PIET LE BLANC, 1921-1996 - X-Cagorjb.x-cago.com/GARJB/1997/12/19971231/GARJB-19971231... · 2007....

5
PIET LE BLANC, 1921-1996 DE SAXMAN DOOR AAD SPEKSNIJDER Pieter Ie Blanc die op 26 mei 1921 in de Rosestraat op Rotterdam- Zuid werd geboren, kwam uit een typisch Rotterdamse familie waar niets doen uit den boze was. Al op jonge leeftijd moest hij gaan werken. Zo werkte hij in 1936 drie maanden bij bakkerij Jansse in de Benthuizerstraat, daarna bijna zes maanden in de fabriek van C. Jamin, onder meer aan de anijsoliemachine voor de productie van anijshagelslag. Bij Jamin werd de basis gelegd voor zijn muzikale carrière: hij speelde daar klarinet. Zelf vertelde hij daarover: 'Je had er een harmonieorkest en een big band en daar speelden veel chefs in mee. Van de tien keer dat ik anijshagelslag moest maken, mislukte het negen keer. Op een dag komt de chef naar me toe en zegt: 'Het is weer mislukt, he'. Ik zeg: 'Ja', en hij zegt: 'Jij was toch van plan de muziek in te gaan?' Ik zeg: 'Ja'. Zegt hij: 'Doe dat dan, want ik loop m'n hele leven al hier op die pokke- fabriek rond. 's Morgens van huis, pakkie brood op de baga- gedrager, naar Jamin, van Jamin, 's avonds weer naar huis en de volgende dag weer hetzelfde verhaal. Dat doe ik al zo'n der- tig jaar en ik word er doodziek van. Ik ben te oud om iets anders te gaan doen, maar jij kunt dat nog wel'.' In de jaren dertig leerde Piet Ie Blanc saxofoon spelen. Hij raak- te gefascineerd door het Rotterdamse 'negerpaleis' Mephisto aan de Binnenweg, waar het publiek via een reusachtige opengesperde duivelsbek naar binnen ging. Zwarte Amerikanen stonden daar op het podium: van Coleman Hawkins tot Don Byas. Piet besloot de- finitief de muziek in te gaan. Omdat Nederland in die tijd weinig grote orkesten telde, bekwaamde hij zich verder op de alt/bariton- saxofoon, viool en klarinet. Piet was de mening toegedaan dat, als je op vier instrumenten kon spelen, je vier keer zoveel kans op werk had. In 1939 vestigde hij zich als musicus, maar door het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog kwam daar weinig van terecht. Hij ging vrijwillig in Duitse dansorkesten spelen: 'Dat is beter dan de Arbeitseinsatz'. De bevrijdingsfeesten werden in het hele land 102

Transcript of PIET LE BLANC, 1921-1996 - X-Cagorjb.x-cago.com/GARJB/1997/12/19971231/GARJB-19971231... · 2007....

Page 1: PIET LE BLANC, 1921-1996 - X-Cagorjb.x-cago.com/GARJB/1997/12/19971231/GARJB-19971231... · 2007. 11. 22. · grote orkesten telde, bekwaamde hij zich verder op de alt/bariton-saxofoon,

PIET LE BLANC, 1921-1996

DE SAXMAN

DOOR AAD SPEKSNIJDER

Pieter Ie Blanc die op 26 mei 1921 in de Rosestraat op Rotterdam-Zuid werd geboren, kwam uit een typisch Rotterdamse familiewaar niets doen uit den boze was. Al op jonge leeftijd moest hijgaan werken. Zo werkte hij in 1936 drie maanden bij bakkerijJansse in de Benthuizerstraat, daarna bijna zes maanden in defabriek van C. Jamin, onder meer aan de anijsoliemachine voor deproductie van anijshagelslag. Bij Jamin werd de basis gelegd voorzijn muzikale carrière: hij speelde daar klarinet. Zelf vertelde hijdaarover:

'Je had er een harmonieorkest en een big band en daar speeldenveel chefs in mee. Van de tien keer dat ik anijshagelslag moestmaken, mislukte het negen keer. Op een dag komt de chef naarme toe en zegt: 'Het is weer mislukt, he'. Ik zeg: 'Ja', en hij zegt:'Jij was toch van plan de muziek in te gaan?' Ik zeg: 'Ja'. Zegt hij:'Doe dat dan, want ik loop m'n hele leven al hier op die pokke-fabriek rond. 's Morgens van huis, pakkie brood op de baga-gedrager, naar Jamin, van Jamin, 's avonds weer naar huis ende volgende dag weer hetzelfde verhaal. Dat doe ik al zo'n der-tig jaar en ik word er doodziek van. Ik ben te oud om iets anderste gaan doen, maar jij kunt dat nog wel'.'In de jaren dertig leerde Piet Ie Blanc saxofoon spelen. Hij raak-

te gefascineerd door het Rotterdamse 'negerpaleis' Mephisto aande Binnenweg, waar het publiek via een reusachtige opengesperdeduivelsbek naar binnen ging. Zwarte Amerikanen stonden daar ophet podium: van Coleman Hawkins tot Don Byas. Piet besloot de-finitief de muziek in te gaan. Omdat Nederland in die tijd weiniggrote orkesten telde, bekwaamde hij zich verder op de alt/bariton-saxofoon, viool en klarinet. Piet was de mening toegedaan dat, alsje op vier instrumenten kon spelen, je vier keer zoveel kans opwerk had.

In 1939 vestigde hij zich als musicus, maar door het uitbrekenvan de Tweede Wereldoorlog kwam daar weinig van terecht. Hijging vrijwillig in Duitse dansorkesten spelen: 'Dat is beter dan deArbeitseinsatz'. De bevrijdingsfeesten werden in het hele land

102

Page 2: PIET LE BLANC, 1921-1996 - X-Cagorjb.x-cago.com/GARJB/1997/12/19971231/GARJB-19971231... · 2007. 11. 22. · grote orkesten telde, bekwaamde hij zich verder op de alt/bariton-saxofoon,

22. Pi>f te B/rtm\ Fofo d r e / win Hees.

103

Page 3: PIET LE BLANC, 1921-1996 - X-Cagorjb.x-cago.com/GARJB/1997/12/19971231/GARJB-19971231... · 2007. 11. 22. · grote orkesten telde, bekwaamde hij zich verder op de alt/bariton-saxofoon,

gevierd. Er was toen werk genoeg. Maar zijn gouden tijd was deperiode waarin hij speelde in de big band van Boyd Bachman. Debeste musici, schitterende arrangementen en... vijf keer op eenavond een andere smoking en een schoon overhemd.

'Als Boyd Bachman bij Heek op het Rembrandtplein in Amster-dam speelde ... zag het op de stoep 's middags om drie uur alzwart van de mensen. De gerant smeekte dan of het orkest alstu-blieft een halfuurtje wilde pauzeren; dan konden er weer hon-derd tafelgasten plaats maken voor honderd mensen die buitenstonden te wachten.'Zes jaar lang reisde Piet Ie Blanc door Europa; hij logeerde in de

beste hotels. Toen het orkest werd ontbonden, ging hij in nacht-clubs (nachtkitten) werken van negen uur 's avonds tot vier uur 'smorgens. Dat was ontzettend zwaar, maar het verdiende goed enhij hield het toch zes jaar vol. Op een dag stond een collega-saxo-fonist 'als een geschenk uit de hemel' voor zijn deur:

'Hij voer op de Statendam van de Holland-Amerika Lijn ...Maar als ze naar New York vertrokken, had hij al last van heim-wee. Nou dat joppie kon ik zo van 'm overnemen.'Van 1965 tot en met 1970 speelde Piet bij het scheepsorkest on-

der leiding van de destijds beroemde trompettist Ferry Barendse,die zijn reputatie aan de Ramblers had te danken.

'Die Ferry kon geweldig trompet spelen, maar ook imiteren:Louis Armstrong speelde en zong hij zo goed ... het was net ofje 'm zelf hoorde.''Het was een echte 'love boat', de Nieuw Amsterdam, maar voor-al de Statendam. Er werd voornamelijk kalme dansmuziekgespeeld, in een niet te vlug tempo. Veel passagiers reisden zon-der partner, ze wilden 's avonds kunnen slijpen op de dansvloer,zo kwamen de contacten tot stand.'

Na het varen deed Piet Ie Blanc radio- en televisiewerk. Hij speel-de op bruiloften en partijen en schnabbelde bij grammofoonpla-tenstudio's. Dit werd soms onderbroken door bijvoorbeeld eenoptreden van enkele weken bij circus Hagenbeck of een contractmet betrekking tot de baritonpartij in de Amerikaanse musical'Bubbling Brown Sugar'. Twee seizoenen trok hij op met WimSonneveld: 'een schitterende vent waar ik nog wel wat langer meehad willen samenwerken in de orkestbak'. Ruud Bos die de muzi-kale leiding had bij Wim Sonneveld, gaf de voorkeur aan een saxo-fonist die ook fluit speelde: 'had ik maar op vijf instrumentenmoeten leren spelen'.

104

Page 4: PIET LE BLANC, 1921-1996 - X-Cagorjb.x-cago.com/GARJB/1997/12/19971231/GARJB-19971231... · 2007. 11. 22. · grote orkesten telde, bekwaamde hij zich verder op de alt/bariton-saxofoon,

Le Blanc moest het dichter bij huis gaan zoeken. Het trio Piet IeBlanc, Arie en Jaap Valkhoff werd een populaire attractie in Rotter-dam en omstreken. Vier of vijf schnabbels per week waren geenuitzondering. Na een aantal jaren werd het trio minder gevraagd.Allereerst trad de moderne elektronica steeds meer op de voor-grond, waardoor één muzikant de bezoekers van een feest gemak-kelijk kon vermaken. Ten tweede ging de hoge leeftijd van de Valk-hoffs een rol spelen.

Ter gelegenheid van de zeventigste verjaardag van de Saxman, in1991, werd een sleepboot van Adriaan Kooren voor één dag omge-doopt in de 'Piet le Blanc'. Tijdens de vaartocht door de Rotter-damse havens noemde Gerard Cox hem een muzikaal instituut ende musicus Bert Nicodem typeerde hem als volgt:

'Piet is toch een grote muzikant, meer dan een dorpsgek, eenman die z'n sporen heeft verdiend en daarbij ... het is ook nogeen leuke man.'

De musicus Herman Schoonderwalt zei over hem:'In het orkest van Ruud Bos hadden we altijd veel lol. Veel ple-zier en Piet was van alle markten thuis, een vakman die ookbereid was om effe een tophitje te spelen.'

Kortom, collega-muzikanten die Piet le Blanc hadden leren ken-nen, roemden zijn veelzijdigheid, kwaliteit en flexibiliteit in com-binatie met zijn kennis van een grote hoeveelheid nummers en z'neigenwijze gevoel voor humor.

Een jaar later, in juni 1992, verscheen er een leporello fotoboek-je met een muziekcassette. Carel van Hees en de schrijver van ditartikel hadden Piet le Blanc een jaar lang op zijn (nachtelijke)zwerftochten door Rotterdam gevolgd. De presentatie van het uit-klapboekje werd een groots muzikaal (tuin)feest, waarop Piet metsteeds wisselende muzikanten gedurende bijna acht uur de 'bla-deren van de bomen speelde'. Piet le Blanc bleef nogal nuchteronder de publiciteit die hiervan het gevolg was. Hij vond het weleen topper om met Tony Viola (drums), Dolf Delprado (bas) enMarcel Karreman (gitaar) in Han Reiziger's VPRO-televisiepro-gramma op te treden.

De schnabbels bleven doorgaan, zij het onregelmatig. Na zijnoptreden op straat en in een café of na het feest van een jubilarisvan een Rotterdams bedrijf kon hij veelal een redelijk gevuldeenveloppe bij zijn vrouw Ries in de brievenbus doen. Hij woondenamelijk niet bij haar, maar had een LAT-relatie die ruim veertigjaar duurde.

105

Page 5: PIET LE BLANC, 1921-1996 - X-Cagorjb.x-cago.com/GARJB/1997/12/19971231/GARJB-19971231... · 2007. 11. 22. · grote orkesten telde, bekwaamde hij zich verder op de alt/bariton-saxofoon,

In het najaar van 1994 werd in het Luxor Theater de eerste CD,getiteld 'Piet Ie Blanc - de Saxman', gepresenteerd. Temidden vanveel bevriende artiesten zoals Joke Bruijs, Ruud Bos, Het GrootNiet Te Vermijden Dans/Show Orkest, De Berini's, Combo Fredvan Zegveld en de Harbour Jazzband bleef Piet Ie Blanc de fees-tende primus inter paris van de avond, van zijn avond.

Medio 1996 kreeg Piet de Erasmusspeld voor zijn verdienstenvoor de stad Rotterdam. Hij speelde, wars van elke publiciteit,gewoon op zijn altsax door in Café Timmer en Boekhandel voor-heen Van Gennep/Maria Heiden op de Oude Binnenweg of opverzoek bij Boekhandel Schiebroek aan de Peppelweg.

Vanaf september 1996 ging zijn gezondheid achteruit. In hetHavenziekenhuis was hij nog enigszins de oude Piet, blij metbezoek, maar ook mopperend dat hij van de dokter niet meermocht 'toeteren', terwijl er eigenlijk 'niets met 'm aan de handwas'. Een aantal ingewijden wist dat hij ernstig ziek was en dat de'opknapmanoeuvre' in het Sint-Antonius vrijwel zeker het eind-station zou worden.

Op 9 december van dat jaar overleed de Saxman; op vrijdag 13december om tien uur werd hij begraven op Crooswijk. Ruim drie-honderd belangstellenden, waaronder twaalf vrienden-muzikan-ten, begeleidden hem naar z'n laatste rustplaats onder de vrolijketonen van 'When the Saints go marching in' en 'Take the A-Train'van Duke Ellington. De kist zakte, begeleid door een ovationeelapplaus en een laatste roffel op de drums door Tony Viola. Bij hetgraf lag de altsax van Piet, dat wil zeggen een geleend exemplaar.De echte Selmer-altsax werd 's middags opgespoord bij Dieren-speciaalzaak De Rimboe aan de West-Kruiskade. Deze was daarterecht gekomen als onderpand omdat Ries Ie Blanc de schuldenmet betrekking tot haar huisdieren nog moest afbetalen. De direc-teur van het Historisch Museum, drs. C.O.A. baron Schimmelpen-ninck van der Oije, heeft het instrument per fiets opgehaald enveiliggesteld voor het museum. Medio april 1997 zijn uiteindelijkde begrafeniskosten geregeld. Piet Ie Blanc kreeg zelfs nog eengrafzerk, gehakt en gebeiteld door de beeldend kunstenaar RenéVaandrager. Terecht toch?

106