Pedagogisch beleidsplan Zoete lieve GerritjeRudolf Steiner. Zoete lieve Gerritje ... bij ieder...

47
Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 2017 Zoete lieve Gerritje Van Meeuwenstraat 16 1-1-2017 Pedagogisch beleidsplan Zoete lieve Gerritje

Transcript of Pedagogisch beleidsplan Zoete lieve GerritjeRudolf Steiner. Zoete lieve Gerritje ... bij ieder...

Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16

Zoete lieve Gerritje

Van Meeuwenstraat 16

1-1-2017

2017Pedagogisch beleidsplan Zoete lieve Gerritje

InhoudVoorwoord................................................................................................................................ 3

Hoofdstuk 1 Zoete lieve Gerritje...............................................................................................4

Hoofdstuk 2 de Theorie.............................................................................................................6

De pedagogische stromingen...........................................................................................6

De ontwikkeling van kinderen.........................................................................................7

Ontwikkelingsgebieden........................................................................................................7

Overdracht van waarden en normen.....................................................................................9

Hoofdstuk 3 de Organisatie van het Kinderdagverblijf............................................................11

De Stamgroepen................................................................................................................. 11

Peuterarrangement bij Zoete lieve Gerritje.........................................................................14

Dagindeling........................................................................................................................ 16

De dieren bij Zoete lieve Gerritje.......................................................................................19

Hoofdstuk 4 Informatie aan de ouders....................................................................................20

Hoofdstuk 5 Ontwikkelingsgericht werken.............................................................................23

Volgen en observeren.....................................................................................................24

Hoofdstuk 6 Personeel............................................................................................................26

Medewerksters...............................................................................................................26

Hoofdstuk 7 Stagebeleid.........................................................................................................26

Opleidingsvisie.............................................................................................................. 26

Hoofdstuk 8 Oudercommissie & Oudervereniging.................................................................28

Hoofdstuk 9 Veiligheid & Gezondheid...................................................................................29

Hoofdstuk 10 Geschillencommissie Kinderopvang.................................................................31

Hoofdstuk 11 Huisregels.........................................................................................................32

Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 1

Voorwoord Voor u ligt het pedagogisch beleidsplan van Kinderdagverblijf Zoete lieve Gerritje. In dit plan staat beschreven wat Zoete lieve Gerritje doet. Hoe het kinderdagverblijf te werk gaat en waar het Kinderdagverblijf Zoete lieve Gerritje voor staat. Het beschrijft de visie van het kinderdagverblijf op de ontwikkeling en opvoeding van kinderen. Daarnaast vindt u in het plan informatie over de organisatie. Beschreven wordt hoe de visie dagelijks in praktijk wordt gebracht. Dit plan geeft tevens aan welke uitgangspunten, afspraken en werkwijzen worden gehanteerd. Het pedagogisch beleidsplan is bedoeld voor de ouders en de groepsleiding. Voor de ouders is het belangrijk dat ze weten welke pedagogische uitgangspunten er binnen het kinderdagverblijf worden gehanteerd. De waarden en normen waar wij voor staan, dienen zoveel mogelijk overeen te komen met de waarden en normen die ouders thuis hanteren. Dit waarborgt de continuïteit van de opvoeding van het kind. Voor de groepsleiding is het pedagogisch plan van belang omdat het mede bijdraagt aan een uniforme werkwijze. Totstandkoming Kinderdagverblijf Zoete lieve Gerritje Martine van Geenen, oprichtster en eigenaresse van Zoete lieve Gerritje is in 1999 begonnen met het opvangen van kinderen. Het begon bij de geboorte van haar eerste kind: een zoon: Gerritje, vernoemd naar zijn vader en overgrootvader: Gerrit. Naast het zorgen voor haar eigen kind, ving Martine kinderen op van vrienden. Ze ging zo in het moederschap en de kinderen op, dat bleek dat verzorgen en opvoeden van kinderen een richting was die helemaal bij haar paste. Door mond op mondreclame kwamen er steeds meer kinderen bij. Vijf jaar later (2004) besloot Martine om van de kinderopvang haar beroep te maken. Na het volgen van een opleiding kon ze als zelfstandige een Kinderonthaalhuis starten. Door de enorme vraag, en vanwege diverse wetswijzigingen besloot ze om geheel zelfstandig haar missie voort te zetten. Begin 2010 werd Kinderonthaalhuis ‘Zoete lieve Gerritje’ , Kinderdagverblijf Zoete lieve Gerritje. De naam voor het kinderdagverblijf “Zoete lieve Gerritje” is ontstaan doordat de schoonvader, man en zoon van de eigenaresse allemaal tot Gerritje gedoopt zijn. Verder is: ‘Wij gaan naar Den Bosch toe Zoete lieve Gerritje’ een bekend kinderliedje en is: “Zoete lieve Gerritje” een begrip voor de stad ‘s-Hertogenbosch en omgeving. Twee jaar later (2012) deed de mogelijkheid zich voor om haar laatste droom uit te laten komen en nog meer kwaliteit toe te voegen aan het bestaande concept, namelijk jonge kinderen samen brengen met ouderen. In maart 2012 is het Kinderdagverblijf van de Bredestraat verhuisd naar de Hoef. Het Kinderdagverblijf is gevestigd in Woonzorgcentrum De Annenborch. We zijn een samenwerking met hen aangegaan, om op deze manier onze kindjes en de ouderen vele leuke extra’s te kunnen bieden. Tevens is de Hoef gelegen in een Ecologisch park wat weer heel goed aansluit op ons bewuste concept. In 2015 blijkt het animo voor het Kinderdagverblijf en de BSO zo groot dat Zoete lieve Gerritje uit zijn jasje groeit. Om het kleinschalige karakter, de rust, de kwaliteit en de flexibiliteit te kunnen blijven waarborgen, is een prachtige locatie - een oud kloosterschooltje - gevonden aan de van Meeuwenstraat 14 in Rosmalen. Op deze schitterende locatie bevinden zich twee kinderdagopvang groepen en twee groepen buitenschoolse opvang. Ook van Meeuwenstraat 14 werd te klein. Vanaf 1 oktober 2017 zijn we gestart aan de van Meeuwenstraat 16, de buren van, van Meeuwenstraat 14. Dit kinderdagverblijf is hetzelfde concept als de andere 2 locaties. Vanaf 1 januari 2017 gaan de kinderen van locatie de Annenborch verhuizen naar

Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 2

de mooie nieuwe locatie aan de van Meeuwenstraat 16. We blijven uiteraard nog wel samenwerken met de ouderen in het verzorgingstehuis. We zullen nog mee doen aan activiteiten of gewoon een bezoekje aan hen brengen. Hoofdstuk 1 Zoete lieve Gerritje In dit hoofdstuk wordt beschreven wat Kinderdagverblijf Zoete lieve Gerritje doet. Daarnaast wordt aangegeven waar Zoete lieve Gerritje voor staat en wat ze wil bereiken. Puntsgewijs wordt het onderscheidend vermogen van het kinderdagverblijf aangestipt. Zoete lieve Gerritje biedt dagelijks opvang aan groepjes van maximaal 12 kinderen vanaf 6 weken tot 4 jaar. De opvang geschiedt onder deskundige leiding in een speciaal voor kinderen ingerichte huiskamer met een knusse, huiselijke sfeer. Een sfeer waarin een kind zich snel veilig voelt, zichzelf en de ruimte kan ontdekken en zich optimaal kan ontwikkelen. Het kinderdagverblijf werkt met verticale stamgroepen (kinderen van 0-4 jaar) van 10 kinderen en 2 flex- plaatsen; de Roosjes, de Madeliefjes (locatie de Annenborch, vanaf 1 januari 2018 van Meeuwenstraat 16) en de Anemoontjes, de Viooltjes (locatie Van Meeuwenstraat 14) en de Boterbloempjes (locatie van Meeuwenstraat 16) genaamd. Er is bewust voor verticale groepen gekozen omdat het deelnemen aan een groep met leeftijdsverschillen een goede nabootsing is van een groot gezin en een goede voorbereiding is op het functioneren in de maatschappij. Tevens leren kinderen veel van elkaar en kunnen de oudsten de jongsten helpen. Zoete lieve Gerritje biedt 2 flexibele plaatsen per groep, per dag aan. Deze plaatsen zijn niet structureel gevuld en dat biedt veel flexibiliteit en extra opvangmogelijkheden voor de kinderen en ouders. De sfeer en de kleinschalige opzet van het kinderdagverblijf zorgen ervoor dat de kinderen zich snel thuis voelen. Stabiliteit en continuïteit in de samenstelling van de groep en de aanwezigheid van vaste leidsters dragen bij aan een rustige en veilige omgeving voor de kinderen. Verder wordt op het kinderdagverblijf een “vast” dagritme aangehouden. Dit geeft de kinderen structuur en houvast. Het dagritme zorgt dat kinderen weten waar ze aan toe zijn en draagt mede bij tot een veilig gevoel. Kleine groepen in combinatie met voldoende en goed opgeleide begeleiders stelt onze medewerkers in staat om de kinderen optimaal te begeleiden en te stimuleren in hun persoonlijke ontwikkeling. Door voor kleine groepen te kiezen, kunnen de medewerkers ieder kind goed observeren, leren kennen en extra aandacht geven op momenten dat het kind dat nodig heeft. Buiten spelen, bewegen, wandelen, fietsen, maar ook wekelijks aanbieden van peuterdans door Time 2 Move vinden we heel erg belangrijk. Het is goed voor de gezondheid maar ook voor de grove motoriek en het feit dat ze hun energie even kwijt kunnen. Het kinderdagverblijf aan de Van Meeuwenstraat 14 beschikt over vier Stint’s waarin per stint maximaal tien kinderen tegelijk veilig vervoerd kunnen worden. Hiermee maken de kinderen van zowel locatie Van Meeuwensstraat 14, van Meeuwenstraat 16 als de kinderen van locatie de Annenborch bijna dagelijks leuke uitstapjes zoals een bezoekje aan de speeltuin, kinderboerderij, het bos of gewoon lekker een eindje rijden. Daarnaast is Zoete lieve Gerritje in het bezit van 2 bakfietsen voor maximaal 12 kinderen per bakfiets en twee vier en één zes persoonskinderwagen. Hierdoor is het mogelijk om met de kinderen (ook de jongsten) minstens 1 keer per dag naar buiten gaan. Sinds 2012 biedt de samenwerking met Woonzorgcentrum De Annenborch een welkome aanvulling waarbij jong en oud van elkaar leren en samen activiteiten ondernemen. De kinderen van alle 4 de

Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 3

locaties zijn hier welkom. Dus van Locatie, de Bredestraat, Van Meeuwenstraat 14 en 16 en de locatie Annenborch. Zoete lieve Gerritje biedt een “All -inclusive” pakket aan voor de kinderdagopvang. Dit betekent dat luiers, vers fruit, warme (vegetarische & meestal biologische) maaltijd, fruitsap & tussendoortje en vers gebakken brood allemaal in de prijs zijn inbegrepen! Rond het middaguur eten de kinderen een heerlijke vegetarische, meestal biologische maaltijd met minimaal 2 a 3 soorten seizoen groenten. Deze stamppot wordt dagelijks door de leidsters van het kinderdagverblijf bereid. Het gehele jaar worden de zelf gekweekte groenten geoogst en gegeten. ’s Avonds om 17.00 uur eten de kinderen vers en zelf gebakken brood. Het motto van Zoete lieve Gerritje is “Een groot gezin”! Net zoals vroeger! Het doel van Zoete lieve Gerritje is het realiseren van de hoogste kwaliteit op het gebied van kinderopvang. Zoete lieve Gerritje onderscheidt zich op vele punten ten opzichte van andere kinderdagverblijven.

Naast de eerder genoemde sterke punten, vindt Zoete lieve Gerritje het volgende van belang: Het belangrijkste van goede kinderopvang is, dat er op een bewuste en verantwoorde manier wordt gezorgd en omgegaan met kinderen. Tevens vinden we het heel erg belangrijk dat ieder kind zich “thuis”, veilig en welkom voelt op het kinderdagverblijf. Daarnaast vinden wij het belangrijk dat een kind zich kan ontplooien en zich kan ontwikkelen in zijn eigen tempo. Zoete lieve Gerritje maakt dit mogelijk door het bieden van een goed verantwoord pedagogisch klimaat.

Door de kleinschalige opzet, biedt Zoete lieve Gerritje kinderen een plekje waar het kind niet één van de velen is, maar een individu op zich. Omdat we per groep 10 kindplaatsen structureel plannen en er per dag, per groep 2 flexibele plaatsen zijn, kan Zoete lieve Gerritje extra veel flexibiliteit bieden. Een extra dag of een dag ruilen kan op deze manier aangevraagd worden. Dit kan altijd binnen 14 dagen(een week voor of na de ruildatum) zo lang de groepsgrootte en het leidster/kind ratio niet worden overschreden. Bij de inrichting van het kinderdagverblijf is rekening gehouden met de benodigdheden voor kinderen van nul tot vier jaar en met hun behoeften en mogelijkheden, waardoor het spelen bij Zoete lieve Gerritje heel erg leuk is. Door het aanreiken van veel verschillende materialen, wat een kind nodig heeft om tot ontplooiing te komen, worden diverse ontwikkelingsgebieden gestimuleerd. Hierbij wordt ingegaan op de behoeften en capaciteiten van het individuele kind. Zoete lieve Gerritje gaat daarnaast verantwoord om met het milieu. Zoete lieve Gerritje geeft de voorkeur biologische producten uit om mee te werken. Ook doet Zoete lieve Gerritje aan recyclen van bijvoorbeeld de luiers. Verder verbouwt Zoete lieve Gerritje in de Moestuin op de van Meeuwenstraat 14 en in de kas op de Annenborch groenten voor eigen gebruik. De hoogwaardige kwaliteit wordt gewaarborgd door de goede, professionele leiding. Zoete lieve Gerritje beschikt over een divers team, waarbij jonge afgestudeerde pedagogische medewerkers samenwerken met gediplomeerde moeders en hoog opgeleide medewerkers. Deze medewerksters worden op alle 3 de locaties ingezet, zodat de kinderen altijd een bekent gezicht zien. Ouders kennen hun kinderen het beste! Vandaar dat Zoete lieve Gerritje veel waarde hecht aan goed contact / overleg met de ouders en uitgebreid de tijd neemt om dagelijks de kinderen over te dragen. Dit naast een dagelijkse overdracht van de praktische zaken via onze eigen App. Ieder kind heeft een eigen digitaal dagboek wat dagelijks wordt bijgehouden door de leiding. Dit is een pure extra en geen vervanging van onze dagelijkse en uitgebreide overdracht. Bij Zoete lieve Gerritje bereiden we peuters voor op het basisonderwijs.

Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 4

Vijf keer per week wordt er een peuterarrangement verzorgd. Iedere werkdag vertrekken we vanaf locatie de Annenborch met een aantal kinderen tussen 2,5 tot 4 jaar, naar de van Meeuwenstraat 16, daar zijn ook nog een aantal kinderen die deelnemen aan het peuterarrangement, de groep van totaal 16 kinderen zal een uitdagend ochtendprogramma beleven op locatie Van Meeuwenstraat 14, waar ook nog kinderen van aansluiten.

Hoofdstuk 2 de Theorie In dit hoofdstuk volgt achtergrondinformatie waarop de ideeën van Zoete lieve Gerritje over de ontwikkeling en het opvoeden van kinderen zijn gebaseerd. Het onderscheidend vermogen van Zoete lieve Gerritje is een combinatie van het beste van: verschillende pedagogische stromingen, de bestaande theorieën over de ontwikkeling van kinderen ideeën over de overdracht van waarden en normen De pedagogische stromingen Bij Zoete lieve Gerritje wordt gebruikt gemaakt van de ideeën van de volgende pedagogen:

Maria Montessori; Janusz Korczak; Rudolf Steiner.

Zoete lieve Gerritje is net als Maria Montessori van mening dat je kinderen serieus moet nemen en moet stimuleren dingen te ontdekken. De kinderen niet storen in hun spel, maar meegaan in hun fantasie. Aanreiken van materialen en situaties die een kind nodig heeft om tot ontplooiing te komen, maar dan wel gekeken naar de behoeften en capaciteiten van het individuele kind. De groepsruimte is een voorbereide omgeving waar tal van ontwikkelingsmogelijkheden zijn gecreëerd op verschillende ontwikkelingsgebieden en -niveaus. Er is een ouderwetse kinderkeuken, compleet met echt kraantje en wasbak. Er is bijvoorbeeld een ijscokar waar kinderen zelf hun ijsje kunnen maken, Little people huizen, een verrassingsmand en een houten treinrail, duplo, enzovoort. Wij ruilen het speelgoed met onze locaties uit, zodat het iedere keer weer uitdagend blijft om er mee te spelen. Ook kunnen kinderen zelf bewust kiezen voor een spelletje of puzzeltje, ze kunnen een boekje “lezen” of met nopper spelen net waar ze op dat moment zin in hebben. Tevens maken we gebruik van gebruikte materialen zoals melkpakken, die wij opsparen om vervolgens een hoge muur of ander bouwwerk mee te maken. Je moet erop vertrouwen dat kinderen zelf aan kunnen geven wat goed voor ze is en dat ze zelf weten wat ze kunnen en willen. De pedagoog Janusz Korczak stelt dit vertrouwen gelijk aan respect voor kinderen. Je moet het kind de ruimte geven te ontdekken. Alleen door eigen ervaring kan een kind wegwijs worden en daardoor ook zelfverzekerd. Het heeft het immers zelf opgelost. Ook halen we onze inspiratie wel eens uit de antroposofische hoek. Rudolf Steiner was de grondlegger van deze stroming. Wij gebruiken zijn ideeën uiterst vlak. Wij doen niets met spirituele filosofie, maar zijn bijvoorbeeld wel overtuigd van biologisch – dynamische landbouw, duurzaam ondernemen, vandaar onder andere onze voorkeur voor biologische voeding. Ook vinden wij de motorische ontwikkeling net zo belangrijk als deze pedagoog, maar wij helpen hier de kinderen dat op een andere manier te ontwikkelen dan met euritmie. Wij bieden de kinderen wekelijks een leuke dansles en mogen ze af en toe een lesje Yoga uit proberen.

Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 5

De basisdoelenZoete lieve Gerritje gaat uit van de vier pedagogische basisdoelen, die professor J.M.A. Riksen-Walraven heeft geformuleerd voor de opvoeding van kinderen in het gezin en de kinderopvang. Wij zorgen ervoor dat kinderen een gevoel van (emotionele) veiligheid hebben, geven ze de gelegenheid zich persoonlijk en sociaal te ontwikkelen en om zich de normen en waarden van onze samenleving eigen te maken. Deze basisdoelen worden verder uitgewerkt in dit beleidsplan en zijn op verschillende manieren te zien in de praktijk.

De ontwikkeling van kinderen Wat is ontwikkeling? Ontwikkeling betekent letterlijk, veranderingen die zich in een bepaalde richting onomkeerbaar voltrekken. Een kind dat zich ontwikkelt, verandert in positieve zin. De verandering houdt vooruitgang in, want het kind gaat op steeds hoger niveau functioneren. Een pas geboren baby is totaal afhankelijk van anderen, maar binnen vier jaar kan het kind groeien van totale afhankelijkheid tot een grote mate van zelfstandigheid. Er zijn verschillende factoren die van invloed zijn op de ontwikkeling van een kind. De volgende factoren zijn te onderscheiden: Aanleg (de eigenschappen die je bij de geboorte hebt meegekregen, ook wel nature genoemd) Milieu (de omgeving die invloed uitoefent op de ontwikkeling, ook wel Nurture genoemd) Een leidster kan de ontwikkeling positief beïnvloeden door te zorgen voor een positieve, geborgen sfeer in de groep zodat het kind zich op zijn gemak voelt. Ieder kind heeft in een positieve geborgen sfeer de behoefte en nieuwsgierigheid om zijn eigen vermogens te gebruiken en te vergroten.

Ontwikkelingsgebieden Sociaal-emotionele ontwikkeling De ontwikkeling van het kind is een voortdurende wisselwerking met de omgeving. Het kind gaat om met leeftijdsgenootjes en met jongere en oudere kinderen. Het kind leert op deze manier rekening houden met wat een ander kind al wel of juist nog niet kan. Kinderen reageren sterk op prikkels die hen bereiken en die hen al dan niet bewust worden aangeboden. Ieder kind is uniek en wordt ook op die manier benaderd. Het zelfvertrouwen stimuleren wij door de kinderen zich bewust te maken van de kwaliteiten die ze hebben en door te kijken naar wat ze kunnen. We werken op een positieve en stimulerende manier, waarbij er veel meer gekeken wordt naar de mogelijkheden en kwaliteiten van het kind, dan naar de onmogelijkheden of de dingen waar ze meer moeite mee hebben. We kijken naar het kind en spelen in op zijn behoeften. Waar er meerdere kinderen samen zijn, wordt de term: samen spelen samen delen, vaak genoemd. Maar vanaf welke leeftijd gaan kinderen eigenlijk samen spelen? Kinderen zijn tot twee jaar, vooral op Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 6

zichzelf gericht. Vanaf twee jaar wordt het kind socialer, en is het bereid om te leren delen, maar echt samenspel is er meestal nog niet bij. Kinderen zijn op deze leeftijd nog erg bezig met de wereld om zich heen te ontdekken, want die wereld draait immers om hen. Zij beseffen nog niet dat andere kinderen ook gevoel hebben. Zij pakken het speeltje wat een ander in de hand heeft gewoon af wanneer zij daar zin in hebben. Deze kinderen spelen dan ook meestal letterlijk naast elkaar maar doen ieder hun eigen ding. Als ze wat groter worden (vanaf drie jaar) gaat het meestal wat beter. Je ziet dat kinderen vriendjes maken en samen spelletjes doen, maar het blijft moeilijk. Want wie bepaalt er wat en welk spelletje er gedaan wordt? En het blijft ook nog heel moeilijk om “jouw” speeltje in de handen van een ander kindje te zien. Vriendschappen op deze leeftijd gaan vaak gepaard met de nodige conflicten, schreeuwen, huilen. Ook een klap uitdelen is niet ongebruikelijk voor een kind bij onmacht. Dit zijn wel de eerste leerprocessen van een kind op het gebied van vinden van tactvollere oplossingen. Bij Zoete lieve Gerritje stimuleren we de kinderen, door elke keer weer, uit te leggen waarom het afpakken van iets, niet mag, en dat het veel aardiger is als je samen deelt. Slaan mag natuurlijk ook niet, maar zeggen dat je iets graag wilt hebben is prima. Dit wordt afgestemd op de leeftijd van het kind, en de daarbij behorende ontwikkeling. Wanneer een kind echt iets doet wat niet mag, wordt er duidelijk aan het kind verteld, wat er niet mag en wordt een kind daarvoor een paar minuutjes apart gezet. Daarna wordt nogmaals herhaald dat het gedrag niet gewenst is. Taalontwikkeling Vanaf de geboorte wordt contact met het kind gelegd door aanraking en het brabbelen en geluidjes maken onderling. Dit nodigt het kind uit contact te maken. Een baby leert door ervaring, herhaling, en imitatie. Een baby maakt enkele weken na zijn geboorte al enkele geluidjes. Het gaat om geluidjes die vanzelf ontstaan doordat de baby zijn mond een stukje open heeft. Vanaf de derde maand, worden deze geluidjes meer bewuster, en wanneer het kind zeven maanden oud is dan brabbelt hij alleen nog maar de geluiden die hij in zijn omgeving waarneemt. Zo rond het eerste levensjaar ontstaan de eerste woordjes. Daarna ontwikkelt de taal zich enorm snel. Op de leeftijd van anderhalf begint het kind te praten in twee en drie woordzinnetjes. Tussen het tweede en derde levensjaar worden de zinnen langer. Tevens wordt de woordenschat vergroot. Een vierjarig peuter kan al redelijk goed praten. Motorische ontwikkeling Beweging is voor kinderen heel belangrijk. Door veel buitenactiviteiten te ondernemen wordt er veel aandacht besteed aan de grove motoriek. Heerlijk wandelen, rennen, springen en klimmen zijn daarbij heel belangrijk. Ook wordt er wekelijks peuterdans aangeboden door Time 2 Move. Peuterdans simuleert het bewust zijn van je eigen lichaam en je bewegingen. De fijne motoriek wordt gestimuleerd door “fijnere” activiteitjes, zoals brooddeeg kneden, kralen rijgen en vele verfijnde knutselactiviteiten. Beweging is voor een baby zijn eerste taal. Lang voordat het spreken zich ontwikkelt, uit een baby zich met zijn lichaam. Het is belangrijk dat een baby veel gelegenheid krijgt om zich vrij te kunnen bewegen. Het vertrouwen en de controle over zijn lichaam zal op deze manier extra gestimuleerd worden. Wipstoeltjes worden alleen gebruikt om kinderen na de voeding even te laten rusten. Wipstoeltjes vervangen nooit de tijd die een kind spelend op de grond door kan brengen. Door deze bewegingsvrijheid heeft het kind de mogelijkheid zich te ontwikkelen en de wereld te ontdekken. Kinderen zitten bij Zoete lieve Gerritje maximaal 30 minuten in een wipstoeltje. Zoete lieve Gerritje maakt ook gebruik van loopstoeltjes: een loopstoeltje is een speeltoestel voor kinderen die al goed zelf kunnen gaan zitten, maar nog niet kunnen lopen. De baby wordt ondersteund om rechtop te zitten in een zitje dat gedragen wordt door een metalen of kunststof frame op zwenkwieltjes. Doordat het kind met de voetjes de grond raakt, kan het zichzelf voortbewegen. De meeste loopstoeltjes bestaan uit een zitgedeelte op een ronde ring met zes of acht wieltjes en een blad waarop eventueel speelgoed is aangebracht. Wij letten op de volgende zaken:

Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 7

Het loopstoeltje is voorzien van een zitje dat verwijderd kan worden, wij zorgen ervoor dat dit zitje niet onbedoeld losraakt.

Wij zorgen ervoor dan de hoogte van het zitje minimaal 18cm boven de grond is. Zo voorkomen wij dat een kind met de voeten onder de constructie van de loopstoel kan komen.

Aan het loopstoeltje zitten geen scherpe randen en geen kleine onderdelen. Het loopstoeltje is stevig duurzaam. De kinderen die in een loopstoeltje gezet worden, mogen er maximaal 30 mintuten per dag in

rond rijden. De motorische ontwikkeling vormt de basis voor de ontwikkeling van cognitieve en affectieve vaardigheden. Spelontwikkeling Spelen is de meest belangrijke activiteit in een kinderleven vanaf de geboorte. Spelen is noodzakelijk voor fysieke en sociale ontplooiing en voor de taalontwikkeling. Hij kan door te spelen, oude vaardigheden oefenen, en nieuwe aanleren. Vrij spelen is erg belangrijk. Door steeds nieuwe spelmogelijkheden aan te bieden, kan het kind gebruik maken van zijn leermogelijkheden.

Overdracht van waarden en normen Waarden en normen worden vaak in een zin uitgesproken. Wij gebruiken ze vaak synoniem, maar ze hebben wel degelijk een verschillende betekenis. Het doen en laten van mensen wordt ingegeven door waarden. Ouders leven vanuit waarden en ze dragen ze uit naar hun kinderen. Zij hebben ideeën en principes die zij waardevol vinden. Een voorbeeld van het begrip waarde is: respect hebben voor elkaar. Dit wordt uiteraard pas duidelijk in de praktijk. Het is voor kinderen niet altijd duidelijk waarom ze moeten opstaan voor ouderen, of waarom ze iemand moeten aankijken wanneer ze iemand de hand schudden. Zij leren deze regels (normen) wel maar weten of begrijpen niet automatisch de waarden ervan. Doordat volwassenen het goede voorbeeld geven en de gedragsregels aan hun kinderen uitleggen gaan kinderen deze regels begrijpen. Kinderen hebben er wel tijd en voorbeelden voor nodig. Het overbrengen van waarden en normen speelt ook bij Zoete lieve Gerritje een grote rol. We vinden het belangrijk om kinderen hierin te betrekken en veel dingen uit te leggen. Waarom mag je geen lelijke woorden gebruiken? Het blijft belangrijk deze dingen te herhalen en uit te leggen, aangezien een jong kind qua waarden, normen en geweten bijna geheel afhankelijk is van ons, volwassenen. Voor het overbrengen van waarden en normen zijn de volgende zaken van belang:

De ontwikkeling van moreel denken (eigen geweten) Afspraken, regels en omgangsvormen Groepsleiding en hun handelen

Deze zullen hieronder nader uitgelegd worden. De ontwikkeling van moreel denken (eigen geweten) In de leeftijd van nul tot en met vier jaar staat “ik” centraal: ik ben de belangrijkste! In deze periode overheerst egocentrisch denken. Dat wil zeggen dat kinderen alleen vanuit hun eigen perspectief kunnen denken. Zij realiseren zich niet dat iemand anders de zaak of situatie heel anders kan zien, anders kan voelen of beleven. Doordat kinderen alleen nog maar kunnen denken vanuit hun eigen gezichtspunt is het belangrijkste wat ze nastreven: ik moet mijn zin hebben of krijgen. Kinderen Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 8

roepen daarom vaak heel verontwaardigd: Het is niet eerlijk! Daarmee bedoelt het kind, dat het niet eerlijk is dat hij zijn zin niet krijgt. Het kind is oprecht overtuigd, dat zijn verlangens gerechtvaardigd zijn, omdat hij het gewoonweg wil. Hij denkt dat het juist is. Het ontwikkelt van “nog geen eigen geweten” naar een geweten dat nog eigenlijk geheel afhankelijk is van zijn omgeving. Dit zijn meestal de ouders en in de opvangsituatie de leidster. Zij zijn het “wandelend geweten”. Zolang de ouders en/of de leidster in de buurt zijn, weet de peuter dat hij bijvoorbeeld niet aan de TV mag komen . Zodra de ouder of leidster wegloopt, wordt dit erg lastig. Een peuter doet dat omdat hun moeder of leidster het toch niet ziet. Dit lijkt achterbaks maar als de ouder of leidster wegloopt, weet het kind het echt niet. Peuters zijn weer een stapje verder wanneer ze besef krijgen van wat wel en van wat niet mag. Vaak proberen ze iemand anders, bijvoorbeeld hun knuffel, de schuld te geven. Het kind krijgt enig besef dat het niet mocht, maar heeft nog geen rem om het daadwerkelijk niet te doen. Kinderen van drie jaar kunnen al wel begrijpen dat iets niet mag, en dat het niet leuk is leugentjes te vertellen en/of anderen de schuld van iets te geven. Maar het moet niet beladen worden. Het blijft nog steeds een manier om hun zin te krijgen. Ouders en groepsleiding hebben de taak duidelijk aan te geven wat acceptabel gedrag is zonder natuurlijk heel erg boos te worden. Natuurlijk mogen ouders en leidsters, wel heel verontwaardigd, of heel “duidelijk” reageren. Door leuke eenvoudige spelletjes kan het kind leren zich aan regeltjes te houden. Dit kan door bordspelletjes maar ook door verstoppertje, Annemarie –koek –koek. Kinderen leren zich aan afspraken houden, op hun beurt te wachten en tegen hun verlies te kunnen. Dit laatste blijft nog jaren een lastig leerproces.

Afspraken, regels en omgangsvormen Voor een kind is het heel erg belangrijk om te weten wat de grenzen zijn. Een kind leert grenzen kennen, doordat de ouder en de leidster deze duidelijk aangeven. Het is hier wel belangrijk dat we rekening houden met het ontwikkelingsniveau van het kind. Bovendien proberen we bij Zoete lieve Gerritje altijd te achterhalen wat de reden van het gedrag is. Soms vertonen kinderen negatief gedrag uit verveling en het is dan ook van belang om in plaats van te mopperen het kind aan te sporen tot een leuke activiteit. Op deze manier buig je negatief gedrag om in positief gedrag. Vanuit dit perspectief belonen wij of prijzen wij het kind omdat het op dat moment het gewenste gedrag vertoont. Het corrigeren van kinderen kan op diverse manieren. Aansluitend op de ontwikkeling en niveau van het kind, zal gekozen worden voor een bepaalde manier van handelen: Gedrag ombuigen van negatief naar positief

Zelf het goede voorbeeld geven en het kind erbij betrekken Het gedrag afkeuren en niet het kind Duidelijkheid creëren, door aan te geven wat wel en niet mag Tijdelijk afzonderen van het groepsgebeuren (omgedraaid stoeltje)

Alles zal berusten op herhaling. Door steeds te herhalen leert een kind wat wel en niet gewenst gedrag is. Groepsleiding en manier van handelen De groepsleiding van Zoete lieve Gerritje heeft een belangrijke rol in de ontwikkeling van de kinderen. Wanneer er een goed contact is tussen de groepsleiding en het kind, dan voelt het kind zich op zijn gemak en kan het op ontdekkingstocht gaan. Vertrouwen is de basis voor ontwikkeling. Door de ondersteuning die het kind de eerste levensjaren krijgt, ontstaat hechting en dat is van essentieel belang voor de ontwikkeling van kennis en vaardigheden die het later nodig heeft. Een kind heeft anderen nodig die ingaan op zijn initiatief tot contact, die hem begrijpen en die belangstelling hebben voor wat hij beleeft.

Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 9

De ondersteuning verandert naar mate hij groter wordt. In het eerste levensjaar is een veilige hechtingsrelatie voor een kind het meest belangrijk. Dan is vooral emotionele ondersteuning heel belangrijk. Dit door aan de kinderen kenbaar te maken, betrokken te zijn bij hun beleving, wat ze voelen en ervaren. Je geeft ze geborgenheid. Door betrokkenheid te tonen bij elk kind en door positief te blijven reageren, kun je het kind zelfvertrouwen geven. Aanmoediging is daarbij heel belangrijk en te laten merken er vertrouwen in te hebben. Het kind zal stukje bij beetje steeds meer gaan ondernemen. Veiligheid blijft dan een voorwaarde, maar het wordt steeds belangrijker dat de groepsleiding het kind ruimte geeft voor ontdekkingsdrang. Het is hier wel van belang dat er gekeken wordt naar het ontwikkelingsstadium van het kind.

Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 10

Hoofdstuk 3 de Organisatie van het Kinderdagverblijf In dit hoofdstuk wordt uitgelegd waarom Zoete lieve Gerritje kiest voor stamgroepen. Verder wordt beschreven hoe een stamgroep tot stand komt, hoe ZLG omgaat met het “vierogen” principe, de achterwachtregeling, wat de stamgroepen doen en hoe het peuterarrangement werkt. Tenslotte kunt u lezen hoe een dag bij Zoete lieve Gerritje er uit ziet. De Stamgroepen Bij Kinderdagverblijf Zoete lieve Gerritje wordt gewerkt met verticale stamgroepen, genaamd “de Roosjes”, “de Madeliefjes” op locatie de Annenborch (vanaf 1 januari 2018 van Meeuwenstraat 16) en “de Anemoontjes”, “de Viooltjes” op locatie van Meeuwenstraat 14 en “de Boterbloempjes” op locatie van Meeuwenstraat 16. Alle stamgroepen hebben een maximale bezetting van 10 vaste kindplaatsen en 2 flexibele kindplaatsen per stamgroep. De leeftijd van de kinderen in deze stamgroep is gemengd van 0 tot 4 jaar. Er is bewust gekozen voor deze vorm omdat een verticale groep de meest natuurlijke nabootsing is van het gezin en een afspiegeling is van de maatschappij. Daarnaast kunnen kinderen veel van elkaar leren en kunnen de oudsten, de jongsten helpen. Omdat wij Zoete lieve Gerritje zien als 1 organisatie met verschillende locaties kunnen de kinderen verdeeld worden opgevangen, op zowel locatie Van Meeuwenstraat 14 en 16 als op locatie de Annenborch. Ook met het ruilen van dagen of dagdelen kunnen de kinderen in overleg en toestemming van de ouders op een andere locatie worden opgevangen of in een andere stamgroep. Dit om de flexibiliteit te vergroten. De voordelen van een verticale stamgroep: Het kunnen verdelen van de aandacht, omdat de slaap- en rusttijden verschillen per leeftijdscategorie . Niet alle kinderen zijn hierdoor gelijktijdig op de groep aanwezig, doordat zij verschillende slaapritmes hebben. Waardoor er niet een teveel aan prikkels opgenomen kan worden en meer rust gegarandeerd wordt. Oudere kinderen leren rekening houden met de jongere kinderen. Jongere kinderen leren spelenderwijs van de oudere kinderen. Bijv. taal en spelontwikkeling. Broertjes en zusjes worden niet uit elkaar gehaald. Kinderen zitten langere tijd bij elkaar in de groep waardoor er minder verloop is, en kinderen langere tijd met elkaar opgroeien. De kinderen leren een eigen plekje in de groep te krijgen en elkaar te respecteren in elkaars mogelijkheden. Maximale omvang van de stamgroep De omvang van de stamgroep wordt bepaald aan de hand van de leeftijdsopbouw van de kinderen van de groep, de afname van de opvang en de grootte van de groep qua oppervlakte van de groepsruimte. Er wordt rekening gehouden met de leeftijden van de kinderen, zodat het leidster/kindratio niet wordt overschreden. De maximale omvang is 10 vaste kindplaatsen en 2 flexibele kindplaatsen in de leeftijd van 0 tot 4 jaar. Leidster-kind ratio Bij kinderopvang Zoete lieve Gerritje worden kinderen opgevangen in een verticale groep. Dat betekent het volgende:

1 leidster per 3 aanwezige kinderen tot 1 jaar. 1 leidster per 5 aanwezige kinderen van 1 tot 2 jaar. 1 leidster per 6 aanwezige kinderen van 2 tot 3 jaar. 1 leidster per 8 aanwezige kinderen van 3 tot 4 jaar.

Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 11

BKR – Beroepskrachten ratioDe openingstijden van Zoete lieve Gerritje zijn van 07:30 tot 18:30. Er wordt op alle dagen maximaal 3 uur afgeweken van het BKR zoals besloten door de AMvB. Van 07.30 tot 08:45 is er per groep 1 leidster aanwezig. Alle groepen zijn in deze tijden open, hiermee wordt bedoeld dat er nooit een leidster alleen is. De groepen zijn aan elkaar aangesloten waardoor de leidsters en kinderen gemakkelijk naar elkaar toe kunnen lopen. Ook zijn er camera’s aanwezig die het vierogen principe ondersteunen. Van 08:45 tot 17:00 zijn er twee leidsters aanwezig per groep. Ook zijn er stagiaires aanwezig de gehele dag door, deze tijden verschillen per stagiaires. Van 17.00 tot 18.30 wordt er ook afgeweken van het BKR. Er is dan 1 leidster aanwezig met een stagiaire.

Vierogen-principe 1 juli 2013 is het “vierogen principe “ in werking getreden. Dit principe houdt in dat altijd een volwassene moet kunnen meekijken of meeluisteren met een beroepskracht. Een beroepskracht mag nog steeds alleen op de groep staan, zolang maar op ieder moment een andere volwassene de mogelijkheid heeft om mee te kijken en/of mee te luisteren. Wat betekent het vierogen principe voor Zoete lieve Gerritje: De kinderen op het Kinderdagverblijf Zoete lieve Gerritje worden dagelijks begeleid door minimaal 2 begeleiders per groep. Hierdoor kijkt en luistert er altijd iemand mee! Op locatie van Meeuwenstraat 14 en 16 zijn alle deuren voorzien van kijkvensters. Ook in de opbouw zal er altijd een volwassene extra aanwezig zijn om mee te kunnen kijken en mee te kunnen luisteren. Tevens zetten wij in de vakantie of bij calamiteiten camera’s in. Normaal gesproken zal er altijd met twee personen afgesloten worden, een beroepskracht en een volwassen stagiaire. Voor de vakanties, wanneer er geen stagiaires aanwezig zijn, worden de camera’s ingezet. De camera’s zijn geïnstalleerd en maken verbinding met de ipad van andere collega’s en eigenaresse van Zoete lieve Gerritje. Voor meer informatie over het vierogen principe, verwijzen wij door naar ons protocol Vierogen principe. Achterwacht regeling Het kinderdagverblijf dat gehuisvest is in het gebouw van Woonzorgcentrum de Annenborch, van Meeuwenstraat 14 en 16 fungeren allemaal als achterwacht van elkaar. Elke locatie is in een straal van 700 meter te bereiken dus kunnen wij zeker binnen 15 minuten aanwezig zijn op een andere locatie mocht dat nodig zijn. Activiteiten buiten de deuren van Zoete lieve Gerritje Zoete lieve Gerritje vindt het heel belangrijk dat alle kinderen dagelijks minimaal een uur buiten zijn en bewegen. Dit is in de praktijk vaak veel langer en vaker. Per leeftijdsgroep wordt gekeken naar de individuele behoeften van de kinderen en naar de groep als geheel. Er wordt door de groepsleiding dagelijks een planning gemaakt voor die dag. De planning kan zijn, dat de oudste kinderen uit de groep een buitenactiviteit gaan ondernemen, zoals naar de speeltuin of het bos, erop uit met de Stint of bakfiets, wandelen, naar de kinderboerderij, naar de bibliotheek, boodschappen doen, maar hier kan ook deelname aan ons peuterarrangement bij horen. Er worden op deze manier meerdere mogelijkheden gecreëerd voor de kinderen om ervaringen op te doen en om van omgeving af te wisselen. De kinderen verlaten de stamgroep onder begeleiding van een leidster. Ouders hebben een schriftelijke verklaring ondertekend waarin zij toestemming geven om al deze activiteiten te mogen ondernemen met hun kind en te mogen wisselen van stamgroep of locatie. Creatieve activiteiten

Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 12

Ook wordt er bij Zoete lieve Gerritje veel aandacht besteed aan creatieve activiteiten om zo veel mogelijk zintuigen te stimuleren. Verven, kleien, plakken, koken, met de zandtafel spelen zijn hier voorbeelden van. Spelen Kinderen krijgen tevens de ruimte om zelf te kiezen waarmee ze willen spelen en wat ze willen doen. Activiteiten samen met de ouderen van de Annenborch Omdat ons kinderdagverblijf, gelegen is in het woonzorgcentrum de Annenborch, is er een samenwerking ontstaan tussen beide organisaties. Het kinderdagverblijf aan de Van Meeuwenstraat 14 en 16 brengt net zoals het kinderdagverblijf in de Annenborch de ouderen van de Annenborch een bezoekje. Er worden dan leuke activiteiten gedaan om te ontplooien samen met de ouderen. Dit is mogelijk omdat de locatie van Meeuwenstraat 14 en 16 en de locatie de Annenborch maar 700m uit elkaar gelegen. Maaltijden We eten in de middag een heerlijke meestal biologische stamppot met 2 a 3 soorten seizoensgroenten. Deze warme maaltijd wordt dagelijks door de leidsters van het kinderdagverblijf op de groep bereid. ’s Avonds eten we met de kinderen vers, zelf gebakken brood. Tijdens het samen eten wordt veel aandacht besteed aan eenvoudige tafelmanieren. De kleinere kinderen worden geoefend in het zelfstandig eten van de warme maaltijd door te eten met een lepel. Ook tijdens de broodmaaltijd, wordt de zelfstandigheid gestimuleerd. Er wordt per leeftijd en ontwikkelingsfase gekeken of er een tuit- of anti- lekbeker gestimuleerd kan worden. Later wordt geleerd om uit een “gewone” beker te drinken. Alle maaltijden en dranken zijn inclusief, behalve de flesvoeding en eventuele speciale voeding voor kinderen met een allergie. Slapen Na alle ondernomen activiteiten, is het tijd voor rusten! Er wordt zoveel als mogelijk het slaapritme van thuis aangehouden. Er zijn op de locatie de Annenborch 4 slaapkamers, ieder met 4 slaapplaatsen. Daarnaast staat er een buitenbedje in de afgesloten patio. Er zijn op locatie van Meeuwenstraat 14 drie grote slaapkamers. In 2 slaapkamers zijn 8 slaapplaatsen beschikbaar per slaapkamer. In 1 van de slaapkamers zijn 4 slaapplaatsen. Indien nodig kan een dubbeldekker bed verplaatst worden naar een andere ruimte, zodat de kinderen rustig kunnen slapen. Op de van Meeuwenstraat 16 zijn er 2 slaapkamers voor de groep de Boterbloempjes. Er is altijd een ip-camera aanwezig in de ruimte waar het kindje slaapt. De kinderen slapen in een slaapzak. We hebben lakentjes voor onder het hoofd die bij elke wisseling van een kind worden verschoond. Het beddengoed wordt 2 wekelijks verschoond. De dekens worden iedere maand gewassen. Wen-beleid Binnen Zoete lieve Gerritje hebben wij een wen-beleid. Dat betekent dat kinderen op een andere groep kunnen wennen als zij naar een andere groep gaan. Hierbij moet je denken aan kinderen die 4 worden en die naar onze BSO gaan. Of kinderen van het KDV naar ons peuterarrangement. Als we weten dat een kind een overstap maakt naar een andere groep, gaan we met dat kind al ‘boodschapjes doen’ op de nieuwe groep. Zodat de ruimte niet nieuw is en de leidster die er dan staat. Hierna gaat het kind een uur oefenen met de vaste leidster die hij/zij al heeft. Hierna gaan ze een uur wennen zonder vaste leidster en als dat allemaal goed gaat dan wordt de overstap gemaakt. Vaste leidsterBij Zoete lieve Gerritje werken wij met vaste leidsters, wij werken absoluut niet met een invalpool. Elke dag staan er vaste gezichten op elke groep. Al onze medewerkers werken minimaal 1 dag zodat

Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 13

ze voor alle kinderen een ‘bekend’ gezicht worden. De medewerkers van Zoete lieve Gerritje vallen voor elkaar in als er sprake is van vakantie of ziektes. Wij zorgen er altijd voor dat er minimaal 1 vaste leidster is bij afwezigheid van de ander. Op elke groep zijn er ook altijd vaste stagiaires aanwezig, deze worden ook gezien als vaste gezichten. Bij 0-jarigen worden er twee vaste pedagogisch medewerkers toegewezen (met uitzondering van flex-kinderen). Op de dagen dat het kind komt, is altijd minimaal één van deze twee pedagogisch medewerkers werkzaam.

Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 14

Peuterarrangement bij Zoete lieve Gerritje Zoete lieve Gerritje vindt het belangrijk om de kinderen voor te bereiden op het basisonderwijs. Vanaf september 2014 biedt Zoete lieve Gerritje vijf keer per week peuterarrangement aan. Iedere maandag- tot en met vrijdag- ochtend (buiten de schoolvakanties) beleven 16 peuters van 2,5 tot 4 jaar, van zowel locatie de Annenborch als de peuters van locatie van Meeuwenstraat 14 en 16 een uitdagend ochtendprogramma in de BSO- ruimte van locatie Van Meeuwenstraat 14. Het peuterarrangement werkt met thema's van 6 tot 8 weken. Elke week staat er één ontwikkelingsgebied centraal. Gedurende het thema komen de volgende ontwikkelingsgebieden aan de orde:

Gespreksactiviteiten; Taalactiviteiten; Reken- en wiskundeactiviteiten; Constructieve activiteiten; Spelactiviteiten; Onderzoeksactiviteiten;

Op deze manier stimuleren we de cognitieve, sociaal/emotionele, motorische en creatieve vaardigheden van de kinderen. De thema's worden elke keer op een leuke manier geïntroduceerd en feestelijk afgesloten. Bij elk thema wordt ook een themahoek ingericht. Deze 7 of 8 peuters worden begeleid door 1 pedagogisch medewerkster en een stagiaire. Dit arrangement kan uitgroeien tot een groep van maximaal 16 peuters. Deze groep van maximaal 16 peuters wordt dan door 2 pedagogisch medewerksters en een stagiaire begeleid. Het is mogelijk om op twee manieren deel te nemen aan dit arrangement. De eerste mogelijkheid is om een gehele dag af te nemen op het kinderdagverblijf. Wij zorgen dan de gehele dag voor de peuter (wanneer deze wordt opgevangen op locatie de Annenborch en van Meeuwenstraat 16) en nemen de peuter mee naar de Van Meeuwenstraat 14. Als het programma aan de Van Meeuwenstraat 14 is afgerond dan brengen wij om 13.00u de peuter weer terug naar het kinderdagverblijf waar hij of zij het programma vervolgd. De tweede mogelijkheid is om enkel peuterarrangement af te nemen. De ouder brengt zijn peuter dan om 9.00 uur naar locatie Van Meeuwenstraat 14 en haalt tussen 12.30 en 13.00 uur de peuter zelf weer op deze locatie. Vierogen- principe tijdens het peuterarrangement Tijdens het peuterarrangement zijn er altijd 2 volwassen begeleidsters aanwezig. Een pedagogisch medewerkster en een stagiaire. Bij ziekte van de stagiaire, kan er altijd een collega “mee kijken en mee luisteren” van de andere groepen. Verder zijn er geen bouwkundige maatregelen nodig omdat deze al reeds waren getroffen door de vorige eigenaar. Wen-beleid Wanneer peuters voor het eerst aan het peuterarrangement gaan deelnemen en nog niet bekend zijn met het kinderdagverblijf is het verstandig dat de peuter eerst 2 keer komt oefenen. De 1e keer een uurtje kennismaken met mama of papa en de 2e keer 2,5 uur zonder mama of papa. Daarnaast is het goed om peuters voor te bereiden door middel van bijvoorbeeld boeken voor te lezen in het kader van "voor het eerst naar de peuterspeelzaal". Signaleren van bijzonderheden Zoete lieve Gerritje is een kleinschalige peuteropvang. Hierdoor kunnen we veel individuele aandacht geven aan kinderen. Tevens kunnen we de ontwikkeling van kinderen goed in de gaten houden.

Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 15

Wanneer kinderen zich anders ontwikkelen of gedragen dan verwacht, zal dit snel ontdekt worden. Door de gewijzigde regeling kwaliteit (per 1 juli 2015) , hebben we hier in hoofdstuk 4 uitgebreid aandacht aan besteed en uitgelegd hoe wij hiermee te werk gaan. Zoete lieve Gerritje wordt ondersteund door een jeugdverpleegkundige van het consultatiebureau en hebben regelmatig overleg met elkaar. Bij eventuele bijzonderheden kunnen kinderen besproken worden in een overleg. Hiervoor zal altijd toestemming gevraagd worden van ouders. Samen zullen we advies uitbrengen en de ouders doorverwijzen naar instanties die hen verder kunnen helpen.

Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 16

Dagindeling Hieronder staat beschreven hoe een dag bij ons kinderdagverblijf er uit kan zien. Baby’s Het ideale dagritme voor baby’s is: slapen, wakker worden en eten (om de 4 uur gemiddeld), persoonlijke aandacht en vervolgens spelen en/of naar buiten in de wandelwagen (2 uur wakker). Vervolgens herhaalt dit ritme zich. Doordat ieder kind anders is en uniek en niet één dag hetzelfde is, wordt het dagritme voor de baby’s mede bepaald door de ouders. We streven er naar om het dagritme van thuis zoveel als mogelijk, aan te houden. Bij de intake van de kinderen wordt duidelijk besproken in welk ritme het kind zit, en de ouders vullen het eet/slaapschema in. Tevens is er iedere ochtend voldoende tijd om te bespreken hoe het kind heeft geslapen, en hoe laat het kind zijn eerste voeding heeft gekregen. Wij passen ons aan, aan dat ritme. Hummeltjes en peuters Het dagritme van hummeltjes en peuters ziet er over het algemeen als volgt uit: 7.30 uur De deuren van Zoete lieve Gerritje staan voor u open. De kinderen en de ouders worden gastvrij ontvangen en er is voldoende tijd om een praatje met papa en/of mama te maken. Spullen zoals de melkvoeding, verschoning, slofjes en een knuffel kunnen in het tasje van het kind blijven zitten en op de desbetreffende plank gezet worden. Dan afscheid nemen van papa en/of mama. Dit vinden wij heel belangrijk omdat de kinderen dan leren dat papa en/of mama op dat moment weg moet(en) en zij aan dat dagelijkse afscheid leren wennen. Het is verstandig dat we het afscheid kort houden maar wel uitgebreid en vrolijk “dag” zwaaien bij het raam. De kinderen mogen tot 8.45u een puzzeltje maken of boekje lezen aan tafel . Ook mogen zij in een stoeltje TV kijken. (Er worden alleen op leeftijd gerelateerde, pedagogisch verantwoorde peuter/dreumes programma’s aangezet.) Wanneer de meeste kinderen zijn gebracht, en dat is meestal rond 8.45u mogen de kinderen vrij spelen. 9.30 uur Tijd voor een fruithapje. Maar voordat we beginnen ruimen we eerst het speelgoed op dat gebruikt is. Dit moment maken we duidelijk door het opruimliedje te zingen. Voordat we gaan eten wassen we eerst onze handen, en daarna, zingen we eerst, “samen eten hip, hap, hop”. Dit zijn standaard rituelen die de verandering van de situatie of een activiteit heel duidelijk aangeven. Bij de fruitmaaltijd drinken we thee. 10.00 uur Mooie tijd om een gezamenlijke activiteit te ondernemen zoals knutselen, verven, verhaaltje voorlezen, liedjes zingen, een spelletje doen of lekker naar buiten. 12.00 uur Etenstijd. We eten in de middag een heerlijke biologische stamppot met 2 a 3 verschillende soorten seizoen groenten. Deze warme maaltijd wordt dagelijks door de leidsters van het kinderdagverblijf vervaardigd met meestal biologische producten. Voor elke maaltijd (dus nu ook) wassen we weer onze handen, zingen we weer het leuke liedje en we wensen elkaar smakelijk eten toe. Kinderen die al zelf kunnen eten stimuleren we, om dit zo goed mogelijk zelf te doen, anderen helpen we uiteraard. Iedereen krijgt ook een beker water aangeboden. Na het eten & drinken worden de kinderen beloond met een groot applaus.

Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 17

13.00 uur Het is tijd om te gaan slapen. We gaan ons klaar maken voor het middagdutje, schone luier aan, eventueel een plasje doen op het kindertoilet, kleertjes en eventuele haarspeldjes uit en slaapzakjes aan. Welterusten! 13.00 uur Halen en brengen. De kinderen die een dagdeel komen worden gehaald of worden gebracht. 15.00 uur De meeste kinderen zijn nu wakker. Dus verschonen, plassen, aankleden en de haren mooi verzorgen. We drinken heerlijk biologisch diksap en eten er een klein koekje bij. We kunnen nu een leuke activiteit doen bijvoorbeeld, buiten spelen, lekker fietsen met de bakfiets, wandelen of een leuke binnen activiteit. 17.00 uur Boterhammentijd. Eerst wassen we allemaal weer onze handen. We eten gezamenlijk vers gebakken brood! Eerst krijgen de kinderen een boterham met hartig dan een met zoet beleg. Zijn er kinderen die dan nog honger hebben, dan mogen ze kiezen of ze nog een boterham willen en/of een cracker. Bij de boterham drinken we water. Kinderen die goed gegeten hebben krijgen als beloning een groot applaus en als zij dat willen nog een rijstwafeltje. 17.30uur Vanaf dit tijdstip kunnen de kinderen worden opgehaald of vóór 17.00 uur. Tijdens het eten van de maaltijden kunnen er geen kinderen worden opgehaald, alleen met hoge uitzondering. Het ochtendprogramma van het peuterarrangement 08.45 uur peuters worden met de stint opgehaald en naar de van Meeuwenstraat gebracht. 09.00 uur ontvangst peuters; jassen uit en aan de kapstok ophangen peuters gaan aan de grote tafel verzamelen en kleuren, lezen een boekje of met magnetisch zand spelen 09.15 uur in de kring dag openen hulpje aanwijzen ochtendprogramma doornemen m.b.v. planbord kringactiviteit, dat in het teken staat van het thema en het ontwikkelingsgebied dat die week centraal staat 10.00 uur naar de wc en handen wassen 10.15 uur fruit eten en drinken 10.30 uur vrij spelen; binnen of buiten of thema activiteit ondernemen 11.45 uur naar wc en handen wassen 12.00 uur warme maaltijd eten

Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 18

12.30 uur educatief programma kijken of nog even buiten spelen 13.00 uur kinderen naar huis of terug naar kinderdagverblijf

Dansen Op dinsdag wordt voor alle peuters op locatie Van Meeuwenstaat 14 peuterdans georganiseerd onder professionele leiding van Time 2 Move. Na het dansen vervolgen de peuters van het kinderdagverblijf het programma op deze locatie. Twee keer per jaar (december en juli) laten de peuters middels een leuke dansuitvoering zien wat ze geleerd hebben.

Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 19

De dieren bij Zoete lieve GerritjeBij ervaren, ontdekken, spelen en groeien horen ook nieuwe dingen. Bij Zoete Lieve Gerritje vinden wij het goed om kinderen kennis te laten maken nieuwe dingen en hiervan te leren. Kinderopvang waarbij kinderen contact hebben met dieren biedt veel voordelen. Uit onderzoek blijkt dat het hebben van een huisdier kinderen weerbaarder maakt en psychische klachten kan voorkomen. Dit komt voornamelijk door het gevoel van sociale ondersteuning, een levend wezen waaraan je verhalen kunt vertellen; een onvoorwaardelijke vriend. Dieren beïnvloeden ook de sociale ontwikkeling van kinderen: zij bieden gespreksstof en kinderen zoeken sneller toenadering als er een dier bij betrokken is, omdat een dier niet oordeelt. Ondanks de angst voor allergieën heeft fysiek contact met dieren een positieve invloed. Het aaien van een dier werkt rustgevend en kan zelfs de hartslag en bloeddruk verlagen. Bij het aaien komt oxytocine vrij, dat zorgt voor een mogelijkheid tot binding. Sproet en Cochi: Op de locatie van Meeuwenstraat 14 hebben we twee huisvarkentjes genaamd Sproet en Cochi. Sproet en Cochi zijn Piggywellranch micro varkentjes. Ze zijn de ultieme knuffeldieren, enorm slim en zindelijk. Ze zijn gewend om kinderen om zich heen te hebben. Sproet en Cochi worden 3 maal per jaar behandeld tegen wormen, schurft en parasieten. Ook krijgen zij de inentingen die nodig zijn. Doordat Sproet en Cochi varkentjes zijn kunnen ze geen allergische reacties veroorzaken, zoals bijvoorbeeld een hond of kat. Sommige kinderen vinden het toch wel erg spannend om bij Sproet en Cochi in de buurt te komen, terwijl anderen er niet genoeg van kunnen krijgen om Sproet en Cochi even te aaien. Kinderen die bang zijn voor Sproet en Cochi worden gecoacht door de leidsters. Door samen met het kind naar de varkentjes toe te gaan, hen te aaien en de kinderen continu te vertellen dat Sproet en Cochi lief zijn, en alleen maar snuffelen aan je been of voet zal de angst uiteindelijk afnemen en verdwijnen. Doordeweeks zijn Sproet en Cochi op de van Meeuwenstraat 14 waar ze een eigen ‘huisje’ heeft buiten bij de kippen. Ze lopen overdag lekker rond tussen de kinderen. De kinderen zullen nooit alleen zijn met Sproet of Cochi, er is altijd een volwassene aanwezig bij de kinderen wanneer de varkentjes aanwezig zijn. Wanneer de varkentjes op de gang lopen, en er kinderen moeten plassen zal er iemand van de begeleidsters mee lopen naar de wc’s. Op deze manier is er altijd toezicht op de varkentjes wanneer zij in de buurt van kinderen zijn. Zo voorkomen we eventuele incidenten. De kippen: De kippen zijn Zijdehoenders. Zijdehoenders zijn bijzonder rustige dieren, die zelden ziek zijn en goed op een wat kleinere oppervlakte gehouden kunnen worden. Ze zijn erg makkelijk handtam te maken en daardoor heel kindvriendelijk. Ze zijn makkelijk te dragen en te knuffelen, en dus ook door (kleine) kinderen als ze rustig met de dieren omgaan. Ze kunnen ook goed tegen extreme temperaturen, vooral tegen de kou, want waarschijnlijk kwamen ze van oorsprong uit het Himalayagebergte. Het zijn sterke dieren. Een voordeel is, dat ze niet kunnen vliegen. Dat komt door hun vacht, omdat er geen veerstructuur in zit, en dat is dus de reden dat vogels vliegen, maar het zijdehoen heeft dat niet en een lage omheining van ongeveer 50 cm is meestal voldoende om ze in de tuin of ren te houden. De kippen krijgen op doordeweekse dagen elke ochtend vers water en worden uit het kleine hok los gelaten in de ren. Elke avond worden ze weer terug in het binnenhok gedaan voor de nacht. In het binnenhok is een automatische voederbak bevestigd zodat de kippen altijd voldoende eten hebben. Op vrijdag wordt er een extra waterbak in het binnenhok gezet zodat de kippen in het weekend voldoende water hebben. De kippen leggen ook al eitjes, deze eitjes worden dagelijks geraapt. Ze worden voorzien van een datum en bewaart in de koelkast.

Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 20

Al het eten dat over is van het kinderdagverblijf en de BSO kan aan de kippen gegeven worden. Het gaat dan om brood en al het gekookte eten. De kinderen mogen mee in de ren om de kippen eten te geven, maar mogen niet zonder begeleiding de ren in.

Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 21

Hoofdstuk 4 Informatie aan de ouders In dit hoofdstuk wordt aangegeven op welke manier Zoete lieve Gerritje ouders op de hoogte brengt van belangrijke zaken. Verder vindt u hier ook handige informatie voor u als ouder, zoals hoe gaat het wennen, brengen & halen, wat te doen bij ziekte, verjaardagen, zindelijk wordt, etc. Nieuwsbrief Maandelijks worden ouders middels een nieuwsbrief op de hoogte gebracht van de laatste nieuwtjes en interessante weetjes. In de nieuwsbrief worden ook de hoogtepunten van de maand vastgelegd en wordt aandacht geschonken aan wat de kinderen in het vooruitzicht hebben. Ouder en/of thema-avonden Minimaal tweemaal per jaar is er een ouderavond. Deze wordt georganiseerd door de oudercommissie en het team. Het te behandelen onderwerp zal worden bepaald, middels de vraag en de interesse van de ouders en de groepsleiding. Minimaal 2 keer per jaar wordt er een thema-avond georganiseerd, zoals een sinterklaasfeest en een kerstviering. De zogeheten 10 minuten gesprekken Bij Zoete lieve Gerritje worden in principe wekelijks deze gesprekken gevoerd omdat hier tijdens de overdracht meestal meer dan voldoende tijd voor is. Tevens wordt er 2 maal per jaar een ouderavond georganiseerd waarin de ouders uitgebreider geïnformeerd worden over de ontwikkeling van hun kind. Wanneer er niet voldoende tijd is, of wanneer er zaken besproken dienen te worden die meer tijd vergen, wordt er persoonlijk met u een afspraak gepland om dit gesprek voort te zetten. Wennen Bijna alle ouders moeten wennen aan het feit dat ze de verzorging van hun kind tijdelijk uit handen geven. “Zal alles wel goed gaan, is er voldoende aandacht voor mijn kind, weten ze wat ze moeten doen als mijn kind huilt, enz. Ook het kind moet natuurlijk wennen aan de nieuwe omgeving, nieuwe geur, nieuwe volwassenen om hem heen, nieuwe geluiden, ander bedje, en dingen die misschien net even anders gaan dan thuis. Het is voor veel ouders dan ook fijn om hun kind een extra ochtendje te brengen terwijl zij zelf nog thuis zijn. Het geeft een veilig gevoel te weten dat u even kunt bellen om te vragen hoe het gaat. Er wordt met u tijdens de intake besproken hoe u die “wen periode” het liefst invult. Brengen en halen Het brengen van een kind is een belangrijk moment van de dag. Vooral jongere kinderen (8 tot 18 maanden) kunnen moeite hebben met het loslaten van de ouder. Dat geldt vaak ook andersom, de ouder kan het ook moeilijk vinden om het kind los te laten, waarop het kind meestal direct reageert. Het is belangrijk om een vast afscheidsritueel aan te houden, waarbij de ouder duidelijk aangeeft te moeten gaan, en dat dan ook daadwerkelijk doet. Een kind moet leren dat zijn ouders altijd weer terugkomen. Het is aan de leiding om dit proces goed te begeleiden. Dit kan door:

De ouders laten zeggen tegen het kind dat ze weggaan; hoe kan een kind immers leren dat zijn ouders weer terug komen als hij ze niet heeft zien weggaan?;

Het afscheid nemen, niet rekken, kort gedag zeggen, nog een laatste knuffel en dan gaan, is het meest duidelijk voor uw kind. Daar helpt u uw kind mee;

Groepsleidster en kind zwaaien de ouder uit; Het verdriet toestaan en benoemen; Groepsleidster troost en knuffelt het kind; Het kind afleiden en aanzetten tot spel.

Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 22

De momenten van brengen en halen geven gelegenheid tot het uitwisselen van informatie en vragen wat betreft uw kind. We spreken van een overdrachtsmoment op het moment dat de ouder contact maakt met het kind. Vanaf dat moment is de ouder verantwoordelijk voor het kind. Tevens zal de groepsleiding altijd voor u klaar staan om een kort gesprekje met u als ouder te hebben. Bij binnenkomst kan de ouder belangrijke informatie doorgeven waar de groepsleiding die dag rekening mee dient te houden. De groepsleiding zal aan het einde van de dag vertellen hoe het die dag gegaan is en wat we die dag ondernomen hebben. Tevens worden de eventuele bijzonderheden gemeld.

Ziekte Wanneer het kind ziek wordt of koorts krijgt op het kinderdagverblijf zullen de ouders te allen tijde direct worden ingelicht. We kunnen ook “gewoon” even bellen omdat het kind ander gedrag vertoont, dan dat we van dat kind gewend zijn. Dit om beter op het kind te kunnen inspelen. Medicatie wordt alleen met schriftelijke toestemming van de ouders toegediend. Wanneer er een besmettelijke ziekte heerst, worden de ouders daarvan op de hoogte gesteld. Wanneer uw kind een besmettelijke ziekte heeft, mag u uw kind ondanks dat het geen koorts heeft, tijdelijk niet naar het kinderdagverblijf brengen. (de tijd is afhankelijk van de besmettelijke ziekte) Wanneer er een besmettelijke ziekte heerst die gevolgen kan hebben voor mensen uit risicogroepen, zoals zwangere vrouwen, dan worden deze direct ingelicht. We zijn van mening dat een kind dat ziek is of zich niet goed voelt, het beste bij zijn vader of moeder kan zijn. Zij zijn de eerste vertrouwenspersonen van het kind. Beleid op de waterpokken Wanneer u kind de waterpokken heeft, kan hij of zij tijdelijk niet opgevangen worden. Dit beleid hanteren we om de volgende redenen: Ondanks dat als de eerste blaasjes zichtbaar worden, de incubatietijd er voor al verstreken is, zijn de blaasjes nog wel erg besmettelijk. We hebben bewust voor verticale groepen gekozen en dat brengt met zich mee dat er ook baby’s onder het jaar aanwezig zijn. Deze groep is nog erg kwetsbaar en daarom willen wij hen extra in bescherming nemen. Tevens is de kans voor kinderen onder de 1 jaar erg groot dat ze het twee keer krijgen. Helaas kunnen wij met deze maatregel niet alles voorkomen, maar de praktijk wijst uit dat we hier toch al veel mee kunnen tegenhouden. Uw kind is van harte welkom wanneer de blaasjes volledig zijn ingedroogd. Tip om de indroging te bespoedigen: Vul een washandje tot ongeveer de helft met havermout. Doe er een elastiekje omheen en leg het in het bad van je kindje. Er ontstaat een melkachtige substantie die het indrogen versneld. Je kunt tevens de ingeweekte havermout ook zachtjes over de blaasjes smeren en er daarna weer afspoelen. Dit heeft een verzachtende werking en de eventuele jeuk zal afnemen. Extra dagen afnemen of ruilen van dagen Omdat we per groep 10 kindplaatsen structureel plannen en er per dag, per groep 2 flexibele plaatsen zijn, kan Zoete lieve Gerritje extra veel flexibiliteit bieden. Een extra dag kan op deze manier aangevraagd worden, maar een dag ruilen behoord ook tot de mogelijkheden. Dit kan altijd binnen 14 dagen(een week voor of een week na de geruilde datum) zo lang de groepsgrootte en het leidster/kind ratio niet worden overschreden. Trakteren We vinden het erg leuk en feestelijk om samen met de andere kindjes de verjaardag van uw kind te vieren. We vieren jaarlijks nogal wat feestjes, namelijk de verjaardagen van de kinderen, leidsters en

Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 23

de afscheidsfeestjes van de stagiaires. We vragen u dan ook bij voorkeur een gezonde traktatie mee te geven. Wij kunnen daarin uiteraard goed advies geven. Houdt ook rekening bij het maken van de traktatie met het feit dat de traktatie geen prikkers of andere scherpe en kleine voorwerpen mag bevatten. Zindelijk worden Een kind wordt zindelijk wanneer het daar zelf aan toe is. Als dat het geval is, dan zal er in overleg en samenwerking met de ouders toegewerkt worden naar het zindelijk maken van het kind. Kinderen die zindelijk beginnen te worden gaan onder begeleiding op gezette tijden naar de wc. Elk goed resultaat wordt beloond met een sticker in het persoonlijke” ik kan al op de WC plassen en … boekje”. Het kind wordt hierdoor extra gestimuleerd. De ouders dienen voor voldoende verschoningen te zorgen voor eventuele ongelukjes. Ook is er een potje aanwezig zodat de kinderen ook wanneer ze net nog spannend vinden om op de wc te plassen, het op het potje mogen proberen.

Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 24

Hoofdstuk 5 Ontwikkelingsgericht werken Ontwikkelingsgericht werken is een manier waarop wij met kinderen omgaan. Het stelt de interesses, behoeften en ontwikkeling van kinderen centraal. Wij creëren volop kansen voor kinderen en bieden hen uitdaging. Kinderen kunnen zich optimaal ontwikkelen als ze zich emotioneel vrij en vertrouwd voelen, nieuwsgierig zijn en zelfvertrouwen hebben. Onze pedagogisch medewerkers spelen hierbij een belangrijke rol. Zij zorgen ervoor dat kinderen zich thuis voelen op de locaties. Door met persoonlijke aandacht en respect naar kinderen te kijken en in te spelen op hun interesses en behoeften.

Spelen, ontdekken en groeien Een kind ontwikkelt zich van nature op zijn of haar eigen manier. Ieder kind heeft heel veel mogelijkheden in zich om van alles te kunnen leren. Door te spelen kunnen kinderen zelf ervaren en zelf ontdekken. Voor kinderen is het dé manier om te groeien. Wij spelen met hen mee en bieden hen uitdagende opvang op onze locaties. We willen dat zowel binnen als buiten alle ontwikkelingsgebieden aan bod komen. Dat kinderen bijvoorbeeld in de natuur bezig zijn, lichamelijk hun energie kwijt kunnen, dansen en liedjes zingen, voorgelezen worden, kunnen kleien en tekenen, proefjes uitproberen maar ook dat ze alléén kunnen spelen of samen met anderen. Wachten op je beurt bij een spelletje, spelregels leren, of zelf actief aan de slag door een taartje/broodje/koekjes te bakken. Door deze veelheid aan ervaringen, ontwikkelen kinderen hun persoonlijke competenties. Zeven uitgangspunten van Ontwikkelingsgericht Werken

Werken vanuit wat kinderen al kunnen; Een kind ontwikkelt zichzelf in relatie tot de omgeving; Ieder kind ontwikkelt zich in zijn eigen tempo; Activiteiten, die kinderen aanspreken en uitdagen, stimuleren de ontwikkeling van een kind; De ontwikkeling vindt plaats binnen een sociaal-culturele context: kinderen leren rekening

houden met elkaar en respect te hebben voor elkaar; De pedagogisch medewerker speelt adequaat in op de behoeften en mogelijkheden van ieder

kind; Sociale contacten en met elkaar communiceren zijn onmisbaar bij de ontwikkeling.

Ontwikkeling, begeleiding en zorg De ontwikkeling van kinderen wordt systematisch gevolgd en vast gelegd in het digitale dagboekje. Ieder half jaar worden daar observaties in het “medisch dossier” beschreven. Dat is een ruimte in het rosa- software systeem waar wij alle bijzonderheden in vastleggen. We leggen eerst van elk kind de beginsituatie vast. We maken hierbij gebruik van een observatiesysteem dat regelmatig en systematisch de ontwikkeling van een kind volgt. Het aantal observatiemomenten is minimaal drie in de peuterperiode. Deze gegevens leggen we vast in het digitale dagboekje en geven zicht op de ontwikkeling. Zoete lieve Gerritje heeft ook haar eigen observatiemethode ontwikkeld. Deze wordt gebruikt om ieder kind elk jaar 2 maal te observeren. De begeleiding is planmatig voor de hele groep, de kleine groep en het individuele kind. Aan de hand van de informatie uit de observaties bepalen de PM welke kinderen extra zorg nodig hebben en wat die zorg inhoudt (doel 4). Extra zorg is planmatig: doelen, begeleidingsactiviteiten en evaluatie hiervan worden vastgelegd. Ouders worden actief betrokken bij het bestrijden van een eventuele achterstand.

Het effect van extra begeleiding en zorg wordt geëvalueerd, gebruikmakend van het observatie instrument. Hierbij wordt duidelijk of de doelen zijn bereikt, waarom wel en waarom niet. Uit deze conclusies wordt de aanpak voor de komende periode op gebaseerd. (doel 5) Indien nodig ondersteunt/adviseert de regiopedagoog de locatiemanager/houder en/of de pedagogisch medewerkers bij het opstellen/uitvoeren van een plan van aanpak.

Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 25

In het geval van externe zorg begeleiding sluiten medewerkers zoveel mogelijk aan bij de zorg die extern geboden wordt. Indien mogelijk zijn er contacten met de externe zorg verlener. Zoete lieve Gerritje hanteert bij het vermoeden van mishandeling en misbruik een plan van aanpak. Hiervoor kunt u gebruik maken van de Meldcode van de organisatie een Veilig Thuis(voorheen meldpunt kindermishandeling). Deze meldcode is op alle IPads geïnstalleerd en verdere info van de te volgen stappen staat in map die op alle groepen ligt. Tevens maken we gebruik van SNEL. Hiermee kunnen mogelijke taal- en ontwikkelachterstanden tijdig worden geconstateerd. De gemeente kan hier ook ondersteuning in bieden. In het pedagogisch beleidsplan beschrijven wij op welke wijze de overgang naar het basisonderwijs plaatsvindt. Hiervoor worden de observaties gebruikt. Zoete lieve Gerritje werkt actief samen met onder andere het consultatiebureau en lokale partners in de wijk en jeugdzorg. Elk kind een mentorAan ieder kind wordt een ‘mentor’ toegewezen. De mentor is een pedagogisch medewerker die werkt op de groep van het kind. De mentor is het aanspreekpunt voor de ouders om de ontwikkeling en het welbevinden van het kind te bespreken. In de buitenschoolse opvang is de mentor ook het aanspreekpunt voor het kind. Om de ontwikkeling van een kind te kunnen volgen, moet de mentor het kind echt kennen. Daarom is de mentor direct betrokken bij de opvang en ontwikkeling van het kind. De mentor is één van de pedagogisch medewerkers van de groep waarin het kind geplaatst is. De ouders worden op de hoogte gebracht wie de mentor van hun kind is. Deze mentor voert bij de start van de opvang het intake gesprek en begeleidt het wen moment. Eventueel vervult de mentor ook een rol in het contact met andere professionals (met toestemming van de ouders). Door het volgen van de ontwikkeling van het kind sluiten pedagogisch medewerkers aan op de individuele behoeften van een kind. Tevens kan er door overleg met ouders worden afgestemd hoe aan wensen en behoeften van het kind tegemoet kan worden gekomen. De combinatie van ontwikkelingsgericht werken en de inzet van een mentor maakt dat belangrijke ontwikkelstappen en mogelijke achterstanden, worden gevolgd en indien nodig tijdig gesignaleerd. Elk kwartaal wordt de lijst bijgewerkt met wie de mentor is van welk kind. Ouders worden op de hoogte gebracht mocht er een wisseling zijn van mentoren. Dit proberen wij zo veel mogelijk te beperken.

Volgen en observeren Welke methode en welke vorm De pedagogisch medewerkers observeren dagelijks de kinderen en de groep. Dit is een bron van plezier, inzicht en verwondering. Bij het observeren van de individuele ontwikkeling en welbevinden van de kinderen wordt gebruik gemaakt van het dossier, een ruimte in het digitale dagboekje waarin de bevindingen worden beschreven. Er wordt ook gebruik gemaakt van half jaarlijkse observatieformulieren. Deze is ontwikkeld door Zoete lieve Gerritje. Deze observaties bestaan uit 3 onderdelen: Zo doe ik, Zo praat ik, Zo beweeg ik. Elk kind krijgt zijn eigen 3 observatiemomenten. Om de 6 maanden wordt er per kind geobserveerd en een vragenlijst beantwoordt, ingevuld in het observatieformulier, door de pedagogisch medewerkers. Hierdoor kunnen we de ontwikkeling van uw kind volgen. Aan de hand van deze observaties worden de oudergesprekken gevoerd. Daarnaast worden de resultaten besproken in het groepsoverleg van pedagogisch medewerkers en locatiemanager. Aan de hand hiervan wordt de werkwijze op de groep besproken en waar nodig aangepast. Als pedagogisch medewerkers vermoeden dat er iets aan de hand is, observeren zij eerst gericht het kind om vervolgens het probleem met de ouders en de locatiemanager te bespreken. Er wordt met de ouders besproken of ze de problemen herkennen en welke stappen ondernomen worden. Wij proberen aan alle kinderen de ondersteuning te bieden die het kind nodig heeft. Dit doen wij niet alleen. We werken nauw samen met zorgpartners in de wijkgebonden zorgteams. Ons uitgangspunt hierbij is dat we alles doen in overleg met ouders want ouders kennen hun kind het beste. In het kader van de sluitende zorgstructuur hanteert de gemeente ‘s-

Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 26

Hertogenbosch hiervoor een gemeente breed een stappenplan. Bij vermoeden van mishandeling of misbruik geldt een ander plan van aanpak. Ook dit stappenplan is onderdeel van de sluitende zorgstructuur in gemeente ’s-Hertogenbosch.

Alle communicatie en handelingen met betrekking tot de bovengenoemde stappenplannen, moeten door de betrokken pedagogisch medewerkers schriftelijk dan wel digitaal worden vastgelegd zodat ten alle tijden inzichtelijk is welke stappen er zijn ondernomen in het traject. Wanneer een gespreksverslag is gemaakt, dienen ouders dit te tekenen voor gezien. Ouders hebben recht op inzage in het dossier van hun kind. Onze pedagogisch medewerkers hebben trainingen gevolgd op het gebied van observeren en communiceren of hebben op dat niveau hun diploma behaald, zodat op een verantwoorde manier de zorgbehoefte van kinderen in kaart kunnen brengen en hierover in gesprek gaan met ouders. SNEL In de gemeente ‘s-Hertogenbosch wordt bij alle kinderen in de kinderopvang of het peuterarrangement op de leeftijd van 2,8 jaar de SNEL 3033 maanden afgenomen. Het doel van deze test is om zo snel mogelijk in te kunnen springen als uw kind kans loopt om een taalachterstand te ontwikkelen. We werken hierbij nauw samen met de jeugdverpleegkundige. U wordt over deze test op uw locatie verder geïnformeerd. Ook zullen wij voor de afname van deze test vooraf uw toestemming vragen.

Overdrachtsformulier Als uw kind vanuit kinderopvang of peuterarrangement doorstroomt naar een bijbehorende basisschool, vindt er een overdracht plaats met de leerkracht van de basisschool. Dit gaat vaak persoonlijk of met behulp van eenoverdrachtsformulier, hierin staat de ontwikkeling van het kind omschreven, of deze wordt mondeling en persoonlijk met de desbetreffende leerkracht besproken. De leerkracht is op deze manier op de hoogte van de vaardigheden. Ook weet hij wie het kind heeft begeleid op het kinderdagverblijf en kan er eventueel een terugkoppeling plaatsvinden. Voordat wij deze teugkoppeling geven, krijgt u het uiteraard eerst zelf te lezen/te horen. Gaat uw kind naar een andere basisschool, dan sturen wij het overdrachtsformulier, met uw toestemming , op naar de basisschool waar uw kind naar toe gaat. Indien gewenst kan er aan de leerkracht nog een mondelinge toelichting gegeven worden. Samenwerken met anderen We doen het samen, dat is ons uitgangspunt. In alles wat we doen proberen we de leefwerelden waarin kinderen opgroeien te verbinden: thuis, kinderopvang, buurt en school. Zo creëren we een emotioneel positief klimaat waarin kinderen kunnen groeien en ontwikkelen.

Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 27

Hoofdstuk 6 Personeel Medewerksters Kinderopvang Zoete lieve Gerritje stelt hoge eisen aan werknemers. Zij zijn minstens gediplomeerd zoals benoemd in de CAO kinderopvang. Voordat er een medewerkster in dienst treedt moet een verklaring omtrent het gedrag worden afgegeven (VOG). Kopieën van de VOG en het diploma zijn in de vestiging aanwezig. Sinds maart 2013 is een continue screening van alle medewerkers verplicht gesteld vanuit de wet kinderopvang. Dit houdt in dat alle medewerkers continue gescreend worden op strafbare feiten. Dit betekent dat strafrechtelijke gegevens in het Justitieel Documentatie Systeem dagelijks worden vergeleken met een bestand van mensen die werken in de kinderopvang. Naast opleiding, ervaring en screening worden er ook hoge eisen gesteld aan persoonlijke vaardigheden. Rust, vertrouwen, sociale vaardigheden, creativiteit, enthousiasme, een juiste mentaliteit, eigen initiatief en een zeer positieve instelling zijn hierbij selectiecriteria. Er wordt tevens een groot beroep gedaan op verantwoordelijkheidsgevoel en flexibiliteit. De groepsleidster is mede partner in de opvoeding van andermans kinderen. Omgang met ziekte en vakantie personeel Vakantie en ziekte wordt meestal opgevangen door eigen personeel en stagiaires. Dit kan door een goede teamsamenstelling waarbij de medewerksters flexibel inzetbaar zijn. EHBOIedere medewerker bij Zoete lieve Gerritje beschikt over een kinder-EHBO-diploma. Alle nieuwe medewerkers worden geacht deze zo snel mogelijk te behalen. Op alle locaties is er dus ten alle tijden iemand aanwezig met een EHBO diploma. Er is ook altijd iemand aanwezig met een BHV diploma. De kinder-EHBO-diploma’s zijn 2 jaar geldig, een paar maanden voor het verlopen van het diploma worden de medewerkers hierop attent gemaakt. Deze dienen dan het diploma opnieuw te behalen, de kosten voor het diploma kunnen verhaald worden op de zorgverzekering. Mocht de zorgverzekering deze kosten niet dekken dan vergoedt Zoete lieve Gerritje deze. Dit omdat wij het van groot belang vinden dat ieder een EHBO diploma heeft.

Hoofdstuk 7 Stagebeleid Opleidingsvisie Zoete lieve Gerritje is altijd in ontwikkeling. We hechten er veel belang aan dat medewerksters en leerlingen zoveel mogelijk met deze ontwikkelingen meegaan. Bij het opleiden van de leerling, vormen eigen verantwoordelijkheid en zelfwerkzaamheid, een respectvolle benadering van de leerling, en het vertrouwen in zijn/haar mogelijkheden, de basis. Het opleiden van een leerling wordt als een belangrijk element in de organisatie beschouwd. De volgende organisatiedoelen worden nagestreefd: Het opleiden van nieuwe toekomstige beroepsbeoefenaren kan zorgen voor toekomstige werknemers. Het stimuleren van medewerksters om bewust te worden van alle zaken die het beroep met zich meebrengt, de persoonlijke invulling en het kritisch kijken naar het eigen functioneren. Het bevorderen van kennis en deskundigheid. Opleidingen Pedagogisch werker kinderopvang (niveau 3) Beroepsprofiel

Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 28

De pedagogisch werker 3 houdt zich bezig met hulp en dienstverlening binnen de primaire woon- en leefsituatie. Het werk bestaat uit verzorging en begeleiding van cliënten en alle daaruit voorkomende werkzaamheden. Taken Het zelfstandig uitvoeren van werkzaamheden op begeleidend, verzorgend- en huishoudelijk gebied. Het coördineren en organiseren van werkzaamheden. Zorg dragen voor professionele, en organisatorische taken. PW 3 1ste leerjaar( BOL) Beroepsoriënterende stage. Eerste oriëntatie met de doelgroep en het werken in teamverband. Omvang: twee dagen per week. PW3 2de jaar(BOL) Beroeps oriënterende en beroepsvoorbereidende stage gericht op niveau 3. Het accent ligt op de concreet uitvoerende pedagogische activiteiten. Omvang: twee dagen per week. PW3 3de leerjaar (BOL) Het accent ligt op het zelfstandig kunnen uitvoeren van werkzaamheden binnen de organisatie. Omvang: drie dagen per week. Inzetbaarheid stagiaires BOL -leerlingen 1ste jaars stagiaires van de BOL -opleiding worden altijd boventallig ingezet. 2de jaars stagiaires van de BOL -opleiding worden altijd boventallig ingezet. 3de jaars stagiaires van de BOL -opleiding worden altijd boventallig ingezet, behalve bij calamiteiten (denk aan ziekte van de andere persoon of vakanties en vrije dagen) BBL –leerlingen Een BBL –leerling wordt minimaal 20 uur per week op de groep ingepland. BBL – leerlingen staan niet boventallig maar werken wel naast een gediplomeerde groepsleidster. De BBL leerlingen zijn werkzaam volgens de BBL –regeling zoals die is opgenomen in de CAO –kinderopvang. Omdat Zoete lieve Gerritje een kleine en persoonlijke instelling is, staan wij het personeel en de stagiaires niet toe om bij u privé, te komen oppassen.

Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 29

Hoofdstuk 8 Oudercommissie & Oudervereniging Alle ouders die gebruik maken van ons Kinderdagverblijf kunnen lid worden van de oudercommissie. Er is een “reglement oudercommissie” waaraan de oudercommissie zich dient te houden. Via de oudercommissie hebben de ouders medezeggenschap in het kinderdagverblijf. Een voltallige oudercommissie bestaat uit 2 tot 5 leden per groep, afhankelijk van de grootte van de vestiging. Kinderdagverblijf Zoete lieve Gerritje stelt de oudercommissie in de gelegenheid advies uit te brengen over elk voorgenomen besluit met betrekking tot de uitvoering van het kwaliteitsbeleid betreffende:

Aantal kinderen per leidster; Groepsgrootte; Opleidingseisen beroepskrachten; Inzetbaarheid beroepskrachten in opleiding; Pedagogisch beleidsplan; Voedingsaangelegenheden; RI gezondheid en veiligheid; Openingstijden; Vaststelling of wijziging van de klachtenregeling; Wijziging van de uurprijs van de kinderopvang; De oudercommissie is tevens bevoegd ongevraagd te adviseren over bovenstaande

onderwerpen. De oudercommissie: De oudercommissie fungeert als aanspreekpunt. Zij ontvangen na ieder GGD-bezoek het inspectierapport. De oudercommissie levert op verzoek een inbreng op ouderavonden en themabijeenkomsten. Zij zorgen ook voor een goede en heldere informatieverstrekking aan de ouders over de activiteiten van de oudercommissie. De informatie die naar ouders wordt verstuurd, wordt een week voor verspreiding ter informatie en goedkeuring naar de groepsleiding verstuurd.

De oudercommissie is aangesloten bij de KLACHTENKAMER Oudercommissie Kinderopvang van de SKK.

Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 30

Hoofdstuk 9 Veiligheid & Gezondheid Het kinderdagverblijf is zo veilig mogelijk ingericht. Om mogelijke risico’s op ongevallen te minimaliseren wordt jaarlijks de risico inventarisatie veiligheid en gezondheid uitgevoerd. ’ Risico inventarisatie VEILIGHEID Kinderdagverblijf Zoete lieve Gerritje gebruikt hiervoor de methode van Stichting Consument en Veiligheid. Deze Methode is door hen ontwikkeld in samenwerking met GGD Nederland en het ministerie van SZW. Met deze methode kan de veiligheid van de opvangruimte in kaart worden gebracht en kunnen er maatregelen worden genomen wanneer er risicovolle situaties zijn. Bij deze methode zijn niet de normen het uitgangspunt, maar het gedrag van de kinderen, leidsters en ouders en de “ongevallen” zoals die regelmatig in de praktijk voorkomen. De methode biedt een gestructureerde aanpak om invulling te geven aan het veiligheidsbeleid. De methode bestaat uit 6 stappen : ◊ 1. De inventarisatie Welke ongevallen zouden met de kinderen kunnen gebeuren? KANS Hoe groot is daarbij de kans op ernstig letsel voor het kind? ERNST De combinatie KANS en ERNST is de maat voor de urgentie. De urgentie geeft aan, hoe snel er een maatregel getroffen moet worden om een risico te verminderen of uit te sluiten. ◊ 2. Registratie Deze stap bestaat uit het registreren van ongevallen en het beschrijven van gevaarlijke situaties. Het registreren van ongevallen kan oorzaken van ongevallen duidelijk maken. Hierdoor kan men van een ongeval leren en de nodige maatregelen nemen om het een volgende keer te voorkomen. ◊ 3. Huisregels In deze stap staan afspraken centraal over het doen en laten in het kinderdagverblijf. Het gaat voornamelijk om gedragsregels die de kinderen, de groepsleidsters en de ouders aangaan. Het gaat erom dat de veiligheid van deze gebruikers zoveel mogelijk wordt gewaarborgd. ◊ 4. Actieplan In het actieplan wordt vermeld welke maatregelen zullen plaatsvinden. Deze is verweven in het veiligheidsverslag. ◊ 5. Ontruimen en EHBO Om in een noodsituatie snel en tijdig te kunnen ontruimen, heeft kinderopvang Zoete lieve Gerritje een goed doordacht plan over de manier waarop dit wordt uitgevoerd. De ontruiming wordt 1x per jaar in de praktijk geoefend. Tevens beschikken de leidsters over een kinder- EHBO certificaat en een BHV certificaat. ◊ 6. Veiligheidsverslag Het veiligheidsverslag is een overzicht van alle risico’s zoals beschreven in de Ri. Hierin wordt beschreven hoe wij handelen in welke situatie en met welk risico, tevens wordt er bij ieder risico beschreven welke actie wordt ondernomen. Het veiligheidsverslag wordt tevens gebruikt om belanghebbenden te informeren.

Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 31

Risico inventarisatie GEZONDHEID De methode gezondheidsmanagement is door het LCHV ontwikkeld in opdracht van de GGD Nederland en het ministerie van SZW. Medewerking is verleend door het Landelijk Centrum Milieuhygiëne en hygiënisten van diverse GGD- organisaties. De methode heeft een tweeledig doel:

Gezondheidsrisico’s terug brengen naar een aanvaardbaar niveau. Bewustwording van de risico’s

De methode bestaat uit drie stappen: ◊ 1. De inventarisatie Welke gezondheidsrisico’s lopen de kinderen? KANS Is er, gezien de risico’s een actieplan gewenst? ACTIE ◊ 2. Actieplan Bij deze stap gaat het om het maken van en uitvoeren van een actieplan. Het actie plan is eigenlijk het antwoord/oplossing voor ieder risico. Dit actieplan is verweven in het gezondheidsverslag en hier worden alle risico’s benoemd en wordt er aangegeven voor welke oplossing er gekozen is. Tevens wordt vermeld wie verantwoordelijk is voor de actie en binnen welk termijn de maatregel uitgevoerd moet zijn. ◊ 3. Gezondheidsverslag In het gezondheidsverslag wordt volledig uitgewerkt wat er wordt gedaan, bij ieder risico in of buiten de groep word uitgebreid omschreven welke actie wordt ondernomen en welke acties daar uit voortgekomen zijn. Tevens wordt het gezondheidsverslag gebruikt om andere belangstellenden te informeren. Jaarlijks voert de GGD een controle uit. Hiervan verschijnt een rapport, wat op het kinderdagverblijf ter inzage ligt. Tevens wordt het gepubliceerd op de website van de GGD Hart voor Brabant, en de website van de Gemeente ‘s-Hertogenbosch.

Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 32

Hoofdstuk 10 Geschillencommissie KinderopvangWaar veel mensen samenkomen, kunnen ook klachten of conflicten ontstaan. Ouders staan bij ons hoog in het vaandel en worden altijd serieus genomen. Het is zaak dat bij klachten of conflicten de groepsleiding samen met de ouder er proberen uit te komen. Lukt dit om welke reden dan ook niet, dan kan het probleem doorgespeeld worden naar de locatiemanager. Wanneer de betrokken partijen samen niet tot overeenstemming komen, dan kunnen zij zich schriftelijk wenden tot de organisatie van de kinderopvang. Wanneer blijkt dat de Zoete lieve Gerritje niet binnen zes weken heeft gereageerd op een schriftelijke klacht; ouders en de kinderopvang er binnen zes weken niet eens zijn geworden over de klachtafhandeling of wanneer de kinderopvang geen adequate klachten regeling heeft, kunnen ouders zich richten tot de Geschillencommissie Kinderopvang. De Geschillencommissie is aangesloten bij het klachtenloket, deze zullen als eerste de klacht proberen op te lossen doormiddel van informatie, advies, bemiddeling of mediation. Alle informatie over de nieuwe geschillencommissie is te vinden op www.degeschillencommissie.nl In uitzonderlijke gevallen kunnen ouders zich direct wenden tot de geschillencommissie, bijvoorbeeld in een situatie waarin van ouders niet verlangd kan worden dat zij een klacht indienen bij de kinderopvang. Denk aan klachten over intimidatie of wanneer ouders bang zijn de klacht voor te leggen aan de kinderopvang organisatie. De oudercommissie kan vanaf 1 januari 2016 een geschil direct voorleggen aan de Geschillencommissie Kinderopvang. De Geschillencommissie toets dan of Zoete lieve Gerritje goed heeft gehandeld. De Geschillencommissie zal in zo’n geval binnen 6 maanden uitspraak doen.

Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 33

Hoofdstuk 11 Huisregels Door ieders naleving van onze huisregels, kunnen wij de optimale kwaliteit van kinderopvang garanderen. Onze huisregels op een rijtje:

Als u uw kind komt brengen / halen wordt u verzocht uw kind/eren op tijd te brengen en te halen;

Wanneer u uw kind komt brengen/halen wordt u verzocht de poort achter u te sluiten. Wij leggen hiermee een stukje verantwoordelijk in uw handen , zodat er geen kinderen ongezien buiten de poorten van Zoete lieve Gerritje kunnen komen;

Als uw kind een keer niet komt, dan dient hij/zij afgemeld worden, het liefst vóór 8.30 uur; Wanneer uw kind jarig is en u wilt trakteren, dan is dit natuurlijk mogelijk. We geven de

voorkeur aan een gezonde traktatie; Geef uw kinderen geen snoep, pakjes drinken, brood of speelgoed mee. Dit kan stuk gaan.

(uitgezonderd de knuffel van uw kind); Wanneer u zelf niet in staat bent uw kind op te halen dan dient u dit vooraf duidelijk bij de

leiding te melden. Anders wordt uw kind niet meegegeven; Voorziet u de tas, fles, voedingsbusjes, kleding zoveel mogelijk van de naam van uw kind; Kinderdagverblijf Zoete lieve Gerritje is niet aansprakelijk voor het beschadigen of kwijtraken

van meegebrachte spullen; Zodra de ouders in het kinderdagverblijf zijn: let u dan op uw eigendommen zoals tassen en

sleutels. Zet deze i.v.m. de veiligheid hoog weg; Wij gaan regelmatig met uw kinderen wandelen en/of fietsen. Ook kan uw kind deelnemen

aan ons peuterarrangement op de van Meeuwenstraat 14, u dient daarom altijd een toestemmingsformulier te tekenen.

Pedagogisch Beleidsplan 2017 KDV ZLG Van Meeuwenstraat 16 pagina 34