PENSIOEN IN BEWEGING !

KLAAR VOOR DE TOEKOMST?

SAMEN DELEN, EEN STERKE KEUZE

15 SEPTEMBER 2016

15 SEPTEMBER 2016

PENSIOEN IS AANVULLING OP AOW

Staats-

pensioen

(AOW)

Pensioen

Lijfrente

Salaris

100%

2

3 15 SEPTEMBER 2016

• Voorziet in MINIMUM uitkering • Samenwonend : 50% minimumloon € 745 p.maand • Alleenstaand : 70% minimumloon € 1145 p.maand • 2x samenwonend : 100% minimumloon € 1490 p.maand

• Ingangsleeftijd <-> levensverwachting in 2020 : 67 jaar • Opbouw in 50 jaar (17 – 67) 2060 : 71,5 jaar • Omslagfinanciering.

AOW, VOLKSVERZEKERING (1)

4 15 SEPTEMBER 2016

• Alle ingezetenen bouwen op • AOW-gat voor migranten • Voorkomt toch doorgaans armoede • Maar géén relatie tot laatste loon • AOW is 25 % van modaal inkomen • Aanvullend pensioen is dus erg belangrijk

AOW (2)

5 15 SEPTEMBER 2016

• Niet wettelijk geregeld • Moet via CAO • Groeiende witte vlek (zzp/flex/afkoop) • Verplichte deelname áls we contract sluiten • Kapitaaldekking • Via fonds of verzekeraar • Pensioenpremie aftrekbaar (tot € 100.000) • Pensioenvermogen niet belast

AANVULLEND PENSIOEN (1)

6 15 SEPTEMBER 2016

Werknemers (met pensioen) 60 BPF’en (75%) 200 OPF’en (10%) 30.000 verzekerde regelingen (15%)

Witte vlek 5 – 10 % onder werknemers (ca. 600.000) ZZP (circa 1.000.000) Zonder pensioen 50 – 70 % Met pensioen 30 – 50 %

AANVULLEND PENSIOEN (2)

7 15 SEPTEMBER 2016

• Ouderdoms pensioen • Nabestaanden pensioen • Wezen pensioen • Arbeidsongeschiktheid pensioen (?)

Zie uniform Pensioen Overzicht Zie Pensioen Register Zie website van je fonds Sommige fondsen hebben pensioenconsulenten

AANVULLEND PENSIOEN (3)

8 15 SEPTEMBER 2016

• Tip : bekijk je UPO en Pensioen Register • Zorg voor toereikend pensioen • Tip : rondkomen op pensioenniveau? Probeer het

tijdig uit. • Jaartje: bijvoorbeeld op je 60/62ste? • Door vakantie en eindejaarsuitkering op te sparen? • Hypotheek aflossen betere keuze dan extra pensioen

sparen?

DERDE PIJLER PENSIOEN?

15 SEPTEMBER 2016

WAAR KOMT ONS PENSIOENGELD VANDAAN?

Premie (20%)

Rendement opbouwfase (37%)

Rendement uitkeringsfase (43%)

9

WAT WILLEN ONZE LEDEN? (RESULTAAT 2014)

15 SEPTEMBER 2016

Flexibiliteit

Extra pensioen opbouw MVO

Studie doorsneepremie Indexatie

Voldoende inkomen Aandacht voor kosten

Mee denken vernieuwingen Welvaartsvast pensioen

Collectief stelsel Samen delen Duidelijkheid aanspraken Duidelijk communiceren Welvaartsvaste AOW Redelijk FTK Toekomst bestendig Ruimte voor keuze Pensioen voor iedereen Deeltijd pensioen

10

• Daling dekkingsgraden <- lage rente

• Groei persoonlijk pensioen vermogen door dure verplichtingen = uw aanspraken

• Mythe 1: pot straks leeg Mythe 2: pot stroomt over

• Kortingen tegengaan & stabieler contract !!

• Groeiende groep bouwt geen pensioen op (ZZP, Flex en afkoop)

ONTWIKKELING SINDS 2014

15 SEPTEMBER 2016 11

ONTWIKKELING 2007-2015 “DE POT VOOR JONGEREN IS LEEG ?”

15 SEPTEMBER 2016 12

13 15 SEPTEMBER 2016

• Vooruitzichten beroerd • Koopkracht onder druk > via overheid > via pensioenkortingen • FNV in actie voor koopkracht senioren • Ook aanvullende pensioenopbouw onder druk - Voor actieven

PENSIOENEN IN 2017

DOORSNEE OPBOUW TER DISCUSSIE ?

15 september 2016

14

• Kapitaal gedekt pensioen naast AOW, zonder pech-geluk generaties en 70% laatstverdiende loon (85% middelloon)

• Solidair tussen generaties, collectief en verplicht, herstel vertrouwen in stelsel, geen eenzijdige overdrachten

• Stabiel levenslang pensioen met stabiele premie en minder rente afhankelijk

• Soepele overdraagbaarheid, geen afkoop van kleine pensioenen

NIEUW STELSEL: WAT WIL FNV? WAT WILT U?

15 SEPTEMBER 2016 15

• Stelsel dat aansluit bij veranderde arbeidsmarkt en fiscaalkader, gelijk voor alle werkenden (dus ook zzp-ers en flex) • Deelnemers en gepensioneerden staan centraal, geleidelijke opvang verandering levensverwachting • En goede transitie indien systeem verandert

NIEUW STELSEL: WAT WIL FNV? WAT WILT U?

15 SEPTEMBER 2016 16

15 SEPTEMBER 2016

NIEUWE VARIANTEN A EN B

Nominale uitkerings

overeenkomst

Reële uitkerings overeenkomst

Variant A

Persoonlijke Pensioenrekening

Variant B

Variabel

DC

Individuele premie

17

15 SEPTEMBER 2016

• Huidig contract: focus op NOMINALE ambitie niet op KOOPKRACHT ambitie

• Zoeken naar balans voor alle generaties

• SER rapport bevat twee serieuze pensioenvarianten

• Variant A: Voorwaardelijke toezegging met indexatie ambitie Variant B: Persoonlijk Pensioenvermogen met collectieve risicodeling

• Deze leggen we NAAST huidige contracten

UITWERKING IN SER RAPPORT

18

• Ambitie als start : Goed pensioen ten opzichte van loon/inkomen

• Vergt sturing door premie/ gespreid beleggen & goede mix

rendement/risico

• Rendement zo goed mogelijk waarmaken

• Uniforme sturing

• Solidariteit binnen & tussen generaties

VARIANT A VOORWAARDELIJKE TOEZEGGING MET INDEXATIE AMBITIE

15 SEPTEMBER 2016 19

• Ambitie als start: Goed pensioen ten opzichte loon/inkomen

• Premie en rendement = persoonlijk pensioenvermogen

• Pensioenvermogen en verwacht rendement => pensioenuitkering

• Maatwerk: Geleidelijk meer zekerheid: Jong–aandelen/Oud–obligaties

• Overrendement in buffer voor slechte tijden

• Buffer max. 30% van vermogen, alle generaties & geen negatieve buffer

VARIANT B PERSOONLIJK PENSIOEN VERMOGEN MET COLLECTIEVE RISICODELING

15 SEPTEMBER 2016 20

• Variant A Iedereen zelfde beleid, zelfde rendement = uniforme sturing • Variant B Geleidelijk van aandelen naar obligaties = maatwerk

VOORNAAMSTE VERSCHIL VARIANT A VS B T.A.V. BELEGGINGSBELEID

15 SEPTEMBER 2016 21

15 SEPTEMBER 2016

OVEREENKOMSTEN: • Pensioen doel blijft • Solidariteit tussen & binnen generaties VERSCHILLEN: • Betere balans NOMINALE en KOOPKRACHT ambitie [indexatie!] • Risicovrije rente als rekenmaatstaf vervalt • Helderheid over aansluiting persoonlijk pensioen vermogen en

uitkeringsvooruitzicht

VERSCHIL T.O.V. HUIDIG PENSIOENSYSTEEM

22

23 15 SEPTEMBER 2016

• FNV achterban traject april/mei 2016

• Nota kabinet in juli • Regeerakkoord -> nieuw Kabinet • Uitkomsten niet helder • Bezuinigingen op pensioenopbouw?

TOEKOMST PENSIOENEN?

80% voor aanvullend pensioen alle werkenden 60% voor verbeteren stelsel 65% voor buffers 70% uniforme sturing 60% geen afschaffing doorsnee 70% beleggen door professionals.

24 15 SEPTEMBER 2016

Macro/nationaal • Nl heeft goed pensioen vergeleken met rest van de wereld • Maar kloof tussen ambitie en realiteit • Te rentegevoelig

Micro/individu • Wees pensioen bewust • Ga voor goed pensioen • Onderneem tijdig actie • Wees attent bij life time events

SLOT

15 SEPTEMBER 2016

DE VRAGEN

25

PENSIOEN IN BEWEGING! KLAAR VOOR DE TOEKOMST?

15 SEPTEMBER 2016 26