Persbericht: Waar ligt de oplosing in de Zwarte Pieten-discussie?

Alledaagse situaties van sociale uitsluiting zijn talrijk in Europa. Soms zijn zij de uitkomst van

diversiteit die botst op vooroordelen en soms de uitkomst van verzet van autochtonen tegen een

immer in beweging zijnde context.

Het project Talking about Taboos spreekt deze alledaagse situaties van (ervaren) sociale uitsluiting in

Europa aan. Partners uit Frankrijk, Italië, Polen, het Verenigd Koninkrijk en Nederland richten zich elk

op een voorbeeld van sociale uitsluiting in hun lokale omgeving, analyseren de raamwerken en

contexten ervan en passen ‘good practices’ toe om een geïnformeerde dialoog erover te beginnen.

Sommige van de gekozen voorbeelden van sociale uitsluiting zijn heel zichtbaar terwijl andere voor

het eerst aan het grote publiek voorgesteld zullen worden.

De Nederlandse casus is de zeer zichtbare Zwarte Pieten-discussie. Het lastige aan die discussie is dat

voor- en tegenstanders radicale standpunten lijken in te nemen die een dialoog onmogelijk maken.

Waar radicale voorstanders uitingen van Nederlandse cultuur als “onaantastbaar” zien en

tegenstanders afschilderen als “buitenlanders die terug moeten naar hun eigen land”, zien radicale

tegenstanders voorstanders als “racisten” en “vertegenwoordigers van een racistische cultuur”.

Radicale voorstanders sluiten derhalve tegenstanders uit als gesprekspartner binnen een mogelijke

dialoog omdat deze gezien worden als bemoeizuchtige buitenstaanders zonder zeggenschap over

Nederlandse aangelegenheden. Ook radicale tegenstanders sluiten voorstanders uit van een dialoog

door hen te omschrijven als moreel inferieur. Gezien hun standpunt kunnen de radicale

tegenstanders bovendien niet tevreden zijn voordat de gehele Nederlandse cultuur gezuiverd is van

wat zij benoemen als racisme, een ambitie die de discussie ver overstijgt.

De radicale standpunten zijn luid hoorbaar in de media. De vraag is of deze standpunten breed

gedragen worden. Een enquete die in het kader van het project op sociale media werd gehouden

zowel binnen gematigde als binnen radicalere communities, toont een genuanceerd beeld. Een

minderheid van respondenten verkettert voor- en tegenstanders (als “racist” of “buitenlander”),

maar de grote meerderheid van de respondenten toont zich een stuk genuanceerder. De

voorstanders worden door een meerderheid van de tegenstanders in de regel omschreven als

“traditioneel” en “gewoon” terwijl de tegenstanders door een meerderheid van voorstanders wordt

omschreven als “overgevoelig” en “gewoon”.

Hoewel veel tegenstanders “racisme” zien in de huidige gedaante van Zwarte Piet, noemen zij de

voorstanders geen “racisten”. Eerder zien zij hen als “onwetend” en wijten deze onwetendheid aan

de geworteldheid van voorstanders in hun cultuur. Veel voorstanders op hun beurt vinden de

discussie “gezeur over een kinderfeest” van tegenstanders die “het veel te moeilijk maken”. De

kaders van de grote groep van respondenten tussen de extremen in liggen weliswaar ver uit elkaar,

maar sluiten elkaar niet uit. Onwetendheid van traditionele of gewone mensen is op te lossen

evenals gezeur van overgevoelige of gewone mensen.

De grote vraag is nu: waar ligt de sleutel van deze oplossing? Het project Talking about Taboos gaat –

samen met partners – op zoek. Doe mee met deze zoektocht.