De theatervoorstelling Peptide, portretten van oma’s, is in 2009 gemaakt in opdracht van Kosmopolis en vertelt het verhaal van een nieuwe generatie zelfbewuste vrouwen uit de hele wereld.

De tekst van de voorstelling is gebaseerd op interviews die ik maakte met 12 intrigerende dames op leeftijd. Ik was benieuwd wat we uit hun levensverhalen zouden kunnen leren. Hoewel werkelijk alle mogelijke onderwerpen aan bod zijn gekomen, was er één thema dat in haast elk verhaal opnieuw opdook: “Ook al willen hun mannen dat vaak niet beseffen, vrouwen willen vooruit!”

Toen ik het script van de voorstelling had uitgeschreven, werd ik getroffen door de schoonheid van de taal die deze vrouwen mij hadden toevertrouwd.Zoals Zuid-Afrikaans of Vlaams een gedachte of emotie soms mooier kan uitdrukken dan het ons vertrouwde Nederlands, zo trof mij de poëtische beeldtaal van het script.

Omdat het er zo prachtig uitziet in letters, is het nu gedrukt. Dit boekje is de tekst van de voorstelling Peptide op de Parade 2010 in Nieuw-Nederlands, opgeschreven zoals het me is gezegd. De foto’s komen uit de privé-albums van de oma’s.

Saskia Meulendijks,10 juni 2010

Ja, ik hebbe hem beetje leren kennen toen wij verloofd en wij zijn een keertje bioscoop, maar nee, hij past mij niet.Maar de gebeurd is gebeurd.Hij heeft geen opleiding.Hij heeft niet zo goede opvoeding.Ik denk toch, misschien hij gaat veranderen door mij. Hij is niet slecht.Maar kijk! Jij bent niet verliefd op! Duss…Balans is niet goed, dusss…

Ja, jij moet sterk zijn, jij ben vrouw,dus jij moet alles zeggen OK,moet altijd OK zeggen, alles goed.

Mannen zijn domGül (1956) Ankara, Turkije

54

Gül, 1973, 18 jr. – eerste foto in Nederland metechtgenoot – eerste huis in Nederland, Rotterdam-Noord

Ja… Jaha! Ja. Uitgehuwelijkt, getrouwd is niet goed.

Kom mijn schoonmoeder: ‘Waarom heb je dit gedaan?Waarom heb je dat gedaan? Waarom heb je dit gekocht? Waarom heb je dat gekocht?’

Ja, jij durft niks te zeggen: ‘Bemoei je niet mee’, hè? Onze traditie, jij magge niet zeggen!‘Waarom heb je geen dit? Waarom heb je andere leven?’

Ik heb natuurleven.Net als Nederlander, heb ik zo geleerd.Nederlander zijn natuur, hè? Niet twee gezichten.NEDERLANDER zijn iets heel anders.Nederlandse mensen 80% zijn zo mensen!Maar bij ons niet.Nee.Bemoeien alles dus jou leven. Alles.Ik denk euh, 1 keer ik heb tegen mijn schoonmoeder gezegd:‘Hou op! ‘t Is mijn geld wat ik heb gekocht.

Afgelopen!’Ik durft hè? Ik denk effe zeggen.

Kijk mijn man is weg!Hij wil hier niet wonen.Hij wil 6 maanden naar Turkij.Maar ik wil niet.Wat moet ik zoeken in Turkij?

Turkij is niet meer aantrekkelijk bij mij, hoor.Het is alleen gewoon, gewoon vakantieland duss...Na 4 kleinkinderen ik ga niet meer terug dusss.Ik wil niet meer! Omdat, ik ben echt gelukkig hier in Nederland.Daarom. Meisjes, allemaal heeft een baan.En een goeie werk, goeie mannen allemaal.Ik ben trots op mijn dochters.Wat moet ik zoeken in Turkij?

Ja, mannen zijn dom!Asociale man!De Turkse man denkt alleen geld.Enneuhh.. sorry hoor, tussen twee benen, verder niks.De Turkse mannen zó!

6 7

Maar de mannen zijn... waar bezig mannen? Weet ik niet.

Mannen zijn hebberig. Niet geverig.

Ja wat is dát nou! Als ik de man ben, waarom moet ik dan mijn vrouw alleen laten? Genieten met je leven!Ik zeg: ‘Man, genieten met je leven!’Maar daarna, mijn man worde een beetje rijk, hij zegt: ‘Ja, dat niet goed, dit ik vind jou niet meer leuk’.Ik zeg: ‘Jij vindt mij niet meer leuk !? Nee, jij bent zelluf niet leuk meer.’Maar zo kan hij niet tegen mij zéggen…Dat mág niet!

Hij zit elke dag in café. Turks café. Als ie naar vakantie, óók zit in Turks café. De idiote man! Is toch euh vakantie!!!!Zo is mijn leven, daarom. Ik denk: ‘Laat maar gaan, hoor. Ga weg, man!’

Ja, maar aan andere kant is niet goed.Familie is hier, niet daar.Ok, ik mis mijn broer, maar daar staat broer foto’s, ik kijkt foto’s.

Als ik met vakantie, ik kan niet langer dan 2 weken, ik mis mijn kleinkinderen.Ja maar, de rotmannen, willen de vrouw meenemen, zes maanden.Dat kan niet. Dat kán niet!Ja, maar ik vind jammer hoor.Elke vrouw, wij hebben verschillende problemen.Wij soms huilen, soms fidderen, soms lachen.

Ja, sommigen wel, genieten wel, met euhh…Ffssss.Hoofddoek, met auto. Afstandsbediening.En dan, deze trutten wel. Genieten wel.Maar wij zijn zo niet. Wij zijn nette mensen.

98

TasssTomázia (1958) Boavista, Kaap Verdië

Een dame mag haar tasss nooit op de grond leggen want dan krijg je geen geluken word je ook nooit rijk. Of op bed of op ’n tafel,maar niet op de grond.Dat hoort niet.Dan gooi je je geluks, euh, weg. Ja, datte, dat zeggen ze.

Ik doe het al twaalf jaar achter mekaar, enneuh, ik heb nog steeds niet gewonnen.

1110

Tomázia 1976, 18 jr. - S. Vincente, Cabo Verde – midden van de foto met twee vriendinnen

Pittige tanteSita (1953) Paramaribo, Suriname

Maar, wat is het?In Suriname hield ik van een mohammedaanse jongen hè.Maar hindoe en mohammedaan,nee, dat mag niet.Helemaal niet!Nee.Dat is net India-Pakistaan, hè.

Maar het mocht niet, het mocht niet, het mocht niet.Van de hele familie niet!Mijn moeder heeft me groot gebracht,maar als er iets is, bemoei die hele familie mee.Ja, het mocht helemaal niet.Die jongen is zelf komen vragen, om met mij te trouwen.Mijn moeder heeft die jongen verschrikkelijk beledigd. Hij was met zijn moeder geweest.Mijn moeder heeft hem van alle kanten uitgescholden.In stromende regen zijn moeder en zoon teruggegaan naar huis.

Op de dag dat ik trouwde, heb ik gehoord,die jongen heeft verschrikkelijk gehuild.

Hij houdt zoveel van me,dat hij zijn oudste dochter de naam heeft gegeven van Rosita,mijn naam.

1312

Ja, mijn moeder was een pittige tante hoor!Ja ja, ja, een hele pittige tante.Ze liet niet over zich heenlopen.Nee.Nee, als je A zei had zij altijd B en C voor je klaar.

Toen ik zestien was toen zei ik tegen mijn moeder,ik was al klaar met me school,ik had me typdiploma ook al gehaald bij Schoevers,ik zeg: ‘Nou, ik wil naar Nederland.’Toen zeg ze: ‘Nou, dan moet je eerst trouwen, zo ga je niet naar Nederland.’Dat was haar eis: eerst trouwen en dan gaan.

Dus ja, ik heb toen me ex-man leren kennen.Ik ging naar school,hij ging naar zijn werk,dus hij fietste naast mij,maar ja, echt houden van...Het was gewoon vriendschap. Maar ja, als mensen je natuurlijk zien dat je met iemand fiets, in Suriname was het vroeger zo,dan had je gelijk iets met die persoon,terwijl het niet zo is.Dus ja, toen zei mijn moeder:‘Nou ja, je kent hem en jullie fietsen samen,

iedereen ziet het, dus trouw maar.’Toen is mijn moeder gaan vragen, en, we zijn toen getrouwd.En 1970, zijn we gelijk naar Nederland gekomen.

Ik wil, volgend jaar voor vijf weken graag naar India,nog een keer,want ik ben al zeven keren geweest en ik vind India heel héél mooi.

Ja, ik heb heel India al gezien.Ja, je voelt je daar thuis, gek hè. Gek hè, terwijl ik in Suriname ben geboren.

1514

Sita 1958, 5 jr. Paramaribo, Suriname -voor haar verjaardag met moeder in fotostudio

Ja, je komt daar aan, en dan denk je,hè, je voet op bodem,zeg je:‘Hè, ja, hier hoor ik eigenlijk thuis.’

En dan, kom je daar aan, en dan zie je alleen maar Hindoestanen,en dan hoor je hindoestaanse muziek van alle kanten en dan voel je…Je vergeet alles, alles! Je gaat niet willen geloven,ik vergeet zelfs dat ik kinderen hier heb, als ik daar ben.Dat ik soms denk,oh ja, ik moet mijn kinderen bellen,even bellen om te vragen hoe het met ze gaat.

India heeft veel geheime dingen,bijvoorbeeld hier die zwarte vlekken,op je knieën.Nou daar, hebben ze in India ietsen dat moet je elke avond insmeren,en hier ook hè.

Skypen hier, skypen daarLaudi (1956) Sao Paulo, Brazilië

1716

weer terug naar de keuken.Ik misse die contact want in de keuken blijf je alleen. Komkommers en tomaten praten niet.

Maar ik heb heel goed vrienden.Ik heb heel goed vrienden in Amerika, in Mexico, in Brazilië.Tegenwoordig, die elektronica is zo fantastisch! Is Skypen hier, is Skypen daar,enneuh emails,enneuh die prachtige dinge die ik nog niet helemaal bediene,maar straks wel... Het is dichter bijst dan je denk,die echte vrienden.

Dit is nu thuis.Als Nederland met Brazilië spelen, ben ik voor Nederland,want ik hou van voetbal, en van sport. Dan ben ik fanatiek voor Nederland.

En als ik in Brazilië ben,ik zeg ook daar mijn thuis daar,als ik daar ben. En als ik ook in Mexico was,toen ik daar woonde,voor bijna twee jaar, ik zei dat daar ook mijn thuis was en dan...Ik heb niet zoveel moeit mee.

Ik werk af en toe, als reisbegeleidster voor Djoser.Ik doe Brazilië, Central-America, South-America. Ik heb ook Portugal gedaan, Spanje.Alles die zo mooi is, moet bekeken worden, moeten genoten worden.Ik ben heel blij met alle avonturen die ik heb voor mezelf bezorgd.

En ik merk dat als ik terug kom, van een reis,WOUW, ik praat zo mooi,en daarna gaat UHWWW

1918

Laudi 1960, 4 jr. -

San Paolo, Brazilië – in fotostudio in jurkje gemaakt van de trouwjurk van haar moeder ge-maakt door moeder

Kale mutsThea (1943) Rotterdam-Zuid

Ja, ik viel wel op donkere mannen, weetjewel,maar ik zei altijd: ‘Maar ik trouw nooit met een buitenlander’,omdat dat lag ver van me bed weetjewel, andere cultuur en noem maar op.Heb ik altijd gezegd, zou ik niet mee trouwen.Vonk eng weetjewel, denk euhh...

Na ja,toen kwam Allepuit Turkije. Vond het echt een knappe vent - terwijl ie dat niet is - maar goed. Nou ja, toen heb ik ‘m een paar keer gezien daar.

In de kroeg, in Rotterdam ja. In een potenzaak, in een nichtentent, in een homozaak.Ja, hij was pas hier, en ik snap niet.Daar zaten veel Turreken,met vrienden, water te drinken. Ja, water bestelde die, water.Ja, hij drinkt niet.Hij drinkt niet, nee.Nou ja, toen heb ik ‘m, euhh, een paar keer gezien daar.Ja, zo is ‘t begonnen, - eigenlijk.

2120

Nee,we wisten hier niets van Turken,en van, na ja, van ‘t Islam al helemaal niet.Maar ik was helemaal verkocht van Allep.Dus ik heb mijn verloving uitgemaakt.

Nou toen ik voor het eerst met Alp naar bed ging,had ik natuurlijk schaamhaar hè? Dat is normaal hier.En zei die vies... pis! Pis! Is vies hè, in het Turks, pis.Wees ie op br... phrr.Zei ik vies? Das hier normaal!Nee, hij vond ‘t vies, oftie mocht scheren.Toe hebtie tfr kaal geschoren,en sinds die tijd heb ik 15 jaar een kale muts gehad!

Ja, echt alles, ook okselharen, beenharen,dus nergens een haartje.Ja, ja.

Hij heb de eerste keer gedaan,daarna heb ik ut, euhh, zelluf euh bijgehouwe.

Dus we zijn getrouwden dan ging ik voor ‘t eerst naar Turkije - in 1965, vakantie,dasse tegen mij zeiden van: ‘Huu, je moe nie gaan joh, wor je verkocht als slavin joh’

Toendietijd dachten mensen nog zo joh.Ja, ze waren pas hier.En Turkije, oosters land en harems.En dan zeiden ze tegen mij:‘Ja, moe je niet doen hoor, wor je verkoch!Als slavin!’

Nou, dat geloofde ik helemaal niet. Weetjewel, ja, ‘t was mijn man duss,die ga me toch niet verkopen!Maar ja, dat zeiden ze tegen mij...

Oh nou – ja, ik wist nie wak zag natuurlijk. Ja, alles is open daar, ‘s nachts.Dag en nacht weetjewel.En zag ik die vrouwen lopen,ja, ik had me hele leven nog geen Turkse vrouw gezien!Die waren hier niet!Met die broeken, weetjewel,met die kruizen helemaal...Nou ik wist niet wak zag!Ja heel anders, ja. Heel anders,ja.Maar ja, ik ben gewoon gewoon,ik ben mezelf.We hebben alleen maar ruzie gehad, altijd ruzie,

2322

ja, altijd ruzie... over alles,ja, over alles, echt... ja.

Toen werkte ik ook nog op het abbatoir,maar ja, dan kwam ik 5 minuten te laat thuis en dan vlogen de pannen door de kamer...Ja, jaloers hè, ja ja, jaloers.Maar ja, je kan niet altijd precies stipt op tijd thuis zijn.Je staat ‘s met iemand te kletsen enzo.Maar ja, toen merkte ik wel, ja, dat dat moeilijk was, weetjewel?

Ja, en as er mensen op visite ware...

Nou, ik had één kamer en daar sliepen we ook in hè.Ik had een opklapbed,en dan was er een vriend van ‘m, en dan ston ik ‘t bed op te maken, moeje bukken zo hè,en dan gingt die vriend weg en dan was ‘t:‘En as hier iemand is moejenie helemaal zo gaan staan’,terwijl ik nergens aan dacht, weetje.Ik ston gewoon dat bed op te maken.Maar ja, das geen goeie houding, want je sta met je kont omhoog,tenminste, je staat zo,en die jongen zit daar,

maarja, ik denk nie aan, daar denk ik helemaal nie aan.Duss euh, nou zo begon het al...

Ja, en ik moest een hoofddoekje dragen,Nee, ik heb zelfs geen sjaaltje om me hoofd, weetjewel.Da vink...Ja, dat wilde die graag, dat ik een hoofddoekje omdee,Da was eerlijk, alleen eerlijke mensen doen dat.Ja, echt, dan ben je eerlijk,ja nou, hij kan me nog meer vertellen…Nee, echt!

Omdat die druk voor hem, ze eer...die is heel belangrijk hè.Want ze zijn zo arm, en het enige wazze hebben is de eer.Ja, en as je die kapot maakt, hebbe ze helemaal niks meer.Ja toch? Tenminste zoiets.

Maar ja, ik weet wel dat Bahia zei:‘Nou Thea, geen ene Turkse vrouw zou nemen wa jij hebt genomen’,dat ook mijn mond openviel.Waarvoor zeggen ze dat niet eerder?Weetjewel.Ze zeg: ‘Ja, je had allang met de deuren geklapt.’

2524

Ja, ik had niks te vertellen, weet je wel dus.Zij zei: ‘Nou, geen ene Turkse vrouw zou dat nemen.’Dat ik denk: ‘ja, ik ben eigenlijk toch ook achterlijk hè?’

Maar ja, ik zeg je,ik heb altijd geprobeerd,en dat is mijn fout geweest,om mij In zijn gedachten te plaatsen, maar dat gaat niet,omdat hij anders is,omdat hij een Turrek is, ja…Weet je, eigenlijk altijd goed gepraat voor mezelf.

En hij zei één keer: ‘Ik hou van je’,en dan zei ik later wel ‘s dattie ‘t nooit zei, of weet ik veel,en dan zei die: ‘Een keer is genoeg voor het hele leven’…Echt, daar moet je ‘t mee doen hè.Maar jaa,niet alle Turkse mannen zijn zo hoor,nee, dat dacht ik wel, maar zo is het niet, nee.

Ja, ik snap zelluf ook nie,ik was ongelukkig, en toch kon ik er nie vanaf,van Alp, nee ech nie.

Nee, 11 jaar,en 3 jaar issie nog gekomen,14 jaar samen geweest.

Ik ben blij,dat ik er, dat ik er vanaf ben.

2726

Thea 1965, 22 jr. - haar eerste keer in Turkije, bij haar zwager met echtgenoot

Mijn man doet me vijlenMarlène (1956) Paramaribo, Suriname

Ik heb altijd gezegd: ‘Ik ben niet professioneel, ik heb kwaliteiten, ik ben niet professioneel, ik heb kwaliteiten’.

Ik heb geen speciale crème, ik heb geen speciale voor mijn kapsel,en ik heb niks speciaal, maar ik weet niet...

Ik ga naar een goedkope kapster, een meisje die knipt, voor mij voor vijf euro, die epileert me voor vijf euro.

Mijn man doet mijn voeten, mijn kinderen doen mijn nagels, klaar.

Ja, mijn man doet me vijlen, mijn nagels schoonmaken, pedicure, alles doettie ja.

Jahaha, echt waar. Dit is waar!Geen dure crème, geen niks, klaar.

2928

Marlène 1980, 24 jr. – Paramaribo, Suriname met haar 2 kinderen in de fotostudio. Laatste foto

voor haar vertrek naar Nederland

Wij waren de eerste bruine mensen in dat dorpje in Garderen.Voor hun waren wij bruin natuurlijk. Zij zagen ons als bruin.Ja, ze ging voelen, wrijven, gaat er niet af.

In Indonesië ben ik al heel vaak verhuisd, want mijn vader moest dan hoppen van de ene onderneming naar de andere, dus toen begon het eigenlijk al, het heen en weer reizen.

Ik woon nu in Maleisië.Eigenlijk, ja goed,als moeder zijnde mis je toch je kinderen, hoe oud ze ook zijn, je wilt ze gewoon knuffelen.Snuiven, ja, dat doen Indische mensen hè?

Ik mis dus altijd watAnnemarie (1949) Kadiri, Indonesië

3130

Daarom ben, was ik ook blij dat ik veertig werd,en dan ben ik ook nog heel blij dat ik nu zestig ben,want nu hoef ik niks meer. Ik hoef niet meer stoerder te zijn,mooier te zijn of wat dan ook dan een ander.Ik ben nu gewoon zoals ik ben Het leven begint echt bij veertig!Toen hoefde je niet meermet anderen te, euh, te concurreren.

Voor heel veel mensen is ‘hou van jou’ zeggen rotzooi.Is echt niet zo. Want d’r is geen ander woord,dan ‘ik hou van jou’ om te zeggen van ‘ik hou van jou.’

Maar als ik in Maleisië ben, mis ik de kinderen, als ik hier ben, mis ik mijn man of het land. Of dat ik koud heb of wat dan ook.Dus, voor mij is het niet meer honderd procent.

Niet dat ik ongelukkig ben hoor,maar euh,ik mis dus altijd wat.

Baby’s snuiven,Ik vind het gewoon zalig als ik hier zo ben. En als ik daar ben, ja, dan is het minder.Maar goed, dan kan ik mijn man knuffelen.

3332

Annemarie 1965, 16 jr. - Apeldoorn,boekhoudster van een woningbouwvereniging

Echte mannenDee (1927) Ambon, Indonesië

Over jonge mannen hè? Die man was 25 jaar jonger dan ik,Ja, hij was de leeftijd van mijn oudste zoon.

Ik reed nog zelf auto.En op een gegeven ogenblik, bij Blijdorp, bij het stoplicht,draaide hij het raampje open, en toen zei die: ‘O, stop daar even!’Hij zegt: ‘God! Ik vind u zo’n leuke vrouw!Zullen we even koffie drinken?’ En ik dacht: ‘Ik heb nog nooit zulke ontmoetingen gehad.Ik kan toch even kijken: wat willen die mannen eigenlijk?’Dus ik stop.

Hij is ook getrouwd hoor.

En dan belde hij...

Nee, wacht es even hoor, ik klets!Hij was 5... hij was 25, en dan was ik al euh...Nee, ik was toen euh,ja ongeveer 50.Ja, toch 50?Misschien nog wel jonger.

3534

Wacht even,mijn 50,was mijn voet...Euh, heb ik aan mijn teen laten opereren.Dat was,toen was ik 50.Dus dat was toch…ja, ongeveer 48 zo was ik.

Ik denk,d’r zijn zo weinig mannen,die echt MAN zijn,net of ze niet tegen die vrouwen opkunnen,weetjewel.Ik bedoel, jah,de mannen zijn veel te gelaten,ken je dat eigenlijk noemen.

Ja, want die vrouw van, van Bert.Au, dat is een KANAU! Tjezus.En hij is zo’n slappeling.

En dat vind ik,ik zeg: ‘Bert,als je ooit met mij wilt trouwen,dat wil ik niet eens.Je bent zo’n slappeling.’

Nee, ik vind eigenlijk,een echte man,hij beslist dan,en wat hij zegt moet gebeuren,dat vind ik een echte man.

3736

Dee 1947, 20 jr. - Indonesië –verlovingsfoto, 1948 getrouwd

Wil ik dat dan?Annie (1949) Rotterdam

Als ik man was, zou ik minister geweest zijn,dat is echt waar.Ik ben de oprichter van de rooie vrouwen.

Toen ik ongeveer dertig was, toen begreep ik dat het niet klopte tussen de vrouwen en de mannen,de macht in elkaar zat, dat vrouwen dus ondergeschikt waren aan de mannen, en dat is nog zo, in mindere mate maar het is nog zo.

Kijk: mijn generatie heeft niet leren praten, maar dat heb ik allemaal in de vrouwenbeweging geleerd.

Ik ben altijd de eerste vrouw, en dat wil ik niet altijd hoor,die iets aanhangig maakt of zo in mijn onschuld.Dat de meeste vrouwen die gingen scheiden met wie ik omging, begrijp je.

3938

Die hadden allemaal problemen.Een hoop mannen zijn eigenlijk bang voor mij.Dus een relatie die ik had, ging altijd uit.

En op een gegeven zondag was het uit. En ik heb hier een park naast en liep ik in het park op een zondag.

Iedereen liep met een kinderwagen.

En ik heb ooit wel kinderen gewild, maar later niet meer, want ik had er genoeg op school.En ik liep daar en ik dacht dat iedereen gelukkig was, behalve ik.

Toen ben ik op een bankje gaan zitten met tranen in mijn ogen. Dat kan je toch hebben dat niemand dat ziet, dat je zo’n bel voor je ogen hebt,dat had ik toen.En toen dacht ik ineens, en dat heb ik wel meer in mijn leven gehad,dan gaat er…

net of d’r een lichtstraal door je heen komt en dan wordt je iets duidelijk.En toen dacht ik bij mezelf op dat bankje: ‘Wil ik dat dan?Achter die kinderwagen?En een hele week in huis? En op zondag met die kerel een wandeling maken, of wat dan ook hè? Of naar de schouwburg gaan? Als het hem uitkomt,als die niet naar ‘t voetballen hoeft,of geen belangrijke vergaderingen heeft’. Want dat soort mannen had ik natuurlijk.

En toen dacht ik:‘Vrouwen moeten leren de liefde te gebruiken voor zichzelf en niet als de vervulling van hun leven’.Enzovoort.En dat is een openbaring voor me geweest.

Toen ik dus met pensioen ging ben ik natuurgeneeskunde gaan studeren.

4140

Toen de helikopter is uitgevonden ‘53 of ‘57,daar wil ik even vanaf zijn,die kunnen natuurlijk laag vliegen,toen vloog d’r eentje boven de Taiga,die wouden in Siberië.Toen hebben ze nog een stam ontdekt daar!

Ik heb laatst van een professor gehoordwaarom bosjesmannen niet dik worden,want daar groeit een plant,dat zijn ze nou weer aan het onderzoeken,om mensen die aan vetzucht lijden...In die plant zit iets, een bepaalde stofen als je die gebruikt word je niet dik.

En ik heb me ook nog wel eens afgevraagd waarom die Indianen altijd maar twee kinderen hebben!Ja! Maar die kennen die struiken waar je abortus van...Nou! Dan plegen ze gewoon een abortus!

En dat heb ik allemaal in de vrouwenbeweging geleerd.

4342

Annie 1985, 50 jr. – Wapenveld - met moeder

De eerste schootgaf geen geluid

Amé (1930) Katendrecht, China

Ik ben nu 79. Jaah.Ik word volgend jaar maart,word ik 80.JAAAAH, ECH WAAR.Ik heb geboortebewijs hoor!

Toen ik 65 was,toen heb ik een paar jaar niet gewerkt,en ik denk: ‘Nou, dat is maar niks, hoor, niet werken.En toen ging ik toevallig wandelen,in de stad lopen,en toen kwam ik daar 65 +,kan je werk zoeken.En toen hebbe ze mij gevraagd:‘Wil jij op station komme werken dan?’Ik zeg: ‘Ja, ikke wel.’Ja, in de kiosk, daar onder.Daar onder in de tunnel, weet je wel,daarzo ja,Kiosk.

Maar, wij waren al blij da wein Nederland terecht gekomme zijn, hè.

Toen Japanne en, met China oorlog,nou…

4544

Amé 1957, 27 jr. - Hong Kong – schooljuf

Jah, het helpt,ik weet het niet, ik dee het maar.Ja.

Jaah,mijn vader is niet zomaar ziek doodgegaan hè.Die is vermoord.Ik denk, mensen hebben hem,ja, ik weet niet hoe je dat in ‘t Hollands zegt,verraden, of ik weet niet hoe je dat zegt.En die stonde aan de communisten d’r kant,en ja, me vader,dusse...doodgeschoten.Jah.Doodgeschoten,dus dat is heel, eh...Jah.

We woonden in het boerenland,zijn ze ‘m komme halen,en hebtie een paar maanden in de gevangenis gezeten.En dat toevallig, die gevangenis was dicht bij mijn school daarzo,en heb ik nog op bezoek geweest bij m’n vader.

Da kwam dan een sirene,want wij woonden dicht bij de spoorwegen hè.en dan gaan ze de brug bomberementen hè.Dusse,ik heb dat altijd meegemaakt,dat je dan moest hollen.En dan gaan ze nog met, eh,mitrailleurs schieten ze nog, hè.Heb ik ook meegemaakt hè.

TETETETETEH

Nou, ‘n geluk datte ze jou niet raken,ja.En op je buik gaat liggen.

Mijn moeder zeg altijd:‘Als je een bom hoort,dan hoor jeWIEIEIEieieieieie…’Zo, en dan valt die bom, hè.

Zei ze: ‘Moet je zorgen dat jeop de grond gaat liggen, weet je wel,maar je buik niet aan de grond raken,’ zegt ze dan.

4746

Jah,en dat was de laatste keer dat ik ‘m gezien had.Ja, ge-ëxe-cu-teerd zeg je in ‘t Hollands hè.Ja ja, dusse, jah.Maar ik had een oom nog,van m’n opa z’n broer,en die ging kijken.En toen vertelde die naderhand...

Hij zeg: ‘De eerste schoot gaf geen geluid.’Dus as je dat meemaakt,dan hoef je niet meer dood, hè.Dat isse, zo zeggen ze dat.Ik weet niet of dat waar is.Maar het tweede schot raakten ze ‘m natuurlijk,m’n vader hè.Die gaf wel geluid,dusse...Issie zo eh, dood-doodgeschoten.

En dan krijg je ‘n berichtje,daar en daar leg je vader,daar en daar leg je man,ga ‘tie maar oprapen, ofzo.Jah, ja.

Dood kijkt nietwaar je bent

Bea (1941) Paramaribo, Suriname

4948

Nee hoor,we gaan toch één keer dood.Ik ben nie bang.

Je kan nie weten of je in straat valt dood,of thuis,of waar.Dood kijkt niet waar je bent.

Ik ben altijd weg.

Ik ga naar wereldreis maken.Elke jaar.Ik ben deze jaar

4 of 5 keer vakantie geweest.Ik ben Kroatië gewees,Hongarije,Kroatië,Zwitserland, Italië.Ik ben 2, 3 keer Oostenrijk geweest,Engeland zoveel keer gewees.Dus ik ben altijd weg.Jaah,ik spaar een beetje geld,en dan ben ik weg.

Ja, zo blijf ik blij.

Heb je probleem,dan moet je niet thuis zitten met je probleem.Moet je altijd weggaan.

Buiten gaan,met mensen praten,lachen,uitgaan,met mensen.Meedoen met mensen.Maakt niet uit,welke volk is.Doe je allemaal gezellig.

5150

Bea 2008, 67 jr. - In de bus naar Kroatië

Je mag t’r nog zijnElisabeth (1919-2010) Rotterdam-Noord

I N M E M O R I A M

Goeie tip hoor!Lachen, praten, dansen.

Toch?

Maakt niet uit of Hindoestaanse is,of Nederlandse is,of Javanen is,of Creolen is.

Doe je met iedereen,mee.Moet je gewoon meedoen.Toch?

Kaarten,sjoelen,remicuppen,mens-erger-je-niet spelen,alles heb je.Dus.

Als je zulke dingen doet,dan zit geen dinges in je hoofd,om te zitten piekeren.

5352

Op een avond toen werd ik gebeld, en een mannenstem die noemde zijn naam, en die zegt: ‘Mevrouw, wilt u met mij uit eten gaan?’ Ik denk wat gebeurt me nououou!Ik zeg: ‘Meneer, ik ken u helemaal niet, ik weet helemaal niet wie u bent.’ En zegtie: ‘Jawel, ik zit ook in de deelgemeenteraad,en mijn vrouw is pas overleden,ik voel me zo eenzaam, en ik dacht misschien wilt u wel met me uit eten gaan.’ Ik zeg: ‘Nou meneer, daar moet ik eerst eens een weekje over denken.’Ik zat echt niet op een man te wachten hoor. ‘Belt u me volgende week nog maar eens.’

Hij had opgehangen en ik, bij de deelgemeente heb je een smoelenboek hè, dus ik pak dat smoelenboek en ik ga hem opzoeken. Ik denk: ‘Oooh, ben jij dat!’ Nou, niet slecht, dacht ik bij mezelf.

Nou, en na een week belde die. Ik zeg: ‘Nou meneer, zullen we eerst eens even kennis maken voordat ik met u meega?’ Hij zegt: ‘Dat is goed.’En ik zat toen bij ‘n handwerkclubje, dus ik zeg: ‘Als u mij daar nou af komt halen, dan kunnen we daar even praten.’

En hij kwam binnen.Hij kijk mij aan en ik kijk hem natuurlijk aan, en hij had zulke prachtige blauwe ogen. En ik dacht bij mezelf: ‘Nou, die zal me niet bedonderen.’Dat is echt hoor, dat dacht ik echt.

Dus, we gaan in zijn auto zitten.En toen zeg ik: ‘Ja meneer, wat is nou eigenlijk de bedoeling van u? Wil u nou een relatie met mij of wil u alleen een keer uit eten gaan?’Hij zegt: ‘Nou mevrouw, ik zou wel een relatie met u willen, en dan bijvoorbeeld kan ik u helpen als bijvoorbeeld uw wasmachine kapot is.’

Ik pak de deur van de auto en ik stap uit en ik zeg: ‘Meneer, op zo’n manier, op zo’n basis wil ik geen relatie!Ik ben een zelfstandige vrouw, ik heb altijd voor mezelf gezorgd, dus ik kan echt wel voor mezelf zorgen,’ zeg ik tegen ‘m.En toen zegtie: ‘Hoho mevrouw, hoho mevrouw, niet zo gehaast, luistert u nou even naar me!’En ik kijk om, en ik kijk hem weer aan,en ik ging weer zitten,en ik keek weer in die mooie blauwe ogen van ‘m. Ik was ineens verliefd op die man.Het is echt waar wat ik nu vertel hoor!Ineens.

5554

Echt ineens was ik verliefd op die man.

Toen ik mijn vriend leerde kennen, was ik 69.

Dat is zo, als je je prettig voelt, dan is er niks aan de hand.Ik heb altijd gevonden dat ik mooie benen had,en euh, kijk, ik heb heel veel aderen.Maar, als ik mezelf dan wil troosten dat die aderen... dan zeg ik: ‘Nou, de vorm van je benen is nog mooi’,zeg ik nu tegen mezelf.

Weet je, afgelopen week trok ik iets aan om te kijken of het nog paste,en ik had mijn zomerkleren aan, en ik stond daar voor de spiegel,en toen denk ik:‘Joh, jij mag t’r nog zijn’, dacht ik bij mezelf.

‘Je mag t’r nog zijn.’

5756

Elisabeth 1990, 71 jr. - Rotterdam, met haar vriend in het park

Colofon

Samenstelling en spel: Saskia Meulendijks

Muziek: Ulas Aksunger, Joao Driessen, Jasper van Damme,Matthias Haffner, Jorn ten Hoopen, Keimpe de Jong, Boris

Mogilevski, Andreas Suntrop

Spelregie: Femke MontenyDramaturgie: Hans Timmerman

Licht en geluid: Denzo Theater TechniekTechniek: Bas Standaar, Frank HermansInformatica en techniek: Olivier Hokke

Productie: Studio La Meul i.s.m. KosmopolisProductie-assistentie: Minja Schotel

Tekstredactie: Frank DesprietOntwerp: BrandendZant / Foto affiches: Marcel van der Vlugt

Met dank aan: Laudi Almeida, Gül Arslan Canatar, Bhagwandei Biekram, Dee, Anne Marie Hübner, Thea Luijkenaar, Annie van der Meer, Tomázia Neves Teixeira jr, Elisabeth van der Poel, Marlène

Ramgolam, Sieta Sien, Amée Teng, Kosmopolis Rotterdam,Pluspunt (Expertisecentrum voor Senioren en Participatie)

© 2010 La Meul

S T U D I O L A M E U LPostbus 25194 3001 HD Rotterdam010-4258349 | info@studiolameul.nl

www.studiolameul.nl

Saskia Meulendijks studeerde mode, interieur, design en scenografie aan de AKI in Enschede. In 1989 begon zij in Rotterdam met haar eigen studio. Studio La Meul is verantwoordelijk voor de art direction en het ontwerp van interieur-

projecten en tentoonstellingen in musea in binnen- en buitenland.

In 2003 voltooide Saskia Meulendijks de Post-graduate opleiding DasArts in Amsterdam.

Sindsdien combineert zij haar werkzaamheden als ontwerper met een carrière als theater-maker en actrice, niet alleen in het theater, maar ook voor film en tv. Zij speelde o.a. bij Bonheur, The Glasshouse, Kassys en ONM.