De Pergola

Zomernummer 2016 van de Wassenaarse Volkstuinders Vereniging

2

Bestuur WVVDagelijks bestuur:VoorzitterPaul Vermeer, tel. 06 - 53 36 34 21, vermeergroep@gmail.comVice-voorzitter, vacant vice.vzt.wvv@gmail.comSecretarisArie van Duijn, tel. 06 - 51 59 85 96Postbus 12, 2240 AA Wassenaar secretaris.wvv@gmail.comTweede secretaris, Aad van der Deijl, tel. 06 - 24 81 67 67PenningmeesterAad Dijkhuizen, tel. 070 - 350 06 28, adijkhuizen@hetnet.nl Rekeningnummer: NL14 INGB 0001 6730 18Tweede penningmeester, Arnold van Rijn, tel. 071 - 561 85 91Commissaris, vacantBouw/Taxatie Commissie bouwtaxatiecommissie.wvv@gmail.comLeden Alg. Bestuur: Tuinders:René Wigman De Driesprong, vacantArie van Duijn Ter Weer, Marcel NencuPaul Vermeer Ruigelaan, vacant

Complexvoorzitters:De Driesprong, Katwijkseweg 11, 2242 PA Wassenaar:René Wigman, tel. 06 - 55 29 71 51 rene_wigman@hotmail.comClubhuis ‘The Green House’, Katwijkseweg 11, WassenaarBeheerder: Peter van der Peet, tel. 06 - 24 94 14 68, peterenjerry@casema.nl

Ruigelaan, Ruigelaan 3, 2242 NP Wassenaar: Peter Zoetemelk, tel. 06 - 16 29 48 78 ruigelaan.wvv@gmail.com

Ter Weer, Deijlerweg 159, 2241 AE Wassenaar:Marga Akkerman-Brouwers, tel. 070 - 511 78 13 jenm.akkerman@planet.nl

Reijerlaan, gelegen aan de Reijerlaan, 2242 JM Wassenaar:Klaas van der Poel, tel. 070 - 511 71 86, reijerlaan.wvv@gmail.com

Het Kerkehout, Het Kerkehout 82, 2245 XP Wassenaar:Nard Bellekom, tel. 070 - 517 89 64, nard73bell@gmail.com

Website: www.wassenaarsevolkstuindersvereniging.nl

3

Van de redactie

De sluitingsdatum voor de kopij voor De Pergola, 20e jaargang, nr. 4, isvrijdag 21 oktober 2016.

Graag volgende kopij mailen naar e-mailadres: dirkjedee@ziggo.nl.

Hartje zomer: topseizoen voor ons volkstuin-ders! Heel veel van wat door ons is gezaaid en geplant, komt nu tot volle wasdom en hopelijk heeft u al lekker gegeten van de opbrengst van uw tuin. Hartje zomer betekent ook vakantietijd. Een groot deel van Nederland is vertrokken naar zijn vakantiebestemming en de regering is op reces. In deze periode gebeuren er meestal weinig opzienbarende dingen en wij noemen dat ook wel ‘komkommertijd’. Rare uitdrukking eigenlijk, want wat heeft dit nu met komkommers te maken? Wij zochten het op en vonden de volgende verklaring, maar of deze juist is? U leest het in de rubriek ‘Onder de pergola’.Veel mensen brengen hun vakantie door in Spanje of overwinteren daar zelfs, maar op De Driesprong hebben wij iemand die dit zonnige en warme land al vroeg heeft verlaten en na heel veel omzwervingen zich uiteindelijk in Wasse-naar heeft gevestigd. Zijn bijzondere levensverhaal vindt u in dit nummer.Heeft u wel eens van ‘oudewijvenkool’ of ‘armeluisgroente’ gehoord? Het zijn andere benamingen voor ‘eeuwig moes’, de groente die in onze rubriek ‘Tja tja tja, wat zullen we eten’ uit de vergetelheid wordt gehaald. Marcel Nencu had een bijzondere ervaring met zijn ‘dames’. Hij mocht namelijk de koningin in zijn hand houden. Helaas liep het niet zo goed af met haar. Als ‘kookgek’ houdt Nicole Hofman van koperen pannen, maar de koperen pan van haar moeder kreeg zij niet. Geen probleem voor Nicole, zij maakt haar rode bessengelei wel in een andere pan. Dat het leven van een lid van de beheercommissie niet altijd over rozen gaat en beslist geen paradijs is, kunt u ook lezen in dit nummer en er staat nog veel meer in. Wij hopen dat dit zomernummer enthousiast door u wordt ontvangen. Wij als redactie zijn in ieder geval enthousiast bezig, maar u begrijpt wel dat wij daarbij niet kunnen zonder even enthousiaste WVV’s die iets willen vertellen over de tuinervaringen op hun complex. Wij zien daarom voor het volgende nummer met belangstelling uit naar bijdragen van uw kant!

De redactie

4

Wassenaarseweg 71-A2223 LA Katwijk zhTel. 071 - 401 69 05

Elke week weer een nieuwe aanbieding.Compleet assortiment voor de groentetuinder

en vakkundige hoveniersafdeling.

Website: www.tcmoerkerk.nl

Wij vertegenwoordigen meer dan 40 verschillende merken op het gebied van: badgoed, bedbodems, bedden, bedtextiel, boxspring, dekbedden, harde vloeren (vinyl, PVC-stroken, laminaat, parket), horren, inbetweens, kussens, kunstgras, ledikanten, matten, matrassen, overgordijnen, paneelgordijnen, tapijt, vitrage vloer-bedekking, vouwgordijnen, zonwering.

Windlustweg 8a, 2242 HL WassenaarTelefoon: 070 - 511 48 88; site: www.magneekruyssen.nlFax: 070 - 511 26 24Openingstijden:maandag t/m vrijdag van 9.00 tot 17.30 uur; zaterdag van 9.00 tot 17.00 uur.

Van de bestuurstafel

5

Beste leden van de WVV,Wat later dan in andere jaren is de warmte uiteindelijk toch in Nederland gear-riveerd. Het betekent extra aandacht voor de planten, struiken en groenten in onze tuinen. Geniet ervan, want het zomerseizoen is maar kort en voor je het weet, vallen de bladeren weer van de bomen en begint het wachten op het vol-gende tuinseizoen. Maar daar denken wij in dit stralende zomerweer nog maar even niet aan.Even iets heel anders. Na de jaarvergadering is door het Algemeen Bestuur aangegeven, dat er werk aan de winkel is op De Driesprong. Ons clubhuis is ruim zeven jaar geleden voor het laatst voor een onderhoudsbeurt onderhanden genomen en er is verf met toebehoren gekocht, om ons verenigingsgebouw door de tuinders te laten opknappen. Hiervoor zijn er oproepen gedaan door alle BC’s aan de leden, om te komen schuren en schilderen.

Wij hadden als bestuur de inschatting gemaakt, dat het werk aan het club-huis in juli 2016 zou kunnen worden afgerond. Maar wat blijkt. Er zijn bijna geen vrijwilligers te vinden om deze klus te klaren. Inmiddels staat het pand er al bijna twee maanden on-afgewerkt bij. Wat een teleurstelling is dat voor ons. We moeten toch met een paar tuinders van in totaal 184 tuinen in staat zijn, om dit door de leden te laten doen? Ik doe daarom graag een laatste oproep aan u, om u alsnog aan te melden. Het zou toch

een blamage zijn, als we voor veel geld een schildersbedrijf zouden moeten inhuren? U kunt u aanmelden bij secretaris.wvv@gmail.com.U hoeft niet in uw eentje te werken. De idee was en is nog steeds om dit in klei-ne groepjes te doen. Dat is goed voor de eendracht tussen de leden en met onderlinge deskundigheidsverschillen is dit zeer bevorderlijk voor de uit-eindelijke kwaliteit. Ik hoop op u te kunnen rekenen. Misschien zit ik wel bij u in de groep.

Paul J. Vermeer, voorzitter Wassenaarse Volkstuinders Vereniging

6

Vroeger en nuVroegerAls ik zo in mijn tuin bezig ben, voel ik me soms best wel verbonden met mijn voorouders. “Wij Hollanders, wij zijn een boerenvolk,” zei mijn vader altijd. Pro-beer het maar eens bij je vrienden en kennissen: als je even doorvraagt, waren hun voorouders bijna zeker boeren en tuinders, meestal niet meer dan twee geslachten terug. Die mensen verdienden hun boterham met het wroeten in de aarde, met een schop, een hark en vaak met hun handen. Ze wisten van de seizoenen, van de regen op hun rug en wanneer je moest zaaien, stekken en oogsten.Mijn eigen grootmoeder was afkomstig van een familie van aardbeienkwekers uit Oegstgeest. Die familie verdiende haar geld voor een heel jaar met de aard-beien die men plukte in de zomer. Dan moet je niet bang zijn om vóór zes uur ’s ochtends op te staan, de hele dag te schoffelen en naar de markt te lopen op je klompen. Ik voel me dan met die mensen verbonden en trek mijn klompen aan en sta (met enige moeite) om zeven uur op.Ik kijk ook met weemoed naar de plaatjes met goudgele graanvelden, klaprozen en korenbloemen. Prachtig toch: geen bestrijdingsmiddelen en een heldere, blauwe lucht erboven. Dat moet ik ook eens proberen, denk ik dan: graan voor het dagelijks brood van mijn eigen (volks)akker! Gewoon spitten, eggen, zaaien, zeisen, op schoven zetten, dorsen, wannen, malen en bakken. Moet kunnen toch. En wat zou dat een prachtgezicht zijn, middenin Wassenaar.

NuOké, dit werd dus het jaar van het graan in het centrum van Was-senaar. Maar welk graan? Tarwe natuurlijk, het volste en rijkste graan wat er is. Wintertarwe of zomertarwe? Wat? Moet ik dat ook al beslissen? De studie van de literatuur en van de graanmarkt duurde tot februari en toen was het al duidelijk: zomertarwe, want

de winter was reeds voorbij. Toen kwamen de echte vragen: Hoeveel moet je zaaien? En hoe diep, en hoeveel mest? In voren of breedwerpig (vond ik een mooi woord)? Helaas waren mijn grootmoeder en -vader – en trouwens de hele vorige generatie – niet meer daar om antwoord op mijn vragen te geven.

7

En mijn vrienden kletsten er ook maar wat omheen, om hun onkunde te bedek-ken. Dus naar het internet: ‘Hoe zaai je tarwe’? Daar was het antwoord al: ‘Stap 1: Start je Massey Ferguson tractor’. Dat ging het dus niet worden. Inmiddels drong de tijd, want het was al maart. Toen maar op hoop van zegen veertig m² opzijgezet, nog eens goed gespit, wat extra stalmest erop en voren getrokken. Op naar de molen op het Molenplein en van de – ongelovige – molenaar een kilo tarwe los getroggeld. Tweekeer zoveel zaad gezaaid als het internet aangaf (want je weet nooit) en stiekem wat zaadjes van klaprozen en korenbloemen erdoor. Toen begon het te regenen en kort daarop werd het voorjaar. Het veld kleurde groen en er kwamen allerlei plantjes op, maar niet erg veel van die typische sprietjes die ik verwachtte. Ik keek en keek en jawel, rond Pinksteren kwamen er hier en daar toch wat sprietjes omhoog, maar ook heel wat pa-pavers, kweek, knopjeskruid en zo. Inmiddels zag ik mijn tuinburen met wat scheve ogen naar mijn veldje kijken. “Hmm, Klaas, wat wordt dat?” “Tarwe,” zei ik dan. “Je zult wel zien.” Laat ik een lang verhaal kort maken. Ik heb de zeis niet hoeven te gebruiken, maar begin juli heb ik uit het veldje zo’n twintig halmen getrokken met mooie dikke aren eraan. Daar heb ik een mooie bos van gemaakt en die staat nu in de zon op mijn vensterbank te drogen. Ik heb er ook een paar korenbloemen en klaprozen tussen gezet. Ja, dank u, het staat heel elegant en ik vind het zelf ook wel een beetje mooi. Maar sommige mensen hebben mij al gevraagd: “Wat doet dat bosje gras daar?” Ik mompel dan maar wat, maar stie-kem maak ik plannen voor volgend jaar: ik ga met nog veel meer eerbied over mijn grootouders praten. En ik ga al mijn tuinvrienden vragen, hoe je het beste tarwe kunt kweken. Voor het beste antwoord heb ik een mooie fles graanjenever klaarstaan! Telefoon: (070) 511 71 86.

Klaas van der Poel, Reijerlaan

ZomerbingoOp vrijdag 16 september, nog net op het randje van de zomer, aanvang 20,00 uur, vindt de zomerbingo plaats in The Green House. U wordt ontvangen met koffie c.q. thee met wat lekkers. Bingokaarten kosten € 7,50 per stuk en bij afname van twee kaarten is de prijs € 10, -. Dit geldt uiteraard per persoon.Na de bingo wordt de loterij gehouden en daarvoor zijn lootjes ad € 0,50 per stuk te koop.Zowel met de bingo als met de loterij zijn weer mooie prijzen te winnen!

Het bingoteam

8

Kortman Advocaten is een gedegen Haags advocatenkantoor met een lange traditie. Ons team bestaat uit advocaten met verschillende achtergronden, specialismen en ervaring. Daar-door zijn wij in staat een breed pakket aan diensten te bieden aan zowel bedrijven als particulieren.

Wij bieden particulieren: Arbeidsrecht/sociale zekerheid, huurrecht, consumenten- recht, personen- en familierecht, strafrecht en schuldsanering.

Voor andere rechtsgebieden en informatie over het verzorgen van civiele procedures zie: www.kortmanadvocaten.nlUiteraard bieden wij ook juridische ondersteuning aan onder-nemers.Denkt u hierbij bijvoorbeeld aan het opstellen van contracten en het voeren van incassoprocedures.Schroom niet om tijdig contact op te nemen en niet te wachten tot u echt in de problemen komt. Wij kunnen u direct van advies dienen, waardoor u mogelijk veel ellende kunt voorkomen. Mocht het toch tot een juridische procedure komen dan kunt u op Kortman Advocaten rekenen.

Denkt u eerst eens aan een kort juridisch advies om uw positie te bepalen.

U kunt telefonisch contact opnemen via telefoon +31 (0)70-302 40 30 of per mail naar info@kortmanadvocaten.nl.

9

Rode bessengeleiVorige week kreeg ik van een heel goede vriend drie prachtige koperen pannen. Je kunt mij als kookgek niet blijer maken! Tijdens mijn wekelijkse bezoek aan mijn moeder vertelde ik haar over de pannen. Zij zei nog enkele pannen in bezit te hebben van haar moeder en dit deed haar weer denken aan de tijd toen zij nog een klein meisje was. Haar Franse moeder, mijn oma dus, is in mijn herin-nering altijd een topkokkin geweest. Zij kookte in de kelder van haar huis en ik genoot daarvan als klein meisje. Ook ben ik zo gelukkig haar passie te delen.Maar even terug naar mijn moeder. Haar herinnering bestond dus uit grote koperen pannen, waarin de jam werd klaargemaakt. Opa en oma hadden een gigantische moestuin en boomgaard bij hun huis en ten tijde van de oorlog werd alles ingemaakt. Ik vroeg mijn moeder of ik een pan mocht hebben. Zij twijfelde omdat het haar nog steeds deed denken aan de pruttelende jam en de potjes die zij moest vullen. Deze herinnering wil ik haar natuurlijk niet ontnemen en daarom maak ik mijn rode bessengelei wel in een andere pan. Hierbij mijn recept: Nodig: één kilo bessen en één kilo suiker.Werkwijze: Kook de bessen en suiker, totdat het een prut is geworden. Wrijf de bessenprut door een zeef of doek en doe het daarna in potjes.

Nicole Hofman, Ter Weer

Wiet, wied en weed zijn plantenbenamingen, die je eeuwengeleden al kon aantreffen. Ging het toen ook al om marihuana? Weed, wied en wiet worden tegenwoordig alle drie wel gebruikt ter aanduiding van gedroogde blaadjes van de Cannabis sativa, oftewel marihuana. Maar vroeger duidden deze woorden heel andere planten aan. De weed of wiet (ook wel weet en wede) is een kruis-bloemige – de Isatis tinctoria – waaruit een blauwe kleurstof werd gewonnen. Incidenteel werd met het woord ook de gele wouw (Rezeda lutea) aangeduid, die nogal op de Isatis tinctoria lijkt. Wied, ten slotte, was een aanduiding voor onkruid. Daar komt ook het werkwoord wieden (verwijderen van onkruid) van-daan. De grote Van Dale vermeldt dat wied in die betekenis voorkomt in Surina-me én afkomstig is uit het Surinaams-Nederlands, maar dat laatste is dus niet correct: het is een Oudnederlands woord.Bron: www.onzetaal.nl (ingezonden door Niek Rader, De Driesprong)

Vergeten woorden

10

Een relatiemoet groeien!Zicht, risico- en verzekeringsadviseurs wenst alle tuinleden van de Wassenaarse Volkstuinders Vereniging veel tuinplezier!

www.zichtadviseurs.nl

Interview met Manuel EstremeraToen ik mijn naaste buren op De Driesprong voor de eerste keer ontmoette, hoorde ik dat er één met een duidelijk accent sprak. Ik vroeg hem waar hij oor-spronkelijk vandaan kwam en hij vertelde, dat hij geboren was in Spanje. Hoe komt toch, vroeg ik mij toen af, een echte Spanjaard terecht op een tuin van de Wassenaarse Volkstuinders Vereniging? Ik besloot het hem te vragen en kreeg een boeiend relaas te horen over een turbulent en avontuurlijk leven.

Waar precies in Spanje ben je geboren en getogen?Ik ben geboren op 10 augustus 1949 in een klein dorpje, vlakbij de stad Gra-nada, in het uiterste zuiden van Spanje. Ik ben de tweede in een gezin van zes kinderen en mijn vader was boer. Aanvankelijk werkte ik op het landbouwbedrijf van mijn ouders, maar dat was in die tijd bepaald geen rijk en florissant bestaan.

Wanneer en waarom heb je Spanje verlaten?Ik zag voor mijzelf geen toekomst bij mijn ouders en toen ik 16 jaar was, besloot ik het roer om te gooien. Ik ging naar Palma de Mallorca waar ik in een hotel een opleiding deed voor kok en daarna ging ik als kok werken in de kantine van Opel in Duitsland. Op een gegeven moment vertrok ik naar het eiland Tasmanië en ik heb ook nog gewerkt op het vaste land van Australië. Hierna was ik een aantal jaren werkzaam als kok op een schip dat een wereldcruise maakte.

Spaans bloed op De Driesprong

11

Hoe ben je uiteindelijk in Nederland terechtgekomen?Aan boord van het schip had ik iemand leren kennen die destijds hoofddirecteur was van Albert Heijn. Om wat extra’s bij te verdienen, was ik naast kok tevens barman en hulppersoneelknecht, op een gegeven moment ook voor deze hoofd-directeur. Als hij ergens hulp bij nodig had, kon hij 24 uur per dag een beroep op mij doen. Tijdens de cruise deden wij Rotterdam aan en daar kreeg ik ruzie met de commandant. De hoofddirec-teur raadde mij toen aan te stop-pen met varen. Hij had werk voor mij en dat hield in: kok op Duinrell. Ik heb dat 15 jaar gedaan. In 1988 kwam ik in ‘rustiger vaarwater’ terecht en ging werken in Huize Willibrord in Wassenaar, waar ik hoofd werd van de huishoudelij-ke dienst. Inmiddels ben ik met pensioen.

Hoe ziet je gezin eruit?Ik ben bijna 30 jaar getrouwd en heb één dochter, Kathy, die 25 jaar is.

Verlang je nooit terug naar Spanje en kom je er nog wel eens?Aan de ene kant wil ik wel, maar mijn vrouw komt uit Wassenaar. Zij wil hier blijven en ik kies voor mijn gezin, want dat gaat voor alles. Ik heb geen moeite met het klimaat hier. Ik voel mij een Nederlander en heb mij aangepast aan de cultuur. Ik heb de hele wereld gezien en ik heb het hier goed.Een enkele keer kom ik nog wel eens in Spanje. Ik had daar drie huizen en een stuk grond. Twee huizen zijn inmiddels verkocht en in het derde huis woonde mijn moeder. Zij is inmiddels overleden en dat huis staat nu ook te koop. Mijn dochter gaat er nog regelmatig naartoe.

Je bent praktisch iedere dag op de tuin. Waarom een moestuin en hoelang ben je al lid van de WVV?Ik ben een zoon van een boer en het bloed verloochent zich niet! Ik houd van grond, de natuur en wat daaruit voortkomt. Ik schat dat ik ongeveer 25 jaar lid ben van de WVV, waarvan ± 16 jaar op De Driesprong. Ik zat eerst op een an-der complex, maar dat is opgeheven. Ik heb een traditionele moestuin en werk daar met heel veel plezier in. Ik hoop er nog heel lang van te kunnen genieten.

En met Manuel hopen wij dat ook. Wij wensen hem nog heel veel goede jaren in Wassenaar, met zijn gezin en op zijn tuin op De Driesprong.

Namens de redactie, Dicky van der Deijl

Het geloof is belangrijk voor Manuel

12

Let it beesBijen. Ze blijven verbazenHet is tot nu een raar bijenjaar. Niet zo gek natuurlijk als je even terugkijkt naar de afgelopen maanden. Veel regen en wat de temperatuur betreft, zag je uit-schieters naar boven en beneden. Bijen houden daar, net als wij, niet van.Het meest opvallende vond ik het uitblijven van de zogenaamde zwermen. Normaal verlaten oude koninginnen, meestal op een mooie dag in mei, de kast. Ze hebben het gekwaak van een nieuwe koningin gehoord en denken: wegwe-zen! Ze hebben geen zin in een paleisrevolutie, waar ze zeker als verliezer uit tevoorschijn zouden komen. Ik schreef hier al eerder over en je zult misschien wel eens zo’n gevluchte koningin met een aantal getrouwen als een bijenbal in een boom hebben zien hangen. Maar dit jaar bleef het angstvallig stil. Ook in juni zag ik geen enkele oude koningin de kast verlaten, om ruimte te maken voor een rivale. Dan word je als imker nieuwsgierig. Op een zonnige dag – je wilt je bijen geen koutje op de borst bezorgen – controleerde ik mijn kasten. Is er ‘broed’? Dat zijn larven die er dus op duiden dat er een koningin actief is.

Zijn er ‘moerdoppen’? De cellen waarin nieuwe koninginnen tot ontwikkeling komen. Bij die speurtocht ontdekte ik op de bodem van een kast een ogenschijnlijk dode koningin. Ik nam haar in mijn hand, om haar thuis wat beter te kunnen bekijken. Na een paar minuten voelde ik wat gewriemel in mijn hand en tot mijn verbazing zag ik dat de oude dame nog niet van plan was naar de bijenhemel te verhuizen. Ik heb haar in de kast teruggezet, maar helaas, beste Pergola-lezers, legde ze toch het loodje. Ja, het leven van

een imker en van een bijenkoningin gaat niet altijd over rozen. In de volgende Pergola vertel ik, hoe het verderging met dat bijenvolkje zonder vorstin.

Marcel Nencu, imker op Ter Weer

Wel en wee op een volkstuinVele jaren geleden liep ik, al wandelend langs een volkstuin in Wassenaar, te dromen over dit paradijsje. Als ik hier ooit eens zou kunnen tuinieren! Eind 2010 was het zover; mij werd een tuin toegewezen. Nog een half jaartje een baan en de tuin combineren en dan zou ik als ‘pensionado’ in de zon kunnen zitten tussen mijn boontjes, sla, meloenen zo groot als een voetbal en noem maar op! Nou, nee dus, het was hard werken en mijn dierenliefde bekoelde ook behoorlijk door de visite van ongenode slakken, duiven, kraaien, enzovoort! Ik

13

Stadhoudersplein 262241 EB Wassenaar

070 - 5111177

de Bloemerie

had nog veel over moestuinieren te leren! Maar de vreugde bij het oogsten van wat wel lukt… daar weegt niets tegenop! Na een paar jaar tuinieren werd er voor mijn volkstuin een lid voor de beheercommissie gezocht. Nou, ik wil graag mijn steentje bijdragen aan de groep, dus proberen maar. Tjonge, wat valt dat

tegen! Ik krijg te maken met: sluimerende conflicten tussen tuinders; totaal verschillende meningen over hoe een tuincomplex eruit moet zien; totaal ver-schillende ideeën over wat je daaraan zou moeten doen; reeds jarenlang vastgeroeste gewoonten die veranderd zouden moeten worden. Ik hoor woorden van de één, die verdraaid wor-den door de ander. Maar ook zie en hoor ik veel persoonlijke problemen, ziekte en verdriet. Nee, het paradijs moet er toch anders uitzien.Toch geloof ik nog steeds dat een volkstuincomplex een fijne plek voor iedereen kan zijn, met de juiste communicatie en openheid en… de wil om het met

Het Paradijs naar Bruegel z’n allen fijn te hebben!(afzender bij de redactie bekend)

14

2,40 x 3,00 m € 2.100,00

3,20 x 4,00 m € 2.450,00

Specificaties

Incl. 1 luchtraam met handuitzetter. (auto matische raamopener leverbaar voor € 85,00)

Incl. schuifdeur (bovenrollend) 80 cm breed.

Aluminium kweektafel optioneel.

Inclusief

montage!

M O N TAG E BV - M A A ST R I C H TM +31 (0)6 146 81 392 info@tomdewitmontage.nl www.tomdewitmontage.nl

Uw eigen biologische groente kweken?Tom de Wit Montage BV - Hobbykassen

15

Tja tja tja, wat zullen we eten?

‘Eeuwig moes’

In deze aflevering van onze rubriek over ouderwetse of vergeten groenten wordt ‘eeuwig moes’ (Latijn: Brassica oleracea var. acephala) uit de vergetelheid gehaald. Eeuwig moes wordt ook wel oudewijvenkool, duizendkop, splijtkool, splijtmoes, stekkool of armeluisgroente genoemd. Het ‘eeuwig’ in de naam betekent dat de plant (milde) winters kan overleven en meerdere jaren kan blijven staan (tot wel 40 jaar).

Een kool met geschiedenis en toekomstEeuwig moes werd hoogstwaarschijnlijk al door de antieke Romeinen gegeten. Hij behoort tot de oudste koolsoorten op aarde en is net als andere koolsoorten zeer gezond. Hij helpt mee aan de botopbouw, doordat er allerlei mineralen en vitaminen inzitten en het is een goede groente voor een sterk immuunsysteem. De vele namen die eeuwig moes heeft, zijn een bewijs dat de plant lang tot de Nederlandse cultuur heeft behoord. Begin vorige eeuw werd de groente nog veel gegeten door grote gezinnen (armeluisgroente), vooral in Limburg. Hij valt momenteel onder het kopje ‘vergeten groente’, maar is weer bezig aan een comeback. Je ziet hem steeds vaker in de moestuin en dat komt omdat eeuwig moes een ideale moestuinplant is: makkelijk, gezond dus en het hele jaar door oogstbaar.

In de moestuinEeuwig moes is eenvoudig te kweken. Het is een vaste plant die elk jaar vanzelf weer opkomt, maar wel grond verlangt die goed waterdoorlatend is. Doordat de plant vrij korte wortels heeft, kan hij uitdrogen in de warme zomermaanden. De plant vormt net als boerenkool geen kool maar losse bladeren die als groente gegeten kunnen worden. Hij staat het liefst in de halfschaduw, omdat in de volle zon de bladeren kunnen verbranden. Bij menigeen doet deze plant het ook prima in de zon. Daardoor groeit hij door in de winter en geeft opbrengst, wan-neer de rest van de moestuin in winterrust is. Snoei de plant wel af en toe, zodat hij zich weer vertakt en veel nieuw blad maakt. Als hij niet gesnoeid wordt, kan deze groente stengels maken van 1,5 meter. Niet zo erg handig, want onder het eigen gewicht vallen deze om en eenmaal op de grond wordt deze plant al snel gevonden door duiven en slakken. Bijmesten wordt door de plant gewaardeerd. Als de plant in de zomer gaat bloeien, neemt de bladproductie af, maar op de bloemen komen weer heel veel bijen en hommels af.

16

Vermeerderen Eeuwig moes laat zich eenvoudig stekken. Top de moes en zet de toppen weer in de natte grond (zonder blad). Vochtig houden tot het goed aan geworteld is. Als oude planten slecht door de winter zijn gekomen, kunnen we ook nog de stengels in stukken van zo’n 20 cm snijden, verticaal in een geultje leggen en bedekken met wat aarde. Tegenwoordig kun je ook weer zaad kopen. Zaai in maart/april als de temperatuur hoog genoeg is, of eventueel in potten die bij kou binnengezet kunnen worden.

PlagenSlakken en rupsen (vooral die van het koolwitje) eten graag mee van eeuwig moes. Zolang koolwitjes leven (maart tot oktober), is daarom bescherming met een net gewenst. Na oktober kan het net eraf en kan de plant zich herstellen van eventuele vreetschade.

In de keukenZowel de bladeren als de stelen van eeuwig moes kunnen gegeten worden. De smaak van de bladeren lijkt op die van boerenkool, maar dan iets zoeter, of

17

Mededelingen De Driesprong

op, volgens sommigen, die van andijvie en broccoli. Je kunt van alles met deze groente: koken (net als andere koolsoor-ten), stomen, roerbakken, pureren en invriezen. Fijngesneden (jonge blade-ren) is het rauw te eten (in salades). De middelgrote bladeren zijn prima voor stamppotten, soepen en extra vulling in een quiche en de grote bladeren kunnen worden gebruikt voor groentepakketjes.

Vul deze bijvoorbeeld met rijst, noten, kaas en kruiden.De redactie

Bij het verschijnen van deze editie van De Pergola hebben alle groepen inmid-dels hun eerste gezamenlijke onderhoudsbeurt achter de rug en sommige zelfs al hun tweede. De opkomst is goed en er wordt gelukkig afgemeld en gewis-seld met andere data als iemand niet kan. Heeft u trouwens opgemerkt, dat de mannen van de beheercommissie gedurende het seizoen altijd al veel voorwerk doen, zoals het maaien van de paden, enzovoort?Wij hebben inmiddels ook de eerste tuinkeuring gedaan. Over het algemeen waren de meeste tuinen in orde, maar bij een aantal konden wij duidelijk zien, dat het onkruid harder gaat dan de tuinder tijd en gelegenheid heeft om eraan te werken. Wij gaan ervan uit dat dit tijdelijk is, wellicht door vakantie of lichamelijk ongemak. Om deze tuinders de gelegenheid te geven hun tuin weer op orde te krijgen, gaan we over enkele weken nog eens kijken. Mocht u door omstandig-heden niet in staat zijn uw tuin te verzorgen, meld dit a.u.b. dan aan de beheer-commissie.Helaas moeten wij met een drietal tuinders serieus in gesprek, met daarbij een waarschuwing om de situatie op hun verwaarloosde tuin snel te veranderen. Zo niet, dan volgt een sanctie die uiteindelijk kan leiden tot het terugplaatsen als aspirant-lid.Op dit moment is er voor De Driesprong geen wachtlijst meer en zijn alle tuinen bezet. Mocht u nog vragen hebben of goede raad, aarzel dan niet om iemanduit de beheercommissie aan te spreken, te bellen of te e-mailen.Namens de beheercommissie wens ik u een goede oogst en mooie zomer toe. Met vriendelijke groet, René Wigman, complexvoorzitter (tel. 06-55297151)

18

Inspiratie nodig voor uw tuin?

Bezoek dan onze overdekte showtuin in Wassenaar: maar liefst 1.000 mtuinideeën. Kijk vooronze openingstijdenop jkvddoolbv.nl

Oostdorperweg 206ctel. 070 511 06 57

JKV

DD

OO

LBV.N

L

2

tuinmaterialencontainersgroenrecyclingbodemverbeteraars

Voor al uw planten, zaden, hekwerken, vijvers,potterie en tuingereedschappen

Tel. 070 - 324 53 00 / Website: www.tuincentrumbloemendaal.nl

19

Onder de pergola TE KOOP

FOLIEKAS (kleur groen) voor het kweken in volle grond.Afmetingen: 200 cm l. x 77cm br. x 170 cm h.T.e.a.b. (nieuwprijs € 85,--).Belangstelling? S.v.p. bellen met tel. (070) 511 78 13.

KomkommertijdHet is weer hartje zomer en vakantietijd, ook wel ‘komkommertijd’ genoemd. Met deze uitdrukking wordt aangegeven dat er in de zomer maar weinig op-zienbarende dingen gebeuren en de tijd een beetje stilstaat. Maar waarom heet deze periode zo en wat heeft dat nu met komkommers te maken? Wij gingen op onderzoek uit en vonden de volgende informatie:De herkomst van de term ‘komkommertijd’ is niet helemaal duidelijk, hoewel het wel duidelijk is dat in de ‘komkommertijd’ inderdaad de oogst van komkommers plaatsvindt. Dit verklaart natuurlijk nog niet waarom er uitgerekend voor kom-kommers is gekozen, want er zijn veel meer groenten die in de zomer geoogst worden. Waarschijnlijk is het woord ‘kom-kommertijd’ overgenomen uit het Engels, waar de term ‘cucumber time’ ontstond rond het jaar 1700. Het woord werd toen door kleermakers gebruikt, om de periode aan te duiden waarin zij weinig te doen hadden. De adel, waar deze kleer-makers vooral voor werkten, verruilde de stad in de zomer voor het platteland. Zo ontstond de grap dat de kleermakers zo weinig verdienden, dat zij in de zomer slechts komkommers konden eten, omdat vlees te duur voor hen was.Een leuke verklaring van de term ‘komkommertijd’ dus, hoewel het niet helemaal zeker is of het op waarheid berust. Maar er zijn nog veel meer uitdrukkingen in de Nederlandse taal waarin groenten (en fruit) het onderwerp zijn. Daar komen wij in een latere editie van De Pergola nog eens op terug.

De redactie

20