WERF- & ATELIERINRICHTING

ONTSTAAN VAN DESPAANPLATEN

Als men over kantenaanlijm-machines spreekt kan men moeilijkom het ontstaan van deplaatmaterialen en in het bijzonderde spaanplaten heen.Het eerste plaatmateriaal dat alsalternatief op natuurlijk hout eindvan de 19de eeuw uitgevondenwerd was multiplex. Tegen eind vande jaren ‘40 was er echter teweinig hout beschikbaar om dezeplaten tegen een acceptabele prijste produceren.De eerste spaanplaat die tijdens de2e wereldoorlog werd uitgevondenin een fabriek in Bremen (D), wassamengesteld uit een mengelingvan hars, gemalen houtresten,houtkrullen, zaagsel en houtstof.De recyclage van houtafval brachteen massale productie vanspaanplaten op gang die eengoedkoop alternatief voor massiefhout en multiplex vormden in de

economisch sterk groeiendenaoorlogse markt.Door technische ontwikkelingen enaangepaste productiemethodes zijndeze platen sinds eind jaren '80genormeerd en bestaan er,afhankelijk van de toepassing,verschillende kwaliteiten.

DE EERSTEKANTENAANLIJMMACHINEDe eerste doorloop kantenaanlijm-machine met nabewerking van dekanten werd door de Duitse firmaIMA in 1953 aan de meubel-industrie voorgesteld. Ze gafantwoord aan de vraag naar eensnelle en efficiënte afwerkmethodevoor spaanplaten die meer en meertoegepast werden in meubel-onderdelen gezien hun lagekostprijs en vlotte beschikbaarheidbij een hoge vraag. De eerste machines waren in staatom fineerkanten, bedruktepapierfolie en/of massieve latten

aan te lijmen, juist af te korten oplengte van de plaat, en boven enonderkant gelijk te frezen. Door delange en technische moeilijkeverstellingen om deze verschillendematerialen te bewerken werden demachines meestal ingezet voor hetaanbrengen van één typekantenmateriaal.In de jaren '60 en '70 vond er eenverdere evolutie plaats en werdende machines ondermeer voorzienvan voorfrezen, om de panelenhaaks en op maat af te werken inéén machine.Deze machines vonden vlot hunweg naar de grotere meubel-fabrieken voor het dubbelzijdigafwerken van de kanten in grotelijnen voor massaproductie.

DE MODERNEKANTENAANLIJMMACHINEOm te kunnen overleven in eenmondiale economie, waarin enkelegrote ondernemingen zichspecialiseren in de massaproductie

van meubelen en interieurs, hebbende West-Europese schrijnwerkerijen,interieurbouwers en meubelmakerszich moeten richten op veeleisendeklanten op zoek naar fabrikantenvan meubelen en interieurs opmaat. De vraag naar de grotedoorloopmachines is hierdoornagenoeg verdwenen en de vraagis verschoven naar vooral kleine,compacte en snel instelbaremachines.

HIGHTECH VOOR IEDEREENDaar waar in de jaren 90 enkel degrote en zeer dure machinesuitgerust konden worden metmoderne technieken zijn allefabrikanten ondertussen ook kleinemachines gaan uitrusten metondertussen betaalbaar gewordentechnologische verbeteringen. Hetelektronisch volgen van dewerkstukken doorheen de machine,het wegvallen van onnauwkeurigemechanische schakelaars en depneumatische- of de NC servo-

MVS0141N09_v1.odt

RUIM GAMMA KANTENLIJMERS BIEDTANTWOORD OP ELK PROBLEEM

Kantenaanlijmmachines hebben doorheen de jareneen hele evolutie meegemaakt. Dit heeft als gevolgdat er op vandaag een bijzonder ruim gamma op demarkt is wat de keuze er niet eenvoudiger op maakt.Hoe is een kantenlijmer opgebouwd en welke unitszorgen voor welke bewerkingen? En welkekantenlijmer is het meest geschikt om optimaal tefunctioneren binnen uw bedrijf? In dit en volgendartikel geven wij - naast een korte evolutieschets vande machines - een actueel marktoverzicht en enkeletips om de juiste keuze te maken.

Door Rony Kyndt

KIES DE JUISTE KANTENLIJMERVOOR UW ATELIER

Afrondunit Lijmbak

WERF- & ATELIERINRICHTINGsturing voor de positionering van debewerkingsunits zijn daarvoorbeelden van.Kleine compacte machines voorzienvan een elektronische of een PCbesturing worden zelfs metbarcodelezers voorzien om demanuele selectie van het gewenstebewerkingsprogramma te omzeilen.

RUIM GAMMAIn de markt is het aanbod vanverschillende types van kanten-aanlijmmachines zeer groot en juistdaarom is het ook moeilijker om dejuiste machine te kiezen.Naast de machines om aan eenrechte kant van een paneel eenkant te voorzien bestaan er ookkleine manuele en grote CNCmachines om gebogen en/of rondepanelen af te boorden.We zullen het verder over de eerstegroep machines hebben, waarvande enkelzijdige machines degrootste groep uitmaken.De dubbelzijdige machines zijn,zoals eerder vermeld, machinesvoor grote bedrijven die grote seriespanelen verwerken, en 2 zijden vaneen plaat gelijktijdig en evenwijdigafwerken.In het gamma van enkelzijdigekantenaanlijmmachines kan mengaan van kleine halfautomatischemachines geschikt om voorgelijmdemelaminekanten aan te plakken enaf te werken tot snelle machinesuitgerust om verschillende diktes entypes van materiaal te bewerken envoorzien van een automatischkantenmagazijn met automatischeinstelling van de bewerkingsunits,zonder tussenkomst van eenbediener.

HOE KIEZENHet is niet de grootte van eenbedrijf dat bepaalt of het moetinvesteren in een grote of kleinemachine. De keuze wordt eerst envooral gemaakt op basis van hetwerk dat men ermee wenst uit tevoeren en hoeveel uren per dag demachine moet werken. Het is dusperfect mogelijk dat een kleinbedrijf een dure machine nodig

heeft en een groot bedrijf voor eenbepaalde taak behoefte heeft aaneen kleine, compacte machine.Het soort werk is meestal directgerelateerd met de keuze van hetmateriaal dat op de panelen wordtaangebracht. Het spreekt voor zichdat een machine die enkelmassieve houten stroken met eendikte van 20 mm moet aanlijmenanders van constructie kan zijn enanders uitgerust zal worden daneen machine die melamine bandjesof PVC kanten moet aanbrengen.De productiecapaciteit, de matevan automatisering en het aantalkantbewerkingen die mogelijk zijnmet de machine zullen mee dekeuze en ook de prijs bepalen.Het is evident dat men niet moetoverinvesteren, want het doel vande machine is om de productietijden -kosten te doen dalen en dekwaliteit en afwerkingsgraad tedoen stijgen. De aankoop van eenmachine waarbij geen rekeninggehouden wordt met de mogelijkeof verwachtte groei, kan dan weerzorgen voor een financiëleaderlating als men binnen 1 a 2jaar de nieuw aangekochtemachine moet omruilen wegens tebeperkte capaciteit of afwerk-mogelijkheden.

PRODUCTIECAPACITEITOm de productiecapaciteit van eenmachine te kennen mag je echterniet alleen kijken naar dezedoorvoersnelheid, je moet ook lettenop de minimale afstand die ertussen de panelen aanwezig moetzijn alvorens een nieuw paneelingebracht mag worden.Een snellere doorloopsnelheidbetekent dus niet altijd dat demachine ook effectief een hogereproductiecapaciteit heeft!

OPBOUWEen machine bestaat uit een stalenbasisframe, dat in lengte engewicht sterk kan verschillen alnaargelang het model. In delengterichting loopt eentransportketting doorheen demachine meestal over een ronde en

een vlakke geleiding, die enerzijdszorgen voor de rechtlijnigedoorvoer en anderzijds voor dehorizontale referentie doorheen demachine.De ketting is bekleed metvervangbare antislipschoenen en dekoppeling van de verschillendeschakels kan draaien opeenvoudige assen of op gelagerdeassen. Het paneel wordt van bovenafstevig tegen de doorvoerkettinggedrukt met drukrollen of met eendrukband op de in hoogteverstelbare bovenbalk, zodat hetpaneel tijdens de kantenbewerkingzich niet verplaatst.De bovenlopende drukband looptover verende wielen en zorgt vooreen neerwaartse druk over de totalelengte van het paneel waardoorkleine of korte panelen beter vastgehouden worden dan bij eendruksysteem met drukrollen. Detotale druk bij drukrollen hangt afvan de centerafstand tussen dedrukrollen onderling en het aantalrijen. Bij systemen met drukrollen is hetook belangrijk om aandacht tebesteden aan het materiaal van debovendrukbalk (staal of aluminium)en het type van drukwielen (kunst-stofwielen die draaien op een as endus aan slijt onderhevig zijn, of metrubber beklede wielen die lopen opgelagerde assen).De doorvoersnelheid van eenmachine kan constant zijn, maarook kan er keuze zijn tussenmeerdere snelheden, al dan niettraploos instelbaar. Naast het frame is er eenrollenbaan ter ondersteuning vanhet plaatmateriaal dat vanonder deketting uitsteekt. Deze rollenbaankan meestal over ronde geleidingenof scharnierende zwenkarmenverplaatst worden van 0 cm tot100 à 150 cm.

PRINCIPEWERKINGOp het frame van de machine vindje de invoergeleiding, de lijmbak,drukzone en onderstebewerkingsunits. Op de verticaalverstelbare drukbalk bewegen alle

bovenste bewerkingsunits meevolgens de ingestelde dikte van hetaf te werken paneel.Wanneer een paneel langs degeleider in de machine ingevoerdwordt, dan start automatisch hetafrollen van het kantenmateriaal datnet voor de drukzone wordtingebracht. De lengte van hetkantenmateriaal wordt automatischafgekort volgens de lengte van hetpaneel, met een kleine overmaat.Het paneel passeert aan een lijm-opbrengsysteem en het kanten-materiaal wordt vervolgens op dezelijmlaag gedrukt met meerderedrukrollen.Het kantenmateriaal is op datmoment hoger en langer dan hetpaneel en dient verder afgewerkttijdens de machinedoorloop.Bij oudere machines kan menmeestal ter hoogte van iedereafwerkunit één of meerdereschakelaars vinden, die geschakeldwerden wanneer het paneel ertegen aanliep. De precisie van de

Schuininstelbare unit

Voorfrezen

WERF- & ATELIERINRICHTINGwerking was sterk afhankelijk vanhet juiste schakelmoment, wat naverloop van tijd niet meerbetrouwbaar was en storingenveroorzaakte.Vandaag de dag is er aan deinvoer van de machine een contactof fotocel die het begin- en eindpuntvan ieder paneel registreert tenopzichte van een pulsteller dieaangedreven is door de ketting. Desturing van de machine weet op diemanier niet alleen de lengte van deingevoerde panelen, maar volgtook de positie doorheen demachine om zo het starten enstoppen van de afwerkunitsnauwkeurig te controleren.Dit elektronische controle- envolgsysteem wordt ook“strekkenstürung” genoemd.Bij machines uitgerust omvoorgelijmd kantenmateriaal aan tebrengen wordt de lijm dieaanwezig is op het kantenmateriaalopgewarmd met een warmelucht-blazer, de rest van de afwerking isvergelijkbaar.Omdat voorgelijmde bandjes maarin een beperkt aantal kleurenbeschikbaar zijn en de markt juistnet meer flexibiliteit vraagt, wordendeze machines steeds mindergekocht.

VERSCHILLENDEBEWERKINGENAls je de doorloopcyclus in detailbekijkt, dan kom je er achter hoeeen machine werkt, en waarom ereen groot prijsverschil is tussenverschillende machines.We gaan daarom samen eenfictieve machine bekijken van invoernaar uitvoer, en telkens demogelijke bewerkingsunitsgedetailleerd bekijken.Je moet verder ook nog weten datwe spreken over de 1e doorloop en2e doorloop, wanneer de eerste 2evenwijdige zijden van een paneelafgewerkt worden.De 3e en 4e doorloop is de cyclusvoor de 2 zijden die haaks staanop de eerste afgewerkte kanten.Uiteraard geldt: hoe meer units, hoelanger de machine. Hierdoor neemthet aantal bewerkingsmogelijk-

heden (en de investeringsprijs) toe.

InvoergeleidingDeze geleiding wordt gebruikt ompanelen exact te positioneren op dewerk- of nullijn van de machine.De afstand tussen de zijkant van hetpaneel en de ketting onder hetpaneel, wordt de oversteekgenoemd. Bij de meeste machinesis deze constant, maar er bestaanook grote industriële machineswaarbij de bewerkingsunits en dusook de nullijn verstelbaar zijn omeen grotere oversteek te bekomen.Op de meeste machines kan deinvoergeleider elektrisch verwarmdworden om het vochtniveau in depaneelkanten te verlagen en goedeverlijming tot stand te brengen bijpanelen die uit een koudeopslagruimte komen.Belangrijk is dat de bediener weetwanneer hij een volgend paneelmag invoeren. De afstand tussen depanelen kan namelijk verschillenvolgens de geselecteerdebewerking. Een groen licht of eenpneumatische klep aan de invoergeven het signaal dat de machineklaar is voor het volgende paneel.In grote installaties kan de machineuitgevoerd worden met eenautomatisch invoersysteem dat depanelen één voor één haaksinbrengt.

Sproeier voor reinigingsproductIn de grotere machines bestaat demogelijkheid om kort na de invoer,aan boven- en onderkant van hetpaneel een product te sproeien dateventuele lijmresten gemakkelijk teverwijderen maakt.

VoorfreesunitOok bij kleinere types vanmachines is er nu een mogelijkheidom na de invoer een verticalevoorfreesgroep te voorzien om depaneelzijkant zuiver te frezenalvorens lijm op te brengen.Eventuele onzuiverheden van dezaagsnede worden hiermeeweggewerkt en de spanen wordenopgetrokken, waardoor de lijmdieper kan indringen. Op machinesmet een dergelijk voorfreesunitwordt de nullijn bepaald door de

frezen. De juiste instelling is dusbelangrijk.De positie van de invoergeleiderbepaalt nu de freesafname, endeze is, bij de kleinere machines,meestal constant dezelfde. Dit vergt enig rekenwerk naar dezaagmaat, om op het einde van debewerking aan de correcteeindmaat te komen.Door de invoerliniaal verstelbaar temaken, kan men de dikte dieaangelijmd wordt wegfrezen en zoaan de zaagmachine de plaatzagen op de definitieve afmeting.Deze manier van werken is duidelijkinteressant maar men moet er welop letten de freesgroep voldoendekrachtig is om bij de maximalepaneeldikte, de maximale gewenstekantendikte weg te frezen. Eenmotor die 3 mm materiaal moetwegnemen bij een plaatdikte van55 mm zal krachtiger moeten zijndan een motor die 1 mm moetwegfrezen bij 18 mm plaatdikte.Het instellen van de invoerliniaalkan manueel, pneumatisch of viaeen elektronische sturing werken. Om een perfecte afwerking tegaranderen, zijn er altijd tweegereedschappen, één gereedschapstaat vast en werkt in tegenloop, het2e draait in de andere richting enduikt pneumatisch in op het eindevan de plaat om zo beschadigingte voorkomen aan de reedsafgewerkte paneelboord die 90°haaks staan op de zijde dieafgefreesd wordt.De unit kan in de meeste gevallenook uitgerust worden met eenhorizontale tastunit in plaats vaneen vaste opstelling om, bij langeevenwijdige stroken die een lichtekromming vertonen, de kantenperfect evenwijdig te houden.Gezien de onderkant van allepanelen de messen steeds ophetzelfde punt raakt, zal dat snijpuntop de messen als eerste botworden. Als er een verticale verstelling vande gereedschapsassen mogelijk is,dan kan men dit punt verstellen enzo het gereedschap langergebruiken. Het is aangewezen omenkel te werken met diamantgereedschap.

LijmopbrengsysteemIn de meeste gevallen zal hetpaneel tegen een lijmwals lopendie continu uit een onderliggendelijmbak een dunne uniforme film lijmop de plaat aanbrengt. Dezelijmwals draait ofwel met een eigenelektrische motor, aan dezelfdesnelheid als de doorvoerketting ofkan via een mechanischeoverbrenging en tandwielkatmeedraaien met de motor van dedoorvoerketting. Het is meestal nietmogelijk om een doorvoerketting telaten draaien zonder dat de lijm opde gewenste minimale temperatuurgekomen is waarbij ze vloeibaar is.In de meeste gevallen draait delijmwals mee in de richting van dedoorvoer, in gevallen waarmassieve latten gelijmd dienen teworden, kan men een betereverlijming bekomen door de wals integenloop te laten draaien zodat ermeer lijm aangebracht wordt.In de beginjaren hadden dezelijmbakken een grote capaciteit,omdat de machines grote volumespanelen moesten verwerken. Deopwarmingstijd die nodig wasalvorens men de productie konopstarten was echter aanzienlijk enbij stilstand riskeerde men verbran-ding van de lijm. Ook kon detemperatuur op verschillendeplaatsen in de lijmbak verschillen.De vraag naar flexibelere machinesen technische oplossingen voor dieproblemen heeft geleid naar eenlijmopbrengsysteem met een kleinelijmbak die zelf uitgerust kanworden met een automatischnavulsysteem. Bij machines metdergelijk systeem is de opstarttijdgereduceerd naar enkele minuten.De temperatuur in de gehele lijmbakblijft perfect onder controle, endankzij de thermostatischebewaking kan verbranding van delijm uitgesloten worden. Deteflonlaag aan de binnenkant zorgter dan weer voor dat de lijmbaksnel gereinigd kan worden.Deze kleine lijmbakken kunnentegenwoordig gebruikt worden voorkleurloze EVA lijm of de PU lijm. De Duitse fabrikant bracht in 1980een totaal ander lijmopbreng-systeem op de markt, met name op

Voorsmeltlijmbak

WERF- & ATELIERINRICHTINGbasis van lijmpatronen. Onderpneumatische druk wordt de lijmdoor een verwarmde lijmkam uit depatroon gedrukt, en wordt ze inhorizontaal evenwijdige lijnenaangebracht.Het voordeel van dit systeem is datmen zo goed als geen opwarmtijdnodig heeft en dat men snel kanomstellen tussen kleur en soort lijm.Nadeel is dat de openingen in delijmkam kunnen dichtstollen en datdeze kam regelmatig met een stalenborstel gekuist moet worden.De lijmverdeling over depaneeldikte is echter niet uniform,maar in lijnen. Bij soft- en postformpanelen of bij paneeldiktes waar ernet een lijmopening is ter hoogtevan de paneeldikte, zijn er meerlijmresten op de plaat aanwezig,waardoor er risico is op meerpoetswerk.

LijmreactivatielampTussen het aanbrengen van de lijmop de plaat en het eerste contactvan de lijm met het kantenmateriaal,kan bij omgevingstemperaturenlager dan 15° en bij gebruik vankoude panelen, de lijm zeer snelafkoelen, waardoor ze niet meervoldoende effectief is.Om deze “open tijd” van de lijm teverlengen kan men sommigemachines uitrusten met eenwarmteweerstand of een infraroodlamp tussen de lijmwals enaandrukzone. Dergelijk systeem isabsoluut aan te raden bij verlijmingvan massieve latten, omdat destijfheid van de lat de invoerhoekverkleind, en het contactpunt tussenkant en plaat naar achter schuift,dus verder van de lijmwals.

Drukzone en kanteninvoerNadat de plaat voorzien werd vanlijm wordt er van de roltafel of viahet strokenmagazijn materiaalingevoerd en tegen de plaataangedrukt door een reeksdrukrollen waarvan de eerste rolaangedreven is, en een grotediameter heeft om met zijn grotercontactoppervlakte meer druk tekunnen uitoefenen op de netaangebrachte kanten.De grote drukwals wordt gevolgd

door 2 of meerdere vrij draaiendedrukwielen die ietsje schuin staanom te voorkomen dat hetkantenmateriaal omhoog omomlaag verschuift.De druk van deze rollen komt vanveren of is pneumatisch instelbaar,de positie ten opzichte van denullijn is afhankelijk van de diktevan het aangebrachte materiaal.Ook hier kan de positie van dedrukzone manueel, pneumatisch ofelektrisch gestuurd zijnHet kantenmateriaal op rol wordtmanueel gepositioneerd op eenhorizontale of verticale tafel en hetbegin van de rol wordt langs eengeleiding tussen intrekrollengeplaatst. Wanneer een plaatingebracht wordt zal hetkantenmateriaal aan eenzelfdesnelheid ingevoerd worden en ietslanger dan nodig afgekort wordendoor een ingebouwd kapmes. Ditkapmes dient voldoende sterk tezijn om het toegepaste materiaal tekunnen doorsnijden (bvb 3 mmABS).Naast materiaal op rol kan men bijde meeste machines ook formicastroken één per één of fineerstrokenvia een strokenmagazijn invoeren.Indien vaak gewerkt wordt metfineer, dan is een systeem metzuignappen en strokenscheidingaangewezen. Grotere machines beschikkentegenwoordig over een magazijnmet kantenmateriaal vanverschillende diktes of kleuren. Viade PC sturing kiest men hetgewenste strokenmateriaal, of laatmen op het einde van eenkantenrol, de machine automatischoverschakelen naar een andereidentieke rol, zonder stilstand vande machine. Een lengtemeetsysteembewaakt de resterende lengte enbeslist zelf wanneer dit moetgebeuren.

Afkap of zaagunitsDe eind afkapunit is de unit die, inde lengterichting van het paneel, dekant perfect afwerkt aan de voor- enachterkant. Deze unit kan menherkennen aan de zaagbladen, enis de eerste unit na deaandrukzone.

Belangrijk aan deze unit is het feitdat ze bij de 1e en 2e doorloop dekant perfect haaks moet afkorten,exact op de plaatlengte. Bij de 3e

en 4e doorloop moet ze descherpte van de hoeken wegnemendoor af te korten onder hoek van+/- 15°. Indien het instellen manueel dient tegebeuren, moet de machinekapgeopend worden en wordt er tijdverloren. Er bestaan verschillendemanieren om dit te vermijden, maarop de meeste machines kiest menervoor om de zaagunit pneumatischte verstellen via een keuzeknop ophet controlepaneel of via deelektronische sturing.Bij de kleinere machines, met eentrage doorloopsnelheid, kan het zijndat één motor met zaagblad zowelaan de voor en achterkant zorgtvoor de afwerking, omdat het tijdgenoeg heeft om zich teverplaatsen. Bij korte stukken kan erwegens tijdsgebrek om tepositioneren wel een onnauwkeurig-heid optreden bij de werking.Er bestaan units met 1 motor die opdezelfde doorgaande as, links enrechts van de motor een zaagbladheeft, waardoor er meer garantieszijn dat ook korte stukken altijdgoed afgewerkt zijn.Bij hogere doorvoersnelheden iseen systeem met 2 aparte motorenvoor de voor- en achterkantuiteraard aangewezen.Mechanische tasters lopen tegen deachterkant en voorkant van hetpaneel en zorgen er voor dat bij depassage van het paneel, de positievan de zaagjes ten opzichte vanhet paneel gefixeerd blijft, terwijl dekapunit zich mee verplaatst overronde of prismavormigegeleidingen.Wanneer deze geleidershorizontaal en ver uit elkaar staan,dan heeft men meestal te makenmet een snelle machine voor dunkantenmateriaal en maakt hetzaagblad een snelle horizontalekapbeweging.Bij machines met een ketting-snelheid tot 18 a 20 m/min zalmen meestal geleiders zien die 45°schuin staan. De afkapunit beweegtverticaal aan dezelfde snelheid als

de paneelverplaatsing, en de unitheeft ruim de tijd om met hogeprecisie de kant zuiver door tezagen.Voor machines die massieve lattenmoeten verwerken is het belangrijkom er op te letten dat de houtresten(blokjes) vlot weggevoerd worden,zodat ze de werking van deafkapunit niet belemmeren.

GelijkfreesunitDe unit die hier bedoeld is, vind jeniet altijd terug op de machines.Het zijn motoren die rechttegenover elkaar staan, en die deovermaat van het kantenmateriaalaan de boven en onderkant perfectgelijkfrezen met de plaatdikte doorgebruik te maken van horizontalefrezen. Deze unit wordt meestalgebruikt voor de afwerking vanmassieve houtlatten, en hetvermogen kan verschillen volgensnoodzaak. Bij andere materialenwordt de unit gewoon gebruikt omhet overtollig kantmateriaal weg tefrezen.Om de frezen perfect tepositioneren, zitten op deze unitverticale tasters die over de bovenen onderkant van het paneel lopen.Deze tasters zijn mechanischverbonden met de bovenste ofonderste motor en verplaatsen demotor verticaal ten opzichte van hetpaneel. Door de tasterpositie teverstellen kunnen de frezen perfectin positie geregeld worden om eenflinterdun verschil te behouden methet paneel, opdat de frezen hetoppervlak net niet zouden raken. Ditverschil wordt bij massieve latten enfineerpanelen meestal wegge-schuurd. Bij melamine, formica enABS kanten wordt dit verschilweggewerkt door units die in demachine volgen.

Schuinstelbare unitDeze unit wordt ingezet om aan deboven en onderkant van het paneelde formica of melamine kant 12° afte schuinen.Door het gereedschap of de motormet het gereedschap te wisselen,kan deze unit ook ingezet wordenom in ABS een afronding met eenradius van 2 of 3 mm te trekken.

WERF- & ATELIERINRICHTINGIndien niet veel gewisseld dient teworden dan zijn de instellingen vande unit zeer goed manueel in testellen via draaiknoppen metmechanisch digitale tellers.Bij machines met sterk wisselendeinzet tussen melamine en ABS zijngecombineerde werktuigen incombinatie met pneumatischeverstelbare motoren eenaanvaardbare oplossing.Bij grote productievolumes metkleine dikteverschillen tussen deverschillende kanten, is NCgestuurde horizontale tasterinstellingeen dure maar zeer nuttigeinvestering. Indien voor deze uniteen gelijkfreesunit volgt, dan maghet vermogen van deze motorenrelatief laag zijn. Als deze unit deeerste unit is, die de kanten-oversteek aan boven en onderkantwegwerkt, dan moeten dezemotoren of minstens één vanbeiden, krachtig genoeg zijn.

AfrondunitIndien men veel ABS verwerkt, incombinatie met melamine offormica, kan men er voor kiezen omeen aparte unit te gebruiken voorde ABS kanten. Deze kan dan inde meeste gevallen ook de kopsekant opronden bij de 3e en 4e

passage van zowel haakse alspostform panelen.Om deze gepostformeerde kantenook te kunnen afwerken bij formicaof bij melamine kanten, kunnen defreesmotoren ook uitgerust wordenmet gecombineerde gereedschap-pen en pneumatische verstelling.In producties waarbij de dikte vanhet kantenmateriaal en het typesterk wisselt, kan men bij sommigefabrikanten deze unit zelfs voorzienvan een magazijn met verschillendegereedschappen die automatischgewisseld worden.

RadiusschrapersOm na het frezen van ABS deslagen of golven die freesmessennalaten te verwijderen, schraaptmen met tastende radiusmessen eenflinterdun laagje weg, zodat hetoppervlak uniform wordt. Dezekrullen moeten worden afgezogenen gescheiden wordenopgevangen in een apart kastjeaan de machine. Bij machines waarmee men afrondtmet zowel R2 of R3 mm, moet mende radiusmessen kunnen vervangenof moeten ze zich automatischkunnen verstellen.

LijmschrapersAan de bovenkant en onderkantvan de plaat kan men ter hoogtevan de lijmnaad vlakke tastendemessen plaatsen, de uitstekendelijmresten wegschrapen. Dezemessen moeten zich automatischtegen het paneel positioneren aanhet begin van de plaat, en uitelkaar gaan aan het einde van deplaat. Dit om botsing tussen paneelen messen te voorkomen.

PoetsaggregaatDit aggregaat met roterendepoetsdoeken moet de resterendevervuiling aan boven en onderkantvan de panelen wegpoetsen. Zekunnen voorzien zijn van eensproeisysteem dat eenreinigingsproduct op het doekaanbrengt om zo efficiënter tewerken. Als deze unit oscillerend isopgesteld, dan zal ze door deheen-en-weer beweging depoetsdoeken over de volledigebreedte gebruiken, waardoor zeniet op één plaats verslijten.

Afwerken van de ABS kantOm de afgeronde ABS rand terugte doen blinken zijn er verschillendesystemen die toegepast worden.Het meest voorkomende systeem isde warmeluchtblazer, die detoplaag ABS lichtjes doet smelten,waardoor ze na afkoeling terugblinkt. Alternatieven op de warmelucht-blazer zijn het systeem met kogelsdie de ABS samendrukt of het natsysteem, waarbij een vochtigetampon, een chemisch product opde toplaag laat inwerken.

Groefaggregaat of freesgroepBij sommige producties moeten eengroot aantal van de panelen meteen groef voorzien zijn of moetener in de massieve kanten die tegenhet paneel aangebracht werden,een vorm gefreesd worden. Om hetaantal handelingen te reduceren,kan men ervoor kiezen om degroeven of profielen te trekken in dekantenaanlijmmachine met eengepaste unit. Deze units zijnverkrijgbaar in verschillendevermogens en zijn meestalkantelbaar en vlot instelbaar om dejuiste plaats te bereiken. Om degroeven onzichtbaar te maken aande zijkant van het paneel, zijn dezeunits voorzien van eenpneumatische slag. Hierdoor startde groef verlaat en stopt hij voor heteinde van het paneel. Bij groeven is het ook belangrijk omde paneeloversteek van de machinena te zien, omdat deze de afstandvan de groef ten opzichte van dekant beperkt tot 30 of 50 mm.In geval grotere afstanden tot depaneelkant nodig zijn, zal men metde fabrikant moeten overleggen omna te zien of dit technisch op telossen is met een aanpassing vande machine.

SchuuraggregaatEnkel bij machines die veel massiefhout verwerken kan men soms eenschuuraggregaat aantreffen. Metdergelijk aggregaat is het mogelijkom de rechte kant of degeprofileerde kant na te schuren.Een draaibare revolverkop metverschillende schuurschoenen,verhoogt de flexibiliteit, en eenlangere schuurband verlengt deeffectieve inzetbaarheid.

TerugvoersysteemAan de uitvoer wordt meer en meereen paneelterugvoersysteemgekoppeld, zodat de machine invele gevallen te gebruiken is dooréén persoon zonder aan capaciteitin te boeten. De inzetbaarheid vanhet terugvoersysteem wordt bepaalddoor de minimale en maximalepaneelafmetingen dat het technischaan kan.

BESLUITIn deze tekst zijn zeker niet alleaspecten van een kantenaanlijm-machine aan bod gekomen, maarhet geeft weer dat er ontzettendveel verschillende uitvoeringen encombinaties mogelijk zijn.Het is dus raadzaam om eerst zelfgoed na te gaan wat uw werkelijkebehoefte is, op korte maar ook opiets langere termijn, en dan af tewegen hoeveel werk dergelijkemachine kan uitsparen en welkbudget u hier tegenover kan zetten.Door de snelle evolutie die dezemachines de laatste jaren hebbendoorgemaakt, is de technologie vande grote machines nu ookbeschikbaar in de basismachinesen is de inzetbaarheid enflexibiliteit, dus ook de rendabiliteitenorm gestegen.