun poëzie als het ware over hun toehoorders heen gieten

in één lange stroom van woorden.

Ik heb me al vaker verwonderd over het verschil in voordracht van dichters. Door de jaren

heen heb ik vele dichters voordrachten zien en horen geven en de verschillen waren groot.

Waar de een in alle rust regelmatig stiltemomenten laat vallen bedient de ander zich juist zo

min mogelijk van diezelfde stiltemomenten. Waar voor de één de stilte een bruikbaar instru-

ment is in zijn of haar poëzie, is dat voor de ander juist het tegenovergestelde.

In 2007 was het thema van de nationale gedichtendag “Stilte”. Poetry International had toen

een aardig idee. Treinreizigers die via een koptelefoon naar poëzie luisteren in deze drukke

en lawaaierige tijden, waarmee Poetry International aandacht vroeg voor ‘rust en concen-

tratie’.

“De stilte die nodig is om klank en betekenis te waarderen; de stilte in het wit tussen de re-

gels en de onvermijdelijke stilte wanneer de betekenis van het gedicht onzegbaar is”. Zo om-

schreef Poetry International destijds dit initiatief.

Toen ik dit las dacht ik eerst wat een mooi idee. Maar meteen daarna; in de trein waar je juist

vaak in (betrekkelijke) stilte alleen kan zijn met jezelf, een krant of een boek (dichtbundel),

wordt juist deze stilte verbroken door een koptelefoon op te zetten en naar het geluid van

poëzie te luisteren. Ik wil maar zeggen, stilte is een rekbaar begrip.

In gedichten is Stilte als thema daardoor weer juist heel aantrekkelijk. Je kunt er alle kanten

mee op. Zoals bijvoorbeeld in het gedicht van Guido Gezelle.

De stilte in uw wezen

Min de stilte in uw wezen

Min de stilte die bezielt

zij die alle stilte vrezen hebben nooit een hart gelezen

hebben nooit geknield.

Of in een gedicht van Lao Tse.

Geduld

Heb je geduld te wachten

Tot de modder zakt

Het water helder wordt

Kun je in stilte verwijlen

Tot de handeling

Vanuit zichzelf ontstaat?

Het gedicht dat het meest in de buurt komt van het thema stilte, dat ik zelf schreef is waar-

schijnlijk het gedicht Stiltegebied uit mijn laatste bundel ‘Zoals de wind in maart graven

beroert’.

Stiltegebied

Daar waar de mist

het laagland raakt

in onversneden flarden

waar krijsende meeuwen

het wassende water markeren

op hoog gelegen grenzen

streel je de kou

van mijn handen,

wrijf je leven

in de leegte

dan valt het licht

in het duistere dagdeel

trekken kopjes terug

in witgrijs verenkleed

Wouter van Heiningen

http://woutervanheiningen.wordpress.com/

Soms wordt de stilte ook verwoord in een gedicht zonder dat dit gedicht de stilte als onder-

werp heeft, zoals in Winterstilte van Jacqueline E. van der Waals

Winterstilte

De grond is wit, de nevel wit,

De wolken, waar nog sneeuw in zit,

Zijn wit, dat zacht vergrijzelt,

Het fijngetakt geboomte zit

Met witten rijp beijzeld.

De boom houdt zich behoedzaam stil,

Dat niet het minste takgetril

't Kristallen kunstwerk breke,

De klank zelfs van mijn schreden wil

Zich in de sneeuw versteken.

De grond is wit, de nevel wit,

Wat zwijgend tooverland is dit?

Wat hemel loop ik onder?

Ik vouw de handen en aanbid

Dit grootsche, stille wonder.

Mieke Merkx

teengloed

sy kom aan

oor die blink pick‘n pay vloer

met iets moois

wat haar dra

sy slenter verby

die bokse pap

almal kleurvol

uitgedos op die vol rakke

haar oë is gesluit in myne

sy kom vinnig nader

dan stop sy

voor my

haar alles glimlag

die winkel is vol

maar net ons twee is in die ry

sy reik uit en

stamp my skouer

met haar oop hand

ek stamp terug

lig en spelerig soos ons altyd gemaak het

stamp-stamp-stamp-stamp

stop

kyk na mekaar

dan lag ons

-

-

“ek soek groen kerrie paste,

maar ek vind g’n niks,” sê sy

ek trek my skouers op

en laat dit weer val

in ry sewe

kyk ek in haar bruin oë

en veg teen die drang

om haar te gryp en soen

liefde bars Dune-agtig

by die linoleum vloer uit

die monsteragtige wurms kronkel om ons

en ek besef dat ek die drol is

sy kyk om oor haar skouer

‘n doodloopstraat van wantroue

hang in haar skadu en

skyn ‘n teengloed

skielik besef ons weer

ek kan niks sê nie

niks regmaak nie

sy draai om

en loop

ander mense begin die ry vul

ek kyk na my inkopielys

kyk weer op en

sy’s weg

ek soek

nog ‘n paar rye aan

vir soya melk

Sjaka S. Septembir

Silence

OnlyMie

'Vergis ik me nou, of heb ik twee keer een ogenblik stilte gemist.' (Jan Wolkers: De kus)

De stilte

Geen voorstel, geen verzoek, geen klank

dringt ogenschijnlijk tot mij door

ik zit te staren op de bank

en geef aan vragen geen gehoor

het lijkt alsof ik ben verdoofd

toch hoorde ik dat jij wat vroeg

ik antwoord niet, want in mijn hoofd

is het voorlopig druk genoeg

soms lach ik af en toe een keer

gewoon om jou te laten weten

dat het fysiek niet pijnlijk is

het maakt je blij, ik reageer

ik ben de wereld niet vergeten

het is de stilte die ik mis.

Bert Deben

In stilte

In stilte geniet ik van mijn toekomst.

Ik geniet van elke dag.

Elke dag geniet ik in stilte.

In stilte.

In stilte geniet ik van mijn goeie dingen.

Mijn doelen zal ik behalen.

In stilte zal ik genieten.

In stilte lach ik.

Ik lach om wat mensen zeiden.

In stilte lach ik die mensen uit.

In stilte blijf ik hoop houden.

De hoop en moed dat doet wonderen.

In stilte geniet ik van mijn leven.

Amanda Tuinstra

Stil de Stilte

Dunner dan

de waas om

je heen

fluisteren

hoopvolle woorden

als duurzame

echo's om je zijn

sluit je oren

open je hart

want alleen daar

wordt de kwetsbaarheid

dunner en dunner

en de stilte

zij luistert

Dimph Jansen

Mirjam van Benthem

Peter Hendriks

Stilte

Stilte is er in vele vormen. De stilte in het landschap, weg van de snelweg, met alleen de

wind die ruist door de grashalmen. Genieten van de zon in de achtertuin, die je verwarmt.

Vakantie, waar je wel die tijd neemt en in lijkt te halen in wat je eigenlijk vaker zou moeten

doen. Muziek voor weldadige rust en ontspanning.

In mijn hoofd is het niet altijd stil, afhankelijk van de omstandigheden. Situaties waar je

lering uit trekt. Fijne herinneringen die de revue opnieuw passeren, minder prettige die

hun kop opsteken om te laten zien dat je ze er nog niet onder hebt. Het dagelijkse leven

met al zijn indrukken die je bewust of onbewust weer opnieuw stukje voor stukje verande-

ren en een ander zicht brengen dan daarvoor. De stilte is er altijd, je hoeft het alleen

maar te horen.

Die stilte die er dan is, brengt een soort van tijdloosheid met zich mee. Het trekt alles

weer recht waar de kreukels zaten. De kleur van wijsheid begint zich af te tekenen tegen

de witte muur, die steeds meer schilderingen krijgt, waar je steeds langer naar kan kij-

ken. Vormen en kleuren zien die je eerst helemaal niet opvielen. Dat stuk muur waar gaten

in zijn gevallen, de brokken vanaf zijn gespat en de pilaren die hem staande moest houden

opnieuw opgebouwd zijn, nu vast staat als een huis.

Dat geeft rust, dat geeft stilte. De waan van alledag voorbij. Voorbij de dagelijkse kakafo-

nie die minder invloed lijkt te hebben dan voorheen. Stilte vind je niet zomaar, dat geeft

dagelijks werk. Iets wat simpel lijkt, is niet altijd zo gemakkelijk. Daar zijn therapieën voor

uitgevonden, chemische middelen voor ontwikkeld om kunstmatige stilte op te roepen.

Geld is ermee gemoeid, ruzies en oorlogen om met agressie, macht en daadkracht te

overwinnen wat een illusie blijkt als je dit voor een ander zou willen beheren.

Stilte, iets dat eigenlijk iedereen stiekem wilt en ook diep in zijn hart zoekt. Voorbij al het

geluid is er ergens een magische plek dat ikzelf heet, in stilte wachtend om opnieuw ont-

dekt te worden.

Bert Waber

Pim Leefsma

STIL

Nu wil ik dat je gaat zitten

hier onder deze boom. Dan

laten we hem luisteren, zodat

het bos weet waar je woont

je bent mooi

met zachte lippen

kijk, die steen, die leeft

kom

ik moet eens gaan

ze wachten op mij voor het eten

en ik heb beloofd te helpen

met de nacht

dag, ik zie je

Monique van der Kubbe

Vergeet het

Voor M., trieste dag Sneeuwvlokken vervliegen. Nat en

bedaard wordt vaart verminderd.

Hoezo win ik tijd? Er is liefde

uitgesteld en wij weten ons

geen kans.

Benoem niet de mogelijke grillen:

wat ooit blad heeft verloren of

zijn zang heeft verstomd keert

het leven nog inwaarts of heeft

zijn tong voorgoed verloren.

Wij kijken en kijken maar, de gebaren

te houterig om ons uit te spreken.

Liefste, vergeet het. Zolang niets om

verlangen vraagt heeft de tijd er

geen oren naar – doofstom en

doodgeboren –

Elbert Gonggrijp

Stil

hier is niemand

behalve dan de stilte

onder hoge bomen

waakt eeuwigheid

zelfs het glooiende landschap

tot aan de einder

spreekt slechts stilte

bladeren knisperen

onder gelaarsde voeten

die naar water voeren

en dan het water

behalve hier en daar

een zachte rimpeling

windstil

zwijgend turen bomen

naar hun spiegelbeeld

en voor het overige

geen beweging

geen geluid

zelfs geen vogel

Marije Hendrikx

Matthijs Wateler

http://www.matthijswateler-art.com/www.matthijswateler-art.com/Welcome.html

Vrouwenlijn 2 - Uit de kast

'Wil jij iets voor me doen?'

Mijn moeder kijkt me helder aan uit haar broos geworden lichaam. We zitten aan tafel een

kopje thee te drinken, ergens in de zomer van 2008. Ze haalt iets van haar schoot.

'Wil jij hier een boekje van maken?'

Ze overhandigt me een rommelig pakketje.

( Anne, wil je hier een boekje van maken?)

Ik herken het met schrik. Het is het uit elkaar gevallen boekje dat ze zo'n dertig jaar geleden

voor haar moeder maakte, voor Moeke. Toen ging dat aan mij voorbij. Ik was jong uit huis,

keerde menigmaal terug, maar was weg toen zij dat boekje maakte ter ere van het 55-jarig

huwelijk van haar ouders, Pa en Moeke.

Toch heb ik dat boekje eerder gezien, een vrouwenweekend in Antwerpen met Aal, Swan, San,

mijn moeder, haar zus en haar vriendin.

Ik noem mijn moeder Aal sinds ik mijn ouderlijk huis in Tiel verruilde voor het academisch

ziekenhuis in Groningen, mezelf uitroepend tot zelfstandige, om al snel terug te keren met

hangend hoofd, nadat ik de eerste fles bloed naar de overkant moest brengen en flauw viel

op het onmetelijk groene gras. Als rood ergens opvalt, is het op groen.

Ik mocht tijdelijk terug in het huis van mijn ouders, sliep in dezelfde kamer waar ik voor mijn

zelfstandigheid sliep, een week of zes daarvoor. Mijn moeder was blij, zonder mij was er niks

aan. Ik was ook absoluut geen verpleegster vond zij, wat haar recente opmerking tot compli-

ment maakt 'jij kunt wel hoofdzuster worden'.

Mijn vader vroeg kostgeld aan de jonge zelfstandige die met water aan de lippen en vuur aan

de schenen het eerste de beste baantje nam bij Verdugt, de giffabriek in Tiel.

De aanname was te danken aan het zelfstandig optreden voor de sollicitatie begon. De man

die de sollicitatierondes deed, moest zo nodig weg toen ik aan de beurt was. Ik zat alleen in

een kantoortje met een groot bureau en een joekel van een telefoon die oorverdovend begon

te rinkelen en op mijn zenuwen werkte. Ik heb altijd een hekel gehad aan telefoons, helemaal

als werkeloze wachtende. Ik nam op. 'Met de sollicitante van Verdugt...' |

De beller moest de man hebben. Ik ging in het onbekende gebouw op zoek naar de man die ik

amper gezien had.

Hij kwam net het toilet uit, een moment waarop de man broek en hemd in positie brengt, een

moment waarop hij liever niet gezien wordt door de toekomstige werknemer.

Ik werd aangenomen omdat er geen andere kandidaat was, ik nam aan omdat ik zo zelfstan-

dig was.

Ik woonde thuis, had een baantje en sloot me aan bij de fabrieksjongens van Verdugt en de

Betuwe die op hun brommers naar bands gingen en zichzelf de States noemden. Ik voelde me

vrij als een vogel. Dansen was mijn lust en liefde, het heilig moment van de ontmaagding was

pas in het Spijkerkwartier, de hoerenbuurt van Arnhem waar ik ging studeren en een studen-

tenkamertje kreeg.Mijn inwijder was goed.

Ik was even terug bij af, terug bij mijn ouders, maar noemde ze nu bij hun naam, Jan en Aal.

Ik moest wel voor 12 uur thuis zijn, 'anders donder je maar op.'

Het vrouwenweekend was jaren later, toen ik het huis echt uit was. Het was in Antwerpen

vanwege een aanbieding van de ANWB. Aal had 'Moeke' bij zich, het boekje. Het kan ook zijn

dat haar zus Swanny, het boekje mee had en als verrassing uit een van haar kleurige schou-

dertassen haalde. Het was opgedoken uit een kast na het overlijden van Moeke. Het vrouwen-

weekend was daarna, ter troost wellicht. Het moment was aangebroken dat 'Moeke' uit de

kast kwam…

Anne Vellinga

http://reepke.com/

Een stad is geen stiltepunt

knuffelhol in velours-optiek

zeepdraden voor aan de muur

nieuwe herfstmeisjes zonder durf

de stoel schraapt stemmen

hoog om het gebouw kleppert het

straatgrafieken, achterwaartse wolken

benoem de bezoekers op volgorde

ze vluchten met hun vette buit

snelgids eigen wereld eerst

basiscursus leven & lijden

wordt niet uitgeleend

Guido Utermark

Zuchten voor de stilte

het naar elkaar roepen en tieren was voorbij

heesheid

verstilde de strijd

toen het huwelijksbootje zonk keerde het tij

bedolven

onder golven

van tranen vol spijt en verdriet

waarvan men er zwemmend niet één ziet

bereikten ze hijgend doch stevig hand in hand

als een met garantie geplakte fietsband

de afgeschuimde rand

van een al vele jaren verlaten naaktstrand

hij fluisterde iets in haar pas gewassen oren

ze hoopte meer dan ooit tevoren

dat het dát was wat ze wou horen

namelijk, ‘ liefste wij zijn voor elkaar geboren’

doch het bleef muisstil, stiller dan in een lege kerk

en op een oudejaarsavond met verboden vuurwerk

tot het helder werd als proper vensterglas

dat haar natte hoorapparaatje kapot was

-

-

ze begon om het nieuwe begin te vieren

sensueel met haar armen te zwieren

maar die hingen vol kleverige zeewieren

en daarmee kon ze hem niet plezieren

dit liet hij overduidelijk blijken

door vies naar haar te kijken

het toverde blijvende pruillippen

en daarom liep hun relatie

na een jaar of drie

toch nog, zij het stilletjes, op de klippen

Lenjef

Bert Waber

Stil

ik zie het wit van de wolken

verscholen achter grijs

zachtjes wiegen takken van

hoge bomen, knikken

elkaar vriendelijk toe

ik hoor de vogels zingen

welke tuinen het leuk lopen is

en waar het water net ververst

en als ik heel stil ben

vanuit mijn hoekje

dalen gezegde

woorden zachtjes

neer om daarna

tot niets te

eindigen

Karin van der Veur

Stilte

Als ik mijn geest

kon temmen

in uren overwerk

volzinnen aan de ketting

analyses in de ban

impressies vastgespijkerd

emoties naar de einder

gedachten in de wacht

er zijn nog zoveel voor u

enkel nog oproepbaar

indien ik # toets

zo zou mij deze rust

van ledigheid voorzien

de stilte ondoorwaadbaar

hoe zeer ik haar ook wens

ik zou mijzelf

niet weten

in wie, wat, waar, waarom.

Jelou

INGRID: DAGBOEK VAN 'N DIGTER

stilte stilte stilte stilte stilte

woorde spoel uit

stilweg

in gedagtes se wier en gras

stil-weg

soos 'n lyk

*NOTA ... “stilte” was die laaste vyf dae die enigste woord op elke

dag se inskrywing in Ingrid Jonker se dagboek ... so skuins oor die

daag geskryf ...

Johann P. Boshoff

Stadsreflectie

Astrid van Rijn

Stilte, oorstrelend als muziek

Ik mag mij gelukkig prijzen in een rustige buitenwijk van een middelgrote provincieplaats te

wonen. Met veel groen, een winkelcentrum, waar van alles te koop is, een parkje met een

kinderboerderij. Kortom, ik heb niks te klagen over mijn woonomgeving.

Voor mijn deur een fietspad waar de mensen hun hond uitlaten en waar joggers en fietsers

voorbij komen, je hoort er weinig tot niets. Alleen af en toe een vrachtwagen die iets komt

afleveren, het karretje van de gemeente die het groen komt snoeien, het ruisen van de treur-

wilgen aan de singel of het gekwetter van de vogeltjes.

Een oase van rust zou je kunnen zeggen. Maar sinds kort hebben wij nieuwe buren die kleine

kinderen hebben. Eerst woonden er bij ons in de rij enkel gepensioneerden, maar ja, die heb-

ben ook het eeuwige leven niet en de woning naast ons kwam vrij.

De buurman is een kindvriendelijke man en plaatste een trampoline in zijn tuin.

De kinderen uit de buurt verderop mogen komen springen en ja hoor, weg was onze zomerse

rust en het prettig verpozen in ons tuintje. De kinderen gillen en schreeuwen en zijn als on-

geleide projectielen. Ik moet dopjes in mijn oren doen.

De stilte is dus in de zomer tot ons verdriet ver te zoeken. Ergerlijk is het. Ook ’s avonds als

we tv zitten te kijken. De commercials worden tussen de programma’s door met zo’n heftig

kabaal op je afgevuurd, dat we de geluidsknop op de afstandsbediening maar omzetten.

In stilte en alle rust winkelen kun je ook niet meer. Winkelen is een grote hobby van me en je

kunt mij dan ook uittekenen in het winkelcentrum. De achtergrondmuziek waart er rond, het

ene popdeuntje na het andere teistert je trommelvliezen. Ik begrijp dat deze muziek een

functie heeft, de mensen rustig moet houden en wie weet, aanzet tot kopen. Maar ik zit er

niet op te wachten. Vaak zit het muziekje nog uren in mijn hoofd als ik weer thuis ben.

Stilte is dus een zeldzaam goed in de stad. Ik moet ervoor de hei op of het bos in.

Stilte in jezelf is een verhaal op zich. Je hoofd helemaal leeg van gedachten en muizenissen

en enkel het geruis van je ademhaling is een zeldzaamheid. Mediteren kun je leren, er is een

hele wildgroei aan cursussen op de markt, maar het komt aan op de praktijk.

Het is voor een mens moeilijk zo niet onmogelijk zijn gedachten helemaal uit te bannen. Zit je

op de bank om even stil te worden, dan denk je alweer aan je boodschappenlijstje. Is er ge-

noeg melk in huis, wat eten we vanavond, ga zo maar door. Is het abonnementsgeld van de

krant al overgemaakt? Wanneer moet ik ook alweer naar de tandarts? Er is altijd wel een

gedachte die er ineens tussendoor floept.

’s Nachts, als je wakker ligt van problemen is het ook een oorverdovend rumoer in je hoofd,

al is de nacht nog zo stil. Veel mensen bij elkaar, zoals in een grote concertzaal, kunnen ech-

ter ook voor een oorverdovende stilte zorgen. Vlak voordat de muziek begint, houdt iedereen

de adem in en kun je een speld horen vallen. Dat vind ik de mooiste stiltes, ze hebben iets

magisch. Terwijl je met zoveel bent. De muziek streelt je oren en het applaus is als een war-

me douche. Dan weer de ingetogenheid, ieder geniet na van de muziek en is alleen met zijn

gedachten. Je voelt als het ware een grote verbondenheid met elkaar in die stilte.

Stilte, steeds zeldzamer en steeds waardevoller in deze hectische tijd.

Manja Herstel

de kleur van jouw tuin

weerspiegelt mijn lichaam

vouwt zich naar binnen

rozenrood..

Froukje Vos

Ria Hooghiemstra

Lamento

stilte / ewige eindelose stilte

waar is jy nou / waar is jy nou / waar is jy nou

hier sit ek nodeloos tevergeefs en wag tot die laaste alles veilig oor ons kortstondigheid

geklank word

en wat dan / hoekom dan / as ek nie die woorde wat soos klanklose klokke deur die

eindelose einders beier kan peil nie

dowwe oë beur die donkerte in en verstaan nie die lig wat weg is nie / wat vertrek het na

die oorkant / wat weg is vir goed / vir altyd / vir ewig weg in die oneindigheid

die begin het einde geword / soos dag in nag verswelg / tydloos grensloos gekwyn tot niks

waar is jy nou / is jy nou / is jy nou

grou newels sliert oor purper kranse en ek soek jou daar maar jy is weg / ewig weg

poele ink roep my / roep my en ek dwaal soos tuimelgras oor vaaltes en beton / swart

slingerende doolhowe omvou my en ek vind jou nie want jy is weg / weg / weg

satynwit kolk die horison en wink my nader om jou daar te soek / maar ek vrees / ek wil

nie weg gaan van hierdie laaste stonde van ons vervalle koestering nie

klingelend luister ek na ons laaste skroomlose gesprek / die nag beur kil voort sonder om

vir jou te wag

hoe lank is jy al weg / so grensloos weg van my

sirkels waterplons dy uit tot spraaklose kringe / ewiglik weg van die kern

ek soek jou in die uitspansel en in die dieptes van die tye en in die duisternis van die poel

waar waar waar weerklink die rymlose refrein / deur die wolke / op die wind / in die

omgedolfde weë van ons bestaan

ek het bot geword / verstaan nie meer die seisoene wat keer op keer trag om te bloei /

want jy is weg / vir goed het jy verdwyn

ek roep jou naam snags / bedags / in die bleek lumier / maar die eggo het stom geword

en antwoord nie / swyg soos altyd omdat jy nie meer hier is

rookmis en damp en roes het ons kamers binnegedring en ons omhul en verbrokkel tot

pulwer en versilt in trane

ek ween uit blomkelke / uit kappertjies / uit onblusbare oë

waar wandel jy nou tussen naaldekokers en vlinders / in watter sonnige land / aan watter

helder some / in savannas en tulpe en geil geil botterblomme

ek drentel deur blou vergeet-my-nietjies wat verwelk en treur soos gestroopte

winterwilgers / ek vind jou nie

my stewels knars tevergeefs op ver paaie / op kruistogte / op kontoere van die

werklikheid

op bergtoppe is jy afwesig / op skepe vaar jy nie

helder strome vertroebel in my soektogte / wolke smelt weg by my naderkoms / o waar is

jy

o waarom fluister jy nog in my versugtinge / kom terug / kom tog terug

my bloed verkil en tuimel stilweg oor die watervalle van ons samesyn / ek klop tevergeefs

want die deur bly toe / geslote / gegrendel

hande van sorgloosheid het jou ontgreep uit ons enigheid

kettings bind my / ek word hulpeloos en verward want ek delf tevergeefs om jou te vind

ruimtes vermeerder tot eindeloosheid / brandpaaie kriskras my denke

waar sal ek jou vind

in die sargasso van die lewe / in die ruimtes van vergane skepe / in die dieptes van die

seë / op die toppe van berge / in die kurwes van die land / in die stoppels van ons liefde /

in die verganklikheid van die hart

o waar is jy nou my beminde / waar / waarom het jy verdwyn in die driehoek van

vergetelheid

in donder en weer en reën en wind probeer ek jou vind / in die huis van jou vader / in die

geheue delf ek maar jy is ewiglik geskei van my

ek dwaal op mistieke heuwels om weereens eer aan jou te bring / jou te besing / jou

deugde te begeer / maar ook daar vind ek jou nie

in spiraalkronkels van lig en lug het jy my vervreem van die dageraad / liefde / woude /

ondergrondse riviere

die heuwels sing nie meer gesange nie / alles kwyn weg tot niks / niks

slegs stilte / ewige eindelose stilte / kil stilte

o waar is jy

Erato

Charles Binoir

Bedaard(ig)heid

Ik beklom op zoek. Naar de stilte.

Een berg, zwierf ik. Haar woedende kloof.

Amper vasthoudende. Mijn voeten, losgelaten.

Ik dwaalde verder. Haar top rustend.

Mijn vermoeide hoofd. Onder mij zij kreunde.

Op textuur en timbre. Stiltes, in pauzes.

Door trillingen. Onopzettelijk.

Maar ik begreep ze. Haar hart, de berg.

Met elke adem. Hield ik vast.

Net als de mijne. Syncopatisch.

Helle van Aardeberg

(idem kunstwerk!)

1e Po-e-zine Dichtwedstrijd "Stilte" (Alleen voor abonnees van Po-e-zine!)

Iedereen en alles heeft het druk heden ten dage …, geluiden dringen in je …, er zijn nog maar weinig beschutte plaatsen waar stilte heerst … zou in woorden stilte kunnen heersen? Stilte … De 1e Po-e-zine dichtwedstrijd behelst stilte … ik vraag de dichters onder jullie een gedicht te schrijven over stilte, in al zijn verschijnings-vormen … :) De schrijver van het winnende gedicht verwerft als prijs dit schilderij van Jan van Well!

Spelregels:

Elke dichter mag slechts 1 werk via de link op de site van Po-e-zine insturen! Ga naar:

http://hetnieuwepoezine.wordpress.com/wedstrijd/ klik daar op de link en volg de instructies; Het werk mag nog nergens gepubliceerd zijn; De gebezigde taal moet foutloos Nederlands, Afrikaans of Engels zijn; Uiterste inzenddatum is zondag 31 maart 2013 a.s., later ingeleverde werken worden niet

meegenomen in de wedstrijd; Geen afbeeldingen toegestaan; Bij binnenkomst worden de namen van de dichters verwijderd en krijgen de werken een num-

mer toebedeeld; De juryleden zijn uitgesloten van deelname; De jury werkt in twee rondes: in de eerste ronde krijgt ieder werk van elk jurylid een punt (0-

10); de 5 werken met de meeste aantal punten gaan door naar de tweede ronde! In de tweede ronde krijgen de 5 werken ook punten (0-10) en kennen de juryleden daar naast plaatsen toe (1e, 2e, 3e, 4e of 5e). Het werk met de meeste punten is de winnaar, bij een gelijkstand geeft het aantal plaatsingstoekenningen de doorslag!

De uitslag wordt in nummer 2 van Po-e-zine bekendgemaakt; Over de uitslag kan niet gecorrespondeerd worden; Bij minder dan totaal 15 ingestuurde werken gaat de wedstrijd niet door!

Juryleden: Jan van Well, Reineke Gevers, Petra Fenijn, Jan Bontje en Pastuiven Verkwil

Wat was ook al weer de bedoeling?

Deelnemers Po-e-zine Dichtwedstrijd 2013

Lenjef Marianne Wulms-Hovens

Anne Vellinga Ingeborg Haalboom

Ingrid van den Berg

Miranda Spaargaren Vincent Jongman

Elbert Gonggrijp Alja Spaan

Ana Roelofs Jan Anton Gilles

Els den Os

Silvia Schennink Sanja Simunic

Jolies Heij Ita Froneman

Hennie van Ee Yoke Rietbroek-Nijssen

Max Lerou

Annette Lemaire Marjon Zomer

Ingeborg Daniëls Bert Deben

Ingrid Noppen Anneke Wasscher

Paul Marius Borggreve

Sijke van 't Ven Marion Steur

Jelou Nancy Meelens

Erna Jo Marieke Noppen

Rudolf Onbekend

Anneke Haasnoot Els Huurman

Ingestuurde werken die de 2e– finaleronde helaas niet bereikt hebben…: (In willekeurige volgorde)

Echo’s van stilte

hij kijkt naar de kachel waarin gisteren nog vlammen dansten

leven brengend naar hun schilderij vol ouderdomsscheuren

in vage schijnen die de eenzame ziel amper verblijden

voelt de volle leegte rondom hem als niet te vermijden

zelfs fluisteren doen de hoge muren niet

er weerkaatsen geen galmen van een lied

hoe stil kan stilte zijn in een mens die treurt

hoe opstandig gedachten om wat er is gebeurd

schuchtere zonnestralen vertellen iets

zeggen doen ze niets

ze verwarmen de koude kamer lichtjes

zijn hart niet

hij trekt de deur geluidloos dicht

luistert zwijgend naar het licht

echo’s van ongeschreven berichtjes

Lenjef

S tilte is 't sluimeren van het licht

T e stil beeldende zin in een gedicht

I n stilte afscheid nemen van geluid:

L aat vieren de teugel, er tussen uit

E ven rust op de plaats.... sstt...il!

Marianne Wulms-Hovens

Waterspiegel

in het holst

van de nacht

is de spiegel

dun en zacht

donkermanen

geen geluid

wist de stilte

denken uit

zou de scheiding

niet bestaan

wiegend water

Anne Vellinga

Diogenes bezat een ton

Ik wil de stilte bewaren

duizend dirty dozen

opeengestapeld

zet ik uit één

ik wil de stilte bewaren

doof niet zachtjes lichtjes

een aansteker

van stille hoop

ik wil de stilte bewaren

in contour, het contrast

de verschijning

een beeltenis

ik wil de stilte bewaren

de gelijkenis treft

het moment waarop

woorden breken

Ingeborg Haalboom

Winterslaap

Waar in mijn schrijversbloed de letters stom

de woorden opgedroogd

hun dorst staan lessen in verminkte zinnen

waar taal hardnekkig in mijn pen bevriest

mijn schrijvershand verkiest te worden dood gezwegen

daar broeien verzen in hun voedingsbodem

smelten verhalen uit hun winterslaap

Ingrid van den Berg

Stilte

Hunkerend naar je aanwezigheid

Zoek ik je elk moment op elke plek

Is de pijn als ik niet slaag onbeschrijfelijk.

Maar als langverwachte verlossing komt

En ik je eindelijk kan omhelzen

Ontstaat verlichting in extatische beleving.

Je biedt me troost in helder bewustzijn

Daagt me uit verder te gaan

Op weg naar innerlijke kracht

Daarna verrast me de donkere eenzaamheid

Waar het verlangen naar je afwezigheid kiemt

En groeit onder een beklemmende wolkendeken.

Die ik te achteloos van me af werp

Om op te gaan in de waan van de dag

Tot ik weer op zoek ga naar jou.

Miranda Spaargaren

Een luisterend oor.

Mijn hoofd rijmt een woord

in de hoop een zin te maken

en de zinnen tot een lied

maar de tonen hoor ik niet.

Een waas ligt als een wollendeken

over mijn gedachten heen,

die mij in een dagdroom laat

zo warm, zo knus en zo sereen.

Toch, deze wereld in het dons

laat mij mijn leven niet beleven.

dempt alle grillige akkoorden

en laat mij boven noten zweven.

Verweg van de sleutel,

sopraan en tenor

verdwaalt voor geluid

en dom voor gehoor.

een luisterend oor

zal ik nooit voor je zijn.

het spijt me, mijn kind.

ik weet, het doet pijn

Maar in plaats van muziek

couplet of refrein

zal er des temeer

liefde voor jou zijn.

Vincent Jongman

Oud en Stil

De wereld trok zichzelf terug. De

tijd stolde in het duister. Begrip

verloor haar diepste stem. Leegte

had niets te verliezen.

Als ik jou zo had benadert, hoe

tastbaar was jouw dove huid?

Genadeloos integer zocht mijn

vraag het onbeschreven blad

van onze liefde.

Ik, elke nacht tot twijfel, aarzelde

tussen onmacht en vrede. Wat

mij had opgewacht sliep met

beide ogen open – naakt en

weerloos, op alle fronten –

Elbert Gonggrijp

bij sneeuw scheppen wij de bergen aan de kant

Nu de chaos niet bedwongen kan, is er geen chaos

Nu de toetsen haperen, is er geen schrijvende hand

De ruimte is ontvolkt, er staat niemand voor de deur

Bonzend, er is alleen

De stilte van sneeuw, het plooien van stof op stof

Het vastzetten van kleur en vorm alsof

Ik opnieuw moet bepalen hoe ik haar draag: deze

Pop waarvan de ledematen

Zwaar over mijn schouder hangen, haar in de ogen

En ogen hol, het wit

Onbedwingbaar door de kieren van haar woning, eens

Zwart, eens bewoond

Alja Spaan

de sneeuw maakt de aarde lichter

dan de hemel de wind

laat schaduwen stil bewegen

noordenwind ik voelde het niet

gelijkheid is niet rechtvaardig

de dingen beklijven minder

dan weinig mensen vergeten

spiegel de dagen tegen elkaar

spiegel jezelf leef als een geest

in dit huis gekleurd licht achter

de gordijnen vliegende honden

blaffen binnen door mijn raam

ik sliep tot ik verdwenen was

Ana Roelofs

Stil

als de huls

die de kogel in zich bewaart

licht als het vallen van een hazenlaarsblad

stiller dan de biddende torenvalk

of het zwijgend wegfaden uit je lichaam

behoedzaam

om geen broze woorden te kraken

stiller dan het ongeluid

van de wankele koordanser

zo stil

wil jij met me zijn.

Jan Anton Gilles

Klop

uitgeslingerd

de klok

gestopt met spelen

de radio

slapend in de bomen

de vogels

verstomd voor de nacht

het verkeer

gestopt te kraken

het huis

vertrokken met jou

alle geluid

behalve

m’n harteklop

Els den Os

Stil

moeder en dochter

zij delen

hun wereld

van onverdraaglijk verschil

dat duurt maar en duurt

levenslang

hoe wanhopig

de ander ook anders wil

moeder en dochter

tussen hen

en de woorden

het blijft onbespreekbaar stil

Silvia Schennink

Wachters veldrust

Ik kan niks met hem beginnen

Hij bromt als een veldwachter

waakt over de rustelozen

waarschijnlijk draagt hij driedelig grauw

Hij heeft het over zelfmoord

als een wetenschappelijke studie

Ik noemde hem leraar

hij vindt mij romantisch

Als hij zwijgt

ontstaat er een gedicht

Hij verheft de stilte tot kunst

zoals de vader

zijn oorlogsgraven

Ik kan niks met hem beginnen

Ongewild maakt hij me stil

Sanja Simunic

luister

nu ik de stilte ben

een boom zonder wind

de berk in het groot gazon

laat ik de ganzen over mij

een luide vee met

klapperende vleugels

of anders misschien

een vliegtuig dat bromt

nu ik de stilte ben

in de nevelochtend

slechts de zon vermoed

laat ik het leven onder mij

in het nog natte gras

Hennie van Ee

Stilte

Al dagen is er geen geluid te horen

De bladeren van de bomen ruisen niet

De vogels vliegen geruisloos zonder te kwetteren

Geen koe die loeit of water dat vloeit

En als er mensen zijn, dan houden ze hun mond

ZIJN wereld is vergaan in STILTE, algeheel verstomd....

Yoke Rietbroek-Nijssen

In eigen stilte

in de tuin was ik even

alleen in haar eigen stilte

zoals de aarde is, zo ben jij

zo zacht in eigen zijn

zo dacht ik dat je was

en door dezelfde ogen

keek

onze monden wisselden

fruit

onze handen ruilden

bloemen

zo kroop jij mijn

baarmoeder in

nestelde je daar

als eenzame foetus

ik die jou af liet

drijven

Annette Lemaire

dat zijn de dagen

sinds die dag

dat jij er niet meer was

draag ik je mee

als een grauwe jas

jij bent zo anders

geworden zo stil

nooit hoor ik meer iets

van je ik wil

mijn armen om je heen

je zeggen dat we het anders

hadden moeten doen

ik wil niet alleen

papa was meer een woord

bij ons ging het niet

hoe hoort het eigenlijk

en waar ben jij nu

je jas hij hangt

in de gang en

soms op mijn schouders

dat zijn de dagen

Marjon Zomer

Stilte in beweging

Ik schilder stilte op een blad

ik zoek geen woorden, ze bestaan

ze voelen een bewustzijn aan

dat diep in mij te graven zat

ik schrijf beweging op het linnen

in harde tint en ruime lijnen

opdat het denken zou verdwijnen

of zich muteert tot een bezinnen

het zoekt balans en het verpleegt

verlangt naar vrede en naar inzicht

waarin mijn onrust stil in lagen ligt

terwijl het leven vrij beweegt.

Bert Deben

In een roes van stilte

Nu om ons heen de stilte mijmert

over gisteren en eergisteren

toen wij nog pelgrims waren

en slechts verlangden om te reizen

zwiert op het doek van mijn gedachten

hoe we soms dansten

was het een tango of een foxtrot

lijf aan lijf in elk geval

zoals wij verdronken in elkaar

versmolten tot één ziel

onder de hemel van een nacht

die enkel mooie ogen had

nu om ons heen de stilte mijmert

weeklaagt een heimwee in mijn hart

Ingrid Noppen

kentering

vroeger was ze zacht en warm

ze prikkelde de lichaamstaal

een nieuwe dag werd steeds omarmd

de nacht wist nog wat strelen was

nu ligt ze tussen hem en haar

zwaar en ongenaakbaar

een steen die niet te tillen is

ze klampt zich vast aan het bestaan

volhardt in pijn met woordenloze blik

de stilte

zwijgzaam als het graf

berust de koude grond

Anneke Wasscher

Stil maar

Haar stilte moest dwingend aanwezig

zijn vastbesloten om nooit meer te praten

dan zou haar stomme moeder wel nalaten

te zeuren over ‘je bent nog te klein’.

Het gekeuvel van haar broertje was schijn,

zij zag dat ze met lange tanden aten.

Als redelijkheid niet meer mocht baten

dan koude oorlog, een ivoren gordijn.

Niemand zou ooit haar stem nog horen;

sorry, wereld die geen medelijden had,

voor altijd waren haar woorden verloren!

Tot haar broertje zo intens smerig vrat,

dat zij zich in haar weemoed liet storen

en ‘gatver’ roepend haar zwijgplicht vergat.

Paul Marius Borggreve

Gelooide herinnering,

gepolijste memories

gesneeuwd tot witte stilte

Ik adem

in een zeepbel,

achter mijn rimpels

ligt een gladde zee

van tederheid

te zwijgen

maar jij

zegt mij niets

Sijke Van 't Ven

steen in vijver boort

in bodem rimpeling sterft

aan oppervlakte

Marion Steur

Dodelijke stilte

Het greep haar naar de keel

de leegte

die intense leegte in zijn ogen

haar eigen onvermogen om

hem even naderbij

zeg toch iets! riep zij

maar zelfs zijn mond

weerstond haar wanhoopskreten

in afgemeten stilte

hij staarde haar

in kilte van de dood

geen spier vertrok zijn grauw gelaat

zij kende deze staat

een start van weken zwijgen

waarin hij haar vervreemd

slechts in zijn eigen wereld

waar enkel stilte waart

geen woord mocht dan gespeld

slechts tellen van de dagen

vol stille eenzaamheid

tot onverwijld plots daar

zijn woorden weer in tel

-

Ravine of Silence

This ravine of silence in between us

Seems to get deeper by the day

Unsaid words crumbling down like rocks

Making the edge wider along the way

The gap growing intensively steeper

Because of all the things we didn’t say

The stream cutting erosion of quietness

Increasing the pitifully gag leading us astray

Nancy Meelens

-

de stilte weer doorbroken

zijn blik weer als vanouds

maar zij zij

bleef steken in zijn kou.

Jelou

Stilte

Neem even “plaats rust”

Druk op “pauze”

Neem het even

Niet hollen, maar

Stilstaan en zijn

Stilgaan en blijven

Stilzijn voor even

Marieke Noppen

Stilte aub?

elk hart voelt hier licht

en fluistert

stil

hier woont vergezicht

heel alleen

u bent hier

te gast

voor even

niet roepen

niet schreeuwen

gewoon stil

eerbiedige stilte

en laat de deur open

wanneer u weer gaat

Rudolf Onbekend

Een wandeling

een stilte

Hoor je dat

zeg ik

ik hoor niets

zegt zij

dat bedoel ik

zeg ik

Els Huurman

Retourtje doodstil

Hard bevroren de grond

Als ik terugkijk op een stomme film

Van tien jaar terug, waarin wij beiden

Een hoofdrol

Geluidloos, de reis op een barre dag

In april naar De Duinen, waar je een

Nieuw thuis vond

Koud tot op het bot, haal ik de roze

Parel weer uit mijn handtas

Behoedzaam leg ik hem onder een kiezel

In het hofje, men mag hem beslist niet vinden

Dan werp ik een kushand

Zweef weer naar hier, passeer daarbij nog

Eens teksten als Hartlieff en- Corpushuys

Sinds je verkaste kan stilte oorverdovend zijn

Anneke Haasnoot

Stilte

Terugkerend na binne

Vortex my gedagtes

na gister se onthou

waar ek één word

met klanke van buite

en beelde binne my hart

ál stiller

spiraal terugvloeiend

na diep stil poel

sonder bodem

binne my siel

suisend suiwer

die wete

van één word

met self

gevínd...

en stil

Ita Froneman

Niet verder vertellen

Het blijft stil tussen de regels:

je drukt je uit door wat je

niet zegt jouw blauwdruk

op de beurse plekken de zwarte

ziel op wat je niet weerlegt

wat je niet spijt in dit zwijgen

dat je het door een megafoon

wilt uitschreeuwen naar de slecht

horenden de blinde zienden de schlemielen

van geest dat de stilte die je

de keel snoert in de borst

aanzwelt tot een oorverdovend trillen

maar stilvalt tussen deze regels

tussen mijn pen en jouw papier tussen

het wit en de leestekens de kleefrand

en de envelop en toch maar weer

op stop de woorden teruggeschroefd

in het strottehoofd de kogel

in de pen de geest in de fles

het hart onder de tong omdat

ze het niet begrijpen de groeve die

een mens is en ondoorgrondelijk als

de liefde verstoft maar in de kern

gerijpt alleen het onnoembare beklijft

vier woorden lang.

Jolies Heij

De vijf werken die de 2e– finaleronde bereikt hebben: (in willekeurige volgorde)

Finale

Finale

stilte voor de storm

ze is kneedbaar als semtex vooral

met een blowtje op berg je maar

als ze haar pijlen richt

ja zij kookt meestal

van woede behoorlijk vreten

heeft onze tafel nooit

bereikt de kliko een bonte

verzameling siliconen en meer

is het niet die vlees geworden

flessenhals eerst stroomt het

lekker door daarna wordt het

dringen in die te krappe

schedel met een deukje

haar streken niet te tellen

wijst ze de flessen aan

daar woont stilte op de bodem

van ons flamboyant bestaan

al blijft het tasten in het duister

beperkt tot een leven in veronderstelling

Max Lerou

Plantasieboom

Hy lę vas in hierdie donker see van klip en kluit,

‘n blinde skuit, swel hy en verrot in pas

met die ontbinding van sy vrag.

Die boom dink terug en onthou

die koue klink van teëls, wit lelies, klinies in die

vertoonlokaal, bewende hande op sy gladde wande,

die passaat vir sy dooie vrag betaal.

Die boom dink verder terug en onthou

die kanteling, sy kreun terwyl hy val, die lang

rit na die saag, die stroping, verdeling en die

growwe streling van die skaaf.

Die boom dink verder terug en onthou

die dun fluit van die wind, die fyn enkels

en snuite van kleinwild, die

blou reuk van die plantasie, son en skaduwees rondom.

Die boom dink verder terug en onthou

die stuwing van groen vuur in sy tenger loot,

die wit en helder lig, die stoot en beur om

bogronds uit te peul.

Die boom onthou

die eerste beklemming van die grond.

Erna Jo

Finale Finale

Drijfhout

spreekt in zilte taal

van een watergod

hoe hij de baren berijdt

tot woest schuim.

Meeuwen

hangen in constellatie

klieven krijsend

woorden in paraffine

elke vezel doordrongen

van oerinstinct.

Golven

murmelen in cadans

verhalen vol hybris

een ontheemd volk

aanvalskreten in het merg

de zondeval nog achter de ogen.

Kaken

kraken getergd

de stilte achter het verhemelte

in mijn schedel

weerkaatst de leegte

oorverdovend.

Ingeborg Daniëls

1e

prijs

Winnares van de Po-e-zine

Dichtwedstrijd 2013:

! Ingeborg Daniëls !

Uit het juryrapport: “Een beeldend werk,

vol atmosferische dynamiek die uiteindelijk

oorverdovende stilte afdwingt. Basale ge-

luiden vermorzeld…”

Zij zal haar prijs, het schilderij van Jan van

Well zo spoedig mogelijk ontvangen:)

http://www.dichterskringalkmaar.nl/

http://www.schrijvenswaard.nl/

** UITDAGING **

Schrijf voor Po-e-zine een werk dat louter uit onomatopeeën bestaat…

Stuur je werk (voor 24 juni !) in naar: hetnieuwepoezine@gmail.com

smak smak:)

Gorgelen met Molkosan van A.Vogel

Rrgrgrgrgrgrglll grgrgrgrllrr

rrrrrrchchchchchcaaaau

arrrrrrrrrr rrrrrrrrrrr rrrrrrrrrr

sjjjjjjie aah kggggchah !

rgrgrgrgrgrglll grgrgrgrllrr

rrrrrrchchchchchcaaaau

arrrrrrrrrr rrrrrrrrrrr

pssssssjj aah kggggchah

tuf !

bah, tffffff

tffffff

bweukh bah !

sssssjsjsjsjjjjsj shit !!!

bweuoa, bah !

Bert Deben

De verschijningsdata van Po-e-zine in 2013:

Nr. 3: 1 juli 2013, Thema: “Ik droom een toekomst”

Uiterste inleverdatum kopij: maandag 24 juni 2013

Nr. 4: 1 september 2013

Uiterste inleverdatum kopij: maandag 26 augustus 2013

Nr. 5: 1 november 2013

Uiterste inleverdatum kopij: maandag 21 oktober 2013

Nr. 6: 1 januari 2014

Uiterste inleverdatum kopij: maandag 23 december 2013

Wil je “vaste” bijdrager worden (1 bijdrage per nr.)?

Stuur een mailtje naar:

hetnieuwepoezine@gmail.com

Wil je losse (Themagebonden) kopij aanleveren? Idem!

Thematip? Advertentie? Biografietip? Idem!

Aanleveren kopij:

Tekst alleen als DOC bijlage!

Beeldmateriaal alleen als JPEG/JPG bijlage!

Internet:

http://hetnieuwepoezine.wordpress.com/

https://www.facebook.com/Poezine

Ik zoek oude bundels van Walt Whitman. Heb jij die en wil je er van af? Neem contact met me op: pastui-

ven@gmail.com

Zoekers / Aanbieders / Ruilers

Ik zoek een eerste uitgave van “de deur” van Bert Schierbeek. pastuiven@gmail.com

Te ruil: “The Complete Poems of Walt Whitman” Wordsworth Poetry Library, 978-1-85326-433-7

Contact: pastuiven@gmail.com

Jouw advertentie hier...

Jouw advertentie hier...

Jouw advertentie hier...

Jouw advertentie hier...

Jouw advertentie hier...

Jouw advertentie hier...

Jouw advertentie hier...

Po-e-zine mengt zich niet in onderlinge transacties en kan ook niet aansprakelijk gesteld worden voor

eventuele gevolgen!

© 2013 Pastuiven Verkwil & R&Productions - Site: http://hetnieuwepoezine.wordpress.com/ - E-mail: hetnieuwepoezine@gmail.com

Facebook: https://www.facebook.com/Poezine

Widgetcode:

<a href="http://hetnieuwepoezine.wordpress.com/" target="_blank"><img src="http://i1058.photobucket.com/albums/t419/4vj4/poezine.jpg" border="0" alt="Poe-zine"/></a>

100%Echt!