Wijziging van de arbeidsvoorwaarde pensioen

Bepaal je eigen pensioenagenda

2/58

Tweede pijler

Eerste pijler

3/58

Programma

#pensioencongres

14.00 – 14.15 Welkomstwoord

14.15 – 15.00 Monica SwalefPensioenrecht

15.00 – 15.45 Ernst van WinArbeids-/medezeggenschapsrecht

15.45 – 16.00 Pauze

16.00 – 16.45 Kornelis WetsemaPensioencommunicatie

16.45 – 17.00 Einde/dankwoord

17.00 Borrel

PensioenrechtBepaal je eigen pensioenagenda

Monica SwalefDen Haag, 29 oktober 2013

5/58

Drie pensioenpijlers

Derde pijler

Tweede pijler

Eerste pijler

Verhoging AOW-leeftijdEerste pijler

65

AOW tot 1 januari 2013

Levenslang ouderdomspensioen (OP)

AOW

21

Ontslag op 65 jaar

8/58

Effect verhoging AOW per 1 januari 2013

9/58

Effect verhoging AOW per 1 januari 2019 (2018)

10/58

Effect verhoging AOW per 1 januari 2023 (2021)

11/58

Wijzigingen AOW samengevat

• Verhoging AOW-leeftijd tot 2023 in vaste stappen• Daarna koppeling AOW aan de levensverwachting

• Bent u geboren vóór 1 januari 1948? –Dan is uw AOW-leeftijd 65 jaar

• Bent u geboren op of na 1 januari 1948? –Dan hangt uw AOW-leeftijd af van uw geboortedatum

• 2019 (of 2018) : AOW leeftijd 66 jaar• 2023 (of 2021) : AOW leeftijd 67 jaar

• Uitrekenen AOW-leeftijd op www.svb.nl

Tweede pijler

13/58

Pensioendriehoek

Pensioenuitvoerders in

Nederland

• Bedrijfstakpensioenfondsen

• Ondernemingspensioenfondsen

• Beroepspensioenfondsen

• Verzekeraars

• PremiePensioenInstellingen

16/58

Rekenen

17/58

Versobering 2e pijler pensioen

Per 1 januari 2014 versobering Witteveenkader • Opbouwpercentage maximaal 2,15%

middelloon bij pensioendatum 67 jaar

18/58

Werk aan de winkel?

Nee, want: • De huidige pensioenregeling met pensioendatum 65 jaar

kent opbouwpercentage van maximaal 1,84% middelloon per dienstjaar

Ja, want:• Bovenstaande niet van toepassing? Dan moet de

pensioenregeling per 1 januari 2014 zijn aangepast!!!

19/58

Effect verhoging AOW & pensioenrichtleeftijd tot 1 januari 2014

20/58

Effect verhoging AOW & pensioenrichtleeftijd vanaf 1 januari 2014

21/58

Effect verhoging AOW & pensioenrichtleeftijd vanaf 1 januari 2014

22/10

Effect verhoging AOW per 1 januari 2013

23/58

Verdere versoberingen per 1 januari 2015?

8 oktober 2013 retour afzender uit Eerste Kamer:• 1e pijler AOW: Versnelde verhoging AOW leeftijd per 1 januari 2015• 2e pijler: verdere versobering Witteveenkader–Maximaal opbouw % 1 januari 2015 1,75% middelloon voor

ouderdomspensioen– Loongrens fiscale facilitering op €100.000 salaris in tweede en derde

pijler => introductie netto pensioen?

24/58

1 januari 2015 nieuw FTK?

25/58

01-01-2015 nieuwe rekenregels voor pensioenfondsen?

• EURO 1000 miljard aan pensioen• Bedoeling was: twee contracten: –Reëel–Nominaal

• Bedoeling wordt: tussenvariant• Planning Staatssecretaris Klijnsma op 1 oktober

2013:–Wetswijziging vóór kerstreces bij Tweede Kamer– Inwerkingtreding per 1 januari 2015

26/58

Wijziging van de arbeidsvoorwaarde pensioen

27/58

Voorstel tot wijziging ontvangen?

• Van de pensioenuitvoerder?

• Bepaalt die of en zo ja, hoe wordt gewijzigd?

• Teken ‘niet zomaar’ bij het kruisje

28/58

Bepaal je eigen pensioenagenda!

• Wijzigen van de arbeidsvoorwaarde pensioen, kan dat zomaar??

• Waar is het pensioen ondergebracht:

- Bedrijfstakpensioenfonds?

- Ondernemingspensioenfonds?

- Beroepspensioenfonds?

- Verzekeraar?

- Premiepensioeninstelling?

29/58

Medezeggenschap in Nederland

30/58

Hoe wijzig je je pensioen?

• Aanpassen pensioenovereenkomsten– Pensioenrichtleeftijd 67– Ander fiscaal kader• Verlaging opbouwpercentages• Andere premiestaffels

• Kan niet zomaar– Wel / geen CAO– Wet op de Ondernemingsraden (WOR)• Instemmingrecht Ondernemingsraad• Instemming werknemers & partners• Artikel 27 lid 1 WOR: pensioenregelingen bij verzekeraars,

premiepensioeninstellingen, • NIEUW! Artikel 27 lid 7 WOR: pensioenregelingen bij

ondernemingspensioenfondsen en soms ook bedrijfstakpensioenfondsen

31/58

Praktijk

• Inrichting ‘nieuwe’ pensioencontract per 1 januari 2014 en per 1 januari 2015 en per ….?

• Aandachtspunten

32/58

Op zoek naar nieuw evenwicht

33/58

Arbeids-/medezeggenschapsrecht Bepaal je eigen pensioenagenda

Ernst van WinDen Haag, 29 oktober 2013

35/31

Hoe kan een pensioenregeling als onderdeel van het arbeidsvoorwaardenpakket gewijzigd worden?

Wat gaat er (wettelijk) veranderen?

Wat zijn de gevolgen?

Wat moet er gebeuren?

KERNVRAAG

36/58

Pensioendriehoek

37/58

• De vakbonden•Ondernemingsraad• PVT/personeelsvergadering

Overige (optionele) spelers

38/31

De basis is:

pensioen = arbeidsvoorwaarde

39/58

Arbeidsovereenkomst

pensioenovereenkomst

- Regels arbeidsrecht- Bepalingen pensioenrecht, nl artikel 19 en 20 PW

40/58

Wijziging pensioenovereenkomst Wijziging pensioenreglement

41/31

Uitgangspunt is dat afgesloten contracten tussen partijen gelden

Hoge Raad 12 februari 2011, JAR 2010/71, het CZ=arrest

Instemming werknemer bij wijzigen van de pensioenregeling

42/58

Pensioenovereenkomsten als collectieve regeling (neergelegd in CAO of pensioenreglement).

Hoe dan om te gaan met het individuele instemmingsrecht?

43/58

Systeem van negatieve optie

Er zijn bij een systeem van negatieve optie (indien instemming nodig van werknemer is) 3 voorwaarden:

• De werknemer moet volledig en juist worden geïnformeerd over de gevolgen van de wijziging; • Er moet een zorgvuldige procedure van kennisgeving worden

toegepast; en • Er moet een aanvaardbare periode worden geboden om te

reageren.

Hoge Raad inzake Halliburton (LJN: BL5262, HR 23 april 2010)

44/58

• Geen• Aanpassing op grond van dwingend recht• Eenzijdig (pensioenwijzigingsbeding)• Eenzijdig in de arbeidsovereenkomst• Eenzijdig met instemming van de OR• Vervangende instemming• Ontbreken van een eenzijdig wijzigingsbeding

Wijzigingsbedingen

45/58

Gebonden werknemer

Ongebonden werknemer

Verplicht gesteld bedrijfstakpensioenfonds

CAO

46/58

De rol van de ondernemingsraad (instemmingsrecht)

artikel 27 lid 1 onderdeel a WOR

47/31

48/58

Amendement, dit heeft geleid tot de invoering van een nieuw lid 7 aan artikel 27 WOR

Wat zijn de gevolgen?

Wet versterking bestuur pensioenfondsen

49/58

Bij de volgende pensioenregelingen instemmingsrecht:

Op grond van art. 27 lid 1 sub a WOR (vaststelling, wijziging, intrekking)

1. Pensioen ondergebracht bij verzekeraar (verzekerde regeling)2. Pensioen ondergebracht bij premiepensioeninstelling (PPI)

Op grond van art. 27 lid 7 WOR (nieuw) (vaststelling, intrekking)

3. Ondernemingspensioenfonds4. Niet verplicht bedrijfstakpensioenfonds5. Niet verplicht deel van verplicht bedrijfstakpensioenfonds

Geen instemmingsrecht bij

6. Verplicht bedrijfstakpensioenfonds7. Pensioen geregeld bij cao (meestal 6) tenzij OR daartoe bevoegd door afspraken tussen

cao partijen of voor het gedeelte dat het minimum van de cao overstijgt.

Samenvatting instemmingsrecht onderverdeeld naar pensioenvoorziening

50/31Kan een werknemer worden gebonden aan

een door de OR goedgekeurd besluit?

51/58

Wanneer is een besluit van de werkgever nietig?

En hoe wordt instemming verkregen?

Wat als de OR niet instemt?

Wat als de werkgever zonder instemming OR besluit neemt?

Relatie met de CAO/vakbond

52/58

CAO => geen rol voor OR, wel instemming ongebonden werknemer nodig

CAO => incorporatie => geen rol voor OR en geen instemming nodig ongebonden werknemer.

Uitzondering: • Indien minimum cao basis betreft en• Er overstijgende afspraken zijn gemaakt met instemming van OR

en individuele werknemers

Bij verzekeraar ondergebrachte pensioenovereenkomst

53/58

De uitgewerkte rechtsverhouding; wijziging van de pensioenregeling bij gewezen werknemers of gepensioneerden.

Wat is het uitgangspunt?

De uitgewerkte rechtsverhouding

54/58

Pensioen is belangrijke arbeidsvoorwaarde

Hoofdregel: er moet individuele instemming van de werknemer worden verkregen

Bij eenzijdig wijzigingsbeding gelden normen van goed werkgeverschap en goed werknemerschap

Bij eenzijdig wijzigingsbeding geldt dat er een zwaarwegend belang van werkgever moet zijn

Hierbij is nog relevant dat er sprake kan zijn van• een cao-gebonden werknemer (gebonden via cao onderhandelingen)• een niet-aan de cao-gebonden werknemer

Samenvatting

55/31

57/58

Alhoewel uiterste zorgvuldigheid is betracht, aanvaardt Monica Swalef Pensioen Consultancy B.V. cq. Pensioenwet Academie geen enkele aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die zouden kunnen voortvloeien uit het gebruiken van de in deze lesmaterialen opgenomen informatie en wenken

Op deze presentatie rust geen copyright. Kennis moet je delen, niet bezitten. Ik vind het leuk als je me laat weten wanneer je onderdelen uit deze presentatie (her)gebruikt en ga er vanuit dat je dan steeds de bron vermeldt. Vragen en verbeteringen zijn meer dan welkom via: opleidingen@pensioenwetacademie.nl of op Twitter via @Pensioenwet

Disclaimer

58/58

En nu… tijd voor…