PLAN-MER PRUP ‘SITE RUIEN TE KLUISBERGEN’ · P.009781 Plan-Milieueffectrapport PRUP ‘Site...

Opdrachtgever: Provincie Oost-Vlaanderen Datum: 15 december 2016

PLAN-MER PRUP ‘SITE RUIEN TE KLUISBERGEN’ Kennisgeving

Titel PRUP 'Site Ruien te Kluisbergen'

Opdrachtgever Provincie Oost-Vlaanderen

Contactpersoon opdrachtgever Ward Deschildre en Silke Lemant

Opdrachthouder Tractebel (Tractebel Engineering n.v.)

Kortrijksesteenweg 1144a - 9051 Sint-Denijs-Westrem

T +32 9 242 92 20- [email protected]

Contactpersoon opdrachthouder Bieke Cloet

Datum 15/12/2016

Versienummer 5

Projectnummer P.009781

KWALITEIT

DOCUMENTGESCHIEDENIS

Versie Datum Opmerkingen

05 30/11/2016 Definitieve versie

04 14/11/2016 Ontwerpversie 2

01 09/09/2016 Ontwerpversie voor opdrachtgever

DOCUMENTVERANTWOORDELIJKHEID

Datum

Auteur(s) Eveline Hoppers, Anne Devivier, Francis Vansina, Marc Jossa, Koen van Heysbroeck, Marc Jossa, Chris Neuteleers, Anne Temmerman, Nele Aerts, Bieke Cloet

15/12/2016

Datum

Documentscreener(s) Nele Aerts, Bieke Cloet 15/12/2016

BESTANDSINFORMATIE

Bestandsnaam P.009781-501-001-05 Kennisgeving Plan-MER Ruien

Laatst opgeslagen 15/12/2016

P.009781

Plan-MilieueffectrapportPRUP ‘Site Ruien te Kluisbergen’

TEAM VAN ERKENDE MER-DESKUNDIGEN

Ondergetekenden, team van erkende MER-deskundigen, verklaren hierbij de kennisgeving voor hetgenoemde milieueffectrapport (initiatiefnemer: Provincie Oost-Vlaanderen) te hebben opgemaakt.

Nele Aerts heeft de taak van MER-coördinator opgenomen.

Discipline Deskundige Nr Erkenningsbesluit Geldig tot Handtekening

Bodem

Grondwater

Anne Devivier MB/MER/EDA/2016/00004 Onbepaaldeduur

Oppervlaktewater Francis Vansina MB/MER/EDA/118 Onbepaaldeduur

Geluid en trillingen Chris Neuteleers MB/MER/EDA/556/V3/C Onbepaaldeduur

Lucht Anne Temmerman MB/MER/EDA/814 Onbepaaldeduur

Fauna en flora

Landschap, bouwkundigerfgoed en archeologie

Nele Aerts MB/MER/EDA/681/V2 Onbepaaldeduur

Mens (mobiliteit) Marc Jossa MB/MER/EDA/146/V4 Onbepaaldeduur

Mens (sociaal-organisatorischeaspecten)

Bieke Cloet MB/MER/EDA-700/V1 Onbepaaldeduur

INITIATIEFNEMER

Provincie Oost-VlaanderenDirectie RuimteDienst Ruimtelijke PlanningProvinciaal Administratief Centrum Het ZuidWoodrow Wilsonplein 29000 Gent

Contactpersoon : Ward Deschildre en Silke Lemant

Opgemaakt te Antwerpen, 30 november 2016

TRACTEBEL ENGINERING N.V. – MAATSCHAPPELIJKE ZETEL: Arianelaan 7 – 1200 Brussel - BELGIEBTW BE 0412 639 681 - RPR BRUSSEL: 0412 639 681 - ING 363-0233940-16 – Bankrekening IBAN: BE74375100843707 – BIC/SWIFT: BBRUBEBB

Tractebel 1 Inleiding 1

INHOUD

1. Inleiding ____________________________________________________________________ 5

1.1 Waarom deze kennisgeving? _______________________________________________ 5

1.2 Leeswijzer ______________________________________________________________ 6

1.3 Hoe wordt de inspraak op de kennisgeving georganiseerd? _______________________ 7

2. Algemene inlichtingen ________________________________________________________ 9

2.1 De initiatiefnemer ________________________________________________________ 9

2.2 Team van erkende MER-deskundigen ________________________________________ 9

2.3 Toetsing aan de m.e.r.-plicht ______________________________________________ 10

3. Procedure milieueffectrapportage ______________________________________________ 12

3.1 Algemeen _____________________________________________________________ 12

3.2 Procedure in dit MER ____________________________________________________ 12

3.3 Doelstelling van het plan-MER en het PRUP __________________________________ 16

3.4 Procedure voor opmaak PRUP _____________________________________________ 17

3.5 Verdere besluitvorming ___________________________________________________ 19

3.6 Participatie ____________________________________________________________ 20

4. Verantwoording van het plan __________________________________________________ 21

4.1 Algemeen _____________________________________________________________ 21

4.2 Potenties van het plangebied ______________________________________________ 21

5. Ruimtelijke, juridische en beleidsmatige situering van het plan _____________________ 23

5.1 Ruimtelijke situering _____________________________________________________ 23

5.2 Beschrijving van de bestaande toestand _____________________________________ 25

5.3 Juridische en beleidsmatige randvoorwaarden ________________________________ 25

6. Planbeschrijving ____________________________________________________________ 36

6.1 Doelstellingen site voormalige elektriciteitscentrale Electrabel ____________________ 36

6.2 Inrichtingsalternatieven ___________________________________________________ 37

7. Ingreep-effectanalyse ________________________________________________________ 44

8. Algemene afbakening van het studiegebied, de referentiesituatie en de geplandetoestand ___________________________________________________________________ 45

8.1 Studiegebied ___________________________________________________________ 45

8.2 Referentiesituatie en geplande toestand _____________________________________ 46

8.3 Gestuurde ontwikkelingen _________________________________________________ 46

9. Methodologie beschrijving referentiesituatie, effectvoorspelling en –beoordeling _____ 47

9.1 Algemeen _____________________________________________________________ 47

9.2 Discipline Bodem _______________________________________________________ 51

9.3 Discipline Water ________________________________________________________ 60

9.4 Discipline Mens - Mobiliteit ________________________________________________ 69

9.5 Discipline Geluid en Trillingen ______________________________________________ 73

ii P.009781 | PRUP 'Site Ruien te Kluisbergen'

9.6 Discipline Lucht _________________________________________________________ 77

9.7 Discipline Fauna en Flora _________________________________________________ 85

9.8 Discipline Landschap, Bouwkundig erfgoed & Archeologie _______________________ 95

9.9 Discipline Mens – Ruimtelijke aspecten _____________________________________103

10. Gewestgrens- en grensoverschrijdende milieueffecten ___________________________109

11. Literatuurlijst ______________________________________________________________110

12. Bijlagen __________________________________________________________________111

Bijlage 1. Gebruikte afkortingen ______________________________________________112

Bijlage 2. Verklarende woordenlijst ___________________________________________114

Bijlage 3. Voorstel voor inhoudstafel van het plan-MER ___________________________128


FIGUREN

Figuur 3-1 Stroomschema plan-m.e.r.-procedure (generiek spoor) ................................................... 15

Figuur 3-2 Procedure voor de opmaak van een PRUP ..................................................................... 18

Figuur 5-1 Situering plangebied op de orthofoto (2015) .................................................................... 23

Figuur 5-2 Situering plangebied op de topografische kaart ............................................................... 24

Figuur 5-3 Gewenste ruimtelijke structuur (GRS) .............................................................................. 34

Figuur 5-4 Gewestplan ...................................................................................................................... 35

Figuur 6-1 Inrichtingsconcept alternatief 1 ........................................................................................ 38



Figuur 6-4 Concept RUP alternatief 4 ............................................................................................... 42

Figuur 9-1 Geologisch profiel (29_1) ................................................................................................. 52

Figuur 9-2 Legende geologisch profiel .............................................................................................. 52

Figuur 9-3 Tertiair geologische kaart ................................................................................................ 53

Figuur 9-4 Bodemkaart ..................................................................................................................... 54

Figuur 9-5 Bodemgebruik (obv BWK) ............................................................................................... 55

Figuur 9-6 Ligging van storten in het plangebied .............................................................................. 56

Figuur 9-7 Overzicht bodemonderzoeken en saneringsprojecten (OVAM) ....................................... 57

Figuur 9-8 Grondwaterbeschermingszones ...................................................................................... 62

Figuur 9-9 Waterlopen ...................................................................................................................... 63

Figuur 9-10 Overstromingsgevoelige gebieden .................................................................................. 64

Figuur 9-11 Oppervlaktewaterkwaliteit ................................................................................................ 65

Figuur 9-12 Zoneringskaart ................................................................................................................. 66

Figuur 9-13 Bestaande wegenstructuur (Bron: gemeentelijk structuurplan) ........................................ 71

Figuur 9-14 Openbaar vervoersnetwerk (Bron: mobiliteitsplan) .......................................................... 71

Figuur 9-15 Biologische waarderingskaart, versie 2 ............................................................................ 87

Figuur 9-16 Habitatkaart ..................................................................................................................... 88

Figuur 9-17 Verboden te wijzigen vegetaties ...................................................................................... 89

Figuur 9-18 Speciale beschermingszones .......................................................................................... 90

Figuur 9-19 VEN- en IVON-gebieden ................................................................................................. 91

Figuur 9-20 Natuurreservaten ............................................................................................................. 92

Figuur 9-21 Landschapsatlas .............................................................................................................. 98

Figuur 9-22 Beschermde landschappen, monumenten, stads- en dorpsgezichten ............................. 99

Figuur 9-23 Wetenschappelijke inventaris ........................................................................................ 100

Figuur 9-24 Centrale Archeologische Inventaris ............................................................................... 101

iv P.009781 | PRUP 'Site Ruien te Kluisbergen'

TABELLEN

Tabel 2-1: Overzicht van het team van erkende MER-deskundigen ................................................. 10

Tabel 5-1 Juridische en beleidsmatige randvoorwaarden en relevantie voor het plan ..................... 26

Tabel 7-1 Ingreep-effectenschema .................................................................................................. 44

Tabel 9-1 Koppeling beoordeling effect met milderende maatregelen ............................................. 49

Tabel 9-2 Milderende maatregelen per discipline ............................................................................ 50

Tabel 9-3 Beoordelingscriteria voor de discipline Bodem uitvoeringsfase 1 ..................................... 58

Tabel 9-4 Beoordelingscriteria voor de discipline Bodem uitvoeringsfase 2 ..................................... 59

Tabel 9-5 Geklasseerde waterlopen ter hoogte van het plangebied ................................................ 63

Tabel 9-6 Beoordelingscriteria voor de discipline Water uitvoeringsfase 1 ...................................... 67

Tabel 9-7 Beoordelingscriteria voor de discipline Water uitvoeringsfase 2 ...................................... 68

Tabel 9-8 Beoordelingscriteria voor de discipline Mens - Mobiliteit .................................................. 72

Tabel 9-9 Beoordelingskader m.b.t. effecten op luchtkwaliteit ......................................................... 84

Tabel 9-10 Beoordelingscriteria voor de discipline Fauna en Flora uitvoeringsfase 1 ........................ 93

Tabel 9-11 Beoordelingscriteria voor de discipline Fauna en Flora uitvoeringsfase 2 ........................ 94

Tabel 9-12 Beoordelingscriteria voor de discipline Landschap, Bouwkundig erfgoed en Archeologie .................................................................................................................... 102

Tabel 9-13 Beoordelingscriteria voor de discipline Mens – Ruimtelijke aspecten uitvoeringsfase 1 ........................................................................................................... 106

Tabel 9-14 Beoordelingscriteria voor de discipline Mens – Ruimtelijke aspecten uitvoeringsfase 2 ........................................................................................................... 107


1. INLEIDING

1.1 Waarom deze kennisgeving?

Voor u ligt de kennisgeving van het plan-milieueffectrapport (plan-MER) dat de provincieOost-Vlaanderen laat opmaken voor het provinciaal ruimtelijk uitvoeringsplan (PRUP) ‘SiteRuien te Kluisbergen’. In dit document vindt u een beschrijving van wat precies bestudeerdzal worden in het plan-MER, en van de manier waarop deze studie zal uitgevoerd worden.

De provincie Oost-Vlaanderen wenst op het bedrijventerrein van Ruien samen met anderepartners een duurzaam reconversieproject mogelijk te maken naar aanleiding van hetstopzetten en de afbraak van de voormalige elektriciteitscentrale van Ruien. Daartoe zijninrichtingsalternatieven uitgewerkt. In het plan-MER zullen de milieueffecten van dezealternatieven onderzocht worden. Via onder meer het milieueffectenonderzoek in de eerstefase van het plan-MER wenst de provincie voor 4 inrichtingsalternatieven, samengesteld uitverschillende onderdelen, de milieueffecten te onderzoeken. Op basis van ondermeer dezemilieueffecten zal er een voorkeursalternatief gekozen worden dat juridisch verankerd zalworden in een RUP. Dat voorkeursalternatief kan één van de alternatieven zijn of eenalternatief samengesteld uit verschillende onderdelen van de reeds onderzochtealternatieven. De milieueffecten van dit voorontwerp PRUP zullen nogmaals onderzochtworden in een tweede fase van het voorliggend plan-MER. Voorliggende kennisgeving isvan toepassing op beide fasen van het plan-MER.

Milieueffectrapportage (m.e.r.) is een instrument om de doelstellingen en beginselen van hetmilieubeleid te helpen realiseren, namelijk het voorzorgsbeginsel en het beginsel vanpreventief handelen. Het is een juridisch-administratieve procedure waarbij voordat eenactiviteit of ingreep (projecten, beleidsvoornemens zoals plannen en programma's)plaatsvindt, de milieugevolgen ervan op een wetenschappelijk verantwoorde wijze wordenbestudeerd, besproken en geëvalueerd in overleg met de betrokken instanties. Deachterliggende grondgedachte is dat het beter is om de voor het milieu schadelijkeactiviteiten (plannen en projecten) vanaf een vroeg stadium in de besluitvorming tedetecteren en bij te sturen. Milieueffectrapportage reikt de elementen aan om milieueffectengrondig in overweging te nemen vooraleer over de uitvoering van het plan of het project eenbesluit wordt genomen.

Een (plan-)MER is hierbij een informatief instrument en geen beslissingsinstrument. Debeslissing die uiteindelijk zal genomen worden door de bevoegde overheid over degoedkeuring van een plan onderworpen aan de m.e.r.-plicht, zal naast de milieueffectenimmers ook rekening houden met andere sectoren (sociale, economische en technischebelangen) en met openbare inspraak.

Het indienen van de kennisgeving is de eerste procedurele stap in de opmaak van een plan-MER volgens het Mer/VR-decreet van 18 december 2002, deels gewijzigd door het decreetvan 22 april 2005 en het decreet van 27 april 2007 en in uitvoering gebracht door het besluitvan 10 december 2004. In de kennisgeving wordt beschreven welk plan de initiatiefnemervoor ogen heeft, en hoe de gevolgen voor het milieu van het plan zullen worden bestudeerd.De kennisgeving geeft dus de blauwdruk aan van het eigenlijke milieueffectrapport, dat opbasis van dit dossier en van richtlijnen van de bevoegde administratie (Dienst Mer) zalopgesteld worden.

Op basis van deze kennisgeving krijgen het publiek, het maatschappelijk middenveld en allebetrokken instanties de mogelijkheid om opmerkingen te geven over de gewenste inhoudvan het milieueffectrapport, en in het bijzonder over de te bestuderen effecten en de manierwaarop deze effecten zullen bestudeerd worden.

6 P.009781 | PRUP 'Site Ruien te Kluisbergen'

Deze kennisgeving is dan ook te beschouwen als een uitnodiging aan alle betrokkenen om mee te denken over de gewenste inhoud van het plan-milieueffectrapport.

Deze kennisgeving ligt 60 dagen ter inzage bij de gemeenten die gelegen zijn in of fysisch grenzen aan het plangebied (in casu gemeenten Kluisbergen en Avelgem). Ook bij de initiatiefnemer en de Dienst Mer (www.mervlaanderen.be) ligt dit document ter inzage.

Het plangebied bevindt zich op ca. 2 km van de gewestgrens met Wallonië. Er worden geen effecten verwacht op Waals grondgebied. Vanwege de ligging van het plangebied in een grensgemeente wordt de kennisgeving ook overgemaakt aan de bevoegde aangrenzende overheid. Daar er geen effecten verwacht worden in het Waals gewest (het studiegebied van de verschillende disciplines beperkt strekt zich niet uit over het Waals gewest) is er geen terinzagelegging nodig in de Waalse buurgemeentes.

Eventuele opmerkingen over de inhoudsafbakening van het voorgenomen plan-MER kunnen via de gemeente of rechtstreeks aan de bevoegde Vlaamse administratie (Dienst Mer) worden bezorgd.

Verdere informatie met betrekking tot de manier waarop de inspraak verloopt, vindt u onder paragraaf 1.3.

1.2 Leeswijzer

Dit document omvat alle kennisgevinginformatie over het plan voor de ontwikkeling van de site Ruien te Kluisbergen. De kennisgeving omvat 11 hoofdstukken, inclusief dit inleidend hoofdstuk. Hieronder wordt kort de inhoud van deze hoofdstukken omschreven.

Hoofdstuk 2 verschaft algemene inlichtingen met betrekking tot de initiatiefnemer van het plan en met betrekking tot het team van erkende MER-deskundigen die het onderzoek voor het plan-milieueffectrapport zullen uitvoeren en er wordt ingegaan op de specifieke redenen waarom voor dit plan een MER dient opgemaakt te worden

In hoofdstuk 3 wordt het wettelijk kader voor milieueffectrapportage toegelicht en wat er met het MER zal gebeuren na goedkeuring.

Hoofdstuk 4 behandelt de probleemstelling die geleid heeft tot het plan. Hier wordt aangegeven waarom de uitvoering van het plan noodzakelijk is.

In hoofdstuk 5 wordt het plan ruimtelijk en administratief gesitueerd en worden de van toepassing zijnde juridische en beleidsmatige randvoorwaarden opgelijst.

In hoofdstuk 6 wordt het plan in detail beschreven.

Hoofdstuk 7 maakt de ingreep-effectenanalyse.

Hoofdstuk 8 bakent het studiegebied af, de referentiesituatie en de geplande toestand.

Hoofdstuk 9 gaat in op de belangrijkste te verwachten milieueffecten en geeft aan per discipline hoe de effecten beoordeeld zullen worden. Voor elk van deze effecten wordt een aantal evaluatiecriteria gedefinieerd. Ook wordt de methode beschreven die zal gevolgd worden voor het bepalen van de milieu-impact, wordt aangegeven welke basisgegevens daarbij worden gebruikt en welke normen eventueel worden gebruikt om de resultaten van de impactbepaling aan te toetsen.


In hoofdstuk 10 wordt nagegaan of grensoverschrijdende effecten verwacht worden.

Hoofdstuk 10 omvat een literatuurlijst.

De bijlagen in hoofdstuk 12 bevatten onder andere een verklarende woordenlijst, lijst met afkortingen en stellen de inhoudstafel van het plan-MER voor.

1.3 Hoe wordt de inspraak op de kennisgeving georganiseerd?

1.3.1 Doel van de terinzagelegging

Alle betrokkenen worden door de terinzagelegging van de kennisgeving op de hoogte gebracht van het voorgenomen plan en worden uitgenodigd om hun visie te geven op de volledigheid van het geplande onderzoek naar de mogelijke effecten in het plan-MER. Het is de bedoeling dat er uit de inspraak zoveel mogelijk zinvolle en bruikbare ideeën komen om het onderzoek in de plan-m.e.r. te verbeteren en/of te vervolledigen. Het publiek, alsook het maatschappelijke middenveld en alle andere betrokken instanties krijgen de mogelijkheid om aanvullingen te geven over de nodige inhoud van het plan-MER en in het bijzonder over de noodzakelijk te onderzoeken effecten of maatregelen.

Zoals beschreven bij hoofdstuk 3.63.6 Participatie wordt deze kennisgeving en de wijze waarop nuttige reacties kunnen worden ingesproken ook toegelicht op een publiek infomoment.

1.3.2 Termijn en praktische informatie

Deze kennisgeving ligt gedurende een periode van 60 dagen ter inzage bij de gemeentelijke administratie van Kluisbergen en Avelgem. Ook bij de initiatiefnemer en de Dienst Mer (www.mervlaanderen.be) ligt de kennisgeving in deze periode ter inzage. De administratie bezorgt eveneens een afschrift van de kennisgevingsnota aan de bevoegde Waalse overheid.

Eventuele opmerkingen over de inhoudsafbakening van het voorgenomen plan-MER kunnen via de gemeente of rechtstreeks aan de bevoegde Vlaamse administratie (Dienst Mer) worden bezorgd. Voor de inspraak kan gebruik gemaakt worden van een inspraakformulier op de website van de Dienst Mer (www.mervlaanderen.be). Op dit formulier dient steeds de titel van het plan-MER, namelijk “PRUP Site Ruien te Kluisbergen”, duidelijk ingevuld te worden. Dit formulier kan vervolgens bij voorkeur per e-mail, maar kan ook per post of per fax, bezorgd worden aan het Vlaams Gewest, meer bepaald aan de voor milieueffectrapportage bevoegde administratie (Dienst Mer):

Vlaamse Overheid Departement Leefmilieu, Natuur en Energie Dienst Mer Plan-MER PRUP Site Ruien te Kluisbergen Koning Albert II-laan 20 bus 8 1000 Brussel

Tel.: 02/553.80.79 Fax: 02/553.80.75 Elektronische post: [email protected]

Digitaal inspreken op de kennisgevingsnota is mogelijk via de website van de dienst Mer (http://www.mervlaanderen.be). Inspraakreacties kunnen hier ingegeven worden in de


invulvelden of er kan een document worden opgeladen. Op de website van de Dienst Mer is een folder beschikbaar met meer informatie over de inspraakprocedure en de manier waarop geldige opmerkingen kunnen worden ingediend. Deze folder kan ook aangevraagd worden via [email protected]. Bij de milieuambtenaar van uw gemeente kan u tevens meer informatie krijgen hieromtrent.

1.3.3 Wat zijn nuttige inspraakreacties?

De terinzagelegging is geen openbaar onderzoek waarbij bezwaarschriften kunnen ingediend worden. Bezwaarschriften kunnen enkel ingediend worden tijdens het openbaar onderzoek dat georganiseerd zal worden tijdens de RUP-procedure en tijdens de latere vergunningsaanvraagprocedures. Dit is dus tijdens de latere besluitvormingsprocedure en niet gedurende de m.e.r.-procedure. Het milieueffectrapport is bij een dergelijk openbaar onderzoek overigens bruikbaar als instrument om bezwaarschriften te onderbouwen maar vormt ook een basis om ze te weerleggen.

Zoals eerder vermeld kan de Dienst Mer enkel zinvolle reacties gebruiken voor het opstellen van richtlijnen die de initiatiefnemer en de deskundigen moeten volgen bij het opstellen van het plan-MER. Dit kunnen opmerkingen zijn over de vorm en presentatie van het MER, maar ook inhoudelijke opmerkingen zoals opmerkingen over het voorgenomen plan zelf, over de alternatieven, over de beschrijving van de bestaande toestand, de milieueffecten en milderende maatregelen, over de opvolging en evaluatie van de effecten, over de leemten in de kennis, … .

1.3.4 Wat gebeurt er met de inspraakreacties?

Binnen de 60 dagen na de aanvang van de terinzagelegging bezorgt het college van burgemeester en schepenen de opmerkingen van de publieke inspraak en de eigen opmerkingen aan de bevoegde Vlaamse administratie (de Dienst Mer). De Dienst Mer bestudeert en verwerkt de reacties en bepaalt welke opmerkingen en aanvullingen aanleiding geven tot uitbreiding of beperking van het onderzoek. De richtlijnen voor het MER die 60 dagen1 na de terinzagelegging door de Dienst Mer worden opgesteld, vormen het eigenlijke onderzoekskader waar de m.e.r.-deskundigen die het MER zullen opmaken mee zullen werken.

De beslissing van de administratie met betrekking tot de inhoud van het plan-MER en de bijzondere richtlijnen zullen ter inzage worden gelegd bij de betrokken gemeente en zal ook raadpleegbaar zijn op de website www.mervlaanderen.be.

1 Voor het plan-MER wordt de grensoverschrijdende procedure gevolgd.

Tractebel 2 Algemene inlichtingen 9

2. ALGEMENE INLICHTINGEN

2.1 De initiatiefnemer

De initiatiefnemer is de organisatie of instantie die het plan heeft ontwikkeld. Deinitiatiefnemer wil met de procedure van de plan-milieueffectrapportage een beeld krijgenvan de milieugevolgen van het PRUP ‘Site Ruien te Kluisbergen’ om eventuele negatievegevolgen op het milieu te vermijden of te milderen.

Voor het betrokken plan in de gemeente Kluisbergen is de initiatiefnemer de provincie Oost-Vlaanderen:

Provincie Oost-Vlaanderen Directie Ruimte Dienst Ruimtelijke Planning Provinciaal Administratief Centrum Het Zuid Woodrow Wilsonplein 2 9000 Gent Tel. 09.267.75.53

2.2

Contactpersoon bij de initiatiefnemer is voor proces: Ward Deschildre (tel. 09/267.75.91 of [email protected] en voor planning: Silke Lemant (tel. 09/267.78.89 of [email protected]).

Team van erkende MER-deskundigen

Volgens het Vlaams decreet op de milieueffectrapportage moeten de onderzoeken die nodig zijn om een milieueffectrapport op te stellen, gecoördineerd worden door een erkende MER-coördinator.

Aangezien er door de overheid nog geen erkende MER-coördinatoren zijn aangesteld, wordt de taak van MER-coördinator opgenomen door een erkend MER-deskundige. Deze MER-coördinator stelt een team van deskundige medewerkers aan, die deelonderzoeken uitvoeren volgens een aantal onderzoeksdisciplines.

Voor het op te maken plan-MER wordt voor elke relevante onderzoeksdiscipline een erkend MER-deskundige opgegeven die het deelonderzoek zal uitvoeren of in ieder geval zal begeleiden en op zijn kwaliteit zal controleren. De MER-coördinator zal van de deelonderzoeken en de eindconclusies in samenspraak met de andere MER-deskundigen een coherent geheel maken.

Het team van erkende MER-deskundigen dat zal ingezet worden voor de opmaak van het plan-MER voor het PRUP ‘Site Ruien te Kluisbergen’ wordt in Tabel 2-1 voorgesteld. De taak van MER-coördinator wordt opgenomen door Nele Aerts.

In het MER zullen de effecten van de ontwikkeling van de site Ruien te Kluisbergen onderzocht worden. Gezien de aard van het plan, worden de disciplines ‘bodem’, ‘water’, ‘mens – mobiliteit’, ‘geluid en trillingen’, ‘lucht’, ‘fauna en flora’, ‘landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie’, en ‘mens – sociaal-organisatorische aspecten’ beschouwd.

De discipline ‘klimaat’ wordt niet afzonderlijk in het plan-MER besproken omdat - ten gevolge van de geplande werken voor deze aspecten - geen effecten verwacht worden die niet in de andere disciplines behandeld worden. Gezien het plan klimaatneutraliteit als doelstelling


nastreeft, wordt in alle relevante disciplines extra aandacht besteed aan de impact op klimaat (adaptatie en mitigatie).

De discipline ‘mens-gezondheidsaspecten2’wordt eveneens niet afzonderlijk besproken. Relevante effecten op planniveau inzake worden besproken in de disciplines lucht, geluid en trillingen en mens- ruimtelijke apsecten.

De discipline ‘licht, warmte en stralingen’ is niet relevant voor voorliggend MER.

Tabel 2-1: Overzicht van het team van erkende MER-deskundigen

Discipline Deskundige Nr Erkenningsbesluit Geldig tot

Bodem Anne Devivier MB/MER/EDA/2016/00004 Onbepaalde duur

Grondwater

Oppervlaktewater Francis Vansina MB/MER/EDA/118 Onbepaalde duur

Mens - mobiliteit Marc Jossa MB/MER/EDA/146/V4 Onbepaalde duur

Geluid en trillingen Chris Neuteleers MB/MER/EDA/556/V3/C Onbepaalde duur

Lucht Anne Temmerman MB/MER/EDA/814 Onbepaalde duur

Fauna en flora

Nele Aerts MB/MER/EDA/681/V2 Onbepaalde duur Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie

Mens (sociaal-organisatorische aspecten)

Bieke Cloet MB/MER/EDA-700/V1 Onbepaalde duur

2.3 Toetsing aan de m.e.r.-plicht

Op 18 december 2002 is het ‘decreet tot aanvulling van het decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid met een titel betreffende de milieueffecten veiligheidsrapportage’ goedgekeurd door de Vlaamse regering. Op 1 december 2007 trad het Besluit van de Vlaamse Regering betreffende de milieueffectrapportage over plannen en programma’s van 12 oktober 2007 in werking. Samen met het decreet van 27 april 2007 regelt dit besluit de beoordeling van plannen en programma’s.

Het uitvoeringsbesluit van de Vlaamse Regering over de categorieën van projecten waarvoor (al dan niet) een milieueffectrapport moet worden opgemaakt (project-m.e.r.-besluit), werd goedgekeurd door de Vlaamse regering op 10 december 2004. De categorieën van projecten waarvoor een MER moet worden opgesteld, zijn vermeld in bijlage I, II en III van dit besluit. Bijlage I projecten zijn hierbij steeds m.e.r.-plichtig. Bijlage II-projecten zijn eveneens m.e.r.-plichtig maar de initiatiefnemer kan een gemotiveerd verzoek tot ontheffing van m.e.r.-plicht indienen bij de bevoegde overheid (Dienst Mer). Voor bijlage III projecten moet de m.e.r.-plicht geval per geval beoordeeld worden.

Het PRUP ‘Site Ruien te Kluisbergen’ heeft tot doel het bestaande bedrijventerrein Ruien te herontwikkelen. De omvang van de site is ca. 79 ha. Het plan vormt hierdoor het kader voor de toekenning van een vergunning voor een project opgesomd in rubriek 10a van bijlage II van het project-m.e.r.-besluit, ‘Industrieterreinontwikkeling met een oppervlakte van 50 ha of

2 Op basis van de resultaten van de disciplines Lucht en Geluid zal in het plan-MER beslist worden of op projectniveau de discipline mens-gezondheidsaspecten moet worden opgenomen.

Tractebel 2 Algemene inlichtingen 11

meer’. Het plan kan niet beschouwd worden als een kleine wijziging of een plan die het gebruik bepaald van een klein gebied op lokaal niveau en is bijgevolg m.e.r.-plichtig.

Afhankelijk van het gekozen alternatief vormt het plan ook het kader voor de toekenning van een vergunning voor een project opgesomd in rubriek 1d van bijlage II van het project-m.e.r.-besluit, ‘Ontbossing met het oog op de omschakeling naar een ander bodemgebruik voor zover de oppervlakte 3 ha of meer bedraagt en voor zover artikel 87 van het Bosdecreet niet van toepassing is’.

Daarnaast vormt het plan ook een kader voor de toekenning van een vergunning voor een project opgesomd in rubriek 1d van bijlage III van het project-m.e.r.-besluit, indien rubriek 1d van bijlage II niet van toepassing is, ‘eerste bebossing en ontbossing met het oog op omschakeling naar een ander bodemgebruik (projecten die niet in bijlage II zijn opgenomen) en rubriek 10e ‘aanleg van wegen (projecten die niet onder bijlage I of II vallen)’.


3. PROCEDURE MILIEUEFFECTRAPPORTAGE

Het betrokken plan volgt de procedure zoals opgenomen in het decreet tot aanvulling vanhet decreet van 5 april 1995 houdende algemene bepalingen inzake milieubeleid met eentitel betreffende milieueffecten veiligheidsrapportage (het MER/VR-decreet) dat op 18december 2002 door het Vlaams Parlement werd goedgekeurd.

3.1 Algemeen

De procedure voor het opstellen van een plan-MER wordt gekenmerkt door vier fasen:

Een kennisgevingsfase: tijdens deze fase wordt het kennisgevingsdossieropgesteld en ingediend bij de bevoegde overheid (Dienst Mer). De fase wordtafgesloten met het al dan niet volledig verklaren van de kennisgeving;

In de richtlijnenfase worden de inhoud en de bijzondere richtlijnen voor het plan-MER vastgesteld door de Dienst Mer;

In de uitvoeringsfase wordt door het team van erkende deskundigen het eigenlijkeplan-MER opgesteld;

Tijdens de beoordelingsfase wordt het plan-MER inhoudelijk getoetst en goed- ofafgekeurd door de Dienst Mer.

Hoe de verschillende fasen en de erbij horende procedurestappen worden doorlopen in dit MER wordt hieronder en in Figuur 3-1 kort toegelicht.

3.2 Procedure in dit MER

In voorliggend MER zal de uitvoeringsfase tweemaal doorlopen worden. Zoals hoger aangehaald zullen eerst de effecten onderzocht worden van de vier inrichtingsalternatieven die verderop in deze nota beschreven zijn. De resultaten van deze eerste onderzoeksfase worden voor beoordeling voorgelegd aan de dienst MER en verschillende adviesinstanties. De adviezen worden besproken op een eerste ontwerptekstbespreking.

In een tweede uitvoeringsfase worden de milieueffecten van het voorkeursalternatief onderzocht. Deze worden eveneens voorgelegd aan de dienst MER en de diverse adviesinstanties, en besproken op een tweede ontwerpvergadering. Het MER zal na de verwerking van de opmerkingen tijdens deze tweede uitvoeringsfase worden ingediend ter goedkeuring aan de dienst MER.

Kennisgevingsfase

De initiatiefnemer (in casu de provincie Oost-Vlaanderen) controleert of de vergunningsplichtige activiteit moet onderworpen worden aan een milieueffectrapportage (toetsing aan het Besluit van de Vlaamse Regering houdende vaststelling van de categorieën van plannen onderworpen aan milieueffectrapportage van 10 december 2004). Als de voorgenomen activiteit MER-plichtig is, stelt de initiatiefnemer een team van deskundigen samen en laat een kennisgevingsdossier opstellen.

Aan de hand van de kennisgeving brengt de initiatiefnemer de administratie op de hoogte van het voorgenomen plan en de geplande opmaak van een plan-MER.

Tractebel 3 Procedure milieueffectrapportage 13

In de kennisgeving zijn onder andere de voorgenomen activiteit, de aard, de ligging, doelstellingen en verantwoording van het plan beschreven en zijn de coördinaten van de initiatiefnemer en namen van de uitvoerders van het milieueffectrapport vermeld. Ook geeft de initiatiefnemer hierin een overzicht van de juridische en beleidsmatige context en beschrijft hij de onderzochte alternatieven, bestaande en beoogde vergunningen en relevante gegevens uit vorige rapportages en goedgekeurde rapporten. Daarnaast beschrijft de initiatiefnemer de specifieke milieuaspecten die onderzocht en beschreven zullen worden in het MER, inclusief de verdere aanpak voor de bepaling en de beoordeling van deze aspecten. Ook is het wenselijk dat de reeds gekende moeilijkheden en leemten in de kennis aangegeven worden. Indien er grensoverschrijdende effecten verwacht worden, vermeldt de initiatiefnemer de nodige gegevens die de Dienst Mer toelaten na te gaan of de bevoegde autoriteiten van naburige lidstaten betrokken dienen te worden bij de procedure.

Na het opstellen van het kennisgevingsdossier dient de initiatiefnemer het dossier in bij de bevoegde overheid, namelijk de Dienst Mer, Afdeling Milieu-, Natuur- en Energiebeleid, Departement Leefmilieu, Natuur en Energie.

Na het ontvangen van de kennisgeving onderzoekt de Dienst Mer of de kennisgeving volledig is, en betekent deze beslissing binnen een termijn van 20 dagen na ontvangst van de kennisgeving.

Richtlijnenfase

De Dienst Mer stuurt de volledig verklaarde kennisgeving onmiddellijk naar de aangewezen overheidsadministraties waaronder ook de bevoegde diensten van het Waals gewest, en het college van burgemeester en schepenen van de betrokken gemeente (in casu de gemeenten Kluisbergen en Avelgem).

De ter inzagelegging wordt aangekondigd via de websites van de betrokken overheidsinstanties (provincie, gemeentes en dienst MER) en via publicatie in een krant.

De dienst MER, de initiatiefnemer, de provincie Oost-Vlaanderen en de colleges van burgemeester en schepenen van de betrokken gemeente legt deze kennisgeving onmiddellijk ter inzage van het publiek. Op deze kennisgeving kunnen de burgers reageren. Door nuttige inspraakreacties van inwoners van de betrokken gemeenten kan het onderzoek voor het milieueffectrapport inhoudelijk bijgestuurd worden. Meer informatie is beschikbaar in de ‘Brochure inspraak bij plan-milieueffectrapportage’ die de Dienst Mer daarover heeft opgesteld. Deze is te vinden op de webstek www.mervlaanderen.be of bij de milieuambtenaar van de genoemde gemeenten. De folder kan ook aangevraagd worden via [email protected]. Binnen de 60 dagen na aanvang van de terinzagelegging, bezorgt het college de bij hen binnengekomen reacties over de inhoudsafbakening van het MER van inwoners en eigen opmerkingen aan de Dienst Mer.

Op basis van inspraakreacties van de inwoners en reacties van de aangeschreven administraties en openbare besturen en na een informele vergadering met de betrokkenen, stellen de medewerkers van de Dienst Mer richtlijnen op die de initiatiefnemer moet volgen bij het opstellen van het milieueffectrapport.

De Dienst Mer neemt een beslissing inzake de richtlijnen 20 dagen na het beëindigen van de terinzagelegging. De beslissing wordt onverwijld meegedeeld aan de initiatiefnemer en de geraadpleegde administraties en instanties. De richtlijnen worden gepubliceerd op de website van de Dienst Mer.


Uitvoeringsfase 1

Tijdens de uitvoeringsfase stelt het team van erkende deskundigen het MER op onder leiding van een MER-coördinator. Dit gebeurt in overeenstemming met het m.e.r.-richtlijnenboek, de opgelegde inhoudsafbakening, de bijzondere richtlijnen en eventuele bijkomende schriftelijke richtlijnen.

Meestal wordt er tussentijds een ontwerp-MER opgesteld dat informeel besproken wordt door de initiatiefnemer, het team van deskundigen, de Dienst Mer en de aangeschreven administraties en openbare besturen. In voorliggend MER wordt deze fase tweemaal doorlopen. Er wordt geopteerd om eerst alle milieueffecten van de reeds omschreven inrichtingsalternatieven en hun verschillende onderdelen te onderzoeken en te adviseren, zodat de initiatiefnemer samen met andere betrokken actoren een voorkeursalternatief kan bepalen op basis van ondermeer deze beoordeelde onderzoeksresultaten. De resultaten van de eerste onderzoeksfase vormen daarbij één van de overwegingsfactoren.

Uitvoeringsfase 2

In de tweede uitvoeringsfase wordt het voorkeursalternatief onderzocht. Dit alternatief is een alternatief op planniveau, met bestemmingszone, die soms een andere aanpak vergt inzake effectenonderzoek en beoordeling dan de eerder onderzochte inrichtingsalternatieven, die gebaseerd zijn op concretere ontwerpvoorstellen. Een bestemmingszone laat immers meerdere inrichtingsmogelijkheden toe dan enkel het concrete inrichtingsvoorstel. Het voorkeursalternatief kan de planvertaling zijn van een van de reeds onderzochte alternatieven, maar ook een samenstelling van verschillende onderdelen van de onderzochte alternatieven.

Het ontwerp MER wordt net als in de eerste uitvoeringsfase informeel besproken met de initiatiefnemer, het team van deskundigen, de Dienst Mer en de aangeschreven administraties en openbare besturen. Eventuele opmerkingen worden verwerkt.

Beoordelingsfase

Na indiening van het MER bij de Dienst Mer controleert deze of het MER beantwoordt aan de inhoudelijke vereisten van de richtlijnen. Daarna keurt de Dienst het MER goed of af en stellen ze een goedkeurings- of afkeuringsverslag op. Deze goed- of afkeuring wordt binnen een termijn van 50 dagen betekend aan de initiatiefnemer, de adviesinstanties en de betrokken gemeenten en provincies. Daarnaast publiceert zij de beslissing op haar website.

Het ontwerp MER uit de eerste uitvoeringsfase dient als een beslissingsondersteunend document bij de verdere besluitvorming over het voorkeursalternatief. Het definitieve MER zal een ondersteunend document zijn bij de opmaak en goedkeuring van het voorontwerp PRUP (=voorkeursalternatief).


Figuur 3-1 Stroomschema plan-m.e.r.-procedure (generiek spoor)


3.3 Doelstelling van het plan-MER en het PRUP

Het plan-MER kadert in de opmaak van het PRUP 'Site Ruien te Kluisbergen'. Dit PRUP komt voort uit de wens om een ontwikkelingsperspectief voor de site Ruien te ontwikkelen naar aanleiding van het stil leggen en de afbraak van de elektriciteitscentrale van Ruien. De centrale bevond zich op een 79 ha groot terrein op het industrieterrein van Ruien.

Het plan-MER heeft tot doel de effecten van de mogelijke ontwikkelingen van de site Ruien te Kluisbergen in beeld te brengen. Waar noodzakelijk, met name indien onaanvaardbare effecten worden verwacht, zullen milderende of compenserende maatregelen worden voorgesteld. Zoals hoger omschreven is het doel van de eerste uitvoeringsfase om de beleidskeuze inzake het voorkeursalternatief mee te onderbouwen. Samen met andere elementen zoals maatschappelijk draagvlak, financiële haalbaarheid, … laten ze beleidsmakers toe een weloverwogen keuze te maken. Het doel van de tweede uitvoeringsfase is om de effecten in beeld te brengen van het plan, het PRUP, en waar nodig milderende maatregelen voor te stellen.

Het plan-MER zal eveneens de elementen voor het uitvoeren van de watertoets bevatten. In het kader van het decreet betreffende het integraal waterbeheer dient een watertoets uitgevoerd te worden. Indien blijkt dat een schadelijk effect wordt verwacht op de waterhuishouding in het plangebied, moeten voorwaarden worden opgelegd om die effecten op het watersysteem te vermijden, te beperken, te herstellen of te compenseren. Bij elke beslissing over een plan, programma of plan (vergunning) moet de bevoegde (vergunningverlenende) overheid nagaan of er schade kan ontstaan aan het watersysteem. Voor activiteiten die onderworpen zijn aan een milieueffectenrapportage dient de analyse en evaluatie hiervan, in het MER te gebeuren. De effectevaluatie binnen de disciplines gronden oppervlaktewater evenals fauna en flora (effecten op aquatisch leven) zoals voorzien in het MER, zullen de nodige input leveren voor de watertoets.

Het plangebied is op een afstand van meer dan 1 km van de Speciale Beschermingszone Habitatrichtlijngebied BE2300007 ‘Bossen van de Vlaamse Ardennen en andere Zuidvlaamse bossen’ gelegen. Gezien het plan geen directe (habitatverlies) of indirecte effecten (via waterrelaties, emissies) op het functioneren van deze Speciale Beschermingszone zal hebben, kan er besloten worden dat er geen impact zal zijn. Een screening naar betekenisvolle aantasting van het Habitatrichtlijngebied (voortoets) of de opmaak van een passende beoordeling is dan ook niet vereist.

Het plangebied grenst (weliswaar gescheiden door de Schelde) aan het VEN-gebied ‘De West-Vlaamse Scheldevallei’, ten westen van het plangebied. De overheid mag geen activiteiten, binnen of buiten het VEN toestaan als deze activiteit onvermijdbare én onherstelbare schade kan aanrichten aan de natuur van het VEN. In een verscherpte natuurtoets wordt nagegaan wat de effecten van het plan zijn voor het VEN-gebied en op welke wijze de effecten gemilderd of gecompenseerd moeten worden. De verscherpte natuurtoets zal binnen de effectbespreking van de discipline Fauna en Flora in het MER uitgewerkt worden.

Het Onroerenderfgoeddecreet van 12 juli 2013 (B.S. 17/10/2013) verplicht de overheid om bij de besluitvorming zo veel mogelijk zorg in acht te nemen voor de erfgoedkenmerken van onroerende goederen, die zijn opgenomen in een aan een openbaar onderzoek onderworpen vastgestelde inventaris, en voor de erfgoedwaarden van een erfgoedlandschap. De zorgplicht omvat een uitdrukkelijke motiveringsverplichting, in die zin dat de overheid in elke beslissing moet aangeven hoe ze rekening heeft gehouden met de zorgplicht. Voor vastgestelde inventarisitems geldt deze verplichting voor elke beslissing over een eigen werk of activiteit met directe impact op het geïnventariseerde erfgoed (art.


4.1.9 Onroerenderfgoeddecreet). Voor erfgoedlandschappen geldt de verplichting voor elke beslissing over eigen werken, over het verlenen van een opdracht daarvoor of over een eigen plan of verordening die een erfgoedlandschap nadelig kunnen beïnvloeden (art. 6.5.3 Onroerenderfgoeddecreet). De overheid moet maatregelen nemen om schade aan de erfgoedwaarden te voorkomen of zo veel mogelijk te beperken.

Het Onroerenderfgoedbesluit van 16 mei 2014 (B.S. 27/10/2014) voorziet dat de motiveringsverplichting in beide gevallen vervalt als bij de beslissing reeds een beoordeling gebeurd is van de impact op de erfgoedkenmerken van een inventarisitem (artikel 4.2.2 Onroerenderfgoedbesluit) of van de impact op de erfgoedwaarden (artikel 6.7.3 Onroerenderfgoedbesluit) in het kader van een milieueffectrapport of een milieueffectbeoordeling.

In de discipline Landschap, Bouwkundig Erfgoed en Archeologie van het MER zal de beoordeling van de impact op de erfgoedkenmerken van het beschermde landschap op gepaste wijze meegenomen worden.

Bij de aanvraag voor stedenbouwkundige vergunningen of verkavelingsvergunningen dient conform het Onroerenderfgoeddecreet de initiatiefnemer na te gaan of een bekrachtigde archeologienota vereist is. In de discipline Landschap, Bouwkundig Erfgoed en Archeologie van het MER zal worden nagegaan of de projecten die mogelijk gemaakt worden binnen het plan onder de verplichting van een voorafgaand archeologisch vooronderzoek kunnen vallen.

3.4 Procedure voor opmaak PRUP

3.4.1 Algemeen

Ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP’s) worden opgemaakt ter uitvoering van ruimtelijke structuurplannen. Ze betekenen een juridische verankering van de beleidsopties uit het structuurplan. RUP’s scheppen de juridische mogelijkheden (onder andere inzake bestemming, inrichting en beheer) voor de realisatie van een toekomstvisie met betrekking tot de ordening van woongebieden, commerciële centra, bedrijven en diensten, verkeers- en vervoersinfrastructuur, groene ruimten, recreatie enz.

RUP’s kunnen worden opgemaakt op 3 niveaus (gewestelijk, provinciaal of gemeentelijk). De geplande ontwikkeling van de site Ruien te Kluisbergen kan niet voor alle onderdelen gerealiseerd worden binnen de geldende voorwaarden van het gewestplan. Het gewestplan bestemt een groot deel van de zone als gebied voor zware industrie. Deze vorm van industrie is achterhaald en niet langer wenselijk op deze plaats. Er worden andere vormen van bedrijvigheid, en herbestemming naar andere functies, naar voor geschoven en onderzocht in de eerste uitvoeringsfase van dit MER. In een tweede fase zal concreet orden onderzocht wat het effect is van deze bestemmingswijzigingen die het voorkeursalternatief realiseerbaar maken.

Afhankelijk van het voorkeursalternatief kunnen dit onder meer zones voor bedrijvigheid, openbaar nut, landbouw, natuur, (weg)infrastructuur, leidinginfrastructuur, wonen en recreatie zijn. Om deze bestemmingswijzigingen mogelijk te maken wordt dan de procedure voor de opmaak van een provinciaal RUP (PRUP), conform de bepalingen in de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening, opgestart.

Een RUP bevat een grafische voorstelling van het plangebied en bevat de erbij horende stedenbouwkundige voorschriften inzake de bestemming van dat gebied, de inrichting ervan en het beheer van dat gebied. In een RUP wordt in eerste instantie toegelicht welke


randvoorwaarden en bepalingen betrekking hebben op het plangebied. De procedure voor opmaak van een RUP wordt weergegeven op onderstaande figuur.

Figuur 3-2 Procedure voor de opmaak van een PRUP


3.4.2 Rol van het plan-MER binnen de procedure van het PRUP

Het m.e.r.-proces dient te fungeren als effectenonderzoek op basis waarvan het plan (RUP) op een zo verantwoord mogelijke wijze gerealiseerd kan worden. Het MER focust hierbij op het onderzoek van de effecten op “het milieu”. Hierbij dient “het milieu” zeer ruim begrepen te worden en omvat dit:

de bodem

het water (grondwater en oppervlaktewater)

de mens – mobiliteitsaspecten

het geluidsklimaat

de luchtkwaliteit

de fauna en flora

het bouwkundig erfgoed, het landschap en de archeologie

de mens - ruimtelijke aspecten

Er wordt bijgevolg ruim gekeken naar de mogelijke effecten van het plan. Specifiek in dit MER wordt er in een eerste uitvoeringsfase onderzocht wat de effecten zijn van mogelijke planinvullingen (inrichtingsalternatieven genoemd).

Bij het onderzoek van de effecten wordt gezocht naar een zo milieuvriendelijk mogelijke wijze (het meest milieuvriendelijke alternatief) om het plan uit te voeren. Waar mogelijk zullen milderende of compenserende maatregelen op planniveau voorgesteld worden.

Het plan-MER maakt geen keuze maar geeft een objectief overzicht van de verschillende milieueffecten die door het plan kunnen optreden. Op die manier zal het plan-MER bruikbaar zijn als milieuafweging voor de keuze voor een voorkeursalternatief en voor het op te maken PRUP. Hierbij wordt gedurende het proces een belangrijke wisselwerking tussen het de keuze van het voorkeursalternatief en het ontwerpen van het PRUP en de effectevaluatie van het plan-MER voorzien.

3.5 Verdere besluitvorming

Het plan-MER zal bijgevoegd worden aan het betreffende voorontwerp-PRUP. Dit kan door integratie in de toelichtingsnota of als een afzonderlijk document dat als bijlage aan het voorontwerp-PRUP wordt toegevoegd. Vervolgens wordt de verdere RUP-procedure doorlopen zoals hoger op hoofdlijnen geschetst in Figuur 3-2.

Na definitieve vastlegging van het PRUP, kunnen concrete projectvoorstellen worden uitgewerkt. Voor de activiteiten die voorkomen in het besluit van de Vlaamse regering van 10 december 2004 betreffende de vaststelling van categorieën van projecten onderworpen aan project-milieueffectrapportage, zal in het kader van de verdere stedenbouwkundige vergunningsaanvraag voor de ontwikkeling van de site Ruien een project-MER opgemaakt worden, een gemotiveerd verzoek tot ontheffing ingediend worden of een project-m.e.r.-screening opgemaakt worden. Voor m.e.r.-plichtige projecten is in het kader van de vergunningsaanvragen eveneens nog een openbaar onderzoek voorzien.

Indien een goedgekeurd project-MER of een ontheffing van de project-MER plicht bekomen wordt, kunnen de vergunningsaanvragen ingediend worden. Het goedgekeurd project-MER of de project-MER-ontheffingsbeslissing zullen dan deel uitmaken van de vergunningsaanvraag.


3.6 Participatie

Simultaan met het plan-MER wordt een participatieproces gevoerd. Dit proces maakt geen deel uit van het MER, maar zal wel samen met ondermeer de eerste uitvoeringsfase van het MER de beslissing inzake het voorkeurscenario voeden. Het participatieproces loopt parellel met het MER en in twee delen:

a) Voor en nadelen aftoetsen met stakeholders van de 4 scenario’s + daarop varianten, voorstellen enz. formuleren (binnen die scenario’s wel)

b) Informeren over het proces en de procedures van de Publieke Kennisgeving zodat stakeholders eventueel alternatieve scenario’s (moeten wel passen binnen de 10 doelstellingen, zie hoofdstuk 6.1) kunnen voorstellen voor planMER

De participatiestudie houdt in dat alle mogelijke ruimtegebruikers uit de nabije en ruimere omgeving actief betrokken worden. Deelnemers worden gestimuleerd en ondersteund in het genereren van ruimtelijke voorstellen van de site. Het is de bedoeling dat alle doelgroepen gebriefd worden over de planningsmethodologie, de stand van zaken en ruimtelijke context. Alle voorliggende scenario’s die nu onderhavig zijn aan het plan-MER en de 10 ruimtelijke principes worden uitgebreid gecommuniceerd aan de hand van het bestaande ontwerpend onderzoek dat hiervoor voorhanden is. De communicatie dient aangepast te worden aan de diverse doelgroepen. Bovendien worden ze op de hoogte gebracht van de doelstellingen, methodiek en timing van het participatieproces. Meteen wordt duidelijk gebriefd dat participatie een adviserend onderdeel is en samen met de andere studies geïntegreerd wordt in een voorkeurstraject. Het moet van bij aanvang duidelijk zijn dat de beslissingen uit de participatie moeten passen binnen het vooropgestelde kader, enkel dan kunnen ze worden geïntegreerd in de studie.

De participanten zullen snel in het proces geïnformeerd over het feit dat wenselijke alternatieve scenario’s kunnen geïntegreerd worden in de plan-MER procedure mits ze tijdig (tijdens de publieke kennisgeving) voorgelegd worden in de plan-MER procedure. Duidelijke informatie (bv. ‘wat is een plan-MER’ en ‘hoe verloopt een publieke kennisgeving’) is hierbij cruciaal.

Binnen dit overkoepelende participatietraject worden ook publieksmomenten georganiseerd. Hierbij worden niet enkel de ruimtegebruikers maar ook geïnteresseerden die niet direct gebruik maken van de site geïnformeerd. Een eerste publieksmoment wordt georganiseerd tijdens/voor de terinzagelegging van de kennisgeving in de plan-MER procedure en een tweede bij het openbaar onderzoek na de voorlopige vaststelling voor het RUP door de provincieraad.

Tractebel 4 Verantwoording van het plan 21

4. VERANTWOORDING VAN HET PLAN

4.1 Algemeen

De site van de voormalige elektriciteitscentrale te Ruien nam een belangrijke plaats in degemeente Kluisbergen en haar omgeving in. Ruimtelijk, door de zichtbare aanwezigheid vankoeltorens en hoogspanningsmasten in de vallei, maar ook sociaal en economisch, door degrote tewerkstelling en activiteit die ze genereerde in deze landelijke gemeente. Deaanwezigheid van de centrale zorgde dan ook voor de selectie van de‘buitengebiedgemeente’ Kluisbergen als een specifiek economisch knooppunt in hetProvinciaal Ruimtelijk Structuurplan. De aangrenzende percelen die in het gewestplan(Figuur 5-4) eveneens bestemd zijn voor milieubelastende industrie werden echter nooit alsdusdanig ontwikkeld. Wel vonden er een beperkt aantal lokale en regionale bedrijven eenplaats, en werd onderzoek gedaan om in de rand van het gebied de aanleg van eenomleidingsweg naar Ruien mogelijk te maken, om de kern van Berchem te ontlasten.

Met de verdere uitdoving en uiteindelijke stopzetting van de centrale kreeg de vraag naareen concrete ontwikkelingsvisie voor de site en haar omgeving een urgenter en concreterkarakter. Er wordt aangenomen dat de belangrijkste huidige bestemming en zijn oppervlakte,met name grootschalige milieubelastende industrie, op deze locatie niet wenselijk enrealiseerbaar is. Naast de gewestplanbestemming voor milieubelastende industrie is hetgebied in het zuidoosten deels bestemd als agrarisch gebied, bufferzone en voor een kleindeel als gebied voor gemeenschapsvoorzieningen en openbaar nut.

In overleg met de betrokkenen werden een aantal mogelijke inrichtingsalternatievenopgemaakt. Daarbij werden de belangrijkste –de evidente– ruimtelijke enmilieurandvoorwaarden, zoals verontreinigde gronden, aanwezige ontsluitingsmodi,… reedsgeïntegreerd in de inrichtingsalternatieven. Om deze inrichtingsalternatieven in het gebied tekunnen realiseren is een bestemmingswijziging nodig. Afhankelijk van het alternatief is voorde herinrichting van het plangebied ook het opheffen van de agrarische zone en debufferzone noodzakelijk. Een deel van het industrieterrein is bovendien niet ontwikkelbaarvanwege de aanwezigheid van verontreinigde grond. Hier wordt een natuurfunctienagestreefd.

4.2 Potenties van het plangebied

De planologische bestemming als bedrijventerrein

Op het gewestplan is, zoals hoger gesteld, de site Herpelgem ingekleurd als industrieterrein voor milieubelastende activiteiten. In de betrachting van het RSV zoveel als mogelijk open ruimte te vrijwaren en tegelijk de nood aan bijkomende oppervlakte voor economische bedrijvigheid geheel in te vullen, lijkt het logisch de bestemming van de site Herpelgem als bedrijventerrein nieuw leven in te blazen. Indien de nood aan industrieterreinen aangetoond is, lijkt de vernietiging van bedrijfsoppervlakte of het via planologische ruil wegknippen ervan te mijden. Het aansnijden als bedrijventerrein van nieuwe greenfields stoelt immers op een steeds kleiner wordend maatschappelijk draagvlak.

De mogelijkheid tot ontsluiting via de Bovenschelde

Vlaanderen zet sinds een aantal jaar maximaal in op het gebruik van de waterwegen als transportmodus voor grondstoffen en goederen met als doel de dichtslibbende wegeninfrastructuur zoveel als mogelijk van dit vervoer te ontlasten, De ligging van de site langsheen de Bovenschelde, bevaarbaar voor grotere binnenschepen, is hierdoor uiteraard


een troef voor het behouden van de bedrijventerreinen op deze zone. De vaststelling dat ook bij de vroegere activiteiten de Bovenschelde veruit de belangrijkste vervoersdrager was kan deze stelling enkel versterken.

De mogelijkheid tot ontsluiting via de N8

De ontsluiting van het gebied via de weg is momenteel niet optimaal. Er is de potentie om een nieuwe ontsluitingsweg te realiseren die rechtstreeks aantakt op de N8. Hierdoor ontstaat een vlotte verbinding met het hogere verkeersnetwerk en wordt de kern van Berchem ontlast.

De relatieve grootte van het gebied

Het vrijkomen van een aaneengesloten industriegebied van 79 hectare is voor de economische ontwikkeling van de streek een unieke kans. Naast de watergebondenheid ervan ontstaat er ook ruimte voor activiteiten waarvoor veel oppervlakte noodzakelijk is. De grootte van het gebied biedt ook potentie voor klimaatmitigatie en klimaatadaptieve maatregelen.

De aanwezigheid van energiedragers

Onmiddellijk aansluitend bij het terrein bevinden zich twee belangrijke energiedragers. Er is het hoogspanningsstation van Elia en de gasontspanningsinstallatie van Fluxys. Beide kunnen nuttig worden gebruikt, zowel voor de ter beschikkingsstelling van energie, als voor de afname van de op het terrein geproduceerde energie. Bij dit laatste kan in de eerste plaats worden gedacht aan het plaatsen van windturbines die de site minstens CO2-neutraal kunnen maken. Gelet op het vroegere gebruik van de site wordt er van uit gegaan dat ook voldoende telecommunicatiemogelijkheden voorhanden zijn.

De toeristische mogelijkheden

Door de ligging langsheen de Schelde kan het gebied ook voor een verdere toeristische ontwikkeling van de Vlaamse Ardennen een positieve inbreng hebben. De toeristische waarde kan nog worden verhoogd indien ook de reeds aanwezige ligplaatsen voor pleziervaartuigen aan de overkant van de Schelde kunnen worden betrokken. Vermits de site wordt omzoomd door twee goed uitgeruste fietspaden, één op de trekweg langs de rechteroever van de Bovenschelde, één op delen van de voormalige spoorlijn 85 tussen Oudenaarde en Kortrijk (fietspad tussen Oudenaarde en Ruien), kan ze ook een nieuwe ankerplek worden voor de uitbouw van de dagrecreatie in deze toeristisch potentieel waardevolle regio.

De ecologische mogelijkheden

De aanwezige rietvelden en bijbehorende vijvers en mogelijk ook het ijzeraardestort hebben een ecologische waarde.

Tractebel 5 Ruimtelijke, juridische en beleidsmatige situering van het plan 23

5. RUIMTELIJKE, JURIDISCHE EN BELEIDSMATIGE SITUERINGVAN HET PLAN

5.1 Ruimtelijke situering

Het plangebied is gelegen op de rechteroever van de Schelde in Ruien een deelgemeentevan de gemeente Kluisbergen, Oost-Vlaanderen. Het bevindt zich in de Scheldevallei,tussen de woonkernen van Ruien en Berchem.

Het plangebied wordt in het noorden begrensd door de Schelde; in het oosten door deterreinen van een betonfabriek / betoncentrale en andere bebouwing langs de Brugstraat(N8), in het zuiden door de Molenstraat en de voormalige spoorlijn 85 (spoorweg vanOudenaarde naar Moeskroen) en in het westen door het terrein van Scaldis, eenlijnzaadverwerkend bedrijf.

Figuur 5-1 Situering plangebied op de orthofoto (2015)


Het gebied wordt ontsloten door de Molenstraat die in het oosten, ter hoogte van de woonkern van Berchem, aansluit op de N8. Op het jaagpad langs de Schelde bevindt zich een fietsverbinding. De voormalige spoorweg is eveneens omgevormd tot een vrijliggend fietspad tussen Oudenaarde en Ruien.

Aan de overzijde van de Schelde bevindt zich de woonkernen van Kerkhove en Waarmaarde in de gemeente Avelgem, West-Vlaanderen. Het plangebied bevindt zich op ca. 2 km van de gewestgrens met Wallonië. De dichtstbijzijnde gemeente op Waals grondgebied zijn de deelgemeentes Orroir en Amougies in de gemeente Mont-de-l’Enclus.

Figuur 5-2 Situering plangebied op de topografische kaart


5.2 Beschrijving van de bestaande toestand

De elektriciteitscentrale van Ruien wordt momenteel afgebroken. We gaan ervan uit dat het terrein bij de start van het effectenonderzoek braak zal liggen. Langs de Schelde bevinden zich ter hoogte van het plangebied over een deel van de oever laad- en loskades. Waterwegen en Zeekanaal NV, beheerder van de Schelde, heeft het voornemen de kaaimuren op korte termijn her aan te leggen. Op de Schelde is ter hoogte van het plangebied ook een sluis aanwezig (Sluis Kerkhove). Er zijn plannen om deze sluis te vernieuwen, maar er is op dit ogenblik nog geen concrete informatie beschikbaar over hoe dit zal gebeuren.

Ten westen van de voormalige centrale bevindt zich een hoogspanningsstation van Elia (150 kV) van waaruit 2 draadstellen van 70 kV het plangebied doorkruisen en een woonstraat voorheen bestemd voor de werknemers van de centrale. De woningen aan de woonstaat zijn al geruime tijd onbewoond. In het plangebied bevindt zich ook een drukreduceerstation van Fluxys. De ondergrondse gasleiding loopt vanuit zuidwestelijke richting parallel met de Molenstraat en komt via de insteekweg toe op het drukreduceerstation van waaruit het verder parallel met de Dorpbeek loopt richting de brug over de Schelde (N8).

Binnen het plangebied bevindt zich een vliegasstort (conform grondstoffenverklaring OVAM). De vliegas is afkomstig van de centrale en is spontaan begroeid met loofhoutopslag. Het gebruikscertificaat voor de vliegassen als vormgevende bouwstof is verlopen sinds 17 mei 2015 (OVAM, 2010). Ten oosten hiervan bevindt zich een ijzeraardestort, eveneens afkomstig van de centrale. Deze deponie is op een milieutechnisch verantwoorde wijze van het omringende milieu afgesloten en voorzien van een bodemlaag van ca. 1,5 m, waarop een pioniersvegetatie is ontstaan. Ten oosten en westen van deze stortplaatsen bevinden zich vijvers.

5.3 Juridische en beleidsmatige randvoorwaarden

In Tabel 5-1 wordt een beknopt overzicht gegeven van de juridische en beleidsmatige randvoorwaarden en hun relevantie voor voorliggend plan. Indien relevant, wordt verder ook verwezen naar de bijhorende figuren of paragrafen die de juridische en beleidsmatige randvoorwaarden uitgebreider toelichten. In het MER zal de planrelevantie van de juridische en beleidsmatige randvoorwaarden verder toegelicht en meer uitgebreid besproken worden in de verschillende relevante hoofdstukken en milieudisciplines van het MER.

Opmerkingen:

Verwijzing naar een decreet of besluit houdt impliciet een verwijzing in naar eventuele latere wijzigingen hieraan.

Verwijzing naar een decreet houdt impliciet en voor zover niet reeds vermeld een verwijzing in naar de onderliggende uitvoeringsbesluiten.


Tabel 5-1 Juridische en beleidsmatige randvoorwaarden en relevantie voor het plan

Randvoorwaarde Inhoudelijke beschrijving Bespreking relevantie Discipline

Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening (en wijzigingsdecreten)

Omvat bepalingen inzake de organisatie, planning, vergunningenbeleid en handhaving. Het voorziet onder meer in de opmaak van structuurplannen op drie niveaus (gewestelijk, provinciaal en gemeentelijk) en legt de bevoegdheden van de genoemde beleidsniveaus vast. Ruimtelijke uitvoeringsplannen werken de algemene afspraken van het structuurplan juridisch verder uit.

De recentste wijzigingen betreffen een aangepast procedureverloop voor vergunningsaanvragen (omgevingsvergunning, van kracht vanaf 23/02/2017) en de mogelijkheid voor het volgen van geïntegreerde procedureverloop op planniveau.

Zie verder in deze tabel onder "Gewestplan", "Ruimtelijke uitvoeringsplannen" en "Structuurplannen".

Bij uitvoering van de plannen dienen stedenbouwkundige vergunningen te worden aangevraagd (voor bijvoorbeeld het reliëf van de bodem aanmerkelijk wijzigen, bouwen,...).

Verschillende disciplines

Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV)

(23 september 1997, wettelijke basis in het decreet van 24 juli 1996, 12/12/2003 eerste herziening, 17/12/2010 tweede herziening)

Geeft een visie op de ruimtelijke ontwikkeling van Vlaanderen en legt de krachtlijnen vast van het ruimtelijk beleid naar de toekomst.

De gemeente Kluisbergen is in het RSV aangeduid als specifiek economisch knooppunt.

Het RSV legt de toekomstige visie op o.a. de ruimtelijk-economische structuur vast met o.a. richtinggevende en bindende bepalingen inzake bedrijventerreinen.


Provinciaal Ruimtelijk Structuurplan (PRS) Oost-Vlaanderen

(goedgekeurd op 18/02/2004, 25/08/2009 eerste herziening, 18/06/2012 tweede herziening)

Geeft een langetermijnvisie op de ruimtelijke ontwikkeling van de provincie.

Als doelstellingen voor de ruimtelijk-economische structuur stelt het PRS de volgende doelstellingen voor op:

Bundelen van economische activiteiten met aandacht voor het buitengebied

Voorzien in een kwantitatief en kwalitatief aanbod aan bedrijventerreinen

Efficiënt en doordacht ruimtegebruik op bedrijventerreinen

Kluisbergen is aangeduid als specifieke economisch knooppunt


Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan (GRS) Kluisbergen (goedgekeurd op 17/06/2010)

Geeft een langetermijnvisie op de ruimtelijke ontwikkeling van de gemeente Kluisbergen.

In het GRS wordt aangegeven dat de ontsluiting van het plangebied onvoldoende is. Naast de verkeersoverlast op de kern van Berchem is er ook hinder door het ontbreken van een degelijke buffer tussen het regionaal bedrijventerrein en de kern.

Het GRS stelt tot doel om de bestaande industrieterreinen zo efficiënt en zo kwalitatief mogelijk uit te bouwen. Een ontlasting van de kern van Berchem kan gebeuren door een rechtstreekse verbindingsweg te voorzien tussen de N8 en de Molenstraat rondom het woonweefsel.


Gewestplan Het gewestplan is een bij Koninklijk Besluit goedgekeurd plan. Het gewestplan legt de bestemming en het gebruik van het grondgebied vast. Deze gewestplannen kunnen gewijzigd worden door bijzondere

Het plangebied heeft volgens het gewestplan nr. 11 ‘Oudenaarde’ (KB 24/02/1977) (Figuur 5-4) de volgende bestemmingen:



Randvoorwaarde Inhoudelijke beschrijving Bespreking relevantie Discipline plannen van aanleg of ruimtelijke uitvoeringsplannen. milieubelastende industrieën

gebied voor gemeenschapsvoorzieningen en openbaar nut bufferzones agrarische gebieden

De wijziging van de gewestplanbestemming is het onderwerp van voorliggend plan.

Bijzonder plan van aanleg (BPA)

Bijzondere plannen van aanleg (BPA’s) zijn gemeentelijke bestemmingsplannen die zijn opgemaakt ter verfijning van het gewestplan.

Het decreet op de Ruimtelijke ordening (zie verder) bepaalt dat de bijzondere plannen van aanleg vervangen worden door gemeentelijke ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP’s), omdat deze steeds vertrekken vanuit de visie van een ruimtelijk structuurplan.

De bestaande bijzondere plannen van aanleg blijven evenwel rechtsgeldig tot ze worden vervangen door een gemeentelijk ruimtelijk uitvoeringsplan.

Er zijn geen BPA’s gelegen in het plangebied. Verschillende disciplines

Ruimtelijke Uitvoeringsplannen (RUP)

Een RUP is één van de instrumenten om het ruimtelijk structuurplan uit te voeren. Een RUP legt de bestemming van een bepaald gebied vast (meestal een wijziging ten opzichte van het gewestplan). Net als de ruimtelijke structuurplannen worden ook de RUP’s opgemaakt op de 3 beleidsniveaus: gemeentelijk, provinciaal en gewestelijk.

Er zijn geen RUP’s gelegen in het plangebied. Verschillende disciplines

Vlarem I en II Vlarem I behandelt de milieuvergunningsplicht en omvat een lijst van hinderlijke inrichtingen.

In Vlarem II zijn de algemene en sectorale milieuvoorwaarden gekoppeld aan de vergunning tot exploitatie van een hinderlijke inrichting opgenomen.

De exploitatie van hinderlijke inrichtingen vergt een milieuvergunning. Voor een lijst van hinderlijke inrichtingen zie bijlage 1 van Vlarem I. Voor de exploitatie van nieuwe activiteiten of de uitbreiding van activiteiten binnen het onderzoeksgebied zal mogelijks een milieuvergunning dienen te worden aangevraagd.

Specifieke voorwaarden inzake geluidshinder, luchtemissies,… worden besproken bij de respectievelijke disciplines. De Vlarem-voorwaarden zijn van toepassing op bestaande en toekomstige ontwikkelingen binnen het onderzoeksgebied

Bodem

Water

Geluid en trillingen

Lucht

Bodemsaneringsdecreet en VLAREBO

Voorziet in regelgeving omtrent bodemverontreiniging en – sanering (identificatie risicoactiviteiten, register verontreinigde gronden, regeling nieuwe en historische bodemverontreiniging en grondoverdracht, bodemsaneringsnormen, normen voor hergebruik van bodem).

Volgens de digitale versie van de verspreiding van bodemonderzoeken in Vlaanderen (OVAM, Afdeling Bodemsanering en Attestering, toestand 09/09/2016) zijn er binnen het plangebied enkele bodemonderzoeken uitgevoerd en bodemsaneringsprojecten gestart (Figuur 9-7).

De uitvoering van het plan brengt een beperkt grondverzet met zich mee. Hiervoor zal er een technisch verslag en een bodembeheerrapport dienen te worden opgesteld. Uitvoeren van onderzoek naar uitgegraven grond zit niet vervat in het MER.

Bodem



VLAREMA (Vlaams reglement betreffende het duurzaam beheer van materiaalkringklopen en afvalstoffen)

Het VLAREMA bouwt verder op het Vlaams Reglement inzake Afvalvoorkoming en -beheer (VLAREA) uit 1997 en voert het Materialendecreet uit dat de basis is voor de overgang van een afvalstoffenbeleid naar een duurzaam materialenbeleid.

Normen voor hergebruik van afvalstoffen als bodem of niet-vormgegeven bouwstof.

Bodem

Grondwaterdecreet

(24 januari 1984)

Vormt de basis voor zowel de kwalitatieve bescherming van het grondwater als voor het grondwatergebruik en voorziet in de afbakening van waterwingebieden en beschermingszones rond drinkwaterwinningsgebieden.

De procedure voor het aanvragen van een vergunning voor de onttrekking van of infiltratie naar het grondwater, evenals voor boringen naar grondwater, is geïntegreerd in VLAREM (rubrieken 52 tot en met 55). Specifieke voorwaarden voor hoger genoemde activiteiten zijn opgenomen in de hoofdstukken 5.52 tot en met 5.55 van VLAREM II.

Het plangebied is gelegen in een grondwaterbeschermingszone type III (Figuur 9-8). Op ca. 200 m ten noorden bevindt zich een drinkwaterwinning.

Potentiële invloed van het project op de grondwaterkwaliteit.

In het kader van de werken nodig voor de aanleg van de infrastructuur en bouwvolumes is het mogelijk dat bemaling noodzakelijk is. Details bemaling en effecten: vooral op project-niveau, tijdens voorbereidend studiewerk architect of binnen de verdere besluitvorming /vergunnings-aanvragen van belang.

Volgens VLAREM I Bijlage 1, rubriek 53.2, geldt voor het onderzoeksgebied meldingsplicht voor bronbemaling. In het kader van de mogelijke activiteiten binnen de gebieden geldt dan ook een meldingsplicht.

Water

Decreet Integraal Waterbeleid

(18 juli 2003)

Sinds 22 december 2000 is de Europese kaderrichtlijn Water van kracht. De richtlijn vormt het raamwerk voor het integraal waterbeleid van de Unie én van de lidstaten, die de Europese regelgeving naar eigen wetgeving moeten omzetten. In Vlaanderen gebeurde de omzetting via het decreet betreffende het integraal waterbeleid.

Streven naar het gecoördineerd en geïntegreerd ontwikkelen, beheren en herstellen van het watersysteem zodat het voldoet aan de kwaliteitsdoelstellingen voor het ecosysteem en aan het huidige multifunctioneel gebruik. Elk plan moet aan de watertoets onderworpen worden.

Bij elke beslissing over een plan, programma of vergunning moet nagaan of een voorgenomen actie al dan niet een schadelijk effect heeft op het milieu, bekeken vanuit het watersysteem. Als de te vergunnen activiteiten of het goed te keuren plan of programma daarentegen wel een schadelijk effect kunnen veroorzaken, moet de overheid voorwaarden opleggen om dat schadelijk effect te voorkomen, te beperken, te herstellen of, wat infiltratie van hemelwater of vermindering van ruimte voor het watersysteem betreft, te compenseren. Zo het schadelijk effect betrekking heeft op de kwantiteit van het grondwater, kan slechts een vergunning worden toegestaan of een plan of programma worden goedgekeurd indien er een groot maatschappelijk belang mee gemoeid is. Indien het schadelijk effect niet voorkomen, beperkt, hersteld of gecompenseerd kan worden, moet de vergunning geweigerd worden. In het MER dienen de elementen aangereikt te worden die kunnen gebruikt worden voor deze watertoets.

Op basis van de waterbeleidsnota van de Vlaamse Regering werd het concept “vasthouden – bergen – afvoeren” ingevoerd. Dit concept houdt in dat wateroverlast niet wordt afgewenteld naar de stroomafwaarts gelegen gebieden.

Water

Stedenbouwkundige Dit besluit omvat de minimale voorschriften voor de lozing van niet- In de discipline water wordt nagegaan welke maatregelen in het kader Water


Randvoorwaarde Inhoudelijke beschrijving Bespreking relevantie Discipline verordening inzake hemelwaterputten, infiltratie- en buffervoorzieningen en gescheiden lozing van afvalwater en hemelwater.

Besluit goedgekeurd op 5 juli 2013.

verontreinigd hemelwater, afkomstig van verharde oppervlakken. Het algemeen uitgangsprincipe hierbij is dat hemelwater in eerste instantie zoveel mogelijk gebruikt wordt. In tweede instantie moet het resterende gedeelte van het hemelwater worden geïnfiltreerd of gebufferd, zodat in laatste instantie slechts een beperkt debiet vertraagd wordt afgevoerd.

van de verordening genomen dienen worden.

Wet op de bevaarbare waterlopen

Voor de bevaarbare waterlopen geldt o.a. een besluit betreffende het toekennen van vergunningen, het vaststellen en innen van retributies voor het privatieve gebruik van het openbaar domein van de waterwegen en hun aanhorigheden

De Bovenschelde is een bevaarbare waterloop (Figuur 9-9). Water

Wet op de onbevaarbare waterlopen

Basiswet van 28 december 1967 en later aangevuld door het Decreet van 21 april 1983 houdende de ruiming van onbevaarbare waterlopen.

Regelt het beheer van en werken aan de onbevaarbare waterlopen In het plangebied zijn enkele onbevaarbare waterlopen gelegen. Doorheen het plangebied stroomt de Dorpsbeek en de Molenbeek (beide geklasseerd tweede categorie), evenals enkele niet geklasseerde waterlopen (Figuur 9-9).

Water

Basiskwaliteitsnormen oppervlaktewater

Besluit van 8 december 1998 en Besluit houdende algemene en sectorale bepalingen inzake milieuhygiëne (VLAREM II) van 1 juni 1995 (laatst gewijzigd op 7 januari 2005).

Legt de kwaliteitsdoelstellingen van de waterlopen vast De waterlopen binnen het plangebieden moeten voldoen aan de kwaliteitsdoelstellingen ‘basiswaterkwaliteit’.

Water

Besluit van de Vlaamse Regering inzake de evaluatie en de beheersing van het omgevingslawaai (22 juli 2005)

Het omgevingslawaai en de hieruit voortkomende geluidshinder en schadelijke effecten dient men te vermijden, te voorkomen of te verminderen om een goede geluidskwaliteit te bewaren.

Methodiek voor de evaluatie van hinder veroorzaakt door schadelijk of ongewenst geluid. Een toetsing zal gebeuren in het plan-MER.

Geluid

Differentiatie milieukwaliteitsnormen omgevingslawaai naar omgevingskenmerken – dd. 19/09/2008, opgesteld door het dept. LNE van de

Discussietekst ter beschikking gesteld met vermelding van te hanteren richtwaarden voor spoor- en wegverkeer (door de overheid gedifferentieerde referentiewaarden genoemd)

In Vlarem II zijn momenteel nog geen criteria opgenomen omtrent toelaatbare geluidswaarden voor wegen spoorverkeerslawaai in open lucht, nabij bewoonde gebouwen. In afwezigheid daarvan, maar om toch de geluidseffecten te kunnen beheersen, wordt gebruik gemaakt van criteria voor hoofdwegen, primaire wegen, secundaire en lokale wegen uit de discussietekst.

Geluid


Randvoorwaarde Inhoudelijke beschrijving Bespreking relevantie Discipline Vlaamse Overheid

NEC–Richtlijn / Richtlijn 2001/81/EG inzake emissieplafonds

Reductiedoelstellingen voor verzuring, eutrofiëring (vermesting) en vorming van ozon vast

Richtlijn 2001/81/EG inzake nationale emissieplafonds voor bepaalde luchtverontreinigende stoffen – veelal de NEC-richtlijn genoemd – legt de lidstaten van de Europese Unie absolute emissieplafonds op voor de NOx, SO2, VOS (vluchtige organische stoffen – exclusief methaan) en NH3, waaraan vanaf 2010 moet voldaan worden.

Lucht

Richtlijn 2008/50/EG betreffende de luchtkwaliteit en schonere lucht voor Europa

Luchtkwaliteitsnormen voor SO2, NOx en NO2, PM10 en PM2.5, Pb, benzeen0

Richtlijn 2008/50/EG betreffende de luchtkwaliteit en schonere lucht voor Europa legt de lidstaten bovendien luchtkwaliteitsnormen op voor SO2, NOx en NO2, PM10 en PM2.5, Pb, benzeen, CO (koolstofmonoxide) en O3. De lidstaten dienen de feitelijke concentraties van deze vervuilende stoffen doorlopend te toetsen aan grenswaarden (SO2, NO2 en NOx, PM10, PM2.5, lood, CO, benzeen) en streefwaarden (PM2.5 en O3).

Lucht

Natuurdecreet (21 oktober 1997) en uitvoeringsbesluiten

Regelt de bescherming, ontwikkeling, beheer en herstel van de natuur en de natuurlijke milieus. Van groot belang is de afbakening van de VEN- (Vlaams Ecologisch Netwerk) en IVON-gebieden (Integraal Verwevings- en Ondersteunend Netwerk).

Het Vlaams Ecologisch Netwerk (VEN) is een selectie van waardevolle en gevoelige natuurgebieden in Vlaanderen. Het zijn gebieden waar natuurbehoud en natuurontwikkeling op de eerste plaats moeten komen om de Vlaamse natuur duurzaam in stand te kunnen houden.

Algemene bepalingen uit het Natuurdecreet, met onder meer het stand-still beginsel en de zorgplicht zijn van toepassing.

Het plangebied grenst (weliswaar gescheiden door de Schelde) aan het VEN-gebied ‘De West-Vlaamse Scheldevallei’.

Fauna en Flora

Vogel-, Habitatrichtlijn- en Ramsargebieden

Behandelt de afbakening van speciale beschermingszones (SBZ) inzake het behoud van de vogelstand, de natuurlijke habitats en wilde flora en fauna en de waterrijke gebieden (wetlands).

Het plangebied is niet gelegen in of nabij speciale beschermingszones (SBZ) of Ramsargebied.

Fauna en Flora

Vlaamse natuurreservaten / Erkende natuurreservaten

Natuurreservaten zijn gebieden die van belang zijn voor het behoud en de ontwikkeling van natuur, aangewezen of erkend door de Vlaamse Regering.

Het plangebied is niet gelegen in of nabij een natuurreservaat. Fauna en Flora

Vegetatiebesluit Regelt onder meer de voorwaarden voor het wijzigen van vegetatie en kleine landschapselementen

Indien het wijzigen van volgende kleine landschapselementen en vegetaties onvermijdelijk is, dienen de bepalingen van het vegetatiebesluit gevolgd te worden:

holle wegen; graften; bronnen; historisch permanent grasland en poelen gelegen in groen-,

park-, buffer-, en bosgebieden; vennen en heiden; moerassen en waterrijke gebieden;

Fauna en Flora



duinvegetaties.

Besluit van de Vlaamse Regering met betrekking tot soortenbescherming en soortenbeheer (15 mei 2009)

Regelt de bescherming van zoogdieren, vogels, reptielen, amfibieën, ongewervelde dieren, planten, korstmossen en zwammen. Besluit moet een bijdrage leveren tot het stoppen van de achteruitgang van de biodiversiteit in Vlaanderen.

De soorten die voorkomen in het plangebied en waarop het besluit van toepassing is, dienen beschermd te worden (zie discipline fauna en flora).

Fauna en Flora

Bosdecreet Decreet dat het verstandig en duurzaam gebruik en beheer van de Vlaamse bossen regelt. Zo bepaalt het onder andere de ontbossing en compensatieregeling.

Het bos dat voorkomt in het plangebied en waarop het besluit van toepassing is, dient beschermd te worden (zie discipline fauna en flora).

Fauna en Flora

Onroerend-erfgoeddecreet (12 juli 2013)

Het decreet regelt het onroerend-erfgoedbeleid van de Vlaamse overheid en vervangt de afzonderlijke decreten m.b.t monumenten, landschappen en archeologie. Op 16 mei 2014 werd het uitvoeringsbesluit goedgekeurd. Het trad in werking op 1 januari 2015, met uitzondering van een aantal artikelen o.m. m.b.t. handhaving en de opmaak van beheerplannen.

Het plangebied overlapt niet met beschermde landschappen, stads- of dorpsgezichten. Evenmin zijn er beschermde monumenten gelegen in het plangebied.

In en nabij het plangebied komen enkele gekende archeologische vindplaatsen voor (Figuur 9-24).

Landschap, Bouwkundig Erfgoed en Archeologie

Zevende Milieuactieprogramma 2012-2020 “Goed leven binnen de grenzen van onze planeet”

Het Zevende Milieuactieprogramma vormt voor de periode 2012-2020 de leidraad voor het milieubeleid in de EU.

Het zevende Milieuactieprogramma van de EU vraagt om acties ter bescherming van de burgers tegen milieu gerelateerde druk en risico’s voor de volksgezondheid en het welzijn. Ook het verbeteren van de duurzaamheid van steden werd opgenomen als doelstelling. Volgens het Pact 2020 moet Vlaanderen tegen 2020 de vergelijking met de Europese economische topregio’s aankunnen voor wat betreft geluidshinder. Het aantal potentieel ernstig gehinderde door geluidsoverlast door verkeer moet met 15% dalen. Tenslotte dient Vlaanderen op diverse aspecten van de levenskwaliteit bij de beste landen van Europa te scoren. Dat moet onder meer blijken uit een hoge globale tevredenheid met de eigen leefsituatie.


Vlaams Milieubeleidsplan MINA plan 5 (2016 - 2020)

Het gewestelijk milieubeleidsplan wordt opgesteld met het oog op de bescherming en het beheer van het milieu.

Geeft de doelstellingen, acties, doelgroepen en timing voor het milieubeleid weer. Het plan is opgebouwd vanuit 12 milieuthema’s

Het beleid rond Milieu en Gezondheid in Vlaanderen is een onderdeel van het Milieubeleidsplan. Relevante thema’s voor het studiegebied zijn: ‘lucht’, ‘biodiversiteit’ en ‘lokale leefkwaliteit’.


Provinciaal Milieubeleidsplan Oost-Vlaanderen

Geeft in grote lijnen aan wat het provinciebestuur wil bereiken op het vlak van leefmilieu, hoe ze dat willen doen, wat daarbij belangrijk is en met welke middelen.

Acties en aandachtspunten in het kader van het thema “geluidshinder”

Acties en aandachtspunten in het kader van het thema “luchtverontreiniging”

Acties en aandachtspunten verbonden met het thema “ruimte voor water”, o.m. duurzaam en gedifferentieerd waterlopenbeheer, duurzaam sedimentbeheer en duurzame waterbeheersingswerken en “integraal waterbeleid”

Acties en aandachtspunten in het kader van het thema ‘Natuur’




Gemeentelijk Milieubeleidsplan Kluisbergen (13 juni 2005)

Legt vast wat het gemeentebestuur voor een bepaalde periode wil bereiken op het vlak van leefmilieu, hoe ze dat wil doen, wat daarbij belangrijk is en met welke middelen.

Binnen het onderzoek naar milieueffecten voor de verschillende disciplines zal rekening gehouden worden met de in het gemeentelijk milieubeleidsplan vooropgestelde principes en thema’s.


Klimaatactieplan Naar een klimaatgezond Oost-Vlaanderen (2 september 2015

De provincie Oost-Vlaanderen wil tegen 2050 klimaatgezond zijn. Dit wil zeggen klimaatneutraal én klimaatbestendig.

De vijf speerpunten van het actieplan zijn:

Naar een zelfvoorzienende provincie op vlak van energie (ZVP)

Naar een (klimaat)gezonde en aangename woonomgeving (KGW)

Naar een klimaatbestendig landschap (KBL) Naar een slimme mobiliteit (SMO) Naar een toekomstgerichte economie ‘Waar klimaat

werkt’(TEC)


Bekkenbestuur, bekkensecretariaat en de bekkenraad.

Elk rivierbekken, in de eerste plaats aangeduid door de Vlaamse Regering, wordt aan een integrale bekkenplanning onderworpen die betrekking heeft op de waterkwaliteit, de waterkwantiteit en het natuur- en landschapsbehoud van de oppervlaktewateren. Deze bekkenplanning maakt deel uit van de gewestelijke algemene milieubeleidsplanning.

Het plangebied is gelegen in het Boven-Scheldebekken. In het bekkenspecifiek deel Bovenscheldebekken 2016-2021 van het stroomgebiedsbeheerplan voor de Schelde 2016-2021 is een visie, een actie- en maatregelenprogramma uitgewerkt (vastgesteld door de Vlaamse Regering op 18 december 2015).

Voor de Bovenschelde zijn ter hoogte van het plangebied volgende acties vermeld:

actie 8A_C_484: Wegwerken van vismigratieknelpunten - Bovenscheldebekken - Kerkhove visnevengeul

actie 6_I_069: Uitvoering van het Stuwprogramma Bovenschelde

Water

Waterbeleidsnota De waterbeleidsnota geeft de visie van de Vlaamse regering op integraal waterbeleid weer via vijf krachtlijnen. Deze nota vormde het uitgangspunt bij de opstelling van bekkenbeheersplannen en stroomgebiedbeheersplannen.

Relevant met betrekking tot het gronden oppervlaktewater in het studiegebied

Water

Mobiliteitsplan Vlaanderen: Naar een duurzame mobiliteit in Vlaanderen en beleidsvoornemens

Bepaalt het Vlaamse mobiliteitsbeleid voor de komende jaren. Het plan tracht de bereikbaarheid van steden en dorpen te garanderen, iedereen gelijkwaardige toegang tot mobiliteit te geven, de verkeersveiligheid te vergroten, een leefbare mobiliteit te realiseren en de milieuvervuiling terug te dringen.

Dit plan vormt een algemeen kader voor het mobiliteitsbeleid en duurzame mobiliteit in Vlaanderen. Hierbij worden doelstellingen en beleidsvoornemens inzake verkeersveiligheid geformuleerd.

Mobiliteit

Gemeentelijk mobiliteitsplan Kluisbergen

(definitief vastgesteld door de

Vormt het gemeentelijk mobiliteitsbeleid voor de komende jaren. De relevante acties / projecten uit het mobiliteitsplan zullen worden meegenomen in de discipline Mens –Mobiliteit.

Mobiliteit


Randvoorwaarde Inhoudelijke beschrijving Bespreking relevantie Discipline gemeenteraad op 27 november 2014)

Vlaams Klimaatbeleidsplan (VKBP)

Omvat maatregelen die een surplus aan emissiereductie betekenen ten opzichte van het huidige beleid en heeft betrekking op alle broeikasgassen uit het Kyotoprotocol

Doelstellingen emissie Lucht

Europees beleidspakket voor schone lucht (18 december 2013)

Op 18 december 2013 stelde de Europese Commissie een beleidspakket voor schone lucht vast bestaande uit

(1) een nieuw programma “Schone lucht voor Europa” metmaatregelen om ervoor te zorgen dat de bestaande doelstellingen opkorte termijn worden gehaald en met nieuwe doelstellingen inzakeluchtkwaliteit voor de periode tot 2030;

(2) een voorstel tot intrekking en vervanging van de huidige regelinginzake de jaarlijkse maximumwaarden voor nationale emissies vanluchtverontreinigende stoffen en tot wijziging van Richtlijn 2003/35/EG.Dit voorstel bevat striktere nationale emissieplafonds voor SO2, NOx,NMVOC, NH3, PM2.5 en CH4;

(3) een voorstel voor een nieuwe richtlijn voor de reductie vanverontreiniging afkomstig van middelgrote stookinstallaties, zoalselektriciteitscentrales voor wijken of grote gebouwen, en kleineindustriële installaties.

De opgenomen parameters zijn relevant voor voorliggend plan-MER. Lucht

Nationaal Actieplan voor Milieu en Gezondheid (NEHAP)

Dit actieplan dient als beoordelingskader voor het denkwerk rond het nemen van beslissingen over milieu en gezondheid

In uitvoering van een verbintenis aangegaan op de derde Ministeriële Conferentie over Milieu en Gezondheid in 1999 in Londen hebben de Belgische federale overheid, de gewesten en de gemeenschappen samen een Nationaal Actieplan voor Milieu en Gezondheid opgemaakt. Dit actieplan dient als beoordelingskader voor het denkwerk rond het nemen van beslissingen over milieugezondheid. Milieugezondheid omvat de aspecten van de menselijke gezondheid, inclusief de kwaliteit van het leven, dat door fysieke, biologische, sociale en psychosociale factoren van het milieu wordt bepaald. Om de 5 jaar dient overeenkomstig de internationale afspraken een nieuw NEHAP te worden opgesteld.

Mens


Figuur 5-3 Gewenste ruimtelijke structuur (GRS)


Figuur 5-4 Gewestplan


6. PLANBESCHRIJVING

6.1 Doelstellingen site voormalige elektriciteitscentrale Electrabel

De site van de voormalige elektriciteitscentrale van Ruien heeft een grote symbolische en historische waarde. De initiatiefnemer van dit plan (de provincie Oost-Vlaanderen), de POM Oost-Vlaanderen, de gemeente Kluisbergen, de belangrijkste eigenaars (NV Herpelgem en Martens Democom), departement Mobiliteit en Openbare Werken en Waterwegen en Zeekanaal werken samen om deze site om te vormen tot een nieuw economisch, duurzaam en kwalitatief project. Bij de ontwikkeling wordt getracht een maatschappelijke meerwaarde te creëren en gestreefd naar een ontwikkeling waarbij klimaatneutraliteit, alternatieve mobiliteit (bv. watertransport) en de samenhang met zowel de omgeving als het bedrijventerrein centraal staan.

Onderstaande doelstellingen zijn van toepassing op de site van de voormalige elektriciteitscentrale, het gebied van 79 ha dat een nieuwe ontwikkeling dient te krijgen:

1) De site heeft intrinsiek 2 grote troeven: de omvang van de site (79 ha) en de nabijheid van de Schelde die een wenselijk alternatief biedt voor wegvervoer. De initiatiefnemer wil maximaal gebruik maken van die kwaliteiten. Gezien de ligging wil de initiatiefnemer maximaal inzetten op watergebonden bedrijvigheid/vervoer via het water.

2) Het gebied kan bereikt worden via een nieuw aan te leggen ontsluitingsweg die rechtstreeks aantakt op de N8. Deze weg mag niet de functie van een ringweg rond Berchem vervullen.

3) Er wordt maximaal ingezet op alternatieve vormen van mobiliteit om het autogebruik van en naar de site zo veel mogelijk te beperken.

4) Als de bestaande woningen een woonfunctie behouden dienen dit bedrijfswoningen te zijn.

5) De site wordt bekeken in samenhang met de rest van het bestaande bedrijventerrein en zelfs met de omgeving errond.

6) Het bedrijventerrein van Ruien beslaat 135 ha, waarvan 79 ha ingenomen wordt door de site van Ruien. Bij de ontwikkeling van de site van Ruien wordt ernaar gestreefd dat er 1 beheerder is die het terrein ontwikkelt en beheert.

7) De aanwezige infrastructuur, namelijk het transfostation en de gasleiding verhogen het potentieel om aan energieproductie te doen op de site. Daarbij kan het gaan om energievoorziening van het bedrijventerrein zelf of om op het net te plaatsen.

8) Wat betreft klimaatneutraliteit ligt het ambitieniveau heel hoog: het volledige gebied wordt CO2-neutraal, wat wil zeggen dat de activiteiten die dit gebied genereert niet negatief bijdraagt aan de klimaatsverandering. Daarnaast is het gebied ook adaptief aan veranderingen waar de site nu al mee kampt en waar de site in de toekomst nog meer mee zal geconfronteerd worden (zoals biodiversiteitsverlies, hittegolven, overstromingen, …). De initiatiefnemer vindt het belangrijk dat dit vertaald wordt in certificaten.

9) Gelet op de huidige planologische bestemming is een economische ontwikkeling gebaseerd op de grootte en de ligging van het gebied het meest aangewezen. Hierbij houdt de initiatiefnemer rekening met de aanwezige natuur, de landschappelijke context en de leefkwaliteit van de omliggende dorpen.

10) De hele ontwikkeling moet financieel haalbaar zijn, wat inhoudt dat de verkoop van de ter beschikking gestelde percelen aan marktwaarde voldoende moet zijn om alle

Tractebel 6 Planbeschrijving 37

kosten (aankoop, sanering, aanleg ontsluitingsinfrastructuur en gemeenschappelijke delen, financiële en werkingskosten, … niet limitatieve opsomming) te dekken.

RUP’s kunnen zoals hoger beschreven enkel opgemaakt worden door het Vlaams Gewest, de provincies of de gemeentes, afhankelijk van het onderwerk van het RUP en het bevoegdheidsniveau. Enkel de provincie Oost-Vlaanderen kan initiatiefnemer zijn van voorliggend ruimtelijk uitvoeringsplan, gezien het plan handelt over een specifiek economisch knooppunt, gaat over regionale bedrijventerreinen (zowel in het verleden als in de toekomst) en een groot gebied betreft met een strategische betekenis voor verschillende sectoren zoals natuur, milieu, economie,… met een regionale impact.

6.2 Inrichtingsalternatieven

6.2.1 Algemeen

Om de kern van Berchem te ontlasten wordt een nieuwe omleidingsweg rond de kern van Berchem voorzien tussen de Molenstraat en de N8. Afhankelijk van het planalternatief kan de inplanting hiervan iets verschillen.

Langs de Schelde wordt een continu fietspad voorzien.

De niet ontwikkelbare zone ter hoogte van de ijzeraardestort waar natuurontwikkeling heeft plaatsgevonden zal beperkt toegankelijk worden gemaakt voor het publiek.

6.2.2 Alternatief 1: Ontwikkeling van één groot bedrijf in een aaneengesloten bos

Binnen planalternatief 1 wordt een grootschalige ontwikkeling van één of meer geclusterde bedrijven ingepast in een landschappelijke omgeving. Centraal in het plan, op de verharde zone van de voormalige elektriciteitscentrale, wordt een aaneengesloten ontwikkelingszone van 20 hectare voorzien. Hiervoor worden twee varianten beschouwd, de ontwikkeling van:

een grootschalig serre complex, dat omringd wordt door verschillende satellieten(zoals de lokale productie van warmte, opslag zaden & vloeistoffen, spin-offbedrijven, labo, onderzoek, kantoren) die in dienst staan van het serre complex, of;

(een clustering van) eerstelijns watergebonden bedrijvigheid3.

De ontwikkelingszone sluit rechtstreeks aan op de Schelde en kan via de kade gebruik maken van de laad- en losinfrastructuur. In het zuiden wordt 1 centrale toegang tot de ontwikkelingszone voorzien die aansluit op de Molenstraat.

3 Het onderscheid tussen eerstelijns, tweedelijns en derdelijns watergebonden bedrijven (POM Vlaanderen):

Eerstelijns watergebonden bedrijven bevinden zich langs de waterweg zelf en hebben er een overslaginstallatie (kaaimuur of steiger, al dan niet uitgerust met kranen of zuigers, pomp met pijpleiding,…). Het is een overslagbedrijf of een productiebedrijf dat grondstoffen of producten aanvoert en eventueel ook afvoert via de waterweg.

Tweedelijns watergebonden bedrijven bevinden zich niet langs de waterweg zelf maar op een korte afstand daarvan en kunnen beroep doen op een overslaginstallatie aan de waterweg (kaaimuur, al dan niet uitgerust met kranen of zuigers, pomp met pijpleiding,…) en beschikken bij voorkeur over een intern transportsysteem vanuit het bedrijf naar de kaai (pijpleiding, transportband, aanvoerweg,…).

Derdelijns watergebonden bedrijven zijn verder van de waterweg gelegen. Zij maken gebruik van een overslagterminal of distributieplatform aan het water. Gecombineerd vervoer van meerdere bedrijven in eenzelfde bedrijventerrein kan hiervoor stimulerend werken.


Er kan een directe link ontstaan met het bestaande transformatorstation van Elia4 voor de afname van energie. Binnen het plangebied kan ook een biomassacentrale voorzien worden, waarbij biomassa gerecupereerd wordt uit het onderhoud van het ruimer landschap (bv. uit beheer houtkanten en bosbeheer). Ook synergiën met bedrijven zijn denkbaar waarbij restproducten van omringende olieslagerijen (bv. Scaldis) gerecupereerd worden voor de productie van energie.

De omliggende ruimte rond de ontwikkelingszone zal bebost worden. Deze bebossing zorgt niet alleen voor een buffer naar het omringend landschap, maar kan ook ingezet worden voor waterbuffering en vormen van innoverende boslandbouw. Het bos kan voorzien in biomassa voor de lokale productie van energie, maar kan ook ingezet worden als zone voor boscompensatie van grootschalige projecten in de ruime omgeving. De bestaande vijvers kunnen ingezet worden voor waterrecuperatie.

Figuur 6-1 Inrichtingsconcept alternatief 1

6.2.3 Alternatief 2: Ontwikkeling van programmatische clusters in een parkachtige omgeving

Binnen planalternatief 2 worden een aantal programmatische clusters ingepast in een landschappelijke omgeving. Hierbij wordt uitgegaan van de ontwikkeling van een 5-tal clusters rond verschillende thema’s:

een cluster rond grootschalige bedrijvigheid. In deze cluster worden een reeks grootschalige watergebonden bedrijven samen gebracht die gebruik maken van collectieve infrastructuren op maat van de bedrijven; zoals een gedeelde laad- en loskade, gemeenschappelijke kantoren en gemeenschappelijke parkeervoorzieningen. De lay-out van deze bedrijvencluster wordt afgestemd op deze gemeenschappelijke voorzieningen.

4 Dit transformatorstation is los van de ontwikkeling van de site Ruien operationeel.


een cluster voor de productie van energie. Rond het bestaande transformatorstation van Elia wordt ruimte gereserveerd voor voorzieningen voor de productie van energie (op grote schaal).

een compact bedrijfsverzamelgebouw voor regionale bedrijvigheid. Een bedrijfsverzamelgebouw vormt een alternatief voor de uiteengelegde en ruimte verslindende klassieke modellen waar elk bedrijf een eigen kavel bezet. Bij de realisatie van een dergelijke structuur wordt actief onderzocht hoe deze bijzonder kan zijn en zich kan onderscheiden ten opzichte van andere bedrijventerreinen. Dit kan door bv. gebruik te maken van restwarmte van andere bedrijfsprocessen en deze in te zetten voor de verwarming van de gebouwen.

een cluster rond toerisme. Deze cluster wordt gekoppeld aan de voormalige spoorlijn 85 en speelt in op de fietsinfrastructuur. Het bestaat uit een hotel waar groepen kunnen ontvangen worden en enkele kleinschalige recreatieve voorzieningen zoals een publieke parking. De cluster vormt een instappunt in het omringend landschap.

de bestaande cluster rond betoncentrale Van Maercke. Hier wordt ruimte gereserveerd voor de uitbreiding van de bedrijvencluster rond Van Maercke.

De ruimte tussen de verschillende clusters wordt ingericht als een parkachtige omgeving (park met paden/extensieve landschappelijke inrichting), met ruimte voor waterbuffering. Deze ruimte sluit aan op de bestaande groenstructuren. Binnen het plangebied kunnen de bestaande landbouwpercelen behouden blijven.

De ontwikkeling van de clusters kan gefaseerd gebeuren, waardoor een flexibele invulling ontstaat. Wel zal per cluster moeten worden bepaald hoe omgegaan kan worden met de veranderende realiteit van vraag en aanbod.



6.2.4 Alternatief 3: Ontwikkeling van een gedeelde infrastructuur in een gemeenschappelijke ruimte

Binnen planalternatief 3 wordt een gedeelde infrastructuur ontwikkeld in een duidelijk herkenbare gemeenschappelijke ruimte. De gedeelde infrastructuur vormt een centrale figuur in het plangebied. De figuur spant zich op tussen de nieuw aan te leggen ontsluitingsweg waar het een duidelijk adres vormt aan de openbare weg en het bestaande transformatorstation van Elia. Dwars op deze figuur ontstaan twee verbindingen; één collectieve ruimte naar de kade aan de Schelde en één verbinding voor de zwakke weggebruiker die aansluiting zoekt naar de voormalige spoorlijn 85. Binnen deze centrale figuur is plaats voor gemeenschappelijke voorzieningen, zoals gedeelde parkeervoorzieningen, ruimte voor waterinfiltratie, een fietspad met bijhorende fietsenstallingen, ruimte voor windmolens en meer. Deze centrale ruimte bepaalt het gezicht van de site.

Rond de centrale figuur worden drie verschillende type bedrijven ingepast: een type grootschalige bedrijven rond eerste en tweede lijn watergebonden

activiteiten, tussen de centrale figuur en de Schelde, waarbij de bedrijvenconcessies verwerven om rechtstreeks activiteiten uit te voeren in relatie met deSchelde. De dwarse ontwikkeling in loten laat toe om de kavels uit te geven volgenseen faseringsmodel en volgens de bestaande structuur van het terrein. Debestaande structuren (hallen, de kolenbak en de voormalige vijver) vormenonderleggers om kavelstructuren uit te zetten. Eén van de kavels wordt ingericht meteen collectieve doorsteek waarrond kleinere bedrijven zich kunnen organiseren, debedrijven in derde lijn kunnen ook gebruik maken van deze gedeelde infrastructuurom watergebonden activiteiten uit te voeren.

een type bedrijven rond derde lijn watergebonden bedrijvigheid. Tussen deMolenstraat en de centrale figuur worden kleinere bedrijven voorzien met eenbeperkte footprint, het overgrote deel van de ruimte wordt niet bebouwd envergroend, zo ontstaat een buffer naar het omringend landschap. De verharderuimte van de bedrijven wordt gekoppeld aan de voorzijde, aan de kant van decentrale figuur.

ruimte voor de productie van energie op grote schaal. Voorzieningen voorverschillende vormen van energieopwekking in combinatie met windturbines binnende centrale figuur.



6.2.5 Alternatief 4: Maximale economische ontwikkeling

Voor planalternatief 4 is een ontwerp bestemmingsplan opgemaakt. Dit alternatief gaat uit van een maximale economische ontwikkeling van de site; enkel het ijzeraardestort wordt niet ontwikkeld voor economische doeleinden. De volgende bestemmingen worden voorzien (Figuur 6-4):

Zone voor los- en laadfaciliteiten voor de watergebonden bedrijven. Deze zone bevindt zich langs de noordkant van het gebied en paalt aan de Schelde. Ze wordt uitgebouwd als overslagzone voor bediening van de watergebonden bedrijven. De bestaande los- en laadconstructies dienen, voor zover noodzakelijk, aangepast en kunnen worden uitgebreid.

Zone voor watergebonden bedrijven. Deze zone bevindt zich langs de noordkant van het gebied en paalt aan de Schelde en aan de zone voor de laad- en losactiviteiten. Er kunnen watergebonden productie-, assemblage-, verwerkings-, en handlingsactiviteiten van alle aard terecht. De zone is onderverdeeld in twee delen op basis van de nood aan oppervlakte en de intensiteit van het gebruik van de Schelde als transportmodus. Hoe groter deze laatste indicator, hoe meer de bedrijven in het eerste deel zullen worden ondergebracht. De (zo beperkt als mogelijk) niet gebruikte terreindelen zijn aan te leggen met groenelementen. De afvoer naar de riolering of grachten moet vertraagd worden. De ontsluitingen op de weginfrastructuur kunnen naargelang de perceelsconfiguratie worden voorzien, aansluitend aan de hoofdontsluiting. Hoe wenselijk ook, door de verwachte grootte van de ter beschikking te stellen percelen is de mogelijkheid tot gemeenschappelijke voorzieningen wellicht beperkt. Toch dienen deze minstens overwogen, waarbij zowel de parkeerplaatsen als de waterhuishouding in het vizier komen.

Zone voor ondersteunende activiteiten. Deze zone bevindt zich langs de zuidkant van het gebied. De er op te realiseren activiteiten zijn hetzij afgeleide watergebonden activiteiten (tweede en derdelijns) hetzij vervolgactiviteiten van de watergebonden bedrijven, hetzij ondersteunend en toeleverend. Er wordt, voor zover


de veiligheidsvoorschriften het toelaten, in toepassing van het algemeen principe van het zuinig ruimtegebruik, gekoppelde bebouwing opgelegd. Er dient absoluut gekozen voor het aanleggen van gemeenschappelijke voorzieningen (parkeergelegenheid, regenwaterbuffer, …).

Zone voor openbaar nut. Deze zone omvat de bestaande vijver en gebouwen ter hoogte van het rond punt met de Avelgemstraat en kan de gemeenschappelijke functies voor de op de site gevestigde bedrijven opvangen. Ze kan ook een deels publieke functie hebben, waarbij recreatie niet wordt uitgesloten.

Nieuwe ontsluitingsweg. Hoewel maximaal wordt ingezet op de aan- en afvoer van grondstoffen en producten langsheen de Schelde blijft een uitbreiding van het bestaande wegennet noodzakelijk. Opdat daarbij de bestaande woonstraten maximaal zouden gevrijwaard worden, is ervoor geopteerd de wegenis door te trekken in de site zodat geen verkeer vanuit de zone naar de Molenstraat moet worden afgeleid. Aldus zal deze ontsluiting aan de Scheldebrug rechtstreeks aansluiten op de N8 en de N36 zodat het (vracht)verkeer van en naar het gebied de dorpskern van Berchem kan ontwijken, net als het zware verkeer veroorzaakt door de in Ruien zelf gevestigde bedrijven.

Groenbuffers. Ter bescherming van de woon- en leefkwaliteit van de omgeving worden langsheen de Avelgem- en de Molenstraat groenbuffers aangelegd. Deze kunnen niet door toegangswegen worden verbroken. Maar doch kunnen wel worden gebruikt voor het realiseren van zachte verbindingen.

Groenzones. Deze omvatten het bestaande rietveld, het als buffer ingerichte ijzeraardestort en een zone voor natuurlijke vegetatie.

Woonzone. Langs de Molenstraat wordt aansluitend bij een bestaand woonlint een beperkte woonmogelijkheid voorzien.

Figuur 6-4 Concept RUP alternatief 4


6.2.6 Voorkeursalternatief

Op basis van ondermeer de milieubeoordeling van de vier planalternatieven in het plan-MER zal een voorkeursalternatief worden geformuleerd dat vertaald zal worden in een voorontwerp PRUP. Dit zal samengesteld zijn uit de onderzochte planonderdelen van de hierboven beschreven planalternatieven. Het voorontwerp PRUP zal vervolgens eveneens worden beoordeeld op zijn milieueffecten in het plan-MER.


7. INGREEP-EFFECTANALYSE

Uitgaande van de ingrepen en een eerste afbakening van de karakteristieken van het milieu in het studiegebied kunnen potentiële milieueffecten afgeleid worden. Het al dan niet effectief voorkomen en de mate en ernst waarmee de opgesomde effecten voorkomen zal verder in het MER worden bekeken.

Er kunnen effecten verwacht worden op de bodem, het watersysteem, het lucht-, geluids- en lichtklimaat, de fauna en flora, het landschap, het bouwkundig en archeologisch erfgoed en de mens.

De uitvoeringsfase is een tijdelijke ingreep die echter permanente effecten kan genereren. In het MER zullen deze permanente effecten en de effecten die differentiërend kunnen zijn ten aanzien van de afweging van de alternatieven onderzocht worden. Eens de inrichtingswerken voltooid zijn volgt een permanente periode van gebruik (werking industrieterrein).

In Tabel 7-1 wordt het algemeen ingreep-effectenschema voor de inrichting en exploitatie weergegeven. Hierbij wordt getracht een overzicht te geven van alle ingrepen die mogelijk permanente effecten genereren. De effectieve toedracht van de effecten zal in het plan-MER geëvalueerd worden. Dit overzicht dient als leidraad voor de verschillende disciplines om de effecten concreet uit te werken en te evalueren op basis van discipline-eigen criteria.

Tabel 7-1 Ingreep-effectenschema

Deelingrepen

Bo

de

m

Wa

ter

Men

s -

Mo

bil

itei

t

Ge

luid

en

tri

llin

ge

n

Lu

ch

t

Fa

un

a e

n f

lora

La

nd

sc

ha

p,

bo

uw

kun

dig

e

rfg

oed

en

arc

he

olo

gie

Me

ns

- R

uim

te

Inrichtingsfase

Rooien van vegetatie X X X X

Grondwerken X X

Aanleg ontsluitingswegen, aanleg nutsleidingen

X X X X X

Oprichting van gebouwen en verhardingen

X X X X X

Exploitatiefase

Functioneren van het bedrijventerrein

X X X X X X

Tractebel 8 Algemene afbakening van het studiegebied, de referentiesituatie en de geplande toestand 45

8. ALGEMENE AFBAKENING VAN HET STUDIEGEBIED, DE REFERENTIESITUATIE EN DE GEPLANDE TOESTAND

8.1 Studiegebied

Effecten ten gevolge van een plan manifesteren zich doorgaans in een groter gebied dan het plangebied. Dit wordt het studiegebied genoemd. De afbakening van het studiegebied wordt bepaald door het invloedsgebied waarbinnen effecten optreden. Dit kan per discipline en zelfs per effect verschillend zijn. Het studiegebied wordt globaal gedefinieerd als het plangebied met inbegrip van het invloedsgebied.

Per discipline kan het studiegebied als volgt worden gedefinieerd:

Bodem: naast het plangebied wordt het studiegebied bepaald door de invloedszone van eventuele bemalingswerken.

Water: alle grond- oppervlaktewateren die rechtstreeks of onrechtstreeks door het plan worden beïnvloed, behoren tot het studiegebied.

Geluid en trillingen: het studiegebied voor de discipline geluid wordt in de eerste plaats bepaald door het plangebied en de omliggende zone. De omliggende zone bepaalt de reikwijdte van het studiegebied en strekt zich minstens uit tot de geluidscontour die de punten verbindt met geluidsbelasting gelijk aan de richtwaarde van vigerende wetgeving en/of normering. Daarnaast behoort ook de invloedsfeer van het gewijzigde geluidsklimaat afkomstig van verkeer tot het studiegebied.

Lucht: het studiegebied strekt zich minstens uit tot de reikwijdte van emissies gelijk aan de richtwaarde van vigerende wetgeving en/of normering.

Fauna en flora: het studiegebied omvat alle gebieden met natuurlijke potenties die beïnvloed kunnen worden door het plan. Deze beïnvloeding beperkt zich niet tot de locaties van de ingrepen zelf. Vooral ten gevolge van de vastgestelde secundaire effecten op water, lucht en geluid zal het studiegebied zo nodig uitgebreid worden. De precieze afbakening van het effectgebied zal tijdens de opmaak van het MER nader vorm krijgen.

Landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie: De begrenzing omvat niet enkel de gebieden die rechtstreeks betrokken zijn met het plan, maar houdt tevens rekening met de visuele impact van het plan. De begrenzing omvat alle relevante landschappelijke waarden en lijnt het gebied af waarbinnen het plan een visuele impact kan uitoefenen. De afbakening zal verder worden verfijnd in functie van de kenmerken van het plan en de omgeving.

Mens: het studiegebied omvat de menselijke populaties die enige invloed kunnen ondervinden van de voorgenomen activiteit, op korte of lange termijn. Dit impliceert dat het studiegebied minstens ruimtelijk is uitgebreid tot het grootste van alle studiegebieden besproken onder de andere disciplines in dit MER.

Er worden geen effecten verwacht worden in het Waals gewest. Inzake bemaling (bodem, water en fauna en flora) beperkt de invloedsfeer zich tot het onmiddellijk aangrenzende omgeving. De geluidscontouren (geluid en trillingen) reiken eveneens niet tot aan de gewestgrenzen. Idem met betrekking tot de visueel impact. Er worden geen effecten verwacht inzake de invloed van het menselijk gebruik op het plangebied die reiken tot de gewestgrens. De ontsluiting is gericht op hogere wegennet dat zich in het noordoosten bevindt en het waterwegennet.


8.2 Referentiesituatie en geplande toestand

Voor de beschrijving van de referentiesituatie wordt uitgegaan van de huidige toestand van het studiegebied (situatie 2016). Per discipline zullen de huidige milieukarakteristieken aangegeven worden, op basis van bestaande onderzoeken, literatuurgegevens en terreinverkenningen. De referentiesituatie zal worden aangevuld met een beschrijving van de gevolgen van al de genomen beslissingen waarvan wordt verwacht dat ze uitgevoerd zullen zijn vooraleer het voorgenomen plan afgerond is (2020, zie §8.3).

Voor de beschrijving van de te verwachten milieueffecten (= geplande toestand) in het studiegebied zal steeds vergeleken worden met de toestand van het milieu in de referentiesituatie.

8.3 Gestuurde ontwikkelingen

In deze paragraaf worden de al genomen beslissingen waarvan verwacht wordt dat ze uitgevoerd zullen zijn vooraleer het voorgenomen plan gerealiseerd wordt beschreven, zoals de ontwikkelingen ten gevolge van ruimtelijke beleidsplannen en regelgeving.

8.3.1 Optimalisatie hoofdwaterwegennetwerk

Op dit ogenblik zijn er verschillende ingrepen gepland of in onderzoek door de waterwegbeheerder, Waterwegen en Zeekanaal. Deze ingrepen optimaliseren het transport over de Schelde ter hoogte van het plangebied.

Op hoger niveau wordt de bevaarbaarheid en de verbindingen met het hoofdwaterwegennetwerk geoptimaliseerd, zoals de aanpassingen van de sluizen op de Bovenschelde en de verbreding van het kanaal Bossuit-Kortrijk. Deze hebben tot gevolg dat de site nog beter ontsloten zal worden voor transport over water.

In de onmiddellijke omgeving van het plangebied is de vernieuwing van de sluis van Kerkhove gepland. De verouderde sluis zal, samen met andere oudere sluizen te Asper en Oudenaarde, vernieuwd worden. Er zijn nog geen bijkomende gegevens over deze ingreep gekend, maar er kan aangenomen worden dat deze voor een snellere en comfortabelere vaarbeweging lans de Schelde zullen zorgen. Dit zal eveneens de ontsluiting van het plangebied over het water ten goede komen.

Als laatste worden er ter hoogte van het plangebied aanpassingen van de kades gepland, dit met het oog op het ontsluiten van het plangebied. Er zijn echter nog geen nadere gegevens gekend.

Tractebel 9 Methodologie beschrijving referentiesituatie, effectvoorspelling en –beoordeling 47

9. METHODOLOGIE BESCHRIJVING REFERENTIESITUATIE, EFFECTVOORSPELLING EN –BEOORDELING

9.1 Algemeen

De wijze waarop de milieueffectbeoordeling zal plaatsvinden op het niveau van de individuele disciplines, zal gebeuren conform de bepalingen van de MER-decreten van 18/12/2002, 22/04/2005 en 27/04/2007 en het uitvoeringsbesluit van 10/12/2004. Er wordt rekening gehouden met de richtlijnen(boeken) die de Dienst Mer ter beschikking stelt.

Het plan-MER wordt, zoals hoger beschreven, in twee uitvoeringsfasen opgemaakt. In de eerste uitvoeringsfase worden de milieueffecten van 4 inrichtingsalternatieven onderzocht met als doel de keuze om tot een voorkeursalternatief te komen te ondersteunen. De effectbeoordeling zal zich in deze fase bijgevolg focussen op de effectgroepen die onderscheidend zijn voor de voorliggende alternatieven. Waar mogelijk worden de effecten per planonderdeel in beeld gebracht, zodat ook de effecten van de afzonderlijke onderdelen duidelijk zijn en kunnen bijdragen aan een duidelijke plankeuze. Dit eerste deel van de uitvoeringsfase MER zal als een ontwerp MER geadviseerd worden door de verschillende instanties. Daarna kan er op basis van het gedragen onderzoek een voorkeursalternatief gekozen worden.

In de tweede fase van het plan-MER worden de effecten van het schetsontwerp PRUP dat het voorkeursalternatief juridisch realiseerbaar maakt onderzocht op het schaalniveau van het RUP. In deze fase worden effecten die het plan veroorzaakt tijdens de exploitatiefase onderzocht en beoordeeld ten opzichte van de referentiesituatie. Eventuele significante permanente effecten tijdens de aanlegfase (bvb door bemaling) zullen desgevallend eveneens worden aangegeven.

Achtereenvolgens wordt hierna de aanpak beschreven voor de studie naar de effecten binnen de disciplines ‘water’, ‘bodem’, ‘mobiliteit’, ‘geluid en trillingen’, ‘lucht’, ‘fauna en flora’, ‘landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie’ en ‘mens’. Elk van deze aspecten wordt behandeld door een erkend MER-deskundige. De globale werkwijze voor elke discipline is als volgt:

Afbakening studiegebied

Beschrijving huidige situatie en referentiesituatie van het studiegebied

Beschrijving en beoordeling van de milieueffecten (geplande situatie)

o Voor de eerste fase beoordeling inrichtingsalternatieven ten opzichte van elkaar

o Voor de tweede fase beoordeling voorkeursalternatief ten opzichte van de referentiesituatie

Aangeven van milderende maatregelen

Opgave van leemten in de kennis, hoe ermee is omgegaan en eventuele gevolgen voor de verdere besluitvorming

Oplijsting van de bestudeerde effecten die een invloed hebbe nop klimaataspecten, zowel inzake mitigatie (milderen van de effecten) als inzake adaptatie (aanpassen aan mogelijke toekomstige effecten)

Ingrepen tijdens de voorbereidings- en aanlegfase (bijvoorbeeld graafwerken, bemaling, rooiwerkzaamheden) zijn in principe niet relevant op het planniveau, tenzij ze aanleiding


geven tot een permanent effect. Permanente effecten op het planniveau zijn terug te brengen tot effecten van ruimtebeslag.

Om de uitkomst van de impactevaluatie te kunnen waarderen, zullen verschillende beoordelings- en significantiekaders toegepast worden. Enerzijds zullen de effecten relatief gewaardeerd worden ten opzichte van de referentiesituatie, anderzijds zullen ook absolute beoordelingskaders gehanteerd worden om de relevantie en significantie van de effecten te beoordelen. Voorbeelden van absolute beoordelingskaders zijn kwaliteitsdoelstellingen, streefwaarden, normen of afspraken.

Beoordelingscriteria

Voor elk van de weerhouden relevante effecten worden eenduidige beoordelingscriteria gedefinieerd. Criteria dienen als “meetinstrumenten” voor de mate waarin een bepaalde impact belangrijk is. Door vergelijking van de waarde van een criterium (of een set van criteria) kunnen uitspraken gedaan worden over hoe een bepaald alternatief “scoort” tegenover de andere alternatieven of tegenover vastgelegde doelstellingen (bv. normen, richtwaarden, beleidswensen, …).

Referentiealternatief, referentiejaar en autonome ontwikkeling

In een milieueffectrapport wordt het relatieve belang van de effecten van de verschillende alternatieven ingeschat door de situatie die ontstaat als de alternatieven worden uitgevoerd te vergelijken met de situatie die ontstaat als het plan niet wordt uitgevoerd. Het alternatief waarbij het plan niet wordt uitgevoerd wordt het “referentiealternatief” genoemd. Dit referentiealternatief vormt dus de vergelijkingsbasis voor de andere alternatieven.

De beschrijving van de effecten van het plan moet echter gebeuren in de context van de omgevingssituatie die zich voordoet op het moment dat het plan is afgewerkt. Immers, zolang het plan niet is afgewerkt, komen ook niet alle effecten op het milieu tot uiting. Het jaar waarin de effecten worden verondersteld zich voor te doen en dat dus als basis van de vergelijking dient, wordt het referentiejaar genoemd. Om een correcte vergelijking mogelijk te maken, moet het referentiealternatief op een zelfde manier gedefinieerd worden als de andere alternatieven. De situatie die in het referentiealternatief beschreven wordt, is dus niet de huidige situatie, maar, net zoals voor de andere alternatieven, de situatie in het referentiejaar.

In deze studie wordt voorgesteld te werken met 2020 als referentiejaar.

Beoordelings- en significantiekaders

Zoals gesteld worden de uitkomsten van de impactanalyse uitgedrukt in wijzigingen veroorzaakt in een aantal essentiële parameters of criteria; wijzigingen in deze criteria of indicatoren (i.e. de invulling van de criteria) worden verondersteld model te staan voor wijzigingen in het systeem (statusindicatoren, vb. aantal erfgoedwaarden die verdwijnen) of voor de mate van impact op het systeem (impactindicatoren, vb. gewijzigde waterkwaliteit). De waarde van de indicatoren wordt getoetst aan een beoordelings- en significantiekader. Een beoordelings- en significantiekader is nodig om de uitkomst van de impactevaluatie te kunnen waarderen. Zonder vergelijking is immers geen waardering mogelijk.

Relatieve waarderingen zijn mogelijk met de bestaande situatie of met de referentiesituatie: Wat is, na verloop van tijd, het verschil tussen een situatie waarbij geen maatregelen zijn genomen en één waarbij de aan een bepaald alternatief verbonden ingrepen zijn


uitgevoerd? Het verschil tussen beiden kan toegeschreven worden aan de impact van de ingrepen.

Naast relatieve waarderingen zijn ook absolute waarderingen mogelijk. Zij laten toe antwoord te geven op bv. de vraag of de toename of afname in de kwaliteit van een omgevingsparameter relevant is of niet, of hij ons op significante wijze dichter bij of verder af brengt van een “gewenste” situatie. Absolute waarderingen zijn ook nodig om de toetsing van de impact aan bepaalde wettelijk opgelegde (kwaliteits-)doelstellingen na te gaan.

Om een vergelijking te maken tussen de alternatieven, volstaat het in principe te werken met een relatief beoordelingskader. Waar ze bestaan, zullen nochtans ook absolute beoordelingskaders gebruikt worden, ter illustratie van het belang van een bepaalde impact en ter toetsing aan wettelijke normen (bv. geluidsnormen).

Milderende maatregelen

Milderende maatregelen worden voorgesteld voor ingrepen in het plangebied, die een blijvende negatieve impact op het milieu zullen veroorzaken. Toepassing van de milderende maatregelen zal de negatieve effecten vermijden, opheffen, verzachten of compenseren. Waar positieve effecten worden vastgesteld, wordt onderzocht op welke manier het positieve effect kan worden versterkt. Onderstaande tabel geeft de link aan tussen de beoordeling van het effect en de noodzaak tot het voorstellen van milderende maatregelen.

Tabel 9-1 Koppeling beoordeling effect met milderende maatregelen

Beoordeling effect Koppeling met milderende maatregelen

Beperkt negatief (score -1)

Onderzoek naar milderende maatregelen is minder dwingend; als de milieukwaliteit in de referentiesituatie echter reeds slecht is kunnen milderende maatregelen toch nodig zijn om een bijkomende verslechtering te vermijden.

Negatief (score -2)

Er dient gezocht te worden naar milderende maatregelen.

Aanzienlijk negatief (score -3)

Er dienen in elk geval milderende maatregelen voorgesteld te worden.

Milderende maatregelen kunnen worden opgedeeld in vier categorieën:

Vermijden van negatieve effecten: door locatiekeuze, planning, ontwerp, uitvoeringswijze;

Reduceren van negatieve effecten: door andere, beter integrerende inplanting in het terrein, door aangepaste uitvoeringswijze;

In sommige gevallen kunnen negatieve effecten niet vermeden of gereduceerd worden door het plan of de uitvoeringswijze aan te passen maar kan door toevoeging van verbeterende maatregelen het negatief effect gemilderd worden;

Compensatie van negatieve effecten: positieve maatregelen die op een andere locatie dan het voorgenomen plan worden genomen ter compensatie van de geleden verliezen.

Bijkomend wordt een onderscheid gemaakt tussen:

Milderende maatregelen op planniveau (op te nemen in het RUP)

Milderende maatregelen op projectniveau (op te nemen in de vergunningen)

Milderende maatregelen te behandelen in andere instrumenten (o.a. flankerende maatregelen)

Dit resulteert in een opsomming van milderende maatregelen, waarbij zal worden aangegeven hoe deze maatregelen geïntegreerd kunnen worden in het verdere proces.


Opdat voor alle betrokkenen voldoende duidelijk is welke milderende maatregelen ruimtelijk kunnen vertaald worden in een RUP en welke milderende maatregelen opgenomen dienen te worden in een vergunning, wordt er voorgesteld de maatregelen te synthetiseren per discipline zoals voorgesteld in onderstaande tabel. Bij de opmaak van deze synthese wordt gebruik gemaakt van de “Handleiding milderende maatregelen binnen het MER, met het oog op een verduidelijking en betere doorwerking ervan” (augustus 2012), die werd opgemaakt in opdracht van de Dienst Mer.

Tabel 9-2 Milderende maatregelen per discipline

Verankerbaarheid Timing Verantwoordelijke

Effectgroep 1

Milderende maatregel a RUP Ontwerp Ontwerper RUP

Milderende maatregel b Vergunning Aanleg Initiatiefnemer

Milderende maatregel c - Aanleg Aannemer / initiatiefnemer

Het plan-MER brengt dus de milieueffecten in beeld en geeft aan op welke punten het plan kan worden bijgesteld om de te verwachten negatieve milieueffecten te beperken en de positieve impact te bevorderen. In het verdere procesverloop (RUP, technisch ontwerp, stedenbouwkundige aanvraag, …) dienen deze milderende maatregelen geïntegreerd te worden.

Leemten in de kennis en voorstellen tot monitoring

Tijdens de opmaak van het MER kunnen een aantal leemten of onzekerheden opduiken, waarbij onderscheid kan gemaakt worden in leemten in gegevens (informatie), leemten in inzichten of voorspellingsmethodes. In het MER zal hier telkens een overzicht van gegeven worden en wordt ook ingegaan op de consequenties ervan voor de effectvoorspelling en de besluitvorming. Uit de leemten in kennis worden voorstellen naar monitoring geformuleerd.

Klimaataspecten

In een afzonderlijk hoofdstuk zal bij iedere discipline worden aangegeven welke van de onderzochte effecten een significante invloed hebben op klimaataspecten. Dit met betrekking tot klimaatwijzigingen en klimaatmitigatie (milderen van klimaateffecten), maar ook met betrekking tot klimaatadaptatie (aanpassen aan toekomstig verwachte effecten).


9.2 Discipline Bodem

9.2.1 Afbakening van het studiegebied

Geografische afbakening

Het studiegebied voor de discipline Bodem omvat de zone waar effectieve ingrepen op de bodem mogelijk zijn. Over het algemeen komt deze afbakening overeen met het volledige plangebied. Deze zone wordt eventueel nog uitgebreid met de zone waarbinnen eventuele verspreiding van polluenten via het grondwater en via de lucht mogelijk is. In eerste instantie wordt het studiegebied hier gelijkgesteld aan het plangebied uitgebreid met een buffer van 50 m. Gezien de kleiige aard van de bodem, zal de invloed van een mogelijke bemaling niet ver reiken.

Er dient te worden opgemerkt dat de afbakening van het studiegebied een iteratief proces is. Op basis van de effectbespreking in de discipline Water kan het noodzakelijk zijn het studiegebied voor Bodem te verruimen.

Inhoudelijke afbakening

De doelstelling van de discipline Bodem kan als volgt omschreven worden;

Het beschrijven en waarderen van alle mogelijke bodemgerelateerde milieueffecten die het plan teweeg kan brengen, met in de eerste fase de nadruk op deze die van onderscheidend belang zijn voor de verschillende alternatieven.

In de eerste fase onderling vergelijken en evalueren van de verschillende alternatieven. Hierbij wordt een analyse gemaakt met het oog op:

o Het rangschikken van de alternatieven naargelang hun impact op de discipline Bodem.

o Het uitsluiten of milderen van de alternatieven. o Het stellen van (ruimtelijke) randvoorwaarden.

In de tweede fase het evalueren van het voorkeursalternatief. Hierbij wordt een analyse gemaakt met het oog op het stellen van (ruimtelijke) randvoorwaarden.

9.2.2 Methodiek voor de beschrijving van de referentiesituatie

De referentiesituatie wordt beschreven aan de hand van:

Kaartmateriaal (Geologische kaart, Bodemkaart, Bodemgebruikskaart, Luchtfoto, Topografische kaarten, Digitaal hoogtemodel,…)

Databank Ondergrond Vlaanderen (Boorverslagen, Sondeerverslagen, Geologische dwarsprofielen, Geologische Kaart, Waardevolle bodems,…)

Bodemonderzoeken, beschikbare grondstofverklaringen, monitoringsrapporten

Bestaande studies

Terreinbezoek

Op basis van deze informatie wordt een beschrijving gegeven van de geologie, de bodemtypologie, het bodemgebruik en de bodemkwaliteit.

9.2.3 Beknopte beschrijving van de referentiesituatie

Zonder uitvoering van het plan zal het huidig bodemgebruik in de periode 2016 - 2020 voortgezet worden. Binnen de discipline Bodem worden de komende jaren geen grote


wijzigingen verwacht, zodat voor het plangebied de huidige toestand (2016) als referentiesituatie wordt beschouwd. Een verbetering van de bodemkwaliteit is wel mogelijk door de lopende bodemsaneringsprojecten.

Geologie (Figuur 9-3)

Het studiegebied is gelegen in de Scheldevallei en wordt gekenmerkt door een dik pakket quartaire zanden en kleien. De totale dikte van het quartaire pakket in het plangebied bedraagt ca. 15 tot 20 m (Bron: DOV). Onder de quartaire afzettingen, wordt het studiegebied gekenmerkt door een opeenvolging van tertiaire zanden en kleien, bovenop een afzetting uit het Laat Krijt met daaronder de sokkel.

De formaties in het studiegebied kennen een subhorizontale gelaagdheid met een lichte afhelling naar het noord-noordoosten (Figuur 9-1). Ten zuiden van het plangebied bevindt zich een getuigenheuvel, welke deel uitmaakt van de oost-west georiënteerde heuvelrug die de Vlaamse Ardennen typeert.

Figuur 9-1 Geologisch profiel (29_1)

Kwartaire afzetting Formatie van Kortrijk (Onder Eoceen)

Formatie van Diest (Boven Mioceen) Lid van Aalbeke

Formatie van Maldegem (Midden Eoceen) Lid van Moen

Formatie van Lede (Midden Eoceen) Lid van Saint-Maur

Formatie van Gent (Onder Eoceen) Lid van Mont-Héribu

Formatie van Tielt (Onder Eoceen) Formatie van Hannut (Boven Paleoceen)

Figuur 9-2 Legende geologisch profiel

Site Ruien


Figuur 9-3 Tertiair geologische kaart

Bodemkundige beschrijving

Het plangebied is gelegen in de Scheldevallei en wordt daardoor van nature gekenmerkt door zware kleibodems. Op grotere afstand van de Schelde komen ook vochtige tot natte zandbodems voor. Gezien de site vandaag al grotendeels bebouwd of verhard is, zijn de


bodems grotendeels verstoord. In Figuur 9-4 wordt de bodemkaart ter hoogte van het plangebied weergegeven.

Figuur 9-4 Bodemkaart

Bodemgebruik

In Figuur 9-5 wordt op basis van de biologische waarderingskaart (BWK) het bodemgebruik ter hoogte van het plangebied weergegeven. Het bodemgebruik in het plangebied wordt


deels gekenmerkt door industriële bebouwing en deels door natuurlijke vegetatie zoals moeras, ruigte, struikgewas en struwelen met enkele waterpartijen. Enkele percelen zijn in agrarisch gebruik als grasland en akkers. Dit is ook duidelijk zichtbaar op de luchtfoto waarvan de opname dateert van 2015 (Figuur 5-1). De omgeving wordt naast de Schelde gekenmerkt door de bebouwing van enkele woonkernen, agrarisch gebruik en lokaal industriële bebouwing.

Figuur 9-5 Bodemgebruik (obv BWK)

Bodemkwaliteit

In het plangebied bevinden zich een vliegasstort en een ijzeraardestort:


Vliegasstort5: In deze zone is het vliegas afkomstig van de thermische centralegestort. Voor dit vliegas zijn ten tijde van de werking van de centrale door OVAMgrondstofverklaringen afgegeven. Uit deze verklaringen blijkt dat het aanwezigevliegas kan gebruikt worden als grondstof in vormgegeven bouwstoffen met eendruksterkte van minstens 9N / mm² (cementklinkers, beton, betonproducten,wegfunderingen, asfalt).

IJzeraardestort: hier werd de ijzeraarde, afkomstig van de centrale, gestort. Ditmateriaal werd op een milieutechnisch verantwoorde manier van het omringendemilieu afgesloten. Onder de ijzeraarde bevindt zich nog ander afval, afkomstig vande activiteiten in de centrale.

Figuur 9-6 Ligging van storten in het plangebied

5 Het gebruikscertificaat voor de vliegassen als vormgevende bouwstof is verlopen sinds 17 mei 2015 (OVAM, 2010). Zie hoofdstuk 5.2


Op basis van de OVAM-databank zijn er in en nabij het plangebied verschillende bodemonderzoeken uitgevoerd (Figuur 9-7, gebaseerd op de OVAM-databank situatie op 09/09/2016). In het plangebied wordt melding gemaakt van de volgende dossiers: dossier 977 (status BSP, OBO in 2014), dossier 8064 (status OBO in 1999), dossier 16322 (status BBO in 2011). Deze dossiers worden opgevraagd bij OVAM en worden besproken in het plan-MER.

Figuur 9-7 Overzicht bodemonderzoeken en saneringsprojecten (OVAM)


9.2.4 Methodiek voor de effectbepaling en –beoordeling

9.2.4.1 Methodiek voor de beschrijving van de effecten uitvoeringsfase 1

Wijziging van het bodemgebruik: Dit effect is het gevolg van bebossing, ontbossing, verwijderen of aanbrengen van verharding,… Het effect wordt beoordeeld aan de hand van de totale oppervlakte gewijzigde bodems.

Wijziging van de bodemkwaliteit: In deze effectgroep wordt onderzocht wat het effect is van de verschillende inrichtingsalternatieven op de verontreinigingen die aanwezig zijn in het plangebied, in het bijzonder worden hiermee de stortplaatsen bedoeld.

Een voorstel van de effectgroepen, criteria en meeteenheden wordt weergegeven in onderstaande tabel.

Tabel 9-3 Beoordelingscriteria voor de discipline Bodem uitvoeringsfase 1

Effect Criterium Methodiek Toetsingskader

Wijziging van het bodemgebruik

Oppervlakte gewijzigd bodemgebruik, rekening houdend met bodemgeschiktheid voor deze bodemgebruiksfuncties

Overlay plangebied met bodemgebruikskaart en bodemgeschiktheid

Aanwezigheid onverstoorde, natuurlijke of waardevolle bodems

Impact op bodemkwaliteit

Interferentie met verontreinigde locaties met risico op (verspreiding van) bodemverontreiniging.

Kwalitatieve bespreking en situering op kaart

Bodemkwaliteits-normen (Vlarem, Vlarebo, EU richtlijnen, buurlanden)


Het grondverzet: Op basis van de plangegevens wordt er een raming gemaakt van het grondverzet. Indien relevant wordt hierbij rekening gehouden met de herbruikbaarheid van het aanwezige vliegas, wat positief kan zijn voor de grondbalans. Het is echter mogelijk dat uit andere disciplines (vb Grondwater) zal blijken dat er geen ondergrondse constructies worden toegelaten in het PRUP. In dat geval wordt deze effectgroep niet in verder onderzocht.

Wijziging bodemgebruik: dit effect is het gevolg van bebossing, ontbossing, verwijderen of aanbrengen van verharding,… Het effect wordt beoordeeld aan de hand van de totale oppervlakte gewijzigde bodems. Deze effectgroep wordt in beide uitvoeringsfasen op dezelfde manier benaderd. Wijziging bodemkwaliteit: Een aandachtspunt in de tweede uitvoeringsfase is dat de risicoanalyse (en bijgevolg de gehanteerde beschermingsmaatregelen) afgestemd is op de bestemming van het gebied. Een wijziging van de bestemming zal dus mogelijk een invloed hebben op de toe te passen beschermingsmaatregelen ter hoogte van de storten of op de toe te passen bodemsaneringsnormen. Anderzijds wordt ook het risico op het ontstaan van nieuwe verontreinigingen besproken.

Een voorstel van de effectgroepen, criteria en meeteenheden wordt weergegeven in onderstaande tabel.


Tabel 9-4 Beoordelingscriteria voor de discipline Bodem uitvoeringsfase 2


Grondverzet Hoeveelheid aan te voeren /af te voeren grond.

Mate waarin een evenwichtige grondbalans wordt bereikt.

Mate waarin hergebruik mogelijk is.

Opstellen grondbalans (aan- en afvoer grond) op basis van voorlopige gegevens

Bodemkwaliteits-normen en hergebruiks-mogelijkheden, doelstellingen duurzaam materialenbeheer (Vlarema)

Wijziging van het bodemgebruik

Oppervlakte gewijzigd bodemgebruik, rekening houdend met bodemgeschiktheid voor deze bodemgebruiksfuncties

Overlay plangebied met bodemgebruikskaart en bodemgeschiktheid

Aanwezigheid onverstoorde, natuurlijke of waardevolle bodems

Impact op bodemkwaliteit



Bodemkwaliteits-normen (Vlarem, Vlarebo, EU richtlijnen, buurlanden)

Invloed van de bestemmingswijziging op de beschermingsmaatregelen in het plangebied

Kwalitatieve bespreking

Kans op accidentele situaties en het ontstaan van nieuwe verontreinigingen.

Kwalitatieve bespreking

9.2.5 Leemten in de kennis

De studie van de bodemgesteldheid werd uitgevoerd op basis van de bodemkaarten van België. De waarnemingen en staalnamen voor het opmaken van deze bodemkaarten zijn uitgevoerd met een dichtheid van 1 tot 2 per hectare. Ondanks deze relatief grote dichtheid kunnen zich met betrekking tot bepaalde bodemkarakteristieken, toch onnauwkeurigheden ten gevolge van extrapolaties voordoen.

De beschikbare gegevens van de bodemkwaliteit vertegenwoordigen slechts een momentopname en kunnen een beperkt beeld van de realiteit opleveren.

9.2.6 Klimaataspecten

Vanuit de discipline bodem is enkel de wijziging van het bodemgebruik van een natuurlijk naar een meer kunstmatig (en verhard) gebruik relevant voor het klimaat. Het beperken van de verharde oppervlakte is van belang, vooral in kader van adaptatie.

Het toenemen van de verharde oppervlakte wordt in verband gebracht met het zogenaamde “hitte-eilandeffect”, het fenomeen dat temperaturen in een stedelijk gebied hoger zijn dan in een landelijke omgeving. Eén van de oorzaken van dit effect, is het grotere aandeel aan verharde oppervlaktes in een stad. Dit zorgt ervoor dat zonlicht meer wordt geabsorbeerd door de donkere materialen (asfalt, beton,…) en dat er minder water verdampt zodat er minder afkoeling plaatsvindt.

Anderzijds zullen verharde oppervlakten zorgen voor een versnelde waterafvoer en een verminderde infiltratie zodat problemen als wateroverlast en verdroging in de hand gewerkt worden. Een ontwerp (of alternatief) met een kleinere verharde oppervlakte kan daarom beschouwd worden als beter aangepast aan de verwachte klimaatwijzigingen.


9.3 Discipline Water



Het studiegebied voor de discipline Water omvat het plangebied, de oppervlaktewateren die een kwantitatieve of kwalitatieve invloed van het plan kunnen ondervinden en de zone waar wijzigingen van het grondwater te verwachten zijn. Analoog aan de discipline Bodem zal hier het studiegebied gelijk genomen worden aan het plangebied uitgebreid met een bufferzone van 50 m breed. Gezien de kleiige aard van de bodem, zal de invloed van een mogelijke bemaling niet ver reiken.


De doelstelling van de discipline Water kan als volgt worden omschreven; Het beschrijven en waarderen van alle mogelijke watergerelateerde milieueffecten die

het plan teweeg kan brengen, met in de eerste fase de nadruk op deze die van onderscheidend belang zijn voor de verschillende alternatieven.

In de eerste fase onderling vergelijken en evalueren van verschillende alternatieven. Hierbij wordt een analyse gemaakt met het oog op:

o Het rangschikken van de alternatieven naargelang hun impact op de discipline Water.

o Het uitsluiten of milderen van de alternatieven. o Het stellen van (ruimtelijke) randvoorwaarden.

In de tweede fase het evalueren van het voorkeursalternatief. Hierbij wordt een analyse gemaakt met het oog op het stellen van (ruimtelijke) randvoorwaarden.


De referentiesituatie wordt beschreven aan de hand van: Kaartmateriaal (Luchtfoto, Topografische kaarten, Vlaamse Hydrografische atlas,

Digitaal hoogtemodel, Geologische kaart en lithologische kenmerken, kwetsbaarheidskaart grondwater,…)

VMM-databank Databank grondwaterwinningen Verspreiding en typologie van ecologisch waardevolle waterlopen in het Vlaamse gewest Bestaande studies zoals rioleringsplannen Terreinbezoek

Op basis van deze informatie wordt een beschrijving gegeven van de hydrogeologie, de grondwaterkwaliteit, de hydrografie, en afwatering van het gebied en de oppervlaktewaterkwaliteit.


Zonder uitvoering van het plan zijn, naast de invulling van het Decreet Integraal Waterbeleid en Besluit van de Vlaamse Regering van 01/10/2004, in het plangebied geen overige ontwikkelingen voorzien die in de periode 2016 - 2020 een effect op water zullen hebben. De huidige toestand (2016) wordt, buiten een verwachte lichte verbetering van de oppervlaktewaterkwaliteit, bijgevolg als referentiesituatie beschouwd.

Grondwater


Het plangebied wordt gekenmerkt door een afwisseling van doorlatende en scheidende lagen. Het quartaire pakket (15 tot 20 m dik) kan beschouwd worden als watervoerend. Aangezien de onderliggende formatie van Kortrijk slecht waterdoorlatend is en een dikte heeft van meer dan 20 m, is enkel de quartaire aquifer relevant voor dit plan.

In het plangebied bevinden zich geen meetpunten van het grondwatermeetnet, evenmin zijn er andere gegevens gekend met betrekking tot de grondwaterstand. Gezien echter de ligging van het plangebied in de Scheldevallei, kan gesteld worden dat het grondwater zich zeer ondiep bevindt of zelfs op het niveau van het maaiveld.

Het plangebied is grotendeels gelegen binnen een grondwaterbeschermingszone type III. Op ca. 200 m ten noorden is de drinkwaterwinning van Avelgem-Waarmaarde-Kerkhoven gelegen.


Figuur 9-8 Grondwaterbeschermingszones

Oppervlaktewater

Het plangebied behoort tot het stroomgebied van de Schelde, meer bepaald tot het deelbekken Scheldeheuvels van het Boven-Scheldebekken. Het plangebied is op de rechteroever van de Bovenschelde gelegen. Doorheen het plangebied stroomt de Dorpsbeek en de Molenbeek (beide geklasseerd tweede categorie), evenals enkele niet geklasseerde waterlopen. Tabel 9-5 geeft een overzicht van de aanwezig waterlopen ter hoogte van het plangebied. De waterlopen binnen het plangebied hebben alle een zwakke structuurkwaliteit.


Figuur 9-9 Waterlopen

Tabel 9-5 Geklasseerde waterlopen ter hoogte van het plangebied

Naam categorie Kwaliteitsdoelstelling Beheerder

Bovenschelde Bevaarbaar Basiskwaliteit Waterwegen en Zeekanaal

Dorpsbeek Geklasseerd, 2e categorie Basiskwaliteit Provincie Oost-Vlaanderen

Molenbeek Geklasseerd, 2e categorie Basiskwaliteit Provincie Oost-Vlaanderen

Naamloos Geklasseerd, 2e categorie

Niet geklasseerd

Basiskwaliteit Provincie Oost-Vlaanderen

Gemeente

In Figuur 9-10 wordt de Watertoetskaart met de effectief en de mogelijk overstromingsgevoelige zones in het studiegebied weergegeven. Langs de Dorpsbeek en de


Molenbeek komen mogelijk en lokaal effectief overstromingsgevoelige gebieden voor. De effectief overstromingsgevoelige gebieden zijn ook recent overstroomd. Binnen het plangebied worden geen risicozones voor overstroming aangeduid.

Figuur 9-10 Overstromingsgevoelige gebieden

Het oppervlaktewatermeetnet van VMM geeft een beeld van de waterkwaliteit (Figuur 9-11). De waterkwaliteit van de Bovenschelde (meetpunt 176000) is matig (BBI) en matig verontreinigd (PIO). Oude meetgegevens (<2000) van het meetpunt op de Dorpsbeek (nr. 737200) geven aan dat de waterkwaliteit slecht is (BBI) en (matig) verontreinigd (PIO).

Het plangebied is grotendeels niet aangesloten op de riolering (Figuur 9-12).


Figuur 9-11 Oppervlaktewaterkwaliteit


Figuur 9-12 Zoneringskaart



De mogelijke effecten op het grondwater zijn in de eerste uitvoeringsfase niet onderscheidend. In het alternatief 1 met het serrecomplex wordt er van uitgegaan dat hemelwateropvang en hergebruik de belangrijkste bron van watervoorziening zal zijn (geen grondwaterwinning). De effecten op grondwater zullen hier niet worden onderzocht.


Onderscheidende effecten voor het oppervlaktewatersysteem zijn de mogelijke impacten van afvalwater- en hemelwaterafvoer op de oppervlaktewaterkwantiteit en/of gronden oppervlaktewaterkwaliteit. Aangezien de emissienormen (concentraties) voor alle vormen van activiteiten gelijklopend zullen zijn, wordt als mogelijk onderscheidend aanzien:

De kwetsbaarheid van de watersystemen (bvb. waterkwaliteitsdoelstellingen van de waterlopen);

De te verwachten “vuilvrachten” van de activiteiten per alternatief. Er wordt gebruik gemaakt van “typische kengetallen” terzake voor de geplande activiteiten (bvb. uit BBT-studies).

Als resultaat van de effectbeoordeling in deze uitvoeringsfase 1, wordt een beoordeling uitgevoerd (bvb. voorkeursvolgorde) naar de alternatieven (of onderdelen van de alternatieven) die het best beantwoorden aan de doelstelling “rekening houden met de leefmilieukwaliteit”.

Tabel 9-6 Beoordelingscriteria voor de discipline Water uitvoeringsfase 1


Impact afvalwaterstromen/ hemelwaterstromen op oppervlaktewater-kwantiteit

Wijziging debiet – waterafvoerkarakteristieken, overstromingsgevoeligheid. Noodzaak tot bijzondere maatregelen van buffering/infiltratie. Mogelijkheden voor vrijwaring/verbetering van de waterhuishouding

Kwantitatieve beschrijving (inschatting gewijzigde waterstromen, debieten waterstromen, ... )

Kwalitatieve beschrijving

Vergelijking met huidig hydraulisch gedrag van waterlopen

Impact op grond-/oppervlaktewaterkwaliteit


Kwetsbaarheid van gronden oppervlaktewater t.a.v. verontreinigingen


Waterkwaliteits-normen en -doelstellingen

Kans op accidentele situaties, … tijdens de werkzaamheden.

Kwalitatieve bespreking Fysico-chemische waterkwaliteits-normen


De ingrepen die rechtstreeks of onrechtstreeks de waterhuishouding en de waterkwaliteit in het studiegebied beïnvloeden, worden besproken:

Beoordeling van de eventueel te verwachten veranderingen in de kwantiteit van het grondwater (bemalingen, drainage,…) en de mogelijke impact op de nabijgelegen grondwatervergunningen. Mogelijk secundaire effecten van een bemaling (verdroging gevoelige vegetaties, zettingen, verplaatsen grondwaterverontreinigingen,…) worden besproken onder de respectievelijke disciplines.

Grondwaterverontreiniging ten gevolge van calamiteiten of door het verplaatsen van verontreinigd grondwater via bemaling.

De realisatie van het plan zal een wijziging met zich meebrengen in de oppervlaktewaterkwantiteit: de opvang, buffering en afvoer van neerslag op de (half)verharde oppervlakte. Er wordt in het plan-MER een schatting gemaakt van de te verwachten wijzigingen in de afstroming en een beoordeling van het effect hiervan op het ontvangende afwateringssysteem. Het plan wordt hierbij getoetst aan de stedenbouwkundige verordening voor hemelwater (hergebruik, infiltratie, buffering, vertraagde afvoer).


Beoordeling van de eventueel te verwachten veranderingen in de kwaliteit van hetoppervlaktewater als gevolg van lozingen (o.a. van bemalingswater).

Met betrekking tot de impact van de afvalwatervolumes zal de toename in volume envuilvracht worden begroot en worden gerelateerd aan de zuiveringsgraad in hetgebied en aan de restcapaciteit van de rioolwaterzuiveringsinstallatie.

Als resultaat van de effectbeoordeling in deze uitvoeringsfase 1, worden voor het onderzochte voorkeursalternatief, randvoorwaarden ten aanzien van de inrichting van het plangebied gedefinieerd (vb. zonering, buffering, scheiding, uitsluiting, …)..

Een voorstel van de effectgroepen, criteria en toetsingskader wordt weergegeven in onderstaande tabel.

Tabel 9-7 Beoordelingscriteria voor de discipline Water uitvoeringsfase 2


Impact op de grondwaterkwantiteit

Wijziging in stijghoogte, bemalingsstraal, bemalingsdebiet

Berekening van de bemalingsstraal en het bemalingsdebiet aan de hand van de formules van Sichardt en Dupuit

Grondwaterpeilen in functie van gebruiksfuncties

Impact op de grondwaterkwaliteit

Risico op verplaatsing van grondwaterverontreinigingen of nieuwe grondwaterverontreiniging door calamiteiten en bij graafwerken.

Kwalitatieve beschrijving Grondwater-kwaliteitsnormen

Functies en gebruik van grondwater

Impact afvalwaterstromen/ hemelwaterstromen op oppervlaktewater-kwantiteit

Wijziging debiet – waterafvoerkarakteristieken, overstromingsgevoeligheid. Noodzaak tot bijzondere maatregelen van buffering/infiltratie. Mogelijkheden voor vrijwaring/verbetering van de waterhuishouding

Kwantitatieve beschrijving (inschatting gewijzigde waterstromen, debieten waterstromen, ... )

Kwalitatieve beschrijving

Vergelijking met huidig gedrag van waterlopen

Impact op waterkwaliteit



Fysico-chemische waterkwaliteits-normen

Kans op accidentele situaties, … tijdens de werkzaamheden.

Kwalitatieve bespreking Fysico-chemische waterkwaliteits-normen


De beschikbare gegevens van de grondwaterkwaliteit vertegenwoordigen slechts een momentopname en kunnen een beperkt beeld van de realiteit opleveren.

De aannames i.v.m. de te verwachten emissies van de geplande activiteiten zijn op dit “strategische planniveau” niet precies gekend en zullen onder vorm van kengetallen of min/max-waarden worden ingeschat. Dit houdt steeds een bepaalde vorm van “onzekerheid” in, die echter zal worden geminimaliseerd door “worst-case” inschattingen en gebruik van “best-beschikbare kennis” terzake.



De klimaatwijzigingen veroorzaken vier dreigingen met betrekking tot de discipline water: waterveiligheid, wateroverlast–, droogte en hitte. Voor de discipline water zijn vanuit het klimaat hier vooral de adaptieve maatregelen van belang. Het is efficiënt om klimaatadaptatiemaatregelen hier te laten mee koppelen met maatregelen rond waterbeheer.

Voor de discipline water kan de wijziging van het bodemgebruik van een natuurlijk naar een meer kunstmatig (en verhard) gebruik en de wijziging van de topografie relevant zijn voor de waterberging van gebiedseigen regenwater en de lozingsmogelijkheden bij toekomstige hoogwaterscenario’s. Er kan in principe ook geoordeeld worden dat het gebied potenties inhoudt voor de waterberging vanuit de omgeving, in zoverre hierbij de doelstellingen van het project nog kunnen worden gerealiseerd.

De voorgenomen waterbeheermaatregelen worden beoordeeld rekening houdend met de bestaande en toekomstige kwetsbaarheid van het gebied voor wateroverlast. Relevante aspecten zijn :

Regenwaterberging: benodigde bergingscapaciteit voor water t.b.v. extreme regenval;

Water heeft ook een effect op de temperatuur, mede door: evaporatie (verdamping) en de werking als buffer welke langzaam warmte absorbeert en terug afgeeft aan de omgeving.

9.4 Discipline Mens - Mobiliteit



De geografische afbakening is gelinkt aan de zone waarin mobiliteitseffecten kunnen worden verwacht. Op macroschaal betreft het effecten gelinkt aan de routes tussen het plangebied en het netwerk van hoofd- en primaire wegen. In casu betreft het de routes van/naar de E17 (economisch netwerk Rijsel – Kortrijk – Waregem) en van/naar de N60 (as Oudenaarde – Ronse – E429).

Potentiële effecten zullen zich echter vooral voordoen in de nabijheid van de ontsluiting van de site; daar waar het door de site gegenereerde verkeer nog geconcentreerd is. Deze zone wordt afgebakend door de aansluiting op de N8, de aansluiting van de N8 op de N36 en de N453 en door de doortocht van de N36 doorheen Kluisbergen (wegens vrachtverbod vooral van belang voor personenverkeer).


In fase 1 van het plan-MER zal worden nagegaan of er significante verschillen zijn qua verkeersgeneratie en qua potentiële mobiliteitseffecten tussen de verschillende alternatieven. Hierbij zal de focus liggen op doorstroming/verkeersafwikkeling en verkeersleefbaarheid/verkeersveiligheid. Tevens wordt in fase 1 nagegaan of de verschillende alternatieven een verschillend potentieel hebben t.a.v. de alternatieven voor het gemotoriseerde verkeer. Qua alternatieven wordt gefocust op het vervoer over het water (goederenvervoer) en het fietsnetwerk (zowel voor functionele verplaatsingen als voor recreatieve verplaatsingen).


In fase 2 van het plan-MER worden de potentiële effecten van het voorontwerp PRUP geïnventariseerd, waarbij, net als in fase 1, de focus ligt op de aspecten i) doorstroming/verkeersafwikkeling, ii) verkeersleefbaarheid/verkeersveiligheid en iii) potentiële alternatieven.


De beschrijving van de referentiesituatie spitst zich toe op de voorstelling van het bereikbaarheidsprofiel van de planlocatie. Naast de mogelijkheden voor transport over water is er ook het belang van het autoverkeer en vrachtverkeer. Er zal dan ook een beeld opgebouwd worden van het naar de site toeleidend wegennet en haar kenmerken (wegenstructuur, gebruik ervan en technische uitrusting).

Ook het bereikbaarheidsprofiel van de andere modi wordt mee in beschouwing genomen. Zoals aangehaald is er ook het vervoer over het water en de bijhorende laad- en losinfrastructuur, het netwerk voor de fietser & voetgangers en het openbaar vervoer.

Voor de kwantitatieve weergave van de referentiesituatie kan gebruik gemaakt worden van bestaande telgegevens en info afkomstig uit eerdere studies met betrekking tot de doortocht van Ruien en de onderbouwing van de noodzaak van de omleidingsweg. Er wordt in deze plan-MER niet voorzien om nieuwe terreinanalyses onder de vorm van verkeerstellingen uit te voeren.


Indien het plan niet gerealiseerd wordt, worden in de periode 2016 – 2020 geen concrete overige ontwikkelingen verwacht in het plangebied.

Het plangebied wordt ontsloten door de Molenstraat, een lokaal verbindende weg (Figuur 9-13). De N8 en N36 worden in het GRS Kluisbergen aangeduid als secundaire wegen type I. De Molenstraat fungeert als openbaar vervoersverbinding; buslijnen 65 en 68 passeren hier (Figuur 9-14). Daarnaast kan ook gebruik gemaakt worden van een belbus.

In Kluisbergen zijn geen spoorverbindingen aanwezig. De laatste restanten van de spoorverbinding Leupegem (Oudenaarde) – Kluisbergen - Avelgem – Herseaux (grens met Frankrijk) werden opgebroken in 2006. Dit oude tracé wordt nu deels als fietsweg gebruikt. Langs de Molenstraat is een tweerichtingsfietspad aanwezig.


Figuur 9-13 Bestaande wegenstructuur (Bron: gemeentelijk structuurplan)

Figuur 9-14 Openbaar vervoersnetwerk (Bron: mobiliteitsplan)


In functie van de bepaling van de verkeerseffecten dient in eerste instantie werk gemaakt van het mobiliteitsprofiel van de site in de geplande situatie. Dit profiel vertrekt van de voorziene activiteiten (samenspraak opdrachtgever). Op basis hiervan, en vertrekkend van enkele kencijfers rond verkeersgeneratie voor dergelijke type-activiteiten (eventueel met gebruik van empirische gegevens andere soortgelijke projecten), wordt de verkeersstromen bepaald, en dit voor alle modi. Op basis van uitgangspunten rond routevorming voor het nieuwe verkeer, wordt vervolgens het nieuwe verkeersbeeld ter hoogte van de site opgebouwd.

Bij de beoordeling van zowel de referentiesituatie als de geplande situatie wordt gewerkt volgens de nieuwe richtlijnen die eind 2015 bij de Dienst Mer in voege zijn getreden.


Gezien het MER uit twee uitvoeringsfasen bestaat, wordt de methodiek van effectbepaling en -beoordeling afzonderlijk voorgesteld voor de beide fasen afzonderlijk. De tweede uitvoeringsfase, waarin de effecten op het voorontwerp PRUP beoordeeld worden, focust op effecten relevant op planniveau, hier wordt de reikwijdte en detailleringsgraad van het plan in rekening gebracht. De te beschouwen effectgroepen zijn echter voor de 2 uitvoeringsfasen gelijk.

Er wordt gekeken naar de volgende aspecten:

Effecten rond verkeersgeneratie: omvang van de verkeersstromen,

Effecten op functioneren van verkeerssysteem: voor het wegennet (auto- en vrachtverkeer) komen aspecten als kwaliteit (wegenstructuur, doorstroming, correct gebruik van het netwerk), bereikbaarheid, robuustheid (incidentgevoeligheid) en verkeersveiligheid bij de beoordeling aan bod.

Bij de kwantitatieve beoordeling wordt ook gebruik gemaakt van courante rekentools rond capaciteit en verkeersafwikkeling; bij de kwalitatieve beoordeling wordt vooral vanuit een expert judgement gewerkt.

Voor de effecten op het functioneren van de systemen van andere modi (bv. over het water/fietsverkeer/voetganger/openbaar vervoer) wordt eerder gewerkt op een kwalitatieve wijze en dit zowel rond de kwaliteit van de netwerken, de bereikbaarheid, eventuele barrièrewerking, verkeersveiligheid en –leefbaarheid, …

Een voorstel van de effectgroepen, criteria en toetsingskaders wordt weergegeven in onderstaande tabel.

Tabel 9-8 Beoordelingscriteria voor de discipline Mens - Mobiliteit


Doorstroming gemotoriseerd verkeer

Kans op file wordt significant. Kwantitatieve beoordeling van intensiteiten op wegvakken rekening houdend met de capaciteit van de weg.

De wegcapaciteit

Verkeersleefbaarheid (intern en extern)

De verkeersleefbaarheid wordt voornamelijk beïnvloed door de verkeersgeneratie

Kwantitatieve toetsing van de gewenste verkeersleefbaarheid in functie van de geraamde verkeersleefbaarheid.

Het belang van de weg in de verkeersstructuur in combinatie met het belang van de weg voor de verblijfsfunctie.

Relaties openbaar vervoer

Gewenste lijnvoering en halteplanning openbaar vervoer

Kwalitatieve beoordeling ten aanzien van het huidig ov-aanbod

Het belang van een bepaalde buslijn.

Relaties t.b.v. langzaam verkeer

Gewenste functionaliteit en continuïteit van de verbindingen voor langzaam verkeer versus voorspelde functionaliteit en eventuele onderbreking van de relaties vanwege de ontwikkelingen.

Kwalitatieve toetsing van de functionaliteit, continuïteit en fiets- en voetgangerscomfort op de belangrijkste relaties.

De huidige intensiteiten van de zwakke weggebruiker en de potentiële intensiteiten.

Benutting aanwezige infrastructuren

Benutting van waterweg en laad- en losfaciliteiten, benutting van de transportinfrastructuur voor energie zoals hoogspanning

Kwalitatieve toetsing van de effectieve benutting en potnetiele benutting

Aanwezige infrastructuur en mogelijke benutting(geen volumeonderzoek).

Voor de kwantificatie van de verkeersstromen zullen aannames gemaakt moeten worden, zowel naar intensiteiten, naar modi als naar routes. Zo is het onbekend welk aandeel over


het water zal vervoerd worden en welke route deze zullen volgen. In het MER zal als worst case benadering 100% transport over de weg aangenomen worden.


De belangrijkste leemte in de kennis betreft de onduidelijkheid omtrent de toekomstige verkeersintensiteiten en –stromen (op het water en op het land) en in het bijzonder die van de verre toekomst (na 2020).


Verkeer dat door een krachtbron wordt aangedreven verbruikt, en dit ongeacht of het over de weg of over het water verloopt, energie. De meeste voeren vaartuigen worden nog steeds aangedreven door fossiele brandstoffen, die belangrijke broeikasgassen genereren. Voor de voertuigen die elektrisch worden aangedreven is de concrete impact gelinkt aan de wijze van opwekking.

Los van het gebruik en verbruik van een voertuig blijft het gegeven dat ook de productie van het voertuig een energievraag, en dus potentiële impact, heeft.

De emissies worden in beeld gebracht bij de discipline lucht.

9.5 Discipline Geluid en Trillingen



Het studiegebied heeft betrekking op de site Ruien en zijn omgeving. Aandachtgebieden t.a.v. de omgeving zijn nabije geluidsgevoelige gebieden, zoals woongebieden, natuur- enparkgebieden of kwetsbare functies zoals scholen, ziekenhuizen, bejaardentehuizen, … .


De economische ontwikkeling van site Ruien te Kluisbergen wordt steeds in een bestaande geluidsomgeving opgenomen. Voorafgaandelijk is het van belang om na te gaan of de vooropgestelde inplanting aanleiding kan geven tot negatieve milieueffecten (geluidshinder/rustverstoring op mensen) in de omgeving van het industriegebied. Daarvoor wordt een inventarisatie uitgevoerd van het huidig geluidsklimaat ter beschrijving van de referentiesituatie. Vervolgens worden de geluidseffecten voorspeld voor de specifieke bedrijfsactiviteiten van de economische ontwikkeling van de site Ruien te Kluisbergen.


In de omgeving van het industriegebied wordt het huidig omgevingsgeluid op het vlak van geluidshinder getoetst aan de gangbare leefbaarheidscriteria (: Vlarem II milieukwaliteitsnormen). De methodiek omvat een inventarisatie van het huidig omgevingsgeluid aan de hand van in-situ geluidsmetingen in enkele discrete meetpunten aan de nabij gelegen woongebieden tot het industriegebied:

Kluisbergen – Pelikaanwijk Kluisbergen – Molenstraat Avelgem/Kerkhove – Kapellestraat Avelgem/Waarmaarde – Rijtstraat


EVALUATIEZONE WOONGEBIED

GEWESTPLAN EVALUATIEZONEWOONGBIED

4

Avelgem/Waarmaarde - Rijtstraat

3

Avelgem/Kerkhove - Kapellestraat

1

Kluisbergen - Pelikaanwijk

2

Kuisbergen - Molenstraat

Om een representatieve weergave van de gemiddelde geluidsbelasting aan de nabij gelegen woongebieden tot het industriegebied te kunnen weergeven, wordt het omgevingsgeluid over meerdere dagen opgemeten. De beoordeling van de leefkwaliteit in het studiegebied gebeurt door een aftoetsing van de meetwaarde met de in de loop der jaren ontwikkelde Vlaamse leefbaarheidscriteria voor een akoestisch kwalitatief leefmilieu (: Vlarem II milieukwaliteitsnormen). Het toetsingsresultaat kan daarbij worden aangewend om de visie in een later afbakeningsproces voor een RUP bij te stellen.


Er zijn geen externe ontwikkelingen gekend die een significant effect gaan hebben op het plangebied. De huidige toestand (2015) wordt bijgevolg als referentiesituatie beschouwd.

Het plangebied wordt omgeven door geluidsgevoelige woon- en natuurgebieden. Het te verwachten geluidsniveau (omgevingsgeluid) in en rond het plangebied is afhankelijk van meerdere geluidsbronnen op korte en grotere afstanden tot het plangebied. In het MER zal het huidige geluidsklimaat op basis van geluidsmetingen en -modelering worden gesimuleerd.


Om de impact van de bedrijfsactiviteiten en de verkeersaantrekking (ontsluiting) op het huidig geluidsklimaat (= referentiesituatie) te bepalen, wordt geopteerd om de geografische inplanting van de 4 alternatieven uit het ontwerpend onderzoek te modelleren in een akoestisch rekenmodel.

De bedoeling van het rekenmodel is een beeld te krijgen van de te verwachten geluidsbijdrage van de voorziene bedrijfsactiviteiten t.a.v. de geluidsgevoelige receptoren.

2

1

3

4

2

1

3

4


Specifieke bedrijfsactiviteiten die aanleiding kunnen geven tot een negatieve geluidsimpact worden bepaald. De negatieve geluidseffecten kunnen zowel afkomstig zijn van de verkeersaantrekking, als van de bedrijfsactiviteit(en). Voor de verkeersaantrekking worden de gegevens aangereikt via interdisciplinaire gegevensoverdracht van de verwachtingspatronen vanuit de discipline mens-verkeer. Voor de inrichting van de alternatieven worden de gegevens geput uit de beschreven modellen van het ontwerpend onderzoek.

In uitvoeringsfase 1 worden de geluidsimpacten bestudeerd van de omschreven inrichtingsalternatieven volgens hun bedrijfsactiviteit. De alternatieven worden ten opzichte van mekaar beoordeeld volgens onderstaande beoordelingswijze. Het alternatief met de minst negatieve totaalscore vormt het voorkeursalternatief voor de discipline geluid. Onderlinge verschillen in de effectbeoordeling van de inrichtingsalternatieven worden aangegeven door de kwantitatieve verschillen in effectscores.

In uitvoeringsfase 2 worden de geluidsimpacten van de bestemmingszones (invullingen van de bedrijfsactiviteiten) uit het voorkeursalternatief bestudeerd. Daartoe kunnen gedifferentieerde geluidsemissiewaarden per perceel aan bod komen. Zo nodig kunnen geluid remediërende maatregelen worden aangegeven of geluidemissiebeperkingen ten aanzien van bepaalde percelen worden geadviseerd.

De beoordeling van de voorspellingsresultaten gebeurt op twee niveaus, enerzijds door een aftoetsing met de referentiesituatie (huidige toestand a.d.h.v. geluidsmetingen), anderzijds door een aftoetsing met de vigerende criteria voor vergunnings- of meldingsplichtige inrichtingen (Vlarem II) met betrekking tot het onderdeel industrielawaai en met de gedifferentieerde referentiewaarden uit de discussienota van LNE (afdeling LHRMG) – dd. 19/09/2008 - met betrekking tot het onderdeel wegverkeerslawaai

De toetsing met de referentiesituatie resulteert in een ‘afbakening’ vanhindergevoelige gebieden. De aftoetsing leidt tot de bepaling van degeluidsvoorwaarden teneinde (bijkomende) geluidshinder aan de geluidsgevoeligebestemmingsgebieden te vermijden.

De ernst van de geluidsimpact door industrielawaai wordt getoetst aan de criteriavoor vergunnings- of meldingsplichtige inrichtingen (Vlarem II). Eventueel kunnenvoorwaarden worden gesteld aangaande de toelaatbare geluidsemissie bij deinvulling (vakindeling) van bepaalde bedrijven of kunnen geluidseffecten wordenbepaald bij het opnemen van de geluidsoverdrachtsmaatregelen, zoals de inplantingvan een berm/scherm.

De ernst van de geluidsimpact door wegverkeerslawaai als gevolg van deverkeersaantrekking wordt getoetst aan de criteria voor een bestaande situatie opsecundaire wegen.

Het significantiekader dat wordt toegepast bij de effectbeoordeling van de bedrijfsactiviteiten is in overeenstemming met het kader voor Vlarem II ingedeelde inrichtingen, opgenomen in het MER-richtlijnenboek voor de discipline geluid en trillingen (pag. 20 – doc. LNE 09.0043-2-v1 dd 28/02/2011). Een significantiekader voor wegverkeerslawaai is niet opgenomen inhet MER-richtlijnenboek voor de discipline geluid en trillingen, de effectbeoordeling van deverkeersaantrekking (ontsluiting) beperkt zich tot het geluidseffect ten opzichte van dereferentiesituatie.

De effectbeoordeling en de vooropgestelde geluidsmaatregelen kunnen daarbij worden aangewend om de visie in een later afbakeningsproces voor een RUP bij te stellen.

In het rekenmodel wordt het bedrijventerrein opgedeeld in clusters conform het model uit het ontwerpend onderzoek. Vermits er in deze fase van de studie nog geen kennis is van de individuele geluidsbronnen en hun geluidsemissies, wordt er gebruik gemaakt van een


kengetal voor een specifieke bedrijfscategorie (ref. ontwerpend onderzoek). Deze drukken een geluidsvermogen uit per m2 bedrijventerrein. De geluidsemissie van een bedrijfsperceel wordt gesimuleerd als een uitstralend dakoppervlak. Bij de overdrachtsberekening, volgens ISO 96136, wordt rekening gehouden met structuren (reflectie en afscherming) binnen het bedrijventerrein, de geluidsdemping door vegetatiestroken en de geluidafscherming door eventueel een aarden wal.

Buiten het bedrijventerrein wordt de verwachte verkeersaantrekking op de ontsluitingswegen naar het bedrijventerrein gesimuleerd als een bronlijn met uurgemiddelde voertuigintensiteiten per beoordelingsperiode (dag – avond – nacht).


Met de Richtlijn 2002/49/EG inzake de evaluatie en de beheersing van omgevingslawaai beoogt men op Europees niveau een gemeenschappelijke aanpak te bepalen om op basis van prioriteiten de schadelijke gevolgen, hinder inbegrepen, van blootstelling aan omgevingslawaai te vermijden, te voorkomen of te verminderen. De EU-Richtlijn werd omgezet in het Besluit van de Vlaamse Regering inzake de evaluatie en de beheersing van het omgevingslawaai d.d. 22/07/05 (BS 31/08/05). Ter uitvoering van de richtlijn 2002/49/EG dienen de lidstaten actieplannen op te maken met maatregelen die in het bijzonder gericht zijn op prioritaire problemen die kunnen worden bepaald op grond van overschrijding van een relevante grenswaarde of andere door de lidstaten gekozen criteria. Dit is tot op heden nog niet gebeurd in Vlaanderen. Om toch de ernst van de effecten te kunnen beoordelen worden in het kader van het MER gebruik gemaakt van de richtwaarden voorgesteld voor verkeerslawaai op basis van de gedifferentieerde referentiewaarden voor wegverkeerslawaai, onderschreven in de consensustekst Milieukwaliteitsnormen Omgevingslawaai door afdeling Lucht, Hinder, Risicobeheer, Milieu & Gezondheid (dept. LNE), afdeling Algemeen Beleid (MOW), afdeling Wegen en Verkeer en de NMBS. Deze beoordelingscriteria worden in het geactualiseerd MER-richtlijnenboek voor de discipline geluid en trillingen geadviseerd als toetsingskader.

6 ISO 9613-1 “Attenuation of sound during propagation outdoors – Part 1 – Calculation of the absorption of

sound by the atmosphere” ISO 9613-2 “ Attenuation of sound during propagation outdoors – Part 2 – General method of calculation”



In de Vlarem II milieuwetgeving zijn normen gesteld om geluidshinder door industriële bedrijven als mogelijk te voorkomen of te beperken. Voor de vergunningsplichtige bedrijven die een te hoge geluidsbelasting veroorzaken, kan vanwege het industrielawaai sprake zijn van een saneringssituatie. Voor het oplossen van een saneringssituatie worden geluidsmaatregelen toegepast. Bij de bepaling van de geluidsmaatregelen ter beheersing van het lawaai (bijvoorbeeld geluidsisolatie van een industriële hal) is het interessant om te kijken of een gunstige combinatie van geluids- en klimaatmaatregel mogelijk is, en dus potentiële impact heeft. Dit is niet altijd het geval. Zo kunnen geluidsbermen of schermen ontworpen worden zodat ze ook bijdragen aan ventilatie op de site (bv windstromen kanaliseren die een afkoelend effect hebben).

9.6 Discipline Lucht


9.6.1.1 Geografische afbakening

Voor de discipline lucht wordt het studiegebied afgebakend tot het gebied waar de emissies een impact hebben op de concentraties van de omgevingslucht. In eerste benadering wordt het studiegebied afgebakend tot een gebied van 1 km rondom het plangebied. Dit kan nog worden bijgesteld in functie van de kennisopbouw tijdens de studie. Bijkomend worden de wegsegmenten van de belangrijkste ontsluitingswegen van en naar het plangebied mee opgenomen in het studiegebied.

9.6.1.2 Inhoudelijke afbakening

Relevante parameters

Verkeersemissies

Voor wat betreft de effecten ten gevolge van verkeersactiviteiten zijn vooral stikstofdioxide (NO, NO2 en NOx) en fijn stof (PM10, PM2,5) van belang. Elementair koolstof wint de laatste jaren eveneens aan belang.

Stikstofoxiden (NOx) bestaan uit een mengsel van stikstofdioxide (NO2) en stikstofmonoxide (NO). Bij verbrandingsprocessen op hoge temperaturen ontstaat in eerste instantie vooral NO. NO heeft een korte levensduur in de atmosfeer en is een kleur-, reuk- en smaakloos gas dat op zich weinig toxisch is. NO wordt door reacties met zuurstof en ozon omgezet tot NO2. NO2 heeft een langere levensduur in de atmosfeer en is schadelijk voor mens en ecosystemen.

Fijn stof is een mengsel van vloeibare of vaste deeltjes met uiteenlopende samenstellingen en afmetingen. PM10 en PM2,5 is de verzameling van stofdeeltjes met een diameter kleiner dan 10 respectievelijk 2,5 μm. Ultrafijn stof (UFP) is de verzamelnaam voor deeltjes met een a.d. kleiner dan 0,1 μm (PM0,1). Elementair koolstof (EC) vormt een fractie van PM10 enbestaat voornamelijk uit roetdeeltjes die ontstaan bij onvolledige verbranding vanbrandstoffen (diesel, hout, kolen,…). Gezien het niet beschikbaar zijn van zowel voldoendegegevens m.b.t. de achtergrondconcentraties als onderbouwde emissiefactoren kan deparameters EC echter niet kwantitatief beoordeeld worden.


Voor wat betreft de evaluatie van impact op het klimaat wordt gefocust op de parameter CO2 en CO2-eq7.

Bedrijfsemissies

Voor wat betreft de emissies van de bedrijfsactiviteiten kunnen de relevante parameters voor dit plan-MER niet als dusdanig worden vastgelegd, gezien het type bedrijvigheid tot nog toe ongekend is.

Verwarmingsemissies

De parameters die door gebouwenverwarming worden geëmitteerd komen ook in grote lijnen overeen met de geëmitteerde parameters door het verkeer (NOx en fijn stof).

Relevante luchtkwaliteitsdoelstellingen

Teneinde de kwaliteit van de omgevingslucht te evalueren voor elke relevante situatie, wordt deze getoetst aan de normen en richtwaarden inzake omgevingslucht die gelden voor de huidige situatie en die verwacht zijn te gelden in het jaar 2020 (referentiesituatie en geplande situatie).

Verkeersemissies

De Europese richtlijn betreffende de luchtkwaliteit en schonere lucht voor Europa (2008/50/EG) vormt de belangrijkste wettelijke basis inzake luchtkwaliteit.

Deze richtlijn 2008/50/EG legt grenswaarden en een alarmdrempel op voor NO2. Er is eveneens een kritiek niveau voor NOx voor de bescherming van de vegetatie opgenomen.

De Europese regelgeving is gebaseerd op de richtlijnen opgesteld door de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO). De Europese jaargrenswaarde komt overeen met wat de WGO adviseert. In tegenstelling tot de Europese regelgeving definieert de WGO geen alarmdrempel en laat ze geen enkele overschrijding toe van het uurgemiddelde van 200 μg/m3.

7 Naast CO2 dragen ook andere broeikasgassen bij tot klimaatverandering: CH4, N2O, gefluoreerde gassen. De bijdrage kan worden uitgedrukt in CO2-equivalenten. Indien dergelijke emissies relevant zijn, worden ze meegenomen in de berekeningen.


Richtlijn 2008/50/EG definieert grenswaarden voor PM10 op basis van gezondheidsstudies, economische gevolgen en de technische haalbaarheid. De WGO-advieswaarden voor PM10 zijn strenger dan de Europese grenswaarden.

De richtlijn definieert tevens grens- en streefwaarden voor PM2,5. Hierin staat ook de nationale streefwaarde inzake vermindering van de blootstelling tegen 2020 ten opzichte van 2010. Hiertoe wordt een gemiddelde blootstellingsindex (GBI) gedefinieerd: dit is de gemiddelde PM2,5-concentratie op stedelijke achtergrondmeetplaatsen over de laatste 3 jaar binnen een bepaalde lidstaat. Tegen 2020 moeten Vlaanderen en België 20% vermindering van de blootstelling nastreven ten opzichte van 2011. Dit betekent dat de GGBI2020 en de GBI2020 respectievelijk 15,7 μg/m3 en 15,2 μg/m3 mogen bedragen. De tabel toont ten slotte de blootstellingsconcentratieverplichting voor PM2,5. Deze houdt in dat de GBI vanaf 2015 lager dan 20 μg/m3 moet liggen.

De WGO nam in haar Air quality guidelines van 2005 advieswaarden voor PM2,5 op.

Momenteel bestaat er op Europees of Vlaams niveau geen regelgeving voor elementaire koolstof. De referentiemethode ligt momenteel voor ter goedkeuring. De WGO formuleerde nog geen advieswaarden voor de gezondheid.

Bedrijfsemissies


Gezien tot op vandaag de relevante parameters voor de geplande bedrijvigheid niet kunnen worden gedefinieerd, worden geen specifieke luchtkwaliteitsdoelstellingen opgenomen. De emissiegrenswaarden die voor de bedrijven gelden, zijn opgenomen in de algemene en sectorale voorwaarden van Vlarem I, en zullen worden opgelegd in een latere fase via de bedrijf specifieke milieuvergunning.

Verwarmingsemissies

De luchtkwaliteitsdoelstellingen uit Europese richtlijn betreffende de luchtkwaliteit en schonere lucht voor Europa (2008/50/EG) zijn ook hier relevant.

Selectie luchtkwaliteitsmodellen

Verkeersemissies

Om de impact van het verkeer in het studiegebied te evalueren worden voor de relevante wegsegmenten modelberekeningen uitgevoerd m.b.v. het model CAR Vlaanderen Versie 2.0, en dit voor de parameters NO2, PM2,5 en PM10. Dit model is geschikt voor berekening van de luchtkwaliteit langs straten in stedelijke omgeving, wat het geval is voor de omliggende straten zoals de Molenstraat en de N36.

CAR Vlaanderen laat toe om de immissieconcentraties tot op 30 m van de weg te berekenen en om het effect van de verkeersdoorstroming (congesties) te berekenen. Het houdt hierbij rekening met het ‘street canyon’ effect. In principe berekent CAR-Vlaanderen de immissieconcentraties langs één weg, het cumulatieve effect van meerdere wegen is niet mogelijk.

Bedrijfsemissies

In dit stadium is nog niet voor elk planscenario geweten welke types bedrijven zich in het zullen vestigen; een betrouwbare emissiemodellering is bijgevolg niet mogelijk. Daarom wordt in eerste instantie de methode van milieuzonering voorgesteld. De beschrijving van deze methode gebeurt verder bij de bespreking van de milieueffecten.

Verwarmingsemissies

De bespreking van de verwarmingsemissies gebeurt kwalitatief, zie verder bij de bespreking van de milieueffecten..

Doelstellingen klimaat

Er bestaat grote wetenschappelijke consensus over het feit dat de globale gemiddelde opwarming van de aarde niet meer dan 2°C mag bedragen als men de effecten van de klimaatverandering beheersbaar wil houden. Om aan deze algemene doelstelling tegemoet te komen, moeten de industrielanden tegen 2050 hun uitstoot van broeikasgassen met minstens 80% verminderen ten aanzien van het niveau van in het basisjaar 1990.

In 1997 zijn de geïndustrialiseerde landen via het Protocol van Kyoto concrete engagementen aangegaan wat betreft de uitstoot van broeikasgassen. Na de bekrachtiging van het Kyoto-protocol door de Europese lidstaten, keurde de EU in 2007 haar Klimaat –en Energiepakket goed. Met deze strategie, ook gekend als de 20-20-20 strategie, werden 3 doelstellingen tegen 2020 vooropgesteld:

1) 20% minder uitstoot van broeikasgassen


2) Een stijging van het aandeel hernieuwbare energie naar 20%

3) Een verbetering van de energie-efficiëntie met 20%.

De doelstelling om broeikasgassen tegen 2020 met 20 % terug te dringen ten opzichte van 1990 wordt ten uitvoer gelegd door middel van enerzijds de EU-regeling voor de handel in emissierechten (ETS) voor energie-intensieve bedrijven, en anderzijds doelstellingen voor de niet-ETS-sectoren (transport, gebouwen, landbouw, …). De ETS-doelstellingen worden op Europees niveau vastgelegd en opgevolgd. Voor de niet-ETS-sectoren stelt de beschikking inzake de verdeling van de inspanning (de BVI) per lidstaat nationale streefwaarden vast voor broeikasgasemissies. Voor België werd die doelstelling vastgelegd in Beschikking 406/2009/EG (de zogenaamde Effort Sharing Decision of ESD) op een vermindering van de uitstoot van broeikasgassen in de niet-ETS sectoren met minstens 15% in 2020 ten opzichte van 2005. Vlaanderen heeft tegen 2020 een niet-ETS-reductiedoelstelling van 15,7% t.o.v. 2005.

In oktober 2014 bereiken de Europese regeringsleiders een akkoord over het Klimaat- en Energiepakket 2030. Dit pakket bevat 3 doelstellingen:

1) een bindende, interne broeikasgasvermindering van minstens -40% t.o.v. 1990;

2) een op EU-niveau bindende belofte voor hernieuwbare energie van minstens 27%;

3) een indicatieve energie-efficiëntiedoelstelling van minstens 27%.

De interne doelstelling om broeikasgassen te verminderen wordt verdeeld tussen de sectoren die vallen onder het Europese emissiehandelssysteem (EU ETS) en de andere sectoren:

1) Sectoren die onder het EU ETS vallen, moeten hun uitstoot op Europees niveautegen 2030 verminderen met 43% t.o.v. 2005;

2) Alle andere sectoren (niet-ETS sectoren, waaronder transport, gebouwen, landbouwen afval) moeten hun uitstoot tegen 2030 verminderen met 30% t.o.v. 2005. Dezedoelstelling zal verder opgedeeld worden in bindende, nationale doelstellingen(variëren tussen 0% en 40%). Het voorstel van de Europese Commissie met de niet-ETS doelstelling per lidstaat8 stelt een reductie van 35% voor België voorop. Deafgeleide Vlaamse doelstelling is nog niet bekrachtigd.


9.6.2.1 Plaatselijke luchtkwaliteit

In eerste instantie wordt de referentiesituatie ten aanzien van de bestaande plaatselijke luchtkwaliteit beschreven. De beschrijving van deze huidige luchtkwaliteit in het studiegebied gebeurt op basis van de luchtkwaliteitskaarten beschikbaar op de website van VMM9. De kaarten zijn gebaseerd op de modelleringen uitgevoerd in het kader van het Europees Atmosys Life+ project dat de resultaten van de telemetrische meetstations van de VMM interpoleert voor heel Vlaanderen. Voor deze kaarten wordt echter geen rekening gehouden met het lokale reliëf, obstakels en gesloten huizenrijen (‘street canyon effect’).

8 Voorstel voor Europese Verordening 2016/0231 (COD) – 20 juli 2016

9 http://www.vmm.be/data/luchtkwaliteit-in-je-eigen-omgeving


In de buurt van het plangebied bevinden zich geen meetpunten van het telemetrische meetstation van de VMM. De metingen in Vichte (meetstation 47E701) en Elsegem (meetstation 47E702) werden in 2013 beëindigd na de stopzetting van de centrale in Ruien10.

Daarnaast zal de huidige luchtkwaliteit ook worden afgeleid uit de achtergrondwaarden die in het databestand van het model CAR Vlaanderen zijn geïntegreerd.

9.6.2.2 Emissies en immissiebijdrage in de referentiesituatie (2020)

Verkeersemissies

Er wordt een evaluatie gemaakt van de luchtkwaliteit voor de referentiesituatie in het jaar 2020 (zonder uitvoering van het plan), in functie van de te verwachten verkeersintensiteiten, samenstelling van de uitlaatgassen,…

De impact van de verkeersemissies op de luchtkwaliteit langs de wegen (tot aan de gevels, max. 30 meter afstand) wordt voor de referentiesituatie voor de wegsegmenten in een bebouwde omgeving gemodelleerd aan de hand van CAR-Vlaanderen. Voor de modellering wordt uitgegaan van volgende inputgegevens:

Wegenbestand: de wegen met stedelijke configuratie binnen het studiegebiedworden opgenomen voor modellering met CAR Vlaanderen. Daarbij wordt per straatrekening gehouden met de verkeersintensiteiten (cfr. disc Mobiliteit), hetsnelheidstype, stagnatie, afstand tot de wegas (tot 30 meter max) en debomenfactor.

Emissiefactoren: via het model zijn emissiefactoren beschikbaar voor de jaren 2010,2015 en 2020. Ondanks het feit dat voor de referentiesituatie het jaar 2020 wordtvooropgesteld, wordt gerekend met de in het model geïntegreerde emissiefactorenvoor het jaar 2015. Onderzoek toonde recentelijk immers aan dat de werkelijke NOX-uitstoot bij dieselvoertuigen echter sterk afwijkt van wat de euronormenvooropstellen. Er is hierbij geen verband meer tussen de norm en de werkelijkeuitstoot. Vanuit dienst Mer werd eind december 2015 een nieuwsbrief rondgestuurd,met de melding dat de emissiefactoren (EF) en achtergrondconcentraties (AC) diemomenteel in CAR Vlaanderen zitten, nog niet zijn gecorrigeerd naar aanleiding vandeze bevindingen. Dit betekent dat, als de luchtkwaliteit en verkeersbijdrage wordenberekend met de huidige versie van het model in 2020, dit leidt tot eenonderschatting van de potentiële effecten. Zolang het model niet is geactualiseerdwordt uit voorzorg met de EF en AC van 2015 gerekend, ook voor de tegen 2020geplande projecten.

Bedrijfsemissies

In de referentiesituatie komen geen bedrijfsemissies voor binnen het plangebied.

Verwarmingsemissies

In de referentiesituatie komen geen verwarmingsemissies voor binnen het plangebied.

10 VMM, 2014. Luchtkwaliteit in het Vlaamse Gewest Jaarverslag immissiemeetnetten – 2013




Verkeersemissies

Er wordt geen onderscheidend effect verwacht voor de verkeersgeneratie tussen de verschillende alternatieven. Indien uit de discipline mobiliteit alsnog zou blijken dat dit wel het geval is, wordt de immissiebijdrage berekend ter hoogte van de relevante wegsegmenten zoals ook beschreven in 9.6.2.

Bedrijfsemissies

In dit stadium is nog niet voor elk planscenario geweten welke types bedrijven zich in het plangebied zullen vestigen; een betrouwbare kwantitatieve impactbepaling is bijgevolg niet mogelijk.

Daarom wordt in eerste instantie de methode van milieuzonering toegepast. Deze methode beoogt een optimale milieuhygiënische kwaliteit in gebieden door een juiste afstemming van de inplanting van bedrijven t.o.v. milieugevoelige functies (zoals woningen). Een methode die op planniveau goed hanteerbaar is, is de Nederlandse milieuzoneringsmethode van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG)11. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een "lijst van bedrijfsactiviteiten". Door het koppelen van soorten bedrijven aan zoneringsafstanden12 met betrekking tot aan te houden afstanden tussen bedrijven en milieugevoelige objecten (o.a. woningen) biedt de methode een instrument bij het opmaken van alternatieve inrichtingsplannen van bedrijventerreinen.

Op basis van deze toepassing wordt voor het plangebied nagegaan welk planscenario te verkiezen is op vlak van impact inzake luchtkwaliteit.

Ook het aspect geurhinder wordt hierin meegenomen.

Verwarmingsemissies

Er wordt geen onderscheidend effect verwacht inzake verwarmingsemissies van gebouwen.


Verkeersemissies

Door de inrichting de bedrijvigheid zullen de verkeersstromen van en naar de site wijzigen ter hoogte van de toegangswegen die deel uitmaken van het studiegebied. De impact op de luchtkwaliteit ten gevolge van de nieuwe verkeersintensiteiten wordt voor deze wegen gemodelleerd aan de hand van het model CAR Vlaanderen, waarbij (behalve de intensiteiten) gelijkaardige inputgegevens gelden als eerder vermeld voor de referentiesituatie (§9.6.1.2).

De bespreking van de effecten voor de geplande situatie gebeurt door:

11 https://vng.nl/onderwerpenindex/milieu-en-mobiliteit/externe-veiligheid/bedrijven-en-milieuzonering 12 http://www.vng.nl/files/vng/vng/Documenten/Extranet/Wonen/Groene%20boekje/Bijlage_1.xls


De immissiebijdragen van de geplande situatie te vergelijken met deachtergrondconcentraties en de luchtkwaliteitsdoelstellingen zoals beschreven in §9.6.1.2;

De immissiebijdragen van de geplande situatie te vergelijken met dezegemodelleerd voor de referentiesituatie.

Voor de gemodelleerde wegsegmenten gebeurt deze toetsing aan de hand van overzichtelijke tabellen. De significantiekaders die voor de effectbeoordeling worden gehanteerd zijn beschreven in § 9.6.1.2.

Bedrijfsemissies

Hiervoor wordt verwezen naar uitvoeringsfase 1. Gezien er geen bijkomende gegevens te verwachten zijn tijdens uitvoeringsfase 2, wordt hier niet meer in detail op ingegaan.

Verwarmingsemissies

Naast de impact van het wegverkeer wordt tevens de impact van gebouwverwarming in kaart gebracht. Er wordt echter verwacht dat de impact te wijten aan verwarmingsemissies in het studiegebied qua grootteorde als gelijkaardig kan aanzien worden aan deze van bewoonde gebieden met alleen staande woningen. De impact is dan ook niet van die aard dat deze een bepalende invloed hebben op de plaatselijke luchtkwaliteit.

De extra verwarmingsemissies voor nieuwe bedrijfsgebouwen zullen bovendien beperkter zijn dan deze van bestaande omwille van de strengere isolatie en energiepeilen die voor nieuwbouw van toepassing zijn. Verder kunnen nieuwe bedrijven gemakkelijker gebruik maken van alternatieve verwarmingstechnieken met lagere emissieniveaus zoals bvb WKO, gebruik van warmtepompen,…. indien deze van bij de planningsfase voorzien worden.

De evaluatie van de emissies door gebouwenverwarming gebeurt daarom kwalitatief.

9.6.3.3 Significantiekader

Verkeersemissies

Voor de effectevaluatie op basis van de immissiebijdrage (X) is volgend beoordelingskader van toepassing cfr. het richtlijnenboek Lucht (Tabel 9-9):

Tabel 9-9 Beoordelingskader m.b.t. effecten op luchtkwaliteit

Immissiebijdrage (X) Vertaling voor NO2 en PM10 (norm 40 μg/m³)

Vertaling voor PM2,5 (norm 20 μg/m³)

Score

X > 1% van de milieukwaliteitsnorm of richtwaarde of toegelaten aantal overschrijdingen

+0,4 tot +1,2 μg/m³ +0,2 tot +0,6 μg/m³ Beperkt negatief effect (-1)

X > 3% van de milieukwaliteitsnorm of richtwaarde of toegelaten aantal overschrijdingen

+1,2 tot +4 μg/m³ +0,6 tot +2 μg/m³ Belangrijk negatief effect (-2)

X > 10% van de milieukwaliteitsnorm of

> + 4 μg/m³ > +2 μg/m³ Zeer belangrijk negatief effect (-3)


richtwaarde of toegelaten aantal overschrijdingen

Bedrijfsemissies

De effectenbeoordeling voor wat betreft de bedrijfsemissies gebeurt kwalitatief, rekening houdend met de milieuzonering (zie eerder). Er wordt geen significantiekader voorgesteld.

Verwarmingsemissies

De effectenbeoordeling voor wat betreft de emissies van gebouwenverwarming gebeurt kwalitatief. Er wordt geen significantiekader voorgesteld.


Voor de discipline Lucht kunnen in dit stadium reeds volgende leemtes in de kennis worden gedefinieerd:

Het niet beschikbaar zijn van luchtkwaliteitsmetingen in het studiegebied wordenopgevangen door gebruik te maken van literatuurgegevens en concentraties diegebaseerd zijn op extrapolatiewaarden van de VMM.

Gezien het type bedrijvigheid niet gekend is, kan geen volledig kwantitatievebeoordeling gebeuren van de impact van het plan op de luchtkwaliteit.


Het plan kan een impact op het klimaat veroorzaken door wijziging in verkeersintensiteiten en voertuig gerelateerde verbrandingsparameters. Per alternatief worden de wijziging in CO2-emissies ten gevolge van het verkeer geëvalueerd.

Daarnaast zullen de industriële emissies relevant zijn, afhankelijk van het type bedrijvigheid. Per alternatief zal worden nagegaan in hoeverre er een significante CO2-uitstoot kan worden verwacht, en welke invloed dit heeft op de ETS en niet-ETS emissiereductiedoelstellingen van Europa en Vlaanderen.

9.7 Discipline Fauna en Flora



Het studiegebied voor de discipline Fauna en Flora komt overeen met het gebied waarbinnen zich voor de aanwezige flora en fauna een effect zal (kunnen) voordoen. Hieruit volgend, bestaat het studiegebied minstens uit het volledige plangebied, uitgebreid met zones die kunnen variëren per effectgroep.


Bij de opmaak van het MER zal nagegaan worden welke van de eerder beschreven effectgroepen meer of minder relevant zijn in het kader van het voorliggend plan (scoping). Op die basis zal een meer gedetailleerde inhoudelijke afbakening voor de discipline gebeuren. Er wordt hierbij een onderscheid gemaakt tussen de eerste uitvoeringsfase waarin


de 4 inrichtingsalternatieven worden beoordeeld en afgewogen en de tweede uitvoeringsfase waarin het voorontwerp PRUP op milieueffecten beoordeeld wordt.

Specifieke aandacht wordt in het MER gegeven aan aanwezige (beschermde) natuurgebieden zowel in Vlaamse (bv. VEN-gebieden, natuurreservaten of (zeer) waardevolle BWK-ecotopen) als in Europese context (bv. Natura 2000-gebied). Op basis hiervan worden de belangrijkste aandachtsgebieden aangeduid.


De rapportering over de referentiesituatie wordt maximaal gericht op die kenmerken van het biotisch milieu waarvoor een wijziging verwacht wordt. De huidige biologische toestand van het projectgebied zal beschreven en gewaardeerd worden. Bij deze beschrijving van de huidige situatie komen volgende zaken aan bod:

Analyse van de ecologische structuur op mesoniveau, met specifieke aandacht voor de ecotopen van de door het project beïnvloede waardevolle gebieden (Natura2000, VEN, natuurreservaten,…).

Analyse en waardering van de aanwezige flora en fauna op niveau van het plangebied. Er zal een evaluatie gemaakt worden van de waarde en de kwetsbaarheid van de aanwezige natuur aan de hand van:

o gronden oppervlaktewaterafhankelijkheid van de aanwezige vegetatie;

o afhankelijkheid van kwel van de aanwezige vegetatie;

o zeldzaamheid, diversiteit van de voorkomende soorten;

o gevoeligheden voor standplaatswijzigingen;

o verstoringsgevoeligheid van fauna;

o graad van menselijke beïnvloeding op de ecotopen (natuurlijkheid);

o mogelijkheden tot vervanging van de aanwezige vegetaties;

o …

Hiertoe worden onder meer volgende bronnen geraadpleegd:

Beleidsstudies op nationaal of regionaal niveau (IHD-rapport ‘Bossen van de Vlaamse Ardennen en andere Zuidvlaamse bossen, natuurverbindingsgebieden en bovenlokale ecologische infrastructuur,…).

Waarderingskaarten (Biologische waarderingskaart, habitatkaart,…)

www.waarnemingen.be


In het studiegebied zijn momenteel geen belangrijke ontwikkelingen gepland, die een invloed kunnen hebben op de beoordeling van de planeffecten. De huidige toestand (2015) wordt bijgevolg als referentiesituatie beschouwd.

Ecologische waarde

Het studiegebied is, volgens de biologische waarderingskaart versie 2, deels in biologisch zeer waardevol gebied gelegen (Figuur 9-15); eutrofe plas (ae), rietland (mr), vochtig wilgenstruweel op voedselrijke bodem (sf) en nitrofiel alluviaal elzenbos (vn). Deze vegetaties worden ook aangeduid als Europees te beschermen habitattypen (bijlage I van de Habitatrichtlijn) of regionaal belangrijk biotoop (Figuur 9-16) en faunistisch waardevol gebied.


De moerassen en waterrijke gebieden (ae en mr volgens de BWK), zijn aangeduid als verboden te wijzigen vegetatie in het kader van het Natuurdecreet (Figuur 9-17). Voor de bosvegetaties is het Bosdecreet van toepassing.

Figuur 9-15 Biologische waarderingskaart, versie 2


Figuur 9-16 Habitatkaart


Figuur 9-17 Verboden te wijzigen vegetaties


Beschermingen

Natura 2000 (Vogel- en Habitatrichtlijngebieden): het plangebied is gelegen op >1 km ten noorden van het Habitatrichtlijngebied ‘Bossen van de Vlaamse Ardennen en andere Zuidvlaamse bossen’. Er is geen Vogelrichtlijngebied gelegen in de omgeving van het plangebied.

Het plangebied grenst (weliswaar gescheiden door de Schelde) aan het VEN-gebied ‘De West-Vlaamse Scheldevallei’, ten westen van het plangebied. Op >1 km ten zuiden van het plangebied situeert zich het VEN-gebied ‘De Vlaamse Ardennen van Kluisburg tot Koppenberg’. Dit VEN-gebied overlapt quasi helemaal met het Habitatrichtlijngebied.

Ten oosten van het plangebied situeert zich het erkend natuurreservaat ‘Paddenbroek’ op ongeveer 500m afstand. Ten zuidwesten van het plangebied en aan de overkant van de Schelde situeren zich nog een aantal percelen erkend als natuurreservaat, de ‘Avelgemse Scheldemeersen’.

Figuur 9-18 Speciale beschermingszones


Figuur 9-19 VEN- en IVON-gebieden


Figuur 9-20 Natuurreservaten


9.7.4 Methodiek voor de effectbepaling en -beoordeling

Concreet zal bij de effectbepaling op basis van scoping vastgelegd worden welk type effecten en welke effectgroepen relevant zijn voor de discipline Fauna en Flora. Vervolgens wordt voor deze effectgroepen bepaald welke criteria en methodes gehanteerd worden voor het beoordelen van de effecten voor de aanwezige fauna en flora. Tenslotte wordt vastgelegd op welke basis de significantie of ernst van de effecten zal worden ingeschat.

Gezien het MER uit twee uitvoeringsfasen bestaat, wordt de methodiek van effectbepaling en -beoordeling afzonderlijk voorgesteld voor de beide fasen afzonderlijk. De tweede uitvoeringsfase, waarin de effecten op het voorontwerp PRUP beoordeeld worden, focust op effecten relevant op plan-niveau, hier wordt de reikwijdte en detailleringsgraad van het plan in rekening gebracht.

9.7.4.1 Methodiek voor de beschrijving van de effecten in uitvoeringsfase 1

In de eerste uitvoeringsfase zullen zowel effecten die onderscheidend zijn voor de 4 alternatieven beschreven en beoordeeld worden als de overige effecten van de alternatieven (rekening houdend met de detailgraad waarop de inrichtingsalternatieven nu al zijn gekend).

De belangrijkste effecten die te verwachten zijn in deze fase, zijn de volgende:

Ruimtebeslag

Versnippering

Eutrofiëring via lucht

Verzuring via lucht

Wijziging van de grondwaterstand

o Verdroging ten gevolge van tijdelijke bemaling

o Vernatting ten gevolge van wijziging watersysteem

Wijziging van de hydrologie van een oppervlaktewaterlichaam

Verstoring (geluid, licht en visuele verstoring)

Tabel 9-10 Beoordelingscriteria voor de discipline Fauna en Flora uitvoeringsfase 1

Effect Criterium Methode

Ruimtebeslag Oppervlakte waardevol gebied (voor fauna en/of flora) dat zal verdwijnen of gecreëerd worden

GIS-analyse, terreinbezoek, oppervlakte waardevolle biotooptypes die rechtstreeks dreigen aangetast te worden ten gevolge van het plan.

Impact inkrimping/uitbreiding migratie-, foerageer- en broedgebieden

Kwalitatieve bespreking (expert judgement)

Eutrofiëring via lucht Eutrofiërende depositie (inschatting naar grootte-orde) ten opzichte van gevoelige vegetatie.


Verzuring via lucht Verzurende depositie (inschatting naar grootte-orde) ten opzichte van gevoelige vegetatie.


Versnippering Aantal zones die gevoelig zijn voor versnippering en barrière-effecten.



Veranderingen in vismigratiemogelijkheden en mogelijks toegang tot nieuwe


Effect Criterium Methode paaigronden

Wijziging grondwaterstand

Oppervlakte met grondwaterstandsafhankelijke vegetatie die beïnvloed wordt

Effecten van aanleg van grondwaterstandswijziging op grondwaterstandafhankelijke vegetatie

GIS-analyse, kwalitatieve bespreking (expert judgement)

Wijziging hydrologie oppervlakte-waterlichaam

Wijziging in de waterkwaliteit en -kwantiteit Effecten van aanleg van infrastructuur op waterstroming en -regimes


Lengte waardevolle structuur die gewijzigd wordt

GIS-analyse, terreinbezoek, meters waterloop met matig tot waardevolle structuurkwaliteit

Rustverstoring Kwetsbare soorten die beïnvloed kunnen worden door rustverstoring

Kwetsbaarheidsbenadering voor verstoring door geluid, licht en beweging

9.7.4.2 Methodiek voor de beschrijving van de effecten in uitvoeringsfase 2

De tweede uitvoeringsfase, waarin de effecten op het voorontwerp PRUP beoordeeld worden, focust op effecten relevant op planniveau, hier wordt de reikwijdte en detailleringsgraad van het plan in rekening gebracht.

De belangrijkste effecten die te verwachten zijn in deze fase, zijn de volgende:

Ruimtebeslag door de herinrichting van het plangebied

Versnippering

Wijziging van de grondwaterstand

o Verdroging ten gevolge van tijdelijke bemaling

o Vernatting ten gevolge van wijziging watersysteem

Wijziging van de hydrologie van een oppervlaktewaterlichaam

Verstoring (geluid, licht en visuele verstoring)

Tabel 9-11 Beoordelingscriteria voor de discipline Fauna en Flora uitvoeringsfase 2


Ruimtebeslag Oppervlakte waardevol gebied (voor fauna en/of flora) dat zal verdwijnen of gecreëerd worden

GIS-analyse, terreinbezoek, oppervlakte waardevolle biotooptypes die rechtstreeks dreigen aangetast te worden ten gevolge van het plan.



Versnippering Aantal zones die gevoelig zijn voor versnippering en barrière-effecten.



Veranderingen in vismigratiemogelijkheden en mogelijks toegang tot nieuwe paaigronden

Wijziging grondwaterstand

Oppervlakte met grondwaterstandsafhankelijke vegetatie die beïnvloed wordt

Effecten van aanleg van grondwaterstandswijziging op grondwaterstandafhankelijke vegetatie




Wijziging hydrologie oppervlakte-waterlichaam

Wijziging in de waterkwaliteit en -kwantiteit Inschatting van overstromingsfrequentie en/of wijziging in waterkwaliteit

Effecten van aanleg van infrastructuur op waterstroming en -regimes


Lengte waardevolle structuur die gewijzigd wordt

GIS-analyse, terreinbezoek, meters waterloop met matig tot waardevolle structuurkwaliteit

Rustverstoring13 Kwetsbare soorten die beïnvloed kunnen worden door rustverstoring

Kwetsbaarheidsbenadering voor verstoring door geluid, licht en beweging


De effectbeoordeling zal gebaseerd worden op de meest recent beschikbare gegevens van aanwezige natuurwaarden ter hoogte van het studiegebied. In die zin zijn we afhankelijk van de monitoringsgegevens die beschikbaar worden gesteld door de beheer- en wetenschappelijke instanties.

Voor een heel aantal effecten ontbreekt een wetenschappelijk onderbouwde dosis-effectrelatie. Hierbij kunnen we bijvoorbeeld denken aan effecten van de wijziging in geluidsniveaus, trillingen en visuele verstoring. Daardoor worden deze effecten vooral op basis van ‘expert judgement’ ingeschat.


De belangrijkste impact op de klimaataspecten met betrekking tot deze discipline betreft de verhardingsoppervlakte. Dit wordt in de andere disciplines meer gedetailleerd behandeld.

Daarnaast is ook het onderscheid tussen lage beplanting (bvb. grassen) en hoge beplanting (bvb. bomen) onderscheidend inzake temperatuursbeïnvloeding. Dit wordt onderzocht bi het ruimtegebruik in de discipline mens – ruimtelijke aspecten.

9.8 Discipline Landschap, Bouwkundig erfgoed & Archeologie



Het studiegebied voor de discipline Landschap, Bouwkundig erfgoed en Archeologie wordt afgebakend als de zone waar visuele wijzigingen van het landschap mogelijk zijn.


13 Deze effectgroep omvat alle effecten als gevolg van een menselijke activiteit die een gedragswijziging bij fauna veroorzaakt en/of tot een verhoging van de mortaliteit leidt waardoor de natuurlijke dynamiek van populaties nadelig beïnvloed wordt


De discipline Landschap, Bouwkundig erfgoed en Archeologie beschouwt drie aspecten die onderling met elkaar verbonden zijn: landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie.

Bij de landschapsbeschrijving wordt een onderscheid gemaakt tussen macroschaal enerzijds en meso- en microschaal anderzijds. Op macroschaal wordt het studiegebied bekeken in de ruimere omgeving. Op meso- en microschaal wordt gekeken naar het studiegebied zelf.


De beschrijving van de huidige situatie van de discipline maakt een onderscheid tussen het macro-, meso- en microniveau. Op macroniveau wordt het studiegebied binnen de globale landschappelijke structuur gesitueerd, op meso- en microniveau ligt de focus op de landschappelijke kenmerken en erfgoedwaarde van het studiegebied.

Op macroniveau wordt het landschap beschreven met als benadering;

De geografische situering (gebaseerd op de traditionele landschappen naar Antropen Van Damme, 2002)

De landschapskartering (structuurkenmerken van het landschap, gebaseerd op delandschapsatlas, de gewenste ruimtelijke structuur vanuit de ruimtelijke visie voorlandbouw, natuur en bos,…)

De landschapsgenese (historische ontwikkeling van het landschap, gebruik makendvan historisch kaartmateriaal en literatuur)

Op meso- en microniveau wordt gefocust op de verschillende erfgoedwaarden die binnen het studiegebied relevant kunnen zijn, en op de perceptieve kenmerken;

Erfgoedwaarden van het landschapo Geo-patrimonium (zie ook discipline bodem)o Historisch-geografische elementen en structuren: hierbij wordt eveneens

beschreven hoe een landschap ontstaan is. Het verschil met het geo-patrimonium is dat het geo-patrimonium relicten omvat van natuurlijkelandschapsontwikkeling, terwijl de historisch geografische elementen enstructuren antropogeen zijn. Het betreft voornamelijk elementen van hetmenselijk handelen in de periode waarvoor geschreven bronnen bekendzijn.

o Beschermingeno Vastgestelde landschapsatlasrelicten

Bouwkundig erfgoedo Beschermingeno Vastgesteld en geïnventariseerd bouwkundig erfgoed

Archeologisch erfgoedo Beschermingeno Centraal Archeologische Inventaris (CAI)

Perceptieve kenmerken

Algemene relevante informatiebronnen zijn:

Terreinwaarnemingen; de impact van een geplande ingreep kan enkel wordeningeschat door ook op het terrein de nodige vaststellingen te doen. Een uitgebreidterreinbezoek is bijgevolg voorzien.

Luchtfoto’s

Structuurplannen


Disciplines Bodem en Fauna & Flora


In het studiegebied zijn momenteel geen belangrijke ontwikkelingen gepland, die een invloed kunnen hebben op de beoordeling van de planeffecten. De huidige toestand (2015) wordt bijgevolg als referentiesituatie beschouwd.

Het plangebied is gelegen in het traditioneel landschap ‘Scheldevallei van Gent tot Doornik’. Het plangebied is volgens de Landschapsatlas niet gelegen in een relictzone of ankerplaats. De Schelde is aangeduid als lijnrelict.


Figuur 9-21 Landschapsatlas

Binnen het plangebied zijn geen beschermde landschappen, monumenten, stads- of dorpsgezichten. In de omgeving is de dorpskern van Berchem aangeduid als beschermd dorpsgezicht, waarbinnen enkele beschermde monumenten zijn aangeduid.


Figuur 9-22 Beschermde landschappen, monumenten, stads- en dorpsgezichten

Binnen het plangebied was de ‘elektriciteitscentrale uit 1958’ aangeduid als vastgesteld bouwkundig relict. In de omgeving komen nog meer vastgestelde bouwkundige relicten voor en is de dorpskern van Berchem aangeduid als bouwkundig erfgoed geheel.


Figuur 9-23 Wetenschappelijke inventaris

Ter hoogte van het plangebied zijn enkele archeologische vindplaatsen opgenomen in de Centrale Archeologische Inventaris


Figuur 9-24 Centrale Archeologische Inventaris

9.8.4 Methodiek voor de effectbepaling en -beoordeling

De beoordeling van de effecten op landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie gebeurt op basis van een grondige beschrijving van de ontstaansgeschiedenis van het gebied en de referentiesituaties. Enkel zo kan immers de erfgoedwaarde en de onderlinge samenhang duidelijk worden gemaakt en gewaardeerd. Vanuit een inschatting van de impact die de geplande ingreep met zich meebrengt, wordt nagegaan wat de mogelijke effecten zijn.

Gezien het MER uit twee uitvoeringsfasen bestaat, wordt de methodiek van effectbepaling en -beoordeling afzonderlijk voorgesteld voor de beide fasen afzonderlijk. De tweede uitvoeringsfase, waarin de effecten op het voorontwerp PRUP beoordeeld worden, focust op


effecten relevant op planniveau, hier wordt de reikwijdte en detailleringsgraad van het plan in rekening gebracht. De te beschouwen effectgroepen zijn echter voor de 2 uitvoeringsfasen gelijk.

Onderstaande tabel geeft een overzicht van de effecten die zullen besproken en beoordeeld worden binnen de discipline landschap. Daarbij wordt voor elk effect het gehanteerd criterium, de toegepaste methodiek en het toetsingskader weergegeven. Dit schema zal na detailanalyse van de geplande ingrepen en de aanwezige receptoren verder verfijnd worden.

Tabel 9-12 Beoordelingscriteria voor de discipline Landschap, Bouwkundig erfgoed en Archeologie

Effect Criterium Methode van effectbeoordeling Toetsingskader

Impact op het landschap

Aantasting erfgoedwaarde

Expertenoordeel rekening houdend met aanwezige en toekomstige waarden en betrokken oppervlakte

Bestaande beleidsmatige waardering + eigen aanvulling

Structuur- en relatiewijzigingen

Expertenoordeel rekening houdend met aanwezige en toekomstige landschapsstructuur


Wijziging perceptieve kenmerken

Expertenoordeel op basis van geplande gebiedsinvulling en aanwezige landschapskenmerken


Impact op Bouwkundig Erfgoed

Indirecte impact Identificatie van betrokken (beschermd) bouwkundig erfgoed + inschatting effect via effecten uit betrokken disciplines


Impact op archeologisch patrimonium

Bodemverstoring Bepaling van oppervlakte bodemverstoring + beoordeling impact



De belangrijkste kennisleemte voor de discipline Landschap, Bouwkundig Erfgoed en Archeologie heeft betrekking op de archeologische waarden die mogelijk in het plangebied aanwezig zijn. Het éénduidig inschatten van de effecten van de geplande ingrepen op het bodemarchief is niet altijd mogelijk. Rechtstreekse effecten, zoals vergraving zijn goed te duiden. Indirecte effecten ten gevolge van erosie, vernatting op het bodemarchief zijn vaak veel minder duidelijk. Vast staat wel dat alluviale gebieden een zeer complexe wordings- en bewoningsgeschiedenis hebben en slechts na zeer grondig onderzoek al hun geheimen vrijgeven. De nodige omzichtigheid is geboden.


De belangrijkste impact op de klimaataspecten met betrekking tot deze discipline betreft een visueel effect, als gevolg van een gewijzigde soortensamenstelling in de vegetatie. Dit wordt in de discipline Fauna & Flora besproken.


9.9 Discipline Mens – Ruimtelijke aspecten



Het studiegebied is het gebied waarin een effect kan optreden. Bij de discipline mens is de invloedsfeer niet gelijk voor de verschillende effecten. We onderscheiden drie schaalniveaus:

Macroniveau: Dit is het ruimtelijke geheel waarvan het plangebied deel uitmaakt, indit geval de Scheldevallei ter hoogte van Kluisbergen en de aangrenzenderuimtelijke gehelen. Op dit schaalniveau wordt de wisselwerking met ruimtelijkecontext bestudeerd. Dit studiegebied is niet exact begrensd: het gaat immers om deruimtelijke structuren waar de te onderzoeken alternatieven deel van uitmaken.

Mesoniveau: Het mesoniveau omvat het plangebied van de alternatieven en hunonmiddellijke omgeving. Op mesoniveau wordt onder meer de gebruikskwaliteitbestudeerd.

Microniveau: Dit is eigenlijke plangebied, het gebied waarbinnen de functieswijzigingen. Op dit niveau wordt het ruimtegebruik onderzocht.


De discipline mens ruimtelijke aspecten onderzoekt de directe en indirecte effecten van het plan op de wijze waarop de ruimte georganiseerd is en gebruikt wordt door de mens. Hinder- en veiligheidsaspecten zullen eveneens in deze discipline behandeld worden.

Effecten met betrekking op mobiliteit worden in de desbetreffende discipline onderzocht. Landschappelijke beleving wordt in de discipline landschap, bouwkundig erfgoed en archeologie behandeld.


Op basis van beschikbare data (eerdere studies, beleidsplannen, websites, gis-data,…) en terreinbezoek wordt de bestaande ruimtelijke context, het ruimtegebruik en de kwaliteit van het ruimtegebruik beschreven. Zoals hoger beschreven is de referentiesituatie de wijze waarop de het studiegebied zal functioneren in 2020. Er wordt aangenomen dat het plangebied het huidig gebruik zal hebben, of, op de locatie van de voormalige centrale, geen gebruik zal hebben. Deze evolutie naar de referentiesituatie zal, zeker met betrekking tot de gebruikskwaliteit, op basis van aannames en expert judgement ingeschat worden.

Als eerste wordt de ruimtelijke context beschreven: wat zijn de aanwezige ruimtelijke structuren en gehelen, hoe verhouden ze zich tot elkaar en tot de site. Bronnen hiervoor zijn de beschrijvingen van de bestaande ruimtelijke structuur in de bestaande structuurplannen, gecorrigeerd en aangevuld met expertkennis. Kaartmateriaal zoals topografische kaarten, gisdatabanken, … vormen daarbij bijkomende infobronnen.

Daarna wordt er ingezoomd op het ruimtegebruik in het eigenlijke plangebied: welke gebruiksvormen zijn er op het terrein, wat is het juridisch ruimtegebruik.


Als laatste wordt de kwaliteit van het ruimtegebruik besproken: intensiteit van het ruimtegebruik, gebruikskwaliteit van de aangrenzende functies... Hinder- en veiligheidsaspecten maken eveneens deel uit van deze effectgroep.


Ruimtelijke context

Het plangebied bevindt zich in de Scheldevallei, ten noorden van de Heuvelkam van de Vlaamse Ardennen. Het bevindt zich in het open ruimteweefsel, de dichts bij zijnde stad is Oudenaarde, ten oosten van het plangebied.

Het plangebied grenst aan de Schelde ter hoogte van de sluis van Kerkhove. De Schelde is er naast een belangrijke landschappelijk structurerend element ook een hoofdwaterweg. Aan de zuidzijde van het plangebied bevinden zich de kernen Berchem en Ruien. Beide kernen hebbe neen zeker voorzieningenniveau. Tussen de kernen bevindt zich een open ruimte die grenst aan de beboste heuvelkam.

Doorheen het plangebied lopen enkele structurerende leidinginfrastructuren: met name de hoogspanningsleidingen die vertrekken vanuit het hoogspanningsstation van Elia dat zich ion het plangebied bevindt, alsook de gaspijpleiding van Fluxys en het transformatorstation dat zich in het plangebied bevindt.

Er zijn geen hoofdwegen aanwezig in de onmiddellijke omgeving. De ontsluiting is sterk noordelijke en oostelijk gericht. De belangrijkste ontsluitende wegen zijn de N8, tussen Oudenaarde en Avelgem, en de N36, die verbinding maakt naar Ronse en de A8.

Er zijn in de onmiddellijke omgeving een aantal structurerende elementen voor de recreatieve structuur aanwezig: de vrijliggende fietsverbinding op het jaagpad langs de Schelde, en het vrijliggend fietspad op de voormalige spoorwegbedding. Met behulp van een lokale weg vormen ze een lus tussen Oudenaarde en Ruien. De Schelde is eveneens een belangrijke recreatieve structuur voor pleziervaart. Aan de overzijde van de Schelde is ter hoogte van het plangebied, in een oude Scheldearm, een jachthaven gelegen.

Ruimtegebruik

Het fysisch ruimtegebruik op de site zal in het referentiejaar gedomineerd worden door leegstaande onbebouwde en onverharde percelen, naast natuurontwikkeling, alsook door de aanwezige transformatorstations. Een aantal percelen zullen hun huidig gebruik als landbouwperceel behouden hebben. De bedrijvigheid in het oosten van het plangebied, met name de productie van prefab betonelementen, zal behouden blijven. Door de afwezigheid van een activiteit is er mogelijks een spontaan medegebruik door natuurontwikkeling.

Het juridisch ruimtegebruik zal ongewijzigd zijn ten opzichte van vandaag. Het gewestplan is er in voege. De bestemming is er overwegend milieubelastende industrie, aangevuld met agrarische bestemming en een buffergebied. Ter hoogte van de gasontsluiting is er een kleine zone voor gemeenschapsvoorzieningen en openbaar nut gelegen.

Gebruikskwaliteit

De gebruiksintensiteit zal door het hoge onbenutte aandeel laag zijn.


De aanwezige aangrenzende gebruikers in de onmiddellijke omgeving bevinden zich voornamelijk in de Molenstraat en in de Pelikaanwijk te Ruien. Bij uitbreiding kunnen ook de gebruikers van de Stationsstraat (segment N8 / Zonnestraat) als behorend tot het invloedsgebied beschouwd worden.

De Molenstraat is een smalle weg met veel verkeer. Op het smalste deel is er eenrichtingsverkeer ingesteld, dit in samenhang met de Zonnestraat. De woningen zijn er in het deel dichst bij de Stationsstraat gesloten bebouwingen die ingeplant zijn op de rooilijn. Tijdens de vroegere exploitatie van de elektriciteitscentrale was er dan ook vaak hinder van het vele vrachtverkeer. In de referentiesituatie is het vrachtverkeer echter beperkt, en zal de hinder dan ook beperkt zijn. In de Stationsstraat is er ook ene afname van het vrachtverkeer ten opzichte van een aantal jaar geleden. De hinder wordt er echter sterk bepaald door de haakse bochten en de beperkte zichtbaarheid. De aanwezige voetpaden zijn in de bochten erg smal, er kan (bijna) niet gekruist worden met tegenliggers, het afremmen en optrekken is er erg hinderlijk…. De gebruikskwaliteit is er dan ook nog altijd relatief laag.

Zoals hoger aangestipt zijn er in het plangebied risicoleidingen aanwezig.

9.9.4 Methodiek voor de beschrijving van de effecten

Het m.e.r.-onderzoek spitst zich toe op de onderscheidende effecten. Voor voorliggend plan zijn de effectgroepen wisselwerking met de ruimtelijke context, de wijzigingen in het ruimtegebruik en de wijzigingen in de gebruikskwaliteit zeker van belang. Deze effectgroepen zijn voor beide uitvoeringsfases relevant, maar niet alle effecten en kenmerken zijn in beide fases relevant. Hierna is een overzicht gegeven van de globale inhoud van de effectgroepen, gevolgd door wat in welke uitvoeringsfase onderzocht zal worden.

De wisselwerking met de ruimtelijke context omvat de plaats van het plan in de aanwezige ruimtelijke structuren: in de nederzettingsstructuur, nabij de twee kernen Berchem en Ruien; in de economische structuur langs de Schelde, in de natuurlijke structuur van de Scheldevallei en de aangrenzende beboste heuvels; in de verkeersstructuur waarin ook het transport van energie een onderdeel vormt… Daarbij wordt niet gestreefd naar een uniforme afstemming met de bestaande ruimtelijke context. Een goede ruimtelijke structuur zorgt immers voor een goede wisselwerking en hiërarchie tussen de structurerende elementen, en dat is niet altijd een homogeen geheel of een verderzetting van de bestaande structuren.

De wijzigingen in het ruimtegebruik omvat enerzijds de wijziging van het feitelijke ruimtegebruik, naast de wijzigingen in het planologische ruimtegebruik (de bestemmingswijzigingen), maar ook kenmerken van het ruimtegebruik zoals mogelijkheden tot medegebruik.

De kwaliteit van het ruimtegebruik onderzoekt de kwaliteit op de site zelf en de invloed op de gebruikskwaliteit van aangrenzende functies zoals woningen. Op de site zelf zijn de ruimtelijke duurzaamheidskenmerken van belang: intensiteit van het ruimtegebruik versus draagkracht van de omgeving, flexibiliteit van het ruimtegebruik (bv. andere invulling mogelijk bij gewijzigde marktvraag),… Voor de aangrenzende gebruiksfuncties zijn de hinderaspecten erg belangrijk: verkeershinder, bereikbaarheid (onder invloed van mobiliteit), schaduw- en lichthinder, geluidsoverlast, luchtvervuiling … Daarbij is niet alleen de hindervorm, maar ook het aantal en de aard van de gehinderden alsook het tijdstip van belang (nachtelijke geluidsoverlast bij een ziekenhuis wordt anders beoordeeld dan geluidsoverlast tijdens de kantooruren nabij een cluster zonevreemde woningen). Als laatste wordt ook de impact op risicoleidingen en risico-installaties onderzocht.



In de eerste uitvoeringsfase zijn alle drie de effectgroepen relevant. Daar de voorgestelde alternatieven reeds concrete inrichtingsalternatieven betreffen kunnen de effecten inzake functioneel ruimtegebruik en gebruikskwaliteit concreter afgetoetst worden.

De effecten op de wisselwerking met de ruimtelijke context, de invloed op de ruimtelijke structuren, is zeker relevant en wordt als dusdanig bestudeerd.

Het ruimtegebruik zal zich focussen op het fysisch ruimtegebruik en de mogelijkheden tot medegebruik. Eventuele wijzigingen in het juridische ruimtegebruik, de bestemmingen, worden hier niet beschouwd, daar er nog geen vertaling is gebeurd naar bestemmingen.

De kwaliteit van het ruimtegebruik kan op basis van de concrete inrichtingsvoorstellen gedetailleerd ingeschat worden. De intensiteit van het ruimtegebruik kan concreet ingeschat worden aan de hand van bebouwingsgraden. Flexibiliteit van het ruimtegebruik, wat eerder tot uiting zal komen in de juridische mogelijkheden dan in een concreet inrichtingsalternatief, wordt niet onderzocht in deze fase. Eventuele hinderaspecten voor omwonenden en aangrenzende gebruikers worden wel nader onderzocht, net als eventuele effecten inzake veiligheid.

Tabel 9-13 Beoordelingscriteria voor de discipline Mens – Ruimtelijke aspecten uitvoeringsfase 1


Wisselwerking met de ruimtelijke context

Impact op de ruimtelijke structuren

Expertenbeoordeling op basis van bijdrage en belang van betrokken ruimtelijke deelstructuur

Expert judgement rekening houdende met goedgekeurde visies inzake gewenste ruimtelijke structuren

Ruimtegebruik Wijziging ruimtebalans feitelijke ruimtegebruiksfuncties

Expertenbeoordeling onderbouwd met GIS analyse

Afstemming van de functie met de bestaande omgeving beoogde gewenste ruimtelijke structuur

Mogelijkheden voor medegebruik

Expertenbeoordeling onderbouwd met aanwezige potenties

Meerwaarde voor de gebruikers

Gebruikskwaliteit Duurzaamheid: intensiteit ruimtegebruik

Expertenbeoordeling onderbouwd met bezettingscoëfficient

Expert judgement rekening houdend met draagkracht van de omgeving

Hinderaspecten voor de omwonenden

Expertenoordeel op basis van input van andere disciplines, in relatie tot aanwezigen en hindergevoeligheid

Beoordeling in specifieke disciplines, tijdstip, aantal aanwezigen en aanwezigheid kwetsbare populaties

Veiligheid Effect op aanwezige risico installaties en leidingen

Beoordeling op basis van conflicten met veiligheidsvoorschriften


De wisselwerking in de ruimtelijke context wordt onderzocht zoals hoger beschreven.

De wijzigingen in het ruimtegebruik worden onderzocht in de zin van het fysisch ruimtegebruik, het juridisch ruimtegebruik en de mogelijkheden tot medegebruik. Voor het


eerste effect wordt gebruik gemaakt van het inrichtingsalternatief (of de onderdelen uit de inrichtingsalternatieven) dat bepalend was voor het bestemmingsplan.

De gebruikskwaliteit wordt onderzocht aan de hand van de effecten op de intensiteit van het ruimtegebruik, de flexibiliteit van het ruimtegebruik en eventuele hinderaspecten, dit op basis van de ontwikkelingsmogelijkheden die de bestemmingsvoorschriften bieden. Zo kunnen de voorschriften bepalingen bevatten over de bebouwingsdichtheid / benuttingsgraad per perceel, of het bouwen in verdiepingen.

Tabel 9-14 Beoordelingscriteria voor de discipline Mens – Ruimtelijke aspecten uitvoeringsfase 2


Wisselwerking met de ruimtelijke context

Impact op de ruimtelijke structuren

Expertenbeoordeling op basis van bijdrage en belang van betrokken ruimtelijke deelstructuur

Expert judgement rekening houdende met goedgekeurde visies inzake gewenste ruimtelijke structuren

Ruimtegebruik Wijziging ruimtebalans feitelijke ruimtegebruiksfuncties


Afstemming van de functie met de bestaande omgeving beoogde gewenste ruimtelijke structuur

Wijziging ruimtebalans bestemming


Afstemming van de functie met de bestaande omgeving beoogde ruimtebalans

Mogelijkheden voor medegebruik

Expertenbeoordeling onderbouwd met aanwezige potenties

Meerwaarde voor de gebruikers

Gebruikskwaliteit Duurzaamheid: intensiteit ruimtegebruik

Expertenbeoordeling onderbouwd met bezettingscoëfficient

Expert judgement rekening houdend met draagkracht van de omgeving

Duurzaamheid: flexibiliteit van het ruimtegebruik

Expertenbeoordeling op basis van terreinconfiguraties, compatibiliteit van functies, …

Expert judgement

Hinderaspecten voor de omwonenden

Expertenoordeel op basis van input van andere disciplines, in relatie tot aanwezigen en hindergevoeligheid

Beoordeling in specifieke disciplines, tijdstip, aantal aanwezigen en aanwezigheid kwetsbare populaties


Er is op heden geen bijkomende informatie beschikbaar met betrekking tot de optimalisatie van het waterwegnetwerk. Dit op lokaal niveau, zoals de aanpassingen van de sluis en de kaaimuren ter hoogte van de site. Dit betreft echter informatie op projectniveau en is in die zin dus niet noodzakelijk voor het voorliggende plan.


De ruimtelijke context, met name de positie van het bedrijventerrein in de omgeving van infrastructuren en energienetwerken, is bepalend voor de noodzaak tot aanleg van infrastructuren en bijhorend energie- en ruimtebeslag.

Aspecten van het fysisch ruimtegebruik, zoals de verharde en onverharde oppervlakte, de aanwezigheid van oppervlaktes laag groen (bvb. grassen) en hoog groen hebben een invloed op de temperatuur (hitte eiland en afkoeling) en wateropvang.


Vormen van medegebruik zoals de mogelijkheid tot de aanleg van een warmtenet hebben een belangrijke invloed op de energienood.

Duurzaam ruimtegebruik zoals intensiteit ruimtegebruik en flexibiliteit leiden tot minder inname van open ruimte op andere locaties.

Tractebel 10 Gewestgrens- en grensoverschrijdende milieueffecten 109

10. GEWESTGRENS- EN GRENSOVERSCHRIJDENDE MILIEUEFFECTEN

Het verdrag inzake m.e.r. in grensoverschrijdend verband werd op 25 februari 1991 aangenomen te Espoo (Finland) en ondertekend door de Europese Gemeenschap. De doelstellingen van het verdrag van Espoo zijn dezelfde als van milieueffectrapportage in het algemeen, zij het dat vooral de nadruk wordt gelegd op de voorkoming, beperking en beheersing van belangrijke nadelige grensoverschrijdende milieueffecten van voorgenomen activiteiten. Op 9 juni 1999 (B.S. 31/12/1999) heeft België via de ‘wet houdende instemming met het Verdrag inzake milieueffectrapportage in grensoverschrijdend verband, gedaan te Espoo op 25/02/1991’ het verdrag bekrachtigd. Verder kan er inzake gewestgrensoverschrijdende milieueffecten ook verwezen worden naar het samenwerkingsakkoord van 4 juli 1994 tussen het Vlaams Gewest, het Waals Gewest en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, en de Europese richtlijn van 27 juni 1985 betreffende de milieueffectbeoordeling van bepaalde openbare en particuliere projecten (85/337EEG), gewijzigd door de richtlijn 97/11/EG van de Raad van 3 maart 1997. Tot slot verwijzen we naar de bepalingen omtrent grensoverschrijdende effecten die zijn opgenomen in het MER/VR-decreet, waarbij wordt aangegeven dat de kennisgeving en het MER in voorkomend geval de gegevens bevatten die de administratie nodig heeft voor het aanvangen van de grensoverschrijdende informatie-uitwisseling. Als het plan aanzienlijke effecten kan hebben voor mens of milieu in andere lidstaten van de Europese Unie en/of verdragspartijen bij het Verdrag inzake milieueffectrapportage in grensoverschrijdend verband ondertekend in Espoo op 25 februari 1991 en/of in andere gewesten of als de bevoegde autoriteiten van deze lidstaten, verdragspartijen en/of gewesten daarom verzoeken, bezorgt de administratie de nodige informatie14 aan de bevoegde autoriteiten van de betrokken lidstaten, verdragspartijen en/of gewesten.

Het plangebied bevindt zich op ca. 2 km van de gewestgrens met Wallonië. Er worden geen effecten verwacht op Waals grondgebied. Vanwege de ligging van het plangebied in een grensgemeente wordt de kennisgeving ook overgemaakt aan de bevoegde aangrenzende overheid. Daar er geen effecten verwacht worden in het Waals gewest (het studiegebied van de verschillende disciplines beperkt strekt zich niet uit over het Waals gewest) is er geen terinzagelegging nodig in de Waalse buurgemeentes.

Bij een grensoverschrijdende procedure wordt de kennisgevingsfase verlengd tot een termijn van 60 dagen en worden, behalve de aangewezen Vlaamse administraties, ook de aangewezen Waalse administratie aangeschreven.

14 1) Een afschrift van de volledig verklaarde kennisgeving; 2) Een beschrijving van de rapportageprocedure die op het voorgenomen project van toepassing is; 3) een aanduiding van de vergunningsplicht waaraan het voorgenomen project is onderworpen en een beschrijving van het doel ervan alsook van de toepasselijke vergunningsprocedure(s).


11. LITERATUURLIJST

Antrop, M., Van Eetvelde, V., Janssens, J., Martens, I., Van Damme, S. (2002). Traditionele landschappen Vlaanderen: kenmerken en beleidswenselijkheden. Universiteit Gent, Faculteit Wetenschappen, Vakgroep Geografie.

Arcadis (2013) Verbreding en verdieping mobiliteitsplan Kluisbergen Fase 3: Beleidsplan. Versie B.

Technum (2010) Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan Kluisbergen.

OVAM (2010) Goedkeuring van een gebruikscertificaat VLAREA. Dossier: 2910.

Websites:

Databank Ondergrond Vlaanderen: http://dov.vlaanderen.be

Departement LNE, Cel Milieueffectrapportage: http://www.mervlaanderen.be

Geopunt Vlaanderen: http://www.geopunt.be/kaart

Onroerend erfgoed: http://www.onroerenderfgoed.be

Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij: http://www.ovam.be

Departement Ruimte Vlaanderen, afdeling onderzoek, ondersteuning en monitoring: www.klimaatenruimte.be

Vlaamse Codex: http://212.123.19.141/ALLESNL/wet/index.vwp?SID=0

Watertoets: http://www.watertoets.be

Tractebel 12 Bijlagen 111

12. BIJLAGEN


Bijlage 1. Gebruikte afkortingen

ANB: Agentschap voor Natuur en Bos

AWV: Agentschap Wegen en Verkeer

BBO: beschrijvend bodemonderzoek

BPA: bijzonder plan van aanleg

BS: Belgisch Staatsblad

BSP: bodemsaneringsproject

BWK: biologische waarderingskaart

CO: koolstofmonoxide

CO2: koolstofdioxide

DOV: databank ondergrond Vlaanderen

DWA droogweerafvoer (afvoer vervuild water)

EU: Europese Unie

GNOP: gemeentelijk natuurontwikkelingsplan

INBO: Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek

IVON: Integraal Verwevings- en Ondersteunend Netwerk

LNE: Departement Leefmilieu, Natuur en Energie

MB: ministerieel besluit

MER: milieueffectrapport

m.e.r.: milieueffectrapportage (het proces)

MOBER: mobiliteitseffectenrapportage

NEC: National Emission Ceiling values (toekomstige, op nationaal vlak toegelaten emissie hoeveelheden in het kader van de Europese NEC richtlijn)

NGI: Nationaal Geografisch Instituut

NOx: stikstofoxiden

O2: zuurstof

OBO: oriënterend bodemonderzoek

OV: openbaar vervoer

OVAM: Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij

PAKs: polyaromatische koolwaterstoffen

PAE personenauto-equivalenten

PM10: fijn stof met aerodynamische diameter van minder dan 10 µm

PRS: provinciaal ruimtelijke structuurplan

RSV: ruimtelijk structuurplan Vlaanderen

RUP: ruimtelijk uitvoeringsplan

RWA: regenweerafvoer (afvoer regenwater)

SO2: zwaveldioxide


TAW: Tweede Algemene Waterpassing (referentiepeil van het gemiddelde waterniveau te Oostende)

VEN: Vlaams ecologisch netwerk

VHA: Vlaams hydrografische atlas

VIOE: Vlaams Instituut voor het Onroerend Erfgoed

VLAREBO: Vlaams reglement betreffende de bodemsanering

VLAREM: Vlaams reglement betreffende de milieuvergunning met de vergunnings-procedures (Vlarem I) en de uitbatingsvoorwaarden (Vlarem II)

VLAREMA: Vlaams reglement voor het duurzaam beheer van materiaalkringlopen en afvalstoffen

VMM: Vlaamse Milieumaatschappij

VOS: vluchtige organische stoffen

VRI: verkeersregelinstallatie

V/T: verhouding vloer- en terreinoppervlakte

WHO: Wereld Gezondheidsorganisatie (WGO)


Bijlage 2. Verklarende woordenlijst

Aanlegfase: fase, waarin de activiteiten met betrekking tot de aanleg van de aardgasleiding uitgevoerd worden

Abiotisch: behorende tot de niet-levende natuur (lucht, water, bodem)

Abundantie: talrijkheid

Actuele toestand: de huidige toestand zoals het zich voordoet op het moment dat het MER wordt opgemaakt

Afstroming: dit is de hoeveelheid water die aan het grondoppervlak s.l. afstroomt naar het oppervlaktewater (rechtstreeks of onrechtstreeks)

Agentschap voor Natuur en Bos: het Agentschap voor Natuur en Bos is een agentschap van de Vlaamse Overheid en maakt deel uit van het Ministerie van Leefmilieu, Natuur en Energie. Het ANB staat in voor het beleid, het duurzaam beheren en versterken van heel wat natuur-, bos- en groengebieden, samen met haar partners. Website ANB: www.natuurenbos.be

Alluviaal: het losse materiaal dat als sediment door een rivier is afgezet

Alternatief: een andere keuzemogelijkheid, beantwoordend aan de doelstellingen van het plan, omvattende: doelstelling-, locatie- en uitvoeringsalternatief

Antropogeen: door de mens veroorzaakt

Antropogene humus A horizont: bodemlaag ontstaan door het eeuwenlang aanbrengen van plaggen op de akkers. Doordat deze plaggen bestonden uit humeus materiaal met tevens belangrijke hoeveelheden minerale bodembestanddelen, waardoor de percelen na langdurige plaggenbemesting werden opgehoogd en de antropogene humus A horizont ontstond

Archeologische potentie: geeft aan of er in een gebied (gave) archeologische vindplaatsen kunnen worden verwacht

Archeologische site: alle overblijfselen en voorwerpen of enig ander spoor van menselijk bestaan die getuigenis afleggen van tijdperken en beschavingen en waarvoor opgravingen of vondsten een betekenisvolle bron van informatie zijn

Autonome ontwikkeling: autonome ontwikkeling van een studiegebied is de ontwikkeling die dit gebied zou doormaken zonder gestuurde beïnvloeding van buitenaf. Naast ontwikkelingen van vegetatie en fauna, gaat het hier o.a. ook om ontwikkelingen ten gevolge van (sociale) gedragspatronen van de bevolking. Deze laatste hebben niet door de overheid geplande tendensen tot gevolg.

Barrière: element uit het abiotisch, biotisch of artificieel milieu dat de verplaatsing van een plant- of diersoort of soortgroep verhindert (en daarmee de uitwisseling tussen populaties)

Basiskwaliteit: kwaliteit van het oppervlaktewater waarbij de normale evenwichtige ontwikkeling van het biologisch leven hersteld wordt of, waar aanwezig, gehandhaafd blijft

Belevingswaarde: de manier waarop het landschap ervaren wordt


Bemaling: afpomping van water om het grondwaterniveau plaatselijk te verlagen zodat funderingswerken in droge grond kunnen uitgevoerd worden

Beoordelingsperiode (Vlarem II definitie): dag (van 07.00 tot 19.00 uur), avond (van 19.00 tot 22.00uur), nacht (van 22.00 tot 07.00 uur)

Betekenisvolle aantasting van de natuurlijke kenmerken van een speciale beschermingszone: een aantasting die meetbare en aantoonbare gevolgen heeft voor de natuurlijke kenmerken van een speciale beschermingszone, in de mate er meetbare en aantoonbare gevolgen zijn voor de staat van instandhouding van de soort(en) of de habitat(s) waarvoor de betreffende speciale beschermingszone is aangewezen of voor de staat van instandhouding van de soort(en) vermeld in bijlage III van dit decreet voor zover voorkomend in de betreffende speciale beschermingszone

Betreedbaarheid: gevoeligheid van de bodem voor betreding, waarbij bodemverdichting optreedt met gevolgen voor de bewortelbaarheid, doorluchting en de waterhuishouding van de grond

Bevaarbare waterlopen: de waterlopen opgenomen in het Koninklijk Besluit van 5 oktober 1992 tot vaststelling van de lijst van de waterwegen en hun aanhorigheden, overgedragen van de Staat aan het Vlaams Gewest

Biodiversiteit: verscheidenheid aan levende wezens; gewoonlijk omvat dit de verscheidenheid aan soortenplanten, dieren en schimmels, de genetische diversiteit en de diversiteit in levensgemeenschappen of ecosystemen

Biologische waarderingskaart: de voorkomende vegetatie wordt, aan de hand van een uniforme lijst van karteringseenheden, geïnventariseerd en in kaart gebracht. Aan iedere ecotoop wordt een waarde toegekend

Biotisch: van de levende natuur

Biotische index: de BBI (Belgische Biotische Index) wordt gebruikt voor de bepaling van de biologische waterkwaliteit; hij is gebaseerd op de aanwezigheid van macro-invertebraten

Biotoop: leefgebied van een soort (omgeving waarin alle voor die soort benodigde omstandigheden aanwezig zijn). Een biotoop kan ook worden gedefinieerd als het gebied dat een bepaalde levensgemeenschap inneemt. Meestal wordt de term gebruikt voor één organisme, voornamelijk diersoorten, als aanduiding van de habitat

Bodem: het vaste deel van de aarde met inbegrip van het grondwater en de organismen die zich erin bevinden

Bodemkaart: geeft de verspreiding aan van bodemseries, die elk gekenmerkt wordt door hun grondsoort, natuurlijke draineringsklasse en horizontenopvolging. Ze geeft ook de blijvende landbouwwaarde van de verschillende bodems aan

Bodemproces: chemisch, fysisch, fysico-chemisch of biologisch proces dat in de bodem plaatsgrijpt en er veranderingen van de bodemkenmerken teweegbrengt

Bodemprofiel: verticale bodemdoorsnede waarin de opbouw en de ontwikkeling van de bodem waarneembaar is

Bodemsanering: het wegnemen, behandelen, afschermen, neutraliseren, immobiliseren of isoleren van bodemverontreiniging


Bodemsaneringsnorm: een niveau van bodemverontreiniging bij overschrijding waarvan ernstige nadelige effecten kunnen optreden voor de mens of het milieu, gelet op de kenmerken en de functies die deze vervuld

Bodemverdichting: samenpersen en dichter maken van de bodem

Bodemverontreiniging: de aanwezigheid van stoffen of organismen, veroorzaakt door menselijke activiteiten, op of in gronden, die de kwaliteit van de bodem op directe of indirecte wijze nadelig (kunnen) beïnvloeden

Bodemvochtregime: hoeveelheid, samenstelling en fluctuatie van het bodemvocht in de poriën van de onverzadigde zone van het bodemprofiel

Bouwkundig erfgoed: alle merkwaardige werken, met inbegrip van de uitrusting of decoratieve elementen die er integrerend deel van uitmaken, die behoren tot de onroerende goederen met een historische, artistieke, esthetische, wetenschappelijk, sociale, technische of volkskundige aard. Het gaat bijgevolg niet enkel om gebouwen, maar ook om infrastructuren, kunstwerken (in de bouwkundige betekenis)… . Het gaat daarbij niet enkel om objecten met een erkende (al dan niet beschermde) waarde

Compactering: inklinking van een grondlaag door het gewicht van machines of constructies

Compensatie: De creatie van een gelijksoortig milieu of een ander milieu in of buiten het plangebied, dat in waarde kan vergeleken worden met het milieu dat verdwenen is door de activiteit

Compenserende maatregel: maatregel om het milieueffect (verlies van waarden) van een ingreep te verminderen door het creëren van nieuwe waarden die gelijk zijn aan de waarden die verloren (dreigen te) gaan. Indien die waarden onvervangbaar zijn, heeft de compensatie betrekking op het creëren van zo gelijk mogelijke waarden.

Corridor: structuur in het landschap waarlangs het voor een organisme mogelijk is om zich tussen twee zones te verplaatsen

Cultuurhistorisch: met betrekking tot het verleden

Curatief: gericht op herstel van reeds verstoorde waarden

dB(A)-waarde: A-gewogen geluidsniveau. Door deze weging toe te passen worden de lineaire niveaus aangepast aan de gevoeligheid van het menselijk oor

Debiet: de hoeveelheid water (volume) die per seconde of per uur op een bepaald punt passeert

Decibel: de eenheid van geluidsdrukniveau is de decibel (dB). De decibel wordt gedefinieerd als de logaritme van de verhouding tussen een gemeten grootheid en een referentiewaarde. Deze referentiewaarde geeft dan een geluidsdrukniveau van 0 decibel, het beginpunt van de geluidsschaal

Het hanteren van deze logaritmische schaal (decibel schaal) leidt tot relatief kleine en gemakkelijk te hanteren getallen. Bovendien komt de logaritmische benadering vrij goed overeen met de logaritmische gevoeligheid van ons oor, zodat de decibelschaal veel beter de menselijke ervaring van relatieve luidheid weergeeft dan bv. de Pascalschaal


Deelingreep: onderdeel van een ingreep, waarvoor afzonderlijke effecten kunnen aangegeven worden

Degradatie: afbraak door verwering. Deze afbraak kan door verschillende processen plaatsvinden: fysische of mechanische processen zoals erosie, vorstscheuren en, in principe, ook vergraving, chemische verwering en (micro)biologische verwering, bijvoorbeeld verwering door mollen of schimmels

Densiteit: dichtheid; aantal eenheden per oppervlakte-eenheid

Direct effect: een rechtstreeks milieu-effect als gevolg van een deelingreep

Discipline: milieu-aspect dat in het kader van een milieu-effectrapportage onderzocht wordt

Diversiteit: het aantal soorten dat op een bepaald oppervlak voorkomt

Doorlaatbaarheidscoëfficiënt: de K-waarde is de hoeveelheid water die per tijdseenheid en onder eenheidsverhang door een transversale eenheidssectie van een poreus medium stroomt

Draagkracht: maat voor de weerstand die de toplaag biedt tegen het berijden met zware machines zonder vervorming te ondergaan

Drainageklasse: ontwateringstoestand van het bodemprofiel uitgedrukt volgens het Belgisch bodemclassificatiesysteem

Ecologie: de ecologie is de wetenschap die de samenhang van levende wezens met elkaar en hun omgeving, onderzoekt

Ecologisch: het samenhangend geheel van planten en dieren en hun standplaats of leefgebied

Ecologische infrastructuur: de ecologische infrastructuur is het geheel van milieucondities en ruimtelijke factoren dat van belang is en functioneel is voor het voorkomen en de verspreiding van een soort. Eventueel kan de term uitgebreid worden naar een groep van organismen, indien voor die ganse groep van organismen dezelfde milieucondities (abiotische en biotische) en ruimtelijke factoren van belang zijn als habitateisen. De ecologische infrastructuur kan ook omschreven worden als het geheel van grote en kleine, vlakvormige, puntvormige en lijnvormige, overwegend natuurlijke elementen in een onderling landschappelijk verband, dat van belang is voor het voorkomen en de verbreiding van een soort. Onder de term worden ook de elementen gerekend die een organisme gebruikt als ‘weg’ tussen verschillende habitatplekken

Ecologisch netwerk: het samenhangend geheel van leefgebieden waartussen uitwisseling mogelijk is, en waardoor populaties, habitats, … zich op lange termijn kunnen handhaven

Ecoregio: gebied dat in fysisch-geografisch en ecologisch opzicht min of meer homogeen is. Binnen een ecoregio kunnen nog kleinere ecodistricten onderscheiden worden

Ecosysteem: het geheel van de levensgemeenschap, de relaties met het abiotische milieu en de relaties binnen de levensgemeenschap zelf wordt een ecosysteem genoemd. Een ecosysteem is als fundamentele eenheid weliswaar naar buiten toe open, maar tot op een zekere hoogte tot zelfregulatie in staat

Ecotoop: een ruimtelijk begrensde eenheid met een karakteristieke homogeniteit. Een ecotoop kan ook worden gedefinieerd als de ruimtelijke eenheid die homogeen is ten


aanzien van de vegetatie en de ter plekke voorkomende, abiotische standplaatsfactoren die voor de vegetatie bepalend zijn. In tegenstelling tot het begrip ‘ecosysteem’ in strikte zin kan de ecotoop als een ruimtelijk begrensde ecologische eenheid beschouwd worden, gekenmerkt door een specifieke homogeniteit

Effect: verandering in het abiotische milieu ten gevolge van (voornamelijk) antropogene activiteiten

Effectbeoordeling: waarde-oordeel van de effecten die optreden ten gevolge van een geplande situatie uitgedrukt in kwalitatieve of kwantitatieve termen, zodanig dat de besluitvormer en de bevolking zich objectief kunnen inlichten over de ernst van de effecten

Effectvoorspelling: beschrijving van een toekomstige situatie rekening houdend met de aanleg, de exploitatie, de nabestemming en de afbraak van de geplande activiteit

Emissie: uitstoot van geluid of stoffen in de omgevingslucht

Ensemble: een ensemble of ankerplaats zijn gebieden of plaatsen waar complexen bewaard zijn van verschillende erfgoedelementen die een genetische samenhang vertonen. Ze hoeven daarom niet typisch de kenmerken te vertonen van het traditionele landschap waartoe ze behoren, maar ze bezitten een uitgesproken identiteit. De verschillende samenstellende delen vormen een bijzonder geheel. Het zijn plaatsen met een duidelijk verhaal, die daarom een structurerend element in de ruimte kunnen vormen

Erosie: proces waarbij bodemmateriaal door de inwerking van wind of water verplaatst wordt

Eutrofiëring: het voedselrijker worden van een voorheen voedselarmer milieu, meestal als gevolg van direct (bemesting) of indirecte (stikstofdepositie via luchtvervuiling) menselijke invloed. Vooral de voedingsstoffen fosfor en stikstof zijn verantwoordelijk voor eutrofiëring

Exoot: soort die door toedoen van de mens is ingevoerd in een gebied waar zij oorspronkelijk niet voorkwam. Synoniem voor uitheemse soort

Exploitatie: uitbating, gebruik

Fase: de opeenvolgende stadia bij de uitvoering en het functioneren van de activiteit, omvattende: aanleg-, gebruiks- en onderhoudsfase

Fauna: de dierenwereld

Flankerende maatregel: bijzondere vorm van milderende maatregel die niet tot het plan/projectniveau, het vergunningenniveau, het projectgebied of het plangebied, het bevoegdheidsniveau van het specifieke plan/project dat de nadelige effecten veroorzaakt, valt. Flankerend beleid omvat vaak een breed pakket aan maatregelen voor diegene die de nadelige consequenties ondervindt, vaak zijn flankerende maatregelen onder andere instrumenten dan deze van het plan- of projectniveau. Onder te brengen.

Flora: de plantenwereld

Foerageergebied: foerageren is de biologische term die gebruikt wordt voor het regelmatig terugkerend zoeken en vinden van voedsel door dieren. Wanneer vogels of andere dieren regelmatig een bepaald gebied gebruiken om zich te voeden, dan spreekt men van een foerageergebied.


Frequentie: het gehoororgaan is niet enkel gevoelig voor de grootte van de drukvariaties, maar ook voor de frequentie. De frequentie van het geluid is het aantal drukvariaties per seconde en heeft als eenheid de Hertz (Hz). Het menselijk gehoororgaan is gevoelig voor frequenties tussen 20 en 20.000 Hz. Geluiden met een frequentie lager dan 20 Hz zijn niet hoorbaar voor de mens en worden ‘infrageluid’ genoemd. Geluiden met een frequentie hoger dan 20.000 Hz zijn eveneens niet hoorbaar voor de mens en worden ‘ultrageluid’ genoemd.

Gabariet: buitenomtrek van een gebouw, loodrecht op voorgevel

Geluid: trillingen in de lucht die waarneembaar zijn voor het menselijk gehoor

Geluidsdruk: de geluidsdruk is de verhouding van de kracht per oppervlakte-eenheid en heeft als eenheid de Pascal (Pa). De grootte (of de amplitude) van de drukvariaties wordt gemeten met behulp van een microfoon. Dit is tevens een maat voor de geluidsterkte op een afstand van geluidsbronnen

Geluidsdrukniveau (Lp): geluidsdrukken kunnen zeer sterk uiteenlopende waarden hebben. Indien geluid zou weergegeven worden in Pascal zou dit leiden tot enorm grote en moeilijk hanteerbare getallen om mee te werken (de verhouding gehoordrempel/pijngrens is groter dan een miljoen). Geluidsdruk wordt daarom uitgedrukt aan de hand van geluidsdrukniveau (verwijzend naar een referentiewaarde). Het geluidsdrukniveau Lp wordt als volgt gedefinieerd: Lp= 10.log10(p²/p0²) (dB)

Geluidsvermogenniveau (Lw): naast geluidsdrukniveau wordt in de praktijk veel gebruik gemaakt van geluidsvermogenniveau. Het geluidsdrukniveau dat door een geluidsbron wordt veroorzaakt is een maat voor de sterkte van die bron. In een situatie waarin dit niveau heerst, wordt het geluidsdrukniveau echter vaak mede door andere factoren bepaald, zoals bijvoorbeeld de afstand tot de bron, reflecties, .... Het geluidsvermogenniveau daarentegen is een frequentie-afhankelijke grootheid die op verschillende manieren uit metingen kan bepaald worden, maar die onafhankelijk is van andere factoren. Het geluidsvermogenniveau LW wordt gedefinieerd als:

LW = 10.log10(W/W0)

W0 = 10-12 W (referentievermogen)

Geologie: de wetenschap van de bouw en de ontwikkelingsgeschiedenis van de aardkorst en van de processen die zich erin afspelen

Geomorfologie: wetenschap die zich toelegt op de vormen van het aardoppervlak in verband met de wijze van ontstaan, de opbouw en de ouderdom ervan

Geplande situatie: toestand van het studiegebied tijdens en na de uitvoering van het plan

Glauconiet: een groen, waterhoudend K-Mg-Fe-Al Silicaat dat ooit in zee ontstaan is; vaak zichtbaar als groene punten in zandsteen

Grondwater: water onder het grondoppervlak, meestal beperkt tot water onder de grondwaterspiegel

Grondwaterkwetsbaarheid: Hiermee wordt aangegeven in welke mate een watervoerende laag beschermd is tegen verontreiniging s.l. vanaf het maaiveld

Habitat: de plaats waar de voorwaarden aanwezig zijn waaronder een bepaald organisme normaal kan leven


Habitatrichtlijn: richtlijn 92/43/EEG van de Raad van 21 mei 1992 inzake de instandhouding van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna

Holisme: het idee dat de eigenschappen van een systeem niet kunnen worden verklaard door de som van alleen zijn componenten te nemen

Humus: het min of meer stabiele deel van de organische stof dat overblijft als de op en in de bodem aanwezige plantaardige en dierlijke afvalproducten omgezet zijn door afbraak door micro-organismen. Bij het afbraakproces komen voedingsstoffen beschikbaar voor planten (onder andere stikstof, fosfor en kalium); humus kan ook voedingsstoffen vasthouden om ze nadien weer af te staan; humus verbetert de structuur van de grond

Hydrologie: wetenschap die zich toelegt op de aard, de stand en de beweging van het water; kan ook verwijzen naar de waterhuishouding van een gebied

Imissie: De bij de ontvanger aankomende hoeveelheid geluid

Indirect effect: onrechtstreeks milieu-effect ten gevolge van een direct effect of in hogere orde ten gevolge van een ander indirect effect

Infiltratie: indringen van neerslag in de bodem

Ingreep-effectenschema: schema of netwerk dat de relatie tussen de milieueffecten onderling en met de afgeleide ingrepen van de activiteit aanduidt

Ingreep: onderdeel van een activiteit

Inheems: gezegd van planten- en diersoorten die binnen een bepaalde geografische entiteit van nature voorkomen. Veelal stemmen deze entiteiten overeen met staatkundige grenzen (landen, gewesten, …). Talrijke problemen in verband met het begrip inheems zijn terug te brengen tot twee oorzaken: a/ staatkundige grenzen zijn meestal geen ecologische grenzen; b/ de samenstelling van flora en fauna en de verspreiding ervan is een dynamisch en tijdgebonden gegeven

Initiatiefnemer: degene (privaat- of publiekrechtelijk rechtspersoon) die een bepaald plan of project wil ondernemen en daarover een besluit vraagt

Instandhouding: het geheel van maatregelen die nodig zijn voor het behoud of herstel van habitats en populaties van wilde dieren plantensoorten in een gunstige staat van instandhouding

Invloedssfeer: ruimtelijke uitstrekking van de milieueffecten van een activiteit

Isolatie: afstand tussen natuurgebieden. De versnippering van de natuur in Vlaanderen maakt dat er grote barrières bestaan tussen de resten natuur; deze barrières maken de uitwisseling van organismen moeilijk

Kantoren: gebouwen waar men in het algemeen bureauwerkzaamheden verricht (Toelichting stedenbouwkundige voorschriften RUP Technologiepark Ardoyen-Tramstraat)

Kantoorachtigen: gebouwen met het uitzicht van kantoren, waarin ondernemingen gevestigd zijn die in hoofdzaak andere dan bureauwerkzaamheden verrichten (Toelichting stedenbouwkundige voorschriften RUP Technologiepark Ardoyen-Tramstraat)


Kennisbedrijven: researchgerichte en hoogtechnologische bedrijven en onderzoekscentra (Toelichting stedenbouwkundige voorschriften RUP Technologiepark Ardoyen-Tramstraat)

Researchgerichte bedrijven: vooral gericht op onderzoek naar en ontwikkeling van nieuwe producten en diensten

Hoogtechnologische bedrijven: vooral gericht op de ontwikkeling, productie en gebruik van hoogtechnologische producten of diensten

Onderzoekscentra: instellingen of bedrijven waarin aan wetenschappelijk onderzoek wordt gedaan

Kennisgevingsnota: de Kennisgevingsnota vormt de eerste procedurele stap in de opmaak van een MER in Vlaanderen. Via de publieke terinzagelegging van dit dossier krijgen belangrijke actoren en het brede publiek de mogelijkheid om opmerkingen te maken over de toegepaste methoden en de te onderzoeken effecten, de alternatieven en de maatregelen met betrekking tot het milieu. De Kennisgevingsnota ligt ter inzage bij de dienst Mer en in de betrokken gemeente(n)

Korrel: maat van de bouwblokken, percelen en gebouwen

Kleine landschapselementen: lijn- of puntvormige elementen met inbegrip van de bijhorende vegetaties waarvan het uitzicht, de structuur of de aard al dan niet resultaat zijn van menselijk handelen, en die deel uitmaken van de natuur zoals: bermen, bomen, bronnen, dijken, graften, houtkanten, hagen, holle wegen, hoogstamboomgaarden, perceelsrandbegroeiingen, sloten, struwelen, poelen, veedrinkputten en waterlopen

Kolonisatie: proces waarbij een plant zich in een terrein vestigt (veronderstelde verbreiding, kieming en opgroei in concurrentie met omgevende vegetatie); kan ook naar dieren verwijzen

Kwel: het verschijnsel waarbij water uit de ondergrond of uit hogergelegen naburig land verspreid aan de oppervlakte treedt als gevolg van drukverschillen of de aanwezigheid van waterondoorlatende lagen

LAeq,T : het A-gewogen equivalent geluidsniveau is een maat voor het beschouwde

fluctuerende geluid. De discontinue geluidsbelasting gedurende een periode T wordt omgerekend naar het niveau van een continu geluid met dezelfde geluidsbelasting

LA95,T: het A-gewogen geluidsdrukniveau dat gedurende 95 % van de observatieperiode T wordt overschreden. Het is een maat voor het overwegend heersende achtergrondgeluidsniveau

Landschap: het waarneembare deel van de aarde, dat wordt bepaald door de onderlinge samenhang en wederzijdse beïnvloeding van de factoren klimaat, reliëf, water, bodem (abiotische factoren), flora en fauna (biotische factoren), alsmede het menselijk handelen (antropogene factoren)

Landschapsanalyse: onderzoeksmethode om structuren van het landschap inzichtelijk te maken, door middel van het ruimtelijk indelen van het landschap op 3 niveaus: landschapstypen, landschapseenheden en landschapssubeenheden

Landschapskarakter: het onderscheiden en herkenbaar patroon van elementen dat aangetroffen wordt in een specifiek landschapstype en de wijze waarop het waargenomen wordt door de mens. Het weerspiegelt specifieke combinaties van geologie, landvormen, bodems, vegetatie, bodemgebruik en menselijke nederzettingen. Het geeft aanleiding tot het bijzonder plaatsgevoel voor verschillende gebieden in het landschap


Landschappelijke effecten: veranderingen in elementen, kenmerken, karakter en kwaliteit van het landschap, als gevolg van ontwikkelingen. Deze effecten kunnen positief of negatief zijn

Landschapskwetsbaarheid: mate waarin een landschap veranderingen van een bepaalde aard en omvang kan doorstaan zonder onaanvaardbare negatieve effecten op het landschapskarakter

LDEN: jaargemiddelde waarde van de geluidsbelasting op een welbepaalde plaats. De indicator steunt op een gemiddeld A-gewogen dag-, avond- en nachtniveau in dB

MER-deskundige: Natuurlijk of rechtspersonnen door de Vlaamse minister bevoegd voor het leefmilieu als deskundige voor het opstellen van een milieueffectrapport in een of meerdere disciplines ‘mens’, ‘fauna en flora’, ‘bodem’, ‘water’, ‘lucht’, ‘licht, warmte en straling’, ‘geluid en trillingen’, ‘klimaat’ en ‘monumenten en landschappen en materiële goederen’

m.e.r.-plicht: de verplichting tot het opstellen van een milieueffectrapport voor projecten (de zgn. Bijlage I-projecten uit het MER/VR-decreet)

Mesofiel: op matig vochtige plaatsen groeiend

Metapopulatie: een samenhangend netwerk van kleine populaties waarbij een lokale populatie onderhevig is aan een dynamiek van uitsterven en kolonisatie

Migratie: elke ruimtelijke verplaatsing van planten of dieren. Migratie wordt eerst effectief als de soort in haar nieuwe lokaliteit in staat blijkt zich te handhaven

Milderende maatregel: maatregelen die voorgesteld worden om nadelige milieu-effecten van het geplande project te vermijden, te beperken en zoveel mogelijk te verhelpen

Milieu: de fysieke, niet-levende en levende omgeving van de mens waarmee deze in een dynamische en wederkerige relatie staat

Milieueffectrapportage: de procedure waarbij een rapport wordt opgesteld dat dient als hulpmiddel bij de besluitvorming rond een voorgenomen actie die belangrijke gevolgen kan hebben voor het milieu. Het milieueffectrapport dient de te verwachten gevolgen voor het milieu en de mogelijke alternatieven te analyseren en te evalueren

Monumenten: de term monument wordt voorbehouden voor bij wet beschermd bouwkundig erfgoed

Natuur: De levende organismen, hun habitats, de ecosystemen waarvan zij deel uitmaken en de daarmee verbonden uit zichzelf functionerende ecologische processen, ongeacht of deze al dan niet voorkomen in aansluiting op menselijk handelen, met uitsluiting van de cultuurgewassen, de landbouwdieren en de huisdieren

Natuurbeheer: het regelend en sturend ingrijpen van de mens in de natuur en in het natuurlijk milieu, bewust niets doen inbegrepen, ten behoeve van het natuurbehoud

Natuurbehoud: het instandhouden, herstellen en ontwikkelen van de natuur en het natuurlijk milieu door natuurbescherming, natuurontwikkeling en natuurbeheer en het streven naar een zo groot mogelijke biologische diversiteit in de natuur


Natuurbescherming: het geheel van de maatregelen gericht op natuurbehoud en tegen nadelige invloeden die kunnen ontstaan door menselijke activiteiten

Natuurlijk milieu: het geheel van biotische en abiotische elementen, samen met hun ruimtelijke en ecologische kenmerken en processen die nodig zijn voor het behoud van de natuur in het Vlaamse Gewest

Natuurontwikkeling: het geheel van maatregelen gericht op het creëren van voorwaarden voor het tot stand komen of het herstel van natuur in een bepaald gebied

Natuurrichtplan: een plan dat aangeeft wat op vlak van natuurbehoud voor een specifiek gebied wordt beoogd en waarin de instrumenten en maatregelen zijn opgenomen die al dan niet projectmatig verlopen, om de beoogde doelstellingen op het vlak van het natuurbehoud te realiseren

Natuurtechnische milieubouw: geheel van maatregelen om voor bepaalde levensgemeenschappen gunstige uitgangsmilieus te creëren en de ontwikkeling van die gemeenschappen

Nazorgfase: fase na de aanleg van de leiding, waarin het terrein hersteld en de bebakening aangebracht wordt

Nutriënt: voedingsstof

Nulalternatief: de situatie waarbij het voorgenomen plan niet gerealiseerd zou worden, maar waarbij wel met gestuurde ontwikkelingen (beslist beleid, projecten en plannen) en autonome ontwikkelingen (bv. demografische ontwikkelingen) rekening wordt gehouden

Omgevingsgeluid (O.G.): totaal geluid veroorzaakt door alle geluidsbronnen op een gegeven plaats en op een gegeven ogenblik; oorspronkelijk omgevingsgeluid = omgevingsgeluid dat aanwezig is vóór het exploiteren of veranderen van een inrichting

Onbevaarbare waterlopen: de waterlopen die door de regering niet in het KB van 5 oktober 1992 zijn opgenomen (niet als bevaarbare waterlopen worden gerangschikt) vanaf hun punt van oorsprong of van klassering, namelijk vanaf het punt waarop zij een deelbekken van meer dan 100 ha bezitten (Wet Onbevaarbare waterlopen)

Ontwikkelingsscenario: beschrijft de evolutie van het studiegebied in de toekomst, zonder uitvoering van het project, rekening houdend met plannen en beleidsopties

Oorspronkelijk omgevingsgeluid (O.O.G.): omgevingsgeluid dat aanwezig is voor het exploiteren of veranderen van een inrichting

Organismen: een organisme is een georganiseerd lichaam, een wezen dat organen bezit. Een organisme is één enkel individu van een bepaalde soort

Paaiplaats: voortplantingsplaats van vissen. In zoet water zijn dit meestal ondiepe plaatsen met vegetatie

Percolatie: doorsijpelen van water met inbegrip van de stoffen die bij het doorsijpelen meegevoerd worden

Permeabiliteit: aanduiding van de snelheid van de waterbeweging in een verzadigde bodem

Plantengemeenschap: ruimtelijke groepering van elkaar beïnvloedende planten, die in een dynamisch evenwicht verkeert met een bepaalde, min of meer homogene standplaats


Plaggenbodem: de plaggengrond dagtekent uit de tijd toen de percelen, in de onmiddellijke nabijheid van de hoeven gelegen, regelmatig werden voorzien van stalmest uit de schaapstal (potstal). Deze mest was samengesteld op basis van strooisel of plaggen, afkomstig van de heide of uit het bos. Het aldus ontstane humeuze materiaal bevatte tevens belangrijke hoeveelheden minerale bodembestanddelen, waardoor de percelen na langdurige plaggenbemesting werden opgehoogd vandaar de antropogene humus A horizont

Plangebied: het gebied waarin een voorgenomen activiteit gepland is

Plan-MER: een openbaar document waarin, van een voorgenomen plan of programma en van de redelijkerwijze in beschouwing te nemen alternatieven, de te verwachten gevolgen voor mens en milieu in hun onderlinge samenhang op een systematische en wetenschappelijke verantwoorde wijze worden geanalyseerd en geëvalueerd, en aangegeven wordt op welke wijze de aanzienlijke milieueffecten vermeden, beperkt, verholpen of gecompenseerd kunnen worden

Polluent: verontreinigende stof

Populatie: een groep organismen van dezelfde soort die niet in tijd of plaats van elkaar gescheiden zijn en dus (theoretisch) met elkaar kunnen voortplanten. De grootte van een populatie wordt geregeld door factoren als de aanwezigheid van voedsel, de aanwezigheid van predatoren, het voorkomen van ziekten en abiotische factoren als minimum en maximum temperatuur, regenval, … De populatie van een organisme zijn alle individuen van dat organisme in een bepaald biotoop

Prati-index: kwaliteitsindex om de zuurstofhuishouding van verschillende wateren te vergelijken en te evalueren

Profiel: eigenschap van de bodem die bepaald wordt door een opeenvolging van lagen in de diepte, gekenmerkt door een eigen textuur, structuur, kleur, ... en die ontstaat als gevolg van de inwerking van klimaat en biologische factoren

Profielwijziging: verwijderen van de strooisellaag, toplaag en/of de diepere bodemlagen tijdens diepe/ondiepe uitgravingen of verstoring van de oorspronkelijke gelaagdheid van het profiel door werkzaamheden

Projectgebied: het gebied waarin een voorgenomen activiteit gepland is

Project-MER: een openbaar document waarin, van een voorgenomen project en van de redelijkerwijze in beschouwing te nemen alternatieven, de te verwachten gevolgen voor mens en milieu in hun onderlinge samenhang op een systematische en wetenschappelijke verantwoorde wijze worden geanalyseerd en geëvalueerd, en aangegeven wordt op welke wijze de aanzienlijke milieueffecten vermeden, beperkt, verholpen of gecompenseerd kunnen worden

Recreatie: alle vormen van gedrag gericht op ontspanning in de vrije tijd met een maximale duur van één dag. Deze activiteiten kunnen plaatsvinden binnen of buiten de eigen woning of woonomgeving

Referentiejaar: het jaar waarin de toestand van het studiegebied beschouwd wordt in de referentiesituatie


Referentiesituatie: de toestand van het studiegebied, waarnaar gerefereerd wordt in functie van de effectvoorspelling. Het is de situatie waarmee de situatie bij uitvoeren en functioneren van een plan of project vergeleken wordt om tot een duiding van de milieueffecten te komen. Hierbij wordt in principe rekening gehouden met vast geplande werken of acties en met een betrouwbare vooruitberekening op korte of middellange termijn.

Refugium: plaats waar de fauna of flora nog overlevingskansen heeft als een gebied elders onbewoonbaar is geworden

Reikwijdte: de te beschouwen aspecten van het milieu in de m.e.r.

Richtwaarde: ter beoordeling van het geluid van inrichtingen wordt het specifieke geluid ervan getoetst aan richtwaarden (waarden in dB(A))

Rode lijst: overzicht voor een bepaalde regio van uitgestorven en bedreigde planten- of diersoorten, opgesteld volgens een aantal criteria en ingedeeld in verscheidene categorieën

Rooien: het verwijderen van bomen en houtachtige gewassen met inbegrip van hun wortelstelsel

Ruigte: weelderige begroeiing voornamelijk bestaande uit ruigtekruiden

Ruigtekruiden: hoog opschietende sterk competitieve en overjarige kruiden met een hoge productie van biomassa

Sanering: gezond maken, verontreiniging wegnemen, immobiliseren of isoleren

Secundair effect: milieueffect veroorzaakt door een activiteit, die een gevolg is van het geplande project

Significantie: het kenmerk van een effect dat de graad van invloed op de besluitvorming bepaald, uitdrukking van de ernst van een effect door het invoeren van een uniforme waarderingsschaal

Soortenbehoud: het geheel van maatregelen gericht op het instandhouden, herstellen of ontwikkelen van populaties van soorten en ondersoorten

Speciale beschermingszone: gebied aangewezen door de Vlaamse regering in toepassing van de Vogelrichtlijn of van de Habitatrichtlijn

Specifieke geluid (Lsp): het specifieke geluid is een component van het omgevingsgeluid die kan worden toegeschreven aan één of meer welbepaalde geluidsbronnen van een inrichting en die akoestisch gezien, kan geïdentificeerd worden

Stads- en dorpsgezichten: een groepering van één of meerdere monumenten en/of onroerende goederen met omgevende bestanddelen zoals andere beplantingen, omheiningen, waterlopen, bruggen, wegen, straten en pleinen, die wegens haar artistieke, wetenschappelijke, historische, volkskundige, industrieel-archeologische of andere sociaal-culturele waarde van algemeen belang is

Structuur (bodem): eigenschap van de bodem die bepaald wordt door de samenhang tussen de bestanddelen van de bodem groepen van korrels, humus, ...)

Structuurdiversiteit: de ruimtelijke verdeling van individuen van planten en dieren in verticale en horizontale patronen (boom-, struik-, kruid-, mos- en strooisellaag)


Structuurkenmerken: eigenschappen die de morfologisch variatie van een waterloop beschrijven zoals het meanderend verloop, het stroom-kuilenpatroon en de aan- of afwezigheid van holle oevers

Structuurwijziging: structuurverval of structuurverbetering ten gevolge van frequente betreding van een onverharde bodem, berijden met zware machines, wateroverlast met inspoeling van fijne bodemdeeltjes of een bodembewerking

Struweel: vegetatie die gedomineerd wordt door struiken

Studiegebied: het gebied dat bestudeerd wordt in functie van het vaststellen van de milieueffecten en afhankelijk is van de invloedssfeer van de milieueffecten

Textuur (bodem): eigenschap van de bodem die bepaald wordt door de grootte van de bodemkorrels. De bodem wordt op basis van de textuur ingedeeld in de klassen: zand, lemig zand, licht zandleem, leem, klei en zware klei

Tonaliteit: tonaal geluid: geluid waarvan het tonale karakter in het frequentiegebied van 50 Hz tot 10.000 Hz wordt aangetoond door:

een lineaire tertsbandanalyse (waarde van minstens één tertsband tenminste 5 dB hoger dan waarde van beide aanliggende tertsbanden)

hoorbaarheid en smalbandanalyse

Uitvoeringsfase: fase, waarin alle werken gebeuren die nodig zijn voor de aanleg van de leiding inclusief het leggen van de leiding zelf, de afwerking en de ontruiming

Vegetatie: ruimtelijke massa van plantenindividuen, in samenhang met de plaats waarin zij groeien en in de rangschikking die zij spontaan en door onderlinge concurrentie hebben ingenomen

Verboden te wijzigen vegetaties: in Vlaanderen is het verboden bepaalde kleine landschapselementen en vegetaties te wijzigen zonder vergunning, in uitvoering van het decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijke milieu met o.a. de bepalingen over het wijzigen van vegetaties en kleine landschapselementen.

Verbreiding: verplaatsing van een soort of haar diasporen in de ruimte door middel van een agens, bijvoorbeeld door de wind

Verdichting: verhoging van de bulkdensiteit (volumegewicht) van de bodem ten gevolge van drukuitoefening

Verspreiding: het gebied (areaal) waarbinnen een soort of verschijnsel optreedt

Verwering: aantasting en ontleding van gesteenten aan het aardoppervlak door de inwerking van de atmosfeer, het regenwater en organismen

Vlaamse Milieu Maatschappij: de Vlaamse Milieumaatschappij is een Vlaamse openbare instelling en speelt een cruciale rol in het integraal waterbeleid: de VMM meet en controleert de kwaliteit en de kwantiteit van water, giet haar bevindingen in wetenschappelijke rapporten en formuleert aanbevelingen; ze int een heffing op watervervuiling en op grondwaterwinning, adviseert milieuvergunningen en zorgt voor de planning van en het toezicht op de waterzuiveringinfrastructuur. De VMM bewaakt ook de luchtkwaliteit, inventariseert wie wat loost en doet beleidsvoorstellen. De VMM stelt tevens het Milieurapport Vlaanderen (MIRA) op dat alle aspecten van de milieuproblematiek behandelt.


Vogelrichtlijn: richtlijn 79/409/EEG van de Raad van 2 april 1979 inzake het behoud van de vogelstand

Verwijdering: de vernietiging en definitieve opslag op of in de bodem en de hierop gerichte handelingen evenals de handelingen die als dusdanig worden bepaald door de Vlaamse regering overeenkomstig de geldende Europese voorschriften

Waterbodem: de bodem van een oppervlaktewaterlichaam die altijd of een groot gedeelte van het jaar onder water staat

Waterhuishouding: het complex van organisatorische en technische maatregelen, nodig om de natuurlijke kringloop van het water kwantitatief en kwalitatief zodanig te beïnvloeden dat enerzijds de schade door het water zoveel mogelijk wordt verhinderd en anderzijds van het water als natuurlijke rijkdom optimaal gebruik kan worden gemaakt

Zand: de minerale fractie groter dan 63 μm


Bijlage 3. Voorstel voor inhoudstafel van het plan-MER

0. Niet-technische samenvatting

1. Inleiding

1.1 Korte beschrijving van het voorgenomen plan

1.2 Toetsing aan de MER-plicht

1.3 Betrokken partijen (initiatiefnemer en team van MER-deskundigen)

1.4 Verdere besluitvorming

2. Ruimtelijke, administratieve, juridische en beleidsmatige situering van het plan

2.1 Ruimtelijke situering, afbakening plangebied

2.2 Administratieve voorgeschiedenis

2.3 Juridische en beleidsmatige randvoorwaarden

2.4 Interferentie met andere projecten en plannen

3. Verantwoording van het plan

4. Planbeschrijving

5. Alternatieven

6. Ingreep-effectanalyse

7. Bespreking van de disciplines

Per discipline worden achtereenvolgens Methodiek, Afbakening studiegebied, Referentiesituatie, Effectbeoordeling, Milderende maatregelen, Leemten in de kennis en voorstellen tot monitoring besproken.

8. Integratie en eindsynthese

9. Verklarende woordenlijst

10. Literatuur

11. Bijlagen

PLAN-MER PRUP ‘SITE RUIEN TE KLUISBERGEN’ · P.009781 Plan-Milieueffectrapport PRUP ‘Site...

Documents

Transcript of PLAN-MER PRUP ‘SITE RUIEN TE KLUISBERGEN’ · P.009781 Plan-Milieueffectrapport PRUP ‘Site...