PATIËNTEN INFORMATIE

PERIANAAL FISTEL

3

Mevrouw, mijnheer

Binnenkort word je opgenomen in het dagziekenhuis van het AZ Lokeren.Wij vragen je om deze folder aandachtig te lezen. Indien je nog vragen hebt, aarzel dan niet deze te stellen.

Deze brochure is een algemene leidraad. Soms kan jouw behandeling in de praktijk anders lopen dan staat beschreven in deze brochure. Dit zal altijd door jouw chirurg aan jou kenbaar worden gemaakt.

Indien je door ziekte niet aanwezig kan zijn, gelieve je behandelende arts zo spoedig mogelijk te verwittigen.

4

Wat?

Een perianaal fistel (of’fistula ani’) is een verbinding (‘gangetje’) tussen de endeldarm en de huid. De fistel ontstaat meestal na een ontsteking in de anale plooi of van een anaal kliertje. De ontsteking breidt zich uit in de sluitspier van de anus en vervolgens naar de huid. Wanneer de ontsteking door de huid heen is gebroken, kan er een fistel overblijven. De fistel loopt daardoor bijna altijd door het onderste deel van de sluitspier van de anus. De fistelgang kan een rechtstreeks verloop hebben naar de endeldarm, maar kan ook heel gecompliceerd verlopen (vb. kronkelig en eventueel met zijvertakkingen, of hogerop door de sluitspier heen). Perianaal fistels kunnen voor vervelende klachten zorgen. Zo kunnen er steeds kleine beetjes etter naar buiten komen. Ook kan het pijnlijk zijn als het ontstekingsvocht van de fistel niet goed weg kan. Er kan dan namelijk een zwelling ontstaan, waarvan je vooral last kan hebben bij het zitten.

Niet alle fistels zijn hetzelfde. Er zijn fistels die door de kringspieren lopen en fistels die niet door de kringspieren lopen. Fistels die door de kringspieren lopen kunnen onderling ook nog verschillen. Zo zijn er fistels die door de inwendige kringspier lopen, door de uitwendige kringspier of door beide. In het algemeen is het zo dat een fistel moeilijker te behandelen is naarmate er meer spierweefsel bij betrokken is.

Symptomen

Een perianaal fistel veroorzaakt meestal verontreiniging: regelmatig komt er vuil of vocht uit. Ook kan er af en toe een al dan niet pijnlijk abces ontstaan, dat zich via de fistel ontlast.

Oorzaken

Waarom deze aandoening bij de ene mens wel en bij de ander niet voorkomt, is niet bekend. Het is niet duidelijk of het bijvoorbeeld te maken heeft met een bepaald stoelgangspatroon.

5

Behandeling

Meebrengen naar het ziekenhuis• Lijst met de medicatie die je thuis neemt.

Bloedverdunnende medicatie en medicatie voor suikerziekte (antidia-betica) neem je volgens het advies van de arts. Antidiabetica op basis van metformine (Glucophage, Metformax, Metformine) dienen min-stens 24 uur op voorhand gestopt te zijn.

• Lijst medicatie bij suikerziekte en/of ademhaling (puffer).• Radiologische opnamen / labo-uitslagen / EKG. (indien van toepassing)• (Bloedgroepkaart).• Anesthesievragenlijst: volledig ingevuld en ondertekend• Toestemmingsverklaring : ingevuld en ondertekend.• Documenten die je hebt meegekregen van de behandelende arts/

huisarts.

Het is belangrijk dat je bepaalde individuele informatie zoals suikerziekte, allergieën, bloed verdunnende medicatie enz. op voorhand meldt aan jouw behandelende arts.

Aanmelden in het ziekenhuisOp de dag van de opname ga je eerst naar de automaat die zich net voorbij de schuifdeur aan de ingang bevindt. Selecteer ‘dagopname’, neem je ticket en neem plaats in de wachtruimte. Wanneer jouw nummer op de monitors rond de wachtruimte verschijnt, mag je je naar de balie begeven. Je brengt je identiteitskaart mee en, indien aangesloten, ook de gegevens van je hospitalisatieverzekering. Nadat je de patiëntenklevers hebt ontvangen, begeef je je naar het dagziekenhuis. Je mag links vooraan plaatsnemen in de wachtzaal waar een verpleegkundige je zal komen halen. Eerst zal de verpleegkundige samen met jou alle documenten in orde brengen en je daarna naar de voorbereidingskamer brengen. De verpleegkundige geeft je een operatieschort en bereidt je voor op de ingreep. Vanuit de kamer word je met je bed naar het operatiekwartier gebracht.

Voor de ingreep• Indien, om gelijk welke reden (bijvoorbeeld koorts), de ingreep niet kan

doorgaan, verwittig dan zo snel mogelijk de behandelende arts of het ziekenhuis.

6

• Je dient nuchter te zijn, volgens de richtlijnen vermeld in de brochure ‘Heelkundige ingreep/onderzoek onder verdoving dagziekenhuis’.

• Roken is ook niet toegestaan.• Preoperatieve onderzoeken (indien nodig) worden vooraf door de

huisarts of in het ziekenhuis uitgevoerd.• Draag geen juwelen of nagellak.• Loszittende tandprothesen vragen we uit te doen kort voor het vertrek

naar de operatiezaal, ook bij plaatselijke verdoving. Dit is in geval er moet overgegaan worden naar een algemene verdoving (voorzie hiervoor het nodige materiaal).

• Kunstlenzen worden uitgedaan kort voor het vertrek naar de operatiezaal (voorzie hiervoor het nodige materiaal).

• Breng opbergmateriaal voor een bril mee, indien nodig.• Was de dag van de ingreep de operatiestreek grondig.• De verpleegkundige scheert de operatiestreek vlak voor de ingreep.• Indien de dokter dit wenst dient de verpleegkundige jou voor de

ingreep een lavement toe.

In de operatiezaal plaatst de verpleegkundige steeds, om veiligheidsredenen, een infuus. Langs deze weg kan er, indien nodig, snel bijkomende medicatie toegediend worden.

7

De ingreepDe ingreep heeft plaats in de operatiezaal onder volledige verdoving. De verdoving wordt via het infuus toegediend.Afhankelijk van het soort fistel duurt de operatie een kwartier tot drie kwartier. Er zijn verschillende manieren om een fistel te behandelen, de meest voorkomende zijn:• De fistel wordt opengesneden, waarbij eventueel een klein gedeelte van

de kringspier(en) wordt doorgenomen. Deze behandeling wordt vaak toegepast.

• De fistel wordt uitgesneden en de opening in de kringspier(en) wordt dichtgemaakt. Daarbij wordt gebruik gemaakt van een slijmvliesflapje. Houdt er wel rekening mee dat het slijmvliesflapje kan loslaten. Als dat het geval is merk je dat meestal na een paar dagen. De oorspronkelijke klachten kunnen dan terugkomen.

• De fistel wordt behandeld met een ‘seton’. Dat is een plastiek draadje dat ervoor zorgt dat de fistel openblijft en dat verdere abcesvorming wordt voorkomen. Deze behandeling wordt vaak toegepast bij erg moeilijke fistels, bijvoorbeeld bij patiënten met de ziekte van Crohn. De fistel geneest dan niet, maar wordt min of meer onder controle gehouden.

Na de ingreepDe verpleegkundige zal je het uur van ontslag meedelen wanneer je op de kamer wordt geïnstalleerd. Indien je je goed voelt, kan je dezelfde dag van de ingreep naar huis.

Operaties aan de anus zijn dikwijls pijnlijk. Aarzel niet om de verpleegkundige aan te spreken voor extra pijnmedicatie. De chirurg zal pijnmedicatie voorschrijven. Deze neem je best de eerste week tot tien dagen na de ingreep in.Meestal kan je ‘s avonds na de ingreep weer rondlopen. Begin met lichte activiteiten en breid deze uit zonder je te forceren. Het is mogelijk dat je je de eerste dagen na de ingreep niet zo fit voelt.

Het infuus blijft zitten totdat je je goed voelt en totdat je spontaan kan plassen.Het gebeurt geregeld dat een patiënt na een operatie aan de anus in het begin moeilijk kan plassen. Dit komt doordat de sluitspier van de blaas

8

zich te fel aanspant als reflex. Dit verdwijnt veelal spontaan als er geen onderliggende aandoeningen van de blaas of urinewegen aanwezig zijn. Het kan echter gebeuren dat de verpleegkundige (meestal éénmalig) een blaassondage moet uitvoeren om de blaas te ledigen. Als je drang hebt om te urineren maar dit niet mogelijk blijkt, informeer dan zeker de verpleegkundige.

Soms kan je keelpijn hebben van het buisje dat in je keel wordt geplaatst tijdens de verdoving. Het kan ook zijn dat je misselijk bent of de neiging hebt om te braken. Hiervoor krijg je, indien nodig, medicatie toegediend. Probeer de eerste 24 uur niet te zwaar te eten.

Het is belangrijk dat je je stoelgang zacht houdt. Dit kan je doen door vooral vezelrijke voeding te eten (bruin brood, groenten, fruit enz.) en veel te drinken. Na het evacueren van de stoelgang mag je de eerste dagen geen toiletpapier gebruiken. Dit is te ruw en veroorzaakt pijn en bloeding. Na de stoelgang moet de anus grondig worden gereinigd met zuiver lauw water en voorzichtig worden drooggedept.

Het is belangrijk om een goede anale hygiëne te hanteren en de anale zone frequent te reinigen met zuiver lauw water door middel van een zitbad of de sproeier (minimum 2 à 3 keer per dag). Nadien dien je al deppend te drogen en de anale zone steeds af te dekken met een klein kompres. Op deze wijze houd je deze zone proper en kan je het vochtverlies goed observeren en evalueren. Het is aangeraden om de anale zone frequent en zeker na iedere stoelgang te reinigen tot wanneer de wonde volledig hersteld is en het kompres droog blijft.

Volledige genezing treedt meestal op binnen enkele weken.

De behandelende arts komt na de ingreep langs om verdere inlichtingen en een controleafspraak te geven. Bespreek met de arts wanneer je eventuele thuismedicatie terug mag innemen. Een tussentijdse controle bij jouw huisarts wordt aangeraden één week na de operatie.

9

Mogelijke complicatiesBij iedere ingreep bestaat de kans op complicaties. Zo zijn er ook bij deze operatie de normale risico’s op complicaties van een operatie.

Daarnaast zijn er nog enkele specifieke complicaties mogelijk.Omdat de ingreep plaatsvindt in een bloedvatrijk gebied (de anus), kan na de behandeling wat bloedverlies optreden. De kans op een wondinfectie is echter nauwelijks aanwezig, aangezien de wonde geheel wordt opengelaten.

Bij deze ingrepen wordt geopereerd in de nabijheid van of aan een deel van de sluitspier van de anus. Dit kan gevolgen hebben voor de continentie. Onder continentie wordt verstaan’het vermogen om lucht (winden), vocht (slijm, diarree) en ontlasting onder controle te houden’. In het begin kan er zeker enig verlies van controle van de sluitspier optreden, met name op winden, maar mogelijk ook op vocht, zeker omdat de wonden open zijn. Dit betekent dat wanneer je een windje of wat vocht voelt aankomen, je de sluitspier bewust moet aanspannen, terwijl dat voorheen moeiteloos en bijna onbewust ging. Je moet de continentie dus meer bewust gaan beheersen. Meestal is dit van tijdelijke aard. Helaas kan in een klein aantal gevallen het verlies van deze controle blijvend zijn. Vooral het verlies van vocht kan hinderlijk zijn.

Het medisch en verpleegkundige team van de dienst algemene heelkunde wenst je alvast een spoedig herstel.

10

Verwittig de arts in geval van

• Scherpe, hevige pijn rond de anus ondanks de pijnstillers

• Bloeding die niet stopt• Bloedverlies met klonters

• Koorts ( >38°C) of koude rillingen• Niet kunnen plassen

Aarzel niet om bij vragen of problemen contact op te nemen met het dagziekenhuis: tel. 09 340 82 50 (7 - 19 uur).Indien dringend: dienst spoed: tel. 09 340 80 40 (24/24 uur).

6050

0261

- ©

AZ L

oker

en 2

019

Algemeen Ziekenhuis LokerenPartner van het UZ Gent

Lepelstraat 29160 LOKEREN

Onthaaltel. 09 340 81 11fax 09 340 81 91

Dagziekenhuistel. 09 340 82 50

Spoedtel. 09 340 80 40

www.azlokeren.beinfo@azlokeren.be

Auteur/verantwoordelijke: dr. De Keukelaere