1Ê

r'

er

!:.

-159-

BIJÏ,AOE IAVERCEL]JIGIÏD SCHN|IA OVER MAI(SIÏI'Ií GEVAICEtrISSTRÀF'T'MI

zed.en- sdrijvea i

nistlrij egen hetn. kincl I êvea

arh.24B

art. 248

art,2M

art .

art .

aÍt.245(klacht-delilct )

jaar

jaarjaar

iaar

1J jaar

12 iazr

jaar

jaar

jaar

9 jaêr

9 jaar

8 jaa.r

I3aar

6 jaar6 jaar

6 jaar

art. 2BBI{.v.S.art. 289

art. 287

afi. 291

art. 29O

20

20

15

15

12

12

'10

6

6

jaarjaar

ja.a"

.iaar

247

249 6

4

ven

art. 3o3I{.v.S.

art. 303

art. 302

art. 301

art. 302

art. 301

art. 3O0

art. 3O0 Zwaar lichanelijk let sel

Wi jnand Seng€rs

geweltle-nisdrij- korte onschrijÍing van het

Gekwalif iceerale d.oodslag.

Moortl.

Doodslag.

ttel ilct.

Zriare nishandel.irg Bet voorbé- *".,tlacht e rad.e, de ilood t en gevgl-.. 1

ge hebbentl.

It

.e,

4

ïniien het zeilenroisdrijf tle dood*ten gevoLge heeft.Zrrare nishanrlelíng netdacht e raile.Intlien bet zedendelikt

voorbè-

zwaar 1i-chanelijk letsel te! gevolgê h3{tÍlesel-ijke geneenschap net neisje Ijonger tian 12 ja,ar.

Zrrare mishandelfug (opzet zondeb*voorbedacht e rade), de tloorl ten *gevolge hebbencl.

KÍndernoord iloor d.e noecler tijdeof korË na tte geboor4e v/ir t<ina.

!".{

'. +j.*i

#*fel. j

Indien de clooil volgde op nishan-deJ.ing net voorbedachte rad.e ,lan'rel zwaar lichamelijk létseL net ,voorbedachte racle.

fteselijke geneenschap net een ..:

:.Zrtare nishandeling rnet opzet, ,

luar zonile! voorbed.echte rade. .'Kinderdootlalag door cle noeder.

Zwaan licha,nelijk letsel netvoorbed.acht e racle.

Art. 27q: nlnilerjaxigen ontt r€kke!aan oud.erlijke Eacht of feitelÍjkeheerschappij. I

Mishanrleling wa"ar de tlood op volgtOntucht i-ge handelingen net ienand.clie jonger is dàn 16 jaar.Incest e.d.

I

*

-t$'l-. :

I a*

a,.B*

,Ê. ê

#,''

s'

i1:: na.'

,'

':ir9i.' : ,

- 160 -

zeclen-nigdri.jven-rn. kincleren

maks .gevangenis-

st"ef

nisdrijventegen hetleven

ge$elds-rniedrij-ven

korte onschrijving van he: r

art .21+8ter

art. tl9

l+ j aar

I+ j aar

3 j aar

2 j aar

2 jaar

9 m8.8.ntl .

9 ns.anti .

art. 300

aït. 301

Met belofte van eên belon:,-; '

een ninder,jarige ontucht : ::íZvaar lichasrelijk Ietsel.Mishanileling net voorbeda: -: -rede .

Art . 285 : bedreigen net ci.---geveld (met meerderen geu::

Openbare schenniseerbaarheitl,

de

Art. 28L: dvang, dreiging :--geareld. tegen derden om ie:: td.oen nat hi j niet wil.Art. 30?: dood door schul-- iiema.nd in d"onken toesta.: Irijden).

- 161 -

vERooaDxLlIcEr \Í 1972 tí&xils zxDml[rsDRrJvBI tfi,rr l(tlDmuÍ tr ÀÀRD

STRÁTFEfr. l{i jnanat Sengers

len riorden er jaa"l-ijks veroordeel.d wêgeDs seksuele kortakt Ên net kin-? Eet spreeirt vênzelf tlat die getallen niet elk jaar dlezelfde zj.jn. I!

laat st verschenea CrinineLe statistiek van het C.B.S., nl. uit 1972 ataa,Ld,z. J2 (tatel z: strafzaken naerr,'an tie arronclissenentsrechtbank kermis

-ert 3 opgelegde hooftlstraffeÍt en toegepaste naatregelen naar tle aard va:r.b nistlrijf):lL J6 Personea wertlen schuldig verklaard (aan één feit) aal v).eselijke ge-i gemeenschap roet kÍntleren (arit. 244) 245), 33 personen schuldig verklaard

op grontl van dÍezelftle ríêtsart ikelen, raaar nu wegens neêr dan één feit.19 Pereonou wan die eerste groep ea 21 personen wan die tweede groepkreg€n een genangenisstraf (bi3ra eteecls aleels voonÍaardelijk, d.eels on-voorraarcleli jt) . Van cle eerste gtrep rÍerden 6 personen veroordeelcl vaneen nÍrr,nd tot beueclen drie naandeu 9.s., 4 pelsonen kregen een straf cliqtusse[ clrie en zes naand.en lag en J personen vaa zes naard.en tot één ja^ar.Van clie tweede groep (neer dan één fei*) tÍaren die aa,ntaLlen resp. 6, { 'en 9. l{ienaatl rerd voor ééa jaa,r of langer verooraleel-d. 3ij de eerste groeprÍaxe! e! { personen en bij tle treeile groep 1 pe"soon die korter d.atl éénnaana rerden veroolcleetal ("ii" i -""i+lt-o"*"i"*"à"tilr.l.

È"" t""ht;;11""í-straf wertl bij beide groepen éénnaal, gegêven. Bij beitte g?oepen tesa;en' -naaL een onvoorwaartleli jke geldboete en z!-rra:,t een onvoorwaarttetijke ge1d"-*boete plus een voorwaard.eJ.ijke vri jhei.d.sst raf . Ia geen vaa al- cleze gewallen'.werd. overgegaa,n tot €en t.b.r..224 Personen $erilen schuldig verklaard (wegens één feit) aan ontucht rneJ

bewngt&zen of kinderen (arf. 247) - de statistiek spli.tst niet uit tusberibemrsbelozen enerzijds en kinileren andei'zijds -t 95 personea werden op grond.van d.at zelftle wet sart ikel schuldig verkl.aard, naar mr Íegêns neer d.an éénfeit. 106 Personen vèn ale eerete g?oep en 63 personen van die tweetle groepkregen een ( on)voorwaardeli jke gevangenisstraf (op één na a1le korter clan.êén jaat l rneestal tussen zes naalden en één naand - Ín totaal 10 gevallennintter dan één naentl -)i 1oo naal werd een onvoorwaarcteli jke geldbóete qeteen voo r*raardel i jke geángenigstraf gegeven. In geen der geval.len wer-d over"-gegaan tot een t.b.r..Ontucht door ouders, ondervijzers, enz. nêt aan hun zorg enz. toevertrouwdeninderja"igen (arf. 249 Lid 1 en lid 2) bracht 48 veroordelingen riÍegênséén feit err 66 veroordelirgen wegens neernalen gepleegd. Geniddeld lijkenile straffen rat hog€r te liggen dan bij de groepen tlj-erboven (A en a). oothier kwa.n het niet tot een t.b.r.

Deze opsornrning geeft uiteraard niet het totale aantal veroordelingen wegensrseksuele kontakten net een kindt weer' lJant zoals ve dat in par 6'2'1 olbIz )+lr weergaven, kan men ook op grond van andere vetsal'tikelen l'ordenvervolgd. M.n. geldt d&t nogal eens ten aanzien van het art' 239 l{'v'S'

c.

;,,#o!. t','.'i. "' '" 'r

- 162 -

. fiauw net het vorige gênq"hrngend ie alat ale politie en justitie er al bij,'.vporbaat rrarmit gaan cl,at e1k seksucel kortalct uet eea kind eer voor de psJ-

qbísche toestanal en d.e persoouli jlàeitlsgroeÍ scbade).ijke zaak is, die danook om nêêr rètlenen dan <le gt rafba.arst ell irg afksurenslraanttig ie.Het grootate probleen d*t wij onderkenden is tlat de everrtuele vri-jheirls-bënerning niets oplost, integentleel tot grotere risikors kan leiden clan d.ie

. nen net clie vri jheidsbeneming rdLde voorkdnen. Zoals bekenl is er bij het. ovlrg?ot e merencleel. van cle gevallen g€en spreke vaa geweltlpleging of wan

enig 1etse1 of pijn. Het kont nogal eens voor tlat er juiBt in d.ie gevaLleneen rrriend.schappeli jke relatie tussè[ hêt kind €n cle verdacht e bestaat.Men kan zich gernakkelijk vooretellen wat een kind doornaakt als het te ve-ten kont d.at haar/zijn vriend in ile gevanpqenis zi.t vanrege iets dat zijsanen tleden en dat ze als prettig hebben belêeftt. Dit is nog te erger onda:het kincl zê1" merken dat het zelf bijdroeg aan d.ie gevangenneming: haar,/zi.::verklaringen tijitens het verhoor door de politie vorrnen irnners de bevijMaar ook voor alê verdachtên zien wij elleen rnaar bezwaren tegen tle huidigegang ven zaken, die overigens a1 bijna 10O jaar ttuurt.Een en ander willen we nu verd.uidelijken ttoor de verschilLentle fasen ven i"-.:onderzoek, het eventuele vonnis en de straf beknopt te beschrijven.

BIJTACË IIUITI{ERICI{G VÀN OfiZE BEZWAREtr TEGET DE STRAF}ÍETSTOEPÀSSIIW.

Cor Gutt er ea líi jnanil

Oniièr par. 6.2. zljr tle artikelen uit het líetboek rên Strafrecht geno€Ed.,naarin sekguele korrtal:t en net kindereu stíafbaar gestelal zija. elke zijDrm cle probleoèn alie onze r€rkg?oep otdelkeude op het gebied vaa ale toepas-sing van deze retsar-tikelen? lÍet analere wootden reLke probleraen zíet onzewerkgroep ín cle procedure tlie beg'int net een poLit ie-onelerzoèk ]rêtl ienarÀdie verdacht wordt vaa een seksuelc haaileling net een jonger dan 16-jarigr?Eiero! lrordt in cleze bj.jlege uitvoerig itgegaan, terrijl ïe in troofalBtuk -.par. 5. onze bezraren Ín J purtea hebben sa,nengenat.

flet eerste lfat ons opviel iE tlat betrekkelijk veel furlct ionalissen binnenhet r et rafrecht sapparaat I il Íeelerlea<l in het algeneen alè iDd.r:uk weliJ<en sguele kontaHen net kirdleren negatÍef te waartleren. Deze ambt eaaren lijkeeover dit goort zaken niet a,ntlere te tlenkeu ila:e veeL ard.ere neerderjarlgeain Íetterlaatl, wet a1 net eeu e€n yooringenonenheitl n€t uich neêbT€ngt zodrazij ienard ilie zij v&a zota hcndsfilg berd.euked , onilervragen. Dat een seir-sueel .kortaH net een kiril voor alut kj.rd relf ïeI eens iets positiefs zou

'lmmen bet ekenea, is e€D gedracht e tlie geea valr oazê nertcgz.oepleden ooLt u::t ile nonil van eetl polltie- of just it ie.-èlbteraar gehoorrl heeft. Eet seksuele,- ale nen afgaet op trat claanowr ia dle bet reffelrd e proceseen-velbaat te Iis - al-tijtl e1g ietg vies of sueligs gekral.ificeerd, ook due als uit a^nilerrzinsned.eD'r vên het plocesverbaal blijlct clet het lqind {ssen.rankF g?aag b1j r-

" vetdecht er bleef t enrgkonen, of aIs aLaêrlit duitlelijk wordt dat het ook zel!aan het aloolga.a,n va^n dic korÍt a.lden neewerl:t e.

t:-?ra -lcr

è:

ËsGá:'-2@

:r -:

\/:)

;--rÊ=

DC

E

!ې::=

-..

11

:r1

:

:

tt'S'..',fi

.4r,, .

-163-

Eet opsporil]gEonderzoek

t1s de politie iernaad van bntucht I net een jonger tlan 16-jarige verdenlct, isrj. j volgens tle voorschriften van de l{ederlanclse Staat sorgarri.sat ie onder be-laakle voorraard en bevoegd henThaar daarover vragen te stellen (te rverhorenr ).le verdenking kan op verschi.llende wijzen zijn ortstaan. Eet kan ziin dat ale

erders van een kird hun verrnoeden bij aie politie konen neldent het kan zijnCat een andere persoon zoiets bij ale politiê aangeeft, het kan ook zijn tl,atèe politie zelf naar aanlelding \ran een of ander gebeureu op het iclee gekonerl:s alat er wel eens sprake wan ontucht gpweês't zou kurmen zijn.ÀLs de ouders een aaniklacht iDdienen, tloen zij tlat vaak vanuit een veront-eadigir:g of ongemstheicl over riat zij ofwel van het kincl zelfr ofwel van:emanrl aan wie het kind. iets verteLd heeftr gehoord trebben. Veel outlersz::ll.en we1 niet stilstaÀn bij rct er gaat gebeuren als zij zoiets a€'n alepolitie nelden, bijv. zul1en weinigen zich nisschien realiseren ilat hut kirdàn verhoord zal worclen.

Iloorgaêns zal tle politie m) eer6t wia tle ouclers zoveel mogelijk te wet en wii.-len komen. l'Íet rzoveel nogeli"jkl ïoldt door d.e politi.e scht êr in d.e eersteplaats bedoelrl al wat betrekking heeft op I strafbare hardelingear, i.c. h9tveronderstelde I zedeDmistlxi jf I . De oud.ers zal tlaar tlus naar €le.vtaagd vortlen.Àl-siie ouclers daar niet zelf bij 6eweest zijn, kurmen zij er niets zekerg overrededelen. HoogBtels kunnen ze aang€vên in hoeverre zij iets bi.j het kild "bebben opgeroerkt, bijv. tekenen van gewelclplegin€ of verschijlselen waaruit iblijki ilat hua kincl pijn of verdriet is aangeila"a,n. Ita.ar van tiit laatste isaeestal geen spreke, net adere rioorden cle ouders zulIen over wat er straf-'rechtelijk gesproken voorgewallen is nauwelijks inforoat ie kunen gevèn.lit geen enkel onclerzoek is bekencl of cle politie bii tle onderrtrêging rran de . -ouders ook t racht zich een iÍd ?uk te vonnen over de eventuele relatie die *er tussen d.e persoon die zij komen aangeven en hun kind bestaat (tenzÍj het ,een buurnan, een fanilielid. of zo, was). :een buurnan, een fa.nj-l-ielid. of zo, was).

traclat de oud.ers verhoortl zijn, za1 rm vaak eerst hun kind. verhooril wortlen(zie nad er Sijlage Xa) lát het ki-nd. verhoord wordt, schijnt cioor geen enlielepoLit iefunlct ionaris onjuist gevonden te nordenl de stelling tlat noet konenvast te staan of en zo ja, welk zetlennisdrijf gepleegÈ is en - tenzij e!.getuigen bij raren - geen ander dan het kind. claarover netleclelingen doènkan, biedt voot zofÍr verhoor in de itleologie van het st rafrecht sappara.at vrÍi-'reI steeds een gerede rechtvaardiging .

ïn 6rote steden waa.r. een afdeling kinderpolitie bestaat en in gemeenten vaarrijispolitie is, schijnt dat verhoor van kinderen rnet de nodilge voorzichtig-heid pleats te vinden: enerzijd.s on psychotraumat i sche gevolgen zoveel rnoge-rijk ie vooïkomen, mear ook omdat men weet dat een kind erg suggestibel isen bovendien iets wat heeft plaatsgevonden heel anders kan voorstellen danzoals het in de wereld det vofvassenen a1s ríaar of de vaarheid geldt.Onze werkgroep vil er echter -de rnodernisering van die verhoor-procedureten spijt- op aandringen een kinderverhoor ' vaar dit maar enigszins nogelijkís, achterwege te laten' Zie blz. 71 en 110.

Richt cte verdenking van de politle zich op ienand wiens naarn of verbliif-pl-aat s haan bekend. ls, dan maalct zlj, in cle gevallen aarin zii bevoegdis hen/haar op te halen of op te roepent vaak van die bevoeglheid" gebrulk.Sons zal dat al w5ór het verhoor van' het kind zilnt sons volg* dat na dat ver'-hoor. Er zijn geen algenene richtlijnen van het openbaar ninisterie over hetal ttan niet vasthouden vên rde verdachte t op hêt politiebuream. Onze werk-groep heeflt echt er de i.nitruk tl,at in aleze gewallen (ook dus a1s er geen sprakeiijt t t" zijn wan enig geweld, enig letsel of enige pijn het ki-nd aangeclaan)nogal snel of genakkelijk wordt ovêrgegaên tot een zgn. inverzekeringst e11ing t

J

.'t." ï, i'i:+

Id,rijl€!D-lrEld

t:L-

!EË,€!.i:jriáu'roti!rÈlqt

F!:-.lc lrrr{

3

)li

tt:I F:bo,3!

ls-. i:rLet

r-1-

:Fi:.-

3: !e

s.:

-16\-

dat vil zeggen een besluit -genomen door de hulp-officier van justitie- opgrond waerváJ} een verd.echte gedurende naksimaal- I+8 uur kan lJord.en vastge-houden. A1s notief d8arvoor rrord.t rneeatal opgegeven tlat noet worden voor-kórnen dat d.e verilachte kontakt zoekt laet vie nog verhoord moeten vorden.'Tegen zorn besluit is geen beroep rnogelijk. Sinds enige jaren heeft elkein verzekering gestelale het recht op iuridische bijetanct. Meestal is dezeaclvokaat de enige persoon van buiten net rtie nen in zulke d.a€len een gesprekkan hebben, De reklassering pÍobeert tegenwoordig vel rvroe€ihulpr te reali-.seren (zie blz, 119).

Dá inverzekeringstelling behoort tot de zvaarste stress-situaties die zichti.idens alle f&sen van het onderzoek kunnen vooldoen. De a"restant(e) is

'er psychisch neestal niet op voorbereid, inii/zii krijgt geen of nauwelijksgelegenheiil on regelingen te t"effen voor ziin/haar gevone dagelijkse be-zighed.en en zijn/haar eventuele huisgenoten, hij/zij ziet zich plotselingin een volledige afzondering €ieplaatst ' frij/zij heeft dan niets om handen e:kan niets anders dóen dan nadenken over d.e situatie waarin hij/zij verkeer'-.nii/zíi ondeïgaat verhoren (neestal door meer dan áén funktionaris ) enwordt in de loop van rlie dagen gekonfronteertl tïet het kind of de kinderennet wie iri,j /zi.j het I zedenrnisdrij f' zou hebben gepleegd. Deze ekstremestress-situatie is voor tle Íreeste rnensen tlie haar ondergaan een zeer schok-ktsnde belevenis, tlie kva ernst neestal niet in verhoud.ing staat tot \íat erin feite is gebeurtt of -ergêI nog- die alaaÍrnee in schrilfe tegenstellingsta.at. Men realiseert zich ineens door sonmigen als eên tnisdadigerr teïord.en beschóuvd. Xr is geen tvijfel aan dat zo'n situatie voor tle neestendie daarin verkeren, een psychotraumati sch gebeuren noet zijno dat boven-dien rneer kongekwenties heefb onala.t niernand. die hoort dat iernancl die hij

'of zij kent, bij ite politie vordt vastgehouden, geneigd zal zijn om daerschoualerophalend aan voorbij te gaan; deze infornetie behoort vermoedelijkveeial tot de soort d.ie ienantl ertoe brengt, zijn of haar houd.ing jegens

.dgeene of rie zij betrekking heeft, opnieuw te bepal"en.

:tilÍF.

Xec:- e:

ir 1:; :e-"4:€ :DI!': €:lsng.e1l j'r:e- lTr

-r ' l::

f-;. èe

{r{É': el

t::á:el= :eàe!Ë: te:;'"::sË.-te:r.:!a.-e:,:.[ls::{rL:à.i!fr:É:'t!l!-_: 9{t:eseb!T: TÊ:

nc:Lo:

t i?:c'de:

t:1:::

:f::::

:*:s -l{=::: Erc4o

Ëie c.r l.-e:!r"-+:

{r-l€

l: lï.

- :!:

:- -

- 14--a'i:i

O

_165_

a?-

:-

sE:i-: -

:- ên ên van

ce literatuur lrinalt nen t egengest eJ-de nênin€e[ over d.e invloealeD van een::tieverhoor op het kind zel-f. Ta.ak kan rnea lezen tlat het verhoor een g?o-

indruk na"alst tlan het sekguele voorrEl waarover het verhoor gaat. SoDnigeeurs kaEt en zich scherp tegea het vèrhoor, and.ere nenen dat als ioeu zoveeL

ijk rekenirg houdt net tle eigeu onetard i.ghetlen rran ale kitd.eren er niet-eL kwaad nee kan gebeurên.-,t 1)JB velscheen een versLag nan een bespreking onder leiAing rran Mevr. nr.L.-. de Leeus-Aalbers net èuige ri jkepolit i.e-off icieren jeugdzaken, over d.e. 'atestelijk hygiËnische aspekten vèn het orderzoek iuzake zedenilelilcten waar-L; kinderen zijn betrokkea. De groep rj.chtt e zich o.a. op tte vraag wat de sr:adelijke gevolgea (c.q. het bevrij<tenil effekt ) rran het horen va.n kinderen= zeilenzaken ku:rnen zijn. Het grootste gevaêr v&n het verhoor schuilt inH vesead raar het kind toè ïot{t geb!êcht als de gtrafbare hancleling heeft;-aatsgebad. net een aan het kird goede bekenrie (li5v. een fani.li e l iil of een--terwijzer). Ook het feit tlat ia het verhoor cte rtàtails van ile seksuele 4í

rardel ingen ter sprake gebracht noeten woralenl wortlt voor veel kinileren orrg:nst ig geacht, te ongunst iger oudat juist het verhoor cloor tle pol,i-tie cterchulclfalctor grot er naaJct eu te oaguast iger warmeer het neurot ische kinderen _i *:.:refb. van een bevrijdend effekt kan pas sprake zijn ats het kinct gevóelens {;?er een els negatief àrvaren feit kan áfreale"ett zónder dat dit enige " re D, .,|nsek?rent ie heeft. De g?oep vên newr. de Leeuw neeut dan ook ttat er bij * iln:et verhoren van ki.ntleren vol-tlaan noet zj.jn aan geest elijk-\rgiênischee:senl clit is behalve ten behoeve vaa het kintl zelf ook nooclzakelijk on te"oorkonen

ilet het kind tot orlÊrê beschuldigingen of oÍtkennirgen komt " " t". -lan d.it rapport werd. een vergarlering van d.eskurd.igea uit cle kintlerrechtspraalq . Ëf

en van kind.erpsychiet ers gèwijal, waarin genezen werd. op het nadeel dat voor o.- ,tind.eren kan uitgaan rran het verhoor d.oor niet..desknndige pol it iefunlct ior:a-:issen. Er weril kracht ig voor gepleit dat zoÍe1 de politie als de raden vóor .Slinderbesehenning over deskr.rndigen troeten kunnen beschikken. '.j:ntussen zÍjn we bÍjna 20 jaa,r ver{er. Thans beschikken zorel het korps rijks- '' i : X-

,ri.t

ig:'rt

1:: ct

"4r t'i.t

.lr

-:|:d -

=

:e

politie alg cle efd.elingen j eugd.zaken van de politie in ile grote steden over rie bettoelde deskundigen. In bijlage X (blz. 190) is een gesprek over d.e er-- n*!'àringen en inzichten bíj cte rijkspoi,itle weergegeven.

-t.. -ïenslotte noet hier de studie Eet horen rran kinderen a1s slachtoffer c.q.. ."i:'getuigen in zeclenzakenr van nevr. Th. Diercls-rran Laaen verrneld wordenfaoftóraaf skri-pt ie, fi;negen 19?4).

l{edê op gronal van tle :m genoende tlrie stukken is onze werkgroep tot d"e ' i'

volgeade opvatt iug gekonen:Àangenonen clat als ale politie een kitlal verhoort, bij haar het belaag wandat kind voorop staat; aáingenonen dat het neernafen za1 voorkornen clat dehoutlirg wan d.e ouders vên het verhoorde kind. schade ka,n toebrengeni aan-genonen dat een politievethoor ook gu.nst ige effelcten kan hebben net betrek-kirg tot een door het kincl als na'ar of angst ig errranen gebeurt eni s en erbi. jv. toe kan b j. jd.ragen rlat het kinil loskort van een gebeuren, laat d.ittoch enkeLe essent iËle ovenÍreging€a onverlet :- dat een kind niet kan voorzien of overzien velke gevolgen het heeft als

het wat dan ook aan de politie vertelt (ongeacht of het 'dê vaarheicl t

cian wel reen fantasier dan wel een nengeli.ng van beicte is).- dat hoe ongerlwonger of Íertrouvensvoller het gesprek van tle politie-

funktionaris met het kinct verliep, hoe mee" het zich betrokken en ver-antlroordelijk zal voelen zotlra het hem/haar bekend ï'ord.t a'elke gevolgenzijn/haar nededelingen net zich neebrachten voor d.ie6ene on wie het uit-êindelijk ging.

- dat voor het kinat een verband ontst&at tussen seksua.liteit en nisdadigheid.

- rob -

3es.

Ès.. iÊii"1 .i.ii5 !^:.'"ffi"'

Dit bet ekent da,t voor elk kind welks relatie tot ile verdacht e ouclere als fíbelargri,jk, boeiend enz. - kor*om poeitief - beleefil wertl, het net clltsanenhangenile gevolg als èen kl-ap noet aa,nkonen. Ook in het gewal het kird dÊseksuele korrt alrt en, die evertueel bianen de relatie hebben pJ-aat sg€ïonaletl,neer aegat Íef daa positief zou hebben erlr"êretr.

Sier voigt iluE uit dat die knestie van cle Bcha,ilel i ike kaÍït eD vèn een politi+verhoor - hoe ped.agogisch of psychologisch vera^utnoord het ook rerd uitge-'vóerd - voor al-le kinderen blijft bestaan van wie bekend is of vermoed kan

' vorden d.at hun gevoel,ens tot dè rverdachte| ouclere in een kader van vriend-' Bchap, eerbied e.d.rn. vallen. Het is dan ook op zijn ninst naief te noernen

vanneer men zou nenen dat schadelijke kant en van een hind.erverhoor tot eenrnininum kunnen rord.en beperkt &ls d a.t verhooÍ na.ar a'etenschappelijk verant-woord woïdt uitgevoerd.Het houtlt in dat nen in alle gÊvèllen !,aarbi j nen weet of vernoetlèn kan dáthet kincl een Aoor hen of haa,r als bela,ngri jk erya,rea relat i.e tot de verdach*rheeft of had, zal noEten erkemen dat eèn verhoot negat ieve gevoLgen voorhet betrokken kinal hebben noet.

*Àl.s rnen tlus het belarg vaa hd te verhorea kind voorop zegt te stellen, zalt 'de politie - hoe gespècialiseerd. vercler ook - noeten afzien rran een verhoor

van el-k kind, waarvan bekerrl is of vernoed wordt da* het de reLat ie tot ile

" ..ouÈ9re als belaagríjk ervaant resp. heeft err,"ét?en. br deze richtlijn houdt' als eerste konsekwert ie in dat een politieel ond.erzoek nooit net het ver-.' hoor.rran een kial nag begínnen. Eerst za1 nea ilegene d"ie nea al-s verdacht e.' aannerlrt of enig ande" persoon noeten ond.ervragen, n.n. ook naar cle a.ard. rian d.e bestaande relatie.. Stelt de politie het belarg vaí het kiad niet vooropr maar d.e ha"ar in de' 'wet'gegeven taken (zoaLs hêt opsporen wan nistlrijven), dan noet rnr duid.e-

.. .fijk zijn tlat het verhoor van kirderen a1s getuigen in zedlenzalcen schade-lijke gevolgen loor de betrokken kintleren hebben noet als v6{r het verhoor' is komen vast te stas,n det:' a. tle verdacht ê een ha.ar of hen bekend persóón vas, en/ofb. haar/hen bij de seksuel-e haÍdel-irg gèen pijn is gedaan, en/of' c. zíj/}:,ij de seksueLe baaielíng niet onder dwang heeft ondergas,n.' 0p elrond van een en êntler kwanen wij tot onze aanbevelingen inzake de strai-

' vetstoepa.ssing zoals beschreven op bIz. 1lO.

={fè,.datEItrsêjEOIteYrtsoer:EBieiïêe.YSII:eqj;êt:ek

5es i

;cta:EA,l:zi:e irootstrége!j:ec1ierlE!(a.!

.l

-l3Êc.

€

6

t

ic.o' :daIllrrÈoohetG*s!€

;-es1t!Ê!

h!

-l€

:si :LeDr

1lt:>tÈLr-;d-

e€:ia=-

èci-.

sf:

la-àoc:tr

-;-rtie€.

.e

i,.=

VTEa: "ft.-

_167_

Be8lissi.ngen van d.e officier van justitj-e

Het opsporingsonderzoek

Fêitelijk vargt het onderzoek vèn de 0.v.J. aan net het opsporingsond.erzoekdat de politie nanèns hen cloet. Eet ond.erzoek van de politie aLs ond.erd.eelrran de opsporirg van tnisd.rijvenr en rovertredingent is hietorisch zo gegroeitl,na.a.r in'feite een hulpverJ-ening aan het openbaar rninist erie, dat volgens devoorschriften rran d.e Ned.erlandse Staa,t eorganisat ie ond.er bepaalcle voórwaarden ' . .bevoegd is tot opsporirg en eventueel daarop volgentle vervolging. j.Hoewel de politie rloorgaans al snel tot een ovelleg met tle O.v.J. kort als zij ., r+ ;

i enard heeft rverhoordr die tloor haa,r verclacht ïortlt \rad eeD fnisabijf I , is zij * . Iniet onvoolrraardeli jk verplicht orn tot dat overleg te konen. ne politie nag ih .a"ii.r.!veel geval1-en - aIÊ zij dat wil -'afzien van enig overleg, ook dus a1s zrg er- *van overtuigd is alat hdar v€rooed.e:x ilat een bêpa"ald ienanri teen misdrijf bega-an ;óheeftr, gegrond is roa,ar er bv. toe overgaat on een hulpverlenings iast elting inte schakelen. Hoevaak tlit voorkont ett ln welke gewa1len, i.s onze werkgroep niet.dr.'bekencl. In par. 10.2 z:-jn we op deze nogelijldreid ingegaan. .'*..,Beslissi3ggn_over (vertlere) y.:ogfg{,e_ ...+AIs de politie g€en gebruik heeft gêltu.akt van de a.an het slot van het "boven-

" .'staantle betloeltle nogelijÏ*reitl, naar €r hêt ha,re aan geila^an heeft oro vàn'rde n..'r jzaakt een rstrafzaakr te naken, is zij vol-gens tle voorschriften van cle Ned.er-lantlse Staatsolga,nisat ie verplicht on een proces-verbaal vau haa,r bevilititr'r'Ênte tloen toekomen aan de officier rran justitie. Ieze staat tláJt volgens dievoorschriften voor d.e taak, e€n besluj-t te ne[ea over flat er verder tin de'.strafzaakr tlient te gebeuren. Daarbi j nag hij, als ale veralenkirg zich heeftgplicht op ienand iU.e tijdens cle verontlerst e Id.e seksuele hanclelingen r straf-o .rechteli.jk mee:derjarigt was (d.w.z. 18 ja"ar of outler, of gehuwd ) - en totdergelijke gerr-è1ten zuLlen tle beschouw'ingen in deze en cte volgende paràgrafe4'

*.

rmrden beperlct - d.oorgaane kiêzen tussenta. het uitl.okken van een tgerechtêLijk vooronderzoekr

saT1s;b. het - nicldels een rdagvaatdirgr

telechtzittiDg van cle rechtbankc. het afzien van rvervolgiogr.

d.oor de recht er*komis- '

- taanhalgig nakenr van tde zaakr op he' . .etl ...'r

Een keuze voor a. of b. oag hij verder veelal vergezelcl laten gaan vancl. het inclienen van een aanvraag bij tle recht er-komnissaris on verlening wan

eetl tbevêl tot befiaringt (toestenrni-ng, d.oor d.e recht er*kounis saris aan deofficj.e! van justitie verleend, on ieuand d-ie.door hen als rverclacht e Iwordt aangenerlct, gedurende 6 Lgen in het huís van bewaringr op tesluiten). :

De onder a., b. en d. genoencle gedragslijnen wotden wel aangeduid netI ((laden van) vervolgingr, de onti.er c. genoenile net tsep6tr.tradat hij vool a.r b. of tl. heeft gekozen, nag de offlcier van justitiecloorgaans nog getlurenile enige tijil het besluit neuen on - a1 dan niet olderhet steLlen waa bepaaltle voonÍaar{en aan ale door hen als rverdêchter aange-nerlrt e - af te zien van rverd.ere vervoLgirrgt. (Ook deze gedragslijn wordt we1aangeduid. roet I ( voorvaanaleli jk of onvoorraartlelijk) sep6t).

Het sepdtbeleid en aantallen sep6t in 1972------t-------ItÍet rsep6tt wordt, zoals gezegdr binnen de feclerland.se Staat sorganisat ie hetbesluit van een officier van justitie aanrg:etluitl on rin eeu st rafzaa,k t geentvervolgingr of geen rverdele vervolgiÍlgr in te stèIlen. Voor zorn besluj-tkan een officier van justitie uiteenLopentle red.enen hebben. i{i j kan bijv.nenen, dat het rbewi jsrnateria"e,I t Haarover hij beschilct, door cle rechtbank

Ee'i

!.-r:ert€i

:=

E:TT::ït

'É:

Ë-

bE{.Elr.l:lf:r!l;

8.1:c:

'.r

- 168 -

onvolcloencle zou vorden bevonden voor d.e I berrezenverklaning I van een &an rde

verds.chte I ten laste gelegd feit. Het kan ook zijn dat de officier van jus-titie meent clat het besehikbare rbevij snat eriaal I daar door tle rechtbank ve:volaloentle voor zou woralen bevonden, na&r d.at er antlere redenen zijn on rde

zaak' niet aan de rechtbank tet beoord.eling (en veroorcleling ) voor te 1eg-gen. Bijv. als hij neent dat het tle eêrste naal is tlat de door hem a.ls tver-ilachte' aangenerkte zich voor zulke handel-ingen Íloet verantï'oorden, dat dehanctelingen niet zo ernstig varen ' of dat de jongere met wie de handelinge:zíjn verricht aI bijna 16 jaar was, enz.. Hij tan ook vên vervolSing afzierin het belang van een op gan€i gebracht hulpverl-eningsp"oees .

-Algehene riehtlijnen voor het sep6tbeleitt bij I zedenilelikten ' bestaan er* echter niet. Per officier van justitie kan ttat dus verschillen.

rn de Crininele Statistiek 19?2 (c.8.S., st aat suitgeverij 19?5) sts.at vêr-neld d.at het aantal gevalLen van seponering bij nis<lrijven volgens het Wet-

4bóek van Strs,frecht 268,t per 100.000 inwoners ven Nederlantl bedraagt, vau-van er 11r,6 betrekking hadden op seksuele nisdri.iven. Van de 1l+16 hadden er3,? betrekking op ontucht rnet minderjarigen (art. 2!? w.v.S.),

*. her vergelijking volgen hier ook het aantal veroordelingen in 19?2 ltegensrnisd.rijven volgens het líetboek van Strafrechtt 226,2 per loo.ooo inwoners,waa,rva.n ?,2 vegens seksuele misdrijven. van deze T,2 hadden er 2,1+ betrek-tking op ontucht met ninderjarigen.

lar 'aa

)s.n-t d-E'à": 1e!-Ls 'vr-

ilirs:c.áiz irr

t ve:-ët'j{r|--t,lrÊÉ,SAAe: {=

eSes "otl€Ílll,

e:rÈI-

-169-

Het gerechtelijk voororderzoek

Als hij, na ont \rêrtgst vsn het proces-verba.al tiat door de politie vên haarbevindingen in het kader van het opBporingsond.erzoek is opgenaakÍ r rÉet 'meteen al besluit tot rsep6tr, gaat een officier van iustitie rneestal overtot een t (,laaa rran) vervolgi.ngr. Deze kan, zoalg .gezegd, besta,an uit hetuitlokken van een rgerechteli-jk vooronderzoekr. Het tloor tl€ politie begormenonderzoek wordt dan rloor d.e recht er?koEnissêxis voortgezet en ultgebreidr +bijv. doorclat er - als ttat niet al gebeurcl is - een voorlicht ingerapportvan de reklasserlng worilt gevraagd en er tot een psychiatrisch onderzoek rrordt besloten. Het psychiatrische onderzoek heeft tot d.oe1 on de officierrran justitie en everÈueef rle rechter een oordeef te geven rover de t o erekenbaarhe itl vaa rde vertlacht e t voor hêt Sepleegde rrnisdriifren over eventuele behandel irgtrnogel l jkheden. vêreiste voox zorn onderzoek '- ,is altijd d.e ned.ewerking van td.e verdachter: hij of zij noet -t'verklaren daar geen bezrraar tegen te hebben. Een zodanig rappor4 wordtpralctisch al-l-een aangevraagd als er sprakè is \ran geweld of letselr dannel als er opvallentle recitli-ven zijn, of als zj-ch een andere opnerkelijke "situat ie heeft voorgetla.an. -t . tlla afloop van een tgerechtelijk vooronderzoekr staát d.e officiex wan justítiel - 1Irit tll" I(,uP vaalt ecif 'éel'euulsrlJÀ v.tA J4Èe!.rs,'voor d.e keus tussen

""o t (aaaà van) verdere vervo 1-ging I - nêmel-ijk hei taaÈ' 'l'*

hangig roaken r van rtle zaakr op tle ierechtzi.tting van áe rechtbank - en het Í-afzien van tverdere vervolgingr (voorraartteli jk of onvoorwÊardel1jk tsepót l. Bhangig roaken r van rtle zaakr op tle terechtzi.tting van ale rêchtbank - en het

Klest hij voor de eerste ged.ragsJ-ijn, dan zal hij rd.e verd.acht e r een dag-vaarding noeten toestu.ren naarin deze wordt opgeroepen on op een bepaald ,,

tljilstip aanwezig te zijn op een bepaalile plaat s, flaar een terechtzitting .van de rechtbank gehouclen rdortlt en zich d.aar te verentwoord.en voor eenbepaaltl, hen of haar in rtie dagvaarding't en laste gelegd feitr.

t

, ',!Èil-:#

r.rl

tHï

*, ..1

't

'/

;t;5"*"'

'i

.t'

,*

J: .,.

!+

i 'r'

frr': .;i:'"!:*'',

:.

I

t;t:

hierna te bespreken tter beschikking steJ.ting aan d.e regeringr

-1?0-

De zitting van d.e rechtbank en het vouais

'Strafzakenr betreffende r zetlendelÍlct en I worden op d.e terechtzíttingaltijd achter gesloten deuren behandel<l, tlat ril zeggen het publiek noetrechtzaal verlaten, ook dus tle journalÍstèn. Als. rcle verclacht e t aanrezj-gen de rechter hem of haar gevraêgd geeft of hij/zíj degene i-s on ie hetgaat, zzl de rechter hen of ha,ar vragen stellen ovel het ten laste gelegde.Geen rverdachte I is op etraffe verplicht naar waa,rheitl antwoorcl te geven.Wel- zijn dst cle eventueel opgeroepen getuigen, die de eed of belofte'noeten afleggen. Het kinil net vie rhet zettentlelikt' is gepleegtt kan tij-clens d.e zitting op nieuw vortlen verhoord.. In het verloop van de zittingkrijgt cre a.dvokaêt (tle raadsnan), het r.ooral, naatat de officier zijnrequieitoir ilat eindigt met het noernen v6n tle door hen verlangde rstraf'of rmaatregel t gehourten hêêfb. Het làatste woord is tla,n aan <le rverilachter.De uitspraak is meestal- enige tije (max. 2 rreken) later opdat de rechtersvoldoend.e gelegenheid hebben zich te beratlen op het vonnis tlat ze vell,en('yrijspraak', rontsl-ag va,n rechtsvelvolging I of 'oplegging van een strafiof van reen naatregel t ) .

!e-s!rgf-Ind.ien de rechtbankreen st raf oplegtr, nag dat - ook bij t zeclenileLi.kten Inet jonger clan 16-jarlgen - voorraardelijk gsbeulen, naar ook omroorvaa,r-alelijk. Legt zi,j bijv. een rvoomaardeli jke gevargenis st raf van I weken,

, voorraarden die in het vomis zijn.genoend. Eén van die voorrraanden is st

deig -e

-..

qet een proeftijd wan 2 jaat' op, rlan wil dat zeggeu dat rile verclacht e r - alrhet vonni s onherroepelijk wordt - geen rgevêrgenisstraf t behoeft te onden-

- gaan, tenzij natlerhand vastgestelcl wotdt tlat hij/zíj zich op enig tijdstipdat binnen de rproeftijtlr van 2 jaar valt, niet heeft gehouilen aan bepaaldc

':€

'zre:

...a?s

T:T

,aiat rale verd.acht e I zich rniet aan enig st rafbaar feit mag schuldíg naken ez, z.ích ook niet op een and.ere wijze mag nisd.ragenr. Legt tle rechtbank ronvoo-

waêrd.el i j ke gevangenisstraf van 3 1rekent op, dan geeft zij ataêrnee aan rhe:'- st rafrecht sapparaat I toestenning on rd.e verdachte r getlurentie 3 weken inreen gevanrgenis t op te sluiten.

De j.n de wet sart ikelen genoende naksj.&unstraffen word.en ni.et cian bij hogeuitzondering gegeven . I{i.e dus rschuld.igr bevond.en wordt aan bijvoorbeeli.rontuchtige handel.ingenr net een neisje tussen 12 en 16 jaar hoeit niet te

7==

c-ÊlrË:

.t.. dan ó jearJ is genoenal, altijd bevoegd om i,n het geheel geen rgewangeni.s-

straf op te leggent, maar uitsluitenil eenrgeldboeter. Ook d.eze nag voorr

_denken dat ctáar rzes jaar gevangenissirafr op volgen zaLl Verder is de recbank, a1s in een wetsart ikel een gevangeni-sstraf van 6 jaar (of van rnind.er

delijk wordên opgelegd, rlan wel onvoorwaardelijk.

ont rent het gedragr noeten overleggen. Hetzelfde geldt bij 'opleggingr var

Bij elke foplegging van êen strafr terzake van êen rnisdrijfr, of dat nuvoorwaardeLijk of onvoorrraa,riieli jk gebeurt, wordt er, als het voru:Ís onhet-xoepelijk r"rordt, een rstrafblad t opgenaakt, rlet vier dan we1 acht jarenbewaard wordt en voor de bet rokkene problenen kan opleveren als hij/zijbij solllcitaties of bij d.e aanvraag vên eên visun e.d. een rverkJ-aring

- 171 -

{

€t&iS frete€ilG-en-

i,-r

frrte'-

:!l.a! r

ll,lsI,- al r.er\

ald.

D Ct!9OOF-rȀ:

te:1i.ie.êc!:-leri-

E:r.>

e_È

Ter beschikkíngslell ing aan tle_rggg{rg (t.lrr.)_fn bepaalde gerrallên nag de rechtbenk in ha.ar vonnis tdê verdachte r t terbeechikking van ale regering steLlenr. Deze t er-beechikking-st elling aande regering (t.l.r.) - d.ie binnen de lïed.erland.gê St êat sorgeni eat ie nietieen strafr, bar,r ieen Daatregel r ïord.t genoenal - Hordt birmen tu.e orga-nisatie sinds eintle 1928 voor êen rechtbank toe]êatbaa,r geacht in 2 kate-gorieën van gevallen:1. gerrallen rra-arin tie rechtbeik in haan voDnis va,ststelt alat rd.e verrlacht e t

hetrfeitr alat hen of haar bij clagwaardirg tten laste is gelegdr, rbegaanheeftt, en ilat ctit hen of haarrniet kan wortlen toegerekenal regens tlegebrekkige ontrik)<el. ing of ziekelijke storing var zijn of haar geestver-nogensi, en

2. gevallêrr rra.alin de lêchtbank in haar vonrlis vaststelt ttst t(le verdacht e thet rfeitr (lat hen of ha.ar bij dagwaarilin€ tten laste gelegd isr, rbegaanheeftr en ttat hij bij ben of iaar-tijdens rhet b;s.";;;-;;t-i.it'iiËtËr-. * ,"ki-ge ontwikkeling of ziekelj.jke stolirg tler geesbvernogens bestond.r, naarin haá,r vornis niet vêstst€]t alat alat tfeitr hen of haal tniet kaa worctep. . :ïtoegcrekentl rêgens de gebrekJcige ontrik]<eling of zlekelijke storing rranzijn of haêr geestveroogêns | .

In ale ord.er 1. genoende kategorie van gevalJ.en ie het ate rechtbank ni.et toe-* .Jsêstàá.n^ rile vcrdachte cen sinef nn ia I ocnazrl in Áa nnáar ? oarnanÁó À\ar+ -'!gestaên, r(le verdacht e een straf op te leggenr, in de onder 2. genoenclé clientzlj rtle verdechter steed.s reen si raf op te leggenr, rÍa^arbi j zij tlezetfd.e bq-voegd.hetlen heeft als in g€vêi.len waa,rin t êrbeschikkingst elling aan de rege-ring voor haar niet toelaatbaar is. In d.eze ge llen geld.t dus, wat hetropleggen van een strafr betlêft, rat gesteld is op bLz. l7O. .lDoor rde verdachter in haar vonnis ter beÊchíkking wan d.e regering te stelleiït,- een besLissing clie haar ui.tsLuitend is toegestaan intlien zij ín haar vonniE, -.vaststelt, dat ihet belang tler openbare oralei de t erbeechikJcingst ell ing .

t.:tbepaalalêLijk voralert I - geeft de rechtbank rhet st rafrecb.t sapparaat r (endaarvan net na,ne de ninister van justitie) toestenning on rd.e verdacbte|- als het vornis orherroepelijk wordt - tegen rijn of ha,ar ri1 in eeri psy-chiatlische inrichting te tloen opsluiten. Die toestenniDg gelttt aanr"a.rkelijkvoor een periode van 2 jaár, lnaar Eag cloor de rechtbank, a1s de officier vanjustitie dat vraagt, een onbeperkt aÀntal nalên word en herhaaLd, telkens vporeen període van 1 of 2 iêar. Al.s de rechtbark in eea geval van de oncler 2.geno ende kategorie een ronvoomaardeli jke gevangeni sst ra,f opleg:t r, en tdeverclacht e t t evens ter beschikking vêD ile reàeling stelt, rdordt hij of zij- als het vonr:is onherroepelijk Horalt - neestal eerst ín reên gevangenj-s ropgesloten, en claarna in een rpeychi"at rische inrichtingr. Voorzover hetvelblijf in zorn iDrichting meer gelegenheid bieclt tot een aan zijn of haarbehoeften aang€past e behand.eling, lrorilt deze volgorde d.oor sor0nigen laietopt inaá.l geacht .Er zijn nènsen lrier t.b.r. ln feite betrekkelijk kórt duurt (bÍjv. enkele jaren,hoewel zij in die tijd. al met proefverlof of voorr+aardeli jk ontslag - tlathet ninisterie van justitie hun gelen kan - kunnen zijn), anderen verblijventientallen jaren in een asy1, sonrnigen J"evenslang. Ook oniler hen die eenI zedend.elikt I net een ki"ntl pleegden zijn er voor r-ie de t.b.r. lang duurt.

Ír r'

F.l't '1t-

t

t

rt'

- 1'(2 -

Volgens een van het rninisterie rran justj,tie otÍt \rangen bericht naren er eind1975 de volgende aantallen personen ter beschiklcíng gestelal wegeas seksuelekont alct en net jonger dan '16-jarigen:wegens I schuldigverklaring r aantovertledirg vanr ar+. 244 W.v.S.: 6 nannenwegens t schuLdigverklaring I aan roveftreding rranr art. 245 W.v.S.: 2 nannenwegens rschuLtllgverklaring r aan rover"treding rranr afi. 247 W.v.S.: 5l naaaenen I vrouwen, hiervan hebben 22 nannen t evens een rli:'ankzimrigverklarÍrgr .

De voorzitter rran dle werkgroep heeft va^n het mlnisterie toestenning gelregeron alLe ten departenente aanwezlge doesj.ers van hen d.ie op 1 jarmari 1!'/6een t.b.r. hebben vanwege overtreding ran art. 24? W.v.S. ( rontuchtige harrdel-i.ngenr net jongeren ,ta', 16 jaar) te begtucleren. Te zijner tijtl zal overhet resultaat van cl,at orderzoek een publikatie volgen in het Tijdschriftvoor Crininologie.

er rcriÈ'-'r.

DDllrrE

-rE:ri-Egi -

'e!algrc

3IJLAGE ÏTI - 173 -iÁl[,Et]JKN ENQUE"IE OVER HET SCHANELIJXHETDSVRAACSTUK ONDER HULP]IERLENIIIGS-

iwstn Lrrcpw vooR JOIËERE'N

ïnquêt e order 200 staven 1;ufi t975)Àan: - d.e leid.ers rran de M.0.3. rs in [ed.erlancl

- hoofden van J.P.n. ren bij de S.P.D.ren resp. st icht ingÀn O.C.Z.- staven van plaatseli.jke joenits alternat ieve hulpverleai,rg- dr. l{.H.G. llolters, Wilhelnina Kintlerziekenhuis te Utrecht- ed. Ver. van orgardsat ies van hulpverlening bij zn"angersctrap

en alleenstaanil ourlerschap (f'.f .0.1,1. ).ZoaLs u nisschien bekend is heeft het Nat ionaal Certnln voor Geestelijke ,Volksgezondheid te Utrecht ruin een jaar geleden een nult idisciplinairsanengestelde werlqgroep pedofilie opgericht. Haar opdracht en samensteL-ling staan weèrgegêven in het Ulaandb lad Gêestelijke Volksgezondh eíd. 1974,nr. j blz. 16!.

Het voor deze groep noeilijtste vra.a,gstuk blijlci dat over de schad.eli jkhei.dvan een seksuele relat ie te zijn: in het algemeen gesproken wordt inr:aersa.angenomen dat seksuele kontalcten die een oudere zou hebben met een kind.(onze gro ep verstaat daar ied€r onrler d.ie jonger is dan 16 jaar, hoeweLde vraagste11ing stringenter lijici t.a.v. kinderen in of voor dezo niet alsduide)-íjk schad.elijk dên toch tenninste a1s or:wenselijkbeschouwd.. Aan d.it vraagstuk blijken echter zoveel kart en te zittde oorspronkelijke vraêg (we1k soort kontaHen zijn voor wi.e met hhun persoonl i jldreid sontwikkeling resp. hun soc ial isat iegroei als onggewenst resp. a1s schadeli jk /onechadeli jk te beschouweni) alfeen rc!

f.i

I

I

k.

bijzonder aLgenene bewoordingen beantwoord.baar lijlct. Toch zal er van onze*:,.]werlcgroep verracht worden clat zij juist t.a.v. deze krdestie aan een grotere!duidelijkheiil bijdraagt. In ons einclverslag za1 daa,raan dan ook een belang-Frijke plaats gegêven noeten word.en.

0p alit noment hebben wij d"an ook een grote behoefte aên een neniDgspê ilj.ngr,in het bijzoncler ondee diegenen die op huLpverleningsinst itut en voor jon-geren erï-èríng kumen hebben net de bedoeld.e kinderen. Zo knamen we op degedachte om u allen (in totaal ruin 2OO staven) aan te schri-jven.Hoewel we naar a1 te go ed, beseffen dat ons probleen ook voor u verre van ]'eenvoud.ig of eend.uid.lg noèt zijn, willen we u niettenin vragen of p onpover d.e ervaeingen en visj.es op dit punt van uw i-nstel1íng iets zou kunne;'nededelen, wa.a.rb i j het uiteraard v'an belar€ is als u kunt aangeven wazx-' :op uw mening bemst .Mocht u hierbij behoefte hebben aan een leidraad, dan kunt u gebrulk nakenvan bijgaande wragenlijst waarin de bedoelde kinderen in vier intake-kategorieën zijn verdeeld. Vanzelfsprekend kunt u ook volstaan net alleênhet invullen \ràn die lijst.Zelfs nog een tweede verzoek willen we u in dit verband doen: zouclt u ,bereid zijn on een neer gedetailleerde wragenlijst betreffend.e e1k be-doeld. kind afzonderlijk te doen invulLen? Déze lijst bev-at ongeveer 30rrragen die echter aan de hand wan d,e status betrekkeLijk genakkelijk kanworden ingevuld door wj-e het kind persoonlijk heeft geholpen. Als u inuw verhoopt e realct ie op ons eerste verzoek aêngeeft dat u die tweedeIijst ontvèngen wi.lt dan za7 ik u d.aarvan eksemplaren sturen.Mocht d.eze brief tot vold.oende respons leid.en, dan kunt u de resultatendaarwan tegemoet zièn in de vorrn vàn een artikel in het Maanrtblad Geeste-1i jke Volksgezondheid.

3j-j voorbaat onze d.ank voor uw ned.elrerking. Mag ik afspreken dat als ureageren wí1t , u dat voor ej-nd septenber d.oet?

Namens de overige leden vande werkgroep,

Dr. W.J. Sengers, voorzitt er.

_l?L_

Vragenlijst op bagis van vier intakekat egprieën

a. 1. Hebben zich op uw instelling sintls 1.1.1974 jonger dan 16-jarigen uitA. ?

van de oud.ers bi j u kwa.n. Nietís dat de jon€ere op instigatie var.de outlers bij u hían.

2. Zo ia, hoeveel kind.èrên? ...hoevèel neisjeshun leeft i jdenhoeveel jorgens

. hun leeft i jden

Hoeveel gerrèIlen van iÍrcest waren hierbij?(incest = seksueel kontalct met een der oud.ers, dan wel broer of zus)

Hebt u in deze gevallen bijzondere stappen ondernonen buiten wat unornaliter als huLpverleningsinst ituut bieden kan?

5. Hêbben d"eze geva)"Ien u i-n het opzicht wan hulpverlening bijzonde?enoeite gekost?5.1. Zo ja, flas daar nog iets anders debet aan dan ua.ar de jongere in

eigen bevreginÊ genelil vanwege een probleern dat oÍrniddellijk saroenhingmet hei hebben of gehatt hebben van een seksuele xelatie (langer ofkor4gr durend. resp. eennalig) rnet een oudere cian 16 jaar?

ja/nee P.S.: met ruit eigen belíegingt is bedoelCclat de jongere tevens zonder nedewe:

eerste instart i"e voor kwan?

Hebt u uit deze gevallen een bepaalde indruk ovêrgêhouden?(b:,;v. met betrekking tot het gedrag van de oud.ers in dit kontakt ofaangaande schuld- enlof angstgevoelêns bij het ki.nd.?)

3.

4.

o.

-* *:'êventr:í. Kunt u over d.eze geva11"en iets weergeven net betrekking tot het

schadeli jkhe idsaspelct ?

' b. 1. Zijn er raa? uli instêll,ing sinds 1-1-197{ jonger danvanrege het hêbben of gehad hebben van een seksuelekorter durend resp. eeruoalig) met een oudere d.an 16

i,

16-jari.gen verwezre-La't ].e t -tanger o:jaar?

ja/ nee

2. Zo ja, hoeveel kinderen? ...aantal meis jeshun leeft i jdaantal jongenshun leeft i jrl

Door wie zijn ze naar u verwezen?( n.v.X., kind.erpoLitie, huisarts, schoolad.viesd"ienst enz. )Wat was (in het algeneen) de vr'aagstelling?Hoeveef gerallelr vaJr incest uaxen hierbij?Is er vamit uw staf i.h.a. íets te zeggen over de achtergronden vandeze kontelcten?6.1. in geval van incest6.2. ln andere gewaLlen

''.

x?

4.

6.

l. Eebt u een indnk over het al dan niet ernstig zijn van d.eze kontalcten

_175_

B. Hebt u enig idee of tte bectoeLd.e kort a,kt en ook bepaalcle positieve aspelct eniihielclen? Zo ja, raalínee hing clat na"ar uw roening vooral sanen?

sincls 1-1-1974 kj.nderen in behantteling of bege-pas in een later gla4iun daarvan bleek dat zij

een oudere hacld.en en dat slecht hebben ver-

ja/neeZo ja, hoeveel kinrleren? ...

2.1. aantal neisjes2.2. hun leeft i jtt2.3. aantal jongens2.4. hun leeft i jcl

tJaarvan lraB die slechte verwerking Daar uw nening het gevolg?

l{at ras naar uw nening het kernprobleen in die verwerking?

d.1. Zijn er bij uw instelling sírde 1-1-l!J{ kÍncteren in behandeling ofbegeleiding (geweest ) bij wie toen ni.n of nèer en passant gebleÈenis tlat zij een eeksuele reLatie net eên oud.ere hadtlen of gehad haclden

ja/rce2. Zo ia, hoeveel kirderen? ...

2.1. aantal meis jes2.2. hun leeft ijd2.3. hoeveel jongens2.4. hun leefti-jtl

Á1s u kind.eren tot deze kat egori.e behorend hebt of gehacl hebt,er dan bij u een iydruk over de betekenis rran die relatie voorza].'f?h - voor zover uw instelling t evens errrarin€ heeft rnet kind,eren a1sond.er a, b, en c bedoelcl - in welke opzÍchten zijn ex dan tluidelijk aàn-wijsbare verschillen?

4. Heeft u ook hier t.a.v. het schacieli jldreiclsrraagstuk bepaal-de id.eeën?

liIÍ,T U DIE TItlEmE VRAGENLIJST VoOR X|LK I(]ITID ÁFZONDERLIJK oNIVAIËEN?ja/nee

Naa^n van uw instelling:

1I

drdi

c,1. Zí jn er bij uw instelLiDgLeitliqg (geweest ) bj.j rieeen seksuele relat Íe rnetwerlct ?

2.ó:",

....$ i. jË- :

2

4.

*'

-

bestaathet kind

""t

I

zíniler dat aan u onrniiklelli.ik evid.errt wertl clat dat een groot probleern .voor hen vornde?

'!3

" :'l

ff..id?{;#t

{ri,1+. ,! :

:

Hier volgen d6 reEultat ent

11 Vrageali j et en werden t eruggeetuurtl, fiaarvan 1 oningevukl, ondat de bet:fencle inetelling er geea ti jct voor hacl.l) Instellitgen bleken geen of zeêr gerirge erva"íng te hebben Dêt kinde:-c!ilie een seksueel ko!ïtal:t !!êt een vo hrassene achter d.e mg hebben.lJ Inetellirgen deeltlen hun ervaringen net in totaal 169 kincleren, mee aa:de hantt van rie vrageulijst.

-176-

fêt egorie a3

Hebben zich op uw i::stellirg sinals 1-1-197 4 joager dan 16-jarigea uiteigen beweg"ing (aat w:. f zeggen zonder ned.ewet en van rle ouders) e"r;Tavanwege een probleèxo rlat omiclcie]lijk sanenhing net het hebben of gehaáhebben van een eeksueLe rela-tie ( l-anger of kort€r rlurenrl, resp. een-nalig) net een oudere dan t6 3aai? -

In totaal t kinderen neltlclen zich uit eigen beweging bij een hulpverlenerËc

à*

De problernen rf,aarnee tte jorgên zich aanmeltlde, klraJnen niet voort uj"t hetseksuele aspelct van de relatie, naar uit d.e oncletwonden intirnid.atíe door.de outlere partne!. 3ij geen van de 9 kintleren vras eI voor de hulpverlenenceinsteJ.llng reden geweest on bijzond.ere stappen te ondernenen, buiten rratnen normallter bieden kan.

Kategorie b:Zijn er naar uw instelling sinds 1-1-197{ jonger dan 16-jarigen verwe-zen vanlÍege het hebben of gehacl hebben v-àn een seksuele relatie Ga"ge,óT-Aort er durencl, resp. eennalig) net een oud.ere d.an 16 jaar?

fn cleze kategorie werrlen 122 kinderen genoemd.Geslacht: 82 neisjes, 6 jongens, 34 niet vermefd.Leeftijil: 12 ia,er en jonger: 9 nêisjes, 2 jongêns

13 t/a 16 iaar : 6! neisjes (waaroniier {l wan tQ, 15 jaar)outler clan 16 jaar: í neisjeleefti.jd. onbekentl: / neisjes, 4 jor€ens en 34 kind.eren, waarvan

het geslacht evenroin werd verrneld.Voornaanst e verwijzers: huisarts of ziekenhuis: 34 keêI

ifri"ffi'ïiï::1";:::""*: 18 keer

algeneen naatschappelijk wêrk: 4 keervoogdj. jvereniging: 4 keerCeneenteli-jke Sociale Dienst: 4 keen-

-177-

le voornaa.mst e vragen orn hulp betroffen:1. problenen rnet znangerschap, abortus, adoptie: {0 keer2. hoe noet het kind dit verwerken: 19 keerJ. pralctische probi.enen (huis, gelct, studi"e): 6 keer{. krisis in het gezin bi-j ontrlekkirg van het kontakt ! J keer, waaronder

I keer geva3-).en van incest.l. uithui splaat sing: { keer.In ileze kategorie kwanen 21 gevaLlen van incest voor.Aan acht ergronden werden o.a. gemeld:1. rolkonflikten i-n het gezi.n, zowel tussen na,n en vlouw, als tussen ouders

en kintleren. Eiemee rordi,beiloeld. clat cle kintleren, afhankeli jk van destenningr op een bepaaliie rnornent tussen tle ouders rerd.en behanrleld alsvolstrel;t ornondig óf juist als zelfstandig. Di* lÍerd in 6 gevallen ge-sigraleerd.

2. sociaÀl zwak gezin (wader alkoholist of sterk overheersend,en sotns infant iel, rno ed.er tolereert het íncestueuze kontalct6 gerrall-en.

3. outlere ïeigelen aan het onilerzoek nee te líerken, rillen êrprat en! 4 keer.

Acht erg'rond.en in tle niet-incest-geva).len:1. het betrof een los vrijwillig sêksu€e1 kontalct roet een ouderê vriend:

25keer. :

moed.er docielal enige t i jcl):

niet over

2. slecht huwelijk van cle oud.ere: 203. een aI enige tijd dureatle relatie

die een paar jaar ouiler is: 9 keer4. het krigiskarakter rran de situatie

ilirelct e ongewing: 5 keeris het gevolg wan d.e houding

keertussen ieroantl jonger cl,an 16 met iernand,

vèn de

tle osgevir€s lO keerbij het kind in de

vroegri jpe pseuclo-

l. schultl- en angstgevoelene a1s gevolg vên iie orgelijke nachtsverhoudingtussen de partners in het kontalct:4 keer. 't

A1s voolnaanst e gevolgen van het s€ksuele kontalct op de persoonli jkheids-groei of het socialisat ieproces van het kind, si-gnaleerde nen:1. geen invloed, aangezien het kontalt slechts als oppervlakhig cloor het

kird is beleeftl: 1B gewallen2. alle belenneringen en i.nvloeil tlie een

van hêt jorge ueisje heeft: 17 keerzwalgerschap op de ontlrikkeling

3. schaalelijke invloed d.oor het krisiska,ralrt er i.v.rn.4. tloor het seksuele kontalrt net eên volrragseue nordt

ont w'ikke l iag een fase overgeslagen, het wordt eenvofrassene: 9 keer genoend

5. afwisselentl angst en agressie t.o.v. alle rnannen: I keer6. rei-atie rnet tle outlers verstoold i.v.n. de orÉdekking, waandoor problenén

ont st aên net tle verwerkin€ varr zowel het korÍtakt als van het konflilctnet de ouders: 4 keer

7. cle invloetl vên het kontalct is niet te beoortlelen, aêngezien tle situatieal- slecht was: 6 keer.

Gevraagd na.ar aeningen over eventuele positieve aspel:ten vên de seksuelekontaHen, antwoorrlclen ale 24 instellir:gen, tlie hulp verleerd hadden aanklnieren zoals bedoeld. in kategorie b:1. geen positieve aepêlcten: B insteilingen2. niet te beoorclelen tloor cle paniek ilie ont staa.t: 4 instelllngen3. positief effelct rprdt betwijfeld, ríel heeft het kintl een gevoel van

erkernÍng rloor een oud.ere. Dit rerkt als konpensat iê voor het têkor*aan a.êrdêcht tlat het ki.nal door8aans heeft. Het bl-ijft. echter ronecht I aan-doen als het tekort op zorn nanier noet word.en opgevul-d! 3 instelliDgen

'$ itrÉ!rIa

4.

6.

7.B.

-178-

neutraal: 2 inst ellir€eng€en neniDg: I instellirgenpositief 1s het bespreekbaar word.en wan problenen, die tevoren ofzwegen werden, of ni-et geslgraleerd werden: 2 instellingenoutlers gaan zich positief inzetten: 1 instellirgpositief, nits het leeft ijdsverschi I niet te groot is: 1 instelling.

Kalêgogig g:Zijn êr bij uw instell"ir:g sinds 1-1-1974 kinalelen in behandeling ofbegeleiding (geueest) bij wie pas i-n een later statliun 6"r1y31 b1eQ4rdat zij een sekeuele relatie rnet een oudere hadden en dat slecht he':venÍellct ?

,Jt.

ti*

leze kategorie betrof 1O

Leeftijal: van 3 onbekend,ïn 2 gevallen was eprake

A1s voorna.anst e oorzaken1. hêt rd et -gelnt egreerd

clrag, het kinct kan het

kiacleren, a1len neisjes.{ van 13 jaêr, 1 van 20, I rr"èn 15, 1 van 17

van incest .van de slechte verrrerking werd.en genoend.:zijn in cle opvoetlingesituat ie van dergelijk ge-toch bij de ouders, noch bij leeft i jè.genot en

in behandeling of :en pas sart gebleken is,

hadden of gehad hadden

*. hrijt! 4 kind.eren2. schu).tlgevoeLens: 2 kirderen3. het klen zitten in d.e relatie: 1 kind.Kernprob l@€13 in de verwerkinglÀchtereenvolgerx werd.en gelrend! artgst voor rle pa,rt ner, een onzekere po-sitie in het gezÍn (in geval wan incest), het zich een hoer voelen, d.ehoefte aan en het onvermogen tot koestering, en het isolemerrt bÍnnen deei€en leeft i jal8groep.

+

4t

Xat egori.e d,:

Zijn er sirds 1-1-197{ bij uw instelling kind.erengeleiding (geweest ) bij wie toen nin of neerdat zij een eeksuele relatie rnet een oudere

q.-benJsrgÊg.?Iít bleek hetLesf,t ijtl! van

geval bij 22 kinderen, allen neisjes.I onbekenil, 17 van 14, 15 jaax, 1 vàn 12 en j vèn 7 iaar.

Wat uas cle betekenie van cle re]atie voor het kind?1. eksperine[t eren, zoeken naar seksuele identi,teit !2. gerirg: {3. zoeken na,ar affeH j.eve konpensatie, geborgedreid:4. onbekend: 1

Wat zijn volgens u de verschíllen met de kinderen in de kategorieën a,b en c?1. onbekend: 1l2. persoonlijldreidsstrukÍuur: 33. het konpensat i.e-e,spelct : 2

De ) instellingen tlie te naken had.den gehad net kinderen zoals ond"er kat c-gorie d.worden bedoeJ.il, a.rÉ woordden op cle vraag naa,r hun ideeën over eve>tuele schadelijlàeict voor de kind.eren rran het seksuefe kontalct:Geen nening (Z), iret i.s slecht voor een kj-ntt als het rnerlrt dat het een a.r-d.er kan chanteren (r), n:1,n:l:"ii,ttiÏ,t" :'q.?4fl*1.'s, het seksuele as-

15

-179-

AanvulLende infornat ie.Onder kategorieb. van de vragenlijet net 4 intake-kat egorieiin walLen 34kinderen, Haa!!.an geen gespecificeerde gegevens verstreh zi.jn. De tweebetreffend.e instellingen hielden geen registratie bij die het nogelijknaalct aparte gevallen emit te l-ichten. Zij gaven hun a).gemene indlrklcenvan hun bewindíngen.

'r!e vraagstell ing bij de aannelditg i-s in het al-gerneen een verzoek on hulpin tle Leisissituatie d.ie orrÈ staan is na onttlekking van het seksuele kou-talct. Eet feit tlat een krisissituatie is otrts+aan, necle d.oor de houding"i

de rlirelcte omêieviÍlg van het kind, naaict dat cle seksuele ervaringenschatlelijke invloetl hebben op zowel cle persoonli jldoeiclsontwikkelinghet soci.aliseringeptoces, en noeilijk verwerlct kunnen worden'r.

Duidelijk is d.at al1er1el fal:toren in betrekking tot het seksuele kon-talct aanleiding geven tot of eskalatiê geven van d.e probl.enen.Hierover kan het volgende word.en opgemerlct:De omst anrtighetlen waariu het seksuele kort alst pLaats heeft zijn gekop-peld aan nacht sverhouding:en. Een wederzijdse wrije partnerkeuze heefteigenlijk niet plaats. Deze nacht sverhoudingen kurmen rrarieren van ge-weId., bedreigir:g, duang, verleialing tot chantage, wraak. Ook als dejongere het rnj-tiatief neernt, speelt verleidi-ng (dus een zwakke positiev-an de oudere) of chantage een roL.Of bedoeLde seksuele kon{akten ook positieve aspe}cten inhoud en noet opgrond van ons ervaringsnat eriaal voor onze gerrallen betwijfeld. word"en;.Bij een aantal kinderen geeft het seksuele kont ald de belevirg van er!. ,.kerming, waardering door een oudere. Dit toegenonen gevoel van .eigen-"

a.

ll

t.!

vaneenals

En:a .!1'tj;:

',J1 '

tÍïJiterst zeld.en wordt een kinil aargeneld alleen oodat eeil seks[eel kon:-t alct heeft plaats gehail. A.nilere falrtoren-zijn aanleidirg tot een aan-melding: v_erorrtmeting en/of a6ressie van het nilieu over het gebeurcle,gedrags- (of leer-) problenen \ran het kind, toenenencle relat ieprobLenefi,sons. psyohosomat is che kLachte!.De voru van het seksueel kontakt v'arieert lran eennalig tot een sons jarendurencle relat ie net vrij frekrerrte seksuele kont a.]ct en.0f het seksuele kontalct op zichzelt' aanleidi-ng is tot ile problemen, roaa,r>voor het kintl lloralt aángernel-d, is uit ons loat eriaal niet goed op te naken.Bij een aantal kinderen zijn schuldgêvoelens ery'of angsten rondon hetseksuele kont alcÈ aanwezig.

waard.e heeft o.i. een dubieus karalcter.Voo"al bij aff el,:t ief tekort gekoroenen is hetof heeft het ronechter trekken in de zin vanaant al puberneisjes treedt een versnelling inwat o.i. echter een geforceerd karalcb er heefttr.

st erk kompensatoir van aardi.nteressant zijn. Bij eenhet vol-wasserpworclen op,

ri>

_190_

3. VraAenl i.i st betreffentte elk kintl afzonilerli.ik

lrytyl.ti":- Deze l.ijst uerd op u?r Étanvraag toegezordenl aan cle hand van de status ls ze

gema.kkeli jk in te vullen- WiLt u bi j cle keuzevragen het subnr@er oncirkelen?- À1g u êen vraa€ niet kurrt beanrtwoorden, wilt u daar dan een vraa€t ekèn

acht er zetten?- Voor evertueel overLêg hrnt U rlhr. Sengers bellen: 010-361000 tst.4104- Met rkindt is hier bedoeltl elke jongele ond.erl6 jaar.

1. Naan en adres van uw instellingi2. Uw náêE en funktiel3. codenu-nmer (bijv. statusnr.) voor tlit kintts

t4. G€slacht van het kincl:

5. Leeftijd ten tijdo wan d.e intale:6. Datuu van de intalce:

l. Hoe kwan het kinct bij u??.1. op êigen init iat ief7 .2. op verwijzing van

7.2.1, Ra;n voor de Kinilerbeschermirg7.2.2. ( kintter)polit ie7.2.3. gezinsvoogdi j7.2.4. instelling voor ma.atschappelijk werk7.2.5. reklasselingsinstel-lin€7.2.6. kirderrechter7.2.7. st icht ing G.G.Z. of een S.P.D.7.2.8. hui.sart s7.2.9. schoolarts7. 2. 10.vri j-gevest igde psychiater7.2. 1 1 .pastor7.2. l2.onderwi jzer of leraa,r7. 2. 1 3. schoolatlviesdienst7.2. 14.enigerlei anilere inste11ing: weLke?

7.3. op aanclringen of ínitiat ief van tle ouclers of verzorgers.B. Tot welke rran d.e volgenie kategorieën wilt u deze casus rekenen?

(wilt u er rekeníng rnee houclen dat neer ttan één nogelijk is!)8.1. Eet plaatsgevonden hebbentle seksuele kontali* vorrntle tle voorna.amst e

red.en voor tle verwijzing resp. de konst naá,r u.B.Z. Uet seksuele kontalrt (resp. de relatie) was één van d.e redenen,

rnaar het vorrntle weL cle doorslag voor cle verwijzing8.3. Het seksuele kontalct (resp. de relatie) was slechts één van de aan

u genoende reilenen eD in feit€ een nogal orilergeschikte, voor devertli jzing naa! u

8.{. Iets geheel anrlers was de red.en voor d.e verwijzing naar resp. dekonst bi. j u.

l{at was hier tlie reden?

9. Is het kind. ti-jd"ens het seksuele kont alct licha.melijk pijn of letselberokkend?9.1. nee!.2. onrtuideli jk9.J. la9.4. cnbekend

- 181 -

Is u het bestaan van een geksueler:á de izt ake - gebleken?

ja/nee

IDd.ien ja:10.1. ïs het u toen geblek€n rlat het kinil atat kontal:t slecht hacl ver-

werlct ?10.1.1. ja'10. 1 .2. nee

1O.2. Leek het er voor u op dat het kintl clit kontalct positief beleefd.had?'10.2. 1 . ja1O.2.2. nee

10.3. Vond u de beantwoorcling van tle wra6en 10.1. en 10.2. noeilljk?10.3. I . nee10.3.e. ja, en wel orntlat ......

reLêtie paa in een lat e:: st acliun - dus

ÊrI

a.-,

'iit

11. Hebben d.e ouders gewet ea dat er een relatie net ile(in geval van incest kan deze w'aag iet beartroordvraêg 13 en 14) .

outlere bestond.? iworden: zie daarvoor' ja/nee

.È

I'a

.t:*

Ïnttien ja, hebben zij dan t6ysl'1s geweten (resp. heeft één der ouclersgêweten) d"at tlie relatie van seksuele aarrl lras? ja/nee

12. Hoe groot is het leeft i jdsverschil net d.e oudere in dit kont alct ?12.1 . Geheel onbekentl12.2. ITiet preci.es bekend, nêá,r naar12.3. We1 precies bekencl, en we1 ...

13. Betreft het een geval van incêst?

Zo ia!.13.1. net d.e vader13.2. net tle moeder13.3. wist ile andere ouder claarwan?13.4. met een broer of zus13.5. net een zus

14. Als het kontalct net eên broer of zus heeft plaatsgevonden, wisten deouclers (resp. een der ouders) da-ar dan aI rran?

11. Hoelang heeft de seksuel-e relatie b esta.an?'ï5.í. het rdas een eenroalig kontalst15.2. herhaa,lde nalen ovèr een periotlê van ... naand en ( ... j".")

16. Hoe oud r'ras het kird toen het kontalct plaat svond., resp. begon?... iaar

17. fn hoeve*e.l,ras de oud.ere tevoren of ten ti jd.e rran cle kontalct en (resp.het kontalct ) een bekende voor het klnd.?17.1 . êen geheel onbekend.e17.2. een rnin of neer bekenile17.3. een go ed.e wriend/vriend.in17.4. i enand net wie er tevens een geza€sve"houding bestond en wel ....17.5. een fanilielid (niet bedoeJ-tl P. of M., dan wel een lroqrof zus)

17.5.1 . een fanilielid net wie reed.s een cluÍdeli jke 'vriend.schaps-relatie bestoncl

17.5.2. een familieliil tot wie die relatie niet tluidel-ijk bestoncl

schatt ing ongeveêr ... jaarjaar.

ja/nee

ja/nee

k

4.I 18. Hoe is het seksuele kontalct naar uw menirg tot stanit gekonen?

18.1. Cluidelijk zonder enige dr.rang van d.e oudere18.2. e" Has toch we1 rran een zekere dr'eng sprake18.3. er bestord een ewiilent e d.wangsituat ie

19. Zí in er, voor zover u weet, bedreig"iagen tegenover het kincl geuit?19.1. ia19.2. nee19.3. onzeker19.4. onbekend

20. l{eril het kind. tloor tle oud erê erq)ressis verbis tot geheinhouiling ver-pJ.ícht op een wijze d.ie angstverreekkencl was?20.1. ja20.2. nee20.3. ontluid.eli jk20.4. onbekend

2'1. Weril het kini op een niet angstverwelckerde wijze tot geheinhouding aarrgezet? (bijv. via rwi.j hebben sa.men een geheinr)ja/nee/onttuiitel i jk /onbekend

22. HaÀ het kind, voor zover u weet, al net andere oucleren geksuele kon-talct en gehatl?

'ja/nee23. I'Iaamit heeft het seksuele kontalct, voor zover u weet, in feite bestaan?

24.. Heeft u het kird all,een voor orderzoek gehatl? ia/neeZo ia.24. 1 . Wa^amit heeft uw ontlerzoek bestaan?24.2. l{elke }raren uw belangrijkste bevind.ingen, resp.uld konklusies?24.3. Wat heeft u toen geatlwiseerci?24.4. Zí in ook d.e ouders in het onclerzoek betrokken? ja/neeZ\.5, fieeft u ook de oudere rnet wie het korÉalct hacl pLa"a.t sgevond.ên,. resp. met wie de relatie bestond., in het onderzoek betrokken?

lalPeeJa/ nee

een gezins-

\

I

;:i,q *

..' l *', ..1

?5.'' 26,

24.5.1 . Zo ja, I^,as clit dan ook saoen netHeeft u het kintt in behancleling of begeleidingHeeft u ook de ouders daarin zodanig betrolckenbehandel ing kan worden gespruken?

het kinct?

genonen?

dat er rran

a

27. rnclien er een vriend.schapsband. rnet de oudere bestond., heeft u toen ookdeze vríend of vriendin zodanig erbij betrokken d.at er van een part ner_behandel ilg kan word en gesproken?

28. Heeft u ir'berhaupt ook iets ten voord.ele rran de ouclere kumen d.oen?

29. Was het kind. al eerder een rprobleemkinclr in die zin dat het vroegerbij u of bij een andere instellirg in ond.erzoek of behandeling is ge-weest ?

30.).1

ïs d.it kind volgens u tot d.e t(zeer) moeil-ijk opvoedbarenf te rekenen?Is (was) het ltind op een 3.L.0.-school?Eventuele opnerkitgen uwerzijds dieu indit gËvt v-.r, groot belangvindt :

-183-

Hier volgen d.e resultêt en:

Vier instel"lingen detle:r het verzoek orn deze vragenlijst. Zo wer.den nog eens13 wragenlijsten over inèividuele kind.eren ingevr:ld.De 13 kinderen waren allenaaL neisjes.Leeftijden! 7 van 16 jaar, 2 van 15, verde! I van 17 ja"ar, 1 van 14,

1 vèn 13 en 1 van 12 jaar.Vêrerijzirgên! 3 via de Raa,d. van Kird.erbescherning, 2 via d.e huisar.t s,

2 vla de Geneerrteli,jke Sociale Dienst. Verder werden ge- |noemd: cle voogili jvereniging, naatschappelijk werker, kin-denechter, kinde"politie en de ouders (alIen 1 keer).

Retlen voor verwijzing: het seksuele kontakt as de voornaa,nst e reilen: 9 keerhet seksuele kont alct was één yan de red.enen: 3 keerèen andere red€a! 1 keer. ( gedra6smoeili jkheclen op

school). Ír'Licha.melijk letsel: i.n '/ gerrallen geen sprake van,

in 2 gevalLen onbekend..in 4 gevallen onduldeli jk

fn 1 gewal blêek het bestaan wan de seksuele relatie pas nêde 12 overige €:evalLen wist nen e"\ran bij tle intake. In dathet seksuel-e kontalct sLecht verwerlct.

slcle i.rtake, in s { .

,

ene geval was -'!r .t

In 10 gevalLen wisten d.e ouciers vèn hetdochtee, waarean in 5 gevallen de oud.eresuele reLat ie sprake ras. In 2 gevallendÍt gegeven niet bekencl.

Leeft i jdsverschi 1 net de outlere partner:Onbekend: 7 keerl{a.ar schatting: 9 jaár, 1 keer; l0 ja.ar,Sekend: 3 jaar, l keerl 2 jêg:., 1 keer.

begtaan vanr een relêtie latr hunook wj-sten, dat er rran een sek-

wisten de oud.ers niêts, bij 1 is

'I keer 'tia "-

ïn 4 gevatleu betlof het inceet, 3 keer net de vadel, 1 keer net een ' . ' -.,p1-eeg:nailer. In 2 gevallen wist de anlere oucler hetg i.n 2 gewallen is .. ,'tdit onbekend.

Duur van cle relat ie:onbekend: { keer; eennalig kortêH: 2 keer; 6 naand.ea: I keer;{ naanden: 2 keer; B naand.en: 1 keer; 1 jaar! 1 keer.

Leêftljd kind. tijdens het korrtalrt:15 iaarr 6 neisjes; 14 ja.a.r': { rneisjes; 16 jaar: 1 neisje; 10

neisjet 6 jaar: I xoeisje.

ne oudere ïas een goede vriend: J keer;i enanri tot wie het kird. in een gezagsverhoudin€ stond: 4 keergevallen);een beetje een bekende: I keergeen onbekende: 1 keer.

Drang gebruilct ?geen rlwang: ! gevallen; onbekend: ) gevallea; ewitlent e clwang:

Bedreigingen geuit tegenover het kinil?onbekenil: 6; neea: {; onzeker:2; ja: 1.

Kind op amgstvenrrekkenile wijze verplicht tot geheinhouiling?onbekend: 5i onduidelijk:3; neen: 3; ja:2.

..

. '*"jaa.rz 1

t(de iacest- ':'

a

{r._ t"..!at'

{9]-'t''

I gevallen.

-18\-

Kintt op ni et -angst verwekkend e wijze verplicht tot geheinhouclirg?oabekentl: B; onduiclelí jk: !.Ead het kÍnd net anclere ouderen seksueel korrtakt gehaal?onbekencl: B gevalleng neen: ) ger,"êllen.

Het eekeuele kortal+ hatl bestasn uit?geslacht sgeneenschap, net zwangerschap aIe gewlg: 8 gevallen;onbekend: 3 gewallenlnasturberen eu pogingen tot coïtus tloor d.e vatler: 1 gevallcoitus net pleegvader: 1 keer.

In 1 geval kwa,n het kind bij cle betreffende ilstelling alleen voor ontler-zoek, 5"n I gevallen werd de inste[iDg gekonsult eerd tloor een ard.ereinstelling . Van ileze gevalletl ortbreken de antwoorden op de lêatstevragen.In 9 geval.len n"as sprake rran behandeling of begeleicling. Daarvan werd i,n

, 5 gevallen het gezi.n niet neebehandei.d, in 4 gevall.en nae daêr ni-n of meer_ sprake van geweest.

ïn 3 gevallea werd ook ile oud.ere partner behardeltl, iu ile overige 6 niet.In de betreffende 3 geval-l-en heeft nen ook wel iets voor de oud.ere partnerkunnen d.oen.In I gevaL was sprake van een probleern-kind, dus a1 eerder bij een instel-Ling geweest .

' ' l.4en kon niet spreken van noellijk opvoeclbare kinderen. 1 Kind had op een8.L.0.-school gezeten.

:\

'!

ta

i

'ti

'

,a,

-185-

:i Jï,AGE IV:TFORMATIE O1rER Eff SCHOOL-OUIIAAVO}ÍN OVER PDOFILÏE ( 1S?I+)

le werlqgroep heeft van het Hoofd rrên d.e openbare )-agere school Ie Slinker in:oog'v1iet (2.n.) inforrnat ie gelcregen over êen d.islxrssie-avonal met 120 oudersover pedofilie. Deze avond bleek noclig in verband met de angst d.ie er ond.er:e leerllngen r.ras ontst aan toen er in Amst erd-an een neisje Has verlnoord.

Eet bleek echter dat de leerl:rachten, die een Lursus in het kad.er van hetleerplan rsèksuele opvoedirg op schoolr gevolgd hadden, ilit ond.erwerp te:oeilijk vonden. Daaron werd, na overleg net het lnstituut voor Voorlich-iin€ en Conmtrnicatie (notteraa.n) besloten om tleze avond voor d.e ouders teorganiseren. Van:it het I.V.C. werd het begel-eid door Win Donders. Tevorenh?.s op èen vitleoband. een gesprek net een aêrta1 leerlingen over het ond"er-ïerp opgenonen; d.aarbi j r.ras gebleken dat er thans oncler d.ie kinderên eengrote angst voor kinderlokhers bestaat.)e 120 outlers ziju op die avontl in 12 gespreksgroepen verdeeld. Het hoofd-akserrt vieL te onclergcheltlen in drie fasen:1. Zonde! nadere iafornat ie werd er in elke groep gepraat over wat raen vond

van petlofiele kont alct en; eLke groep bracht daar verslag rran uit door erhet voornaa^nst e wan op een flap te schrijven.

2. Ver*oning van twee vicleobaad.en:a. een kort stuk uit tle filn rcle kintterloldcerr van de onderwi j st elevisie "b. tle zelf genaalct e vidleobantl (gesprekken rnet de eigen leerling:en),

3. Oprrieuw groepsdiskussies met verslaggeving via flappen.

De begeleirler 11. Donders heeft in het lfaandblatt Geestelijke Volksgezond]eid1975 í:rt", 1. verslag ged.aan over die oucieravond, alie - voor zover de werk-groep weet - op clie rÍijzê een uricu-n was dat ravolging verdierrf zodra hetvooll icht iDgsvraagstuk a.an de orile Ís.

k

I

:C

í,íà

Ir

a

t

a

-186-

4. Il(

0noïeeheni

BÏ JLAGE T

BMXF' VAN DE WERKÍROEP AAI{ DE ADIrIESCOTII{ISSÏE ZMELIJKI{EIDSWETCSET]fi}.

Rott erda,n, 20 deceÍober '

Aan de Secretarísran de Adviesconnissie Zedeli jkheidswet gevingMinísterie !"an Just it iePlein 2aTs4MVENIIAGE.

Geaclrt e heer van Angeren,

0p 1l juni heb ik u op de hoogte g€bracht van het best aan en tle taakopdrachtvan de werkgroep petlofilie, díe onder auspiciën van het trat ionaal Centmnvoor Geegtelijke Vol-ksgezonctheid (Ut"echt ) tot stand. kwan.3ij d.eze nsg ik u thans berichten d,at tlè werlcgroep uïanien van nerring isdat het onjuist is on seksuel-e halilelin€en rne* jonger dan 16-jarigen als

. strafbaxe feiten te beschou$en. Zij pleit dan ook voor intrekkirg rran allecl,aarop bet rekking hebbende artikelen of delen daaruit, zoals die voorkonenin titel EV rran het tweetle boek va.n het I'letboek wan Strafrecht.Tot deze roening kwam de groep op grond walr d.e volgende overwegingen:

1. De wet saz't ikel-en r.laarin de bedoelde hanclelingen geno emd st aa,n (t.w.art. 2{Q, 245, 247, 248, 249ler, 249 en 250) zijn nagenoeg alle in onsW.v.S. opgenomen in 1886 en sindsd.ien goeddeel-s orgewijzigd giehandhaêfd.Ïn tBB6 was er echter \ran eên vol-ksvertegenwoordiging in clemol:'at ischezin nauwelijks sprake: tle Tweed.e Kaner van toen bestond uit 86 leden dievolgens het systeen rran het volledige d.i st rilct enst elseL gekozen waren doo:on en nabij 150.000 l{ederlanders van narrreli jke sekse d.ie een bepa.a,ld in-konen of een bepaalde naat schappel i jke positie had.den.

2. De redenen r,.r'aarom cleze ar4ikeLen werden opgenonen bestaan bl.ijkens deÍnênotie rran toelichting en de lland el i-ngen louter uit ethische of tnolei-eoverwegingén: seksuele hanttel ingen tuss€n personen van boven en beneden16 jaar - waarvoor stechts het lroorAen a1s onkuischh eid., onzedelijlcheiden ortucht gesproken werd - erden op grond van dit waalde--oordeel on-aanvaardbaar geacht en aLleen orn die red.en zéér st rafimardig gevonden.

3. In cle bijna 90 jaren rlíe sindsdien verstreken zijn, hebben zich in onzesamenlevi.ng grote veranderingen voorgedaan. Met betrekking tot de thena-tiek waarover onze nerkgroep zich buigt, zijn daarvan in het bijzond.er tenoenen:a. Veranderingen in de wa,ardering rran de seksualiteit a1s nenselijk gêgê-

ven. Meer en neer l,ora1t ingezj-en clat de vict oriaanrs e periode inderdaadvoorbij is. Ook wet enschappeli jke publikaties benatlruklceu d"e positieveltaarden van het seksuêe1 beleven - ook bij kirderen - voor d.è persoon-1i jkheidsontwikkel Ílg en wijzen op negat ieve gevolgen van de onder*dmkking ervan. Seksuele hand.elíngen, ook d.i.e vên hen d.ie jonger dan16 jaa.r zijn, behoren naar onze mening dan ook niet in d.e st rafwet ge-noend te rorden.

b. Ie ontwildreling van de geestelíjke gezond.heid.szorg aLs vorn rn.n hulp-verlening voor i-ed.er die daaraan behoefte heeft. In ons land bestaatthans een uitgebreid net$erk wan i.nstellingen en voorzien-ingen vool'

.l

- 18ï -

bereilct tlan door niiltlel van uitslui.ti-ng via het strafreohtsapparaat.Dj-t geldt ook voor problenen die (kunnen) ontstaan rond, seksuele re-laties van of net kinrleren.

4. Het is onÊ'inziens aan de wetgever on ale hij neert tlat bepaaltle hanile-lingen atrafbaar noeten zijn, als,arvoor argument eu aan te voeren die zowelde reden voor als ook het rn:t van clie strafbaêrst e1ling, ituj.tteli.jk en aan-.vaartlbaar naken. ldet betrekking tot seksuele hardelingen tussen personenclie oud.er èn jonger tl,an 16 jaar zijn, is dat niet gebeurd. Zo is niet Í!ên- .getoonil ilat zul.ke handel ingen (gesteld dat ze geen pijn of leteel- teweeg-brengen en clat zij niet ontler tlwang noch buiten medeweten van d.e ouders ofverzolgers plaatsvj-ntlen) tot zotlanige gevolgen teirlen rlat st rafbaarst e1L j-ngín etrafrecht el i jke zin onontkoonbaar of zelfs naai redelijk is.

!. De betloekle wetsartikelên vornêa een ernst ig beletsel voor een tijdige enjuiste vorE nen hulpverleni-ng in e]le gevalten ra.arbi j hèt duidelijk gewor-den is ttat ileekunclige hulp verlangd nordt of gerenst is.

6. De betloeld.e wetÊêrti.kelen gaá,n voorbij aan het feit dat ona.anvaardbare asituatj.es of gevolgen van eekguele hardelingea net jonger dan 16-jarigenafzonderli jk st rafbaar zijn gesteld.ZoaLs het gebmik vên tlïarrg of gewelil (art. 248), het onttrekken aan hetouderlijk gezag of aên f€itelj.jke heelschappij (a"t. 279), miehêndelirger(titeL Xx) of anrlere nia<Irijven tegen het leven (titel )trX en XXï lí.v.S.)..

onze rerkgroep zal deze ar8umert en r:acler uitwerkea in het rapport tlat zij , ,over orlgeveer een jaar publiceert. Het aiivies rlat u ne begin juni gaf om . -een eventuele visie van tle rerkgroep ten a.anzien van wetswijziging nog d'ezeherfst bij uï conoissie kenbaar te naken, heeft ons tloen besluiten daannebniet te racht en tot ile rapportage gereecl 1s.

Hoogacht end ,

Dr. W.J. Sengers,voorzitter.

i

:!

1-êE=

r à*: :,b

.. i.i .i*'.!1 I

!

..' I

)

F

=e

In par. 7.4. wan dit rapport is naderwerkgroep tegen de strafbaerst êlling

ingêgaan op de bezwaren die onzea1s zod.anig onderkênt.

c.Ëi=:gË3@'-

*

I

I

a

á,"1

-188-

BIJLAGE VI

VERZOEK 0M I{ERKREI'LEKTÍES OVLï PEDOFILïE (zie ook blz. 59).

0p 1 feb"uari 19?5 heeft ate werkgroep een brief aan rle reilakties van 30 vak-tijdechriften (voor juristen, pedagogen, psychofogen, sociologen, ártsèn,psychiaters, naatschappelijk verkere, pastores ) gericht net tle vraag eendoo" haar gefonuleerd. verzoek on nerkrêflekties over het ond.enrerp pedofi-1ie te villen opnenen. Onze groep is niet nagegaan in hoeverre d.e redaktiesaan dat verzoek gevolg gegeven hebben. Sfechts v8,n de red.aktie van hetTijttschrift voor Psyehotherapie veril bericht ontvangen dat zij d.aartegenbezvaar maa,kte, rnaar wel- bereid was êen bijdrage over psychotherepie bijpedofielen te nillen plaat sen.Ons verzoek heeft slechts twee telefonische verzoeken en een brief tot re-

,sultaat gehad. Ons eindversla5l verd gêvraagd en e!om een nader overleg gevraagti. Bij de voorbereidingvoerd door ons werkgroeplitt P. Bl-ok, aamen rnet eenverkÉtroep pedofilie van ite N.V.S.H.) fonruleerde clevier vragen:- Wat zijn je mogelijkheden aIs kultureel werker (staflid) bij het vaarne-

nen van het kontakt zoeken van een ituideli.jk oudere bezoeker net jongere,; bezoeker?

- Hóe naak je als kulturêe1 nerker peitofitie bespleekbaar 8.an de hand van:. konkrete situaties. in bi jv. de bereictsraad?

:.'e l)- t:

vercl ttoor een buurthui svan dat overleg ( ge-

lid van de Ansterêansestaf van het buurthui s

a -.,

...::

vel

I., .r ;rJ:

'?. ':l.': IIbe bespreek je het rnet de bezoekersgroep 1\ - lB jarigen?. - Welke funktie kán een buurthuis vervullen t,a.v. het gegeven pedofilie?

(naast de funkt ies rekreatie en vorrning wi1len wij ook d.e funktiês eman-cipatie en participatie aanraken).

De scbriftelijke reaktie kvam van een naatscheppelijk werker in Friesland,die iets schreef over zijn ervaringen in het kontakt net een pedofiele kliê=-De eenzaanheidsprob)-enat iek ves een voornaan punt, Het probleen, voor dehulpverlener vas dat hij ienand tegenover zich had,"die be\rust, willens envetens, voolttlurend. strafbare hanclelingen pleegtler'. In de gesprekken verdds.t probl-eern besproken.

lrt-arqo--ti.cr

._ 189 _

3IJI,AGE VTI

IIÍFORMATIE I'IT ORTHOPEDAGOGISCIff] EN PEDOLOGISCHE INSTITT'TE'I{

rn februari 1975 zond, ons rid c. Huizinga ean 9 instituten (l universitaireen 2 gemeentelijke ) een brief net cle wraag of en zo ja, hoe zij met proble-nen op het gebied van peitofilie gekonfronteerd rrerden en met de vr&ag overvelke literatuur zij rnet betrekking tot pedofilie besehikten. Acht van d.ea instituten antwoordd.en.De ervaringen bleken nagenoeg of gehèel nihil te zijn. I.fat betreft de l-ite-ratuur verd.en geen gegevens verscha.fl die onze lrerkgroep niet al bekencl waren.'

t

I

ê-is

:t

s-F!

BIJLAGE VIII

OVERLEG MEf, EEN FROCUREIIR-GENERAAL

De voorzitter heeft, sanen met l'ír. C. Gutter in ntaart 1975seling gehatl rnet l'ír. J.P, Hustinx, procureur-generaal- bijte Arnhen, rnet het doel enig nad.er inzicht te krijgen inen vervolgingsbelêitl inzake de feiten die genoemal staanwelke betrekking hebben op seksuel-e kontakten net jonger

een gedachtenwis-het Ge"echtshof

het recherche-sep6t-in tle ïet sart ikelen

Uit tteze gedaehtenwi sseling is o.m. het ove"leg met Mevr.X op blz. 1!0). voort6qekonen.

dan 16-jarigen.Baars ( zie Bijfaee .

BTJLAGE IX

ENS,UETE ONDER I,EDEN VAN WMKGROEPEN PXDOI'ILIE N.V.S.H.

Onder d.e leclen ven d.e verschillend.e plaatselijke werkgroepen pedofilié vande N.V,S,H. L'ertl een tloor P. Bl-ok opgestelde enquête versprei.d.. Er zijn 150eksenpfaren van €Remaakt en via tussênpersonên verdeeld. De enquête vas voor-a1 gericht op erve"ingen bi.j de hulpverlening. Slechts 1l formutieren werden.terugontvangen, te veinig om er ook maar iets net enige zekerheicl over tekunnen opmerken. De indruk ilie onze groep eruit behield was vooral dat petlo-fieLen d.ie zich regens problenen bij hulpverleners g.g.z. rnelden, het gevoelhebben dat die hulpverleners zich den bovena.l op het gegeven van de pedofie-le gerichtheid richten, daar tlan nader over geinforrrreerd villen wortlen ende neíging hebben on de bestaand.e problenen van hun kIiënt vooral op datge€ieven van het pedofiel-zijn terug te voeren.

**,

I

q

t-.

I

+

- 100 -

BIJIÁGE X

OVEruEG II,IEII OFFICIERET{-JEUGDZÀKEII VAtr DE NÍJKSPOLITIE

Een herhaakl overleg van tle voorzitter net nevr. Ii{.P. Ba"ars van de AlgerneneInÊpelctie van het korps rljkspolitie en mggeepraak van ha.ar met ha.ar kolle-gars, heeft geteiil tot het verslag over het verhoor van kinderen iÈ zeden-zaken, tlat hieronder (A) is weergegeven.Er resulteerd.e ook d.e uitnoiligiÍlg ven de g?oep offici êren-ieugdzaken uitom nêar aanleitling tlaarvan tot een nad€re gedacht enrÍi ss el ing te konen. Drieleden van onze g?oep hebben da.araan deelgenonen (septenber 1975); het daar-van uitgebrachte verslag a.an tle nerlcgroep wordt weergegeven onaler B op blz.

.0.. Over het verhoor van kinderen in zedenzaken

Opnerkingen vooraf: lt.J.Sengers1. Dit versla€ i.s resulta-at van een overleg net mevr. lÍ.P. Baans r toege-. voegtl anbt enaar bij de irspelrt ie personeelszêken rran de Álgernene Ïnspc

tie van het kolps rijkepolitie (Den ltaag, Versteeghstraat 2, tel. 0JC-694021).lÍevr. 3aars, die ne d.oor l[r. J.P. Eustinx aIs informant ge-noencl was, is nanelijk eerder rerkzaa,n geweest a1s officier-jeugdzakelZij heeft ne op 10-4-1975 over haax e!\,'a!ingen met het ve"horen v-anderen verteld. Het verslag dat ik tlaarvan na-alcte heeft twee konsept eagekentl: het êelste werd nern. Baars toegestuurtl, die het op haa,r beunaan 17 officieren-jeugdzaken van het korps rijkspolitie ter inzake enbekonmentarieëring gaf. De daarop ontvargen realcties werden veryerkt xhet tweecle konsept, clat net eníge kl-eine veranderingen rnr in deze lona1s het definitieve verslag ken rorden beschouwd.

2. Uit dit voo rgaande bL i jlct d.at de titeL hlerboven uitsluiteDd betrekki.ngheeft op rle gang van zaken bi. j het kolps "ijkspolitíe; over hoe kind

,.:.' '.

3. In tle periode 1965 tot ongêveer 1972 heeft nevr. Baars hond.erden kj-na>ren verhoord. De neeste rrên hêtl waren tussen de 6 en '16 jaar; dit ver-hoor kon plaatsvinden ondat ze getuige waren (bijv. bij zedenalelilci en'of orndaÍ ze verdachte rraren. Van de thans rrerkzarne 17 offici ererFj eu€Ë-zaken weet ik níet velk aantal kinileren zij etk verhoo?dê. fk neênaan d.at dit eveneenÉ aanzlenlijk is: in e1k geval overzien ze als gror4alle zedenzaken net klnd.eren ilie in <le geneent en waar rijkspolitie :s- zie hieronder nad.er - worden geneld.

verhoord worden in de niddelgrote gerneenten i.n ons land of - a1s er e€tafzonderlijke afctel ing zeden en/of kÍnderpolitie is - in de grootstegeneenten, blljft in dit verslag bui.ten d.e ord.e.

4. Het verzoek eijnerzijdÊ aan lrevr. Baars is uitsluitenal ger,Íeest nij (wege tle werlcgro ep pealofilie tr.C.G.V.) over haar erraringen te wiLlente1len r'aar het het verhoren wan kinderen als getuige bij zedenzakentreft. Ondat het rni j (iroch haar) niet over pectofÍlie als zodanig girg,hebben we het da.arover wêiaig gehad. Over clie begripsonschri jvir€ he'.:Ëwè het nog wel even gehad, na.ar ik weet niet neer welke j-k gegeven hea:de neer pralctische (peilofielen zijn nensen di-e zicb in seksuele zin lt:kinderen aanget rokken voelen en in tlat opzicht veel oinder tot nensenvan ongeveer hun eigen leeftijd) of de meer theoretische (rpêdofilier -Jeen valct ern voor die nensel ijke gegevenheid '!{elke erdoor gekemerlct is cshet zich aangetrokken voelen tot kincleren - dók in seksuele zin - alseen zo basale waartle woldt er!"aren dat het het eigen leven bepaalt;iedere volwassene voor wie die aantrekking zorn fuatlament e1e betekenisheeft, is pedofiel zolang die aêrÍtlekking die rnarde houctt ).

.#í"

- 191 -

5. UÍt alit gêsprek net Devr. Baare is een overl"eg voortgekomen net ileoff icieren-jeugdzaken aLs groep. Daarover Írordt af zonderLi jk versla6gegeven (zie b1z, 199).

Iíet korps rijkspolitie kent 1? d.istrildenrelk net een staf lraar* oe ginds .1951 een officier'- jeugdlzaken behoort, clie in de neeste gewallen een assis-. ,!ftente hebben. EoeweL het niet belangrijk geacht wortlt of een nan cl,an wel,een vrouw fle leiclirg over cle aftielirg jeugdzaken heef* - het gêat in deeerste plaats on geschi.lrtheiil en belangstelJ-ing voor cle naterie - woralendeze posten thaas alle door eên vrouw bezet. trrHun oplei<Iing is ofwel sociale akadenie, ofwel rechten, terwijl ze inteln reen bijscholing tot pol it ie-officier op de lIed.erlandse Politie Akadeniete Apeldoorn lei jgen tlie 2 ja^ar rluurt .Rijkspolitie is aarnezig i.n elke geneerrt e rran niriler Aan 10.000 invonels ivele geneenten tussen 1O en 25.000 inwonels hebben echter eveDêens rijks-poLitie. Orotere geneent en (dus tte niilclelgrote en grootste) hebben eei 'eigen geneert epoL it i-e, Ha:lrïan ele burgeneester het hooftl is. !e geneert e-politie in <le grootste geneêrt en hebben een aftleling zeclenpoJ.itie en eenafcteling kinclerpolitlet sona vormen tleze één afdeli.ng. Ook alaa! wexkEn -f ..tlus gÊÊpócialiseolde lracht en.

-ntSlijven zodoencle toch een groot aanrtal geneeut en orrêr - nêt ofwel riiqgp ., Iatan 10.000 ofwel ninder da$ 25.000 in*oners - waat d.e politie uiet ovetzulke gespecialieeerrle afdellngen beschilct en ïaê? d.e iuattionarissen aiai' -ook voor alle nogelijke taken - ook zeilen en kinderzaken - staan. Sintlsongeveer '10 jaar is er ech*er in Zutphen een Recherche-school. waar elke 'politienan gedurenile J naanilen een scholirtg klijgt. In dat progranma'is3 uur (!) uitgetrokken voor ondetricht in het verhoren van kindere::. . '!{evr. Baars heeft cleze lessen een aantal jaren verzorgd.

'È

feEeEf,o1i*d.e*

h:edaaFb12.

'e€ÈI!s--È-

!e-?jra-ra i:_u.rt ea

'h=?ctr

b.-Eelqr

ie

EFeÈ

.f*-

'.EbÈ

De taak van cle officigl*jeugdzaken - nu uiteraard bed.oel-ci in verband netzedenzaken waarin kinderen bet rokken zijn - j"s er 20!6 voor te Oragen da!'-.],de behandeling en het verhoor op een velantwoorde w-ijze plaatswinclt. ..1ïn feite bet eker:t tlit ttat cie offj.cier nogal eene zelf het kind verhoortof dat zij de p1-aatsel-ijke poLitieman resp. haar eigen assistente daari-nbegeleiclt. Er zijn bovenailen ríchtlijnen (overigens betrekking' hebbend .oop de algenene aanpak van jeugdzaken en wa.ar* oe tlan ook het horen !-ankinderen in zedenzaken behoort ) d.ie door de off Íc i err-;eqd"zaken in overljeg.'.en overeeÍrsteming rnet cte officier van justitie zijn genaalct - deze ni chï-,.-ur.lijnen verschillen dus per arronitj-s senent -. Het eerste punt uit de rj,chir .''lijnèn d.ie rnevr. Saars Ln 1967 had genaalct, w.as dat geen kind gehoordmocht l*ord.en als er niet eerst net de ouders rras overJ-egd. Een voorbeeLd.va! zorn richtlijn ie opgenonen in d.e skriptie van nevr. nierckx-van Laren( t74)*

T.b.v. dit versl-ag zal rl verder rrat nevr. Baars vertelde, eniszins sche- a**natigerend tot 6 ond.erwerpen worden teruggebracht:a. de gang van za,ken bÍj het verhoor van kinderenb. verscheidenheíd van omstandigheden bij zedenzaken net jonger dan 16-

jarigenc. het overleg rl-èn de officier-jeugdzaken roet de O.v.J. en het uiteen-

lopende sep6tbeleid.d. nening over d.e st rafbaarst elling varr seksuele kontalct en net jonger

dan 16-jarigene. kontalct en wan peclofielen net kínd.erenf. gèdeeltê uit de schrifteli.jke realct ie van d.e stafofficieren-jeugd-

zaken op d.e ín 1972 gest elde vragen door de Aclviesconnissi ê Zedelijk-heidswetgeving.

'""fa

;t.,t

.l

-142-

3d_a. [e! yelhgrgn_v3n_k]nle1e3

- de reakties rran de off ic i-eren- jeugdzaken op het eerste konsept hebbe:ertoe gè1eíd dat d1t gedêelte uitvoeriger is gewor{.en en op een aarÉatraspelcten gedetailleerder ingaat dan wat rnevr. Baars rnij vanuit haa,rpersoonli jke ervaring had verteLd; ruin of rneer treft men hier dus dergrootste gernene delerr van de neningen der officieren als gr'oep aarrechter toch zo dat het overeen kont net cte feÍte1íjke gang van zaken.

E1k verhoor is uíteraard" anders en elke officler doet het ook weer anders.0n te beginnen laat nen een kind - resp. de ouders - niet naar het bureaukonen, naar gaat nen als het naar enigszlns mogelljk is naar de nensenthuis. nat gebeurt dan afs er een a€,ngift e is gedaan. Mên gaat in burger.Thuis treft je neêstal de rnoeder aan en daar ga je dan eerst raee praten:vragen wat de moeder gehoortl heeft, wat het kind haar heeft ver+eld énvra8pn itie erop gericht zijn een indruk te krljgen over het kind zelf(geestelijke gesteldheid c.q. onvolwaardigheid etc.). Belangrijk is ookdan een indruk te kxijgen over hoê er biïmen dit gezin over seksualiteitgerlacht en g€praat wordt, welke woorclen daarvoor gebezigd word.en etc..Het kan hlerbij ook blijkeà in hoeverre de aanwezigheid van (een van)de ouders bij het verhoor rran het kintl gewenst of juist ongewenst is.3ij dit Laat ste speeJ-t ook een ro1 clat er zeker bij klêine kÍnderen eenttaalprobleemr kan rijzen, waarin dan cle noed.er het gesprek kan stroon-lijnen. l{atuu}lijk uoet alan wêl afgesproken rvorden dat ouders, tenzij

:henzelí iets gevraagd wordt, zelf geen artnoord geven.Waar het nirï of neer de gewoonte is on kinderèn toch alleen te horen,kunnen de outlêrs daar uiteraard toch bij zijn als zij de vens daar*toe te kermen geven, Ook is het nogelijk dat ouders of de ni-rderjarigezelf een verhoox afwijzen, al komt dat in de pralct i jk zefden voor.Het verhoor van kinderen is zeer specialistisch werk. Het kan erg moei-lijk zijn ora wat het kind. dan vertelt goed te takseren, precies te wetennat het kind betloelt.Falctoren als leeftijd, intelligentie, nilieu én vooral ook cle taa,1 enhet ta^albegrip spelèn da"a,rbi j eên g?ote ro1. Bovendien rnoet roen goed op-letten dat voorvallen en irrterpretaties uit elka.ar gehouden worden.Het geat er. on dat raen te weten kont rrat er in feite gebeuld is en welkerol het kind d"aarin heêft gespeeltt. In het bijzond.er gaat het er om ofer sprake is geweest varl tontuchtr. Daarbij moet het verhoor zo objêlstj,èfnogelijk pla-atsvinden. Dit kan eigenLijk aLleen als het tot een zekere ve>t rour+ensrelat ie net het kind. en de ouders kan komen. Het gehele verhoordoor is dat een belangrijk punt en da-arorn al bij het inleidend gesp"ekeen do el st e11irg.3ij het verhoor noeten suggest ieve vragen zoveel nogelijk voorkom:n lrorder.Want een kind zegt al gauw I jat on tenminste een 'arrtwoord te geven. Hetbeste is dlus on het aán het vertellen te krijgen. Ma:.r ook daárb j. j noet deverhorend.e anbt enaar op zj-jn qui vive zijn omdat een kind gemakkelijk kanconfabuleren. Het blijlct nogal eens dat rat het kind zi jn/ha.ar ouders verrteld heeft, nj- et net de werkelíjkheid overeen komt. Hier komt nog bij datde werkelijldreid zoals wlj die als volwassenen kennên, niet dezelfde isals die van kinderen: neer nog dan bij volr,assenen kumen voor kirderende betekenissen (wan waarnemingen, opgevan€en uitdrukkingen, gebrrilct ewoorden, opvatt ingen enz.) en waarnerningen elkaB,r sterk beïnvloeden. llenza1 dus altijd proberen on het verhaal rran het kind op zijn b et rouwba"ar.-heid te testen. Dat kan bijv. door het nayer4ellen van het verhaal, naarrnet een paar fouten, opzettelijle verz,nderingen die het kind. er d.an uj-t no et

- ha 1en.

-193-

Wat uog het bijzijn van de oud.ers betreft ! het kan gebeuren dat als zijrran teveel enoties bJ-ijk geven over het gebeurde, het ilan beter is deoutlers te vragen het vea-t rek te verl"atea; tiat geeft dan zelden proble-nen ondat ook zij graag zien dat tle raarheitl aan het licht kont. Ook ingeva,l tl,at het kind een relatie heeft gehad net een bekende of een fami-lielid, is hun a.êftÍezigheitt bij het verhoor bj-jna a]-t i jd. orgewenst.

Is er net het kird gesproken, dan wordt dit met de ouders d.oorgepraat.Het kan betekenen clat zij dan nog rneer te weten konen, naar het kan ookbetekenen clat hun nening over wat er is voorgewallen gekorrigeerd. noetworden. Zonoctig kan er nu e€n hulpverlening op gêng gebracht worden (dekont irnri'teit daarwan rordt later r,Íel nagega,an).

Sons is het notlig ortr - la overleg net cle ourlers - bij anderen oro nadereinlichtingen te vre,gen (bijv. een onderrrijzer, de huisarts, een rnaat schap-peJ.i jk werker). ls iret onderzoek uiteinctelijk afgesloten,' d.an reilct debenoeienis van de off icier- j eugdzal@n niet vercler.

De gzpep officieren heeft zeker niet de ind.ruk d.at zulke veShoren voor hetkintl erg oraargene,an zijn of t raumat iserend. zoud.en werken *). Eerder kont

il

hrrtrIE-!,G:Ir:rq:ia::

cl-

het t egenovergest eltle voor: da,t het verhoor een oplucht irrg betekent, voor- 'aI aLs het kinil nr: verteLlen kan rra* het zi jn/ha-ar oud.ers niet heefi dur-ven z€ggen. llat bijv. wél voorkont is dat outlere neisjes het omechtvaa.r'*'d.ig virden als tle politie - ondat er door de oud.ers een aan€'ift e ís gedaan - .zich gaat bezighoud.ea net een relatie die zi"jzelf als positief belevenofwaarzíjzeLfgoed'ilee1saandebetziin.zekunnenheti.uners(terecht).onjuist vinden cla,t hun vriend er rm het slachtoffer van noet lrorden. Vanzornrealctieuoldtuiteraa!dinhetproces-verbaa1aantekerringgenaalrt,zodat de O.v.J. er weet .van krijgt. Va-ak worden zulke gewall-en dan ookgeseponeerd.. ne politie weet trouwens bij ervaring hoe èen aangift e wan toutlers eigenlijk op een gescholcÈ eergevoel ka^n bemsten, terwijl dedochter d.e gewraa,tct e hanileling (het zedenniscirijf volgens rle vret ) gewildheeft. -, :. -

git_b. legsghgigelhgi g v"a3 gngt gn{ighgdgn_

Elke zaak is weer and"ers. nat blijlcb al uit de zeer uiteenlopende per-soonli,jke omst analighetlen d.ie naar boven kemen als ienand tot een zeden-delilct oet een kind gekonen is. De politie hijgt daar vaak heel wat overte horen. Opsporirgs.-anbt enaren behoren tegenover elke zaak gevoelsnatíg

"objelctief te staan; vandaar ook de specialisatie op gebleden zoals dezeden- en kinderafd.ellng naá,f dat naar kaa.Cevoel-ens heeft iedereen, voor recherchewerk is het belangrijk d.eze terFninst e ie ond.erkennen.De politie is overigens niet geschoold in het interpreteren resp. hetnaar wa.arde schatten van j-enands persoonlijke achtergtonden. Dit ist rouwens niet haar taak. Wel on door de verhoorde naar volen "gebracht eomstandigheden i-n hun samenharg roet het sirafbare feit te vermelden.

*/ fk b"r, nevr. Baars hler verget en te vragen of zij in di-t opzicht eenandere errraring heeft met jonge kinderen (zeg jonger dan 12 jaar)die duidelijk binnen een wiendschapsrelat ie tot een oudere (zeg een2o-jarise) tot iets kwarnen r.et ro:rtucht r heet.

e'

t|s:

at,

.t,

*:

-L94-

Zo orrt staan clan bepaalde kat egorieën van voorbeelden, zoals op hêt onder-havige gebieil:- een verkering van een 18-ja"ige jongen rnet een neisje van 15, waarbíj

dan iets voorvalt wat de ouders niet zÍrrt en clie dan aalgift e doen- een meisje van 14 is verliefcl op een 35-jarige buurman; ze vrijen een

tíjdlang totd,at ienand daa,racht er kont en het aangeeft- een nan die zich een keer rvergaloppeert I , bijv. oDtlat zijn vrouw zr.ÍarF

ger is waardoor cle geneenschap al enige tijtl niet nee! nogelijk is enhij er nu toe korot een jong meisje te betasten

- gewalLen wan incest .Wat soms - néér ttan het st rafbale feit zelf - ale opsporingsanbtenaar netzorg vervr:It is de sfeer uaarin het flelÍld zich afspeelt of heeft afge-speeld. en hoe nen rm het nadelig effelrt d.aa,rvan kan nininaliseren. Voor-beelden: een kind heeft oncler clruk van dreigemeÍt en rooeten beloven nietsrran het gebeurd.e te vertellen; oud.ers treldcen zich het gebeurd.e veel mee:aa,n dan hun kind en zijn niet bij roacht e het op te rang€n; het aan het d4-licht kooen vêu ee[ bepaa,lde relatie, uaa.rbi j hèt polit ie..onde"zoek nietsoplost atoch sLechts st igaatiseert.tíat betreft cle gevoelens van d€ opsporenile a,nbt enaan werd nog opgemerlcttlat deze a.h.w. twee onderscheiclen soorten gevoelens heeft:a. ernotionele nêar aanleid.ing van het laakbare van het st rafbare feit., . zelfb. bezorgdheid over het effelct van e.e.a. op het slachtoffer (realctie

van de ongeving; de indruk tlie het ond.erzoek zal achterlaten m.n.t.a.v. de verdere relatie tot de rlader aLs d.eze een bekenile, buurnanof fanilielid is).

gd_.: ge! gvgrleg yag !e_o$1c1e:'-jeugd.zaken_net_de officier_van_jgst it ieen_het _uitee3lopende_sep6tbeleid.

De politie is verplicht oo bepa.alde feiten ter kermis vên het OpenbaarMinisterie te brengen, bijv. alle aangift en die verband houd.en net mis-clrijven genoernd in het W.v.S.. Stel" er is een aa,rgift e gedaan, resp. eris een st rafbaar fei.t a"an de politie bekend geworden. Er volgt ilan eenonderzoek. Tn het gerral van een seksueel kontalct roet een kinit bestaat da:uit eerst het getui.geverhoor (dus het verhoor rran het kird of cte kinde-ren), daarna uit het verhoor va,n d.e verdacht e. Is dj.t ontlerzoek rord oftloert zich claarbi j bepaaltle rnoeilijkheclen voo?, dan kan tle opsporerdeanbt enaar rnet de O.v.J. gaan overleggen. Aangenonen clat <Ie zaak voor depolitie rontl is (n.a.w. het geval is d.e poliiie volcloerde ituiclelijk ge-worden, ook al. heeft de verdecht e niet bekend.), dan kurmen zich vanaf da;monent uit eenl.opende vervo J-gs ituat ies voord-oen.Er zijn officieren van justitie d.iê êrop staan dat er êltijcl een proces-verbaal uortlt genaakt en d.at e1k verb àal aan hem wordt toegezord.en. Eenand.ere mogelijlàeiil is d.at de O.v.J. al bij voorbaat heeft afgesproken(bijv. net de zedenpolitie vaJr e€n grot e geneert e of net het ttistr tctwan rle rijkspoJ-itie) dat de pol.itie zè1f kan bezien welke gevêLlen zi.i sel :welke zij ldet te! kennisnane van hen zal brèn€€n.Deze regelíng noend.e rnevr. Ba.ars de rgerrt lenears agreenertr, di.e n.n.bij jeugd- en zed.enzaken wan grote betekenis kan zijn onilat de politiedan in st aat iE een zaá,k in zoverre te schikken clat bijv. word.t vol--staan met het inschakelen van een hulpverl enirgs instant ie zoals dehuisar4s, een S.P.D. enz..Dihdjls kornt het voor dat er tijttens het overleg va,n de politie met deO.v.iI. aan de hand van de intussen veikregen gegevena, bepaald wordÈwaÈ er verder gebêuren gaaÈ. HeÈ kan dan zijn dat het daarbij blifÈ en

-195-

clat er rlan geen p.v. wordt opgerua^alct. Het kan ook zi- jn tiat cle O.v.J. oneen p.v. vraagl , naa! alaarna toch afziet van vervolgj-ng. Hij kan uiter-aa,ril ook besluiten tot vervolgirgHet r sep6tbeleitlt is in elk gewal iets wat tot de bevoegtlhetlen van d.eO.v.J. behoort. Er zijns clienaangaa.n<ie dus neetdere mogeli jldred.enr diee1k van neerdere fal<to"en afhanrgen (zoals lran de aar{ vaÍr het st rafbarefei-t, omstandigheden wan de verdacht ê resp. van de reLatie tlie tle ver'*tlacht e t.o.v. het I slachtofferr heefi,. enz).

ad. d. l.4ê!ïing_oye1 {e_slq{a3rgte11ing_wa.n_seksugrg !ogt3$,eg ge! jolggr_

Èan 16:jsriggn_eg de_ggvolgen da.anran._

In het algeneen was nev!. Saars \ran neaing dat een groot aaÍÍtal zedenzakennauwelÍjks neer de naa.n t zed.endel-ilct t verdraagt. nat woold'suggereer4 eenzrraart e die er neestal niêt Ís. Sovend ien is er d.e laatste 10 jaar zowelbij het publiek a1s bij de politie een andere waa,rdering ortstaan overrêt gelloonli jk tontucht I heet. Zo worilen er tegenhroordig nirder aanklacht enwegene schernis tler openbare eerbaarheid ingeclientl. À1s nensen zo ienand.zien, raken ze er t egenrooritíg nirdel vên s+rêek cloor. Vroeger werd datgauw gekoppeld. aan de idee tiat de uan erop uít v'ras kwaad te doen. .j-

Wat betreft d.e zeilenwet gevi::g (ook n.b.t. kontalcten met kinleren) tretleri Iile officieren-jeugdzaken gezanenlijk hun neaing aa,n cle AdviescomiseieZedeli jlàeirtswet geving g€geven. I{ierond.er sub f. woratt claarvan d.ekerrgetlacht e ïeêrgegêveD.ïn tle reflelsties op het eerste konsegt van ctit verslag tekendqr de of,ficierpnjeugdzaken va"n tle legio lloortl rlog het volgende aanirtKan vau kinilerea ontler d.e 12 ja€.t, gToflreg tle lagere school leeftijd,

"èr-rracht worden dat ze bir:rren eea bepaalde relatie een keuzemogel ij kJreid heb-ben, dat ze ièts durven te weigeren? Dit laatste kan nisschíen wel gesteldlrorden \Èn de gzn ep 12 tot 'í6-jarigen.Misbnrik naken van deze onzel.fstandigheitl of zo nen wil onvoh,assenlxêid,rloet tra.ar ile meni-ng wan de regi.o st €,fbaar bLijven resp. op klachte ver*volgd krennen worden, zoal-s ook boven de 16 jaa,t een handelen gericht te-'g€n tle persoonlijke vri,jheid st raf'ba-ar is. Een kind. dat zich biru:en een .relatie laat meeslepen,/Ieiclen d.oor d.e volwassene tot dingen l,a:,r tegenhet geen neen kan zeggen uit een onbewuste an€Êt de relatie te verbreken,kan niet geacht worden in voLl.e vrijheid te handelen of te kiezen. Rrzijn wel st èrnnen opgegaan voor een algeneen artikel betreffende hande-liDg€n tegen de persoonl-ijke wrljbeiil. Stel ctat men echter een attikelvan deze st reld<ing ín de wet zou opnenen, is het gewaar dan niet grootal,at hêt bij bewl jsmoeili jkheden zal leid.en tot oraanvaardbare uitspraken? .

Al-s een onderzoek begirt kan d.e politie uiteraard niet voorzien tot welkegevolgen het voor de betrokkenen.en hun eveÍrtuele gezin leidt. Men kanechter gerï.st stell-ên dêt bij een zedenzaak de a.andacbt van dê politieni et al1eeu naar het I slachtofferr of slachtoffers, naa,r evenzeer naar deverd.acht e en diels gezi-n gaat. Het is irmers bekend dat zeclendelinkwerrt enal-s regel roet gz'ot e prrobleneu kanpen. fiiet a]-leen pelsoonli jk, maa! ookin de verhouding tot zijn everrtuele echtgenote en kincleren.Vanda,ar dat cle politie ia deze gpvallen nogal eens een hulpverlening opgang brer€t. Aangezien c1e mensen daar zeLf neestal niet eerd.er toe geko-nen zijn, wordt er zod.oenrle juist d.ankzi j het polit ie.-optlealen een rèedslarg besta"ancle spantlingssituat ie doorbroken. Een en ard.er neerot uit eraardniet weg dat een politieverhoor erg haril kan aankonen en tot eên krisis-si.tuat ie leitlen kan.

I

E:ÊF

e-. &rp

:-Í:

!É-:

{F

t.'t

I

l

.i

I

ril ,

I

I

I

It.I

-196-

Zo kwan ik bij nêvr. Saars op de vraa,g of het in beginsel niet juisterzou zi.jn als zetlenzaken geheel buiten het st rafrecht sapparaat en cle poli-tie tot oplossing gebracht zouden worden. lit is imers d.oor onze werk-groep beplêit in haar brief aanr tle Ad.vi esconnissie Zedeli jkheidswetgeving.Vam mevr. Baars en uit de realst j-es wan haar kollegars heb i-k begrepen datzij orne rneni.ng ni et delen. Zij zijD dus niet vên neaing clat de problenenrond seksueLe konta,lct en van een oud.ere met êên jotgere rtan 16 jaa,r - nr:vooropstellend dat d,aarbi j geen sprake is va:a pijn of 1-etsel, noch datdaarbij enige dwang zou bestaan - op voliloende wijze lornnen word.en opge-lost via insteJ-lingen of fudrtionarissen bimen de gezon'dheicls zorgsektol.In het bi jzoniler hebben zi.j dra1511 op het volgentle gelrezên:- Velen clie tot de bedoelde kont alct en kornen, zijn, onalanks de noeilljk-

heden waarin zê vaak verkerea, onvoldoerde genot iveeral on zelf hulpte zoekenl rlankzi j tle st rafbaarst elling karr nen mr clwingenil inerij -pen zo verantleringen teweeg btengen

-let kont nogal eens voor dat het polit ie-iÍlgri jpen een oplucht ing bete-kert

- Ook bij clelilcten clie geen klachtflelili:t zijn rlordt we1 Det de oudets ge-sproken ovsr de konsekwerties va,Ír een polit i e-ond.erzoek en een p.v.aLs ware het een klachtdelilct. 3ijv. ontuchtige ha^nileli-ngen net eenrneisje wan onder de 12 jaar door een jongen lran rnind.er dan 18 ja.ar.Of in geval van wat verêenzaá&ile oudjes die niet te vergaandê outuch-

. tige hand.elingen plegen en geen werkelijke schade be rokkenen. Voor de. pralctijk wan de opsporirg naalct het overigens geen verschil of eend.elilct weI of niet een klachtdelilct is.

- Zouden d.e bedoei-cle kont alct en een klacht de l ili:t worden, dan r,prtlt da.a,rrneetle beoorcleling van d.e strafwaantligheid van een feit a.h.w. geheel inhantien van fbelanghebbendenr gelegdg nen kan zich voorstel_len dat danoneigenLijke argument en kunnen bi jdragen tot wel of niet vervolgen

- Het komt ook thanÊ voor dat het optretlen va,n de poli.tie zÍch - a1s allefeiten bekend en overzichtelijk zijn- beperlct tot hei op garg brengenvan de hulpverlening en het st re,frecht el ijk in€?ijpen achterwege btijft,bijv. bij een geestelijk onvolwaardige verdachte, oude verdacht en, vêr-dachten voor wie bi jzondere orastandigheden een roL spelen.

ga_e. !o$ gtleg ya3 geloli el€n_met _ki nderen. _Al in het gesprek raet lvlr. Hustinx was ne opgevallen dat hij nau1.ye1i.j ksiets over pedoflelen zeggen kon. Het zelfd.e bleek rm bij mevr. tsaars.Bij haàr verhoren van kinileren alie door een oudere seksueel benaderd wa-ren, heeft ze zich eigenlijk nooit afgevráa€d of zo i ernand pedofiel r.ras.Dnerzijds kan dat salenhangen net het feit d"at de aandacht rrên d.e politiebij deze verhoren voo"al gericht is op wat er in feite is geber.:rd enpas ín tweed.e instantie w:at d-aar dan cie redenen voor $laren. Sovendien, zowas de ind.mk van nevr. Bar,rs, waren de meeste verdacht en gehuwrt.Bij de reflelcties ran haan kollegars wordt echter bij herhaling gezegddat het zich verdi.epen j-n de persoon van de verd.achte van groot belangis. Iruners dan alleen ka.yr men de nood.zaak van en behoefte a.aIr hulp pei-1en en kan nen iets begrijpen van de acht ergronden die lelctden tot hetclelilcf. Als men bovendien niet al1een weten r,ril wát er gebeurde rnaarvooral- ook hoe het gebeurde (dit laatste is voot.al van belang in verbandmet ile oprrang ran hêt slachtoffer ondat de ornstancliglretlen rraanonder end.e gfeelwaarin het seksuele kort alct heeft plaatsgevonden néér bepalendkunnen zijn voor nogelijke psychísche en fysieke schade dan de onzedelj-jkehandelingen op zich) dan kan men niet buiten de persoonlijke onst analig-hed.en van de vertlacht e roeer heen.

:

.ó

*'

. it.

.F'' l'

irtGlc*r=i-

_ 1S7 _

Na-anrate er over het verschijnsel pedofilie Beer bekend gaat worden, zalnen zich vaker gaa,n afvragen of een bepaakle verilacht e geen ped.ofiel i-s.Het spreelct vanzelf tlat vaar alit zo blijkt te zijn, het niet cl,at j-s e,atd.e doorslag geeft bij het verdere verloopg d.oorslaggevend zullen altijilweer zijn de ernst van het feit, cle onstandigheden, d.e sfeer waarÍn hetgepleegd is, dè berêidheid tot hulp aanvaarrten van de d.ad er enz.Ook weril opgenerlct tlat raakzaanheid gebod.en zal ziin on het predikaatpedofiel ondeskund.i.g en ongenuanceerd. toe te passen op ontuchtplegersnet kinderen. En passant werd eraa,n herinaerd dat - zij het naar d.e er-varing van de officieren j.n zeer gelinge nate - pedofilie zich ook ma-nifesteert bij vrouwen.

En tenslotte weral er nog op gewezen tlat door de huidige publiciteits-nedia êan het onderwerp rontucht plegen net kinclerenr op een alusd.anlgewijze de aandacht wortlt gevestigd d.at de grote nassa dêaidoo? angstig

F11:

--ËÉb

:;i-.l'

lc

woraltzicht

"De grondslag voor de strafbaêrst el I inggen in de sfeer van d.e bescherniÍ€ vanvoor ieder individu, met an<lere wooralen

enin

in verrarrj-ng ra.alc!, hetgeen niet bi. jdraa€t tot een juist in-het begrip petlofilie.

acl f. Gedeelte_u!t_dg schrÍftelijke Ie+lig van de_gezq,menl i jke officieren-'.c' jegsgzaken-op tle-ensuête-(1f12) uao g"-ng"l";";'gt="*J*ttatE";tg"f

wetgeving._Het antwoord. op de €erste vraa€tle grondslag c.g. de grondslagenzetlendel i lct en? ) luidt s

(wat behoort c.q. behoren nêar uw oordeel j-te zijn van de st raíbaarst ell ing van de rn

*rran de zedenclelilcten alient te tig- fde persoonlijke vrijheid vàrr ên . r,..i.n de bescherning tegen de aên-

taeting van ieders persoonl.ijke vríjheid.ne algenene preventie ten aanzien van iedere staatsburger d.ient - in hetkader van de rrechten van de roeng i - gewaarborgd te worden. Een waarborgtlie in dit verbancl noet geld"en voor het ongewild of ongewenst benaderdword.èn voor nelke seksuele kontalct en dan ook, ongeacht leêftÍjd en sekse.De zedend.eLilcten zoud.en on deze reden dan ook anbt shalve vervoJ-gd (noe-ten) kunnen word.en.De t end.ens in de huidige zedeL} jkheid.svretgeving is - gezien bj.nnen hetkader van het naatschappelÍjk beeld en de zich d.aarin steeds vooriloendeontwi-kkel ingen, die ninner voorui.t te voorzien en/of te overzien zijn -zodanig star, dat in bepaalde onstandigheclen het slachtoffer nauweli. jks,niet of te wei-nig beschermd wordt'r.

verslag wil ik tenslotte afrond.en door d.e zes \ragen over tê nernen di.eofficieren uit de regio lIoo]d bij ]mn kanttekeningen toevoegden:ItÍoeten wij alle dad.ers van zederunisd.ri jven net kinderen a1s ped.ofielenbeschouwen? Waar ligt rle grene bij kind.eren? 12 - 13 jaar?Het is noeilijk in het pol-ltiererk te beoord.elen welke kont alct en peilo-fiel zijn en welke niet. Kunnen onder lan8durige rel.aties neer peilofie-le kontahen gevonden r,rorden? Is de noei.lijkheid v-an het trekken vangrenzen misschien gelegen in het feit tlat er in het geheel geen g?enzente trekken zi.jn, na-ar veefeer elkaar d.eels overlappencle terreinen vaJrpedofiel, honofiel, het erofi-el?

3. Acht !r. Sengers het van belang voor het politiewêrk verschil te nakentussen ped.ofiele en tandere daalers van zetlennigd.ri jvenr ? Zo ja, hoe kan

dat behalve lrellicht iD een erkel evident geval beoordel-en? SteInen zeker neet net een uitgesproken pedofiel te d.oen te hebben, zouzijn handelen niniler st rafwaard.ig noeten roaken?

a

DitaIe

2.

mendatdat

-198-

4. Wanrleê! nen aanneemt ilat niet aLle daders pealofiel zijn en pedofielenniet st rafwaarilig zijn, hoe noet nen dan hantlelen net twijfeLgevallen?Zal ieclereen dan ni-et tracht en te bewijzen peclofiel te zijn?

5. De Índmk bestaat dat er kinileren zijn die neer I pedofielgevoelig t zijnelan anileren. tíat is hierover de nenirg rran Dr. S€ngelg? Zo atit zo is,hoe is deze t overgevoeL igheitlr te verklaren? Iloe hierraee te haïrdelen?

6. Is pedofiele geaarciheid gelijkelijk over beide seksen verdeelrt? Indiendi.t het geval zou zijn, hoe kosrt het dan dat de pedofiele na.rt hêt meêstin de belargstelling Bteat? Is er een groep pedofiele vrounen die nietals zotlanig herkencl worilt ?Zo er geen gelijke verdeling over d.e seksen bèstaat, zijn da.ar verkla-ringen voor? Heeft het feit tlat wat in het algeneen als rrornale moeiler-lijke gevoelsuitingen t egenover kinderen gezien wordt, van nalrnen nietgeaksepteeril is, hierop erdge invloed?

Ter sprake gekoaren stukke!:- Sk"iptie rEet horen rran kirderen als Blachtoffers c.q. getuigen in zetlen-' zakent iloor nevr. Th.A.U. Dj.erckx-van Lanen. fioogveklingt ituut Nijnegen,

1974.- Inst ell ingsbeschikl<ir€ betreffenale ile Conroissie Kinclerst rafzaken (vz.

Delescen), zie Nederlandee St aat scouranl 14 reafi, 1975. Bíi tle stukkentlie ile lerleu zijn toegestuurd bevindt zich ook een overzicht van de ver-schiLlende konnissies d.ie bezig zíjn net d.eelaspekten van het vervol-gingsbeleid.

-199-

3. Seepreking net off lci.eren- jeucdzaken vèn het korls rijkeooLitie.op 11 sept enber 1975 (Aroersfoor*. 14;00 - 16.OOru.)

W,Sengersïat betreft ile st rafbaanst e). L ing van eeksuel.e kontelcÈ en net jonger dan16 resp. '12- jarigen (ar1',. 244t 245t 247 en 248 H.v.S.) noeratten de of-ficieren alB overneg:iÍrgen on ilie te handla,ven:- vooral bij jorge kintle!èn (l.t.l. jonger tlan 12 jaar) is er altijd.

het overwicht van de outlere, waardoor de I vri.iwilligheicl I wan hetkind niet vergeleken kan uorden net die waêrvan we sprêken al-g hetoutlere kincleren, jonge yobaasenen etc. betreft.

- cle et rafbaarst ell ing is nog konfore wat de neegte nensen vj-nden vaneen seksueel kontalct tusoen oer joDgele ( dên 16 5aar) en een oudere,voorel alg het leeft l jtlsv€rschil nat groter is.

- ale incestgevallen.- pol it ie-irgri jpên iB nogal eens het begin van êen hulpverlening taar

tle betrokkenen reetls lang a.an *oe waren zontler ilat ze er uit eigenbeweging toe r*aren overgegaaJc.

Anilerzijcls is ook gebleken alat velen - even aannenencle dat d.ie wets-art ikelen zoud.en worden geschrapt - tóch naar ile politiê zullen gaanalB zij orgeruBt raken. Ook nu komt dat inners voor bij voorwalleh .die niet etlafbaar zijn (de meeate nensen weten inners nj.et uat errweL en niet strafbaar iÊ op alit gebiert). De politie kan dus ook clangoede iliensten berijzen (bi;v. door aanr te horen, de zorg eens door têpraten, verwi j zingsadressen te geven, vgor te lichten.enz.).Het ie e€rr vrijwel algenene ervariDg dat nens en clie zich on d.it soortzaken tot de politie weniten (n.n. a1s het on in wezen toch onbed.uid.en-de diagen gaat), in het algeneen nogal- of zeer duialelijk afwerend.stêan t.o.v. de seksueLiteit.Deze mengen kururen ook feLle realcties tonen (lijv. op ekshíb it i.onist en) .nit kornt nog veel voor, ook blj w-iè je het nisschi.en niet nèêr zo ver- ,

noeden zou (zoals bij akarlenisch gevornden of bij streng religieuzen).Zolíe1 de enotioÍa1itei.t als het tekolt a.an kennis en inzicht spelenhier bij veel mensen een grot e rol.Voorzover de offieieren wet en behoren zij die tegenwoordig nog een ge-vangeni- s st raf k"ijgen resp. die in voorarrest konen vanr'iÍege kontaktennet een kind of kinilelen, tot de ernstiger gevallen.Dat ernst ige bestaat vooral uit inceet of uit het on€ewone van de aardder handelÍngen en/of bijkonende hantleli::gen. Deze gewal-len leiden tta.n 'ook wel altijd tot een psychiatrische ekspertise.lÍat betreft de indmkken van d.e officieten over tle hulpverLening doorinstellingen of personen van de (geestelijke) gezondheid s zorg: -- bij veel nensen i6 er nog steecls een opnallende ctrenpelvrees (het

kont bijv. va"ak voor ilat uensen aan de politie vra€en hun probleernbij ite huisarts in te leiclen ondat ze het zelf niet durven);

- de G.G.Z. heeft nogal eens gau$r d.e nei.ging iernancl weer los te latenale het aLlemaal nog niet zo duidelijk is, te$rijl tle politie niet-temin verontrustende verschijnselen heeft kunnen waarnemen iof als de betrokkenen naar hun nening onvold.oende genot iveercl zijn;

- er zijn te,vaak wachtlljstenl daa,rrloor is tle berei.dheid hulp te aan-vaartlen vaak weer tot bijna niets gezakt als tle oproep rran de G.G.Z.-instelling na enige weken of zeLfs naanden kornt;

2.

3.

'1.

5.

À

-200-

- psychiaters (n.n. de vrl j-gevest igd.en en op de poliklinieken) werkeni.h.a. teveel of te uitsluitend. uret rneclicijnen;

- cle G.G.Z. schijnt rle moetl snèl op te geven of er niet echt aan te be-ginnen a1s tevoren het sukses niet verzekerd. isg

- de konta.lct en tussen de G.G. Z.-inst ell ingen en de politie zouden op deneeste pla"atsen veel beter moeten zí jn; G.G.Z. ziet de officièren tevaák louter als tie poli.tie die je er buit en noet houilen (ook a1s ttepo3.iti-e tle verwij zer naan hen r*as).

De officieren bLeken wan nening dat vooral de a.nbulant e geestelijke ge-zondheid.szorg versterkt noet uortlen: er is ilaar een tekort aan kraohten.

6. De groep zal er zich nog over berad.en of het.zin heeft rtít versla6(over het verhoor van kinderen in zetlenzaken) tot een t ijttschrj.ft;ri ikelou te werken en het ter pubJ-lkatie aaa te bieden (Politieuad? Maandblad I

Geeotêlijke Volksgezond heid? ) .

ï. Het is een vraag of er juist in die narge tuseen nat tie officieren inhurlr nerk t egenkonen en rat ze nenen te noeten doorgeven, niet nog veeLnéár kan worden geilaa,n in samenwerking net de O.G.Z. en and.ere instel-

. lingen.8. De officieren jeugd zaken vertlecligden tle strafbaarsteUing ook op de prak-

tiËche ovêrwêgin€ dat de oplossing van otÍlouilbare en onduldbare situatÍeslveel noeili.jker zou word en als alie st rafba,arst el ling niet neer zou be- Istaa,n. Hen later via tnevr. Saars gevlaa€d om hoeveel van d.ergelijke ge-

. vallen het bij hen gezanenlijk in cle afgelopen .12 naanden gegaan r,)as,' .schreef nevx. Saars daarsve::: -zie volgende bJ.adzijde-9. Wat betrefb d.e zes tloor tte offieieren uit de regio Noortt Sestelde vragen

(zie blz.19?/198)heb ik a1s rnijn nening €Íe€ieven dat de grens van de kinderf. leeftij<t evenzee? d.oor psychologische en socioloplische als doór ^biologiscí

fektorên norttt bepaaltt án det dáarom ]eeftij dsvenneldingen -zoafs in dezedelijkheidewetgeving- willekeurig zijn. I'lelk percentage van de veroor-ileeltlen a'egens zederuri srtri jven rnet kintleren, pedofiel is, is niet exaktbekend. 0ngetvijfeld zullen ite langiturige rel-aties net kinderen vaak van da)aarit zijn die onze verkgloep rpedofiel I Senoemd heeft. De derde vraagover het ontlerscheiden tuseen peilofiele en I andete dad.ers van zedenrnis-ilrijvent leek nij alLeên van enige relevantie als tte politie zich uit-sluitend tloor het belang van het kinit kon laten Leitten. De nate vanstrafvaartligheid -nu uitgaantle va.n d.e tegenvoordige situatie dat seksuelekontakten net kinderen strafbaar zijn- nag niet afhangen van de vre8.gof de rdacler I wel of niet petlofiel is, rnaar zou noeten afhangen van tlevrèag \ret tle geyraakte hendeling( en ) voor het betrokken kind betekende(n).Hiermee is ook de vierde vraêg beantnoortl. De vijfile lrreag \tas hetuitgangspunt van het onderzoek van Lindy Br:rton (zie nader bl-z. 101 ).Op tte laatste vraag over de gelijke vetdeling over d.e beide seksen kanhet onderzoek van Kinsey nisschien een antwoord 8even. Iíat betreft hetraeer in het oog springen van de mannen zou ttie suggestie ovel de tnortnale

noederlijke gevoelsuitingen r van vrounen tegenover kinderen, best eenrol kunnen spelen,

KORPS RIJKPOLITIEALGEMEEN INSPECTEUR

- 201 -

AAN: !1. ll.J. SengersInstituut voor prevêntieve ênsooj.ale psychiatrle,Brasmrs Univelsiteitte Rott e"d,am.

Lrw kenmerk Uw brlgf van

2-10-1975One kenmerk

3?933

biilágen:onderwerp:

nate raarin oÍnd.at uiteraard in elke zaak de?enate waania, med.e d.e nood.zaak om te kunnen -9p.-

Ér ie op deze zalcentê bepalen íanneet

Een getal van d.eze(door tle oombinatieren onjulgt voor.

geêtl obJectieve formule van toepassing waarÍnee e:cact valteen bepaalde nate van ernst is overschred.en.

rgevallenrr te noenen zond.er d.it getal te verantwoordenvan oomplexl.teit en beroepsgeheím) koÍnt de betrokl<en offiiie-

DE ALGts.{lB{ INSPECTEIJR VAN EEtr KORPSnamens tleze,

/' ,' '''4 o "' l( -

Typ.JT

V"',:,:"",i;i:;,, I Z APR.lgz6ts|.070,694021

Verhoor van kiaderen in zetlenzalen(ïerkgroep petloftlie) .

aar aáal-eiding vaa Uw brief van 2 olítoler 1!'fJ werrt U reetle telefonisch medêí'ir'getteeld ilat, na overleg n€t ale Êtafofficieren jeugdzalen, is gebfeken tlat Ur ,v?aag - ia hoeveel en in welke ernstige gevallen opsporing door d.e politiei alaenige weg zou zlJn on tot een oplossing te konen - niet beantwoofal ka{r.worêen.:

De ernst varr een [geva]rr kan door een grote verscheidenhei-tl varr aspecten ol. É9ncornbinatle d.aa$ran ïíord en bepaalal; zoals d.aar o.a. zijn:- rle mate waarin de daad algemene onrust heeft veroorzaai<t I

- de nate waa.rin slaohtoffe! en verzorgets zich in hrm integriteit voelen ààn-getast;

- èe mate waarin d.e dader gestoord is in zijn vernogen tot het aangaan va:i.relaties.

Steecls worèt geaproken over rrde

aspecten een rol spelen iloch tlesporen bepaalt .

M.P. Baars

rF

',

/,1''" \)-.,

*'': ,

f"

"*

l.Èrr .la

/

\

-202-

BIJIÁGE XI

OYERLtr }íET PSYCHIATMSCH ANVISE{JR iltrNISTERÏE VAN JUSTITIE

Met A. Hustiu, poychiatrisch adviseu" wan d.e rninister van justiti.e voor deter beschikking rran de regering gestelclen, heeft over),eg plaatsgevonden naaraanleicling rran ile vo1-genile 4 vra€en die onzè groep hen had gesteltl:1. Zi in er thans ter beschi.kkj.ng van de regering gesteklen, bij eÍie díe naát-

BTJ!À(

ETN OI

Medioonderzoekpsyct( lnstdooronèet

I StelItin,I rrrr,

F\:

Ë. Dettr:Írel

regel is genonen uitsluitend wegens - eventueel herhaalde - overt retU.ng vald.e artt. 244, 245, 247 en/of 248? Resp. één van deze artikelen ui.t hei H.v,

2. Zo ja,, hoeveel nensen zijn er ilat thans orgeveer?3. Zí jn er bij deze.mensen nog andere overwegj.ngen geweest dan het feit d.at

zíj aa.n (een van) deze wetsattikelen schuldig bevonden zijn, die geleidhebben tot het nenen van de maatregel t.b.r.?

4. Wotdt thans nog een kastratie a1s een dêr mogeLijke en vrijwillig te onder-gane behandelingËvornen beschouwd? Zo ja, gebêurt clat dan nog vrel eens?

Ilet arrtwoord. op rte bei.de eerste rrre,gen staat vêrneld in bijla€e II op b12.1?2.Wat cle tlerde waag betreft: ileze verei.st een orderzoek van cle betreffende dos-Êiers.. Dê voorzitter wan tle werllgroep heeft irrnj.cklels toest enni-ng van het M1-nisterie on die clossiers cla-arop te ond.erzoeken. Eet Ligt in de bedoeling onove! alie tijtlrovende atulyse t.z.t. verslag uit te brengen in het Tijdschrift

. voor. Crininologie.De'.vierde wraag nerd door Dr. Ilust inr ortkennentl beantwoord: in de vier jaar

. d'àt hij psychiatrisch aatviseur r^,as zijn er zelfs geen kastrat ies Deer i.n over-i'w.eging g€nonènt we1 word en op verzoèk van patiënten zelf sons libidorernnend.e

redi-kanent en verstrekt zoLang zíj daaraan behoefte hebben en inclien er geenne'it'ts_ghe kontra-inclikat ies voor best aá,n.

Stelt u zich voor ilat u te veten komt da.t een bekend.e van u g"a.s.g metkinderen stoeit en êr kennelijk pLezier in heeft hen seksueel aan te

1. Zou u da,n nog we1 enig kontakt met hem vil-len hebben?2. Zou u toestaan dat zo ienancl geregeld a1s vrientt bij

u op bezoek kont ?

3. Zou u e" bezrraar tegen naken als u met h€m zou moetensanenwerkên, bijv. als kollega op het werk?

l+. Zou u zo íernantl a1s naa8te buur-nan will-en hebben?5. Zou u net hen over eigen zorgen en problenen a'il1en

prsten?6. Stel dat u kintleren hebt, zou u alan toestaan dat zo

i.enand. zorgdraagt voór uw kinderen, bijv. als onder-wij zer?

7. Zou u tóestaan d.at zo ieÍrand op uw eigen kinderenpast, bijv. als babysitter?

8. Zou u toestaan dat zo ienanii net ulr d.ochter -of netienand anriers d.ie u nastaat- trouvt ?

_203_

BIJLAGE XÏIEXN ONDERZOEK NAAN OPVATTINGEN OVER SEKSUEEL KONTAIfI MET KÏNDEFEN

Wij nantt Sengers

Vedio 1976 verd. een representatieve steekproef onder de Neaierlandse bevolkingond.erzocht op haar opvattingen over seksueel kontakt met kinderen. Dít ontler-zoek geschi.ed.de in opdracht van het ïnstituut voor preventieve en socialepsychiatrie van de Erafltus universiteit Rotterdan door het Sureau Veltlkanp(Arnsterdan), De beschikbaar 6lekornen cijfers zuLlen nader geanalyseerd vortlendoor d.t6. G. [ijhofi t.z.t. zal- da.arover een publikatie volgen. Het bedoeldeonderzoek en de eerate resultaten daarvan in schena lreergegeven:

psychia-volgt d8.tstaat:

l

.È I

i'

YCC: Ld€= qr

d:c rr;r€c:4,.it rre:i a+aê:el

:eeec?

:i--rê-

.Èg *behll

r .:*rPl.ren{.,êtc!

a'l

I

Dezelftle vragen, tlraar da,n betrekking hebbenat op ienand die in eentrische inrichting opgenomen gelreêst is, geven antwoortlen waaruitmen tegenove? seksueel kontakt net kind.eren duidelijt aÍ\rij zend er

Il1

I

lI

l

/

Stel dat een bekentle van u, b v. een vroegere koLlega of iemand uit deis geweest in een psychiatrische inri.chtingbuurt, een jaar lang op[lenomen

en nu lreer thuis komt:

7B/, 10% 11%

13/" 8% 79,479fr 10% 10/,

35/" i3% i1/,

51% 19/, 29/,

33í 19/, \7%

1, zou u dan nog wel enig kontakt met hem villen hebben?2. Zou u toestaan dat zo ienand. geregeld els vriend bij

u op bezoek kont ?

3. Zou u er bezïear tegên tnaken als u met hem zóu moetenssmennetken, bijv. al-s kollega op het verk?

l+. Zou u zo iemantt als neaste buurman ïilfen hebben?5, zou u net hem over eigen zorgen en problernen viIlen

ptaten?6. Stel dat u kinaleren hebt, zou u èen toestaan tlat zó

iernanrl zorgdrs.s.gt voor uv kinderen, bijv. als onder-vijzer?

J. Zou u toestaan tlat zo ienand. op uw eigen kinderenpast, bijv. afs babysi.tter?

8. Zou u toestaa,n ilat zo iernand net uw dochter -of tnet

-20\-

BIJLAGE XIII

WTTGEVING IN HEII BUITE LAND

I'rits Bernard

Bij het lezen van ontlerstaand overzicht van vetgevingen in het buitenlanddient nen zich bern:st te ziin van het feit, dat nen uit de rretgeving nietzond.er Íreer het recht van een geneenschep kan kennen. De praktische toe-passing kan sterk afvijken van hetgeen in de wetstekst staat.Ik wil er nog op vijzen, dat oók a1s Seen leeftijdsgrens is overschretlen 'en ook als het delikt slechts vervolg,baar is op klecht, de justitie ineen aantaL lantlen tóch oml'ê8en vindt ona tot bestraffing te komen ' b.v.via openbare echennis van de eerbaatheid ' overlast d.e buren aanged.s.an ' aan-tasting van het karakter v&n een \íoonbuurt. Dit naskt het beel-d, zonderexaete en recente Élegevens uit het land zelf, zo weinig zeggentl.Enkele wetgevingen in de nabur.rrlantten.

Bondsrepubliek Duitsland (BRD) :

Sinds 1 januari 19?5 luidt het artikel 175 van het Duitse wetboek van Straf-recht: Par. 1?5 Honosexlrellê Hantllungen. Ein Mann iiber achtzehn Jahren, tlersexuelle Handlungen an einern Mann unter achtzehn Jahren vornirnnt oder voneinern Mann unter achtzehn Jahren an sich vornehnen làsst' wird rnit Freiheits-.strafe bis zu fiinf Jahren otler rnit Gelilstrafe bestraft.Par. 176 heeft rechtstreeks betrekking op kinderseksualiteit en pedofilie enheèft d.e volgende tekst:Sexueller Misbrauch von Kindern. "Wer sexuelle }í8.ntllungen an einer Personunter vierzehn Jahren (fina) vornirnnt otler an sich von tlem Kind vornehmenlásst, wirtl nit Freiheitsstrafe von sechs Monaten bis zu zehn Jahren, in nin-der schweren FËllen mit Freiheitsstrafe bis zu fiinf Jahren oder nit Geld-strafe bestraft " .De aanvullingen op tleze artikelen hebben ve buiten beschouning gelaten. Dequintessens is weerplegeven.Het algecneen rschutzaltert in Duitsland is veertien jaar ( Nederl-and zestienjaar). Bescherning van neis.jes i.s ttoor artikel 182 uitgebreid tot 16 jaar,nits zij runbescholten' zijn.Par. 182 zegt: Verfiihrung, Wer ein Mëdchen unter sechzehn Jahren d.azu ver-fiihrt mit ihrn den Beischlaf zu vol-lziehen, wird mit Freiheitsstrafe bis zueinen Jahr oder rnit celd.strafe bestraft. (nie tat vircl nur auf Antrag verfó1gt.Die Verfolgung tte" Tat is ausgeschlossen, wenn der TËter d.ie Verfiihrte ge-heiratet hat).opgenerkt zij, dat homoseksuele hanitelingen tussen rrrouven niet strafbaarzijn. De Íet spreekt irnmers van mannen I

Be1gië:België is een van de zeer weinige landen waar de rage of consent I in de laat-ste jaren niet is verlaagd Ítaar verhoo€ld (van zestien naar achttien), indienhet honroseksuele kontakten betreft,Artikel 372 van het belgische a'etboek van strafrecht luittt ( Staatsblad van27 -29 meí 1912): Elke aanranding van d.e eerb&arheid, zontter geïeld of bedrei-ging gepleegd op tle persoon of rnet behutp van ale persoon van een kincl vanvan het manneliike of vrouwelijke geslacht bêneden de Íolle leeftijdzestien jaar word.t gest"aft net opsluiting.De aanranding van cle eerbaarheitl, zontlet geweJ.o or oedreigrtrg aoor een bloed-vervant in de opglaantle lijn gepleegd op tle peraoon of rnet behulp van tlepersoon van een minderjarige, zelfs indien deze d.e volIe leefbijd van zestienjaar heeft bereikt, naar niet ontvoogd is iloor het huveliik, wordt gestraftnet dvangarbeid van tien tot vijftien jaer.

_205_

Ín 1)6J wordt ingevoegd het adikel 3?2 bis (Staatsltaa van lJ april 196J).Daarin staat: Onverminderd de toepassing wan artikel 372, wortlt eLke aanran-.ding van de eerbaarheid, zonder gew€ld of bedreiging gepl"eegÈ door een per-soon d.ie de volle leeft ijd. van achttien jaar heeft bereilct, op cle persoonof net behulp van de persoon van e€n ninderjarige van hetzelfde geslachtbeneden cle vol-l-e leeftijcl van achttien jaan, gestraft net gevangeni s st raf vanzes rnaanclen tot drie jaar en net geldboete van zesentwintig frank tot. duizendfrank.Selgië is zeer strilct in tle toepassíng vên cleze artikeLen.

],uxêÍlburstIn Luxenburg gold tot voor kort een leeftijdsg?ens van 14 jaá.I. Deze grens íst hals - d.oor invloed. varnrit Be1gi.ë - verhoogd tot achttien ja.a! voor honosekauelekontakten. Gel i jkgeschakelcl net België, tlus. Dit geschietlde ondel protest vande Minister wan Justitie van Lu:r€mburg, die claar geen heil in za€.

Ensêlar}d:The age of consent vool heteroseksuele kontakten in Engeland. is zestien jaar.Voor homoseksuele konta.l<ten is d.at 21 jaar. Enke1e jaren geleden washonofilie voor alLè leeftijtlen st nafbaar. Een dui.delijke voorui.tgatg dus.'Overvogen víordt on de leeftijcl (age of consent ) drast isch te verlagen.Een engelse rwerkgroep pedofj.lier pleit -voo! afschaffing van de leeft ijttsgrèn-zen rin sêrualibusr. Ik ruoge hier verwijzen laar het repport rrên ile t pqe.-ilophilaInforraat ion Exchange (ffn)t, getiteltt rEVidence on the Law relat 1ng to à-ndPeyralties for certain Sexual Offencès inr/oLviïrg ChilalreD, for the Hone officeCrininal lew Rewision Comitteer, wan novernber 1975.

ItalÍë:De teeftijdsgrens is gêstèld. op zestien ja.a.r, volgens art ikel 510 v-an het ita-liaanse wetboêk van strafrecht. Er worilt geen verschiL genaalrt tussen het ero- enhómoseksualiteit .Iedereen tlie een onwelgevoegelij ke tlaad verricht net of in agn-wezigheid van een persoon onder d.e zestien jaar is st rafbaar net gev"ange[is-straf tot een naksixm:-n v"èn alriê jaar. Velvolging echter kan alleen DlaatsviÍdenop aank).acht van het slachtoffer, zijn ouders of voogden, tenzij het kindjonger d.an 12 jear is. Ook moet tle nintlerjarige rvan onbesproken gedrag' zijn,Seksuele hand.elingen die voortspruiten uit raisbruik ven positie of gezag ïor-den gestrsft rnet een naksimrm van vijf jaar als geen geïeld gebruikt is. Bijgenreld geldt een maksinumstraf ven tien jaar, Er ig tlus geen diskrininatietussen hetero- en homosekauele konta,kten en "elatiesNoorwegen:ook hier is de algenene leeftijdsgrens zestien jaar voor heterofiele kontakten.Volgens art ikel 213 van het Noor3e Íetboek van straflecht zijn eeksuelehanclelingen tussen me,nnen strafbaar -net een naksinurn van I jaa! gerralgenis.Er st aat echter i-n tle wet, clat vervolging s].echts plaat s zal vinden als clitbeschouwd wordt te zijn in het algerneen bel-an€i. 0p ontuchtige handelirgennet kinderen onder d.e veert ien jaar sta.at een ma,ksinum gevangeylisst raf vènvijftien jaar en bij toebrengen vaÍr lichanelijk LetseL l evensl-ang. I{anneerhet een kind" betreft tussen d.e veertien en zesti.en, fla,n is rle naks imu-nst::a:-vijf jaar. Zestien is rle leeft i jd.sliniet , naa" r{armeer cle jongere ordec' hs:gêza€ van d.e oodere staat of ond€r dienÊ hoerle is, da,n wordt de leefti;èsgrcachttien jaar en de naks imrrrnst raf a1s de jongere boven ale zegtien is, rrÈi ca.ten hoogste één jaar.Honosek8uele handelingen tussen vrouïen zijn niet Btrafbaar.

-206-

Verenigde Stat en van Noor

Over het algemeen ls d.e zedenwetgeving st reng i.n Anerika, maar verschilt ooksterk van staat tot staa,t. fn de laatste jaren is e! verbet ering ort staan insom.nige staten.Erkele voorbeeld.en, verstrekt door een IJ.S.A

ageconsent PenaltY-sodomY penalty-other offenses

1st offense - up to 5 yrs.and/or $5.OOO; 2nd offense-2-10 yrs.1 to 1O years

Class A MistleneaJrol. ...Íro speóific data

To ! years I

Under í2-Class12-16 - Clasg A

Uniler 12-1 to J'12 to 1{-up toí4 to 16-up to

E felonyMisdeEeanor.

years12 no$ths!O itays.

Al-abana

Alaska

Delaflare

IIawai i

I{ansas

Kentuclcy

Louisiarra

Maine

1{i.irl s ot a

Morrt ana

Nevada

New York

NorthCarolina

Tennessee

Ut ah

Vi-rginia

Washin€ton

Wisconsin

16

16

16

14

(no data)

í to 10 years

Und.er age 12-3 to 30 yrs.Age 12 to '16-2 to 20 yrs.Forcecl- to 20 yrs.Non-forc ed.-t o 1O years

Class 3 Feloqy

Under age 12-10 to 20 yrs.Age 12 to 14-5 io 1O yrs.Age 14 to 16-1 to 5 .yrs.Forced-DeathSt atutory-to 15 yrs.

niler age 10-up to lO yrs.Age 10 to 14-up to 2O yrs.Age 1{ to 16-up to 10 yrs.To 10 yêars

Life with possibility ofparole aft er 5 years.

Under 1 1-to 25 yearsAge 11-14 - to 7 yrs.Agp 1{-16 - to { years.

Feloqy-intiet erolnat esent ence

J to 'l) years

1st dêgree feloqy1to 5 years

11-14 - up to 10 yrs.14-16 - up to ! yrs.

p to '10 years

16

16

17

t4

16

16

.O

17

16

1B

14

14

1B

16 nd.er age 11-20 yrs.

Japan:

1 year and,/or $ IOOO fine

sinds L !Íaarts 1976 is debe scher:neÍrde leeftijd in Maineverlaagd Èot 14 jaar.

No data available

To 20 years.

1 to 1O years.

Untler 1 1-3 to '/ 1'rs.11 to 14- to I year.

1st off ense.{i.sd erneanor2nd offense-felonyIndet erminate sent ence

1to I years

lrcl ilegree felony1 to 6 yrs., or jail up to 12mos., and/or $ 1OO0 finel{o data avail-able

Up to 1O years.

cliskrininatlejapanse rvetboekmen de duiÈse

Japan kent een rage of consent t van dertien jaar en er is geentussen honofiele en heterofiele kontalct en. Ofschoon het ni. euwevaÍr sÈrafrechÈ mêt behulp van duitse juristen is otr€ezet heefÈstrênge zedenwet niêÈ overgenodten

- )6"t -

Zved.en :

De za'eêdse comni ssie-Kj erlin (te vergelijken mêt onze Adviescormni s sie Zede-Ii jkheidswetgevinA ) stelt voor de beschennende teefbijd, zovel voor hetero-sexuele els voor homosexuele contêcten te stellen op 1\ jaar, (Sexuellaóvergrepp, b]-,z. 12 en ?3-95, uitgave Justitieparternentet, Stokhola 19?6).De gegevens ven d.e thans nog van kracht zijnde vetgeving zijn:Par 3. Sexuele hantlelingen net kinderen onaler de 15 jaar: vier jaar gevan-genisstraf naximaal, in trijzondere ernstige gevallen titee tot aeht jaar.Par. l+. Ceslacht sverkeer met ienantl van het a.ndere geslêcht, ilie onder deachttien jaar is, onder nisbruik van cliens afhankel-ijke positie: ten hoog-ste vier jaar gevangeni s straf. Dezelfde strs.f ïord.t bedreigd tegen een tla-d.er van boven de 18 jaar die hornosexuele omgang raet iemantl benealen de acht-tien jaar of net i enand. beneden cle tvintig jaar onder rnisbruik van d.iensafhankelijke positie.Paï. 5. Bijslaap net kinderen of kleinkind.eren: ten hoogste twee jaar; bij-sleap met zuster of broer: ten hoogste één jaar. Par. 6. Aanraking van kin-d.eren onder cle 15 jaar op zedenkwetsend.e wijze: boete of ten hoogste eenjaar. Par. l. Bevordering of uitbuiting van de ontuchtige levensvijze van ,iemand ond.er de 20 jaar, of verleiiting tot zod.anige levensvijze: ten hoog-ste vier jaar, in bijzonder ernsti6le gevallen tvee tot zes jaar. Par. 8.

!l]sê-

Verleiding d.oor geld of giften van ienanil onder de 18 .jaar tot hetero-sexueel verkeer, van ienanil onder ale 20 jaar tot honosexueel verkeer:of ten hoogste zes maand.en. Par. 9. Dê atader is strafbaar, ook al vesnet tle a'erkeliike leefbi.id van het kind niet bekend.

boetên].J,

Par. 11, Bij gering verschil van leeftijd tussen dader en kinal kan'van ver-volging word.en afgezien.

De €lenoende paragrafen komen voor in hoofctstuk 6 van de tBrottsbalkent(wetboek van Strafrecht ) .

'{

'Í;1*

't.

,:.

i'.'r;

De &dressen van de

AfdelingsverkgroepBl auwburgval ?-9 ,Arnsterilam.

Afctelingsverkgroep petlof i1ie,Groot Hertoginnelaan 203,Den Has.g .

AfdelingsverkgroepFostbus 1202,Roosendaal N.B.

Afd.eL ingsverkgroepPoslbus 136,Leiden.

Afdefingswe"kgroepliunaplein 1

Rotterdam.

Afclel ingswerkgroepPostbus 223,Eindhoven.

Afd elingsverkgroepPostbus )+?,

Ni,jnegen.

Afclel ingswerkgroepWitt evrouwens ingelUtrecht.AfdelingswerkgroepPostbus lr0og,Groningen .

Aftiel ingswerkgroepJe HsJnbARen bJ,I s-Hertogenbosch.

íI

.f:,,

art

-208-

BIJLAGE XIV

ADRESSEN VAN GESPREKS- EN STT'DIEGROEPEN PSDOFILIE

voor zover wij weten bestaan er a1l-een binnen ate N.V.S.H. werkgroepen vanped.ofielen en niet-pedofi elen, voor tle opvang en begeleid.ing van mensenclie vanvege hun petlofiele geaartlheitl in rnoeilijttreden zijn geraakt (vooreen beschrijving van hun rrerkvijze zie par. 10.3.1. op blz. 112).Op dit noment kent de N.V.S.H. in 1o afdelingen dergelijke verkgroepen. Zijvorden gekoórdineerd door ale Lánttelijke Werkgroep Pettofilie. Deze is ver-teÉienwoorttigd in ile Verenigingsraad., het beleidvonnend orgaan van tleN.V.S.H.

werkgroepen zijn:pedofili e ,

peilofilie,

nedofilie,

petlofilie,

peclofilie,

peilofilie,

petlofilie,100,

pedofilie,

pedofilie,

T{et adres van d.e T,andelijke Werkgroep Pedofilie van de N.V.S,H. isPostbus 6lr,Den Haag, teI. o7o - 399850.

fn België aiin er tlree werkgroepen:1. Studiegroep Pedofilie, college cle Va1k, Tiensestraat \t, 3ooo-Leuven (Be1gië

2. De Studie- en werkgroep petlofilie, Consc i ensestraat l+6, Antverpen.

-20q-

I:-,-:r

r 1?3 e.v. "1:'

B5,89,129

at

ZAKEIÍREGISTER

Atlviescie Zedeli jkheitlsvet geving67 ,68,1o9,186,19'l

advoeaten 116 ,1?5arniti és particu.l-íères . 27anoniniteit (rectrt opf tt6anti-seksueel synilroorn 31arrestatie 116,119,163

burgerij ?5

definitiespedofiel Ipedofiele relatie Bpe<iofielen Ipedofilie 8,10,11pedoseksueel, kontakt Ipseudopetlofilie 12

enancipatie 11[

geschiedenis 1?-38ghettovonning 1 1lt

Hoge naaat ?0,110huisartsen 12\hulpverlening 56 ,112 ,199

kindal-s bezit vaÍr tle outlers 35in onze samenleving th, 1?-38geksualiteit 3q ,81 ,90,129

kinderpolitie: zie officieren-jeugttzeken ri. jkspolitie

leges ba.rbarorun 22

off ieieren-jeugdzalten ri jkspolitie60, 163, 190, 19! , 199

orvoeding 11,39,1+2,126ouderli.jke macht 15 ,1 10

pastores 123peclofiel gedraq ?8pedof iele gerichtheicl

berustworcting 5!.1

pseudopedofilie 12,11 ;119

rechtspositie rninrterjarigen 108reclassering 1 19 e.v,

rvroeghulp' 116,11q

schatlelijkheialsvrs.a€stuk 9l+ e.v.seksuele kontakten net kinderen

ontlerzoek naar oord.eel 2O3reakties 130strafbaarstelling l+l+

nening of ficieren- j eugdzakenbezvaten 67,162

schadelijkheid. 9l!,173seksuele orvoecting'1'28

in 18e eeuw 26sepotbeleitt 167stereotypieën l+9, 12?,130strafÍretstoepassing' 1 1o,1 16

aanbevelingen 110bezwaren ?1

T.b.r. 171 ,172,2o2

195,199

i'lverhoor van kinaleren in zetlenzaken

71,72,11 1,156,165,192verleiding 82veroord.elingen (aantal en aard) 161vertrouvensartsen kindernrishandeling 1 1 5voorlichting 6\,7o,115,126 e.v.,185vooroordelen 115

verkgroepen oectofilie lwsH 61 ,1 'l3 e.i, ,r122,125,189 ,208 .

rÍerkgroepen pedofilie in België 208a'etenschappeli j k onderzoek 51 ,'ll1 ,129vetgeving in Netterl-and l+h

vergelijkend. scherne tnax. straffen 159,vetgeving in buitenland 2Ol+

1

1

l

i