Wat gebeurt er in Nederland?

Wat weten we erover?

17 februari 2015

Dr. Nassau College - Gieten

Gepersonaliseerd Leren en ICT

Frans Schouwenburg @allfransKennisnet

Wat gaan we doen?

• Wat is personaliseren?

• Wat gebeurt er bij Zo.Leer.Ik?

• De Waarom-vraag

• Mindmap personaliseren

• Wat weten we over rendement?

Twee stellingen om te beginnen…

Een blik in de toekomst ziet er zo uit

Waarom praten over

personaliseren?

Verwachtingen ouders

Kinderen anders?

Omgeving anders

Beroepsleven anders

Invloed van technologie

Nieuwe inzichten over

leren

Omgaan met kennis en

media

Initiatieven van ouders…

De School - Zandvoort

Laterna Magica

Niekee – Agora – Werken zonder curiculum

Dynamisch leren in een hedendaagse school

ZO.LEER.IK!

Leerling stelt doel

Doel opgeknipt in semester en weekdoelen

Leerling kiest leerstrategie

Intensieve coaching

Daarop wordt organisatie ingericht

Huidige VO-school:

One size fits all

Rooster wordt daarop gemaakt

Toetsing en afsluiting voor het hele jaar gepland

Programma is leidend

Leerling past of niet

Leer

ling

cen

traa

lLee

rling vo

lgt aanb

od

Gepersonaliseerd leren

Wie zijn wij?Deelnemers zijn de volgende scholen, die met één of meer afdelingen participeren:

College Den Hulster, VenloHet Lyceum VOS College VOS VMBODe Internationale Vos (ISK)Picasso Lyceum, ZoetermeerDaVinci College, LeidenDaCapo College, SittardKennemer College, HeemskerkInnova, EnschedeCaland 2, AmsterdamHeliomare, Wijk aan ZeeMariendael, Arnhem

Zo.Leer.Ik! missie

• Inspiratie uit Zweden

• Streven naar gepersonaliseerd leren

• Voorkeur voor het KED programma

• Eisen verwoord - markt uitgedaagd

• Uitsluitend een klantrelatie

• Sterke consumentengroep, lobbygroep

• Leren van elkaar, met elkaar

Tweet uit Stockholm

Leidinggeven aan

leren en ontwikkelen

(Managen van de

school)

ruimtes om te leren

schoolorganisatie:

rooster & werk

vorm

cluster

ouders

-start

-betrokken

leerlingenpersoneel:

- rol

- werkweek

leermiddelen:

-tot stand komen

leervorm

-vorm

- distrubutie

registratie:

eisen

vorm

opdracht &

toetsing

logboek

(onderlegger?)

Doelen en strategie

leerling centraal

Persoonlijke coach

Tijd

teamleden (Leraar)

Werkplan

Leerlingvolgsysteem

Gepersonaliseerd

leren: Zelfregulatie

Leerportaal

Vakexperts onderhouden

leerportaal

Het is een plek voor:

samenwerken

- voorbereiding

-kennis delen en ontwikkelen

toegankelijk

het door school

gefaciliteerde

activiteiten aanbod. toegankelijk

afhankelijk van het te behalen doel zijn er

opdrachten & (formatieve en summatieve) toetsen

beschikbaar.

inzicht in de leerlijnen, leerdoelen.Curriculum

inzicht in opbouw

leerlijn en leerdoelen

is in staat om te

werken met lange en

korte termijn doelen

f

(actueel) overzicht van: verloop van het leerproces, voortgang, ontwikkeling en

resultaten

(actueel) overzicht van: verloop van het leerproces, voortgang, ontwikkeling en resultaten

(actueel) overzicht van: verloop van het leerproces,

voortgang, ontwikkeling, resultaten en

dossiervorming

elke leerling is gekoppeld aan een coach en weet

waarvoor die beschikbaar is.

leerdoelen en

activiteiten

op het niveau van

leerlijnen plannen is

helder wanneer wat

gedaan moet zijn.

leerling volg

systeem

Opdrachten en toetsen

(formatieve en

summatieve) worden

veelal ontsloten via het

leerportaal.

voortgang volgen van

inhoudelijke leerlijnen

en leerdoelen

verloop van het leerproces, voortgang, ontwikkeling, resultaten

en dossiervorming,

aanwezigheid

voortgang volgen van

formatieve en

summatieve toetsing

elke leerling is gekoppeld aan een coach en men

weet waarvoor die beschikbaar is.

men is zich bewust van rolneming (taak &

attidtude) van de coach.

men weet welke leerling aan welke coach

gekoppeld is.

vorderingen leerdoelen bieden aanknopingspunten

voor (LOB) voortgangsgesprek.

Registratiesysteem biedt informatie voor het

gesprek. De opbrengst van het gesprek wordt

vastgelegd.

Bieden aanknopingspunten voor voortgangsgesprek.

iedereen is voor alle leerlingen minimaal

beschikbaar als begeleider (general teacher) en in een

van de overige rollen inzetbaar

weten welk personeelslid welke rol heeft.

weten welk personeelslid welke rol heeft.

collectief van leraren, deel uitmakend van de

vaksectie is eigenaar van inhoudelijke leerlijn van het

vak

rollen, taken en attitude zijn helder en adequaat

verdeeld.

vanuit rol kan men gerichte informatie

invoeren in het systeem.

vaksectie is eigenaar van opdrachten en vormen van

toetsing.

prim

aire

pro

ce

sse

n o

pe

ratio

nee

lse

cu

nd

air,

tactisch

e e

n

str

ate

gis

ch

e p

roce

sse

n

vanuit het concept

kunnen werken aan

bekwaam

pedagogisch

didactisch handelen.

het concept

(merknaam) wordt

uniform uitgedragen

het

ontwikkelperspectief

is voor iedereen

inzichtelijk

de ambities ,leermiddelen en vormen voor personele ontwikkeling sluiten aan bij

het concept.

voorzien in leer-, overleg- en ontwikkelmomenten voor individu en teams

(HRD).

de ontwikkeling van individuen en het team is

volgbaar in passende instrumenten (HRM).

kwaliteitszorgsysteem sluit aan bij concept. Monitort primaire en secundaire

systemen en betrekt alle stakeholders (leerlingen,

ouders, etc).

mogelijkheid tot

persoonlijke reflectie

voorziet in inzicht geven in ontwikkeling in

leerlijnen en leerdoelen.

De leerlijnen zijn instappen uitgewerkt,

zodat leerlingen in staat worden gesteld om op hun eigen niveau, tempo leren

en leervorm voorkeur.

De leervorderingen worden binnen een voortgangsgesprek

afgesproken, gevolgd bijgesteld en geëvalueerd.

Weten welke ruimte het best past bij de te verrichte

leertaak.

zijn bekent met de inrichting en de

toegekende leerfuncties aan de ruimtes.

zorgen dat ruimtes optimaal tot hun recht

komen enleerlingen er optimaal gebruik van te maken.

de ruimtes maken een diversiteit van werkvormen en hulpmiddelen gebruik

mogelijk

er is een variëteit aan multifunctionele ruimtes

voor de diverse leerdoelen.

inzicht in de stappen die

zij moeten zetten om op eigen niveau en tempo te kunnen werken en daar een plan op te maken.

inzicht in plan van

aanpak van het kind

coacht de leerling bij

het tot stand komen

van het werkplan

bij een leerdoel wordt

een persoonlijke

keuze gemaakt voor

een leerdoel

Er is een

dynamische

leercultuur waarin

altijd gewerkt kan

worden

Er wordt gewerkt

met een logboek.

Opdrachten en toetsen worden gebruikt om

feedback, feed-forward te geven en doelen te

formuleren voor de vervolgstappen.

Geachte Zo.Leer.ik! collega’s,

Hierbij alvast een eerste opzet (versie 0.1) van de matrix. Versie 0.1 houdt o.a. in dat er in sommige vakjes gedachten staan, ipv dat wat er uiteindelijk in moet komen. Dit geldt

zeker ook voor de bestanden die aan sommige vakjes gelinkt zijn. Let op dit document kan er morgen, a.g.v. nieuwe inzichten anders uitzien.

Op donderdag 20 november heb ik gepland het bestand op te leveren, zodat we (op welke manier dan ook) samen naar de inhoud kunnen gaan kijken. Ik zal jullie daar t.z.t.

over informeren.

Groeten,

Rob Houben

Kunskapskolan – ZO.LEER.IK!

Step

Intro goal

Step presentation intro

Tasks Block resourses

Subject resources

De methode

Eindtermen en

kerndoelen

Docent

Klas

Traditionele VO-school

RUBRICS

Op niveau voor de leerling uitgeschreven beoordelingsschaal die vakken en vaardigheden bestrijken (door SLO)

STAPPEN

In structuur uitgewerkte leerdoelen, in de vorm van opdrachten. Met oefeningen, bronnen, etc (door Sens)

Leerling

Coach Docent

Leerling bespreekt met coach tempo van werken in de tredes en thema’s

VOLG-SYSTEEM

DE LEERPORTAAL

Kunskap-school

Trede- en themavakken

Tredevakken Themavakken

• Nederlands

• Engels

• Frans

• Duits

• Wiskunde

• Natuurkunde

• Scheikunde

• Biologie/verzorging

• Aardrijkskunde

• Geschiedenis

• Economie

Voorbeeld Master Rubric Natuurkunde

11

Tredevakken – de opbouw

11

Themavakken

● Docent stuurt aan

● In groepen

● Eigen eindniveau

11

Themavakken – de opbouw

Learning analytics

Thieme, studyflow, BetterMarks

Samenvattend personaliseren:

• maximale ontwikkeling van elk kind

• nieuwsgierigheid activeren en koesteren

• van passief naar actief leren

• betrokkenheid met de (multimediale) wereld om de school

Hiertoe:

• onderwijs, tijd en middelen anders inrichten

• leerlingen betrekken in doelen, stappen, reflecteren

• belang bij goede ict

• belang bij flexibel inzetbaar en adaptief materiaal

• meer aandacht metacognitieve vaardigheden

De Waarom-vraag

Vakschool

Mavo+

Portfolio

Project-onderwijs

Cambridge

Technasium

Talentontwikkeling

Talenplein

LINKT

De leerling centraal zetten betekent:

Een ononderbroken leerweg regelen Structuur, materialen en afsluitingmoeten beschikbaar zijn

Afscheid nemen van het concept “les” Traditionele opbouw schiet tekortVerschillende behoefte aan instructie, oefenen, herhalen, toetsen

De leerling intensief begeleiden leren doelen stellen, leren plannen, leren leren, leren samenwerken, leren bronnen te zoeken en beoordelen

Een andere organisatie van de school Andere rollen, ruimtebehoefte besluitvorming, in- en uitstroom, diplomering, etc

Personaliseren

Leerling centraal door maatwerk.

Wat betekent dit?

Welke materialen

horen hierbij?

Wat doen we dan anders?

leerroute, werkplan

programma, curriculum

Doelen op leerlingniveau

flexibele toetsing

flexiblele examinering

tussentijdse in- en uitstroom

Wat willen we? wat nodigwelke

deskundigheid?Welke infra?

Wat weten we uit onderzoek?

Andere zeggenschap

anders met tijd omgaan (plannen)

Dagstart team

dagstart met stamgroepen

flexibel roosteren

begrip “Les” anders definiëren

enkele didactische aanbodvormen

kiezen

instructie

verwerkenherhalen

workshopLab

hoorcollege

intensieve coaching

remediëren

Leerportal met alles erin

rijke opdrachtenbronnen

Hoe volgen we de leerling en de leerling zichzelf?

portfolio

leerlingvolgsysteem

ELO

Welke hardware en infra-structuur kiezen we?

cijfersysteem

24/7

anytime, anywhere

mobiel zijn

wifi

clouddiensten

tablets, laptops, vaste sets?

byod

servers

privacy

toetsen

(school-)examens methodes

modules

adaptieve materialen

interactieve materialen

vaardigheden volgsysteem

feedbacktools

en ook nog ...

hoe betalen voor alles

de rollen in de school

functiedifferentiatie

leerling participatie

afspraken instroom, uitstroom

het gebouw

logboek

rubrics

Weten wat we kiezen

Keuze- en ordeningsmodellen

1. Technologie trends

2. Vier in Balans (voorbeeld sessie resultaat)

3. Onderzoeks-ordening gepersonaliseerd leren

3d printen

tablet

Volgprogramma’s

wikiwars - logisch denken, relaties

kinect

qr-codes - maar onze camera’s zijn

2. Wij bieden onze leerlingen ruimte, passend onderwijs, persoonlijke ontwikkeling

Exova illustreert het soort materiaal dat goed bij onze onderwijsvisie past. Het programma levert een veilige digitale leeromgeving, maakt leerlingen meer zelfstandig, vraagt meer samenwerking, en veroorzaakt dat de leerkracht onderwijsleergesprekken voert met leerlingen. De leerkracht als „gentle leader”

in onderbouw minder behoefte aan mobiele apparaten

1 of 2 tablets voor spelletjes en vaardigheden voor de kleuters

in bovenbouw ook niet veel noodzaak voor tablets

Spullen nodigen uit te zelf uitproberen en dan leren

voorbeeld boterhamles

We zoeken naar lessen kritisch denken, op kennisnet beschikbaar: http://www.kennisnet.nl/

themas/mediawijsheid/

Visie BekwaamheidToepassingen Infra

ict is belangrijk als ondersteuning in het leerproces, maar we moeten zoeken

naar de juiste mix

1. OBS Pluspunt streeft naar onderwijs dat het beste uit ieder kind haalt en leerlingen zo veel mogelijk de regie en eigenaarschap over hun eigen leerproces biedt

We kiezen voor digitale toepassingen die zelfstandig werken bevorderen.

3. We positioneren OBS Het Pluspunt als een moderne school in een mediarijke samenleving. Onze kinderen groeien in deze samenleving op en moeten hier hun plek veroveren. Wij willen hen daartoe maximaal toerusten

Sociale media zijn een goed middel om met ouders te communiceren

We kiezen voor meer werkvormen en toepassingen die dit stimuleren

ICT geletterheid is van groot belang. Kinderen kunnen niet goed beoordelen

wat ze op internet tegenkomen. Dit moeten we ze leren

We maken, samen met de leerlingen een Handvest Sociale Media

Sociale middelen zijn overal, we moeten onze kinderen daarmee leren werken

toegang tot resultaten eigen kind

We creeren een ouderportaal

Boodschap aan ouders:

leer je eigen grenzen en die van

je kind

Aandacht voor

wat vinden we met elkaar wel en niet acceptabel?

emotie moet face tot face overgedragen

worden, niet via sociale media

voordelen: reclame voor jezelf,korte lijnen, snel, altijd aanwezig,

De directie onderschrijft dat met meer apparaten voor leerlingen en leerkrachten, we neit meer hoeven werken in geplande

shifts We hebben dan meer vrijheid in gebruik. Dit versnelt onze ambitie

In de les: meer visualisatie, maatwerk, snel, snel vinden

(Onderzoekskaarten zijn meegestuurd in Worddocument)10 en 11 webquest leidt tot actiever leren29 beter onderwijs met ICT 21 sociale media en de rol van de leraar 15 slim zoeken3 dyslexie ict23 aandacht voor ICT in de lerarenopleiding (begeleiding stagiaires)

Wij gaan ons gezemanlijk nascholen en ontwikkelen op het gebied van ICT en onderwijs. Deze kennis is te belangrijk om het bij enkele enthousiaste collega's te laten.Sociale mediaMediawijsheid Activerende didactiekBasisniveau omschrijven (1x per jaar vaststellen van deze vaardigheden)

Om de juiste ict-keuze te maken is het belangrijk te volgen wat onderzoek zegt over het rendement hiervan. In eerste

instantie zijn de volgende onderzoeksresultaten voor ons werk

interessant:

Mediawijsheid en ict-geletterdheid krijgen onze prioriteit. Belangrijk voor ons eigen nivo, onze leerlingen en communicatie naar ouders

Hoe blijven we bij: Kennisdeling rond ict twee keer per jaar bij in bouwvergaderingen

Binnenkort denken we na over een nieuwe taalmethode. Hierbij bedenken we enkele

duidelijke criteria die uit onze visie volgen. Dit doen we ook voor andere nieuwe keuzes

Early Bird

plannex voor hogere orde

denkstappen, wordt breder geintegreerd

Wifi en toegang zijn erg goed geregeld. Daar kunnen we mee verder.

constante check op onderzoek en dekking van Bloom

Belangrijk om mensen van buitenaf uitnodigen om hun expertise in te brengen (ook studenten,

onderzoekers, etc)

Cultuur op onze school is innovatief en er is ruimte voor experimenten

· Sites delen

· Staand vergaderen

We kennen de missie en visie. We moeten vooral de doelen inzichtelijk maken

We kunnen uitleggen waarom we ICT gebruiken

· Vakoverstijgend

· Meerdere vakken

· Inzetten om diferentieren

Combineren digitaal en niet digitaal

· Tpack

· Op We zijn steeds opnieuw op zoek naar de beste mix

visie naar ict

daarom kiezen we, naast veel persoonlijk contact, voor online communicatie met ouders Onderzoeksreeks de 4 W’s downloaden en

abonneren. http://4w.kennisnet.nl/

levert het tijdwinst

op?

realiseert het onze ambitie?

wat weten we erover

uit onderzoek?

kan ik het met

collega’s delen?

Nieuwsbegrip XL

Rekentuin

Taalzee

Exova

We willen nu niet te veel nieuwe programma’s invoeren, omdat de hieronder genoemde nog in ontwikkeling zijn binnen het team. Wel kiezen we voor mediawijsheid en ict-geletterdheid als

nieuwe prioriteiten

Al in gebruik

Diploma Veilig Internet vanaf

groep 5

Kenny voor de onderbouw

Een serie keuzes maken zoals op deze poster, betekent ook dat we ons niet laten afleiden door ontwikkelingen en

hypes die niet in deze koers passen. Hier zijn we met elkaar kritisch op.

We zorgen voor een veilige digitale omgeving voor onze leerlingen

· Hierbij hebben we nodig:

· Leerlijn mediawijsheid

· Leerlijn informatievaardigheden (slimmer zoeken)

Visiekaart Onderwijs en ICT van OBS PLuspunt maart 2014

Gezien bij Kennisnet

en interessant

hierbij

Gepersonaliseerd leren…

Leersituaties die tegemoet komen aan individuele verschillen tussen

leerlingen en efficiënt zijn georganiseerd

leraar lerende

hulp-

middel

inhoud

leer-

situatie

Leersituatie schept condities

voor bereiken van leerdoel

leerdoelleersituatie

Vormen van gepersonaliseerd leren

hulp-

middel

inhoud

leer-

situatie

• Wat leert leerling? (inhoud, niveau)

• Hoe? (didactiek, tempo)

• Waar? (school, overal)

• Wanneer? (lesrooster, altijd)

leraar lerende

Gepersonaliseerde leersituatie

Leraar

gestuurd

hulp-

middel

inhoud

leer-

situatie

• Wat leert leerling?

• Hoe?

• Waar?

• Wanneer?

lerende

Gepersonaliseerde leersituatie

Lerende

gestuurd

hulp-

middel

inhoud

leer-

situatie

• Wat leert leerling?

• Hoe?

• Waar?

• Wanneer?

leraar

Basisvormen gepersonaliseerde leersituaties

Varianten

Aspecten van

leersituaties

leraar

gestuurd

mengvormen lerende

gestuurd

Wat

Hoe

Wanneer

Waar

Wanneer draagt ICT bij in leersituaties?

leerdoelleersituatieict

Leraargestuurd

Mengvorm

Lerende gestuurd

Programmagestuurde leersituatie

leraar

ICT

inhoud

leer-

situatie

lerende

Waar verslaat ict de leraar?

• Vaste stappen

• Instructie – oefenen – herhalen

• Reproduceren

• Veel kennis van werking hersenen (inspanning, succeservaring, vergeetcurve)

• Leraar max. 3 leerlingen, programmasturing veel leerlingen op maat

Programmagestuurd maatwerk

Lerende gestuurde leersituatie

ICT

inhoud

leer-

situatieleraar lerende

Hier staat ict naast de leerling

• Mindmaps

• Planning tools

• Portfolio en registratietools

• Communicatie en presentatie

• Hulp bij leren leren, vergroten verantwoordelijkheid en begeleiding leerproces

BLOOMS ONTLEDING VAN HET LEERPROCES

creëren

evalueren

analyseren

toepassen

begrijpen

onthouden

hoge cognitieve

belasting

lage cognitieve

belasting

Opbrengsten programmagestuurd

leraar

ICT

inhoud

leer-

situatie

lerende

• Wat leert leerling?

• Hoe?

• Waar?

• Wanneer?Harde bewijsvoering: feiten leren

Leesonderwijs bij moeilijke concentratie :

zeer goede resultaten!

Zelden toepassingen die voor alle leerlingen

werken!

Kennis nodig – koppelen aan individuele situatie

Opbrengsten lerende gestuurd

ICT

inhoud

leer-

situatieleraar lerende

• Wat leert leerling?

• Hoe?

• Waar?

• Wanneer?

Samenwerken met ict kan,

maar geen aantoonbaar

effect op realiseren doelen

Relatie betere resultaten

sociaal constructivisme niet

aangetoond

Niet iedereen heeft baat bij

dezelfde toepassing

Vaardigheden in relatie tot

bereiken doelen - wisselend

Stelling:

Varianten

Aspecten van

leersituaties

leraar

gestuurd

mengvorm Lerende

gestuurd

Wat

Hoe

Wanneer

Waar

Functie ICT Maatwerk door

programma

sturing

Nieuwe vormen van differentiatie

gericht op

sturingsverantwoordelijkheid

lerende

Pak de winst: essentie leraarschap blijft over!

Om rechts doelen te bereiken, moeten we links iets

doen waar we nog maar weinig aan gedacht hebben.

Zet ict in waar het bijdraagt aan betere resultaten!