PID TLS 1.2 2015 NEDU v1.0

www.nedu.nl

Project Initiation Document

TLS 1.2

Opsteller(s) NEDU Bureau

Datum 20 oktober 2015

Versie 1.0-versie ODA

Status Concept

ALV NEDU 20151028-007.2a

www.nedu.nl 2 - 24

0 Management samenvatting

Doelstellingen De begeleiding van het sectorbreed, gestructureerd, gecontroleerd en tijdig

doorvoeren van de overgang op TLS 1.2 zoals beschreven in het door ALV NEDU

vastgestelde issue TC024. Door voor NEDU-leden te communiceren over de

wijzigingen, testfaciliteiten beschikbaar te stellen waar NEDU-leden de

aanpassingen die ze decentraal hebben doorgevoerd op basis van issue TC024

kunnen testen tegen de centrale systemen alsmede het doorlopen van de

testen op een zodanige manier te faciliteren dat de leden een grote mate van

zekerheid hebben dat zij compliant zijn voor de overgang naar TLS 1.2.

Scope De scope van dit project is:

Het organiseren, begeleiden en faciliteren van de GAT Testen met de centrale systemen voor NEDU-leden in het kader van TLS 1.2 en het rapporteren over de voortgang.

In scope van de bij het vorige punt beschreven GAT testen zijn de volgende centrale systemen: Productie Installatie Register (PIR), Portaal, AS2 Teststraat, Portal P4 (PP4), Centraal Stuursignaal Gas (CSS), Toegankelijk Meetdata Register (TMR) en Contact Personen Register (CPR).

De Market readiness van de NEDU-leden in het kader van TLS 1.2 te toetsen en hierover te rapporteren.

Het communiceren over aard van aanpassingen en voortgang van het project.

Advies uitvaardigen aan de ALV NEDU over de definitieve overgang naar TLS 1.2 en het uitfaseren van TLS 1.0.

Buiten scope van dit project valt:

Aanpassingen in systemen en processen van de marktpartijen die met de centrale systemen van EDSN1 werken.

De wijzigingen in de centrale systemen zoals beheerd door EDSN.

De marktpartijen zijn zelf verantwoordelijk voor het doorvoeren van de benodigde wijzigingen in hun systemen en het testen daarvan.

Testen van aanpassingen aan de centrale systemen. Deze zijn onderdeel van het CMF project TLS 1.2.

NEDU besteedt het testen uit aan EDSN. Het Testen betreft het coordineren

van de sector testen over de in scope zijnde systemen heen ten behoeve van

NEDU-leden in een Gebruikers Acceptatie Test (GAT). Indien uit de GAT

bevindingen komen die opgelost en (her-)getest moeten worden dan vallen

deze werkzaamheden niet binnen de scope van dit project maar binnen het

CMF project TLS 1.2. Dit is in lijn met het door de ALV NEDU vastgestelde

document Generieke Testafspraken 2.0. (20150513-008.2) zoals opgesteld voor

de Sector Releases.

Project

resultaten

Het projectresultaat is dat alle door NEDU erkende marktrollen zodanig zijn

geïnformeerd, gemotiveerd en gefaciliteerd dat uiterlijk per 1 juni 2016 de

energiesector als geheel TLS 1.2 als beveiligingsstandaard heeft ingevoerd en

het advies aan de ALV NEDU gegeven kan worden om TLS 1.0 uit te faseren.

1 Het betreft hier de systemen in het CMF landschap en bij GTS

www.nedu.nl 3 - 24

Toelichting

Alle betrokken marktpartijen die NEDU lid zijn worden in kaart gebracht en

geïnformeerd. Hun voortgang wordt gemonitord via market readiness. Voor de

marktpartij ODA’s waarvoor de overgang wel impact heeft maar niet een door

NEDU erkende marktpartij is, geldt voor NEDU in principe geen

resultaatverplichting maar een inspanningsverplichting. Een

inspannigsverplichting omdat het functioneren van ODA’s niet van invloed mag

zijn op NEDU-leden. De ODA’s vormen geen onderdeel van het

projectresultaat. Overige niet NEDU-leden vormen geen onderdeel van dit

project. Hiervoor is geen inspannings- noch een resultaatverplichting.

Periode Startdatum 01-11-2015

Geplande einddatum 01-09-2016 (projectclosure in ALV na

zomerreces)

Doorlooptijd 10 maanden

Uitgangs-

punten

De belangrijkste uitgangspunten bij de planning zijn:

De onderliggende PID wordt op 28 oktober vastgesteld door de ALV NEDU

Marktpartijen die nog niet over zijn op TLS 1.2 kunnen zelf inplannen wanneer zij overgaan met als uiterste invoerdatum 1 juni 2016. Overigens kan TLS 1.2 tot 1 maart niet worden afgedwongen.

EDSN heeft TLS 1.2 conform het issue TC024 geïmplementeerd en beschikbaar gesteld uiterlijk 1 maart 2016.

TLS 1.0 wordt na 1 juni 2016 uitgefaseerd per besluit van de ALV NEDU, welke onderdeel is van het besluit om op die datum definitief over te gaan op TLS 1.2.

Beschikbaarheid (test) faciliteiten per 1 maart 2016, geleverd door EDSN.

Kosten

structuur

De kostenbegroting is gebaseerd op de producten voor de TLS 1.2 die door

NEDU worden opgeleverd:

- Het Master Testplan (alsmede GAT-plan)

- Communicatie- en market readiness plan inclusief informatiesessies

Financiering Het project TLS 1.2 wordt uitgevoerd onder voorbehoud van financiering.

Financiële

resultaten

Projectbegroting

Niet openbaar

Risico’s

Top 3

Bedreiging Mitigerende maatregel

Certificatenwissel:

Het project Certificatenwissel heeft

veel overeenkomsten met TLS 1.2

waardoor integratie voor de hand ligt.

Het project loopt echter 2 maanden

achter op TLS 1.2 waardoor het een

groot afbreukrisico is dat beide

projecten 1 juni niet halen.

SSR NEDU heeft al besloten dat TLS 1.2

en Certificatenwissel alleen

geïntegreerd kunnen worden als het

issue Certificatenwissel is vastgesteld.

Voor integratie van beide projecten

moeten de acceptatiecriteria worden

vastgesteld.

Besluitvorming: De besluitvorming

binnen de sector verloopt traag. Dit

vormt een risico op de planning en

Besluiten tijdig voorleggen en waar

nodig/mogelijk besluiten nemen op

lager niveau in de project organisatie

www.nedu.nl 4 - 24

daarmee het behalen van de uiterste

invoerdatum.

en vooraf laten toetsen. Hiervoor

dienen mandaten aan de SSR-NEDU

gegeven te worden door management

bij exception.

Onbekendheid met project: De sector

is bekend met grotere lopende

projecten zoals Sector Release. De

impact van kleine projecten als TLS

1.2 kan door de onbekendheid

worden onderschat.

Door middel van market readiness en

voorlichting partijen informeren.

Verantwoordelijkheid voor het tijdig

invoeren bij de decentrale partijen ligt

buiten scope project.

0.1 Documenthistorie

Versie Datum Auteur Opmerking

0.1 15-09-2014 NEDU Bureau Interne versie NEDU Bureau



0.5 08-10-2015 NEDU Bureau Versie EDSN

0.6 09-10-2015 NEDU Bureau Versie SSR NEDU

0.61 09-10-2015 NEDU Bureau Versie SSR NEDU aanpassing begroting

0.9 15-10-2015 NEDU Bureau Versie SSR NEDU na verwerking commentaar

0.99 20-10-2015 NEDU Bureau Versie ALV NEDU

www.nedu.nl 5 - 24

Inhoud

0 Management samenvatting ................................................................................................ 2

0.1 Documenthistorie ............................................................................................................... 4

1 Inleiding en achtergrond ..................................................................................................... 6

2 Projectdefinitie ................................................................................................................... 7

2.1 Projectdoelstellingen .......................................................................................................... 7

2.2 Scope ................................................................................................................................... 7

2.3 Projectresultaten ................................................................................................................ 8

2.4 Uitgangspunten en afhankelijkheden ................................................................................. 9

3 Planning ............................................................................................................................ 10

3.1 Planning ............................................................................................................................ 10

4 Projectkader ...................................................................................................................... 11

4.1 Projectaanpak ................................................................................................................... 11

5 Projectorganisatie ............................................................................................................. 12

5.1 Organogram ...................................................................................................................... 12

5.2 Escalatieniveaus ................................................................................................................ 17

6 Projectbeheersing ............................................................................................................. 18

6.1 Toleranties ........................................................................................................................ 18

6.2 Voortgangsrapportage ...................................................................................................... 18

6.3 Overleg .............................................................................................................................. 18

6.4 Uitzonderingsprocedure ................................................................................................... 18

6.5 Changeprocedure TLS 1.2 ................................................................................................. 19

6.6 Acceptatiecriteria .............................................................................................................. 19

6.7 Besluitvorming .................................................................................................................. 20

6.8 Communicatie ................................................................................................................... 20

7 Projectrisico’s .................................................................................................................... 22

www.nedu.nl 6 - 24

1 Inleiding en achtergrond

De benodigde wijzigingen voor de invoering van TLS 1.2 wordt beschreven in het issue dat door de

Technische Commissie binnen de NEDU is beschreven, ingepland met een invoerdatum 1 juni 2016

door de SPC en goedgekeurd door de ALV NEDU (ALV NEDU 20150401-013.2. Het issue dat ten

grondslag ligt aan dit PID is TC024: Overgang op TLS 1.2 (bijlage III ).

De NEDU zal zich richten op alle aspecten rondom begeleiding van de sector testen, de market

Readiness en communicatie. EDSN krijgt van NEDU de opdracht om te faciliteren bij het testtraject

door de marktpartijen. EDSN wordt hierbij aangestuurd door een projectmanager van het NEDU

Bureau

www.nedu.nl 7 - 24

2 Projectdefinitie

2.1 Projectdoelstellingen

De begeleiding van het sectorbreed, gestructureerd, gecontroleerd en tijdig doorvoeren van de

overgang op TLS 1.2 zoals beschreven in het door ALV NEDU vastgestelde issue TC024. Door voor

NEDU-leden te communiceren over de wijzigingen, testfaciliteiten beschikbaar te stellen waar NEDU-

leden de aanpassingen die ze decentraal hebben doorgevoerd op basis van issue TC024 kunnen

testen tegen de centrale systemen alsmede het doorlopen van de testen op een zodanige manier te

faciliteren dat de leden een grote mate van zekerheid hebben dat zij compliant zijn voor de overgang

naar TLS 1.2.

De SSR-NEDU krijgt de bevoegdheid om alle besluiten te nemen die noodzakelijk zijn voor de uitvoering van de bovenstaande opdracht binnen de kaders van de hiertoe door de ALV NEDU (SSR NEDU SR2015 opdrachtomschrijving ALV NEDU 20141029-012.2) vastgelegde sectorafspraken en de bijbehorende PID:

Issuedocument TC024 en wijzigingen hierop beheren via het changeproces

De testkaders bewaken

Acceptatiecriteria monitoren

Budget bewaken

Sturen op de uiterste invoeringsdatum (1 juni 2016) van TLS 1.2

Advies uitbrengen aan de ALV NEDU over de definitieve overgang naar TLS 1.2 en daarmee de uitfasering TLS 1.0.

Beschrijving van de opdracht

Het coördineren van TLS 1.2 middels het toetsen van de market readiness, het (laten) ontwikkelen

van testfaciliteiten(gereed 1 maart 2016) die voldoet aan het ingangsdocument issue TC024 en het

faciliteren van testen door marktpartijen, begeleiden van changetraject en communicatie.

2.2 Scope

De scope van dit project is:

Het organiseren, begeleiden en faciliteren van de GAT Testen met de centrale systemen door marktpartijen in het kader van de TLS 1.2 en het rapporteren over de voortgang.

In scope van de bij het vorige punt beschreven GAT testen zijn de volgende centrale systemen: Productie Installatie Register (PIR), Portaal, AS2 Teststraat, Portal P4 (PP4), Centraal Stuursignaal Gas (CSS), Toegankelijk Meetdata Register (TMR) en Contact Personen Register (CPR).

De Market readiness van de marktpartijen in het kader van TLS 1.2 te toetsen en hierover te rapporteren.

Het communiceren over aard van aanpassingen en voortgang van het project.

Advies uitvaardigen aan de ALV NEDU over de definitieve overgang naar TLS 1.2 en het uitfaseren van TLS 1.0.

De scope van het project beperkt zich tot de invoering van TLS 1.2 zoals beschreven in TC024:

Overgang op TLS 1.2 (versie 1.2).

www.nedu.nl 8 - 24

Buiten scope van dit project valt:

Aanpassingen in systemen en processen van de marktpartijen die met de centrale systemen van EDSN2 werken.

De wijzigingen in de centrale systemen zoals beheerd door EDSN.

De marktpartijen zijn zelf verantwoordelijk voor het doorvoeren van de benodigde wijzigingen in hun systemen en het testen daarvan.

Testen van aanpassingen aan de centrale systemen. Deze zijn onderdeel van het CMF project TLS 1.2.

De marktpartijen zijn zelf verantwoordelijk voor het invoeren van TLS 1.2 en het updaten van software van hun systemen waar nodig, ook zijn zij zelf verantwoordelijk voor de (beveiligings)risico’s of bouwen van workarounds.

NEDU besteedt het testen uit aan EDSN. Het Testen betreft het coordineren van de sector testen

over de in scope zijnde systemen heen ten behoeve van NEDU-leden in een Gebruikers Acceptatie

Test (GAT). Indien uit de GAT bevindingen komen die opgelost en (her-)getest moeten worden dan

vallen deze werkzaamheden niet binnen de scope van dit project maar binnen het CMF project TLS

1.2. Dit is in lijn met het door de ALV NEDU vastgestelde document Generieke Testafspraken 2.0.

(20150513-008.2) zoals opgesteld voor de Sector Releases.

De invoering van TLS 1.2 heeft impact op EDSN en alle door NEDU erkende marktrollen:

Netbeheerders

Leveranciers

Programmaverantwoordelijken

Meetverantwoordelijken

Landelijke Netbeheerders

Het heeft ook impact op de volgende niet-NEDU marktpartij die van invloed is op NEDU-leden in de portal P4:

ODA’s

2.3 Projectresultaten

Het projectresultaat is dat alle door NEDU erkende marktrollen zodanig zijn geïnformeerd,

gemotiveerd en gefaciliteerd dat uiterlijk per 1 juni 2016 de energiesector als geheel TLS 1.2 als

beveiligingsstandaard heeft ingevoerd en het advies aan de ALV NEDU gegeven kan worden om TLS

1.0 uit te faseren.

Alle betrokken marktpartijen die NEDU lid zijn worden in kaart gebracht en geïnformeerd. Hun

voortgang wordt gemonitord via market readiness. Voor de marktpartij ODA’s waarvoor de overgang

wel impact heeft maar niet een door NEDU erkende marktpartij is, geldt voor NEDU in principe geen

resultaatverplichting maar een inspanningsverplichting. Een inspannigsverplichting omdat het

functioneren van ODA’s niet van invloed mag zijn op NEDU-leden. De ODA’s vormen geen onderdeel

van het projectresultaat. Overige niet NEDU-leden vormen geen onderdeel van dit project. Hiervoor

2 Het betreft hier de systemen in het CMF landschap en bij GTS

www.nedu.nl 9 - 24

is geen inspannings- noch een resultaatverplichting.

Marktpartijen hebben de invoering van TLS 1.2 kunnen testen vanaf 1 maart 2016 en er is een

volledig beeld is van de market readiness van partijen bij de invoering, zodat die gecontroleerd kan

verlopen.

2.4 Uitgangspunten en afhankelijkheden

De belangrijkste uitgangspunten bij de planning zijn:

De onderliggende PID wordt op 28 oktober vastgesteld door de ALV NEDU.

Marktpartijen die nog niet over zijn op TLS 1.2 kunnen zelf inplannen wanneer zij overgaan met als uiterste invoerdatum 1 juni 2016. Overigens kan TLS 1.2 tot 1 maart niet worden afgedwongen.

EDSN heeft TLS 1.2 conform het issue TC024 geïmplementeerd en beschikbaar gesteld uiterlijk 1 maart 2016.

TLS 1.0 wordt na 1 juni 2016 uitgefaseerd per besluit van de ALV NEDU, welke onderdeel is van het besluit om op die datum definitief over te gaan op TLS 1.2.

Beschikbaarheid (test) faciliteiten per 1 maart 2016, geleverd door EDSN.

Het TLS 1.2 moet ondersteund worden in de software die door de marktpartijen gebruikt wordt voor

de uitwisseling van berichten. Door ondersteuning te bieden bij het testen en de bewustwording, via

market readiness uitvragen, van het feit dat TLS 1.2 invloed heeft op decentrale software kan de

invoer gecontroleerd en tijdig verlopen.

www.nedu.nl 10 - 24

3 Planning

3.1 Planning In de onderstaande tabel is een globale planning opgenomen van de activiteiten die door het project zullen worden uitgevoerd. Het project zal de planning in overleg met de stuurgroep verder detailleren.

Sep

tem

ber

Okt

obe

rN

ove

mbe

rD

ecem

ber

Janu

ari

Feb

ruar

iM

aart

A

pril

Mei

Juni

Wee

knum

mer

3738

3940

4142

4344

4546

4748

4950

5152

531

23

45

67

89

1011

1213

1415

1617

1819

2021

2222

2324

25

Pro

ject

brie

f TL

S 1.

2

Uit

vraa

g pr

oje

ctm

anag

ers

Ops

telle

n P

ID

Go

edke

uri

ng P

ID in

ALV

SSR

NED

U

Nie

uw

sbri

ef

Vo

orl

icht

ings

sess

ie

Rea

dine

ssui

tvra

ag1

23

4

Ops

telle

n T

estp

lan

Inri

chti

ng t

este

n

Voo

rber

eidi

ng t

este

n

Test

en

Uit

erst

e in

voer

datu

m 1

.2

2016

www.nedu.nl 11 - 24

4 Projectkader

In dit hoofdstuk staan de activiteiten en producten toegelicht, die onderdeel uitmaken van de

invoering TLS 1.2.

4.1 Projectaanpak

Het project bestaat uit de volgende fasen:

Prefase:

1. Verkenningsfase: augustus-september 2015

Projectbrief

Acceptatie SSR NEDU -opdracht

Hoofdfase:

De volgende “T” momenten zijn er:

T1 = 28 oktober 2015

Uiterste datum invoering = 1 juni 2016

2. Initiatiefase

Project Initiatiedocument (PID): september-oktober

Testplan

Uitvraag naar projectmanager (technisch manager)

Vaststelling PID (inclusief Testen) en start project 28 oktober 2015

3. Uitvoeringsfase november 2015-1 juni 2016

Voorlichting: Algemene voorlichting TLS 1.2, monitoring via Market Readiness

Technische monitoring periode maart 2016-20 mei 2016

Market readiness uitvragen voortgang

Market readiness finale uitvraag

Acceptatiecriteria toetsen en advies uitbrengen ALV NEDU

Advies Definitieve overgang naar TLS 1.2 en Uitfasering TLS 1.0 (ALV NEDU)

4. Afsluitfase

Nazorg: juni—augustus 2016

www.nedu.nl 12 - 24

5 Projectorganisatie

5.1 Organogram

Voor de TLS 1.2 2015 is de volgende Governance ingesteld.

Tester (EDSN)

QA (NB)

PMO (NB)

Projectmanager (NB)

Sector Plannings

Commissie

TechnisheCommissie

FinanciëleCommissie

SSR-NEDU

CommunicatieMarket

Readiness (NB)

Project Manager

(EDSN)

NB = NEDU Bureau

ALV

www.nedu.nl 13 - 24

Verantwoordelijkheden, taken en bevoegdheden

Stuurgroep SSR NEDU

Namen Verantwoordelijkheden, taken en bevoegdheden

Voorzitter: Oelfier den Haselaar

Secretaris: Mirjam van der Horst

Rol : Opdrachtgever = ALV NEDU

Opdrachtnemer= SSR NEDU Voorzitter Stuurgroep Eindverantwoordelijk voor project Projectmanagement Opdrachtgever voor EDSN - Testen

NEDU Bureau Opdrachtnemer

Projectmanagement – Mirjam van der

Horst

Rol: PM en secretaris Stuurgroep Verantwoordelijk voor het beschikbaar stellen

van de benodigde resources.

EDSN Opdrachtnemer Testen:

Projectmanager – Ronald Houtsma

Rol : Agendalid Stuurgroep overleg inzake TLS. Verantwoordelijk voor het beschikbaar stellen

van de benodigde resources Testteam.

Deelnemers

Namens Netbeheerders:

Erik van der Voort Enexis

Jeroen Alderlieste Alliander

Thijs Kavelaars Stedin

Ben van den Berg Enexis

Namens Leveranciers:

Mark Halstein Nuon

Jolanda van Maurik Eneco

Jos Rensen Essent

Namens Landelijke

Netbeheerder:

Joost de Geus - Tennet

Ruud van der Meer -

GTS

Namens EDSN:

Bjorn Kaldenberg

MV-ers en PV-ers zijn

uitgevraagd voor 2015 en zullen

opnieuw uitgevraagd worden in

2016.

SSR-NEDU TLS 1.2:

TLS 1.2 wordt opgenomen in de SSR-NEDU van de SR2015 en SR2016. TLS 1.2 vormt een vast agendapunt in de reguliere SSR-NEDU SR2015 vergadering. TLS 1.2 gaat mee naar de overgang van SR2015 naar SR2016 en zal bestuurd worden als een apart project.

www.nedu.nl 14 - 24

Algemene taak en verantwoordelijkheid De SSR NEDU krijgt van de NEDU het mandaat om TLS

1.2 uit te voeren binnen de kaders van de

deliverables:

1. NEDU proces

2. Changeprocedure

3. Doorlooptijden en rapportage

4. Testkaders

5. Testplan

6. Budget

7. Separaat gemandateerde Go

Mandatering De SSR-NEDU is gemandateerd door de ALV NEDU om,

na een positief vrijgave advies van de ALV, een Go te

geven voor de definitieve overgang naar TLS 1.2 per 1

juni 2016 en daarmee de uitfasering van TLS 1.0.

Escalatie:

Er geldt dat de SSR-NEDU slechts gemandateerd is

voor het geven van een Go. Indien de SSR-NEDU

adviseert voor een No-Go dan escaleert zij direct aan

de ALV NEDU en komt de ALV NEDU binnen 24 uur

bijeen om een beslissing te nemen.

Projectmanager NEDU

Algemene taak en

verantwoordelijkheid

Verantwoordelijk voor het project TLS 1.2. Is eindverantwoordelijk

voor het project en neemt deel aan de stuurgroep.

Verantwoordelijk voor het bewaken van de scope, de kosten, de

planning en kwaliteit van het project.

Taken projectmanager:

- Inrichten projectmanagement Market Readiness, Communicatie

(opdracht uitzetten), QA (organiseren), Testen en PMO

- Projectrapportage

- Deelname stuurgroep

- Opstellen PID

- Changemanagement begeleiden

- Managen projectteam

- Escalatiekanaal voor alle onderliggende projectactiviteiten

- Beheren urenregistratie NEDU en EDSN

- Beheren contract derden (communicatie)

- Monitoring en bewaken kwaliteit project deliverables

- Opstellen en realiseren market readiness plan

- Voorleggen vrijgave advies aan de stuurgroep

- Voorlichting sessies

- Projectrapportage aanleveren aan de stuurgroep

Rapporteert en escaleert aan:

- Stuurgroep SSR-NEDU inzake TLS 1.2

www.nedu.nl 15 - 24

Projectmanager EDSN

Algemene taak en


Verantwoordelijk voor de opzet, aanpak en uitvoering van alle

testsoorten. Aan NEDU-kant betreft dit de GAT3

Testen is uitbesteed aan EDSN

Testmanager vanuit EDSN Projecten

Verantwoordelijk voor de teststrategie, -opzet, -aanpak en -uitvoering

van de acceptatie Testen.

Taken:

- Het aansturen en coordineren van de EDSN inzet van mensen

- Opstellen, laten goedkeuren en daarna beheren van het acceptatie

testplan

- Inrichten en beheren issuemanagement

- Voortgangsrapportage

- Opstellen vrijgaveadvies op basis van acceptatie criteria t.b.v. van de

project manager NEDU

- Een bijdrage leveren aan de inhoudelijke communicatie t.b.v.

voorlichting TLS

- Eerst escalatiekanaal voor testteam / markt


- Projectmanager NEDU

3 Overige testsoorten (zoals een FAT) behoren niet tot de scope van deze PID. GAT gaat er vanuit dat de sector de systemen

test op gebruikers acceptatie. Die testen worden gecoordineerd uitgevoerd. Alleen bij specifieke bevindingen vanuit de sector

gaat EDSN nog testen (vb hertesten op reproduceerbaarheid e.d). Er vinden dus geen eigenstandige testen vanuit EDSN /

CMF meer plaats ten tijde van de GAT.

www.nedu.nl 16 - 24

Tester (coordineren van de GAT)

Algemene taak en


Verantwoordelijk voor het inrichten van de tooling om testscenario’s

uit te voeren.

Taken:

- Coördineren van de testinspanningen van de sector.

- Coördineert de uitvoering en is het eerste aanspreekpunt voor de

markt tijdens de uitvoering van de GAT.

- Op operationeel en tactisch niveau aansturen van de Gebruikers

Acceptatie Test.

- Bepalen van de teststrategie.

- Opstellen van de detailplanning en bewaken van de voortgang en

uitvoering van de test.

- Creeren en beheren testtooling om communicatie via endport TLS

1.2 te testen.- Inrichten en beheren van test ondersteunende tooling

richting de markt.

- Het analyseren en hertesten van de door de sector aangedragen

bevindingen. Het uitzetten en laten oplossen van deze bevindingen bij

de betreffende SI(‘s).

-Na uitfasering restpunten overdragen aan EDSN beheer


- Testmanager

Testers vanuit de markt

- Uitvoeren van de voor TLS 1.2 ingerichte testtool

- Opstellen issuerapporten

- ‘Rapporteert’ aan EDSN projectmanager

www.nedu.nl 17 - 24

PMO en projectcontrol

Algemene taak en


Verantwoordelijk voor het opzetten, uitvoeren en beheren van de

projectrapportages en projectdocumentatiestructuur.

Taken:

- Ondersteunen bij het opzetten en verwerken van de project

financiën. Controle op uitputting budget.

- Aanleveren en opstellen van de financiële voortgangsrapportage

- Inrichten, uitvoeren en bijhouden van de project rapportages i.o.v.

de NEDU projectmanager

- Archiveren projectdocumentatie

- Inrichting urenregistratie

-Aanleveren projectinformatie Dashboard



5.2 Escalatieniveaus

Escalatie binnen het project geschiedt conform de in hoofdstuk 5.1 aangegeven lijnen. Wanneer

verder geëscaleerd dient te worden, dan verloopt dit conform het NEDU governance model.

Escalatie verloopt dan altijd naar hogere manager in de eigen organisatie.

Communicatie

Algemene taak en


Verantwoordelijk voor het opzetten en beheren van de

projectcommunicatie naar de relevante marktpartijen en

medewerkers van deze marktpartijen voor alle relevante project

onderwerpen. Communicatie wordt uitbesteed aan externe

communicatie-adviseur.

Taken:

- Opstellen en realiseren beknopt communicatieplan na goedkeuring

PID

Schrijven van nieuwsberichten

- Ondersteuning bij Informatiebijeenkomsten

- Ondersteuning bij Market Readiness activiteiten

Rapporteert aan:


www.nedu.nl 18 - 24

6 Projectbeheersing

6.1 Toleranties

Controle van de voortgang is de verantwoordelijkheid van de projectmanager. De projectmanager

rapporteert voorafgaand aan iedere Stuurgroep vergadering schriftelijk aan de Stuurgroep. De

rapportage zal 5 werkdagen voorafgaand aan de vergadering van SSR NEDU verspreid worden door

de secretaris van de SSR NEDU.

Indien een afwijking van de plannen naar verwachting groter is dan het afgesproken budget dan wel

de tolerantie, wordt daarover apart gerapporteerd aan de Stuurgroep. Mandaat voor de toleranties

van de stuurgroep is als volgt:

- Doorlooptijd plus of min 0% - Scope plus of min 0% - Kosten plus of min 10% (contingency) - Kwaliteit plus of min 0%

Voor gebruik toleranties is goedkeuring stuurgroep nodig. De ALV wordt achteraf geinformeerd.

6.2 Voortgangsrapportage

De projectmanager rapporteert voorafgaand aan iedere Stuurgroep vergadering schriftelijk aan de

stuurgroep middels het hoofdpuntenrapport (reguliere voortgangsrapportage, kwalitatief en

kwantitatief).

Om de projectmanager in staat te stellen voortgangsrapportages op te stellen is het noodzakelijk dat

projectmedewerkers regelmatig de bestede tijd, de nog te besteden tijd rapporteren. De uren van

NEDU en EDSN medewerkers worden op wekelijkse basis gerapporteerd in Clockwise. Externe inhuur

geeft wekelijks een overzicht budgetuitnutting en rapporteert in principe ook in Clockwise.

PMO informeert de projectmanager maandelijks over geschreven uren, en signaleert bij over- of

onder uitputting.

6.3 Overleg

Om het project beheersbaar en controleerbaar te laten verlopen zijn de volgende overlegvormen en

frequentie afgesproken;

• Stuurgroep SSR-NEDU: volgens kalender.

• Projectteam: tweewekelijks, indien nodig wekelijks.

6.4 Uitzonderingsprocedure

De uitzonderingsprocedure treedt in werking als van een fase of van het project verwacht wordt dat

het niet binnen de afgesproken tolerantiegrenzen ten aanzien van tijd, geld, scope en kwaliteit blijft.

Zodra de projectmanager dit op basis van aangeleverde informatie verwacht, meldt de

Projectmanager dit d.m.v. afwijkingsrapport aan de Stuurgroep. In onderling overleg wordt de

aanleiding en oorzaak besproken. Daarna wordt besloten tot één van de volgende situaties:

de Stuurgroep treft maatregelen ter voorkoming/opheffing van de aanleiding.

de Stuurgroep besluit geen actie te ondernemen, omdat het denkt dat de overschrijding van de tolerantie niet plaats zal vinden.

er wordt goedkeuring gevraagd aan de ALV NEDU voor verruiming van de toleranties.

er wordt goedkeuring gevraagd voor het doen van concessies ten aanzien van tijd, geld, kwaliteit of omvang van het op te leveren resultaat (bereik). Goedkeuring wordt gevraagd aan de ALV NEDU.

www.nedu.nl 19 - 24

6.5 Changeprocedure TLS 1.2

Naast de uitzonderingen procedure bestaat ook een Changeprocedure4 (zoals die geldt ten tijde van

goedkeuring PID). Het ingangsdocument betreft TC024 Overgang TLS 1.2.

Een aanpassing in de sectorafspraken (= change) wordt pas in behandeling genomen als wordt voldaan aan de volgende (nog nader te specificeren) criteria:

De wijziging aan TLS 1.2 (TC024) is een blocking issue voor de sector. Het proces kan niet worden uitgevoerd op de manier waarop het is ontworpen.

Toets van het blocking issue aan de Acceptatie criteria die zijn gesteld.

Check uitvoeren of de change nog kan worden geabsorbeerd qua planning en kosten (zowel NEDU als EDSN)5, nadat o.b.v. bovenstaande criteria een akkoord is gegeven

Na akkoord van de SSR-NEDU o.b.v. bovenstaande checks, wordt het changevoorstel ter goedkeuring voorgelegd aan de Technische Commissie (TC) die inhoudelijk verantwoordelijk is/zijn voor het issue/proces waarop het voorstel een wijziging aanbrengt. De betrokken TC legt het changevoorstel na akkoord SSR-NEDU ter vaststelling voor aan de ALV NEDU. Na vaststelling in de ALV NEDU zal de change worden vastgelegd TC024 Overgang op TLS 1.2. Interpretatieverschillen: De TC krijgen het mandaat om interpretatieverschillen in de documentatie nader toe te lichten in een FAQ lijst. Er is alleen sprake van een interpretatieverschil, indien de benodigde (tekstuele) aanpassing niet leidt tot systeemaanpassing of aanpassing van de berichten.

6.6 Acceptatiecriteria

De hieronder beschreven criteria gelden voor de TLS 1.2, die uiterlijk 1 juni 2016 geïmplementeerd

moet zijn. Deze criteria hebben betrekking op alle NEDU marktrollen.

Indien een NO-GO besluit wordt genomen en de uiterste invoerdatum van TLS 1.2 dient te worden

uitgesteld dan voldoen de markt niet meer aan de door de overheid voorgeschreven veiligheidsnorm

van uitwisseling gegevens. Het gaat echter niet ten koste van marktpartijen die wel al communiceren

op TLS 1.2 niveau door het onderhandelingsprotocol. Uitstel betekent in feite dat het uitzetten van

endpoint TLS 1.0 wordt uitgesteld.

Er is een aantal leidende uitgangspunten voor de Go Live criteria:

1. We gaan niet live in geval van onacceptabele effecten voor de sector als geheel.

2. We gaan live als minimaal 66% van het marktaandeel per marktrol gereed is (dit moet via

een apart ALV besluit?).

Het kan voorkomen dat individuele partijen op 1 juni niet klaar zijn, maar dat het merendeel

(>66%) betrokken marktpartijen wel over is op het vernieuwde protocol en eventuele

onacceptabele effecten binnen de gestelde grenzen vallen. Dan kan de ALV alsnog besluiten

TLS 1.0 vanaf 1 juni uit te faseren.

4 Vastgesteld in de SSR NEDU van 27-03-2014. 5 Deze check wordt gedaan op basis van een impact analyse door het project. Het project zal deze analyse alleen uitvoeren op volledig

ingevulde change formulieren.

www.nedu.nl 20 - 24

Details van de onacceptabele effecten

Voor de TLS 1.2 zullen dezelfde generieke acceptatie criteria worden gebruikt als tijdens voorgaande

releases. Deze generieke acceptatiecriteria worden apart aan de ALV NEDU aangeboden en zullen na

vaststelling in de ALV NEDU als bijlage worden opgenomen.

6.7 Besluitvorming

Besluitvorming tot uitfasering TLS 1.0 vindt plaats in de ALV NEDU, waarbij zij wordt geadviseerd

door de SSR-NEDU. Zij hanteert hiervoor de Go Live rapportage die wordt verzorgd door de

voorzitter van de SSR-NEDU. De Go Live rapportage die bestaat uit:

- status van de criteria (lees: inschatting van impact)

- inschatting van de duur van de benodigde tijd voor partijen om na 1 juni over te gaan op TLS

1.2

- advies voor Go/No Go

Op de Go/No Go momenten wordt uitspraak gedaan over de impact per criterium en over de

eventuele benodigde oplostijd. De Go/No Go beslismomenten worden in het detailplanning

themarelease verder uitgewerkt.

6.8 Communicatie

Communicatiedoelstellingen:

De leden van NEDU en de projectmanagers van de marktpartijen informeren over de opzet en

voortgang van het project TLS 1.2 om zo tijdig, voor 1 juni 2016, het project te realiseren. Hiertoe is

in de initiatiefase een eerste uitvraag gedaan om een gedegen adressenbestand aan te leggen zodat

alle marktrollen bereikbaar zijn voor communicatiedoeleinden en status Market Readiness.

Communicatiematrix:

Doelgroep Niveau

communicatie

middelen onderwerpen

Leden NEDU Urgentie creëren en

informeren

Nieuwsbrief NEDU

voortgang

ODA’s (geen NEDU-

lid)

Informeren Nieuwsbrief NEDU

voortgang

(Technisch)

Projectmanager

marktpartijen

Informeren

werkafspraken

Nieuwsbrief NEDU

FAQ

mijnNEDU

Online vragenlijst

Voorlichtingsbijeenkomsten

Uitvragen market

readiness

Testen

Voor de nieuwsbrieven zal gebruik gemaakt worden van de tool MailChimp. Nieuwsbrieven komen

één keer per maand uit: november, december, januari, februari, maart, april, mei en de laatste in

juni. In de nieuwsbrief zullen ook de resultaten worden weergegeven van de tooling; “in hoeverre is

markt gereed voor een gedegen overgang naar TLS 1.2”.

Informatiebijeenkomsten

www.nedu.nl 21 - 24

Een algemene kick off bijeenkomst wordt georganiseerd voor alle (technische) projectmanagers van

de marktpartijen direct na het ALV NEDU akkoord van 28 oktober.

De (technisch) projectmanagers (en/of testmanagers) van de marktpartijen worden met

voorlichtingsbijeenkomsten geïnformeerd over de aanpak van het Project en het Testen. Deze

bijeenkomsten hebben als doel om kennis uit te wisselen en de (technisch) projectmanagers en/of

testmanagers zo van voldoende kennis te voorzien om te kunnen participeren in de testen. De Kick

off bijeenkomst is bedoeld als gezamenlijk startpunt van de Gebruikersacceptatietest.

Indien nodig, de marktpartijen blijven achter bij de invoering van het protocol TLS 1.2 dan zal medio

april nog een bijeenkomst worden georganiseerd die specifiek ingaat op uitdagingen die de

decentrale partijen ondervinden bij de invoering. Het karakter van de bijeenkomst is specifiek.

Voorlopige planning

Onderwerp Tijdstip

Voorlichting algemeen December 2015

Voorlichting specifiek April 2016

Market readiness uitvraag

De market readiness zal worden uitgevraagd door online vragenlijsten te versturen naar de

projectmanagers van de marktpartijen. De vragenlijsten worden opgemaakt in SurveyMonkey

waardoor zowel individuele resultaten als totaal resultaten worden gemonitord.

Voorlopige planning:6

Datum resultaten onderwerp

Week 43 Week 46 Actie: Aanleggen en projectmanagerslijst betrokken marktrollen en

de vraag met welk protocol de partij werkt (TLS 1.2 of TLS 1.0)

Week 46 Week 48 Market readiness (MR): Contactgegevens projectmanagers NEDU-

leden checken. Zijn de juiste personen in beeld? Toegang tot

mijnNEDU. Zijn partijen ingelezen op de documentatie.

Contactgegevens ODA-partijen via Beheer EDSN. Op basis hiervan

uitvraag.

Maandelijks

in 2016

+1week Market readiness : Een toets op de decentrale voortgang. Aan de

hand van het door tooling vastgestelde status wordt een MR

uitgestuurd naar de partijen die op dat moment nog niet over zijn

naar TLS 1.2. Partijen die over zijn naar TLS 1.2 krijgen een MR ter

bevestiging status

medio mei +1 week Market Readiness: Status Resultaten overgang TLS 1.2. Elke

marktpartij krijgt een mailing met de bevestiging dat zij TLS 1.2

gebruikt of TLS 1.0 gebruikt. Indien status niet correct is kan nog

aangegeven worden door marktpartij waarom niet. Op basis deze

uitvraag wordt advies aan ALV NEDU gegeven voor uitfaseren TLS 1.0

per 1 juni 2016.

6 Afhankelijk van de status en fase van het project worden de definitieve datums voor de uitvragen vastgesteld. Daarnaast is het mogelijk

om enquêtes toe te voegen indien noodzakelijk.

www.nedu.nl 22 - 24

7 Projectrisico’s

De volgende tabel geeft een overzicht van de tot nu toe onderkende bedreigingen ten aanzien van

het project met voorgestelde tegenmaatregelen, de kans van optreden en de mate van negatief

effect op het project (aangegeven op een schaal van 1 tot 5). De laatste kolom geeft het risico aan

(kans*effect). Op deze wijze kan gefundeerd worden afgewogen welke bedreigingen de meeste

aandacht of hulpbronnen verdienen.

Na T1 zal met het projectteam en een kleine groep stakeholders een risicoanalyse worden gehouden.

Tijdens het project wordt deze lijst voortdurend bijgehouden in een Risicologboek, met een

uitgebreidere beschrijving van de risico’s. Toevoeging van bedreigingen of andere wijzigingen

worden vermeld in het eerstvolgende Hoofdpuntenrapport.

Nr. Bedreiging Tegenmaatregel Kans Effect Risico

1 Parallel lopende Projecten:

Naast de TLS 1.2 vinden

verschillende andere projecten

parallel plaats. Hierdoor kan druk

ontstaan op middelen (mensen en

systemen). Dit vormt een risico op

de planning.

Heldere specificaties

vooraf. 4 3 12

2 Besluitvorming:

De besluitvorming binnen de sector

verloopt traag. Dit vormt een risico

op de planning en daarmee op het

behalen van 1 juni 2016 als uiterste

invoerdatum TLS 1.2.

Besluiten tijdig

voorleggen en waar

nodig/mogelijk besluiten

nemen op lager niveau in

de project organisatie en

laten toetsen.

Mogelijkheid inbouwen

om besluitvorming te

versnellen.

3 5 15

3 Onbekendheid met project:

Lage prioriteit van TLS 1.2 bij de

marktpartijen door onbekendheid

met het issue of dat de inspanningen

decentraal onderschat worden. De

inspanning verschilt per marktpartij.

Door middel van market

readiness en voorlichting

partijen market ready te

krijgen.

Verantwoordelijkheid van

het tijdig aanpassen van

systemen en software van

marktpartijen ligt buiten

scope project.

3 5 15

4 Certificatenwissel. Het project heeft

veel overeenkomst met TLS 1.2

waardoor integratie voor de hand

ligt. Het project loopt echter 2

maanden achter op TLS 1.2

waardoor het een groot

afbreukrisico is dat beide projecten 1

juni niet halen

SSR NEDU heeft al

besloten dat TLS 1.2 en

Certificatenwissel alleen

geïntegreerd kunnen

worden als het issue

Certificatenwissel is

vastgesteld. Voor ex-post

integratie moeten nieuwe

4 4 16

www.nedu.nl 23 - 24

Nr. Bedreiging Tegenmaatregel Kans Effect Risico

criteria worden

vastgesteld.

5 Partijen die niks doen. Partijen die

ondanks herhaalde oproepen geen

actie te ondernemen om over te

gaan op TLS 1.2

Door behalen

acceptatiecriteria wordt

de overgang wel definitief

maar kunnen deze

partijen voor een

beperkte set van de

systemen gebruik maken

van de webgui.

3 3 9

6 Testfaciliteit is niet gereed op 1

maart 2016 waardoor de

marktpartijen te weinig tijd heeft om

TLS 1.2 te testen aan de centrale

systemen.

Nauwe samenwerking PM

NEDU en EDSN waarin

voor elke vertraging

direct mitigerend

maatregel genomen kan

worden en

terugkoppeling naar SSR

NEDU.

2 4 8

www.nedu.nl 24 - 24

guratie- en wijzigingsbeheer (indien nodig)

Configuratiebeheer is noodzakelijk om een goed overzicht te hebben over de status van de op te

leveren (deel)producten. Activiteiten binnen configuratiebeheer zijn: - bepalen welke producten vastgelegd worden (in principe alle producten waarvoor een

productbeschrijving bestaat); - status bijhouden van producten en administreren waar zich een product bevindt en welke

versie het betreft; - regelmatig controleren van administratieve gegevens met de werkelijkheid; - overdracht eindproducten naar operationele configuratiebeheer database.

Geaccordeerde (deel)producten zijn onderworpen aan formeel wijzigingsbeheer. Dat wil zeggen dat

er geen wijzigingen meer aan deze producten mogen plaatsvinden zonder expliciete besluitvorming.

Activiteiten binnen wijzigingsbeheer zijn: - beoordelen van projectkwesties (Project Issues) die de status van aandachtspunten (Request

for Change) of afwijking van de specificaties (Off-Specification) hebben gekregen; - bepalen van de impact van projectaandachtspunten op tijd, geld, kwaliteit, scope, Business

Case en risico’s; - zo nodig initiëren van vervolgacties waarin aanpassingen gecontroleerd worden doorgevoerd.

PID TLS 1.2 2015 NEDU v1.0

Documents

Transcript of PID TLS 1.2 2015 NEDU v1.0