HOE MAAK IK EEN

SUCCES VAN DE

KINDERCARAVAN?

Om kinderen gezond op te laten groeien moeten ze kunnen bewegen en spelen.

De kinderen die opge-vangen worden bij DeKindercaravan zijn zo-veel mogelijk buiten.

Een kindercaravan-coach houdt goed rekening met de leef tijd, de ontwik-keling en interesse van het individuele kind.

Info

rma

tie v

oo

r

kin

de

rca

rav

an

coa

che

s

32

INHOUD

1.

Pedagogisch werkplan De Kindercaravan

Pagina 4 t/m 14

2.

Opleiding tot Kindercaravancoach

Module 1: Hoe maak ik een succes van De Kindercaravan

Pagina 16 t/m 41

InleidingOm kinderen gezond op te laten groeien moeten ze kunnen bewegen en spelen. Een kind heef t er recht op kind te zijn. Dat kan als het avonturen mag beleven, zijn fantasie de vrije loop kan laten gaan en letterlijk en f iguurlijk kan bouwen aan zijn dromen. De kinderen die opgevangen worden bij De Kindercaravan zijn zoveel mogelijk buiten. Wij zijn van mening dat kinderopvang ook een pedagogisch doel dient en niet alleen maar een arbeidsmarktdoel. Omdat een kind recht heef t op kwalitatief goede opvang met leiding die begrijpt wat het kind nodig heef t, is de functie van kindercaravancoach op HBO werk- en denkniveau.

Pedagogische visieKinderen ontwikkelen zich de hele dag door mits op de juiste manier gestimuleerd. Onze kin-dercoach houdt goed rekening met de leef tijd, de ontwikkeling en interesse van het indivi-duele kind. Wij willen opvang bieden in een vertrouwde sfeer waar een kind zich veilig en geborgen voelt. Een opvang in de buitenlucht waar het kind plezier maakt, door samen te spelen en avonturen te beleven.Het functioneren in een groep kan volgens ons een bijdrage leveren aan de opvoeding van kinderen. Zo wordt er bij De Kindercaravan aandacht besteed aan het aanleren van sociale vaardigheden. Tevens is er veel aandacht voor communicatie met elkaar; zowel tussen de kindercaravancoa-ches onderling en tussen de coaches en de kinderen als tussen de coaches en ouders.

DoelKinderen vooral in de buitenlucht laten spelen. Kinderen het recht op avontuur gunnen. Het kind staat centraal. Zelfstandigheid en eigen verantwoordelijkheid zal worden gestimuleerd.

Oriëntatie op jezelf en de wereldKinderen zijn van nature nieuwsgierig, ze zijn voordurend op zoek om zichzelf en de wereld te leren kennen en te verkennen. Die ontwikkelingsbehoef te is een aangrijpingspunt voor De Kindercaravan. Het opgroeiende kind wordt thuis, op school en in de opvang voorbereid op taken en rollen. Denk aan rollen als consument, als verkeersdeelnemer, als burger in een democratische rechtstaat. Kennis over en inzicht in belangrijke waarden en normen, en weten hoe daarnaar te handelen zijn voorwaarden voor samenleven (zelf brood kopen, helpen met materiaal zoeken, opruimen, zoeken naar oplossingen).

54

PEDAGOGISCH WERKPL AN

Mens en samenlevingBij het leren kennen van de wijze waarop mensen hun omgeving inrichten spelen economi-sche, politieke, culturele, technische en sociale aspecten een belangrijke rol. Het gaat daarbij om datgene wat van belang is voor betekenisverlening aan het bestaan, om duurzame ontwik-keling, om (voedsel)veiligheid en gezondheid en om technische verwor venheden. (hoe bouw je een hut, bouwtekeningen maken, fruit en volkoren brood waarom is dat belang-rijk?)

Natuur en techniekBij het oriënteren op de natuur gaat het om jezelf, om dieren en planten en natuur verschijn-selen. Bij de oriëntatie op de wereld gaat het om de vorming van een wereldbeeld in ruimte en tijd. Kinderen ontwikkelen een geograf isch wereldbeeld aan de hand van gebieden en met behulp van kaartvaardigheden. Kinderen leren hun wereldbeeld aan de hand van actuele on-derwerpen (Bij de boer op het land helpen, wilgen knotten, lammetjes voeren, wormen zoe-ken, in het bos verblijven).

RuimteKinderen leren de ruimtelijke inrichting van de eigen omgeving te vergelijken met die van om-gevingen elders (Tijdens vakanties trekt de caravan naar andere locaties, wat kun je buiten allemaal doen, hoe ziet mijn omgeving er uit).

Opvoeding is enerzijds op een doel gericht, maar voor ons ook heel erg gericht op het hier en nu. Kinderen hebben een actieve rol in hun eigen ontwikkeling. Binnen de na schoolse opvang geven we kinderen de mogelijkheid om op een positieve manier met elkaar samen te leven, creativiteitsontwikkeling door te maken en van de dingen om ons heen te genieten.

De opvang vindt plaatst vanuit een caravan die op het schoolplein staat, of daar heel dicht in de buurt. De leef tijdsindeling is gebaseerd op de visie dat de activiteiten moeten aansluiten op de belevingswereld van het kind.Stabiliteit is erg belangrijk als het gaat om het welzijn van het kind. Om stabiliteit te garan-deren, is werken met vaste leiding, opgeleid door kindercaravan opleidingen voor kinderca-ravancoach, van belang. Naast gediplomeerde pedagogen werken er soms groepsleiders die nog bezig zijn met een HBO opleiding. Deze medewerkers dienen wel te worden begeleid door een praktijkopleider met een kindercaravancoach certif icaat.

Om er voor te zorgen dat al het personeel van De Kindercaravan op de hoogte is en blijf t van al de ontwikkelingen op het gebied van kinderopvang wordt er regelmatig aanbod gedaan op het gebied van deskundigheidsbevordering. Het concept van De Kindercaravan staat voor actief, buiten, deskundig en verantwoord. Het personeel van De Kindercaravan wordt hierop regelmatig getoetst en getraind. Dit alles gebeurt vanuit Schiedam, waar het hoofdkantoor van De Kindercaravan BV is geves-tigd als onderdeel van Kinderopvang Mundo.

BuitenspelenBij De Kindercaravan zijn we zoveel mogelijk buiten. Hutten bouwen, schilderen, touwtje sprin-gen, f ietsen én banden plakken. Soms trekken we er op uit en speuren we naar regenwormen in het park. Liever niet? Bladeren verzamelen kan natuurlijk ook. Bij elke locatie is er een buitenspeelruimte. Elke locatie heef t zijn eigen buitenruimte en eigen mogelijkheden. Alleen al het feit van lekker buiten zijn en de seizoensinvloeden maakt dat buitenspelen voor kinderen geweldig uitdagend is. Onze materialen zijn afgestemd op de behoef te van het spe-lende kind. Spelen draagt bij aan een evenwichtige ontwikkeling van kinderen.

De lichamelijke ontwikkeling en gezondheidKinderen bewegen tijdens het spelen. Op die manier ontwikkelen ze hun spieren en oefenen ze hun behendigheid. Vooral buiten spelen is gezond voor kinderen. Ze komen veel in de frisse lucht en krijgen via het zonlicht veel vitamine D binnen. Dat laatste is nodig voor sterke bot-ten.

76

ALGEMENE MIDDELEN

De cognitieve ontwikkelingSpel bevordert probleemoplossend gedrag, logisch denken, taal- en betekenisverwer ving. de sociale ontwikkeling. Door samenspel leren kinderen met elkaar om te gaan, rekening met elkaar te houden, grenzen aan te geven.

De creatieve ontwikkelingKinderen beschikken al over fantasie. Spel geef t hen de gelegenheid om deze te gebruiken en te ontwikkelen in een dagelijkse situatie.

PersoneelKinderopvang dient een pedagogisch doel. Het personeel van De Kindercaravan heef t HBO werk en denk niveau. De leiding is in staat een omgeving te creëren waarin kinderen kunnen groeien, de pedagoog begeleidt het kind op weg naar zelfstandigheid. De leiding is zich be-wust van haar opvoedkundige taak. Door bewust na te denken over de pedagogische aanpak en deze te toetsen aan die van anderen en nieuwe inzichten blijf t de leiding op de hoogte van de laatste ontwikkelingen op dit gebied.

Kindercaravancoaches nemen 2 maal per jaar deel aan deskundigheidsbevordering en maken gebruik van inter visie met andere Kindercaravan collega’s. Dit wordt gestimuleerd en ge-toetst door het hoofdkantoor van De Kindercaravan BV.

De kindercaravancoach is verantwoordelijk voor een optimaal speelklimaat. Hij/Zij handelt zelfstandig en onderhoudt ook contacten met ouders, leerkrachten en buurtbewoners.Het is heel belangrijk dat de kindercaravancoach pedagogisch onderlegd is, een goede team-builder en motivator. Zij/hij is in staat om een goede relatie op te bouwen met de school. De leerkrachten zien De Kindercaravan als prettige partner en werken graag met ons samen.Er is uitwisseling over de kinderen als het gaat om ontwikkelingsproblemen of anderszins tus-sen de kindercoach en de leerkrachten.

Professionele begeleiding staat na school klaar om de kinderen op te vangen. Ze geven ieder kind de aandacht die het verdient. De activiteiten worden vanzelfsprekend afgestemd op de leef tijd van het kind. De tijd bij De Kindercaravan is vrije tijd. De kindercaravancoach hoef t er niet op toe te zien of kinderen hun huiswerk doen.

HygiëneHier voor verwijzen we naar de richtlijn hygiëne, ziekte en ongevallen. Als kinderen buitenspe-len worden ze vies. Zorg er voor dat uw kind gekleed is op buitenspelen. Slecht weer betaat niet, slechte kleren wel luidt ons motto.

VeiligheidWanneer de kinderen op de opvang zijn, draagt de opvang de verantwoordelijkheid.

Communiceren met kinderenVoor de dagelijkse omgang met kinderen is actief luisteren en je inleven in de belevingswereld van kinderen erg belangrijk. Dit houdt in dat we het kind aanspreken met een ik-boodschap (bijv. ik zie dat ….of ik vind…). Vooral het corrigeren van kinderen doen we in de meeste gevallen op deze manier. Hierbij houden we goed in de gaten dat we het gedrag van het kind afkeuren en niet het kind zelf.

HuilenKinderen worden serieus genomen in hun gevoelens, er wordt actief geluisterd naar wat er aan de hand is, gevoelens worden benoemd en het kind wordt actief getroost. Kinderen kunnen altijd rekenen op steun en begrip van de kindercoach

Ruzie makenWaar veel kinderen samen spelen wordt ook ruzie gemaakt. We proberen daarin niet te snel in te grijpen of te oordelen. Ruzie hoort erbij. De kindercaravancoach stelt zich op als bemid-delaar, en geef t kinderen de kans om het zelf op te lossen. Wanneer we van een afstand een conf lict zien ontstaan lopen we altijd eerst naar de kinderen toe en luisteren we. We proberen kinderen te leren om hun conf licten samen op te lossen. In geval van gevaar, ongelijke par-tijen of vernieling wordt er uiteraard wel direct ingegrepen.

Regels en grenzenEr zijn natuurlijk een aantal basisregels die voor elke Kindercaravan gelden. Daarnaast maakt de kindercoach in overleg met de kinderen afspraken. Deze afspraken worden regelmatig geëvalueerd. De kindercaravancoach probeert na te gaan welke normen en waarden vanuit onszelf ten grondslag liggen aan de regels. Het waarom van regels wordt elke keer opnieuw bekeken.

98

HE T ZORGEN VOOR KINDEREN

Visie: kinderen ontwikkelen zich voor een belangrijk deel vanzelfAls kinderopvang kun je kinderen daar in ondersteunen. Door kinderen te laten kennismaken met anderen krijgen ze volop de ruimte te experimenteren met sociale vaardigheden en rela-ties. Bovendien zorgt de aanwezigheid van professionele opvoeders er voor dat we kinderen aller-lei activiteiten kunnen aanbieden. Door met aandacht en enthousiasme te werken aan activi-teiten voor kinderen willen wij hen helpen de wereld om hen heen te leren kennen en zich in die wereld binnen hun eigen mogelijkheden te ontwikkelen.

• Elk kind is uniek en alles wat een kind in zich heef t moet zoveel mogelijk tot ontplooiing komen. Jonge kinderen hebben behoef te aan liefde goede indrukken, beweging, taal, zelfstandigheid en orde.• Het doel van de opvoeding moet zijn: Kinderen zelfstandig te maken en zoveel mogelijk stimuleren en helpen om dingen zelfstandig te doen.

Het volgen van de ontwikkeling/welbevinden van kinderen Ieder kind ontwikkelt zich op zijn of haar eigen manier en in haar eigen tempo. Wij vinden het belangrijk om hierover in gesprek te blijven met de ouders/verzorgers. Het is in het belang van het kind om zowel ouders als leerkrachten te betrekken bij de buitenschoolse opvang. Overleg vindt altijd plaats met medeweten van de ouder/verzorger.

Dagritme en dagprogramma Een redelijk vaste structuur is belangrijk voor een gevoel van veiligheid van kinderen. Kinderen weten dan waar ze aan toe zijn. Er zijn dus vaste momenten op de dag waarbij er terugkerende rituelen zijn. De tijd die de kinderen doorbrengen in de BSO wordt gezien als vrije tijd, in tegenstelling tot de schooltijd waarbinnen de activiteiten een verplicht karakter hebben.

Spel en speelgoed Wij vinden het belangrijk dat het spelmateriaal is aangepast aan de belevingswereld van de kinderen. Daarnaast hebben wij een omgeving gecreëerd waar het kind zijn fantasie de vrije loop kan laten gaan.Spelen is oefenen. Door te spelen ontwikkelen kinderen zich op allerlei vlakken. Kinderen spelen uit zichzelf ze hebben een natuurlijke drang om zich te ontwikkelen. Ons speelma-teriaal is daar dan ook op aangepast. Met zo min mogelijk bedacht speelgoed willen wij de fantasie van het kind prikkelen om zelf speelgoed te maken.Bovendien mogen kinderen meedenken en helpen met allerlei activiteiten, plannen maken. TIP: zie website voor Kindercaravanactiviteitenplan.

HE T SCHEPPEN VAN ONT WIKKELINGSMOGELIJKHEDEN

VakantieactiviteitenIn overleg met de ouders en kinderen gaat de caravan in de vakantie tijdelijk verhuizen naar een andere uitdagende locatie ( boerderij, bos, park, zwembad).Uiteraard is de tijdelijke lo-catie voor ouders goed te bereiken zodat zij nog immer op tijd op hun werk kunnen komen. Voorbeelden van activiteiten tijdens de vakanties zijn:Vakantiepark bouwen, vogelhuisjes maken, een f ietswerkplaats inrichten om onder leiding van een echte f ietsenmaker je f iets winterklaar te maken. Sporten, kerstkaarten maken, zelf boodschappen doen en koken in een activiteitencentrum of op school.

Begeleiden van lichamelijke ontwikkelingGrove en f ijne motoriek. Kinderen bewegen uit zichzelf al veel. Wij zorgen er voor dat er de mogelijkheid is om buiten te spelen en te rennen en te klimmen. Kinderen spelen bij ons elke dag buiten.

Begeleiden van de sociaal-emotionele ontwikkelingFantasiespel en sociaal spel zijn belangrijk voor de sociaal-emotionele ontwikkeling van kin-deren. We bieden gerichte activiteiten aan en geven kinderen de ruimte zelf te spelen en te ontdekken.Kinderen spelen bij de kindercaravan veel samen waardoor hun sociale ontwikkeling gesti-muleerd wordt. Fantasiespel begint vanaf de leef tijd dat kinderen een beetje grip hebben de werkelijkheid en zijn of haar eigen ‘ik’ ontdekt heef t. Door open te staan en op te nemen wat er rond hen heen gebeurt en door alles in zijn omgeving na te doen, leert het kind de wereld kennen en zich ermee te verbinden. Onze structuur geef t kinderen zekerheid veiligheid en herkenning.

Ontwikkeling van de creativiteitCreativiteit zien wij als een heel belangrijk onderdeel van dat wat wij kinderen aan willen bieden. Creativiteit is een van de onderdelen op het gebied van hobby en ontwikkeling,naast sport en cultuur. Dit doen we door het aanbieden van veel verschillende activiteiten..

BuitenspelenElke dag naar buiten want frisse lucht bevordert de gezondheid, “buiten” er varen de kinderen de seizoenen, en niet in de laatste plaats biedt het buiten spelen de kinderen de mogelijkheid zich ”vrij” te bewegen. Weersinvloeden kunnen van invloed zijn op het besluit naar binnen te gaan. Voor even kan dit de caravan zijn, voor langere tijd het speellokaal van de school of een activiteitencentrum in de buurt. De groepsleiding is erop getraind om snel en adequaat te handelen bij een f ikse regenbui.

1110

HE T SCHEPPEN VAN ONT WIKKELINGSMOGELIJKHEDEN

Vrijheid versus grenzenBinnen de BSO wordt aandacht besteed aan de balans tussen het bieden van vrijheid en het stellen van grenzen, noodzakelijk als voorwaarde voor veiligheid. Door het verkrijgen van meer vrijheid en daarmee meer zelfstandigheid ontwikkelen de kinderen hun zelf vertrouwen. Dat betekent voor de groepsleiding een bewuste af weging voor het al dan (nog) niet bieden van vrijheid. Deze af weging wordt gemaakt bij:

Buiten spelenKinderen van 8 jaar en ouder mogen na overleg met en met toestemming van ouders “in de wijk” spelen en eventueel een kleine boodschap halen als brood of f ruit. Initiatief hiertoe wordt door de kindercaravancoach genomen. Zij maken de inschatting of het kind deze vrij-heid aan kan en bespreken dit met ouders. Als ouders akkoord gaan tekenen zij het formulier “Spelen in de wijk”. Het gebied waarbinnen de kinderen moeten blijven staat duidelijk aange-geven op een plattegrond.

Halen en brengenDe jongste kinderen worden naar school gebracht en opgehaald. Omdat de caravan op het schoolplein staat mogen de leerlingen van 6 jaar en ouder zelf naar de Kindercaravan komen. De pm’er houdt goed in de gaten dat alle kinderen zich komen melden alvorens ze gaan spe-len. Het onderwijzend personeel is ook op de hoogte van welk kind naar de Kindercaravan gaat.

KledingOmdat kinderen de gelegenheid moeten krijgen vrij te spelen, is het wenselijk dat uw kind praktische kleding draagt en dat u er rekening mee houdt dat de kleding vies wordt. Bij regen en kou vragen wij u voor het weertype geschikte kleding mee te geven Wij adviseren u kle-ding, met name jassen, wanten, sjaals, mutsen en laarzen van de naam te voorzien. Ons motto luidt: slecht weer bestaat niet, slechte kleren wel.

VoedingVoor hun ontwikkeling hebben kinderen gezonde voeding nodig. Dat betekent dat zij alle voe-dingsstof fen moeten binnenkrijgen die het lichaam dagelijks nodig heef t.

HE T SCHEPPEN VAN ONT WIKKELINGSMOGELIJKHEDEN

De keuze voor voeding wordt bepaald door de stof fen die het lichaam nodig heef t om zich te ontwikkelen zoals koolhydraten, eiwitten, vetten, vitamines, mineralen, vezels en vocht. Bij het aanbod van voedingsmiddelen maakt De Kindercaravan de volgende keuze: volkoren producten, seizoensproducten voor groente en fruit, geen toegevoegde suikers, meer voudig onverzadigde vetten, (half )volle melkproducten, water en vruchtensappen. Voor kinderen die vanwege levensovertuiging, religie, culturele achtergrond of gezondheidsredenen bepaalde producten niet mogen eten, dan wel een dieet volgen, bepalen de coaches in overleg met ou-ders welke producten aangeboden worden.

ZiekteDe Kindercaravan is niet berekend op de opvang van zieke kinderen. Ziekte is echter een rekbaar begrip. Het gaat dus om de beslissing of het kind al dan niet op de groep kan blijven. De kindercaravancoach neemt hier in principe de beslissing en laat zich daarbij onder andere leiden door:• het gedrag en de gemoedstoestand van het kind;• het feit dat het al dan niet aan het dagprogramma kan deelnemen;• de vraag om (extra) aandacht en verzorging.

Dit betekent dat in het geval van besmetting van andere kinderen, te intensieve verzorging en niet kunnen deelnemen aan het dagprogramma, het kind niet op de opvang kan zijn. Soms moet het kind dan ook worden opgehaald. De kindercaravancoach onderhoudt hierover contact met de ouders.In spoedeisende situaties wordt de huisarts van het kind of 112 gebeld. Ouders worden altijd geïnformeerd.

Bij medicijngebruik dienen ouders het formulier medicijnverstrekking in te vullen en te onder-tekenen. Ook de leiding tekent bij instemming. De groepsleiding wordt door de ouder geïn-strueerd over de toediening van het medicijn, waarbij tevens de bijsluiter wordt overhandigd. Ouders blijven altijd de eindverantwoordelijken.

1312

HE T SCHEPPEN VAN ONT WIKKELINGSMOGELIJKHEDEN

Als kindercaravancoach vinden we het belangrijk om kinderen de volgende normen en waar-den mee te geven:• Ieder kind mag er zijn. Iedereen heef t, ongeacht huidskleur of achtergrond, recht op onze liefde en aandacht.• We luisteren actief naar kinderen.• We schreeuwen niet in de groep dit geldt voor zowel volwassenen als kinderen. • Wanneer kinderen de behoef te hebben om lekker te schreeuwen mag dat liever buiten.• Er worden geen kinderen buitengesloten, wanneer een kind onacceptabel gedrag laat zien maken we duidelijk dat we het gedrag afkeuren en niet het kind. • Kinderen hebben het recht om emoties te uiten.• We geven ieder kind een gevoel van veiligheid mee door veel bewuste aandacht te besteden aan de wenperiode.

Hoe geven we kinderen een gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen• Bij straf fen of belonen wordt altijd uitgelegd waarom iets is.• Positief gedrag wordt beloond.• Wanneer we straf geven, keuren we het gedrag af en niet het kind. • We nemen gevoelens van kinderen serieus en benoemen ze. • We stimuleren het zelf doen van kinderen.• We spelen zoveel mogelijk in op individuele behoef tes.• Kinderen mogen helpen om grote mensen dingen te doen.

• We begeleiden kinderen bij het ontwikkelen van sociale vaardigheden• Ze leren rekening te houden met elkaar en af en toe te bemiddelen in conf licten.• De grote kinderen mogen de kleinere kinderen helpen als ze dat willen.• Kinderen leren elkaar met respect te behandelen.• Wanneer er een conf lict is tussen een kindercoach en een kind neemt, de kindercoach het initiatief om het goed te maken.

NORMEN EN WA ARDEN

OuderbetrokkenheidJuist om leuke zaken voor elkaar te krijgen is het heel belangrijk dat de ouders betrokken zijn. Daarom willen wij ouders graag betrekken bij allerlei beslissingen. Bovendien zoeken wij mensen die in de of f iciële inspraakorganen willen plaatsnemen zoals de cliëntenraad en de oudercommissie.

OudercommissieDe oudercommissie is een medezeggenschapsorgaan gericht op een specif ieke locatie, of samengevoegde vestigingen. De leden van deze commissie vertegenwoordigen de ouders van de betref fende locaties.

Belangrijke doelstellingen van de oudercommissie zijn:• Belangenbehartiging van de ouders• Communicatiebevordering tussen ouders en leiding locatie• Kwaliteitsbewaking dagelijkse uitvoering kinderopvang Naast het eigen overleg voert de oudercommissie regelmatig overleg met de BSO Coördinator over allerhande zaken, zoals: het organiseren van feesten, de uitvoering van de opvang, het interne beleid van de locatie, enzovoort. De commissie heef t de bevoegdheid de kindercoach gevraagd en ongevraagd te adviseren. Tevens behoort het tot haar taak ouders te informeren over de onderwerpen die spelen binnen de locatie.

14

SA MENWERKING ME T OUDERS