ïest GoPÍo Black 3Actiecamera metkracht en stij

AchtergrondWeb 3.0: internetmaar dan slimmer

Review Twitter #MusicTwitter breidt uit -met muziek en video

5XNASiETEST)nmisbarelleskunners

LIMMERACKUPPEN:n: nooit meerata kwijil)

UPERHARDE:hilven (2 TB+;

aa

zo zET JE FACEBOOKvoLLEDTG OP SIOTWant niet iedereen hoeftalles van je te weten

FULL HD OP DEMUUR: WOW!Deze beamers maken vanelke kamer een thuisbios

DrT ZUN DE BESTEMEDIASPELERS!Welk pakket speeltsoepel alle bestanden?

ZO MAAKJE EENEIGEN FOTOSERVERMet Gallery heb 1e geenPicasa of Flickr nodig

[n t)

8.1,7.O en

ll,,.r\l

Een maand geleden liep ik n Taiwan rond, op de beuísvoerenvan deAziatische re8enhangervan de CE5 in Las VeBas tk hebhet na(uur rk over de computex, met a s grore nieuws de n euweI

".wF ro.oce,sor r"n nre o F rn

^eg B.ar r no.ultrabooks,lapiops, pc's en éll in ones. À4àarop de beurs zelfbte,ven de écht spannende píoduct.ankondiginten mer deze nie!wech p u t, met. s u tzonderingAsus (zie Newíeed)

Nee, de af8elopen maand was eerdeÍ de maand van .le software- besturingssystemen, om speclfiekte zln. AppleÍapte óf met deaànkond gingvan MacOS X r0.9'Mavencks voor zU. pahardware

en osTvoor Phone en iPad.ln beide gevalen agdeíocusbild€presentat e opwilz I nge. ii het u rer jk, élhoeweler vo doendewijzS n8en onder de mororkapg.ai p aatsvinden om ook daadwerkellkv.. veÍnieuwngte k!nnen spÍeken Be de besturngs.systemen worden Ío.d i. september oI oktobeÍ verwacht.

M crosolt volgde rnet het bes.hlkbaar slelen van de Windows 8.1

Preview, voorheen bekend als'Blue'. Oe softwóíeíeus teSrjurÍ denadruk op n euwe functionéliteit. Zo z en we de rerugkeer van de

startknop, betere notificar es voor apps vén derde partjen ntutieveíegestures op her srartscherm en nuftrSere s.hermverdenSen voor mensen meteen 8róte mon tor To.h kunnen we ook

h er nog en I visueelvuurwerk veMachte., zoa s a.de.e ie8eformaten enteanimeerdeschermachrergronden. Dedennitievev" É;- w ndow. B.. \" wa, r"nweop26o.rob". p.ecies

éénjaàrna de inÍodudievan Windows 8.

E ge.llk heeit a een Goog e z.h nog rede itk st lgeho!den, éL jkreen rnÍoductie van Android 4.3 nier verweS re zii.. op het mome.tvan s.hrilven zwetue. de eerste imatesvoorde sàrnsunEGaléxy 54 metAndroid 4.3 alover het nterner - wie niet bangs om met cuÍorn roms te spelen, kan alvasr een voorproeÍje

nemen GroteveÍni€uw nSveMachten we oveÍi8e.s n et:Googlellktdespanninghoogtewi enhóldenvooÍAndroid5.0'keyLimePie, da( pas tegen heteinde vèn hertaarzólverschÍnen Wat wevan Key Lime P e kun.en verwachten s not nier du de jk: GooSie

houdtde ippen stií op elkaar. wj Sokken op een beter accu

beheèrdankzij gebÍuiksprorielen en ëen diepere inregr.tie vanso.ia r.edia en vo p. oíwe gel lk krl8en, za larer dit jaar bt lken

VOORWOORD

OPEN lN G: !or\ RII0:l

t

JE BROÉKZADE WERELD IN

K).. Èrbesre.onrpr.1.àmerè terwere d h.cÍt een opfrisbeurt Eekíegen We heb-ben het

. .!' .e Sony D5C Rll00, de eer ste .rmer. drc c.f .ompàct des gn .ombineerde met een

'::s.erilke(r.n(r)b.eldsensor Hel.re!w!hoac dr.agi de toevoeg n8 ll en zal voorLop 6'i-:i.ebescra.deRXr00Bevoerdwo'de..Derpe.ifi..tiesv.ndebeedseósor ijken

.:_,. l0,2 nregrp rrlr, mnnr de lrchtEevoe glredrs..rr2ienllkverbeierddankzlwrr(lo.roókdeéuloio.!ie!rrtukvlotter sseworden.Netzo

!:r:kwekkend z'ln d! n elwe mogellkheden:.ei nult funct ó.e e hotshoe vooÍ

.,re.efltersen (htm.rofoons, een kàrite b.nr3 inch cd s.herm cnwÍ/''.. le'demotor[.p Da.rmee jktdeRX]00 vooralsnoSonverslaénbrrr

::, .'. è senrproÍe$ ofee kiekles w I Íhiercn zorder het gew.ht vàn een

: :::: "..mera oÍ sprc8c reflex mee le reulen Eén óadee ren opa.hle van

:: :-ae ixl00 zren we ookrde .àmeíàbody rs ee. pàèr m ll meler d kkeÍ

;i, :1en. E.ookdepntslErhoFerdanbl hetorginee

€ 750

Yolanda

Typewriter

welkom op www.nzbit.net

INHOUD

FULL-HD EEAIWERS

INTEL CORE 17-4770K

M EMIASPELERS

PRIVACY OPFACEBOOK

GALLERY

NEWSFEED

ALLESKUNNER

5émsung heeít eindjunieen àantaln elwe prod!aten aan z n portfolo toegevoegd, zoàls de Ga 3xy Nr. een.èmeràmer4G, wlÍ e. Andro d. Ook heeft de SeÍies 9.u Íabook opvolEin8 gekregen o.deÍ de naam ATIV Book 9. Her meest

zilo we echter onder de indr!kvàn de ATIV Q. een tabler met welér8apàrte mogelijkheden. Eigenlilk zier de Q eÍu ta s een laptop, n'raardan met hetscherm aan debutefkant.le kuit rn o,a. a stablelgebÍulken(meti.Eeklapttoetsenboíd)ofalslaptopzondertou.hpad.Sams!ntclamtdardezeWindowsSlablettevensAndroddràat,.gaàt het dan om een viítuele mach ine-i.stal atie. Het 13,3-inch touchs.reen heeft een baanbrekende resolurlevan

3200x1800 p rels (l) en de Q in z'n geheelweeEt s echts 1,29 k logrëm.

€ 1699, www snmsung nl

t0

NEWSFEED

Netflix kriigt concurrentieNdui\, de dien$die lc.nbeperkr rrgxosgeeti kÍ $leÀóins films vo,treen vasr bldmspermr.nd. ltomr dn trnin nanr Nededind. rÍnàr dc dicnr rriigr rl mereo concurÈntfu y.n RTL,

dnr c.n sooÍscljikc dicnÍ roor 6ln1s cn s.rics gnÍ inircduccr.n- I n)c duur d. dieí$ \brdr, is

vERKOOPJE ErGENEBOOK

LANGE ADEM

Oe populairste ultrabook teíwereld, de MacBookAir, heeÍt een updàtegehad.

Apple heeft het grootste kíitiekpunt aantepakc dë accuduur. Door hetgebíuikvën Haswe l-processors en een aantaiandere designwijzigingen gaat de 13,3-inch

llacBook Air nu màlr liefst 1Z !ur mee - een un cum, De k €lnere 11,6- nch A r

heeft èen kleinereaccuen behaàltdeze monsters.ore niei maàr hoeft2ich met

9 uur àbsoluut niet te schamen, Hopel'jk retApple hiermee een rendj ultíabooLs

hebben overhetèliemeen een matigeaccuduur, De nieuwe Í\,lacBook Air.Ínodel

en (met sncllereflashdrive en 802.1íac) liggen vanaínu in de w nkel.

Vànèí € 1029, www.apple.(oft /nl

vind jejezelíeen begenaditd s(hrijver en wilje de rest van

de were d hiervan ovenuigen? Oan kanjejouw boekvoortaan makkelík in diSita e vorm verkopen op Bol.com. samèimet sinael Uitgeverij en Miinbestselleí.nl is het initiatieÍBrave New Book§ opgezet. Het ontwerpen en aanbieden

van €en ebook is kindenij k eenvoudig en kostje íechts

. € 12,50 voorde àanvraàgvan eën ISBN-code. We eist

.Brave New Books een perrentagevan deveÍkoop op.

' www.bràvènewbooks.nl

11

NEWSFEED

PROFESSTONEEL PLAT JAGUAR OPJE MOEDERBORD

we2jnEÍoteÍa.svande apiops van Lenovo, d e er n et

a leen s!j vo uue.,maarookdegeilki.ekaarztte. De

Th nkPad S53l llkigeen ultroideriE Zoa sandere aptops. deTh nkP.d serie is de S53'l voo.a geri.htop rake tke

gÉbr!ikers, ma.r ookvoor prvéEebturik misstaatdeze 15-in

.her nlet Zo k.. le kiezen vooÍ een I o8op-scheÍm n m.rIè! rvoer ng. s eí ee. ruime keuze.én pro.essoís (coíe 3,

5 en i7)en krnle de 5531 zelÍs !itrusten meteen Radeon

HD 8670M, .ls,e pr ls ste t op gr.f sche prestat es. Usb3.0,

hdm en k.értlezer o.tbíeke. !itera.rrd niet

Vànàf € 619,

AMDheeÍr re.e.telllkde Kab .i .hipser èèn8ekondi8d en EC5 koptdievoorzetmeteen n rnet een min txrnoederbord De KBN.I dÍaait op de q!adcore AMD

A6.5200 léguéÍ-cp!, ver8ezeld van AMD Réd€on HD 8400.8r.ph cs. W ndows 8

wordt vo ledig ondeísteund op dit moederbod Het nteresea.te à.rn Kabin is de

màxima e tdp van 25 watt;het bordje È dus une6t energren, niS zonderveelopprestar es n re eveÍen. Daarmée jkt dit moederboÍd voora inreressant voor een

st le thu sserveí ofhtpc

Prijs n.n.b., rvww.eL'.on' tw

12

ITrlWindows 8

RAZENDSNEL DOCHBETAALBAARle opvolgeí vàn de nvadià GeFoíce GTX 660 he€t, niet verrassend, de GeForce

:-rx 760. nvadia heefr de kaart uitSerust met maar liefst 1152 CUDA'cores op een( okir€quentie van 980 MHz, dièautomatis(h overklokken tot 1033 MHz Uiter-

.ard heeft líSlmeteen eenaantalkaanen klaar met deze chap, waarondeíeen-eferenrie-uitvoerin8 en deze N76OTF2GD5/öC. Mslheeft de coresverder opge-'<Lokr nàar 1085/1150 tíH2. Om de kaartk@lte houden woídt gebruikSemaakt van

re ni€uweTwin Frozr lv-cooler. lvlsl cl6imt dat de nielwe cooler met 23 dB stller s

l.n de voorgaande ínodellen.

NEWSFEED

§Tindows 8 verslaat VistaHoewd §indoNs 8 icNar kngziàm uit dc siaíblóklen ksnm, heeft hct bcsunngsslstcem zich

nu din och op dc dc L plnats gcne*dd. voodop$ \vindoss ? bliift dc mukt lrn dcsktot,

LcÍuri,rgsNtcnrcn domincrcn, gcrolgd door her stokoude \ríindoNs xP. v.n allccomputers

drMn92 t«)ccnt op \viídoss, ? ptuccít op Àhc oScn 1 pmcent op Unux.

GRATIS INTERNET INHET BUITENLAND?

vànàf € 239, nl.msi.com

Roamen in hetbuitenland ir ondanksde prijsverlaging die

op I juliis iEetaan, nog steeds behoorlijk aan de píi.js.

Wilje op vàkantie zorgeloos kunnen inteínetten, klk dan

eens naai ( rowdRoàming. Metdeze android-app kanje

automatisch gebruikmàken van de dètabundelv.n andere

CrowdRoaming'gebruikere inje omgevlng en v ce versa.

De dienstgaat alleen werken als €r Eenoet tebruikers ziln,

naè. isiekereel poSi_t waard. De app ls già(s ulr de Plèy

iro,e re -aer. \ zVcrowdroaming.com

í3

NEWSFEED

OPNEMEN EN AFSPELEN ECHT HEMA,oP JE MOBTEL

weÍern Di8rralbre dtzjn MyBook lln uit mer déAV.IV en Soort het meteen over

een etsandere boeg. Bjdeze MyBooklEtde nadrukn.mellkop dekoppelngmet de tv. Een comp.tibele tv d e ka. opnemen naar usb is een vere ste om de

I of2 ÍB (e k!nnen vule.. Western Digtalheeft een spec a e GreenPower s.hiif

8ep aarst, dre bedoe d s voor mediagebru k - de schjf s energ ezu ni8, koe eispec aa onrworpen voor een connnue datadoorvoeÍ Da.kzL] de !sb3.o-connector

s de s(hilfvoorbere d op toekomst ge tvs en de meege everde usb kabelvan twee

me(eÍ ma.kr her moSe ijk de av'Ív nerles uit het zr.htop re bergen.

Prijs n.n.b., www w.lL .oh

HEMAgaathiplJekuntvanaf nun.me jkookmobielwrn

kelen met de HEMA.app.lvlet een barcodescanner kanleproducien àa.le virtuele wi.kelmandje toevoeten. waaÍna

lejo!wbeíe linE ,at rhuÈbezorgen. Wlle naéÍ de HEMA

om iets re beklke. en aan te schaffen, d.n zélle niet langer

tever8eefs de deur ultlopen: in de app zre le een actuele

voorrèads(atus per w nke!. En aanEezienle de laatÍe foldeÍ

k!nt bek,lken in deapp. misjenooit meereen aanbiedinE.

14

NEWSFEE D

-§yDrive,

Mictosoft mag naamSkyDrive niet gebruikenllSklD, n(r l).(l i'(hud.r1 /. (l('.[\.]inr((n'r.hÀ,rxL\ÈNi[],.l,l,nntrrigÈb,urt\i.(L.niiDrShl)rtrrrr\.nrietlcnirn( l f,,,t.s!l n(.Sr\l)rnLisd. rrf (lirUi.i*oriirn,i {:1,tu1,,1}Lrulrr!rhrLÍiu.!r\(n.l:rnB.i'\r'r.l'L.rh((liUSl,\lJ.r r h0t ,jeti k Lc{r (t.

Ili.ii)nni lrrr ] r In!r[,,rljsr] D L!,!(, ,d)!f r! Lr r .

SK

WATERD!CHTE PHABLET

. ::i Erorer, groour: phéb ers worde. sreeds popula rder Na $msu.g (Gataxy Nore) en H!awe (As.en.l Mére):. -r.! ook Sony [4ob e i. hergrorer-dàn 5 in.h eegrnent. DeSonyXperia Z U]tra heeÍi een schernrdiagonaat

' '.èèr ieÍst 6,4 .ch. Tekst en bee d z en er haaB.herp uir dénkzil de fut .hdresotlt e ef .le specia e x-Reatty:::.LepsonyvíoeSernogweleensachter.lsherSrnSomdei.rernespe.iÍi.aries.bjd€zUtrraisdàruekeri _e!8eval:de Snapdrégón 800.processórdíaa r op 2,2 GHz e. her toeste onde.sreunt naast 36 ook 4G LÍE.

',::sr het design van de Xper a Z neemt de Z Ultra oók de stoi en waterbeslendtghe d over. Uniek is d.!je d t:-.ie ku.t bedienen rnet stylus, bàtpen en pot ood

( 719. r,\1§ son! nl

í5

,,.\.

.'i,íí

T

Èet semant scheweb, oídelWeb 3.0 (hoe

welde deriiities d.aryën v.r ëren), biedt

de moge ijkheid om verb.nden Ie eSgen

russen tegevens Her díaair h erb4 niet ompresentatie, Ínaar enkelom tetevens. Normaalméakt edeÍeen zin eiSen database,

met bjbehorende e gen sÍ!cl!ur, softw.re,raà e. invul[n8. or levert'domme dàr3 op.

Deze domme daré sra.ndan op z chzelfen

kunnen niet makkel lk worden Sedee d met

b JvóoÍbeeld andere websites.

\\'egwijs in het semantische web

Wat isWeb 3.0?Het wereldwijde web was begin deze eeuw vooraleenrichtingsverkeer: de gemiddelde internetter kon

enkel consumeren. Vanaf ongeveer 2006 kwam hetWeb 2.0, waarmee we ook gingen produceren.

We konden bloggen, podcasten, vloggen, tweeten,facebooken en meer. Nu staat Web 3.0 voor de deur:

het delen en hergebruiken van gegevens. Hoe werkt het?

'Het È nuttg om deze dara's im te maken:

stelle voor datje een muz eksite w t maken,

w.ar gebririkers k!nnen aangeven wa..zitnaar lursteren. Omda( re als klei.e site

waa6.hln rk wein I resóurces hebt om

een cor.plete databàse op te zetten Ínet

àrtieste., nummers, . bums en Eenres,kan het semàntische web uitkomst b eden.

Asleee.maa de website teko ppe d hebt

aan een open database over muzlek, kénleheel eenvoudig achtergróndinformane van

a ler e a(ieste. weergeven e. .tegrerenin je website. MetWeb 3.0 k!nnendusdata

Verbonden d:rta zrn slmme data. Dit

Eebeuí! door de data op een websiteopen

te maken en weèr te Eeve. i. één stan-

daaÍdíormaàt: rdf wàt staé

descrlption frèmework. Naast dit standaàÍd-

íoímàat is het hà.dig om een Íel.tionele da

tabase èan de websire toe re vóegen, zodat

! ( de open getevens eenvo!d I webpégina!kunnen woiden geSenereerd

RdfRdÍgeei! iníormat e weer n tr plos. Zo n Írplo bestéat !it een onderwerp(hetsuble«).een predicaèt (de eigens.hép vèn hetsub'

lect) en een objë.r. Een voorbeeld van zon

tr plo isr de Lrchr (her sublect) heeft de kleur

(de eigens.hép) blauw (het objed). RdfwordtdooÍ een aantalfoímaten ge mp ementeerd,

waàruàn de ee.vóudigste TuÍtle is, omdat

dét het bestevoor mensen eesbaar s. De

W3c beveelt hetgebru kvan rdÍ:mlaan,omdat dét rdfin de xml-notatie weergeeft en

16

ACHTERGRON D: Web 3 0

u.,r-,il'-""" iiil '--'kà,..,-"

'l!,E*""'

Íhè 8làck Kèys

We hebben een websitegebouwd waarop aheen Sebrulker 2ijn Last.ím Sebr!iker5naërnintypt, alzjn recente artiesten, albums en

nummersworden opSehaa d en uroíden

weerSeSeven op de website. Nu wilen we

dat a s een bezoekerop een artiest k ikt, h er

meer informatie overveEch jnt. stel, we

!,vilen een korte omschrilv ng knlten van de

bànd ofa(iest. Hiervoor gebruiken we de

,{I op xhtml. Àls we bovenstaand vóorbee d,a. de ucht zouden Í€presenteren in Í!rt e,

:.n zo! dét er a svoSt !itzien:

i!:efix b:<http: // informatie over-

-:!:Iucht b:heeft(leur b!bIauw .

le b: s een zogenaàmde prefix. Dezegeeft

s tev nden over de Sespec fi::erde informat e. n onsvoorbee d hebben

r. dus de prefx b:d e doorueMilst naar de

'xonelewebsite nformàte over de !.htLr:hebben we niet gedefin ieerd. Daarna

.r $ de ltera zeí die voórz chze rspreekt.

sparql::è s veímeldiom een semantische website

:: ie zetten, moet een relationele datébase

n.rden toegevoe8d om de data ope. te ma

..i. Hetopzetten van de database bespre-

.:. we hieÍ n et, maaÍ het swélbe angrijk

:- wat te weten oveÍ de querytaaleÍvan.

,,: Sebruiken splrq, dét stéat voor SPARQL:-.iocolAnd RdfQuery Lantuage. De taa

<: veelop Sewoon sQL, dus a sje daaral:.i..d mee bent, zalhet nletéànz enlik;!:3 zj..spaÍql-query's te rnaken.lEen I

;.:rq sELECÍ query bestaat !itlwee de eni_::;edeelte dët geselecteerd moet worden

:_ .er WHERE gedee te, datgene waarop

geflterd moetworden. Een voorbeeld van

. sEr,EcT ?kleur vrsERE

{:lucht :heeft(Ieux ?kreur .}

. sElEcT ?eigenschap ITHERE

{:lucht ?eigens.hap :bIauw }

{?wat :heeft(1èur :btèuv }

OveÍigenszal desparq -database nat!url jk

eerslgev!ld moeten worden metde eeÍder

besproken tripLo's, maar ge ukkig isda.Ëvoor een bestaande database te Sebr!iken,da.kzjopen dat.. zo is ervan W k pedia een

'opendatéversie genaamd DBPedla,voor

níormatie over personen s er FOAF, en er is

DBÍune speci.alvoor muz ekinformate. En

zo zjn er nogveel meer databases.

zelf aan de slagHet È vril eenvoud gom zelf metopen data

aan de sagte 8aan. We zetten ze í een een

voudige Windows-server op en installeren

veruolgens sparq lib (graph te e.s.soton.

:. !k/spèrq b/). We rÍaken vErbinding met

DBPed a en wiien erw.t muziek nforma-

ue lit opha en. We teven h eruoor a leen

de query's, wantde resultaten gphalen en 'veBerken n de websitq, datzalelke s.riprerkunne..

?artist dbpedia-ów1:abstract

F rLrtR ( lanqxatches ( rans(?àbsrract),

)

Bij de SELECT se ecteren we aleen de

omschrijving. Bjde wHERE spe.ificeren we

datwe op zoek ziin naar de artest n de va

rabele $artÈt, in de Engeie taà. VervoEens

aten we aan DBPedia weten dat we !an d e

Sevonden aniest de ornschrijving willen. Ten

s otte elsen we datde omschrijving in het

Engels moetzrn.

we hebben nu d!s een omschrijvingvan

de art est. Op dezelfde ma.ler kunnen we

vlnden \Àanneereen art est s beSonnen.

Andere éttributen dieje kunt opvragen zjnte vinden op bilvoorbeeld dbped a org/

reso!rce/coldp ay/, waarbÍie co dp ay door

elke andere titelvan een Wlklped a-artikel

kunt veruangen.le kunt overigensje sparql-

query's eenvoud I teÍen doorEebrulktemaken van dbped i ors/spdrqr, waarjedlrect de query kunt ntypen en het resultéat

Metweb 3.0 s hetdus mogelljk om de iníoFmat e op je webs te aanzienlrtk uit te breiden,

doorde gegevens slim te maken. We hebben

natuuÍlÍk hler Ínaar een zeer kein dee

besproken van wat het semantische web

precies is. Dankzil sparqlib È heterg een

voud I om àan web 3.0 te beginnen op een

bestaande php /sql site en om zo informatie

v.n DBPedia re halen. i

rartist foàf :néme "§àrtist".àén

17

HiDrive

Backup Manaqenrent

n ra.\Lc!:,r s:É. ii'È

20

tu 8&rur II h«ètunbrEàé.uD I

=-;;il,;-l

WAAR SLAJE JOUWBESTANDEN OP?. .irnmed a en back

: -' te! eèn / Pas 22

NOOIT MEER GOEDKOPEOMKUKEN\,'Vorkshop sel-and'O i :et / Pas 48

THUISSERVERS2 bay nas-systement€t€St I eag:+

I

I

I(,t\t

;ry

,,HAD IK MAAR EENBACKUP GEMAAKT!"Misschien hebje hetzelfwe eens meetemaakt.le zitachterje laptop een

filmpjete kijken ofeen beetje op Marktp aats rond te scharrelen.lneens hoorje vanuit het binnenste van je laptop een vreemd, ratelend teluid.le muiscur-

sor haperi en blÍft levenloos in beeld staan.le probeert nog een halfhartiteAlt-Tab, maarWindows reageert niet meer. Er restje nietsanders danje làptop

uit te schakelen (de handeling is je welbekend: aan/uit-knop langer dan drieseconden indrukken) en weer aan te zetten. En op dat moment slèat lichtefrustratie om in totale paniek:

PRIMARY HARD DISK FAILURÉ

PRESS F1 TO CONTINUE

Hoe dit verhaal eindigt, ligt er vooral aan ofje een recente ba(kup hebt van je

schUfpartitie, of in ieder gevalvan alle belangrijke bestanden opje laptop. Hoe'

wel het een kleine moeite is, is het daadwerkelijk uitvoeren vèn een backLlp

nietzo triviaalalsje zou denken. "Dat doe ikvolgendeweek wel", dachtje de

vorige keer nog, toen je per ongeluk bijna een belangrilk bestand had gewist.

En daarna dachtje er simpelweg niet meer aan.

Mocht het bovenstaande jou ooit overkomen, dan hoefje je niet druk temaken. ln dit dossler beschrijven we verschillende backupmogelijkheden,waaronder eiterne harde schijí nas en de cloud; we vertellen je ook aan welke

producten ofdienstenje daàdwerkelijk lets hebt. Maar het belangrijkste van

alles vind je op pagina 48. Stap vooÍ stap stelje hier eenmalig een backupstra-

tegie in, waarnaje er nooit meer naar om hoeftte kijken. Dewetenschap datjebestanden te allen tijde beschermd zijn voor ongelukjes, computert toch een

StUk COmfOrtabe er, nietwaar?

32 pagina's a es ovL.r-Ops ag D

Í

2',1

.-ra5t'

Backups: waat en hoe?

EENKWESTIE VANSTRATEGIERegelmatig backuppen is en blijft de beste methodeom dataverlies te voorkomen. Voorwaarde is wel datje zo'n backupoperatie optimaal aanpakt. We gaan dusop zoek naar doordachte antwoorden op vragen als:wat, waar en hoe?

Wat het niét is...Rond backuppen bes(aan hardnekkige

misveÍstanden. Heelwatgebru kerr zin eÍbjvoorbeeld vai oveÍtulgd datze zonder

backups kunnen omdat ze een uitgebreidÍaid-systeem (redundanr array of inexpefsive / independent d isk, hebber opgezet,

wàarbij geSevens . utomàrÈch op vers(hir-

lende schijven worden bew.ard. Zo spiegeIra d1 data op een tweede s.hilfen sléatraid5 bestanden op verspreid over minimaat

drie schjjven, maarzodan I dat her!irvallenvan één schilfniet tot dat.ver ies le dt. Oigebruikers installeren een tooidie automà-

tisch de inhoud van de ene map metdievaneen àndere synchron seert.

Opzi(h mo8en datzinvolle scenario's zijn, ze

vervanBen 8ëenszlns echte béckups, lmrner§,

rèken gegevens coíupt of overs.hrijíofwisje per àbuis enkele bestanden. dan haaljedie met ía d ofsynchronisètie normaltern et teruE. Een goed opgezet bèckups.ena-

22

AC HTE RG RO N D: r:

1,. ftr - r-1.. !..,,,..,.^

'r dëàÍentegen rnaakt hetophalen vanie:'S ne e dàta wè rno8e ijk, àlthà.swan-_:er je rëgelmatig backupt eoje backups

:-s voldoende recenrzijn. Nu is het wel

:r dat rnoderne besturingssystemen het_ aat trachten tev!llen lussen de actuelë

:reíànd vanje data €n hettijdsiip vanje

=est rëcente echte backup. Zovoorziet

.i .dows 7 bijvoorbeeld in de fundie'vorige

..rs eí en voegt Windows 8 daar een heuse

.esIàndsgeschiedenis' aan toe: die zorSt

rJlomatisch voor backups van je beíónden:rd.tle in p.incipe nog kunt teÍuSkeren naaí

Wat het wél is...al het opzetten vanje béckupstratege kom

:è sne uit op vraSen è s'waar plaars ik mjn.s.kupszen'Hoe maak ik de backups?. Deze

:arsre vràag laatzich trouwens uitsplirs€n

:ot'Metwe k protramma 8a ik aan de slé8?',

!1!.neer en hoe vaak doe ik dat? en'Welke

nethode hanteer ik dëérbli (backuptype)?.

rcor ie echter aan dievÍagen toekomt, dien

e le re bezinnen overwÉÍje wilt backuppen.

Het tsntwoord op dievràag lilkt eenvoudiS

a e5 wat le ébso uut nietwit kwil$aken -íèar s het niet altjd. Natuurijkjedocumen:e. en mediabestanden, maarwat brvooí.eeld merje e'mai15.je Íavorieten. allerlei

nsiel ngèn, tot drivers en Seinstalleerde

DaarvooÍ bestaan wel speciÍieke backup-

:.ols,zoals het Sratis SyncBàckFree (databe-

:idnden), safe PsT Bàckup (ourlook), ERUNÍ

(reg steí), FavBackup (browsers)en DrverMax (drvers), maarook proErammas voor(omplete Echtf kopieèn (systeèmimaSes) zijn

zekerte ove.wegen- lmmers, zulke backup-

tools raten ook bj het makenvan schilfkopie-

en toe dat àl een n euwe ofgewjzigde data

worden SebackuptGpaa( illd en r!imte)en, belangrijker nog, ze maken selecneve

heEteloperaties mogelijk - dooí zo'n imagë

als ee. v rtue e schijrte koppeien, waarna je

d e rustiS kuntdooízoekèn naarde geweníe

Backupmediawe zien de laàtstejaren een opvallende

veÍschuiving ln de popu aritetvan bepàa de

backupmëdia. Die verschulving refiecteert

hoegebruikers met data omSaan. Zo weÍ-

den backups vroeger vooral temaakt vooÍàr.hivering of met het oog op calamiteiten.

rdealterwerden backups dus nooit Öpnieuw

lnge ezen, want bleek dat toch nodig, dan

was er i€ts aan de hand. Popu aire ba.kup'media waren destiids zip-drives en cd's. ter-

wijl men in bedrijfsomgevingen vooral naar(vaak d uíe) tape-oplosslnSen greep.

lntussen kilkt men heelandeís naàrdatë.

Nietàlleen is de gemiddelde hoeveelheid

data per gebruiker sterk toegenomen. die-

zelfdeSebru kerwilziln datë ookop ander€

pcs n ziln thu snetwerk en và aldan niet

mobeleapparaten ondetuet kunnen ber€ -

ken. Hel is dus nietvreemd dat oplossingen

als nas-appararen en opslaa in de.loud sterk

àan poPula riteit win.en.

lnterne harde schijfEr zijn nogaltijd veelgebí!ikers die met

plichtsbewuste regelmàat backups maken

naar'een ander station" maar n et Soed be-

seffen dat datst.Iion niets meer is dan een

andere partiti€ op dezelíde rysieke s.hijÍ. Dat

is uiteraardgeen goëd idee:íashtdie schrídan ben je meteen ookte backups kwittl Een

beter.lternauefis dan een tweede fysieke

schijf. zo n opslagmedium s in e kgeval

handig,goedkoop en ook wel berouwbaar.Er kleeft echter een nadeelaan: bÍ diefstalofbrand benje metèen ale gegevens inc usief

backups kw jt. Nu kanje weleen tray nbo!wen waaÍuirje de schljf kunt verwijderen,

;aaÍnajedie btvoorbeeld elke avond in een

(brandvrije) kluis kunt legaen, maardatvergtde nodiSe d scipline en maakt het íisico op

beschad Eing alweer groter.

ssd'sNu ssd's (solid state disks) ook voor degewone sebru iker betaalbaa r worden, kanj€

ACHT€RGROND:

E!4t-Lr!.t Jlrglrr =!L1!!:

--

-,.<fofo-.

It

. -è,to5afu

aa

i. prlncipe ook zuike schÍve. a s bëckupme-

djum inzettèn. Ze zijn in elk geval g€ruisloos,

cornpact, schokbestëndig en sne, e. ze

vérbruiken mindersiroom danÍaditioneleschijven. Aantezen het aantal schrijfope-

raties bjbackups re atiefbeperki blllft(inprincipè één schrijÍoperati€ bijelke backup-

interva ) hoefje ook niet te vrezen voor

vro€gfljdige slijtagë. Overigens gelden bil ssd

weldezelfde nadelen als bijelk ànder'ons te'scenar oidoor diefstalen ca am teiten

als brand kan je alje data, inclusief backups,

Externe harde schUvenvee gebru kers en (k eine) bëdrÍven zeften

één of meerexterne schijven in voor hun

bè.kups. Daar beíaan trouwens verschll

lende connecnetypes voor. Oud;re modellen

houden het vaék biiusb 2.0, maar er

zijn ookapparaten met FÍewire, esata,

usb 3.0 en zelís Thund e.boh. Zu ke schilven

zijn doorgaëns betaalbaaren metde nieu

'were conne«ietypes ook snel, voor zoverjedat een be angrijk punt vindt bll het Seauto.maliseerd backuppen. E€n overzi.hl met de

(theorëtische) dàtatransíersnelheden vind je

op.. w k p.d. org/w k /Li5t .i dev.. bit

';t!sg.er l] !rè. h feiteBaat hethieÍookom on-site appàràten, hoewelbepàa de Íno

dellen draagbaàrrenoer zijn om ze bijvoo.beeld elke avond meete nern€n èn op een

a.dere locatie (nearsite) ondëÍ te bréngen.

Eenvoorbeeldvan zo'n supeíslanke en lichte

s.h jf is de Buffalo Mi.istauon 5lim (!sb 3.0;

s00 GB;8,8 mm dik; r40 gram)

Erzrjn overiSens ook modellen. zoals de

ioSafe Solo(Pro) ( ós.n, ,. r,Dí,,lL.I!-!. .),die ca amite ren als brand en waterschéde

(behoren te) dooístàan, maartegen inbraak

,jn ze natuurlík niet opgewassen. De d efzaldan welzo'n 7 kBmoeten meeíeuren.

Dvd / blurayDvd- en blurayschrjljes hebben h€tvooídeelvan dë draègbaarheid, zodatje zè probleëm

loos ofí site kunt bewaren. Er kleven echter

ook een aantalnadelen aan dievooralbildvd's duideljk worden. HetgrooBte pijnpunt

is wellkht de opslagcapaciteit-

24

ACHTERGROND:

!:^ ïa.da.Íd dvd kàn slechts 47 GB bevat-_:_ metdua ayerdvd's wordtdàtzó n 8,5

la s igle sided), Nu aten de meeste back

-::-.gramma s je wel toeje backupbestan-

.:._ .Jtomatsch uit të splitsen oververs.hil:_r. dr.8ers. maaÍ het bliift wel verueleod

: _ rm de hàveÍklap een nieuwschijÍjë in de

:'..re moetensroppen. ook hetteruSzer-'._ . 3i le SeSevens is gëen sine.ure.

: -':_!media kunnen uiteraard heelwat_::'d.!à beva(te.:25 GB in de eenvoudiS.

: : .:. ana s0 cB b, dual.layeÉschrj[es. Het

: - :: ! rgesloten dat dëze capaciteit, door'::::evoe8e. v.n ertra lagen, no8 SevoeliS..:'.r uirgebre d koals het bdxl-formaat

::i -.mentee tot 128 GB kén bevatten),

: -_.ríedia ziin echter nog re atief du!r.l;:': komt datje voor ÍegLrlieÍe backups

:'i:_rjíbare medra moet aans.hafÍen, die-:: r-jrdeí zitn. Media die je één keer kunt

:.;:_'tven zijn wel§waar bruikbaar mel het

::: :. arch ver n8, maàr hou erwelreke-i -.e dat z! ke §chijfies relat eÍmakke ik

::::_ad 3d Eeraken. Wilje op korte term jn

::::.:. ies veÍm jden. zorS dan voor een op-

: -:: rps ago.atie:stop de schijÍjes in een

: ::: : .ase en bewaàr ze io een donkere. :: ... droge plaats. Een ander nadeelvan

::i::-: s.hjven, en met name van dvd's,

: :: :..erkte snelheid van de datatransíer

::::i: .. ltr.,l ,,,11('k/aD à.d Llvll

NasOp zich hoefteen nas(netwoÍk attached

srorate) niet meeÍ tezijn da

harde schijfmet een netwerkaansluitinS. Dat

lëven almeteen een d uidelijk voordeel op:

gebackupte data zrn ook bereikbaarvan.fanderetoestelen inje netwerk. De meeste

nassen zijn u tgerust r.et 3,s- nch schÍven.

Oie koppe en een betaalbare prF aan een

hoge opslatcapaciteit - ideaaldus ookvoorbackups. Zon nas hoeft trouwens nietin de

onmiddelljjke nabÍheid van een pctestaan.

0e afstand tot de netwërkswit.h kan in prin

cipe tot 100 merer zil., zodat ie het toestel

biivoorbeeld ergens goed verborgen k!ntonderbrengen.

NaSenoeg ale nas-apparaten voozien bo

vendien in verschil ende r.id-confi Surat es,

voor exÍa veilite data-opslaS (weliswaar

ten &ostevan opslàgcapac teit). Naast iboden raido (geen echte raid)È dat raidl en,

indien de nas over meer dan twee schrlven

bés.hikt, raid5 en eventueèlraid6 en raid10.

ln de Írijd onr deguní van degebru ker

bedenken iabrikanten verder no8 a ler ei ex-

tra fun.ties en zevoeten er met behulpvén

íirmware updates zeer reSelmètig nieuwe

le kLrntdata op de n.s autonratisch laten

synchroniseren met a ler eiservicesvooropslagruimte n de doud, zoah DÍopbox,

25

ACHTERGROND:

Strato, Amazon 53 en E ephóntDrvë. Dat

maakt datje b€standen ook SeheeloÍfsiteworden opSeíag€n I exÍa vei it dus vobr

dieistal oÍ detecten énje kunt oveÍal bijjegegevens. Uiteraard hebje dan ook met-

een met mogelijke nade en van zo n onlifeopslagserui(e afte rekenen (zie veíder). Een

dëelvan derë nade en losje op door een

privare clouddienst te installeren.

Steeds meer aan bieders va n nas-apparaten

leveren zo'n íunctie, waàronder synolo$,,

LaC e en QNAP.le bent dan niet lanSer

afhankelrjkvan een externe provider, bepaalt

zelíde grootte van de ops agíulmte (dooÍ

een ëxÍè of gíotere schrjf in te pluggen) en

je bent minder plaÍormafhankelijk. !mmers,

narpróducenten hebben eÍ ze f belang bÍdat hun prodncten en diensten zoveelmoge-

lijk - ook mob ele - besturlnSssystemen on.

deísteunen. Nàtuurlijk, een nas bl'jitweleenprÍzl8 appaíàat. Wie no8 een wat oudere pc

in de kast heeftstaan en er niettegën op ziet

een op FreeBSD gebàseerde serverloplossin8

te nstalleren, kan zijf eEen nas inrkhtenmet hetgÍatis Fre€NAs($w!r free.rs ort).

cloudle ku.t ook backuppen naardecloud,wàardoorle kostbare data netjes offst€woíden opgesla8en. Calamiteiten als brand

ofd €fsta hebben dan in pr ncipe geen con-

sequenties meervoorjedatà. Keu2e i5 er in

elkEevalgenoegj zo kanje op en.w k,ped a.

or8/w k /co rpàr so. of on ne-bè.k!p

services terecht voor een litstvan een vrjftig-

talaànbi€ders, me! €en mooi oveí2icht van

Je moet inderdaad wel op verschillende

aspecren lerten b jher k ezen van zo'n onlin€

backupservke. De hoeveelheid (sraris?)

opslasruimte s u t€raard een beangrijk

criterium, maarook deveiligheid is van

belanS. Zo íaan de meeste providersje data

welveBleute d op, maàr de encryptievi.dtvaàk pas plaats op de backupserueís zelf

en d!s niet tijdens de datatransfer naar de

seíver. verder gebruiken sommige aanbiè-

ders daarbiieen e gef encrypuesleutë|, wat

de versleuteling natuurlijk even beÍouwbaàrmaakt àls de aanbieder zelf. '

Nogal wat bekende providers slàanje

Segevens bovendien op ln datàcenters

buiten Euíopa, waarze in het kàdervan de

amerikaa ns€ Patriot act zonder veel proble-

men - en ronderje daaívan op de hoo$e

te brengen - door de Ameíikàanse oveíheid

kunnef worden ntekeken. Ga tevens na

hoe fl exibel de meegelèverde backuptool is.

Kanie bilvoorbee d verschlllende datasets

voorzien zodat je belangíijkste Segevens f re-

quenterworden Seba.kupt? En in hoeveíelaienjè back!ps z ch ookvanu t een tewonewebinterface benaderen, zodat je ondeÍweg

Nu ben je vooí backups in de doud wellicht

beter ai met een gespecialiseerde backup-

serlice, maaí met een s iÍnme combinàtie

van eenGraiis) toolals skyDrive, DropboxoíGoogle Díive komie ook a een heeleind. Er

zijn blvooÍbeeld Sratis backuptools waàr

meeje rechlsÍeeks kunt backuppen naar

zo'n opíë8ruimte. Dat geldt bijvoorbeeld

vooí de a! eeídeí veÍmelde SynBackFree.èn

Easeus Todo Back!p Free.

Wat wordt het?w€lke backupmerhodeje kiest, hangt ookaÍvan hoeveelbelangj€ aan je backups - en

dls aanje g€gevens - hecht. Een íege mè'tige bà.kup naàr èen tweede inteíneschiifishët minima e, maar zo'n scenario vrilwaë rt je

uiteraaÍd niet va. allerleionheil- Een beterè

oplossing is een backup néàr een coínpacte,

extërne schijfdieje na elke backup v€ilig

opber8t in een andeíe ruimte. Als het iets

meer ma8 kosten, oíals dë data ookvanafande.e netwerkpcs ioegankelijk moeten

zijn, s een nas een uitÍekënd en flexibel

backupmedium.

rr,let name a s het apparèat op een wat

verborSen plek stàat opgesteld, op eniSe

aístand vanje pc's.ldeàlter mëakl€ boven-

dien een bàclup naareen offsite loc.tie:in de cloud. zitten er ook píivàcygevoeliSe

8ëgevenstu§sen, kies danvooropslaS in e€n

Europees datacenter en controleer vooraf

ofd€ gegevens niet a leen op de server

zelí, maar ook altijdens de transfer steviS

versleute d worden. De encryptiesleute hou

je bijvooÍkeurin eiSen handen. r

26

{9

Google Drive

7

<)í Drcpbox

r--a.iy)

tusarSyní{

&PIAN

15 online opslagdiensten

DATA OPBERGENIN DE CLOUDBUna iedereen bewaart wel, al dan niet bewust, persoonlijke data op de serversvan Google, lvlicrosoft of Apple. [/aar als je gericht bestanden wilt opslaan, ishet zinvol om verschillende aanbieders met elkaar te vergelijken. Gemakkelijkergezegd dan gedaan, want er zijn er nogal wat! Wij helpen je een handje doorvijítien aanbieder.s te belichten.

@wcbstro ra,,....

:rat s ops rgr,'mt. .r L.l'.:, ^: È beíàndsB'oorte .)a.li

Bestanden delen:. :r,rón 5eren vlr (left ,Ll 1rl

ri!6ieges.h edefrs ,rr rrla.::iiden on ine opefef ll

zóeIf,rncl]e llMobie. àpps r )t, ,\rr.rl

r@@@rE@

2A

. iirj meer .om pute.teb ruike6 en bedrij

: .zen eruoor om waardevo le bestanden_ :: . oud te parkeren. Gebru ksgeÍnak,

: ..e d en kostenbesparingziln de belang, i:: redenen. Het is nieteenvoudl8 om een

:::-:,r!baar lnternetbedÍijf te se ecteÍen

::':;n le pe6oonlllke beÍanden toever

: -rl Dekeuze stenslotte enorm. Boven

::_:1. ervee verschilen n lunctonalite t,

: : ?. mobie e opties. ndezeSÍoepsteÍ::::. Írè de moge jkheden van vijftien

: i.:_de ainbieders op een riitie, waarna le

een weioveÍwo8e. keu2e kunt maken. w.aÉschÍó jr spee t de aangeboden hoeveèlhe d

grétis óps agru mte een be angrjke rol nlebeslss nt. Begriipe ijk, rnaaÍ staarje hierop

zonder de.anwez gheid van sllmme funct es

shet nam€ lklaíi8om de beschikbaÍe

webru mte opumialte benutten, W lle b lvoorbeeld Sraag met meerdere p.'stoeSang

totdezelíde data, dan s het handigdat del

opsagdienst autornat sch bestanden met

de co!d syn.hroniseert via een desktop

programma. op die man erhebjeopiedersysteem toeSanS tot d€ laatste versiesvanje

bestanden, zonder dather nodig som hénd'

matigdata naarde seryerte uploaden. ookde moge jkheden op h€tgebied van mobieLe

loegan8, de en en bestanden onlne openen

zijn belangrllk n deze groepíeí verge Íkenwe u tgebreid de functies vanvijfpopulaireaanbieders. Bovendien vindje in detabe de

e genschappen van nÓg eenst en nteressan

te webbedr iven die doudopslas verkopen.

GROEPSTEST:

E@ flccrffl

8oxr:, .e3on n 2005 als afstudeerp rojed van_ :: imerikaanse studenten. De afge open

:: _: ràr is de clouddienst uitgegroeid tot één

:_ r:SrootsrespeieEophetSebiedvan on_: r.3 a8 De nrerface ooSr er8 stÍak, hoe-

: -3r Peleven zoeken È naar alle opties. Bji: _.:8j€ als thu sgebru kergÍat s 5 GB

:::: ..wèren. A s dat n et genoeS È, breidle:::- ne ops aScapa.iteitteSen beta in8 u t..:: _ a 8.s0 per maënd hebje toetant tot 2s

::i:: e her dubbe e bedra& dan stelt Box

:: la :èr bes.h kking. Vèrder b edt het nte.i::::rlrook diveEe zake jke abonnemen

::_ ::_ le méx m.le be§tandsgÍootte voor

a'::::Ío!nrs s beperkt tot 250 MB. voor:::,-:nr.n en foto's is dat natuurlrk ru m

:::._dë \,rer ee. betaa d account mogen

bestanden max maal 1 GB zijn, waardoor

gebru kers ook cornpactei mpjes kunnen

Box biedteen tebru ksvrlendelilke desk

toptoo aan. Na de install.reverschrlnt er

op het bureaublad eèn nieuwe map, wéaÈ

van de nhold autonratsch op hetweb en

éndere aangemelde'apparaten beschikbaar

s. Leuk s dat de ontw kke aars een aparte

versie van W ndows 8 hebben vÍijgegeven.

De mob ele ondersteuning s prima vezorgd.

N et a een 05- en Android-bezitters, nraaÍ

ook mensen met een Ëlé.kBeryoÍW ndows

Phone openen name ijk bestandenvànaí

de webseryer. Een voordeel s dal er offinetoe8anS rno8eli.lk rvooÍ bepaalde aanSewe-

2en-bestanden. Box opent vee voorkomende

formaten ÍechtsÍeeks n de browser, zoa s

mp3,jpg, docx en pdf. Bestanden en mappen

deelje eenvoud E metvrienden va e mail

en sociale neh4erken. Een minp!nt is datpartic! iere accounts Seen o!dereverslesvanbestanden kunnen terutha en.

F FTII

H-.''

EE@EilE@@@@@

l

29

G ROEPSÍESÍ: I

:::. ieÍa.ds mer

- _.a 9t sche .terfaa.

C _ :: r.edenandsrrrg

d_H" ,,,

Dropboxlropbox is aljarenlanE ee. gevestiEde naaÍn

. dewereid van online opslag. Hetwas

:o'. beetje de ee.ste dienstwaarmëe hetnogelrkwerd oÍn een lokàle map automa

r s.h rnet de cloud en andere appaíaten te

synchron seren. lnmiddels hebben a.derebekende aanbieders deze technolog e

overgenomen, zoals Box. Google Driveen

SkyDrive- standaard kíijgje slechts2 GBgra-

{,s opslagruimtè toetewezen. Het s moSelijk

om dewebruirnte kosteloos u t tè bre den

door nieuwe personen te inÍoduceren.

Voor iedeíe vÍiend, ramilielid of kennis die

een account àànmààkt, krijgje 500 MB -exÍa opslagcapacite t. Alsje erg act ei bent,

bewaarje op deze manier max maal l8 GB

data n de c oud.lVeer opslagcëpacteit is

regen betalingverkíijgbaar. voor 100 GB

vrààgt het Amerikaanse bedrrf bijvoorbeeld

s 10 permaand. Opvallend is dat de webin-

teriace niet n het Nedeíands beschikbaar

h. AÍbee dinten veÍschiinen bnnendeEe-bruikersom8ev ng van Oropbox i. een mooie

fotogaleÍij e. s;mmige videoformaten ,ijnÍechts(rèeks va.u t de brows€r afspeelbaar,

Jammer genoes speelt d€ c oudtóolseenmp3tjes af. Een moole functie is LAN sync.

Hierneegebíu kt DÍopbox hëtthu snetwerk

om bestanden met ander€ apparaten uit te

wisselen. Her is dank2ij dezetechnologie niet

noditom bestànden t€ downloàdenvan de

webserver, waardoor dë synchronlsatie veel

Deontwikkëlaàrs hebben apps voor io5,

Andíoid en BlàckBerry uittebracht. Dàarmee

benadeÍ je gemakkelil k on ine en offline

best..den op een smartphone oftablet.

Verder deelle ze ígér::.:.metandererppère:.: -.: : i i: ::a.èrOÍopbox gee. bes:.-.idatje eventu€e' c.i . ... :website maSle o!.r gÉ.,<:

uploaden vén ó.: reè 3,: '.':

Dropbox heeii ce è;:È .p._ : i- -.,. .:-Behad va. bele 3^:s.i":_ _::_:_:::::hèt bedíiltdèrè !,è zórè !_::i .::te ber8e.. voor hei rr.nspo,r :- :: ::j :.

Verder oE le opt o.e€inaarje te erc0. s!ErzoncÉ_ :'::::, _:!:overigens ze'Se.. cèrè..-:.. _ ::_::-want de?e raàk besreedi he

aocumenlenonrnebewerken

_iaÍo

Google DriveRu rn eenjaargeleden rolde einde Ík ook

Goog e zi.ln online opíàgd ení u t. H eFmee verdwèen Google Documenten vàn de,.d... Hët internetbedijí heeft onranSs de

ops àEíuimt€n van Google+, Driveen Gm.al

Eebunde d.ln totaalkunnen personen met

een BratÈ éccount l5 GB opslaan. Prertig s

dèI betaalde accounGvril goedkoop zijn. Voor

s 5 per maand magje 100 GB bewaren.

\ei àls de meeste Google-diensten i§ de

:.bru ke6omgelin8 van Díive nogalsober.Eer (hi.Via een derktoptool synchroniseert

6ooge de nhoudvan een lokale map metdër,ebserveren andere apparaten. De mob e e

33os zijn helaaswat aan de krappe kant,want

C.r? e ondersteuÍlt alleen iOSenAndroid.

OveriEens werken zë welu tstëkènd. A le

opgeslaten bestanden zrjn namelrjk soep€l

benade.bààr vanuit de doud. wilje ook graa8

offline toeSàng tot bepèalde data, dàn geefje

dat simpe aan, Een interessantëiunctie is datje binnen de webinterface vàn Google Dr ve

rechctreeks do(umenten, spr€adsheets,

presentaties, aormulieren en tekeninten kunt

maken. Optioneel nodig je andeÍe personen

uit om geljktjdig sèmen te werken aan het

pÍoject. Anderma ns wrzigingen ziln meteen

zclrtbè.r in het docurnent. Via de chaÈ

íunctie overletje eenvoudiS m€t de àndere

deelnemeís. je hebt volledise conrrole met

welke personen ie beí..den dee t e. welre

re(hten déaíbiihoren. Het is bijvoorbee d

mogelrk om een 8roëpjevrienden uir !ë

nodlgen voor het bekitken van een tekstdo.

cument, zonderdatde nlro!d bewerkbaar s.

N.ar eigen zegSen opent Google Drve ru m

dertit besténdsformaten in de browser. Er

is onder meeÍ ondersteuning voorjpS, rlsx.pdí txt en docr. fi,iediafóímaren Eeven meer

moeite, want de clouddlenst weigert om mp3

en mp4-beíanden afte spe en. Google houdt

een beíàndsseschiedenÈ b ivan dertis

dasen,,odatjebrje€nversissingeventueelteíutgrrpt naar e€n €erdere versie-

30

GROEPSTEST: i ')Lr. .r. ;!

@lff.e doc!menLe. o. ne bewe«en

:dernetoeSàn3 F.s3 .eperl<te opies os enAndrod

skyDrive'.'«osoft biedt metzijn populaire opnaS-

:]?.st SkyDrive 7 GB Sratis opíégruimte::.. Net als de eerder besproken coudtools:- n.hró. seerje v a een desktopprogramma

:.Íanden met de cloud en andereappara-

::r. De !\,eb nterface heeft hetsoftwarebe':.lf vor Sjaar í ink onder handen tenomen,r..ardooralles er zeer 8e ikt uitziet.

a.nen dewebomgev nt hebje toeSanS totr. zogeheten ofÍceweb Apps. Deze u tge-. :de vers es van Word, Excel, PowerPoint

:^ OneNote bed enjevo ledig in de dold.-endlg, wént do.umenten bewerkje dus

::k op computers zonderOfficel cent e. Net

: s b GooEle is het moeel ik om n de c óud

i:men te werken aan documenten.

'..3 een un eke eltenschap È datle vanuit

r. ol1 ine omgevingv.n SkyDrve de thu s':. lia een externe verbinding benédert,_idde s een beve liginsscode.Ak le bent

o *,' Èr'''- E*"t"-'" "--' I"5" " E

t-'EE

a .eperkre moge trhede. gr.Iis a.co!.tS

vergeten om een belangrljk bestand aën de

webseÍver toe te voegen, hebje dankzil d tÍlcje slsnoStoetang tot de data.

Van edeÍ bestafd ónthoudlskyDrve

.utomatrsch de laatste 25 veEies.le hoeft

dus niet banEtewezen datandere deel

nemeE gedeelde documenten verpesten,

wantie haalt probleem oos een oude ve15 e

tevoorschrjn. De opíagdienst opentvànu tde browserweeÍgave diverse bestandsrorm.-

ten, wàaronder pdl mp4, xsx, docx e.jpg.

Er is he aës geen ondersteuning voor mp3,

d!s muziek !isteren vanuitSkyDrive is

niet mogel jk. ll krosoft heeft apps ontw k

ke d voor ios, Android en windows Phone.

Bezittersvan een W ndows Phone hebben

de meeste moge ijkheden. Zo bewàart

SkyDiveversges.hotenfoto'sautomatschn de doud. verdeí kan je ook documenten

De àppsvan ios en A;droid b edenaleenopties om office bestanden te bekjken. De

taÍievenvan skyDrve zrtn zeer rede Ljk. Voor

€ 37 perjaér breidje de ops agcapaclteit

met 100 GB uit. ntotaalkanje ndatSeval107 GB opslaan. Bil een OfÍice 365 abon

nement krijgje altoÍnatisch 20 GB ertraops agru mte toegewezen.

Strato HiDrive-::, ue hoíingprov der Strato heeit a

::_- -etldeenonlineopíagdienst nzjn:::: a ment. Met HiDrlve bewaarje traus: :a oaia in de do!d. Wl je meer opsLag-

:::r: re t, dén betéalje hieruoor eenvaí::-dbedrë8. Als ie bijvoorbeeld l oo GB

,::-r mre nodiS hebt, kosr dat€ 6,90. Met

::_ .eraa d a.count beschikje daarnaaí:.:- aeer mogel jkheden.

:: . :egle een H Drive-map aan Windows

,il.nnertoe middes het smb protocolen: ::d le.bestanden vi. e-mail. Dàtrnaàst

::_'_'le eenvo!dig backups wet naar een-:: _ei behu p van rsync. sÍato heeft een

: ::_:hma ontwikk€ldwaarmee je een net-

werkpad ópzet naarde webseÍver. Dittooltjewerktjammer Eenoeg iets inSewikke der

dan we van.ndere aanbieders Sewend zijn.

De \4ebo mgevlng zlet eÍ overzichtelilk u t, al

mÈsen we wel een zoekfunctie.le up oadt .

ee.voudig Íneerdere bestanden teSe ijk naér

Leuk is datje metde optie share Ga lery

comp etefotoalbum§ dee t via Éac€book ofeen llnk. Mer Ba.kupconÍo houdt HiDrive

een versieges.h edenls bjvan ale geÈp-

oade beíanden. Strato heeft apps gelén

ceerd voor iOS, Andro d en Windows Phone.

Hiermèe benëder je ondeMeg beía.denvan!itje on ine account.

31

GROEPSTEST: i -..d.i.

rlgoi.rffirre

'--Ét-r.lB.í

'.: ihd

Overige aanbiedersDe besproken on ine opsàgdlensten vormen

s echts hët topjevan de ljsberS. Erbestaanno8 talloze ande.e internetbedrijven di€

doudopslag àanbieden. veruit d€ opval,lendste.aam is l\,1ega. Oit ls het nieuweproled van voormaLig lVegaUp oad-e genààr

Krm Dotcom. Zoalsje misschien welweet,werd de etcenÍieke Duitseívoriajaarin deboe en tesaten op verdenkingvan de verspÍeiding vèn auteursrechtelilk beschermde

beíanden. Net als lvegaUploàd is ook rMega

een onlinë opslagdienst. Om een nieuwerechÍsgang te voorkomen, heeft Ootcom

he! d t keeÍ zoíEvuldigeràanBepakt. Alle

bestanden zijn op de servers versleuteld,

zodatde beheëÍders narr eten zeggen niet

wetef wat voor contentgebruik-"rs Lrploà-

den. lÉd€re tebruiker magmaarlaeÍst so cB

Het toekomstperspectief van deze online

opslagda€nst is vanwege deomstreden eige-

naar nogàl onzeker. Om die reden is Metaniet zogeschikt om kostbare bestanden blj

onder te brengen. Bovend en zijn defunct es

beperkt. Pc's §ynchroniseren is bijvoorbeeld

nieÍ moSelajk en er zÍn vooralsnog geen

mobiele apps beschikbaaí. Wensje veelop-slàgcapacitéit, dan wilk ie eventueeluit na.r

ADriv€. Hiermee íaje eveneens 50 GB

op in de coud. Amèzon biedteen zeer be-

trouwbare opslagdienst aàn, waarbrjle 8Íat s

5 GB kunt bewaren. Apple geeft met iclouddezelÍde opslag(apaciteit weg, maar hiervan

zrn de mogelijkheden hoofdzakelijk afge-

sternd op bezittëísvàn eèn iPhonë, Pad en

Mac. VeÍder is SuSarsyncde moeitewaard.

De interface van deze dienstis onlàngs

helemaa vernieuwd en er zijn aleneiinteressante functièsvoorhanden. Zo kàn je

bijvoorbeeld muziek sÍeamen naàí mobiele

àpparaten en Íotoalbums delen. r

iltn'-I N:

:U'!n

iUvggc

l_tt(....

E

a§\

O

EE

-*0gl

15 Nas-systemen vooÍ maxirnaal twee schijven

G'€'nU

0i

ALLESDELERSHet zijn de keukenmachines van het thuisnetwerk: nas-systemen.Ze kunnen namelijk ólles en vaak nog meer dan dat. Dat geldtzeker voor de topmodellen van rond de € 450, maar ook vooraanmerkelijk minder geld is er al een 2eer veelzijdig netwerkmaatjete koop, waarmee je bestanden kunt bewaren, downloaden énkunt delen via je eigen netwerk en het internet.

a3n 2 bay nès is een pr nra keuze als le!€rwacht dal de hoeveelheid dara diele witt

rewaren nret groter wordt dan wat er op één:drÍpast. rllet harde schljven meteen capó.

::e Í va.4ÍB is datvoór de meestethuis.

i3bru kers meer dan vo doende, veMachrjë3.hter datj€ opíagbehoefte de komende tid:!èrgÍoe,en, dén oonr de nvesterinS in èenT.de met Íuimte voor meerschijven.

. deze test v ndle ln tor..lvjit en modellen,

íaarvan de prjs vaÍ eert vàn € 100 tor € 450.

Degoedkoopste modellën bieden bas smo-

ge rkheden, voorgebru kers d e niet op zoek

zijn n€r uitgebreide down oadmoge jklreden

(meeídan a leen Bittorenr) en voldoende

hebben àan simpele toegàn8vi. he!inteínetvia àpps en webtoegang. oe luxeíe modellen

b eden betere prest.ties - dét8ale merken

a sj€ ze zwaar be aÍ ennogrÍeerrun«o.

MeÍken als Asustor, QNAP,synolo8y, Íhecus

en NetSea. b eden dezelide Ílrmware voor de

goedkopere en duurdere mode en en heb-

ben een uitgebreide inEebouwde appstoÍe.

Deíun.t onàlte t is grotendeels heize ioe

maar het duurdere model b edt betere pres

taties en rneeraans uitmoge jkheden. zoa s

een dubbële netwerkàans !(,nt De .arsre

tíend is de opkomstvan de hdmr.ansl! !..Déarmeek.n denasooktebr! krworde. à s

mediaspeler. Thecus, QNAP en Asustor opefh eÍmeevoorop. Andere mer[en zu]en de

komende titdvoigen. Devraét is weloídireen Soed aliernatieÍ isvóór eenEewone re.diaspeler, want in tegensre lrng ror ee. e.hiemed aspe er zjn de m€este nas appaGrE.

14

Asustor AS 6027.r:L \i r, rnr € 459

Buffalo Linksratlon 420 4lBi!r,,r l) ,Íiè r] i.( o ogr .. | € 385

D-Link DNS-3201vir!!.dr rtr(!n€100

@T!trEaàg.ir g elerbr! ri

a ee.\o!(jrÈ P.Í.beh!/nB

Her s de a lergoedkoopsre in de tesr en dàt

istoed te zien aa. de eenvoudiSe plaíic be-

hLriring en het bepeíkte àanlal aanslu tingen,

Maar tochide D Lnk DN5'320Lweet ons

hèrtwe een beetje te stelen. Hij È weliswaar

toedkoop elr nietzo snel, màartoch best

funct oneelmet onder andere Ínakkelike

'cloldrtoeSang via het nternet en metAn

droid en ios.apps. En ook Eittorent is nge-

boowd. oe apps biedèn nrer alleen ioetanttot de D Link maar laten ie ook bestanden

up oaden vanaf le smartphone of tab et. De

instéllalieprocedure is zee. tebruiksvr en

delijk, maaí het configuratiescherm in de

nas is n et a tl]d even duidelik. N et erg àls

je op zoek benrn.areen na, om sewoonbestanden te de en en niet alte vaak in dë

instellingenwilrgÍasduinen. Funcrioneel erbetaa baar:de D Link DNS-320Liseen prma

ins!.pper en mede vanwege het age energieverbr!ik een i.teressante keuze.

GROEPSTEST:

':..i:] r'] ].: rocrl.nj'r.oe'Bcirf

: _:ëm aslsror l(li.kt bekend en dat is

!: .r.emd Her bedíijfis nameljk een

r : :_Ièrondernem ng van Asus en geheLr.

:._:...ia ist Adéta, opgestaít door vooÍ-- : : -edeweÍkeísvan QNAP. Dat laatste

: . ::.al goed te ne. aan de b! tenkant en

::': ;r ef hoge prF D t model heeÍtveel

::_: ! ir.Ee.: twee 8i8.bit-àansluit nten aa.r: r:^:erka.r, hdmi, twee esatà aènsluitiSen

: :_der andere usb 3.0 aèn de achter- én

::'(è.r. Prakts.h, wéntdan hoefje neti:-::'cp te prutsen om sfeleen externe

::_'.i-?eheugë.sricktesynchro.iseren.:: ..rmBev ng van de iiÍmwaíe heeftwe:: ..eg !a. App e! oS op een iPad en biedt

:: 'r..riona reit De hdr.-aans !inng:: r: àchrerkanr kàn ond ermeer gebÍuikt

:'r.n om éèngesloten bewakintscémeíaE'! _r. ioÍe. oíom de nàs tegebru ken as-:: :spe er v,a de soxee app.

ll,i.i]e.!n erP ! e,.rb ! [a í ,rrJrrd i9.5i,,. oDrà.0C r. i:.é.e ! , .!È.a rr o!5.he ;e..L.rriiar!3;,

Een nas koopiewaarschÍ. jk omle bestai-

den veili8opte kunnen slaan. Dat hebben

ze bj Buffalo niet helemaa beSrepen want

standaard staan de twee 2TB seagate schjven

van de Li.kstation 4204T8 i.Eesteld op raldo.

Geert een vàn deschrjven de geest, dan ben

je alle data kwlt. Daarom kan le er beter voor

k ezen orn de d sks ortèadresserenofasje exÍa vEiigheid wení de détà te sprege en

in raLdl Naast deze vàÍiant levert 8uffalo de

420 ook met 2TB,6Í8 of8TB ops aS.lnsché'

ke en blilkt aÍiger dan geda.ht, want de m

niatuur aan/!itschakela.r aén de achterkant

zien we eerst over het hoófd. De Link5tàtio;

420 sgloedn euw, maàrweleen nstapmode

en heeft maarwe ni8 aaníuitifgen:het b rftbj een newerkaa.s u ringe. usb 2.0.a. de

achteÍkànt. Herinlotschermdubbeltalsstaiuss.herm. erg handig: zo.der in oBgen z ejed re.twat eraan de hand is. Ook moo is lret

a8e energieverbru k vrn de Bdfra o.

35

LaCie 2big NASwww à.en €145

LenovoEMC ( omega)Storcenter px2 300dwww. enovoem..corn € 365

Eminent EM4172r)| .e ..Í € 175

h...iSe..- :'-_.t..., r. r

overl.hre le r rmwir.dqr lke benJ u nt

C *n,,to,*,r,.,. "","S-

Een àpparaat dat zo u t ëen sciencefic-

tionflm aÍkomstig zou kunnenzln. De

behu z ng is gema.kt van d ka uminium

en heÍappàraat heefteen zeer herkenbare

8rote, lichttevende blauwe indi.atoraan de

vóórkant. De.2big NÀ5 s a wat langerop de

markt, maar heeftonlën8s compleet n euwe,

zeer overzichte jke f rmware gekregen.

VeÍsie 3.0van het LàCle NAS 05 is heeft een

zeer dooÍdachte toeSangvià het internet. Na

de instèllatievan de bijbehorende software

kan je via de Findervan Macos oídeverken-ner van Windows sewoon b jie bestanden

alsoíze okaa op de.omplter staan. Dat

Be dt n et aleen vooí de bestënden op deze

2biÈ iaaÍvooralle bestanden op Lacie nas'

àppàràien met deze versie van de Íirmwà.e

aàn boord é. beíande. op dewebopíà8p aats wuala van Lac e. voor dat laatste kriSje brjde nas een 100 GB proefabonnement

voor drie maanden bij deze nas. De óverige

moSel.jkheden zijn voldoendè, maar niet

uiÍg€breid. De steviSe aluminiumbehui2inS

mët koe ribben lijktgemaakt om passief

wàrmte afre voeÍen, maar in de praktilk vélt

datteSen, want de LàCie is zo nu en dan

intormai rl s.heín aan de!oorkdf(

ioc8d.B!. Persona coLdC web.re.! Í;ndJard nci arge5.hè,nd

Het oude lomeEa - bekendvan de Z p-drive -h niet meer, het bedrilfheet nu LenovoEMC.

Oe Chinere com pLrte rfa brikant en het bedriifdatzi.h voornamelilk op zeer2ware zakelilke

opsla$oepassingen Íicht, hebben de handen

neen geslà8en. Voorlopig is het resultaat

een naamsverànder n8 van het bedrjf.De storcenter PX2.300d is a lanSer op de

Ínarkt, maar is nog Íeeds begerehswàard 8.

tíedevanwege de zeer aaoÍekkelijke, meta-

len behoi2inE:met als enige in de2ei€st een

handig schermpie wàarop de status van het

àpparaar È àí te lezen. De Ínoge ijkheden zinprima, maaÍ de besch kbaarhed van àpps

valt erg tegef if veÍBe ÍkinE metanderetop-merken. Een sterk punt is de PersonàlCloud,

waarmeeje eenvoudiS anderen tot dezè en

andere LenovoEMC (lomega) nas-apparète.

toegang kunt geven. Opvalend is dat het

webmenu standaard ftiet is afEeschermd

met een wachtwoord. Dat moetje dus niet

verSeten in te stellen, anders is he( appa.

raat zeker in een zàkelijke omSevint- er8

kwetsbaar. Oe techniek istebaseerd op de

alwat oudere lntelAtom 0525 deze s lets

m nder sneldan de ntelAtom D2700 diewebil andere deelnemërs tegenkomen.

:eer mrkk. lke hebroeg:nB

.'reLrnenr . Nln.O5l5ra .':brocgrn8 e sr.ndàèÍd Eeà.l!c(,.1

C ..r.,.r 1,,"u., tr"r",

De Myishàíing NASvan Eminent L5 ee.b I zonder product, want.hoewel ook anderefèb.ikanten roegàngvan buiten het netwerk

mogeljk ínaken, hebbe. ze het bii Eminent

welheelerg ma kkeliik Semaa kt. Surf naar

. .(.ryshn r ! r oír, geeíhet mac-adres

van de nas oÍeen relftekoz

le hebrdirect toeganS. Ook her koppelen

van de mobiele apps voor iOS en AndÍoid

6 heeleenvoldig. Geen gedoe dus metpoorten omzetten in de routeÍ, het werkt

meteen. MaarmÈsch en is datookiuistwe -"en nadee, want deroegang staat ook

alrjd aan. De vormtevintvan hetwebmenu

!krergop dat van MacOS Xen biedt veel

moteliikheden De EM4172van Em nent is

Bebír ksvriendeliik, maar in verge ijk nE met

deéndere mode en in dezeteízekern et

de sne ste en óbso uut niet de sÍilste.

36

CROEPSTESÏ.

NetgearReadyNAS 1A2 en 312.. '...i : i n €179en€385

@t[@ilÀt!. T nr Lrr.tr :e ba.[ !ls..:i:r..(].iri; !fii.,1)rr!

C Í,8 t,".r r,r't:r5.tloo ilui

Net8ear heeÍt z jn ReédyNA5-pÍograrÍma

compleet ver. euwd. De ReadyNAS 102 is

het nstapmode op basis va. een Marvell

aRM'processor met 5r2 MB werkteheugen

ende3l2heeÍtee.snelleíernielAtomen2 GB werkEehel8en aan boord Het versch I

in presraties sSoed te zien in de iabel, ar.devoorkant is her verschiltussen de rwee

n et te zlen. Aa. de achterkantwel, want het

d!urderemode b edteen exka netwerkaan-

sluit ng en hdm. Voor dre aalsre heeít

Nergea r (nog) Seen toepassrn8. oe.leanef Ímware b edt v a de c oudfun.tie de moge

ilkheid om meerdere ReadyNAS-épparaten

te beheren. Het bestandssysteem rsgeba'

seeíd op brÍfs en dér maakr her mo8eljkom zonder impact op de sne he d snapshots

temakenvan dedéta op de drive. ook het

terugzoeken van bà.kupdat. is zeer sne te

doen. Verder bredr Netgear de mogelilkheid

oÍn ook buiten het eiEen netweík ba.kups re

makenenteruSte2ettenvaAppleTmeMa-chine. Net a s éndere merken biedr Netgear

ook een inSebouwde appstore. Daarkan

betaald worden voor apps Nadee iswe d.tvee apps die b jëidere merken EratÈ zjn,bi Netgear betaald moeten worden.

QNAPTS 220 en T5-269 Lw!!yr (lrrirp conr € 235 én € 435

EE[EEEril!+FszÈ. !.. '!n.t on. Lcir

rr.. Lror h!Ír rJr rnl I ni.d a li(.lr.rT! .2ltL irÈe'r re., ! igeLre ari. ilr xoi. iei rn ndm

C ;5.2a91 s bcsr ! nr!.iriE3 hotr p, e

Met de nielwe QTS 4.0 frmware s QNAP

weer helemaalteruS De vormgev ng heeir

we w.t wegv.n de íterf.cevan een Pad

Mogehlkheden te over, vàn een i.Bebouwd

aternaief voorcoudd enstenalsDropbox.

com, tot een TLrnes-server metA rplay en

een mooie multimedia-jukebox met webtoeganS en een ingebolwd Íoro.lÓum. ook zijn

eí vee apps verkrilgbaarvoor de.as-éppa.raten van QNAP. De pÍÍs van beide modelenÈ behoonijk p rri8. DeÍs 220 sSemaakrvanplaíic en Sebaseerd op een Marue IARM

processor. DeÍS 2691heeft een metàlen

behu z ng en heeít een lntelAtom aan boord

en is dus veelsne ler D t mode heeft n.aÍeen tweede nerwerkaansluiri.S ook een

hdmi éanslu ting waarmee het app.ràar'br!ikbaar s als ee. soort (]u dru.ht ge)

mediaspeler. De tv'vers e va. de firmware

biedt o.der andere de webbrowseí chrome

en mediaspe eÍ XBIVC. Deze omgevin8 stebed enen via een app ofeen optone e infra

rood afstandsbe.lieninS:

SynologyDS 213+ en DS 713+vív lr.syno oty .om € 333 en € 435

@! Leiclcnrje.]oble.. r!sd karrrerer(DS 2l:r l

C gÈe. hanr àè.s!rnti )! 7_l )

QNAP en Synologyzrjn aa. elka.ÍgewaagdMaàr-hoewel Synology mer ziln DsM 4.2 írmware heelveelmoge ijkheden biedt en ook

zeergebr!iksvr ende ijk s, heeft QNAP met

zjn QTs4.oJnmware net een klein beetje

vóordeel MoSelitk doet SynologyweeÍ h.as

le over bilde volgende veE e van de Íirm'ware. synology biedt ve6chil ende apps voor

Android en iOS. Zo k.nleie roto.. rnuziek- en

videoverzameling ondeÍwe8 bek jkei. ínaar

kanle ook bllle besténden enle dównroads

ínana8en. De OS-213+ heeft aan de voorkant

een ingebouwde kaarreze.. D t modelheeÍteen bijzondere pÍocessor: een FÍeescale

dlal.ore PowerPC processor, d e behooÉ

liiktoede p.estaties levert. De Ds 713+ zou

je een zëkeliik model kunnen noemen. fijis gebaseeÍd op een lnte Atom D2700 e.heeft een dubbe e netwerkéa.s uiting n

tegenste lifg tot detopmodellen van andere

merken heeft hilnog Seen hdmla.nsl!iti.gen is hij dus niet bruikbàèr èls mediaspeler.

Oe DS-7r3+ kan Se.omb.eerd worden mer

een externe behuiz ng, waarmee.le in éën

keerzeven d sks kunt aans(uren.

37

Syrrclogy'

DiskStation DSí 5í 3+Veelzijdige en krachtige NAS server

Superieure prestaties

Lees- en schrijfsnelheid

respectievelijk 350 l\y'Blsec

en 202 MB/sec. l\4et dual

core CPU en uitbreldbaar

RAM-geheuqen is de DS1513+

ideaal voor de uitvoering van

essentiële bedrijfstaken en de

meest intensieve toepassingen,

van gegevenscodering totvideotranscodering.

Rea, Sorutiors INGRAM

UitgebreidebedrijfsapplicatiesComplete integratie met

Windows@ ADS- en LDAP

omgevingen. Backups via iSCSI

LUN helpt optimaal gebruik te

maken van van de opslagruimte

en biedt de hoogste

serverprestaties tijdens backups.

Zeer betrouwbaar

Processorkoeling zonder

ventilator voorkomt uitval.

Redundante systeemventilatoren

zorgen voor continue

beschikbaarheid. Dubbele LAN

aansluitingen voor failover en

hot-swappable harde schijven.

v@tRecogniiion

c9_

ÉMEEo,"

Thecus N 2800,(0 rlr( L L,! i. r' € 350

@.im .n.s! i.3 ei Í! Ílncionà rersrl rààrrlezeÍ e- -eb l0 aa. oe vooÍliifL

3 u dÍu.hl83 n er.ogebru kslr endeiijk. s...lere

Veel, heelveelvoorweinig. Dét krijgje bjÍhecus. De N2800 heeft dezelfde hardware

a s de topmodel en van éndere merken,

méar s aan.nerke rk goedkoper. Dat ls niet

ten koste 8e8àan van de iunctional te r,

Thecus was zelfs het ee6te merk dat ziln nas

ook als mediaspe er bruikbaar maakte en

dat gè dt ook voor d t mode. Slu t heÍn aan

op de tv en je hebt een XB N4c-mediaspe eren een webbrowser roÍje bes.hikkinS. welmërkjë datThecus iets m ndeÍtiid heeitEe-

stoken in deàfwerkingvan het product. De

nas is best luidÍuchtiS en de fiÍmware is een

stuk minder mooi en overzi.hÍelijk dàn van

de(oncuíentie. De N2800 heeft usb 3.0 en

een klanlezeÍaan devooÍkant, maar mist

de snelle usb-àansluitingaan de achterkant.

Vreemd, maar wel prahischer dan alleen

usb 3.0 éan de achterkant- De standaardln-

sta lat e van de firÍnwarEV.nThecus s vrjeenvoudiS, maar door het toevoeten van

pEckà8es kàn de iunct ona iieit naar behoe

ven woÍden u ttebÍeid.

WD lvyBook L ve Duo 8TB Zyxel NSA325wv r:!rt 1:orr € í29

:co sebr! isLÍ ende ih;nd ie àpps (ie Í! Yoor E a.hber., É_

é stàndààd 3 her webmefu n eI bere :3d

C h.Í.le sch lloi Í.noèè,.] n o.ye ;e

C re.S errà...s ! r,ro8e ilkhede.

MeeÍ, meer en nog meer f!nctona ite t:da!lilki h€t deviesvan d€ meeste merken in

deze test. Oat geldt niet voor WD Dat heeft

met de MyBook LiveDuo een anderewegge'kozenr een nas die zo sinrpe rno8elík moet

we rken. standaa rd is er geen wéchlwoord

op aangebrècht en dat s wat ons beÍeft lets

té veelgemak. Net als Buffa o heeftwD dè

hàrde schiven gècomb neerd in een raido'opstellinS - dat betekent dat de totale ruimte

van 8 Í8 totje beschrkkinS staat, màar wan-

neer er iets misSaat metde schrjven benjededara kwijÍ. Berer schèkelje bij aans.hafdedisks direct in eenveiliger standl De

mogelÍkheden van de wD My Book Live zijn

bepeík! geen nas voor wie wildownloaden,

maar w€l voor wie makkeliik ioegang wil

hebben tot ziin bestanden thuis ofbuite.het eigen n€twerk, op hptop, sma(phone oftablet De prestaties van de wD My Book Live

Duo vallen tegeh

Lsbl0 aàns ! 1n8 looÍ[.nlDropbor .reBiar e

sy..hro. sàrie F .lr^o!T!bo.lromàrs.h dow.loàdp. v. rss íeeds

C . er zo ! Igebr. d à s d!!d.'e merken

Het c de op één na goedkoopste in de test,

maaÍ net.ls D-Link is het ook zyxe gel!ktom voor een relatieflaag bëdÍagvëelwaarte eveÍen. Een vén de meer bilzondere

fundiesvan deze nas ls de íroge Íkheidom via rss feeds d rect down oads binnen

te halen. Zo kante bjvooÍbeeld de nàs zelfjefavorete Podcësts aten b nnenhalen. De

nas heeft óok een Dropbox'cliènt - bestan

den dele elders neen speci.le folder op

DÍopbox2et, worden dan auiomats.h op

de NsA325 Sedownload. Ook kàn de nas

bestanden in spe.iÍieke folders dire« op

Flickr en YouÍube plaàtsen. Aan de vooÍkant

vind je een usb3.0'aaníuitinB waarmee je

dus snel bestanden naaÍ brvoorbeeld ëen

externe harde schijtkunt oveízetten. Oe

prestaues van de NSA325 zijn pÍima alsienaar het lezen van bestanden kilkl, maar bil

het schrijven zie jë toch wëldat de 1,6 GHz

Marve I processor n €t de sne ste is n dez€

test. Voordit prijsn vëau is het echteí een

39

@@mm@ffi6em ddrkl. P :

',:iPÍ GÉr kc de do.rv.{. ;r.lrre d I a \[ 1[,]D/rlNÀ5 Peí Te{LNAs Porf T.s(.i r : I d sk rr.,rr 'rE ;

ENERC EVIRI]RI] K

R!!r .,( h'lí díaatr 1r I'sk)O!lA.t ef lr d'!r) lrri

BEOORDTLINGEN

WebrnteíaceMoEe ilkhedFn, I',f (ti€s

ArIrnr.en

Pro.ess.riferhe d

Werksehq,IPn 1M Bl

Lsb? / !sb:G/gàb t, hd'ni / etata

l) ,,11 r,r.i ., .,1

Effinan'The Size Solution

Snel en gemakkelijkdata comprimeren?

Dan is WinRARuw keuze...

Download nu uwGRATIS 40 dagenprobeerversie!

WWW.WINRAR.B

Groepstest: 15 hatde schijvenvan2TB of meer

HARDETERABYTESSsd's mogen dan 'hip and happening'zijn, wie lekkerveel opslagcapaciteit wil, kan niet om een conventioneleharde schijf heen. Ook daar staan de ontwikkelingengelukkig niet stil - PCI\,1 test 15 harde schijven met een

opslagcapaciteit van minimaal 2 TB.

Fer eekervorigjaareve.opdëIernog concuÍentebestéat,dushetwashelem.a.aar rwee fabrikanten vën 3,s" hàrde s.hj s.hr kken toen een maaód laten bekend dat

. en voo r d esktop pc s zouden oveÍblijven. Sa msu ng zijn ha.desch jvend Nisre wilden

,.3 n 2011 wéíen er noSvieí speleís a.tief: verkopen aàn SeaSate, juist op het móment

- tach, Samsung, SeaSaie en Western Di dat Samsun& in iedergevalvo gensveel

gr. ln maart20ll maakteWeíern Dlgtal lefhebbers, het beste produ«aanbod had.

e.hrer bekend de hardeschilvend vis e van Oe Koreéanse reus w lde z ch pulrgàan toe.H'Iachi te w llen overneme.. Bjdrieparujen letgen op ssd opsag,een stapdie hetbedrijÍr.a.lele.lafvrage. oier no8welgezonde tot nu toegee. winde ere. heeÍt eelegd.

Not maar twee leverénc eÍs v.n 3,5" schij

vei, dat werd me.ig mededing nSsautoriteit

toch wat tegorrig Mede onderdruk va. de

Chrnëse overheid kon west€rn Digrtàlenkel

Hitachi oveÍnenren wanneertuist een tedeeltev.nde3,5" business unrt lou worden

doorveíko.hr éan een de.de p.rtj. Geen

groot stru kelblok, het w.s Western D gita

pr mair te doen om devee lucrat evere 2,5'

Een koperwerd gevonden i. Toshiba, dat.lslndsjaar en dag2,5 schjve. produceert,

rnaar noBgeen 3,s aanbod hàd. Gelukktzitnerop die manieÍ nogatjd dre eve

ra..ierr over. Hèt houdr n ét oveÍ. m.ar is

beter dan twee. De overnarnes ziln be de ln

de loopvan 2012 afgeiond. Oude sàmsung

sch,jve. werden not lànge trd ondeÍ de

naam 5ۈ8aIe verkocht, maar zijn inmiddels

echt verdwenen. Een klein aènta oor-

spronke ilke Hitachi-schrjven swel nogteonder die naémtevnden, ma.rde meeste

mode len zijn nmiddes metÍoshiba merk

42

ontwikkelingenHoewe de oftw kliei nse r .nH n eL íreer /o

e gèa. alr eei paarlàèrge eder, konerer ro! SereSeld . e!w-è Frod!.tef .p (lÈ

nrarkr. Herwas H rn.h d.rin d€ €erste h. frvaf 2012 a r ÈÉritèr.hlvÈr mèr eei óp! ag

.apa. rerr va.4 teràbyre.p de nrarkt brr.htnn dde s h.bben ook s..g.te.n Viestern

D 8 t. .!em! a e. nret deze..p.. le L

bes.h rbaa. Na ee. er.r! rrit-è prFirlgr.g3 i ge!ó gvà. o!e6Í.m .ge. ,. Tira ardelnd 20lr.z n onde,t!ssrr de Frj/ef !ok,xeerlr.kgezakt Íeralryle s.h lven koopleilvaiafzo r,1..r Pc, SErbyt.

D. k.ta y5ator voor s.h fre r rret ee. ops àg

..pi! te 1v..2,3 olré Íi il re alryle r de

ireeds trórere dÀtàd .hrhel.lvàn de fys ekc,

mègier s.he tdrllen (pitteE)wi.r! thar.les.hlven zjr ut8cbouwd. De neesLe

st.re of the .rL p.rrÈ ! tretrhÉn 1ége.t!oor

d g ee..èpa. teitvàn I _Í8, ofwe 500 GE per

k.nt. c!mb fee. v er vàf aere pl.(eri e.lekonrt rot een s.hijf nr€t 4 TB .np.. te r.

DÈ tró8e.àp:.rle t per p àÍer [onreierzl].s

.loor(làr her tab k:nlen !kr om de ve6.he.de op!e! n8er btj lte€dsdi.rterblclk..r iÉ plaalie. uó.de prob enrer met

dala rrreEr tert. introd!.€ren Een ande'É

rede r ! dar de meeirÈ modeÍre hèdes.hjlen, re[er de erenpirer v.f 2TE óine.r, rrÈÍr gebr! [makÈn !B ..tte !.n 4 kB, wààr 5'l2 kB tebru kc l(war nern wcrkc. m.r4 kB betekenldrl èr

fys ek m fder r! frte noiiB is voor ovenre:dl

mc.r b l! k!.ne. daadrerlie lk loor opsl.8

ExrÈ . (erkei de,ge jke Adv.n.ed Fo Í,.1.s.hllen we .oggewoo. nrer de stnrdaard

LBA àdrcsser nt met b okken v.n 5r2 bytes,

2od.t er 8ee. .omp.I b le rsprob emen

z li .rer beÍàài.le p. s e. beÍr r iges!iremen Let!!e:zonls n meernn.s nPcMberproken, heble oir eei.ndere rede. wél

een r€de lI modeÍne pc nod g .n] s.hilleimer eè. .!pà. re r boven de 2 ÍE t. k!nnengebr! ken Om mee'd,2,2TB: s eé. pàr

rie le k!nreD r.nspÍ.ken, iroeieen s.hlimrre6 !o ge.t de gpr nrelho.e worden

geio maÍeerd en om or te

gn pàrtte moei rctsysteem e.n nodc -uei.b ós hebben RL(weg k!nle zeggen.li:i€dere p. drc pnk m beet de i.rsre tree t:r:sBÈkó.lrl zo.dÈr neerget.h kt r.

Een hógere daLrd .hdre . s i rheor e gDei

voorde p.e5t.r.s,w.ï per ot.te s.hl.rie me.rbÉ .ngs ie eÈr e. sdr'llk.p..rvan de dr !e5. Aa. dÈ r.dere k:nr k!n...s.hlvÉn nret méér p:rters tbeh. en doord.t voor a( hLere-é.vó gÉnrlÈ

s.lrrllóp.lré.htei .le s.hrjfkop m nd.r ,r.

p aàrsr hocfr te vrorden

TestVoor deze test r t. wÈ ea. de s ag gegèr _

mer I5 harde s.h lve. mer ee r ops.gG:.1.teiMn2TB,ITBof ,1TB Alcs.h jre _:

ken gebr! k vrn c.n ser. .t. 600 fie ': -en ookopv. efd: a . !.hlve. werke_ i ::6.1 MB.:.hegehelgef Hct n.nbod 5 ! i .

s.h jvc r mer e.i rólat e!.elhe.lv:. i::toere.Per n rlut(rpnrlTlipr r.r rr. r :.n r.8óè.i motellke p,est.t es r. b.:i

13

GROEPSTEST:

BENCHMARKs

Pa[!rrk vanta8e . HDD s.órèPCMark, . HDD s.óío

l-.... Reàd cèm doorvo€Enelhe d

HDTun. Re.d Toesansst d

: -- ir te. Gem d.órvoe6n€ treidHorLne write.ro.gangsi jd

a(ó R€ad QD 4 .4 kE

AttO REJd QD 4 1 MB

atto \r/r te qD 4 4 kB

arto Writ€.QD 4 I MB

6e uid (10.m d.)Ge rid (10.m. .r.t ef)

stroomverlrruik 1id .)sÍD.mverbru k la.tlefl

:erw jl s4oorpm{ch ijven in de regelju st sti-?r en zuiniger zijn. ln de test kome. we ook:.hitven tegen die speci.ai bedoe d zjn voor

;ebr! k in nas apparaten..luist i. nassen

,orden schi.lven Íneteen grote opslagcapa

lleit vaakgebruikt. A le schlven testen we

u ISebreid, met d verse benchmérks. Met

iCM.rkVantage en PCN4ark Tvoeren we eenà;.ré praktijkrests u t óp de schjven. Deze

renchmarks s muleren het hardeschjige-.rL kvan dive6e applicaties uit deWindowsVista respectievelil k Windows 7 tild. Met HD-u.e meten we de Semiddelde sequenr èle

ees en s.hrijfsnelheid vàn de schilven,

D us de gemiddelde toegangstijd. En metÀrro nreten we hoe sne de s.hjven lees- en

ichritfopdrachten met kleir]ere en Srotered;rèblokken kunnen vetuerken.

ModellenÍwee Éitachi modelen 2ijn nog Íeeds re

ce rk verkrllgba.Í. De7K4000 was de eerste:IB-sch lf op de mérkt en werktop 72000

'cm. De sch jf ls opgebolwd uitviifplatteE','èr 800 GB. De prilsvan 5 cent per GB is

s:midde d. De U Ía star A7K3000 3 TB, opge

Produ.tnàa'n

Pródu.kode

Opgegeven.apr. r. tP attergroott.

Cemidde de rrtsP ils per E gàlryte

Rotat esn€ heid

rr.heA€heueelntèrfà.P

Vo€d ngs.onne.toíi:..F (bàrc ..pà. te t n 1, ndov

4i Mtr.

53ll

@@E@@E@E@

bouwd uitvllíp attersvan 500 cB is een watoudere,opproressioneel seruergebrutk ge-

baseerde schijí De betrouwbaarheid zou topmoeten zijn, maar de pr!svàn biina 9 centper GB is dat helaas ook. van Seag.te resten

we alleree6tde 2ÍB- en 3TB ultvoer ngen

van de BèÍad!cà 7200.14 reeks, Seagétes

nieuwste 7200rpm s.h lven.

Hier is watopvéllends aan de hàndrhetnietgeteste lTB modelu i deze reeks en

de 3TB uitvoering zjn altild gebéseerd óp

state-of-the-an lTB plétters. Het 2TB rnode

bestaat in iwee u tvoeringen: een met twee

2TB platlèrs en een metdrie 667GB-platters,

Helaasz4n deze op bàsis v.n productcode

Í1 etvan e kaarte ondersche den. Wanneerje een schitfkoopt is hetdus m.arde vraag

watje krÍgt. Het door ons geteste módel

maaktgebrulkvan 667GB-platters en is van

wege de w.t lagere datad chtheid duswàtlangzamer dan de geteíe 3TB-ultvoerint.De 7200.14 disks zijn erg snelen ook ekker

Soedkoóp (4 cent perGB voor de 3TB,u tvoe,ring), maar hebben helaas s echts éénjaargarantie. Dèarnéasttesren we ook seaSates

ST21I00UM00r S l!ir_ri' l

eerste4TB.schijÍ de Desktop HDD.'15 4TB

Deze schilfwerkt op s900 rpm en s daardoor wat langzamerdan de 72AO-14s.Oak

bj deze s.hilíÈ de pÍÍs,4,2 cent per GB, ers

Toshiba verkoopt de Hitàchi 4TB-scliijven

nog n et ondeÍ eiSen merk, maarwegéanaan de slag met 2ÍB' en 3TB modellen. De

DÍ01ACA200 en DTolACA300 - he aas heeftTosh ba geen simpe ere namen voor ziln

opíagprodu«en zin beide gebaseerd op

l GB platte6. Daérdoor zjn de prilzen van de

schijven lekkerlaagr het3TB-model koopiea vooÍ4 cent per GB. Hoewelde schiiven op7200 rpnr werken, va len de prestaties toch

Van Western Digitaitesten we een finkaanta veEchillende schÍÍven. De snelste

schijven voor desktop pc's is de CaviaÍ Black

reeks, d e op een toerentalrond de 7200

werken. He aas hebben we niet de bes.hikk ng over het 3TB model, we testen we de

2ÍB- en 4TB-uitvoerinten. De Cévlér Black

2TE méakt gebruikvan vler p attersvan

r r,! r.n Ei s

3 l/',\r

44

GROEPSTEST:

mlmmNmmmilmiTB , ,,, . ,,4 ,,,",r,

1: .:at.

!.i r'i

: ..

..')

ar,, , na]

':

!l

.,'

500 GB, waaÍ het 4TB-model Sebruikmaaktva n vijf 800G B-platte6. Oe ga ra ntie van

5 jaar is plezieriS, maar van het4ÍBexemplaarvall€n de priÈ€n helaas tegen.

De caviar Green reeks isgetuned voor laag

eneÍgieveíbÍuik en laSe geluidsproductie.

De 3TB'uitvoering werkt Ínetvier platters

vanTsoGB.wrjteíentweeverschillendeuiwoering€n van hei 2TB-model: de WO20E'

ZRX ls een nieLrwe met twee 1TB-plafters, de

WD2oEARX is een ouderevàriant metdrie667G8 platters.

vèrderté<ien wè dè 2TB- èn 3TB hodèllën

uit de Weíern Oigita Red reeks. Oeze

s.hijven zijn speciàal geoptimaliseerd vooígebruik n nas-apparaten. Volgens WD zÍndeze sch'jven speciaalgemàakt om 24 uur

perdag, Tdàt€n in de week àdieíte zrn.

Door enkele vucs oefenen ze.wannëer

ze Ínet twee ofmeer in een behuiziog zijn

Seschroefd, geen neSatieve inv oed op elkaar

uit door resonantie. Bovendipn hebben de2e

sch iven Time-L m ted Eror Recoveryrbil

een lees- oí schrijífout blokkeren de schijven

slè.hts zeer kort. waardoorze mindersnel

dan normale desktopschijven uit éen raid-

aíaygeknikkerd woíden. Het is voor ons

làstig aan te ton€n dat dewesteín Oigitai

Red schiven écht beter zÍn voor Sebru ik iÍl

nàs§en d.n normale dlsks, maar het klinkt

ovenuiSend. Ten ilotte testen we van wes-

tërn Digita ook nog de profession€le WO

RE 4TB, een schiÍdieook bedoeld isvoorgebruik in seÍvers. Oëze 7200rpm 4ÍB schijÍ

bestaat u t vier 1ÍB-platteís en heëít 5jaargàíantie, maaÍ is wel relatiÉfduuí.

Testresultatenln PcMàÍkvanta8e behaa t de HitachiDesk-

star 7K4000, de eerste 4TB'schrjfdie op de

màrkt kwam, de hoogste score, op de voet

Sevolgd door de Western D titélWO RE4Í8.Ook de càviar Black 2TB en de twee Seatate

BàíacudÀ 7200.14 schjven zetten mooie

scores neer. ln PCMark 7 zijn de prestatie-

verschill€n kleiner. Opnieuwstaan de Hitachi

7K400 en Wëstern DigitalWD RE 4ÍB boven-

aan. (ijken we naar de Semiddelde leessnel'

h€id, zoalsgemeten Ínet l.,lDTune, dah wintde Seagate Barràeda 7200.14 3TB mèt ruim

160 MB/s. ook de tÍiee rosriiba-schljven en

de 2TB uitvoering van de7200.14komenboven de 140 MB/s uit. Bjde schrilftestrilnhet dezelÍde schijven diegoëd presrëren.

Kíken we nàaÍ deAtto-scores, dan zij. het

de drie Seatate schilven d e het sneste

willekeurige 4kB-datablokken kunne^ lezen

en schrijven, bij 1MB datablokken gaatde

7200.14 2ÍB àan kop. Quà stroomverbruik

vallenvooídat de Western OiSitalCav arGreen- en Red-schijven op in postieve zin.

Hetverschilmet andere disks is fors, Toch

een du delijke redei omj!istdeze Rëds voor

een nasteovetue8€n, aanSezien zedàn 24

uur perdag in gebíuik zijn. Dëgeluidspro

du«ie is bijde Redichilven ook erg laà8. r

Met dank aan...Een grcot gedeette van de harde schiven

voor deze teview we.den beschikbààr

Sesaeld door trf.tnr.iioo. rt, waa|oor on2e

INFORITATIQUEméér don olleen .omp!1è.s

49

i í5HOP:

Maak ruimte vrij op de harde schijf

BESTANDENONTDUBBELENOeps, de harde schijf zit vol! Maar voor je nu naar dewinkel rent voor een grotere harde schijí loont hetde moeite om eerst te kijken ofje ruimte kunt creërendoor bestanden te ontdubbelen.

voorafélvast éèn dinE:eën backup isgeen

doublurelHet is een bewustgemaakte en

vàa k BecompÍimeerde 1-op-1 kopievanjebestanden. Dus alsje gaat ontdubbelen, dan

aaÍ je die bà(kup met rust. 8ii ontdubbelen

8.at hetons om de bestènden en eventueel

de mappen waarvan onbewust een overbo-

drge kopie wordt beuraard op eën actieve

harde schijt Hoevee extra ops agruimte datéremèalin beslag neemt, is ulteraard éfhankelÍk van je persoonlijke b€waar8edrag,Éààr niet2elden kan het lelajk uitde hànd

open met de doublures,

w.nneer is een beíand dubbelT Dat gaat

verder dan a leen de bèstandsnaam in com-

brnètie met de datum wàarop het bestand

s éangemaakt or Bewijzigd Wel heb je de

zekerheid dat twee besranden metexact

dezelíde bestandsnaam nóóit in dezelÍdemap kunnen stàan, wat berekenr darje de.hoLrd vàn verschilende mappen moetver-

Serilken om de dubbele bestènden te vinden.

wordt een dou blu re gevo nden, dan weet

t€ doorgaanswelke van de twee mappen

de'bronmap'is. De kop e in die map laatjentact, dë andere kanje we8goo en. Naast de

bestandsnaam kunnen we ook de bestands

$oolte in déveÍ8€lijking meenemen.ln de

regelheb ie een doublure te pakken als de

bestàndsnaàm en de bestandsgrootte over-

eenkomen. Ínmers, de nhoud van de be'standen verschit op dat rnoment. Maarwatéls het om een'ossy bestàndsfornaat.àisjpSofmp3 gaat? Dan kàn dè inhoud van de

bestàndeÍrverschillen, maar is eroptisch en

auditi€Í wel degelijk spràke van een tweede

kopie. En welke wil je dan bewaren?

Praktisch ontdubbelenOp de website www:ui .rr!{ i .o n vind lehet gratis hulpprograrrm. Auslogics Du

plicate File Finder. Dat È àlles wàtje nodig

hebtvooÍ dezeworkshop. tet meieèn na het

stanen vanAuslogics Duplicàte File Finder

goed op!

1. Wót wi te precles ontdubbe ei? wilje naàr

a le b€standen kijken ofwllle jë íichten op

een bepaald type bestand? Maak en bewerk

je bijvoorbee d vee d Eitale íoto's? Dan k.n

te d€ winst ha en b, het onderdeel Beelden.

2. Hoe píe.ies wilje re werk 8aan7 Er ka^

een filterwoÍden iaSesteld op bestànds,

grootte waarmee je aanSeeft datle klelne

en te Erote best.nden bu ten beschouwlng

moelen worden gelëten,

3. Oe fe.omenen bestandsnamen en be-

standsdatums hebben we àl genoemd. lekunt besluaten om deze tr4€ecriteria niet(D

mee te nemen bij hetvergelijken vàn de be

íanden. Erwoídt dàn àlléénlréàr de inhoud

van de bestanden gekeken. Wét ls íim?wellicht de eerste keer ook de bestandsnàm€n

mëenenren e. dan de tweed€ ke€r- nadat

de meeste rommelis op8eruimd - een keer

tje zonder bestàndsnamen werken.

4.Auslogics Ouplicate File Finder kenteën ei

g€n Rescuè center dat kan worden g€bruikt

vooí de bestanden die zul€n worden veM j-

derd. Oatgaat watverder dën de Pr'rllenbàk

v.n Windows èn is.Jaarom àa. rè ràdén

46

WORKSHOP:

5. Oe volgende stap is hetzoeken naaí

doublures volsens de eerder verzorsde

,níellnger. Oat kan uiteraard eventies

duren, m..r na veÍloop v.n tjd zijn de

dubbe e bestanden n kaartgebracht.lez!ltdaàrna zélf moeten aangeven wàt precles de

dubbele bestanden ziln die mogen worden

weSgeEoo d. oar kàn handmatig, nraarook

6. En nadatje del!iste selectie hebt gemàakt

- dar hoeft niet in één keer kanjededou-! uíes daadwerkelilk wegSooien. DaÍ kan opdr e manieíen, zoal§je inmiddels weet.

cleanersr. dar ru nrt ekker op, Ínaarwe zijn er no8

n,e(lZo is er ook nog roÍnme dieje kuftverÍrlder€n rnet bekende deaners a s Schilfop

ru'mintvan Windows zelÍen Ccleaner (i!Í !, r ). Dat scheeltook de nodige

\r83 ma.rrekenle nietle snè rilk:het is

,,. romme d e in detoekomí doorgaans

,,,.er terlEkomt. Verder kanle Auslog.s Du

. rare F le F ndeÍ no8 e€n tweede keeÍ aan

hetwerk zetten, waarbijje alle beíandenmet elkàarverS€lijkt en zowelde bestands-

namen a s de b€sta ndsda tums .egeert. ookdat kan de nodigë ru mtew nstopleveren,

maarwëes welhéélzorSv!ld I rjdens het

weggooien,wanthetbest!ÍingssyÍeemmoet nàtuur rjk welbiiven functioneren!

Specifiek ontdubbelen.Ten s otte kènie bepàalde bestandstypen

ook sp€rifiëk oÍtdubbelèn. Zo s er detool

Awesome Ouplicàte Phoro Finder (vrww

irp .ir. r ,arr onrwaarmeejeafbeeldlngen graÍisch met elkaar kuntvergeiijken. Oat

wi zeggen:dez€ too kiikt naàr het uiter ijk

van de aÍbee din8en en aan de hand van de

8réfsche overeenkoírsten wordt bes oten

of eÍ sprake is van een doublure. zo kunnen

vers.h llende bestandsnamen. verschi ende

bestandsdàtums en verschillende beÍands-

Sroottes tóch doublures opleverenl r

47

a--

'Set and forget'

BACKUPPENNAAR DE NASEen nas is zeer geschikt voor het bewaren van backups.Maar welke software zetje in voor het méken van dezeveiligheidskopieën, liefst van het type 'set and forget',oftewel 'instellen en nooit meer naar omkijken'?

Eigenlijk is het raafl iedeíe computerge-br!iker wéét datje ret€lmatig ba(kupsmoet maken, maar her àantal dàt dit ookdaadwerkelrk echt reteharig doer is relariefklein. om geen enkelrisicoop bestandsverl,es neerte lopen zijn er meerderewegendie naarRome leiden. E€n handig€ maniers om de nas als centrale bèwaarpl€k voor

do.umenten te gebruiken.

Xies dan we bil voorkeurvoor een nas mët

renminste twee hard€ schilven d € gespie-

geld worden via ra d1, daarríee benjeverzekerdvan twee in real-t me bijgehoudenexè.l gelilke schijÍkopieën.

E. om hetdàn nóg mooierte maken is her

mogeliik om een externe usbaan een nas re

"ange. en bijvoorbeeld een keeí per week

(ofalsje heel paranoid€ bent desnoods

daSelijks) een ba(kup naar di€ schiiíte laten

maken- De meer geavànceerde nàssen

beschikken daaruoor over e€n ingebouwd

ba.kuptoohje.ln het gevàl van een s)mology

nas tewapend met de laatste versie van

het bestuÍingssysteem Diskstation, vind je

dezeopÀe in hetstanmenu in devoímvanBackup maken en terugzetten.

Je kunt nu aanseven \ÀelkeEedeelde mappen

naaÍ we ke externe §chijf ofschitven gekopi

eerd moeten wordef en opwe ke tjdíippendit dienttetebe!Íen, zie het rnaarals€ensoort van pro8rammeerbaíe s.hàkelklok.

Uiteraard dient de opslatcapa(iteit van de

externe schÍrgelÍk te rijn aan die van de

schijÍcapaciteat in de nas, meermag mààr is

vrij nutteloos omdat dezeextra íuimte niet

gebruikt gaat wo rden in een sett ng als deze

Gaat eÍ nu eens iets helemaalmis metje nès

en.rashen beideraid-schijven tegelÍkertijd(weliswaar is de kansdaarop h€elklein, màar

to(h), dan hebjealtid een extern€ schiirmeteen recente kopre van alle belantrijkezaken.(westievan nieuwe schijven insrè leren ofzelís een geheelnieuwe nàs kopen en alles

weer terugkopiëren. Datwerkt het best bí

tebruikvan een nasvan hetze fde merk.

Kortomrgebruik n plaats van dewelbekende

map Mijn documerte. e€n c€ntra e map op

een nas m€t raid-conÍiguíade en externe

schiiÍen jezitsafe. Afhankeliikvan het merk

en type nas kantegenwoordig zelísvààk een

cloud'backup Semaakt worden naareen al

dan niet betaalde online doudopslagdienst.

/A

WORKSHOP: l

Backup vanuit Windows,r, je om watvoor reden dan ook nietgë.!ru km.ken va. een nas a s cenÍale opslag,

.aar wel voor de backup, dan zijn er andere

rp oss.8e.. om re beglnnen is eí de in

í ndows ze fintebakken backupoplossing

rèarmeele op nsre bare tilden Ínappen van

r. e.e naar de a.dere locatie kunt koprè.-e. Oubbeik k vooí de confgurat e van dit

3ereedschap in her ConiiSuratiescherm op

i:c{up méken en terugzetten -we gaén_ e-bI u rvan Wrndows 7 rn de PÍofessional

.r LJ r mèrÈ ed r e (heaas o.tbreekt backup.

oe. .ëar een neiweÍkloc.tie in de Home

Kik n hetEeopendevensteropde ink Back

up instelen in het rechter paneelen veruol

8en5 rn een nieuwvenster op de knop ln een

netwerklocatie opslaan. Klik op bl.deren ofv!r de gewenste back!plocagie hèndmat g

in ver8eet ook nietle Sebr'rikersnaam en

wachtwoord voorle nas ac(ount oP teSeven

in de dààtuooÍ bestemdèvelden. Klik op OK

en daarna opvolgende. Door de optieAuto.rn at sch àten bepa en laat je Wind ows zelf

kiezen wat er zoa wordtgebackupt, vooíal

handig als je netjes de standaardmappen

gebrurkt voor docu menten, aÍbeeldingen en

meer. ook woÍdt eÍ met deze opt e op re8e.

matige bàsis een imate van de systeemschji

Semaakr. zorS uiteÍàard datje tenoet vrre

schjfruimte op de oas hebtom àldeze data

kwijt te k!nnenlW lie zelf kiezen welke map.

pen er meegenomen worden in de backup,

daó kies je hiervanzelrspÍekend voor de

Seie«eer de mapp€n verdeeld overdiverse

schijven die je in de bàtkup wilt m€enemen.

Ver8eet ook niet de o ptie Systeemkopie op.

.emen van stat onsioS (c) en eventuee een

ookaanweziSe recoverypàriitie. Zo kanje i6

Sevalvan nood altijd een werkend systeeÍÍ

teruehalen vanaf je nas, eventueel Sebruik-makend van dew ndows i nstal atiesch jfvoor hetteíogzerren vanje c.schijÍop een

nieuwe harde schijfr'

Na een klikopvolSende kanvia de link

s.hemà wÍzlgen de backupplanning n.àrwens Eereseld worden.Als ales naèrwens

is, klikje op lnstellinSen opslàan en bà.kup

!itvoer€n. Hiermee ontstaat een echt'set&forgeí-backupsyíeem waar je nooit meer

naar om hoeft te kjke..Ierugzeuën van een

backup kan via dezelfde app uat het ConÍigu

ratiescheím, het wijÍ zlch .ller.aal vón2ell

49

t'/O RKSHOP: a.ia,-i,: Ír.r(. r

".?m

riEtilAlternatievenGebruikers diegeen U t mate- ofPro-uitvàe. ngvanWindows op h!n pc hebben íaën,moete. op zoek naar een andere methode

voor het backuppen naar hun nas. check

voora eerst even de met de nas Íneegele

verdelnstalatieschilíof brengeen bezoekle

éan deiabrikantvan de nas. zo vinden we bjsyno ogy (www.syno ogy.com)het píogíaín-

ma Data Replicator3. Ditgratistooltle werkt

naadioos samen met nassen van hetzelfde

merk en de werk n8 is s mpel.

ln het hoofdvenstervan Déta Replicétor klik

le op de knop Se ederen, k es vervolgens

voor de optie Syno ogyseweren k ik op oK.

Na even zoeken wordt de nasgevonden.

Selecteerdeze in de ijsten k ik op VoBende.

Vul je gebruikeÍsnaam en hetwachtwoord

vanje nas acco!nt ln, kl k weer op Vo g€nde

en se edeeí de mappen d eje dóor Data

Replicétor wi t laten backlrppen.

Wilje ëcht honderd procent zeker zljn van

een exacte a tid up,to-dat€ kopievan de

orig nele map(pen), klik dan op de knop

sync. Via de knop P ànn ng kan een schema

ingesteld worden voor een meertradit o

nele man ervan backuppen en totslot is erde knóp Onmiddel i.lk loo r een eenma itehandÍnatige backup. Voordee van Sync is

datgewijzgde en nieuwe bestanden direct

Sesynchron seerd \Àorde. met het originee.De backupmép heeft ë s naam overgens DR

plus de naam vanle pc.

í! *" II

s.,s- I P,*.losv

Déarna.st kan via Data Repl cator en de

. opt e Herstelen (deze wórdt actieÍ na een

klik op Stop sync) heeleenvoudig een baakupworden teruggezet. Pr€trg or. te \Àeten

s datje onder opties het aantalversies

kunt bjhouden en zelfs herstelpunten kunt

cobian BackupErg interessant sverder hetgrars Cobian

Backup(ww.cob ansoft.com), een o!de rotdie inzetbaar svoor eEenlitk a levoorko-

mende backupklussen.le kunt er mee ba.kuppen naar een nas, maarook naar haÍde

schrjí usb-stkk en ftp. Prettig is dat eí des.

gewenstgebru kSemaakt kan llorden van

veBleute ing (4E5128, AEsl92 en AE5256),

een optie d e we helàas m ssen in hetverderbllna perfect te noemen Data Replicator.

Cobian is spec f ek bedoeld voor 'traditioneel

backuppen, ondel: ie seeit een tildschema

op en ofervolge.s de incrementa ofdiffereàtial methode geback!ptmoetworden.

Beide Ínethoden ziln zeker q!a result.atverge ijkbaar, voor een gedetallleerde u t eg

overde verschilen en overeenkomsten kan

je terechtop httpsT/n.w k pedia.org/w k/

lncrementee ls in principe de snestelandetwee, dus is het handig om dle te kiezen.

Vooídatweaan deze keuzetoe ziln, s het

zaak om Cobiàn te i.staleren. DesoftltJaíe

kan als seru ce ofa s'gewoon proEramÍna

draaien. Standaard svoor een nsta lat e als

seruice gekozen, mochr dat bijlou loi pro-

b eínen leiden (bjvoorbeeld niet bere kbare

netwerkmappen). dan kan je veel tíd gaan

steken n het opsporen var deverooÍzaker

van het probleem ofde makke ijkeweg

bewandelen:cobian als regu er programmé

Kiesje vooÍ Service. dan É hetzaak om in

de stap waarje deze keuze maakt naam en

wachlwoord !ooÍje Windows gebru keÍs.

account in te voeren in develden onder

useÍn.me en password. Laat verder al e

ov€rige standëaídinste ingen staan zoa s

geadviseeÍd, dan werkt het ÍÍaks a lem.alnaar behoren en zjn ook Seopende beÍa..

ls cobian eenmaélgeinstal eerd, dén openlede gebíuikers nteriace rÍiddels een dubbelk k op het p ctogram n de syíeemweÍkba k

Klik op de knop met de om.irke de + i. de

knoppenbalk en kies onder hettabblad Ge

neÍaldegewenste opties en geefeen naa.n

a.n de b.ckup. Het is moge jk om.fzonde.lljke vo ledige béckups te maken - w le dat

nlet, schakeldan de opt e create seperated

b.ckup using t mestarnps u t.

Kies n princ pe voor lníementalals me.

thode en ga dan va het menu in het lnkerpaneelna.r Files. selecteer de te backuppen

map(pen)en de doelÍnap opje nas.

Onder Schedule kan hetgewenste backup-

50

WORKSHOP:

.(dniBrtbPucÍtity'5.4 .E n..,,:,.. ,,,

.rrxrPdcM à!@jEl6,!EE]

i;"àF --- iÈ>9-ÉI-EËI=+EErEEl ll I'I=Is=

E é] e5:! CobÈn s{kup 11 - Dkrypiionbol

*Í u r@'il..D.í}ees*«lÈ,I

§Z :::::::.......,.,.....

schema n8eÍeld worden. As ie vooreenincrement€ie backup hebt Sekozei, k.nleeef laEe interva stijd sele«eren (een uurtjeis reàlistisch) omdat er meestà I maè r weinig

bestanden Sewijzigd woÍden of brkomenten opzichtevan de eersrevolledige ba.kup-onder AÍchive kanie Encryption inschake-

ien, wat deveilgheid t€n Eoede komt. tn

fete ben le nu klaar met het opzetten van

de backuptaàk. maàr íijnaísrelinS is, via een

s.a a aàn opties. altiid mogelilk.

OntsieutelenHet s hand I om de eersre (vollédige) back-

up even héndmatit op te staíten. 5e ecreer

.daàrvoor de netEemaakte tàak n he! lilstje

en k ik op de afsp€elknop in dë knoppenbaLk.

Bijgrote hoeveelheden besranden k3n de2e

eerste run een tijdÍovendè klus 2rjnl

Na s uiten vàn het hoofdvensierdraa tCobian voortaan op deachrergrórd. Om ver-

seutelde backupbeÍanden te openen, k ik

je n het menu Tools opDecrypter. Kies in dithulpprogramma als bronmap de backupmap

opje nas en ars doelmap (bijvooíbeeld) een

terípmap op de pc.Jevindt in deze làatsre

map.a een klik op de Decryprknóp alle be-

standenvan de bàckup onveíslëuteld terug.

MinpuntvanCob an is dat er Been select eiteruszetserèedschap is ngebouwd ;n ook

syncen ontbreekt. [4aarwat ons echtzorgen

baart is het fe t dat de maker de broncode re

koop aanbiedt. Dat kan betekenen dat een

eve.tuele koper besluit om de software nletmeeí gÍatis te verspreiden..

5'r

Verloren bestanden terughalen

DATA KWUT?

let is je waarschijnlrjk wel eens overkomen: je drukt opeen paar knoppen en voor je het weet heb je per ongelukbelangrijke data gewist. Of erger rfog:je harde schijf iskapot gegaan. Een goede voorbereiding voorkomt veel

' ":lï.:."n oo""n

Besta.de. d ete nWndowrverwlderr be

ifder Íiidear.l n de pr!le.bak Méàrwàta sle de p'u eil,ak ntussenSeeegd hebtoÍd.ra v.i externe op! égmed é hèbt gew st?

HoÈ haa ted e p..rhoid€rdv.krnteforos

As iemànd dàtè gewoó. heeir we8gegoo d

s d.t doo,3aàns met eenvo!d ge sofiwaíe

terlg le h. en. Manr drt lkt a een als de

bestanden.og n etzjn overschreven ofEeform.tteerd. Doorgàans wordt geadv seerd

om derge ilke dataheÍste - oÍrecoveryprogr.mm.t iietop de hàrdes.hrfte níaeren waarople dérà wilt herste len. Met het

nsta leren vàf d e sói(ware kénle namelilk

bepra de verwjderde bestande. óveíschrl.!er d e d.rrna nier meerte heEiele. zl.

s2

ACHTÉRGROND: l:rr l

t/'r\t\/ ,..)(, ,I

.f

r\

t \i;i

?

"Eigen rk È dataveíles altÍd het Sevolgvaneen menseljke fout. Hetwilst namelilk op

hettebrek aan een gedegen backup , zegt

Mark Klejn van K Design Dataherstel

vooÍ hetzefterughalen v.n data zrln vee

recoveÍypakketten beschikb

gÍootdeelbeta.lde soÍtware is. we kennen

veelvan d e pakketten een grats proefper

ode. Dat svooralbedoe d om een scan lit tevoeren waarmee de gebru ker eràchter kan

komen we ke bestanden hij not kan lerugha-

en. als dat interessant senjedaadwerke rkdata wit herstelen, moetle doorg.ans een

De priÈen daaNoor open u teen van circa

€ 25 tot meerdan € 100. Ulteraard zin eÍ

ookgrat s progr.mma'svoor het terlghé en

van data. Bekende namfn zun ondermeerRe.uva, Too wÈ Fie Recovery FÍee, Pandora

Unde ete, Av ra UnErase PersonalofFreeUn.

'.',.,'.,

oorzakenBii meer ee.om pl ceerde datainc denten oiíouten kan het l.stig2j. om ze fde data te

herstellen, verteltJaaplan Visser uit eigen

eruaring. Hij is.ountryÍnanagervar Kroll

ontrack, één van de bediilven d e sespeciali

seeÍd zitn n het herste len van déta.

Verles van data kan vee oorzaken hebben.

wat veel voorkomt, zjn problemen met

externe harde schjven,laptops en gebroken

usb íkks. Dat kan bijvoorbeeld door het

te ruw ómgaan met de laptop, ofhet hard

dichtkappen v.n de aptop terwij deze no8

in werking is. 'Mensen vergeten vaak dat

harde s.hijven heeltere onderdelen hebben

die snelbeschad gd kunnen raken", a dus

Vcser. Bil Kro lOnÍack komen steeds meer

externe haÍde s.hjven binnen. Bovendlen

is wereldwrd een toename te z en van data

herste op mob ele épparéten, zoak Pads en

mobie tjes. f,laarvaakzÍn dat dure recove

r es,.lie niet;@r iedeÈen zÍn we88e egd.

ook het .ant.l con§umenten met een nas

(network attached stora8e)in huis neemt

toe. Daarbj kan het herstellen vàn data

ook laíigzijn, merktV sser."Mensen heb-

ben vaak geen dee w.t er zich in een nas

afspeelt. Bi.leen nasworden data vaak

gespreid over meerdere schijven in b okken

opgeslagen. Als er iets beschadigd Ía.kt,kunnen gebruikersveeldata kwitt ziin als de

b okken niet meer brj e kaar k!nnen worden

weraden in iedergeval raldo-opstell ngen

van nas'systemen al Maarwe krilgen soms

ook te maken met ntewikke de íecoverles

van ra d5 systerner]. Eveneens kan he! he.stel en van data van Linux systemen astiger

zÍn oÍndët her bestandssysteem anders is

GeduldDat.herstel kan zeer arbeids ntensief zln e.daarmee vooralee. kwèst e van hee v€É

geduld. A s schijven echtíys ek ziln bes.hè

53

ACHTERGROND: )

. I , l).r, lr,, \,ir

d 3d, s het herstelvàn dàtà misschien alleen

.os moseljk door e€n prof€ssionele dienst.

UlI de praktÍk blljkt dàt dàta ln ongeveer 90 'pro.entvan de 8€val€n w€erte herstelen

!e ziln. omdat dataverlies heelvèeloor2ake.ka. hebben, en elke ooítààkeen andere

weíkwijze veÍeist om de data të herstellen,

s hel lastisom een andacatievan kosten en

D I Sebeurtdoorgaans pas na een anaryse. Derse jke bedrijvef beschikken over

ÍoturÍe aboratoíiawaëíhardwarezonder. si.o! opengeschroefd kàn worden. Grof-

reg lopen de kosten vooreen professionele

C eI. recovery daa.om uite€n van enkele

.onderdentoteen paaí duizend euro. "Maaí

o.geveer 80 procentvan de recoverles kost

minder dan € 250", z€8t Victorvan der Boom

van ODRecovery.Veel diensten hanteren

íanprFen van rond de € 175 tot € 200 voo.'eenvoudige herstel.diviteiten. Houd er welíeke.ing meedatde íepàíatievan een hàrde

s.hilf ongeveer tw€e weken kan duren.

Professioneeldataherstel iseigenlUkvooral

weSSelegd voor iedereen die bijvoorbeeld

enke e du zenden foto's metdaaropve e

laÍen van zrjn leven kwitt is. ofvoor wie foto's

vàn bilzondere momenten venoren heeft,

bjvoorbeeld foto's vàn een pasgeboren kind

oi een overleden familielid. Soms hebben

mense. alleen hun vàkàntiëíoto's verloren

dooí een beschadigde hàrde schljiofsd-tàèn. Nietvoor niets is devakantieperiode,

en de weken daar n€t na, voorde dëta-

herstelbedrijven de dÍukste Íjd van hetjaar.Màërje kuntje aturàge. oÍ hetterughalen

vaf.data dooreen profess oneelbedrijÍ no'

dig h. Professlonele Íe.overywordt in zo n

gevalmisschien alduurdeí dàn de heleva-

kantiezell%k het niet om heelbrjzondere

momenten 8aat, is mijn advies:8a8€woon

nog een keer op vakantie, Neem de íoto s

no8 een keeÍ oveí vindtlaàplàn visser.

Data kwijt?Í\4aar wat kan je ze fwél doen na bilvoor'beeld een crash ofeen vkusbesmèttlng? Bij

een dataprobleem kanje het best zoweinigmotelijk aan de situatie veranderen. Als

een hàrdes.hrfeen tsiek probleem heeft,

vèíerger ie dit alleen maar alsje de compu

teívaak opnleuw opstaít. "Ga in iedeígeval

niets meer instëlleren ofvan de schifverw i-

derèn", zegt Keijn van K.Destn Dataherstel.

"Haalgeen noodtrepen uit, zoals hetopstarten van scandi§k (schijÍconÍole) oÍ pro-

grammas (PC do€tor) die meestalde kans op

een sucesvolle Íecovery verklein€n. Het i5

namelijkeen st!k lastiSerals de bestanden

waren gefratmenteerd (vooralop fat parti

nes) en helem.alonmogé ijk wanneerde e.vaf d e bestanden intussen doorandere 8e-gevens zijn overschreven. Onthoud datólleschrijfactiviteiten dete Íedden data kunnen

oveÍschrijven. En overschrev€n datà staàt

gelijk aan Seen data."

Het beansr iksteadviesvan diverse deskLrn-

diSen srkalm b ijven. Raak ni€t n paniek,

maarSa na welke dataje kwijt bent. Schakel

éllë stroom uit. Na het incidenteven ee.kop koff€ drinken ei bedenken watj€ kwijt

bent. Ole bezinningsfèse is heelbelëngritk.

Probeer in te schatten wat het risico is àlsjeer zelf aàn Saat sleutelen en wat hetje waard

is om de data terugte krijgen. Dat is e€n aÍ'wetint die àlleen de gebruiker voo. zichzelf

Niet doenUiteraard zijn er ook d ngen dieje beter

niet kunt doen. W e googehop termen als

data herst€llen, vindt al Sauw tekíen oíÍilmpies waàr wordt seadviseerd om nà ee.datanoodgevàlde harde schijf jn devriezerte leggen. Oat is eën slechtadvies. Ook het

openschroeve. van een haíde schiifwordtafgeraden Wiedesch jf openmaakt, loopt

het rls co dat er door stof en vuiideetjesschade ontstàatàan de leeskoppe., waaF

doorje nog verder van huis bent en recovery

zelfs niet meer moSelijk kan zrjn. Ook €en

tikje teten de schijf brengt veel risico's met

Voor sd-kaarten ge dt datje 2e beter nooit

kunt formatteren, ook niet a s her beÍeÍ'fende apparàat daar om vraagt,ls ee.sd-kaàít nat geworden, laat hem dan rustig

op kamertemperatuur drogen. Lukt het her

stellen vàn dedata dan nog niet, bedenk dan

of professionele hulp nodiSis. En uiteindelijk

8e dt voor edereen datveel leed voorkomen

kan woÍden, doorte2orSen vooree. goedë

v

ACTUEEL: Foi, .ïd

HET SPEL ISBEGONNENN/icrosoft kreeg bij de presentatie van zijn nieuweconsole Xbox One veel lof. maar vooral ook veel

kritiek. Met name de strikte drm op games en de eis

om altijd verbonden te zijn met internet, zorgden voorboze reacties. lvlicrosoft heeft inmiddels een aantalvoorwaarden laten varen.

i_::. ra. de Nieuwenhof

:r!( g!er. à_ .. I lri.' r rr rr

ETE!@

Het bedrijf Lrit Redmond wés de eerstevande troi€ consolemakers die zÍnlrieuwe ge

.eratie spelcomput€rs aankondigde. Tijdens

de pÍeseftatiëvan deXbox One wilde M cro-

soft vooralduidelilk mëken dat de conso e

meer s dan alleen een spel.omputèr- Het

moet een entertainments)steem wordenvoorgames én muziek én video.

lnteressant, maar fans €n journalisten zagen

ook de beperkingen:d€ Sameconsole vereist

dat er iedere 24 uuree. verbind nE wordt

temaakt met de seíversvan Microsoft.

Gam€s ofíine spelenwas dus niet motelijk.Daarnaast zouden gekochte games niet

,omaar vàn eiSenaaÍ kunnen wisselen.

Micr;soft wi de daa ruoo r Ee d zien. oie

beperkingën zjn nu door Microsoft opgehe

ven. De ofÍk èle reden is dàt het bedrjfzegtte luisteíen naa. de feedbackv.n XboxJansHet is echterwë hee toeva Llig dat vlak voorde aankondiSinS vàn hetvrrere beleid. sony

zjn nieuwe tameconsoie aankondigde: de

Als we Sony moeten geloven, krijgt de Ps4

niet zo'. «reng drm.beleid en is ook een

constante ntërnewerbindifg niet nod E omgames op de console te kunnen spelen. ookop een andervlakvoeh Mi.rosoft de hetè

adern van delapafners n de nek: de prijs.

De Ps4wordt met een adviesprrsvan € 399

namelijk € 100 goedkoper dan de xbox One.

À4icrosoft moest dusweliets doen om de

gunstv.n degamer tewinnen en veryelende

beperkingen helpen dan 6iet.

ln tegenste ing tótsonv en M crosoft h eld

de derde Erote conso emàker, Nintendo,

Seen persconíerenrie op de belan8ritke

enrertainmentbe!rs E3. En dat betekenr dar

we vooíopig ook noggeen nieuwe console

hoeven te veíwachten van delapanners.Nintendo lrjkt zich teconcentrereo op de

n.p.yrt.rt on .om/p54

55

ACTUEEL: Forví.r..1

BIG BROTHER WORDTSTEEDS BIGGERHet omstreden PRISI\4-programma, waarmee de Ameri-kaanse geheime dienst rondsnuffelt op de servers van

onder andere Google en Facebook, lijkt nog maar hetbegin van meer'Big Brother'op internet.

Geo.ge otue I igt waarschijnlilkte glim-

achen n zljn traf. zlln were dberoemde

boek I984ljkt nu echt waarheid te worden.BrgBrotherhoudtofsnetéllee.vë beveigingscémeÍa's op sÍaat ln de géten, maar

voora op d e ene p ek waar nogvoled ge

lrilheid zou ge deniinternet. f,Iet het PRISÀ/

programma heeÍt deAmeÍikaanse i. icht n

Beid enst NsA name rk dÍe.r toegangtotde servers van grole internetbedrrven a s

Y.hoo, Microsoft, Cooge, Fa.ebook, Drop-

.ox, App e en Fà.ebook

Sinds kokken u dèÍ Edward Snowden via

Ihe c!ard an en The Washingron Post hetPRrSM-programma bekendmaékte, s er

wereldwíd veelopheíover de dig ta e aiu s-

terpraktiken. PR sM richtzch name rkopdeplekken waarvoor in kht ngendiensten vee

relevante informatie is te vlnden:so.ia e net

weÍken en andere p ekken waargebru keÍs

nioÍmatie u twsselen en opnéa.. Net doel

is om zo onder andere tetrorlsren berer n

degéten tekunnen houden en in tegrilpenvoordatze ets kunnen !ikichten.

De grens tussen een onschu dige burger en

ee. terror st is echteÍ Íninder duidel lk danje denkt Met een ongelukklSe woordcombn.tie in een goedbedoelde grap in een Face.

book ber cht ofeen sclreípe rea.tie op een

postop cooge+ kan er aleen a armbe letje

ook Nederland.an de beuí1. waars.hjn ijk

is het aantalvideo's dat via Netlix sÍ.ks h er

te bekijken s, n etzo groot a s i. deVS Maar

andere aanbiedeÍs van í lms en seÍies. denk

aan omroepen en kabelbedrlven, moeten

nu ook met iec komen om geen kjke6 te

verlezen aan Netf ix. Datbetekentmeervdeo's on demand. De eerste tekenen hiervan

zili.lzchtbëaÍ.DePubiekeOmróepgaatvo gendjaar een test doen orÍrnaast hergràismàteraalv.n Qitzending cem st ook

bepaa de content te8eri'beta n! aan te oie-

gaàn rinke en bjde NSA. Degeheime dienstzegtzi.h voor.lte rchte. op Amerikafen en

mensend e metAmerikaanse staatsburgers

n contactzijn. Daarnaast heeÍt mif ster Plas

terk a gezegd d.t de Nederlandse inlichrin-

Send ensten teen gebr!ikm.ken van PRl5M.

DeA|VDen MVD kunnen dus n et zomaaÍ

i. de gegevens van Neder andse gebr!ikerskjken. rMaar als de Amer kanen interessante

nformatie over Facebook-gebruikers uitNederland aanbieden, 2ullen onze in icht n

gend ensten die n etafslaan.

Het PRISM programma lilk! nog maar hetbegin van het.ftappen van internetcommu-

nicat e. De Britse krantÍtre cuardian kwam

onlangs meteen nieuwe onth!ling:de BrtseinlichtingendienÍ GCHQ bewaart data d e

va were dwilde 8làsvezelverb nd ngen angs

GÍooÈBÍittannië komen Het zou gaan or.méx maal21 petabytes (l petabyte is 1000

Het aítappen gebeurt al meer dan anderhalij.ar en infoÍmatie d e eruit kom!, wordtEedeeld met de Amer kaanse co legat van de

NSA. Het s duswa.hten op n elwe onthuingen over hoe we met zn allen in degaren

worden gehoude. op inteÍnet

NETFTIX START

Videodienst Netflix komt eindelijk naar Nederland. Dat bete-

kent dat duizenden films en series binnenkort on dem4nd via

lnternet te zien zijn, en niet alleen die van Netflix.

wrtr yo!t!bc .onr,r.h.. re .,,p.r rl ( rir r. !

VIDEO.OORLOG

Netfix beSon ndeVSaseefon ne v deo

ireek d e dvd'sv a de poí opÍuurde. n

Àmerika doet het bedrjí dàt nog steeds,Tèar Netflix verdient zitn Seld nu vooràlàh!nlne dienst wéarmee du zenden series en

' ms vooreen vast bedragper maand on

lemand te z en zijn. Omdat u t2endrechten. ieder and afzondenjk moeten worden

:eregeld, wordt dev.leodlenst làn8zaam !it3erold over de restvan dewereld. nmiddesrln Groot Brittanniè, er and en scandinaviè

. èàngesloten en aa. het e nd van ditlàar is

den. Hetzo! dàn voorélgaan oÍn program

írab waarvan de omroepen niet de rechten

hebben om zegratis onlne te aten z en. Ook

RÍL heefialaangekond gd dat het met een

antwoord op NètÍllx 2alkomen. Daarnaést

erpermenteertYouTubeal met betaalde

v deokané en en w e weet begint Fox faastde wedírÍdbeelden uit de Eredivisie ookàndere on ine Tendérs

57

ACTUEEL: Ap p'//ètc h

APPWATCHEen smartphone zonder apps is als een pc zonder software. Apps bieden

gemak, besparen trjd of zrjn gewoon leuk. Een overzicht van de origineelste

apps die we de laatste tijd zijn tegengekomen. cerran Groei

Datumprikkervc.. het prikken van een datum met

-eerdeíe personen, bijvoorbeeld voor een

ë:è.rje, sportwedstrijd of bore, màken we

g.aag gebruik van de website D:tLmp.iklier. n rotaalzÍn Ínetdezewebsite alzo'n 3

-i jóe..Ísprëken gemaakt. Ais beheeÍderroerje eenvo!digweg suggesties voor data

. en klesle de deelneniers. Alle deelnemers

kunnen veruo gens op een websit€, vla de

roe8ezorden lnk, aangeven op welke öa8en

ze beschikbaarzijn. Deze app b ijkt eefrnooie toevoeging. om in te loggen moetje

le e-mailadres invoeren en bevèstigen rÍetde toegezonden veÍiikat elink.le kunt met

de appje bestaande uitnodig ngen bekijken,je beschikbaarheid aangeven ofzelí een

nieuwe afspraak aanmaken. En je kuntjecontactën direct uitje adresboek se ectere..Verder is de meetuaarde ter opz chte van

de website nogwatbeperkt, maar handig is

Bamboo LoopWacom introduceeÍde met de Bamboo

sty us een pennetje om gema kkeli.lker te

tekenen en schrilven op het scherm van een

smartphone. Het bedrilfheeft erook wat

handige apps voor bedacht. Eerder lanceer

de het met succes B.mboo Paper, wa.rmeeje ( n de vo edigeversie) een bib iotheek

van notr eb okken kunt opzetten. Nu komt

het met digtale wenskaarten app Bamboo

Loop, Foto's staan h erln centraa en e kunt

vrje ijk s.hetsen, krébbelen oíschrijven op

de kaart. ook kan je deze weerterugsturen

n.aí de persoon d e hem stu!Íde, waardoorje het a s comnrun catiem dde kunt zien. A

is het daarvoor net wat te omí.chtig opge-

zet. Kaaften kanje u teraard ook per e ma I

versture. oidelen n een soci.alnetwerk.Natuuíjk s het pennetje (ofeen Soedkoopalternàtiefv.n Kruidvao n et per se nodiÉ, a

werkt het schrjven daarmee welwat mak

kelitker dan met dev ngeÍ.

gr.É-lrEl

KIK MessengerDe chatapplcatie K K Messenger isaan een

Ílinke opmars be8onnen.A is hetaanbod

van dergelijke apps aloverwe digend, met

onder meeí WhatsApp, Facebook t\4essen-

Eer, Viberen Google Hansouts éls be ane

rjkstesoortgenoten. K KMessengeÍ,van

canadese aÍkomst, bestaat aleen paérjaar,

en heeft zekeí rnetde laatste updates veel

wegvan MessageÀ,1e. Het bljkt, getuige

rèacties n coogle Pay, dooropvalendveeltieners, te worden gebruikt

om euke ofspannende chat.ontacten op te

doen. Voordeel va n KIK Messenger ls dat je

een Eebruikersnaam kunt aanmaken diejezonderzorgen kunt delen via bijvoorbee d

nstagram..Je hoeit je telefoonnuÍnrner dus

nergens prF tegeven. S im zijn de zoge

naarnde K K cards, keine miniappsvoor het

delen van contentofspe en vangar.es met

and€regebru keís, direct in je ber chten-

58

deli€ious.receptenHet bekende kooktjdschriit delic ous heeft

een receplen appvoor de Pad uitgebracht,

en daaí heeft hetzekerwat design betreft

ets moois van gemaékt. oeze eers(e app

st.at ln lietteken van groenten. De ope

ningspagina met muz ekje hoeftwat ons

betrefr niet, maar zódra je daar voorbrl

bent, kanjesoepelhorzonràa door de 25

recepten bladeren De bere dinEswilze kan le

omhoog trekken. De eerste drie recepten zjngrats, de andere u jn verborgen en vereisef

een n app aankoop (€ 2,69).be Íecepten

nod gen, rÍede door de moóievoÍmgeving

en fóiografie, zeker uit om aan de s ag te

8aan, en de beÍelding È vrlleenvoudig. Aan

de andere kant b edt het kooktrdschrift, dat

ookdigtaa bes.hikbaar sva de appvan

, naaÍonsldeewe war meer

waar voor je ge d. Een éndere aanrader ls

Het Fotokookboek (€ 3,59), een app dle aan

de hand van foto's stap voorstap begelei-

ding biedt bj 84 íecepten.

NOSDe NOS heeft haaÍ app voor hetvo 8envan nieuws en sport vern euwd, en daarbij

tevens aangepast voor gebr!ik op de Pad.

Oe opzet is eenvoudlg en helder, teksten

z i(soed leesbaar en de app we.kt zowel

in horizonta e als verticaie posiue. Na het

openen krrgje het nieLrwsoveÍ?kht met

enke e !itgelichte artike en, een vldeobaik

en een lilst rnetoveÍi8€ items die ujdens het

scíol ef automatischverderwordtaangev!ld. Met een swipe naar Links kanje naaÍ

de léatste uitzend ngen (ondeÍ Íneervan het

Noslournaal en Sportiournaal) en een swipe

naar Íechts bíengtle brj het sportnielws.

Knoppen voor deze paginas z eje ook teÍugin het rnenu. Gràppig is dat deze ndeling

ílex be h: b, speciale evenementen zoa s de

Ío!Í de France wordt een exÍa'themapa-gina'toegevoegd. En als er llve u tzendlnten

ziin d e evié deàpp kunt bekilken, wo.dt

dat óók dÍect zichtbaar gernaakt. Handig

is datje na het lezen van een art kel direct

het volgende art kel omhoog kunt Íekken.

MinderpÍaktisch ls dat a le rubrleken {zoa s

Binnen and, Butenland en Politek)dooÍ

elkaarstaan, en íiteren óp rubr ek s helaas

niet mote rk. Bovendien ontbreken weerbe

íichten en flenieuws.

ACÍUEEL: À0irt//:1(

Weeronline HDDe apps van de popu airewebsite

vallen nog nieizo nde smaék, maar

weeron ine HD seen prettSe !itzondeÍ ng De Pad-app s mooiontworpen met

een dèshboard w.arje na.r voorkeur res

widgets op kLrnr praatsen. zo zieje in één

keer bilvoorbeed een weekoverz cht. weerberich!, regenradar oí b!ienverwa.htinE. Er

zilf acht widgets (vandaag & rnor8en, Re-

SenradaÍ, B! enverwa.htinS, Weekoverzi.ht,

Weerberi.ht, Kaarten, A.tivite ten e. Hooi

koorts) d e je gemakke Ík aan le dashboard

k!nt toevoegen, eventlee meerdere keren.

Leuk om bijvooíbeeld een voorspelingvoor

lewoonp aats én vakànneadres naast e kaar

re zetten. Naderhand kanje de wdgelsvers epen en, door het panee omhoo8teslepen,lnste inBen2oasde ocatiewlziSen.

Alsje op een widget kl kt kÍijgje een gÍotere

vers e met extra inforrnat e te zien. verder

kanle hetweeÍ en weera armen als push

notificatie ontvangen. De stabl te t kan.ogiets beteÍ, maarverder is dit een muí have

59

ACTUEEL: AppWar.h

Floating Notificationsn Facebook MëssenSerwerd onlangs de

Srapplte Íeature Chat Heàds geintrodu-

ceerd. Bijeen inkomend chatbericht krijgje,ookalsjeopdatmomentinëenandereàppwerkL een i.oontje met hetge2ichtvanjevriènd te zien.le kunt het icoontje verplaatsen, naarde onderkantvën het scherm slepen om te íuiten ofd@rklikken om de chatte opënen. Met Foating Notiflcatjons kan ieverS€lijkbare zwevende notif icaties voor allegelnstalleerde apps insrellen. Na instaIariekiesle vooÍwelke ëpps ie dit wi! met per

app no8 de fodi8etweaks dieje aan ofuitkuntzetten,2oahacu€knoppen, uitgebreidetekstofhet Sewenste koontie. Een nrin-punt is dat d€ app niët de norificaties in tenotincatiebëlk kan wissen, dat moette dlsnog handmatig doen. Ookwordr niet ieder€

app ondersteund.le k!nt Floating.Notifka

ties 30 dagen gratis proberer, daarna kosrhet € 1,49 voor onbeperkt gebruik.

McAfee Security lnnovationsMcAfee heeft enkele inventieve bèta feé-

tures verzameld in de Sratis.pp Securitylnnovations. Een daaruan, 5mart Perimeter,

kan van pas komen alsje zowel een smartphone als tablet gebruikt en bangbent oméén va'r beide kwilt te raken ofte verteten. De twee apparaten, die óp hetze fde

wif netwerk moeten zljn ingelogd, kanjeeenioudig opzoeken va de lijst in deze app

en koppelen met een pincode. Raken de

apparat€. buiten e kaars bereik, dar staÍteen t meren kan alleen de pincode voorko-

men dat de toestellen worde. veÍgrëndeld.volgens de o msch rÍvi.g gebeu rt dat bij 30voet(ongeveer9 meter), Ínaar ielte Ík starthet aftelen zodra éénVan beide appéra-

ten.n et nreer op hetzelide wíi..erwerk s

ngelogd. HeaasSebeurt dat ook a s één van

de apparat€f . utomat sch of zelfs hand-matiS uitloSt. wellicht heble ner wët meeraan de andere featuÍesvan de app. zoals

Data Vault, een digitàle klu; voor hetvelligopbersen van biivoorbeeld fotos, videó's en

ViewRangerAfgezien van de wat beperkte batrerijcapa.iteit is een smartphone een goed hulpmiddelvoorwandel- e. fietsnaviSat e. MaaÍ hetvlnden van dejuiste apps kan een !itdagingzijn. Een àaníader h ViewRénger.Je kunt hetgratisgebruiken met de OpenStreetMap d e

je eventueelku.t down oaden voorofíline

Sebruik. zeker voor wande a. rs zijn de zeer

gedetai leerdetopogràfischekaaÍten e.hrereen aanrader. De2e ziln direct vanu t de app

te koop, voorveellanden en regio's. Een

Nederandsetopografische kaart kost € 5,49per provincie oi€41,99 voor heel NedeË

land.l'laaÍ ookvoor bilvoorbeeld de regio

chiantiin rtë iè hebje voor€ 7,99 een moo e

topogÍaÍsche kaërt.le kunt altÍd eenvoudig

w sselen van kaàrt, handig om de veischll

len te zien. EÍ zijn veel srat s wa ndel- en

íietsroutes beschikbaar, ook ln Nedeíand,

en eventueelkanje de vooí de routevereiste topograÍschdkëartdelen erbij kopen.

Hettoevoegen van eigen routesgaat het

handigstevia de browser, door n te loggen

metjeV ewRanger-account. Daarna kan ie2e synchroniseren met je smànphone.

50

KickassTorrents App( ckassTorrents ([;r ]h) is een ! tstekende

website oÍn torrents tev nden. Met de

KkkassIoíents App van Íotrents Team

kan le comfortabel totrents zoeken op

dezewebs te, en zelfs in éèn handeling een

down oad staften dankzij de ngebouwde

torent-c ient. De éppgeeft na hel starten

een overzi.htvan actue e downloads, met

verschlllende filter en sorteeÍopt es.lekunt handmatig torrents toevoegen oí de

uitgebrelde zoekopt e Sebruiken, al beperkt

deze zich weltot de KlckassToíents'site. Bij

hel zoeken kanjevia iilters in een bepaa de

calegorie zoeken, zoals boeken oífilms, ofa lee. recente totrents zoeken.

Mappen waarde torentbestanden en de

down oads worden.eergezet kan je via de

nÍe lngen wlFisen. Daar kanle eventuee

ook een down oad- en uploadlimiet nstelen(in kByte^). De app maakt het zoeken en

down oaden van toíents op een smart

phone we érg eenvoudig, alÈ de bepeÍkte

opsiaS- én batterl.apac te t welvrjsneleen

POSTNLDe PostNL-.pp bl€dt naast features als een

postcodezoeker en track &trace sinds kort

ook een mogehjkheid om een postzegelcode

te kopen, Handiga s lè even geen postzegel

ln huis hebt. Het werkt vrit eenvoudiS. Na

veríi.atie persms en hetopSeven vanje

rekeningnummer (voor eenÍnalige incas§o)

ontvàn8le vooÍ €0,75 een code dieje op de

brieí kunt schnlven. zon code bestaat uit

neSen cijfers ën letters èr is fiet hoofd

lettergevoelig. De.ode kan je m.àrvooréén brl€ftoi 20 graÍn gebru iken en is wët

duurderdan ëen gewone postzegel(€ 0,s4).

I\,4eer dan één code p€r briefmas niet en de

code moetje binnen 5 dagen gebruiken. Er

ziln beteremanieren om in een handom-

draa aanje poÍze8els te komen. zo hebben

we goede eru3rln8en rneteen labe prlnter

vàn Dymo.le kunr hiermee via dewebsite

van PostN L teSe n gangba re pí.lzen 'd igitale

postzeges'afdrukkenvoor ederegewichts-

kasse. De zelfklevende labels hoefje dan

aleen nog maar ople bíiefofpakketje te

ACTUEÉL: App\À/èt. -

Google HangoutsHansolts s de nieuwe naam voor Google

Ía k. De onlne berichtendienst, deels

verSe Íkbaar ÍnetwhatsApp en Facèbook

rMessenger, werktzowel opAndroid, OSà5

in de browser. DeAndroid-app bledfeensÍak uiter ík, werkt lekker snelen is recenl

ook aangepastvoorSebru k op tablets. N4et

Hangouts kanje chatten en foto's uitw §-

se en met éndere co.tacten oigroepenvan.ontacten, met een opzet die steÍk aan

whatsApp doet denken, maar een d'rideli.lk

hogëre veÍwerkingssne heid. Bovendien

kanle comfo(abe videobe en, z€lfs met

meerdere personen. Het gemak waarmeeje

zo'n sesse kunt ópzetten maakt het tot een

stevige concu trent voor 5kype. Overigens È

niet edereen b ! metde update.zokan het

voor sommige gebruikers vervelend zrn dat

ze mo€ten opwaarderen naar GooS e+. ookm s§en we enkele features die GoogleTa!k

we had, zoals een ofline stat!s.

m

",s.*.**- m

61

ACTUEEL: AppWat(h

Film Closetzoekje infoÍmatie ovëÍÍlms, dan springtop vrljwelal e platforms, inc uslefwlndowsPhone, de app iMDb er bovenuit. Film Closet

doer echter een uitstekende poging dit te

ovenreffen, en Sebrulkt daarvoorThe À4ovie

oarabase (rhemoviedb org) ofwelTMDb als

broó. De app laat je semakkelij k bladerendoor onder meer actuele nlms. Ílms die

binnenkort in de (Amerikaanse) bioscopen

draaien, de hooSsi gewaa rdeerde films engopula iríe films. zoeken op senre is u ter-èard ook mogelijk. net als hetzoeken oprirel, al isdeze aatstefunctiewatverstopt.De !itgebreide filminformatie omvat naastkenmerkef en acteurs ookfoto's, posters,

rrà lers en een ijstje m-"t gerelatee rd e filrns.

ook kàn jejeeisen lijstjessaiïenstel en .(íavorieten en wachtlis0 en f lms aantesiàrtscherm vaÍpinnen. TMDb is overlgens

een prima bron, maaÍ desgewenst kanlebij de fim nformat e nog doorklikken néar

de informatie bil lMDb. Dit wordr dan in de

HD Photo ViewerEnkele windows Phone-toestel en, in het

bijzonderde Nokia Lumia 920, weten te

imponeren ah het óp camerakwaliteit aan-

komt, Als je de fotoh echter op hettoestelzeifbekijkt, va t het nog wat tegen. Dat korntomdàtwindows Phone de kwalltelt middels

downsamp ing terugschroeft, zodat ondermeer het zoomen wat soepeler gaat. De

foto oogtdaardoor echtervervaagd, a blijfthet originee onaangetast. Voor een betereweèrgave komt HD Photo Viewèrvan pas,

een verdereenvo!dlge app oÍn a bumstebekijken en foto's te delen. Fotot n HD

Photo Viewer osen daadwerke ik scherper,al merkle dat vooral bil het inzoomen op

de foto. zo b ijft bilvoorbee d tekst vee

beteÍ eesbaar. Voor de fotopuristen een

moo e op oss ng De app kanje bovendien

onbeperktgratisgebíu ken en hoefje pastekopen a sle het werkvan de ontwlkkelàar

TeamviewerTeamviewer geb ru iken we retelmatlg om

op afstafd €en andere computer (Windows,

Macof Linux)overte nemen, bijvoorbeeld

voor het oplossen van comput€rproblemen.

Het in oggen kan tevens vënëfje smart-phone oftablet met een app. Dankzil deze

nieuwe app kan.je ookje Wi.dows Phone

smartphone hiervoor ifzetten. De app doètprecles wat hlj moet doen en werkt soepel

en stabie, meteen handige optie voor hetsnelherstarten van de computer en zelfs

ondersteuning voor meerdere scheímen.

Uiteraard is de lage schermresol!tie van een

sma rtphone wel een bepeÍking, waardoor

complexere taken wat omrachtig gaan,

maàr in veelsevalen kan deze appje zeker

uitde brand helpen. rvlinpunt is dat deze

alleen voorWlndows Phone 8 beschikbaaris. Bovendien is op cie computer die jewiltovernemen minimaélTeamviewer 8 ofhoger nodig.

62

ACTUEEL: Appt',-r:-

PlexMet P ex kanje muz ek en v deo sÍearnennaaralje appaÍaten. De nieuwe wlndows8:àpp, ook geschlkt voor tab ets met ARM-

processor, iungeert als d ent maér vereist

weltoegangtot een Plex Media Server(onder meer Windows, lM ac en Linux). De

app komt dee s overeen met de eerder

uiigebràchte Wlndows Phone app. Na het

starten kanje doorje b b otheek b aderen

met onderverschilende kopje, onder meer

niet bekèken ('on deck) en re.ent toege-

voegde items. Ook bladeren door a le í ms

oftelev sieserles Saat eenvo!d g, indusief

flteÍs voor bivooÍbee d genre of reso utie.

Het salemaa netles ultgewerkten werktstabiel. De app benut bovendien de laatste

uitbreldinSen van de serverkant, maar

vereist daaídooÍ wel een recente (mlnimaal

0.9.7.'12)verele van Plei Media server. Een

enkelintzalwe lcht een fund e m ssen,

maaÍ vermoede ilk preíereren veelSebrui

kers deze app boven de desktopversievan

Amazing lock screenAmazing lock screen werd eerst uitgebracht

a s B ng my ockscreen, maardat is vanwege

de naam teíuggedra.id dooÍ Mkrofoft. Wel

is het een ieature diewe graag standaard

in windows 8 zouden terugzien. Oe app

toont de acht meest recente foto's vaf Bing

in een Ealerj.le kunt e€n foto handmatig

als achtergrondfoto klezen voorje vergren

de s.herm. vanLrit degalerijkanie fotosbovendien nëarle co,nputer ove12etten,

hand 8 alsje de foto n de toekomst noteens als achtergrond wiltSebÍulken De

leLrkste íeature is dat de app geheelauto-

matÈch, een dageljks wisselende foto kan

se ecieref voor.le vergrendelscherm. Dat

d.ér dénken aan een standa.«l feàhrre in

Windows Phone. As regiogebr!iktAmaz nE

lo.k screen st.ndaard de Verenlgde staten,

maar d t kan le eventueel w Èige n. A zljn

fotos niet in a le regio's in de hoogíe (fu I

hd) resol!tie beschikbaar

Podcàsts!À4et de hàfdige Podcastslapp kën.le brow-

sen dooraudio en vldeopodcasts van bron'nen were dw jd. De openingspagina toont

onder Featured de uitgeikhte podcasts. ookkanje bronnen ontdekken via de ve e rubr e

ken ofBericht zoek€n. Het s welswaar sterk

op deAmerikaanse marktgericht, maar er

s ook een internat onale rubriek en je kunt

zelf bronnen toevbegen via Bs íeeds. Bil

edere bron wordt een i.foÍmatieve lijst ínet

beschikbare podcasts getoond, d eje direct

kunt afspelen of eventueel down loë den.

Sinds kort kanle zelfs de àfspeelsnelheid

aanpassen, él8eeít dateen vreemd eÍfect.

De app werkt event! eel in snapped V ew,

zodat je kunt doorwerken n een andere

app. HettoevoeSen van podcasis is een

mooiefeature:zo kan je bi.lvooÍbeeld de

podcastsvan deVPRO (!Èbi.arr rr . r,pr...Ír/1.. d, toevoeSen en le hierop abonne-

ren, zodat zevoo(aën sneltoesankelik ziin.

Een mooie app voor de lieíhebber, maar ook

een aanradervoor Ínensen die podcasts no8

53

-\\

Test: 7 full-hd projectoren tot € 1500

Filmkiikenen amenopfor

scoop-at

Beeldschermen en televisies worden steedsgioter, maar wil je écht heel groot beeld, danloopt dat enorm in de papieren. Tenzij je kiestvoor een full-hd proiector, want daarmee kan

fe voor relatief weinig geld een groter beeldcreëren dan met de grootste tv. \ffe hebben erzeven getest.Er c van Ba ego e

oa

GROEPSTEST: Projecroren

Productnaam H6500

Gemiddelde prrÉ tÀorlo

4r@Eil@@@EH rw59r0 rN3lr8HD SP36OOHDSD HD25H950OBD

€ r.140,00 € qr0 00

r oooó , r

20001m 2loolmlszo*loaO lg2oxloao rg2rlrrOSO

loooor

tl la

jà

.PECIFICATIES

LichtopbrengstResolutae

contrastD Sub ingang

DvlingangHoM ingang

HDCP compatibleType protèctor

GewichtAÍhetingen - Breedte

Afmetiógen Diepte

Afmetingen Hoogté

TESÍRESULTATIN

Kleurtèmper.tuu r witpu ntMax helderheid (1m':)

Min he d€rheid (1m':)

Contrast- FilmmodusGemlddeld 0elta E gr0salwijking

6emiddeld 0elta E kleurafwijking

LCD

2\A.m

3130i*.M9c,"r

,ql.-:;.eiÀ

6690K 6963 K

3A?:5 cat^, 215.d1n,o-zo:s.alm, o2639cd/m:lAAís.1

0.4171cdtnz 02025.d/m:ite.a t natt,t2.6 1

'rss ogtel

2.2

5-5

Ge !idrprodu.tè op 1ocm 476d8(A)Beoordetióa aa.!

3?idJlÀ)

1261.6:1

1L4t.9 dB(A) 403dB(A)

Om games en Íi ms opt maa te be even s het

fiin om een zo groot moSe ijk beeld te heb

ben. En dan komje a sne bj een proiector(ofwelbeamer)u t. [4oderne projectoren met

eenful-hd resoluuevan'l920xr080beeld-punten zrjn fame rk vrij betaa baar en zrjn

dankzii hdmi-ingangen píobleemloos te kop-

pelen àan zowelvideo appàratuur, zoals een

blurayspeler, als aan de pc. oankz, de hoSe

lkhtopbrengstvan de n euwstë beëmers s

het bovendien mogeLijk om een helder beeld

te proiecteren meteen diaEonaa van dremeter of meer. É.ht groot dusl

Addertjes onder het grasle vÍàagtje wellcht ar wa.Íom dèn nier

ied€reen een prcje.tórin de huiskèmeÍ heeft

staan. De belangrajkste reden is waarschijnlijk

dë noodzaàk om de Íuimtë teveídu ste

íen, wilje toede beeldkwalteit kijgen met

een projedor. Anders dan bit een te evs e,

waarvén het s.herm in de bas6 zwàrt is.laateen beameÍzÍn beed mmerszien op een

wt scherm. Datwitvan het scherm is m€teen

het zwartste zwàírwàtde prolectoÍ kan to-

nen. Lchtweghalen kan de prole.torlmmers

nlet, a leen extra icht toevoegen. Projedeerje in een ru mte met vee omgev n8slcht,

dan gaan details in donkere delen van het

beeld veroren dooröe helderhe d van het

omgevinBíkht.

Bovendien wordt hetcontrast hetverschil

tussen het lichtste en het donkerste deel

van het bee d - slechter naar hate er meeÍ

omgevings kht is, waardoor het bee d aan

lmp.ctEaat inboeten.ln de praktik hoef e

een kamèr n et helemaalteverduisteren om

goede tot ze€rgoede Íesu t.ten met ee.héamerte hàlèn maar hèt s Tpkeràan re ra

den om de veÍ ichting te dirnmen en in ieder

gevàlte zorgen dat er zo min mogelijk licht

op het scherm zelfvalt. Proje.teren op een

zomerdag met degordrjnen open zalsowieso

nooir tot Soede resulraten leden.

voor dagellks gebru k ah norma e televisie

in een doorzonwon n8 s een projectordanook n et ges.h kt, daar kunnen we heeleerllik

in, in. Maarw e af entoe de tlld neem om

écht te Saan ztten vooreen fim of seíe, oizkhEraa8 écht n een Same onderdompelt,

kan z chzelfeen groot plez er doen met een

Techniek: geen grote sprongenln teSenst€lling tot de televisiemaíki, waar

vs de aÍgelopen tienjààr heelveeldunner,

zuiniger en ook een stuk beteÍvan bëeld-

kwalite t rjn geworden,ljken de ontwikke.

ingen n de beamermarkt op een lager p tie

te staan, De bee dkw.lite t is stéps8€wis

veíbeterd, terwlllde prlzen angzaam zjn

Aedaald, maarEÍote revolutes hebben zkh

Projectoren zitn net als tienjaar geleden no8

§teeds àpparaten met dlp- of kd-panelen

en een uhp]amp die eÍvooÍzoÍ8t dat er

vodoende icht Lrit de lens koml Ook quà

beeldveMerking hebben projectoren in het

betèalbérë segment minder grote stappen

gemaakt d.n televisies. D!urdere prolecto-

íen zjn wélvooÍz ien van Soede de nterlacërs

en techn eken alsframe interpolatie.

67

GROÉPSÍESÍ: Pro ecroTen

rjö-, x'

Hcr p!in.ipc v^n dlp,projcctic,

Lcd-projectieHer bekendstetypë dititalë proje.tor mektSebruik van lcd'technologie. Lcd- (tft)scher-

rnen kennen we àllemaalvan mon toren en

televis es. Lcd'projectoren werken met driezeer kleine kd-paneelijes d € respectieveiijk

voor de rode. groene en blauwe beeldcom.ponentzort€n. Hetwitte lichtvan de lamp

wordt in een kd-píojector middek een serie

d chro6.he spietels op8edee d ln drie licht-

b!ndèrs. Elke vàn deze bundels wordt dooreen eiten kd.pàneel gestuu Íd, waaÍna de

drie beeldën door een prisma weerwórden

samenSevoegd tot één bee d dàt hetvol-ed Ee kleurspectrum bevat.

DlpDe d p-prole«oÍen diewij getest hebben

werken met een ch p die bestaat uitduizen-

den kleine spiegeltjes, voor €lke pixeléén.

Deze spieSeltjes zín kantelbaàr en door ze

rézendsnelvan richting te veranderen kan

ë het cht, ofsechts een deel, nàarde lens

Se.eflecteerd worden en op hets.hermrerechtkomen. De dlp chip kan echterSeen

kleuí aan het beeld geven.

Da.romtebr!iken dlp projecloren een snel

dÍaiend kleurenwiel met tenminste één

rood. één groen en één blauw segmèntwaàrhet wtte lamp cht doorgestu!rd wordt.

Door de het cht zeer sne te pu seren metded p-ch p en op hetjuiste momentwelofju stgeen licht door het kleurenwielre schieten,

o.rstaat een bëeld dèríetelrjk beíaat uit

kleuren die nó e kaar op het scherm tërë.htkomeri. Omdàt helwisselen vande kleuren

zeer snelgebeun, kunnen onze he6e.en dat

n et bjbenen en worden de keuren in dooÍ

Dlp prcjè.ne maakt dus zeeí handiSSebruik

van een tekortkomlnS van het menselijk

zicht, maarer zitwe een addertle onder het

8ras. Bii snelle oogbeweginten, brvoorbeëld

b, het lezQn van ondeÍtitelin& vàlt het som-

miSe mensen op datwit beeld ei$nlrk uitmeerdere kleuren bestaat. Dëwitte ondërt-te ing ijkt tildens de bewegingvan de ogen te

bestaan uit rode,groen en blauwe tinten - diiwordt ook wel hel re8en boogefÍ€ct Benoemd.De ene persoon va t her sterk op, de ailderzet het helemàa niet. ModeÍne dlp-projecto-

ren hebben te ukkgveelminderlastvan d tpíobleem dan eerdere generàties. Door het

kleu renwiel u it te rusten mer meerseSmen-

ten en het w elop hogere snelheid te aten

draaien, volgen de kleuren elkaarsneleÍ op,

mei!mind€r'mengíouten' als gevolg.

PlaatsingsmogelUkhedenAlle beamërs zÍn voózi€n van een zóoml€ns.

w ltje zo fler be mogeliik zijn, kies dan een

modelmèl een groot zoombeíeik. Beameís

diewerken mei dlp-technologie biedea met

een zoomfactorvan onSeveer 1,2xvaak rnin,

derflex bilteitdan .d'prolectoren, die totweltwèe kèer kunnën rn7óómèn Fen àndère

handig€ optie heet lens-shiíi. Datmaakt het

moge ijk om het beeld in u jn geheel naar

boven, onder lnks of rechts te verplaatsen

zonder dai e.vervorming optreedt.

Een proledormet ennshifr hoeft dus n et

m dden voor hetscherm gepléatst te \irorden,

maar kan Sewoon naattde bànkgezet wor'den. Lens-shiftmaakt het optische sysreem

van èen projedorwe du!rdeÍ, waardooÍ

we deze techniek in het goedkope setmentnietvaak tegenkómen. Vaf dè geteste

modellen bieden alleen Epsons EH ÍW5910

en EH.TW6l00 horizontàlè lèns-shift A.ers

H9500BD biedt zowe horizónta e alsve(icalelensverste ling. Vooralle prolectoren geldt

datze zowelstaand als hantend gebruikt

krnnenworden. Hangend wordt het b€eld

door de projector omgekeerd, zodat het noÈ

maa' oP het scherm terechtkomt.

De testwij hebben rabrikanten vàn populaÍeprojedoren verzocht ons een fLrll-hd-model

voorthuisgebruik toe te sturen, ínet een

prijskaartjevàn màximaal€ 1500. Helaas is

de markt in ditsegmentvr, klein en konden

s echis vier fabÍikanten Sehoor teven àan

onsveuoek. van Acer/ Epson en lnfocus onÈ

v nSen wetwee mode le.,vàn optoma één.

wij hebben àlle projectoren getest in de

Film oÍCinema modus. Deze moduszorgÍdoorga.ns voor een wat mindeÍ heldër beeld

dan de standéérdiníe ling, maar ook voor

natuuírjkere keutueer8ave en een beter

eartniveàu. we hebben alle beameÍs opgrjs en k eu Meersave seÍest door neen

68

GROEPSTEST: Prolecaoren

Sehee verd!isterde een sere testpàtronen

weertegeven e. mel een x-R te il D splay

Pro colorimeierte meten hoe het weeÍgege.

ven beeld éfwlkr van het reíerenuebeeld

Acer H6500bee dkdà !Èr,.rlr

a !.lr!.rrrE

De k einste en goedkoopste prole«oÍ u tde test isvan Acer De H6500 koslgernid-

deld € 780 en besch kt over een 1920x1080

d p paneel, gèkoppe d aan een zoomlens d e

Ínaximaall.2x kan vergroten. Hor zonta e e.vert.àle lens.sh ft ontbÍeken, waardoor het

zaak s de projector re.ht voor hetscherm te

Als we de beamer inschékelen, valt op dat

deze vÍijvee ge uid producee.t. De kleine

behulz ng herbergt een vent latord e een wat

irÍitante flu ttoon produceert. Bj voldoende

vo !mevan de 8e uids nstàlat e wordt hetvent latorgelu d gemakkellk ove6temd,

maartrdens Íi e scenes zalde H6500

duidelilk hoorbaar zjn. Standaard staat de

H6500 zo ngeste d dat de iniensite tvan het

lamp cht wordtaangepastaan hetbee d.lndonkere scènes evert de larÍp m nder licht,

en Saat de vent lator ook hoorbaar lantza

mer d.aa è.. Deze Dynarn c Black funct e

zor8tvoor betere zwartwéarden brl do.keÍebee den, maar heert a s b iwerk ng dat het

Srjsver oop en de kle!rweergave nietgoed

meer k oppen. s.hake en we ook deze funct e

uit, dan blrktde H6s00 een pr ma pl.arje

neerte zetien. Hetcontrast is me!een 8erne.ten waërde van 949:1 nietEewe di8, maar het

SrFver oop is éry mooi neutraè èn ook de

kleuÍweergave s erggoed. Het kleurbereik

is voora voorgroen tetroot, maar dat kan

blgeregeld worden. De H6s00 heeft boven

dlen wein g lastvan het regenboogeffect, Dat

maakt de H6500 tot een prima presterende

projector rnet een aanÍekke rke prijs, maar

he aas welmet een fl nk ge uidsniveau.

Acer H9500BDhe.e hed, contíàst, ens:ih it 3D

Aanmerkelijk d!urder c de H95008D, ook

van Acer. Deze proledor koígemidde d€ 1520 en b edt ten opz chtevan de goedko

peÍe H6500een hogeropgegeven.ontrast

en íilerewerk ng.ln de praktilk blllkt dat

inderdaadte koppen. De H9500BD saan-

merkelilk st ler, en hetvent atorge uid heeít

bóvend en een minder h ider ijke toon.

De zwartwaarde s bovend en beter en de

piekhelderheid hoger, waàrdoor het contr.stérggoed s Hetgriisveroop is netzogoed. s datvan zijn goedkopere bÍoeftje, de

kleurweergave ets mindeÍ. Voordee van de

H9s00BD È bovendien dat hij horizontale

én vert cale lens shlftonderste!nt, zódét de

projecto. niet recht voor het scherm hoeít

te stàan De bea me r ondeEte u nt verder 3D-

weèrgévè en wordrgeleverd rnet één 3D bril.

De 3D bee dkwëlite tis bovendlen érs goed.

Epson EH-TW5910.ontra5l, k eLrrweerSave, roombere k,

Epson staat bekend als voorue.hter va n lcd-

technologie en ontwikkelt en fabr ceert ze fzÍn cd-panelen. De EH TWsg10 kd-projectoris een u t de kluten gewassen 3pparaat dét

met een 8ew chtvan zes kilo bijna rweemàa

zo zwaar È als de concutrent e. Daarstaat

tetenover dat de € 1090 kostende beameívoorzien svan - voor projectorbegrippen -Soede íereo lu dsprekers.

De EH TW59'10 beschikt oveÍ een zooÍnlens

Íret een maxiÍnale vergrotingsfactor van

l.6x en hor2onta e lens-sh ft. Hierdoor s

de aístandvan de prolectorrot het scherm

vrÍ ruim lníe baaren hoeÍt het appaÍaat

ook n et perse midden voor het scherfir

op8esteld te worden. DeSrote beh! zing

wordt bovendien ngezet om de koe ucht

met relatef age snelheid langs te amp te

tele den. Het res!ltaat is dat de TW59l0 een

van de st lste proiectoren n de test is. ln de

e.o íand, wéarbj de aínp n krachtwordtteruSgereteld, meten we op l0.entimeteraistand slechts 38 dB, wat betekent dét

hetapp.raat op een meteÍ afstand bil

na Íluisterst I s. ln deze fde stand weet de

projectortoch nog een prima i.htopbrenEst

te rè.lisere.. De projectoÍ isgeschiktvoor3D-weerEave, maar een 3D brl wordt heléés

n etstandaard meeeeleverd.

69

G ROEPSTEST: P.olectoren

Oe EH-ïW59]0 ls vooÍzie n van een automa-

t sche iris, die naarge ang het bee d meer oíminder ichtdooraët. De werking h eruan s

anders dan de dynamis.he lémpfuncue van

de Acer H6500, maar het effect is hetzefde:

berere zwàrtw.arden n donkere scenes. Het

grlisveÍloop is standaard erggoed, allaat de

A.er H6500 hier nog netlets betere scores

.o!eÍen, watvoor.lkomt omdat de Epson

srandaard een iets te helderSammaver

loop heeft. Qua kleurweeÍtave È de Epson

ÍW5910 echter een tikkekje beter, a is het

bereikvoorgroen wàtaan de krappe ként.

Epson EH-TW6100.onÍast, ke!meergàve, zoombere k,

3 lrilforsformaÀ

N.ast de ÍW5910 ontvingen we vàn Epson

ook de dLrurdere Íw6100. Met een gemld-

de de prijs van rLrim € 1470 s deze beamer

íuirn € 400 duurde.dan ziin kleine broer. Oe

be ansriksteverscirillen? Epson belooft b iditmodeleen hoger.ontràst en betere keurweerSave en even standaard ee.3D-brilmee. Bj onze meting2ien we de betere specs

ookterug, alzjn hetgeen verschillen van dag

e..àch!. Net contràst s inderdaad w.t beter

en ook de keutueergave is de beste van aleprolectoren uitde test, maar hetverschilmetde goedkopere l1/s910ls k ein. Wel zien we

dàr de Íw6100 duide ijk betere beeldveíwer

k ng bledt - hetverwerkenvan nterlaced

televisiebee den doetde projector het best

van alleteteste mode en. Wie zijn beameÍ

graag draadloos aans uit, kan ook klezen

voor de EH-Tw6100W. Deze wordtgeleverd

met draadloze hdmi zender. waardoor het

trekken van lange kabels niet nod g is. Dat

temak kent echteÍ weleen prils, de dÍa.dlozevariént kóst nameLijk ru m € 1700.

Infocus lN3118HD

e conÍaÍ, keuÍweeÍgève

De lN3318HD van lnfocus is een watvreèr.deeend in de bijt.Andersdàn de drie pro

lectoÍen van AceÍ, Epson en Optoma is dit.pparaat name iik n et speciiiek bedoe d voor

thuisgebruik. Dit wo rdt voorna mel jk ver

raden dooÍ de nrax ma e helderheid van de

pro.lector, dle met3600lumen Í!im de he fthoserrllst dën d e van de conc!rrentie.

HoSe helderheid È vooralbe éngrijk n

veÍ ichte verga derka me6, voor thu sgebíuik

in een (deels) verduisterde ruimte zorgt een

hoge lichtopbrentí aleen maarvoor een

rleclite zwartweergave, De N3118 HD biedt

echter weleen low power modusvoordelamp en wanneer we die inschakelen en de

píojector n de Cinema-beeldstand zetten,

laat de lN3118HD een p aatje zien dët qué

he derhed jktopdatvan deOptoma HD2s.

Het beeld is echtereen st!k heLderder dan

wat de pÍojectoren van Aceren Epson in hun

Cinema-mod laten zien.

Helaas bljkt de N31l8HD ook ln de lowpower-modus qeen uitblnker a s het om

zwaftweerSàve 8aàt, op dit punt scoort de

beamer beduidend s echter dan de dr e

andere projectoren. ookqua bee dkwaliteit

weet de lN3118HD niet te overtuiSen. De

grijsweergave s rede ijk netjes, maar degemidde de keuraf,4ijking È érg hoog, waarbij

voora opvaltdat het kle!rbereik wat bepeÍkt

Èen de onderllnte helderheid van de kleu-

Hierdoor o8en voora rood- en Sroent nten

wat í ets. De projector biedt bovendien maar

weinig mogellikheden om d t bijte regelen.

Samen met de re étief hoSe prijsvan gem d

deld € 1230 maakt dit dét we de N3l18HD

n etaanraden voorgebruik in een veÍduis

terde rulmte Wi je de prole.toÍ daarentegen

blj(vee ) onrgev ngslichtgebruiken, dan is het

van de geteste modellen absoluut het meest

geschikte apparaat.

lnfocus SP8600HD3D3D

C co.Í.st, keurweerEale

De tweede projedorvan nfocus die we

testen iswélecht bedoe d vooÍthu sgebru k.

Inlocus IN3118HD

70

GROEPSTEST: Pro e.:.'.'

i

#;;{.ÉIílb.us SP3600HD3D

De SP8600HD3D heeft dan ook èen laterelichtopbíengst, maàr een hoger contrastdan

de lN3118HD. Onze tesÍesulraten aten z en

dat de prolector ér8 goède SrijsweergaveheeÍt, maardat de kleuMeergave wat te

wensen overl.at. OE 5P8600H030 scoort op

d t p!nt een stuk beterdan de N31l8HD,

maar minderdan de mode len van A.erenEpson. Dat maékt hèt, $zien de pílsvanruim € 1100, astiS om de 5P8600H D3D totaaníadeÍ te bestempe en.

Optoma HD25he.lerle a..o.nè5i pr !

De optoma HD25 s op het moment datwijhet apparaat tertest ontvangen nogzó nieuw

dat we een pre píoducuesample hebben

getest. Het prijskaèÍtle van de pÍoie«or i8t

op iets meer dan € 900, waérmee het een

van deSoedkoopste rnodelen !it de test is.

De HO25 is ges(h ikt voor 3D-we€rtave, al

geldt ook hier dat 3o-brillen nietstandaard

meeSe everd worden en dat bovendien

een 3D;Syn..onnector nod I is voor het

synchron satiesignaa tussen de projectoren

De HD25 méaktBebr!ikvÉn een nielwed p.ch p en vogens Optoma moet daarmee

een onSekend hoot.ontràst behaald kun'

nen worden. Dat blijkt nderdaad het Beval.

Met eenSemeren wóaÍdevan 1787:l laatdel-1D25 met aÍstand de bestewaardenvan de

te§t zien ef comb neert het apparaèr een

hote helderheid met goede zwartweergave

Ook van het beru(hre reSenboogeÍlect is

nàuwelilks spràke, hetbeeld ziet er heelmooíilmachtig uit. Qua k euMeergàveweet ons

testmodelnog n et te overtu gen:hettrilsveíoop laat te vee bauwen tewe ni8 rood

zien, wat zoÍBt vooí hoge Delrà E-àÀrrjkinSen. -Deze èÍwrklnten zrn e.htergemakke ijk bij

Ook qua kleurbereik aat ons testmodeltewensen over. Hetkleurberelkvàn de HO25

is èÍg troot, SroteÍ d.n wat de Rec.709 HDÏV

norm vooÍschrjft. ook dit s b ite Íege en,

maar het eidtw€lror h6ge Oe tà E-kleurar-

w,jkingscores. Mogelijk dat Optoma de HD25

uire ndeljk met àndere soft

wa;rb, de afste ling beter op orde s.

Een andeÍ puót da! moSe rk nogaangepast

woídt, is de lam p: ons testmodel is ook in

de clnemastand nog érg he der, wattevens

betekent dat de ventllatoÍgoed hoorbaaÍ

s. Optoma aatweten dat het u relndeliike

modelmogelijk meI een a.d€re lampwordtgeleverd, waaíbil de ventilator minderhard

71

GROEPSTEST: Projecloren

F#

Mët eën gemeten waarde van 1787:l laat de

HD25 met éfstand de beíe waarden van de

test z en en combineert het apparaàt een

hoSe he derheid met goede zw.rtwee.gave.

Ookvan het beruchte íegenboogefÍect is

nauwelij ks spÍake, het beeld ziet er heelmooi

flmachtig Lrit Qua kleuÍweergave weet ons

testmodelnog nlet te overt! 8en:hettrils-verloop laàtte vee blëuw en te wein E rood

zien, wat zor$voor hoge Delta E afwiikinSen.

oeze aí&ijkingen zjn echter gemakke rk brj

Ookqua kle!rbereik aàtonstestmodeltewensen oveÍ Net kle!rbere k vàn de HD2s

s érgtroot,groterdan wët de Rec.709 HDÍV

norm voorschrijft. ook drt is b, te reSelen.

màar het leidtweltot hoge DelraT kleuraÍ.

wiik n8scores. Mote ijk dat Optomé de HD25

Lr teindellk met andere softwaíe uitlevert,

waarbj de afste ing beter op orde is.

Een ander punt dat mogelrk nog aan8epast

woÍdt, is de lamp:ons testrnodelis ook in

de Cinemèstand nog ért he der, wattevens

betekent dat de vent atoÍgoedhoorbaars Optoma aatweten dat het uiteindelilke'rnodel mogelilk met een andeÍe iamp wordt

Seeverd, waarbijd€ venrilàtor minder hard

_--.:a\-1:-1:---

*ËË--ËÍ*'t

Infocus SP8600rID3D

De sP8600NO3D heeit dan ook een lagere

ichtopbrëngst, maareen hoSer conÍast dan

de N31'l8HO. Onze tesrresultaten laren zien

d.t de projector ért toede grjsweergéve

heeIt, maar d.I de keurweerSavewat te

wensen oveíaàr. DE 5P8600H03D scoo(opd t punt een stuk beter dan de IN3118HD,

maàÍ m nderdan de rnode len vàn Acer en

Epson. Dat ma.kt het, gezien de píls van

r!im € I 100, .stigom de 5P8600H030 totaanraderte beíempelen.

Optoma HD25.. ilr ro d, .. nràÍ, prF

l. Qotoma H025 s op het momënt datwij_.: a.oara.r (eítest ontvangen nogzó nieuw

r::,re e€. pre-productiesanrple hebbën

...::Í. fer prjskaarrje van de protecror ligt:. ?:s meerdan €900, waarmeeheteen.:- r:..edkoopíemode e.uitdetestis.:: -l:: s ges(h,kvoor30 weèrgave, al

:: r: ::, - .. Càr 3D bril en niet standaàÍd^.:::.:.:'r rorden en dal bovendien

ii_ l::._:.!..e«ornodg s vooÍ het

:.-:-':- :i:.ss.aé r!sseideproiectoren

l: -:,: -::.:::.'r Làn een nreuwe

: : :_ : :_ .: :!_: O.:cma íoer daarmee

::_ : ::.:_: _::: io::rasr behaad kun-: .r- :... .,ii .ae.daad het geval.

71

REVIEW: Teblets

ldentiteitscrisisDe tactiek van Samsung? Bombardeer desmartphone- en tabletmarkt met zoveelmogelijk toestellen. Een tactiek die resul-taat oplevert, gezien Samsungs aandeel opde smartphonemarkt.

Samsung ve«oopt ook steeds rneer tab ets,

a ljkt her met de G. axy Nore 8.0 roch niet

helemaalte weten wat het wi. op het eerste

8ez cht ijktdeze tablet een uil de k uiten

Sewassen smàrtphone. De pi.tógrémmen

2ij. op dezelfde man erBesorteerd en

de To!.hw z lnterface voert ook h er de

boventoon. Buiten het infraroodooS vlnden

we geen enke e vernieuw ng ól aanpassi.g

terug lammer, want bij een groter scherm

verwa.hten weto.h eer nterface die beter

s afEestemd op tablets.

Sams!ng blilít in ziln Ga axy reeks trolwenszweren bÍ pl.stk. Bil deze r.blet s d.t nlet

andeE sterker nog:geeíde Galàxys I

een I nch scherm enle hebrde No€ 8.0.

5amsung Í.pt weléfvan z ln eigen rab et-

connector en k eí opnieuwvoor mlcro !sb.

Ook qué runcties is er wein I nielws ten op

z chte van de calëxy Note ll e. de Note 10.1

En zerfs de hardware s zo goed a s ident ek,

met de elgen Exynos412 quédcorepÍocessor

en 2 GB Íam. Ook de schermreso ut e is niet

veranderd. We heeft sams!ng het amoled

s.herm ingeru dvooreen ps paneel

wat onderscheldt de Note 8.0 dén eiSenl jk

vana d e andereT en 8 inch tablets?zijn

íy !s. Dankzj de gei.regreerde wacom-

digtizer reageert de pen heel'accuraàt. Van

SamsungGa laxv N ote 8.0,n4fr !nm!L ng .cm € 379 (16 GB)

de drie toeste en met een sty !s werkt de

Note8.0 hetbest. De Note lis mmersteklein om de stylus op een fatsoen ijke man er

te kunnen gebru ken, terwllde Nore '10.'l te

Broor is om met één hand.ómÍortabe vast

ondanks de sne le h.Ídware liebben we niet

her gevóeldat de intería.e altld vlot reè

geert. Heeft dit iets te maken met 5amsungs

e ge. Tou.hwiz? Op de Note onderyinden

we namerkEeenenke probleem, ooka is

de hardware blna de2èlÍde. Hopeljk wordt

dit elve met een softwareupdate opgelost.

Deze ta blet weet te charmeren met ziln

formaat, maar we vragen ons toch af of de

Nole8.0 nierte aaropde markt komt. De

Nexus 7 kril8t we dra een sch€rm n fu l-hd -zónderdateriets aan de prrsverandeft en

ook de rr elwe Pad Minisraat n de sre gers,

n hóeveÍe s het zware prjskaèrtle van de

Note 8.0 dan not te v.rantwoorden? Het

pennetje weegtals argument toch net ets te

cht. D.aÍom d r adves aan SamsunS: werk

.net betere méreria en, kiesvoor een lul hd

rcherm, ho! de prjseven hoogenje hebt

een winnaar in hu s. Voor deze premium-

prils smaakt de Ga axy Note 8 0 maar

e nàr 8.5LrierrirÉso !t e

73

REVIEW: Opslag

' 8ebr! ksvr ende lk!er netwerkaansluit ngen zorgen

vooÍ vee íex bi ietvee apps beschikbaar

C s.hrlfsne hed !a t teSen blgebruikver nerwerIpoorten

SebruikÍnaken van link aggre8aue, waa.bij de bandbreedtevan meerdere kabels

wordt gebru kt. f,4aarookvoor degeavan-ceerde th!isgebrulker bledt het interessante

ÍnoEelijkheden: je kunt op die manleree.spe.iale onbelemrnerde route inri.hten voorbitvoorbee d je htpc omgev ng, door die de

nas te aten benaderen via een eigen switch

en ip-adres. Gaje alle dcks tege ijk berade-ren, dan merkje dat de schrijÍsnelheid sne

'inzakt, met vier verbindingen tegeiilk naar

20 tot30 MByte/s perverbindlng, de lees,

sne heid blilftgoed metzo'n 80 MByte^ perpoort.

Zeker alsje ook gebruikmaàkt vaf de flexi-blliteit die de D51513+biedt bij het inrichten

van de ngebouwde harde schÍven, kanje zo

proÍiteren van zeergoede prestaties.Je kunt

eruoor kiezen om alle schÍven tegelljk in één

volume te tebruiken. Vijfschijven ln RA D s,

waaÍbil één schijíkan uitvallen, ofRAlD 6,

waarbÍ twee dÈks het even kunnen laten,

llStvoor de hand. Synology Hybrid RA D is

nóg makkelljker, wantdan kiest het systeem

zelfde ve ligst€ oplossing, afhénkeljkvanhetaantàls.hijven en de gewenÍe instel

ing. Maarwatje ook kunt doen, is meerdere

volumes maken: bÍvoorbeeld een disk

speciaëlvoorje v deo's, een andere voor het

downloaden en dan nog drie disks in RADsvoorde écht belëngrijke data. r

Vierbaans digitalesnelwegSteeds meer mogelijkheden, steedskrachtiger. Dat lijkt het devies te zijnvoor de fabrikanten van nas-apparateÍr.De hedendaagse flas zou je kunnenclassificeren als een halve (of een hele)bedrijfsserver. Dat geldt zeker voor denieuwe Synology DS1 513+.

Een nas met ru mtevoor maximaalvijfschjven, eventlee aangevuld met speciéle

exter.e behuDingen gesch ktvoor het adres,

seren van max maal 15 schilven. Vandaar de

.aam dusr D5'1513+. het laatste dee vàn de

.aam 8eeft hetjaértalaan. Dit model is voorzien van de gebru ksvriendelijke D5[4 4.2

ilrmware, metvee mogelitkheden voorthu s

e. op de zaak. Vén down oadtools tot crm

en cm+systemen als.loom a en WordpÍess.

Èler be angÍijkíe vers.hi metztjn voorgan-geÍ. de D5r5l2+, vindje aan de achterkant.

Beide Ínqde len zljn voorzien v.n een tntel

Atom 02700 processor, aleen biedt hetn euwe model nu 2 in plaats van 1 GB werk-geheugen. Was hetvorige mode nogvooÈ2ien van twee dgabit,netwe rkaa nslu itingen,

dit nieuwe mode heefter maar liefstvier,Dat rktzekervoórthuls een beetje overk ll.

welzorgt dat loor veel íexib liteit bijdeinzetvan deze nas. n een zakelijke omge-

ving kanje hem zo eenvoLrdlt koppeenaan ve6.hi lende netw€rksegmenten en/of

Synology DS1513+www.syno ogy com € 835

71

REVIEW: P r..esso ren

lntel Core i7-4110Kwww nrel..om € 339

pro.essor presteert opn e!w beter

a alveeí.:euwe so.kÉL

AlleenheerserIntel houdt ogenschijnlijk zonder moeitezijn bekende 'tick tock'-procedure vol: elk

laat een nieuwe pÍocessot, elke twee jaar

een nieuw procédé. Nu is het de beurt aanHaswell, eerr zogenàarnde 'tock', die het22-nanometerpÍoces vaÍ1 Ivy Bridge vetbe-tert. Hoe groot is de prestatiesprong dit jaar?

nte stuu( voor deze Íeview rij. topmodel,

eenCate 7 4/TAK.OeCate i7 4770K heeít

een standaard klóks.elheid van 3,6 GHz m-"t

een tijdeljke turbo tot 3,9 GHz n de ch p ztten v er kernen en vier exÍa v rtue e keínen.

Samen met een geintegreerde HD4600

Srafische.hip maaktdat een Soed Sevu de

.hip. De letter ( siaàtvoor een ontgrendelde

processor, zodatie hem naar,hartenluí kunt

overk okke., Dat kan da. ook vlot. Met de

hu p van waterkoelnE ha en we vlot4,7 GHz,

zowat'1,'l cHz meer dàn de íandaardk ok.

Erva t onSetwllíeld no8 meer ultte ha en,

maaronzecpu moet nog andeÍe media

lnte p aatsr net a sAIVID aleen tildje een ge

integreerdeSrafÈche chip op de processoÍ,

màarto.h kwam het qua gíaflsche prestaties

noo t echt n de buurt van AMD. Met de HD

4600 heeft nte de graísche prestàties e.htereen stevige boost gegeven. AMD mag dan

nog steeds a s w nnaar !itde bus komen, het

verschilis een stuk kh nergeworde.,

De i7-4770K haa t bj Res dent Evi 5 in 720p-

reso utie een gemiddelde framerate van 34,7

beelden persecondelHelemaa n els echt

voor e€n on-board gpu. AMD s A'10-5800k

haaLt to.h nog 52,9 beelden per seconde.

lntelheeft metde HD 5x00 sere weleen

sne erantwoord n de pijp iin, maaÍ d e vo gt

pas' ater ditjaaÍ n specirieke desktop- en

Op processoruak blilft lntelheeren meester.

Het heeft de l.t opnieuw wat hogerge egd,

a aten we de peperdure Extreme reeks op

de LGA201l-socket even buiten beschou-

w ng. De Core i7-4770K overtrenzjn voor-

BangeÍ op e kgebied, met soms w nsten totbj.é twintig pro.ent. Hetvers.hl metAMD

wordt daarmee noggroter, a volSt diens

aitwooÍd ater d Ijaàr. Een nieuwe pro.es-

sor betekent bii nte Íouwens rneestaleen

. elwe pro.essorvoet, en dat ls bl Haswe I

n etanders.lnte nraak Sebruik van de LGA

11so-socket, n et ie vetuatren mer de h!i'd ge LGA'1155 socket.

nt-p kroont zkhzelfzo opn euw tot koning

vën de pÍocessorwered. Op cpu-gebied s

er opn euw prestatiewinst, maarvoora d-"

gràfische rekenkrachtgaat met grote stap

75

REVI EW: Í\,4ini computers

PalmtopKlein, kleiner, kleinst. Iets meer dan 10x10

kan d rect achter u oÍ mon tor

worden gemonteeíd

C nier muisst

centimeter groot en 3,2 centimeter hoog,maar desgewenst snort er in het binnenwerkeen Core i7. Dit is de Gigabyte Brix, eenheel erg kleine mini-desktop.

Hj s zó klein - kleinerdàn hetvoorbeeld, denre NUc(NextUnitof ComputinE)-dàthi.

past i. de palm van een volwassen hand en

Io.h È het€en behoonijksnel en kachtigi(as!e. Gemaàkt voor gebruik op talvanp.atsen en omgev ntën. Eën keine comp!!e. van d t formaat s nétuur ijkeen gréppig

àlreÍnatieÍ voor die ruimtevretende desktop-

computer. De Brix kan ook gebruikt worden

.ls w-pc, maar ook in dë professionelë

were d zlln er natu! rlijk tal va n gebru iksmo-

ge jkheden te bedenken vooreen (omputer

!àn d t formaat.ln dedoos wordteen Íramemeege everd wàarmee de Brixachter een

Ie evisie ot monitorgemonteerd kan worden.Technisch vertoont dit kàstje meerover,eenkomsten meteen laptop dan mët eën

desktop. Het heeft weliswaàí geen k€yboard,

àccu oíscherm. maar de rest van de tech.

n€k ijk als tw€e druppe s waterop d e van

een luxe ulÍabook- De pÍocessoísdie Gita'by,tètoepàí rijn dan ook de<hips die ook in

deze sl.nke làptops terug tevinden zjn Het

instapmodëlvan € 189 heeit een celeron

en de lurere modellen een modeÍne'derde

teneratie' core.processor. o.s testmodël

È vooftien van een lntelCoíe ls-3337U en

biedteen mooie bàlans tuss€n prils en pres-

tàties. devariant met i7 pío(essor ismaarliefst€ 150 duurderdàn dit model.

Veel aànsluitingen heeftde Brix natuurlijk

niet, daaruooí is hijte klein. Mààrtoch biedt

hÍ precles voldoende om meë uit devoeten

GigabyteBrix XM1 1-3337www.g gabyte..o.n € 395

te kunnen: voor ën óchtereen usb3.0

aansluiting. Achterop vinden we ook nog

een giSabit vaste netwerkaaníuiti.g, hdmi

en mlni-displaypo(. Een audio..ans uit ng

ontbreekt helaas. Oraadloze toeganS tot het

neMeík is ook mogelÍk- Gigabyre heeft al

een kaèrtje ingebouwd, maard€ prestèt es

daarvan vallen tegen. Het is niet moge ijkomvan een 5-GHz netwerk gebíuik te maken

en d€ verbindingssnelheid komt nièt verdèí

dan 150 líbit^. 8ij serieus draadloosBebíuik

verv.nsie dit kaartje ieverdooree. beter

exemplaar, bijvooíbeeld de lntel CenÍino6235. Kosten ongeveer € 2s.

Gigabyte levertde Brix aLs'barebone -omer eèn compleetwèíkend systeem van temaken moetje nog één of svee ddr3-Eeheu-

genmodu es van notebookfo rmaat toevoe-

ten en een kleine msata-ssd- Dergelijke ssd's

zijn veelkleinerdan destandaaíd 2,s inch

modellen en zljn niet íneer dan een klein

prinrplaatje. op nternet zjn deze kleine

ssds vrij soed verkrijgbaar en onSeveer net

zo duur als de mod€llen in het sta.daard

76

REVIEW: Smartphones

BlackBerry Q'10w@w.barfberyn€649

curÍentie metAndro d en iOS welaan. zekeí

op het gebied van notiÍicaties (BlackBeÍy

Hub) en werk/privéprofielen heeft Blé.kBeíyde concuíentie voorbiEestreefd. Het bestu-

ringssysteem voelt z ch ookgoed thuls óp

de 1,s-GHz duèlcóÍe pÍocessoÍ, alduurr het

opstarten van deteleíoon een eeuwigheid

en openen applicaties net iets tragerdan op

recente And roid-toestellen. De kwaliteitv.nde speaker en micíoÍoon is uitstekend.

.Waar B a.kBerry nog steekjës laat va en is

in de browser, dieworstelt met het kleinere

scherm en tekst niet automótis.h uiivu t, en

deapplicatiewinkel. Ondankscompatibiliteir

mer een fo6 aàntalAndroid apps zijn de

BlackBerry-.pps meestal vàn matige kwaliteit Niet z-"den ls de app weinig meerdàn

een schilom de mobiëlè site heen. Uiteraard

heeft BlackBerry h er te rnakën met hetzeíde

kip en el veÍhaalals !.re ook zien bijw ndows

Phone. Voór2akeljke Eebruikers die wei. g

metapps doen is dit sowieso slechts een

D€ camerà van de Qr0 schiet prima plaarjes,

él s het terutkiiken van de Íotosdoor de

afw jkende schermverhoudinE wat vreemd.

Als mu2 ekspeler kan de Ql0ve(rouwen op

een prima lu dspreker en een mi.ro sd s or

voor uitbreidlntvalr hët inter.e geheugen

(16 68). oankz,jde ingebouwde 2r00 mah

accu kom je mal«elrk €en dag door mer

deze smartphone.6oed nieuws voor w e

veelreist:de accu is verw sse baar. r

VoortypeverslaafdenKan je geen afstand doen van het qwertl.toetsenbord op je smartphone, maar heb jehet toestel inmiddels versleten? Dan kan jeeindelijk upgraden naar de BlackBerry Q10.

Recentelik hadden we de B ackBeÍy 210 in

onze handen, een fantastisch ogend toestel

datwat ons betreft de terugkeervan B ack-

Berry symbo seeft. De Q10 z et er ee. stuk

Íaditioneler uit, met zijn vierkànte scheím

en qweíy'Íoetsenbord, màar dràaai welophet krachtige BlackBerry 05 10, Oe bedienin8

is overigens niet helemaal toetsgebëseerd,

want het 3,1- nch scheÍm is aanraakgevoe ig.

De Q10 is du de ijkop zakellke gebruikers

8ërkht,3 maaktde 8 metapixe camèra d ttoestel ook interessa.t vooÍ de consument

die verknocht is aan sms,'Whatsapp en

Fa(ebook Messenter. Wie al een Black8e.ry

met fysi€k toestenbord bezit, zoals de Bold

9900, ?alweiniEgewen.ing nod E hebben.

De toetsen zin ets veÍbeterd, met rneta en

str ps lussen detoetsrjen om verkeerde

aanslagen te minimal seren. Het toersen'

bord loopt naàí de randen ets al waardoor

hettoes(elpíetti8àanvoelt in je hand. De

àfgeroode hoeken en robbereo achtepijdeversteÍken ditSevoel.

Het 3,1.inch scherm (720x720. resolu e) voe t

wat .là u sÍofobisch aén als je een normalë

(4:3 oí 16:9, smartphone gewend bent. De

kleuren zÍn gewe dig - nietvreemd, want

BlackBery geb ru ikt een 5up€Èamoled-

panèelmeÍ 328 ppi- maaí films kijken kanjedoor de vervelende 1:r beeldverhàudin8 wel

vergeteo. Het BlackBerry OS 10 besturings-

systeem kan op de meeste punten de con'

u Gieke.d qlve(y (oersenbord

moo s!peí àmocn Iou.hs.reenpraktls.he nolilcft.slerw sse bàre...!

C onhd.dBe I I i.re.n!.rrroldin8C rpp..itrod v.r (e8en

REVIEW: A n o nes

HP Enw '1 20www.hp.eu € 249

tra.g

is ze den goed, en datgeldt hleÍ evenzeer.

De fotokw.liteit is, zeís zonderfotopap er,

opva lend goed. De k euren oten realists.h,er È Seen rasteruorminS en heraantal'inktpuntjes is amperz chtbéar. Ook tekstwoidtduide ijk aige Índ afsedrukt.

Daar.aast bevat deze pr nter nog een aantal

webd ensten waarmeejè rechtstreeks te-

kenprenten oÍ een kalendeí kuntafdrukken.K inkt euk, ílraarje zult ze waàrsch jnltk zel-

den gebruiker. Dat s ook he emaa nieterg,want de Envy 120 heeft ge noeg tÍoeven met

zijn kwalteitsvole afdrukke.. Die hoge pÍijs

betaalje nu eenmaalvoorwat extra luxe. r

DoorkijkprinterPrinters zijn bljna allemaal even snel, zekunnen allemaal scannen en kosten vaakerg weinig. §Taarom testen we er dan nogeentie? Omdat de Envy 1,20 var,HP errvel erg aantrek kelijk uirzier.

HP heeft ervoor gekozen om het s.angedee.re doorz chtigte maken, waardoorje peÍectkuntzien welk gebled precies wordtsescand.veelnut heeft het n et, maar de printerva tzo we op. omdat het he e scanelement n

het dekselzit, is de scanklepwe zwaar. scan

nen ga.t behoor 4k sne:vilfseconden vooreen preview en 15 seconden om te scannen.

le moetwe e kvelpapier apart p aatsen, bilgebrek éàn een feeder.

De nst.llat e kan op twee manieren:viaeen usb-kabeloídraad oosvia wifi. Hou eír ldens de nsta lat e wel rekening mee datd: Blnt raakbë k zich meewi instaleren,

,e prlnter vemelkoÍntje dooÍ a!tomatisch

naarbovente kappen. De papierlade en

paplerhóud e r worden bovendlen motorschbediend, dlsjÍ hoeft he eÍnaa niets re doen

Oe papierade biedt wels echts p aats voor

80 v€ lm. Dat is weini& maar waarschijnljk

detoldieje moet betalen voorzo'n rnooi

toestel. Het klepje dat degedrukte pagina's

opvangt, kan maar 2s vellen aan.

De Enly 120 s niet bepaa d sne . Een

printopdrachtvan 18 pagina's met kleuren,

foto's en tekst duurt a snelzeven minuten,

terwÍldezelfde printopdracht in zwart witn cnca drie m nuten kaar is. OÍn dLrbbel-

ziidig aite drukken, te len we o.geveer een

kleine minuut per pag na. Haastge spoed

78

REVIEw: Notebooks

Asus Taichi3'l -CXO18Hwww.asus..om € 1699

interessanl voo. pí€senraties

Been twee aanraàkschermen

Rariteitenkabinet 5lDrcl (11)rr ii lilil ,.1cll Íiir.:56 (;ll \nl.rL,^., Ll,i i',.11

\.hcrnr rl9lr :lis|r. r'r tl,l if,.hr.h.nn i L9lr \l.si . lnr(l lll).li ir)

(;r,,phi... \\ nrl,N. s Pr,) 61l)ir.

Het mag gezegd worden: Asus is een van demeest innovatieve fabrikanten op de markt.Het stond aan de wieg van de netbook enluidde met de Transformer-reeks de start vande hybride laptops in. Maar met de Talchl37slaat Asus de plank helaas helemaal mis.

Het concept isvolsensAsus een laptop en

eent;blet zonder compromissen. Om dleoveÍgant 20 nàadloos mogelljkte maken,

zitten erdan ook twees.hemen in deze

hybride. Er bestaan danwellaptops mét

swivelscharnierèn en er is het klapluiksys-

teem van de DellxPS 12, maarAsus komrliever meteigen oplossinten. Op technisch

vlakzijn d€ twe€ 13,3-ifch full hd schermen

van deTakhi3l best indrukwekkend.

Aan de buitenkànt iíefíen we een glossy

àanraakscherm aan, àan derbiníènka nt ziteen mat scherm zonder aanraakmogellkhe.den. Dit betekent datje gëen aanraakscherÍn

hebtwalrneeíje deÍàichi3] als een klaÍ

sieke laptop Eebrujkt. Onbètrijpe ijk met e€n

besturlngssyst€em ak Windows a- wa.n€erje het scherm n€erklap! kanje de Iai(hi31als tàblet tebruiken. Onderaan licht een

windowsloSo op, dat aànraaktevoelig is en

als startknop dlent, Zowelin tablet-als lap-

topvorm valt de d kke scherÍnrànd op. Het

aanraaks.heím voor.àn ost dat op dooreef

I ossy u terlijk, maar hets.herm aan dé b n-

nenkant ziet er door die schermrand weleGklein uit- Asus maakt biideTaichi3l opnieuwgebruik van het ontwerp uit zÍn Zenbook-liln, maar omwille van het dubbele scherm

is hij nietzo du. a s zitn sportge.otm. Hij is

bovendien geen vedÉrgewiót, zeker nietakràblër

Twee full-hd-schermen ls ambitieus, maarAsLrs mo€tdoordeze beslissing we inboet€n

aan kwaliteit. Vooralde beperkte heldeíheldis een dooÍn in het oog. Om hetaanraal-scherm aan de buitenkantte bes(h€rmen,maaktdeTaachi3l gebruik van corilla Glass.

Iijdens onret€st blijft het scherm kíasvrij,

maarvoor de 2ekerheid levert Asus een

stij vole sleeve rneewaarinje deTékh 31

Twee schermen, kanje die dan ook allebei

tegelijk gebruiken? Jé kunt op beidescher-

men hetzelfde beeld ton€n, wat handitis voor presentaties.le kuntook beide

schëÍmen afzonder ijk bed efen, maardan

treedt een vreemd probleem op.le kunth€t aan raakscherm niet bedienen, want

dàarmeetikje in spi€Selbeeld op het niea

aanràakscherm. veíwarrend? Dat denken

wij ook. h feitevinden we deÍàichi31 over

de hele líjn veMaríend. Als píooíof-corc€ptkàn het te len, maar wè zien het weinit nuthebben bij dagel jks gebrulk, zeker n et met

79

REV IEW:

,íq'

Krachtmeting

OeAIVD Radeón 7990 valt.lvast.iet in die

laatste cateSorie. Mer ee. prl]skaàrtje van

ongeveer€ loOO haalle deze kaà( n eiro.maar in huis. De vraag is vooraloíAMD e€n

antwoord kan bieden op de GIX 690 en ÍiÍànvan Nvidia Hetantwoord s: gedeetel jk.

Wat d iÍec! opvalt, zijn de d Íie grote ventila.

toren. Die zorgen voor een ate gelu dsprod!.tie, zelÍs lager dan de a erg sti le Nvid a

GTX 690. De koelinSvàn de Radeon 7990

heeit weléèn veíe ste:een píima gevent

eerde kóst. zondeÍ wordtje kaa heei snel

heelwàÍm. Ditkomr omdat de venrilatoíen

rechtop het koelelèment blazen om hetaíte koe en, terwÍ de hete lucht intussen wel

inle kast blijrt hang€n. Een soede arílow is

AMD Radeon 7990,.L,rr rmi .ir r € 999

6 GE ddr5 Ecrie!8endeBe lke proíàt es

a k.rL nod E rrili .ee ; ri Dr!

AMD en Nvidia vechten elk jaar opnieuween strijd uit om de beste grafische kaart vanhet moment. \X/elke is het snelst en welkeheeft de beste prijs-kwaliteitverhouding?

daarom zeker nodig en een Boed geventi

leerde kast briiÍt dus uiteÍmate bel;nsriik bij

een grafÈche kaaft van dit kàlber.

AMD wist voÍi8jaa. met de Radeon 6990 al

eèn monsteíllk lén8e kaarr te maken, en

dàetdat met de 7990 opnieuw. Hj meet 30,5

centimeter rn lengte, zowar drie centimeter

angerdàn de GTx 690 en zeís4,5 ce.t me.

ter meer dan deTitan, We begrjpen dat een

kaaít met twee gpu's Sroot tenoeg moet zrn,

maarAMD naderr h eÍ toch de grens. Meet

op voorha.d hoevee p aatsje hebt, om

e. zekervan te zij6 dàt de kaart past en eí

Benoeg l!chtc rculat e moSelljk bl jft . W e aan

tweegpu's denkt, denkt ook m€teen aan ziin

De Ràdeon 7990 heeft een maximaalve.bruik van 375watt, màarSelukkiS haalt hjdat n et conÍant. Enkelbij zware garnes

haalje daiveÍbruik, ilr andere situaties

sch et AMD's ZeÍocoÍe-funcrie in act e. Het

È zelÍs zo dat de Rédeon 7990ln nieGacteve

toestand een íractie minderverbruikt dàn de

Radeo. 7970 met één gpu. '

We hebben een aantalbenchmarks op de

Radeon 7990 losgelaten en ze ver8eleken

met eèn Asus GTX 690, ook een graÍische

ka.rt met twee gpu s- Daarnaastvergeljken

we z€ mel de nieuwste Titan, Nvdia's snelste

graÍische kéa( met één Bpu. Het resu tëat?

AMD kan maàr netàanklampen bij de GIx690 en presteerr ook nier noemenswaardig

beteÍ dèn de sing ecoreT tan

Wie heeft de snelste? VoorlopiE moetenweNv dia het vooÍdeelvén de !w jíe geven. welkrÍgje bijAMD Ínaar liefst acht i.teressante

aaa-gàmes cadeàu, waaronder Bioshock hfin te, CrysÈ 3 en Tomb Ra der. D.t kan meer

waard zjn dan de péar procenten verschi in

80

Overat thuisHet thuisnetwerk met FRITZ!

/n

Groepstest: 10 mediaspelers

BEELD EN GELUID,ZONDER GEDOEWie filmpjes en muziek op zijn of haar computer bewaart, heeftook een goede mediaspeler nodig. Je wilt tenslotte ieder audio-en videoformaat soepel afspelen, zonder gezeur met videocodecs,ondertiteling en audiosporen. Welke mediaspeler kan je het bestekiezen?

De meesie p. gebÍ!ikers varen b nd op

Wlndows Med a Pléyer vóor de weertavevan audio e. v deo. Voor de ha.d BBeid.want dit programm. is standaard n edere

wrndows versie èànwez I

Maardatwilnot. er zeg8e. dat deze

med aspelerook h€rbeíe pÍestee(. Op in

terret 2jn er 8e.oe8 a lernar ele. re vl.de.waérmeele m!zek, ílms seriesen eEen

opn.men afspeelt n deze gro€pÍestveÍge-ijken wè de mo8eilkheden véi ve6.h lèndebekende en onbekende med .spelers.

Om te a(hterh.len welk prog.àmma her besr

omspri.Sr metveelvoorkomendecode.s

en.ontài.eís. e8ge. we r en med aspelers

op de testbànk We o.derwerpen iederpro8ramma aàn d,velS€ popu a re medi..formaten en co.tÍoleren de.ompat bi te r.

n de tabelvind le hiervar het Íes! taat.

Nàaí de beÍdnds.ompalrb lreir komen ook

de ovenge íu.(t es rnn bod.

zo kunne. somm,ge prog.àmmè's bjvoo.beeld schilíjes bÍande., YouÍube Í lmpjes

opslàèn en mediabestanden delen vla her

netwerk. DerSel,ke fun.t es neme. we uiter

aard ook mee n ons è ndoorde.

a2

GROEPSTEST: I'l e.l èsnF.'<

a!to.na1r5.h o.cerr 1e 5 d.(n oade.mlnima lsi sche int!ía.e

è vereiÍ externe.aae.

BS.Player 2.64N.ar eigen zeggen maken were dw jd ru m ze

vents mlioen mensen sebÍuikvan BS.PlaveÍ.

Deze mediaspe er È d!s bepaa d geen klelne

ion8en, wa.rdoor het pro8íamma exÍa hoge

vetuachtinSen oproept. De eerste ndíuk

s in eder geval positiei wantde instë latie

ver ooptvekkeloos en er s een Nedenandse

verta intvan het programma. Welproberen

de màkeÍstjdens de nsta latieBesponsoÍde

software aanjete s jten. Verderva t op dat

het proSramma exte.ne codecpacks ophéa11,

zoa s FFDshow. De reden hieruoor s du de ijk.

Zonder externe codecs weigert BS.Player

name ijk d€ meeste med abeÍanden. Alsje

besluitom de.ode.ste down o.den, speelt

de mediaspe erwelàlle bekende formaten af.

zogeven onder meer avl,ív en mkv bestan

Ook lossevob- en m2ts-bestanden accepteert

Bs.Pléyer, maar helaés kan het programmà

nièt overweg met de mappenstrudurrvan een ger pte dvd ofbluray, Een exacte

f lmrip ln zijn gehee aíspelen is daarom niet

moge ik. so-im.8es spee t deze medi.speler

eveneens n er goed al

r4deos de weergave van v deo's zoekje

op inteínet zo nod g naarondertitels. De

standaérd nteríace is erg min malst sch,

waardoor BS.Piayerwein g ruimte inneemt

op het bureaub éd.lè roept desgewenst een

mediabibl otheek.op waar n je muziek, Íi ms

en aÍbeeldinger kunt orEan seren.

Helaas s de mèd abiblotheekte onoverzi.h

te jk om Srote co lecties te beheÍen. Eris

ook een betéalde pro-versievan BS.PlayeÍ.

Hiermee spee ie ondermeer dvds éfen s a i€

YouTube fimpjesop. Verder heeft de ontw k

kela.r een Android-app u tgebíacht.

vee codÈ.s .8eiakke.

c wengerÍàí!n.les

GOM Player 2.1.50Het Zuid-Korea.nse GOÀ4 Player is vooÍalineiten land erg in trek, want milloenen Korea

nengebru ken het programrna oín med abe-

standen te bekjken. Gelukkg is de interface

veÍtaald naar het Éngels, waardoorook wij

van deze mediaspeler kunnen gen eten.

Ti.ldens de install.t e rnoetje even opletten,

ànders z tje opgescheept met Sespo]1sordesoítware. Een !itgebre de coníguratiewizard

helptje orÍ dejuiste nstellingen te kezen. De

nterface oogt ergstrak, waàrdooÍ hetgeen

straíis orn Írietdit proSÍamma te werken.

overgens dragen de vele ingeb.kken codecs

daar natuuírk ook aan bll

GoM Playerspeelt name ijk de meeste

bekende mediaformaten ai zoàls rnkv, vob,

flv, av en m2ts. PrettS is dat het programmé'r.enu's ondersteuntvan vo led te dvd rips.

Met b !ray rips heefthet progrèmmà mèer

moete. Het lukt namellk niet orn versch -

ende hoofdstukken en audiosporen te

ldentifceren. ls een audio- ofvideobestand

n et afspeelbaar, dan doeje een beroep op de

Codec F nder.

zoa s de naam a d;etvermoeden. haalt de

freeware daarmee automét sch ontbrekende

codecs op van het web. ren zeer gebÍuiks-

vr en.lellke oplossing;want de meeíemediaspe erstoeen n sooÍtgelrlke situàties

een ioutme ding. lammer Senoeg werkt d€

Íundie niet altijd even Eoed. voor f a. bestèn

den is eÍ bÍvoorbeeld geen geschikte codec

voorhanden. Een leuke extra functie È détjehetgelu d van een flmple naar een wav ofogg bestand wetschÍÍft. zekervoor rÍuziek

videos is dat handigLVerder sereenappvoor iOS en Andro d besch kbéarwéérmeeje

eventueeleen sm.rtphone nzet als afstands-

bedien nt voor GOM Payer.

83

GROEPSTEST: ltlPd iàs n e ers

!eÉ erÍà flnIlese beperrire beslandso.dersleu. .g

iTunes Íí.0.2App et paradepaardje op hetgebied van

m! imedla is naIUUr jk iTunes, méar is d tprogramma ookges.hikt om a lerhande

audlo' en videoJorm.ten mee afte spelen?

Het antwoord h erop is helaas netatieflDeze

bekende rned aspelerwe ge( narne ijk veel

pop! aire be«andíormaten d e op Sroteschaa in downloadnetwerken éls usenet en

b ttorrent cir.uleren. Zoweet iTunes b4voor

beeld geen raad met mkv, avi en flv con

tainers. Ook mappenstructuren van een dvd

en b urayworden niet ondersteund. A een

videobestanden m€tde eitens es m4v, mp4

en movzrn afspee baar. op hetgeb ed van

aud o s de ondersteuning iets beter, al lukt

het nlet om naarfla. bestànden te lulsteren.

Íunes selgenlikvoora aanÍekkellik!!an.neerje fan bent v.n ios..ppératen. Het pro-

App e heeft iTunes we voorzien van allerlei

euke snuíles. zo kan ie aud o.cd's r ppen,

muziekíormate!.onverreren, tags aanpassen

grarnma bev:teen overzlchte jke b bliotheek,

zodatie eenvoud g med a synchroniseeÍt met

een iPod, iPhone of P:d. Voor het afspelen

van v deobestanden op le computer zlin

andere progíamm.s beteÍ geschikt. Boven

dien Íelt Tunes re atiefhoSe eisen.aniehardwarP

en smaak8ebonden afspee lÍsten maken. n

p aatsv.n dlna oiupnp Sebru kt iTunes het

e 8en AirPlay proto.ólom mediabesténden

blnnen het netwerk te stíeamen.

Hiervoor hebieEesch ke apparaten nodig

die.ompatibe zijn metd t protocol. Metde

functeThu sdelint dee jede mediabblio

Iheek met maximaëlv er andere pds. Verder

biedt Tunes toegang tot een zeer u tgebÍeide

KMPlayer 3.6TÍdens de nstallat e van kMPlayeÍ kriigje de

nrogeliikhe d om ai er eiextra onderdelen te

nsté èÍen. De iunciievan somm ge onder-

de en s niet helemaal duide ijk, waardóór hei

lastig k e?en s. KMPlayer heeít welÈwa ar een

Seikte nterface, rn.aÍjammer Senoeg seídoor de samenwerking met Pandora TVveel

onnodiSe poespas aanwezig. De ontwikkelaar

heeft hetstartvenster name ijk veruuild met

a lerle comr.eÍc èle content uitAziè.

vee video's zijn vanwege regiorestrctes met

een Nederlands ip'adresvaak n et eensre be.

kjken. celukkigzit er in het progràmma ook

een med aspelerverstopt die overweg kan

met okale beÍanden.le maakt eenvoudig

een med abib otheekaan,waarinjea le

muzek, seÍies en f ms Semakkelilk terug-

vindt. De makers vaf Kf,,lPlayer da men dat

brede .o.le. ..derSieun .gc.onner.ee.o.te.rC oopr rege m.1,9 vaÍ

het programma iedere container soepe af-

speelt. De codec'ondeÍste!ning È inderdaad

dik n orde, want de mediaspelerheeft met

wein Saudio' en v deoioÍmaten prob emef.Prettig is dat KMP ayer de mappensÍuctuurvàn een dvd keurg weergeen.

Het afspe en vèn comp ete b uray rips is we

lets lastiger, omdat het programma n et alehoofdstukken indexeeft. DaaÍnaast iust deze

rnedl.spelergeen Èo imates. Een leuk ex'

Íaatle C détle tjdens de weergave van een

flm simpeleen opname Íart. op die manler

bewaarle bilvoorbee d een mooifrégmentvan ee. íilm in een apart bestand.

De gebr!ikeEomgevlng bevat verder een

aparte 3D knop om te switchen tussen side-

by-side en top-bottom. Verve end s d.t het

proSÍamma regelmatS vaíloopt bij hei be-

eindigen van een f m, waërdoóreen herstart

a4

GROEPSTEST: lvled aspelers

speel a ealdo e. ! ce.f.rm:ten a

dxv. ondersre!..8

e ouderwetse rieí..e

Media Player Classic -

Home Cinema 1,6.7Media Player classic Home c nema (MPc-

HC) isgeïnsp Íeerd op een oLrde mediaspeeÍ

van Windows, waa rdoo r de voímSeving vrli

sober is. Net prógramma en alle benod Ede

code.s zijn verwerkt n een z p bestand.le

hoeít niets te installeren, want een dubbele

rnLrisk ik op het exe'bestand is voldoende om

de freeware te openen. De intería.evan ditproSraÍnrna h€efrwe niSorn het ijí.

s echts een handjevolknoppen en een s rnpel

menu zi.ln in her compacte d alooSvenÍeÍzichtbaar. Een med ébiblotheek ontbreekt,

dusle kuftfilms en muziek al een aÍondeílkin MPC HC openen. Over de bestàndscompa

tibl teit kunnen we koÍtzjn. Het prograÍnrna

spee t ale bekende mediaformaten prima alinclusleidevo edige mappensÍuctu u r van

Aleen iso bestanden woÍden nietonderÍeund, imàges moetle daarorn eerst uitpak-

ken na:r een iíspeelbaar med aformaat. Een

prettiSe eitenschap is datdeze mediaspe eÍhardwaÍeversne in8 via dxva {DnectxVdeoAcce erat on) ondersteunt.

ledere rnodernev deokaaÍt is rnet deze tech-

niek n staat om zefstandlgvideobestanden

te decoderen. Een vooÍw..Íde s weldat

het betrefiende beíand voorzen is van een

H.264 of vc 1 aodec. Dxva zorgt eruoor datje videokaaft rekentaken overneemtvan de

Vooralop systemen d e a iets ouderzin zorgt

dezetechn ek vooÍ snelheidswinst. Verwacht

verdergeen extra f!ncties n MPC-HC, want

deze mediaspeier r cht zkh ultslu tend op de

weergave van mediabestanden.

C brpcrklr bÈnaidsondcrste!ninB

é we n t noge lkhedeoC hlper .[s.a.r Tlnes Prevew

QuickTime Player 7.7.3QukkTime PlayeÍ bestaatfeite ijk u t de-

zelfde bouwstenen a s heteerder besproken

iTunes. Ook dit programma lsaíkomstig uitde Íalvan Apple en ondeBteunt slechts een

bepeíkte hoeveelhe d Ínediaíormaten, zoa s

mp3, wav, mov, mp4 en m4u. BÍ xvid en

divx videos biedt het programma we netles

hyp€n nks nëér externe codecsaan. verder

a.cepteert deie med aspelerook flv-video5.

QukkTime Player È eigen ijk puurgercht op

content afkoÍnstigvan App e produ.ten. Waar

iTunes nog enkele inieressante functies in

petto heeft, z. le die in de kale intedace van

drt programma niet tegenkornen.

Vreèmd Eenoeg st..t hetstartvenster bomvo

met hyper nks naariTunes Prevew. Waàrom

Apple evengoed vasthoudtaan twee aizon-

deÍlijke mediaspelers is ons een raadsel.

Bezifters vén een ios toestelkunnen namelilk

a een met r!nes aan(àpen doen en appara

ten synchronisëren.

Er is ook een betaalde pro'versle va. Qu ck'

Time Player. Gebruikers krijgen daarmee de

besch ikkifg over diveEe plugins. zo ka. je

onder meer vldeoformaten converteren en

85

GROEPSTEST: lvlediasoelers

beperke beslaódsondersteu.ing

RealPlayer Í6.0.1.18larenlang was RealPlayer een zeer bekende

mediaspe er, voorna rnelit k om íilm pl es op

internet te beklken. De afgelopen jaren is depopula rlteit vé nwege de toetenomen concur

rent e s!erk afSenomen. Daarnàast h.akten

veelgebruikers af nadat het programma a -

lenei gesponsorde soítware inÍalleerde en er

extreem vee re.lame zichtbaar was.

TegenwoordiS gedÍaagt RealPlayer zich lets

netter WeliswàaÍ zitten in de huid Severs e

nogaltijd vee overbod ge zaken, maardeontwikke éar maa kr het n et meer zo bont a s

voorheen. Overlgens versch lnen eÍ vanuit

het systeemvéksorns nog we hinder jke

popups. TÍdens de nstéllate probeerr hetprogrammà e te veÍle den om een.ccouàt tenemen. ce Lrkkig kl kje dit venÍer eenvoudig

we8. Voor een medl.programma dat als nds

1995 besta.t, valt de bestandscompatibil teit

etwérte8en. Hd Íoímalen en dvdswordenbiivoorbee d nietondersteund. Voorsómm ge

íorméten heeít Rea P éyerzelfs het eerder be

spÍoken programma Qu.kTime Player nod I.

Vla een pluB n inje browser bewaarje desge

wenstf mpjes van interner in een flv- ofrnp4-ben.nd.Heaaszlenwed€downloadknopbjwebv deo's vriiwe nooit verschi nen.

F!na es diewelgoed werken, ziln erte ukkig

ook. H€t r ppen van aud o cds en .ompr me

re. vén een beperkte hoevee heid mediafor

De betaa devers evèn het prograÍnrna steltje onderandeÍe in Íaat om dvdS en Ínkv

bestanden al te spe en. Er is ook een AndÍoidversie van RealPiayeí beschikbaar

o.Lholdt afspee nsre l.genYouÍ!be fi mples downio.den

ondeEteu. ig Èo.imrg€s van dvd!

SMPlayer 0.8.4SMPlayervormtde graÍische sch lvan hetonder Sgende programma MPIéyer. Oe

íreewaÍe is besàhikbaarvoor windows en

Linux. Op de website valtte le2€n dardezernediaspeler geen externe code.s nódig

heeft om filrns en muziek afte spelen. Dar

is bepaa d Seen trootspraak, want sMPlayer

luÍ inderdàad zo'n beetje iederdenkbaar

nrediabestand. Ze fs met so-imaSesvan dvd!weet het programrna prima raadt Overigens

Seldt dat n etvoor b Lrray-rlps.

Daarnaastworden vàn bluray íilms die in een

mappenstru«uur zijn Segoten n era le hoofd

sÍukken corect weeÍtegeven. De bedien nt is

zeeí gebruiksvr endel jk. Alle opties zrtn directbeÍeikbaar. Bijzonderis dat de med éspelerpersoon Íke afspeeliníel ingen onthoudtzodraje het prosramma ais Lrit. Wanneer

le SMPlayerweer opn euw opent, kijkje hetresterendegedeelte van een iilrn aí Ínet heteerdergekozen aud o- en ondertitelspoor.Nog een pluspuntvan d t programma s dat iedoodeenvoudig YouTube f mpjes downloadt.

Hietuoor hoefle a een maar hetgewenste

filmpje in deYouTube Browserte selecteren.

Mo.htje een i lm hebben gedownload zondeÍ

ondertiteing, d.n haa tSMP ayer hetl! ste

srÈbeÍand voorje op bijope.s!bi 1es.or8.

86

GROEPSTEST: 4ediaspele.s

VLC media player 2.0.6VideoLAN heeft nm ddels een reputate opge

bouwd.ls hetgaat om de weergave vén rne.

diabesténden. Vee pcgebru keE bes.hou

wen d t progrémma als hét alteínatiefvoorWindows Med a Player. De popu arteit is te

dénken aan een mln ma sts.he inteÍace en

een breed scala.an code.s. Erzijn maérwei.

n I bestanden d e VLC media p ayerweiSeft.A leen mappensÍucturen en so' m.gesv.nbl!ray rips woídèn n et vo ledlg inge ezen,

maar eiSen ijk È dat bil alegrét s mediaspe

so- mages van dvd!worden zelis inc us efmenu afgespeeld VLc media p éyer rnaakr

opuoneel gebíLr kvan hardwareversne ing

vi dxva Het programma doet in datgevà

e€n beroep op de gpu van de computer om

lrd videos te decoderen. H erdoor hoeítdep.ocessor minder rekentaken uit te voeren

Hoewe de gebru ke6 nteíace op het eerste

Sezicht erg kaa is, bevatlen de menu's wel

dege jk leuke extrat. zo ripiea!dio cds naireen harde s.hrí converteerje beÍandennaaÍ een ander formaat en bewerk.le taSs van

lland 8ls dat VLc med à player mogel,ikhe

der bev.tom inlernetfimpjes opte s aan.

Verderí!nctoneeft de lreeware prima a s

upnp d ent, waardoorje eenvoud I med ë-

bestaide. benadeÍt op andere seNe6b nnen het netwerk. Dat is bjvoorbee d ideaal

wanneerjemedavaneennasw tafspelen.

Overgens duurt het meesta weleentldjevoordat a le beschikbaÍe servers zchtbaar

zrn in deze med aspeler. Het progr.rnma van

V deoLAN is onder meer beschikbaar voor

Windows, Mac OS X en Linux.

d .; o.de.s1."!..8u 18.breide med ab b ortreer

O lere Í errerie ...1-".5

Windows Media Player 12Windows Medié Playeí zit standaard in edere

W ndows-versie, waardoor het vanzerlspre-

kend een zeer popu éne rnediaspeler6.

W ndows 7 en 8 2ijn !itgerus( metalweerdetwaalíde vers evèn dit progranrrna. Hoewe

lMicrosoft de codec onderste!nlng de afge.

lopenjaren he€rt verbeteíd, moeten film en

muziekl eíhebbersnogéltildvee concessies

doen. Voor mkv-, fiac-, flv- en ape bestandengeeft het proSramma bÍvoorbee d n et thu s

Opvallend is verder dat de mediaspe ergeen

dts.8e uidsporen afspeelt ofsít-ondertite sweergeeft. Ale compat bilite tsprób emen

2ln ge ukkS simpe op te lossen door een

code.pi.kte nsta eíen, zoals K-Lite of5h.rk007. Met toevoeging van externe codecs

s Windows Med é Player een vrilcompleet

Zo is er een overzi.hte|lke med.bib iotheek

waarlnje alle f ms, m!z ek en tv.opn.inenk!nt organ ser€n. Leuke iedles brandje des-

Sewenst op een schjfen org ne e aud o.d!rplegemakke jknaardemediabbiolheek.

Een Eroot p uspunt ls dat het proSr.mma

moeite oosde Íun.tie vetuultvan dln. server

en '. ènt D t hóudt n d.t anderc . icnts n

het netwerk bestanden ! i de Windows Med a

P ëyer-b bliotheek k!nnen afspe en. Op dle

ménier stream je vanu t het Windows programma films en muziek na.r biivoorbeeld

een Seschikte te ev s e of rece ver. Een andere

interessante optie is dat de softwàre ook

hardwareve6ne ling via dxva ondeÍsteunt.

THE

tsUCKET

a7

GROEPSTEST: Ni]ed .snelers

35,91\,18

tx:c, pt0l]eÍ

EW€hrire

BestàrdsgrootteNed€r andstalig

Reclamevril / geen gesponsorde sonwareti lr

coNÍa NERS (COOECS)

. mkv (h.264lav.). mkv (vc-1).avi(xvrd). avi(divx)

. flv (avc)

' vob (mpeg 2). n2rs là.264t àuc)

. mp3. fàc

.wav (pcm)

Drs onde6teuni.glso image dvd

so-ima8€ blurayDvdt aÍspelen

cds atspelencds rippen

schijrjes brandenExtèrre ond€rtite s (srt)

rass bewerken

19

ia

F

L

)1

i:1]L

Le!

Upnp-en/oÍdlnaierverupnp en/ofdlna.client

V deo opnemen n€e

Corvért€rèn íèè

aa

+,r afhànkè 4k vàn de windows veEie

a::.' '.t .

,t14 '1

qp,

Ft"la la

À

IU

33,5 MB

4 ptrM

]Llala

.1""

la

*

jàL

la

ià )a la

Jaat

8!

trffilieerr.rqÉ?e*§rllnër:$n:-ï--- :-:1!E:!gE:5:3:iy.ië:::3811!imws

.]()( )rsnee1S noflf tC-

Online dagboekEr-ernotc mcct c]an een

app: de die nst bcstaat onclel r.neer uit eente kstvcru-crkcr, softs'are onr foto's te uploa-den cn ccn tool om stemopnilmes te malicn.

Elern.rÈ l)ew.à t: le ged..ht.n, deeen,

rottie5, re.eplÈ. i.t.! olw.|eoo( !Do.ot n de.old :.daile2e k!.( tre.ade e l

!!f.itc.omprter, sm.rtphone otlab ÈL \{.r.hLè. . r! | !ci. c! eur op h.t on ne

gedee re !;. dÉ t.r-"D.ii.t, de Ele norc

.bApp Dewer.reín.€ reslarrr t d È

L.k; vo c-.. rror t eboelief er t.Es ler-n. d n rer ridden rode. .olLl -"s tèroornd È lokloei ..i c.i zo.kop.ira.hr en re.hIsia.r.de,n,Lliez.Ib.kller.i be(erkei.

le k!.t . .le:pp ..1,r É. ràrr,.rien. nr.mc 5

rsprÈker en aibee.i.ge. e. do.! e r.

ref uooódc.,.ieledir!€r!oge.s .éérlnor r e k!nr !erzènre É. om ÈÉr v.!rbF. d

tetÈ!ef:je e,r ci5 r.re .n ov.r d. $in

.! !er bes.hrj!ng!à. i! i fed;::: :i :. i.r.5 p..iscr lri her É1 kele.- : i-.! .r r! | ee , Fe !.!r"riii r.lje

.. ..rrL r' ree.r!-"h.e ri_c,er.mde::i : r,:rrj!r.i zo. s tn[j, .c: I .boe

- 1, r l! ièrÉ t.. s !èr5. r r.n d!r_ : r:-":i le k!n.e ko onr !!.fiL,eei . i _:l.Lr ot,dÈ . rder r. k kke. en

k kle op een tig.f rotii.r:: :: .::rhlren níÈ rrl.l.:rc «ronrr : : i :::erd.deuetàSbÈ!;11..

'ri'i : . :lrlv. r irer rot t eroek Dà.k21

è..È!Ér.ler i-: i ner!i, : i::.'r.E lc krttrt.ol,!Én; o.(i1,: r- . ièkil . à'bÉÈ n ig. r.f5..n5

Evernote Web App

onrdal tver..teilà.ni.i ! ! tge !5t n.t.en o.r roo. D . is n et f! oii, ,n.ar her !wÉ Ée. .t!r ende elt . \rr.nn.o tc .en.ot r e w r lrelvlrke. ir.ri Èr e€f hÈr.boc

opnn.'ktoosrorle be!.h kk ng M.e l[e5 rct to.!o.E.n !i r o.nt e5, ets !!nt . de

nr.h e. !Èr: e! rrer trergrootst.g.nnkgrar.

le mo€r nmeÉ:p t !.gle e. b,eedlÉBri.n.!evÈn 1É r c. ,r!Èh.uíde !D! v.n e

5mnrtproneoftnb er.;e u e t deie.IeÈrt

Elernote !grér!, nr:è Ér r ó.t éÉf Prem

lnr v.rs e. e voor 5 5 per rnànd tot $ 45

pcrt.i )m.o op!.Erulnte, off retóegà.ge. .. .e !àdre verli nE b edt. D.r reenrt

. et weg dat de gr;I s !èisre . 1.rr. lk

L tgerreid is. Llrgrade. ro!.iÈ. we dan.oIà ee. niààr rà.r"dÈr rile!.orte roiit cs

!its !it.nd op E!.rnnt.vc r.rwt r

91

REVIEW: Bevellging

I<A,PERÍKYT

Kaspersky PURE 3.0IOtar >ecuflty

www.kaspersky.com €80 (Í iaar/3 pc's)

Alles eropen eraanJe hebt beveiligingssuites die overzichtelijkwillen blijven en suites die streven naar

heel soede antiphishinsmod!le

backup naar Dropbox

v€rtragend €trect op s,steempreíaties

volledigheid. I(asperskv PURE 3.0 TotalSecuritr. valt in die laatste categorie.

l. het hooklscherm vinden we dr e knoppefBackup. comp!rerbevei 8in8 en ouden lkecontrole. s er een píobleem, dàn kleurt het

bjhorende tèbb ad gee ofíood. Dete.ree(Kaspersky een gevaar jke bedrei8 ng, dan

zrlhet zelr€en ! igebreide 'desinfectering

Op de he ít v.n o.ze test pc'swordt d e

oploss n8 v ak nà lretopstarten aan8ere k. bjde rest komt dérvoorstelnldens deviruss.an

omdatje pc daarbij opn euw opgesta( moet

worden, wordr de volled 8e s.àn ondeíbÍoken

en later prob eem oosvoortSezet. Daardoor

du!rt hetwelev€n voor PURE kaaris.Uitgebredesca.sof. et, her resultaat s mrn.

dergoed da. vemacht mer 78 procent van

de s.mples d e worden ontdekt. Wel handig

E

is d.t Kaspersky automét s.h aangepiste

Windows nsiell nge. herste ! n testen van

oiafhankeliike viruíabs komr Kàspersky ner

Dat PURE ergvoled g s, hadden we a ge'

zeld. Hët blokkeertde roegàngtor bekende

phishrnSsites en heefr ee. uitstekende Íire-

wal, die de.onÍg!r.t e zelf n hand€n neemt

Daarnaast s €r ook een kwetsbaarheids

s.énner, d e op 2oek Eaat n...lekke. ,. jesoftware. wëbbrowser oÍ beíuÍ ngssysteem

Deantspammodu e veÍtraa8t de boe se-

r eus, maar doet voor de rest ook goed zlnwerk:maa.0,4 proce.r van de egitieme be

richten kornr in onze spamÍolderrerechr, te.wijlom8ekeerd 1l pro.ent van de sp.m toch

ziln we8 vindr naar de .bor AndeÍelu.ctlesin (aspersky ziin een wachtwoordmanager,

en«yprlemogel lkh ede., een opru rmtool,

een backupfrncte d e lrnkt metje Dropbox

account e. oudedlke conÍo e. Aldie opt es

hebben een m€rkbaareiÍect op de opstarttijd

vànle computer, di€ na de instalétie van kés-

persky met49 procent stijgt. Het is dus een

erg vollediS pakkel, maa r de ve rtra8ing moet

x»!

%/

92

SiabloonsitesI l oli-rt l0n \ rrn lnc( )nrcdie richt ;ziclr

op lilci nzrlit l iiIic q-clrrLri kcrs ilic tt'qcnnrrnrnrrLlc kosrcrt ccn oinrcer s'clrsircs intlc ltrclrt s illcn btcnr-cn. In tcgcnstcllin!-t()t .lc \ r'lc onlinc clicnstcn tlic clit or>k

lricdcn, u'er-lit \i lunuf r'lc hrLrdc schijl.

i _l: rt,t, r L

:rrn.r r I nr. r. rr: !.ri

H U BBIT STORE: Prestigio N,4ultipad B 0 Pro Duo

Prestigio MultiPad 8.0 Pro"Duo

Bigger is better? Dit geldt niet voor tablets, want de stan-daard 10 inch-varianten krijgen namelijk steeds meer.con-

currentie van 8 inch-modellen. Dat is niet zo raar, want de

benjamins bieden vaak dezelfde mogelijkheden maar zUn

een stuk handzamer én voordeliger. De lvlultiPad 8.0 Pro

Duo is daar een treffend voorbeeld van.

wat is het?De Prestig o M!ltiPad 8.0 Pro Duo is een

tablet met een adviespriisvan € 1s9,- en'dàarmee een directe (oncurrentvoor de

ve e tablets d e bit Blokker, Í\4arskramer eÍl

speelgoedwinkels worden aangeboden. Veel

van detablets in dit prrssetment presteren

slecht, hebben een o!de veÍsievan Android

en zjn van een mètige bolwkwa te t. Het is

dan ook leuk te zien dat de À4ultiPad 8.0 Pro

Ouo dankzijde OualCore ARM CortexA9processor en devlotte BÍàfische chip boven

het maë ve d uitsteekt. oat zorSt er tevens

voor dat op dezetabletwé spelietjes kunne.wordengespeed. Met l1 mm is hij']ietdedunste, maar hÍ is neties ai8ewerkt en voelt

sollde genoeg aén om een kinderpa(ijtlezonder kleeÍscheuren te doorstaan. Verdër

hèeft h1j e€n relatief lanSe accuduuÍ dankzij

de flote batter, van 4.700mAh.

De kjkhoek en spiegeingvan het scherm

zouden beter kunnen, maarde resolutievàn

1024 x 768 maakt zekeÍinditsegment-rreelveelgoed. En datge dt ookvooí het retdat de laatste vers e van Andro d (4.11e ly

Eean) is g€insiàlleerd en datje als 8ebíuikerde beschikking hebtover I GB RAM ën 8 GB

vooropíag. Watwe ook nietvaak z en, is

een hdmi'uittang. Het afspelenvàn fullhdÍims op de tv woÍdt hiermee motelijk. Onze

eerste indÍuk s dan ook dat deze cornpacte

en stev ge tab et erg veelbiedt.

Hoe werkt het?Bilhet nschakelen worden we getrakteèrd

op d ve6e schermen met het Prestig o logo

en daarna helpt een speciale w zard ons. bÍ het qonfigureren van het tablet. Na het

. kiezen van Nede.ands a s stand.ard taal

kunnen we -.a àkkooÍd te zrln geSaan met

de vóotuaarden ln een paar minuten

toeBenbord, tiid en w f nstelen.Aanheteinde van de Wiz.rd krrgen we nogde keuze

om evenrueeleen aantalbekende apps van

derden te nsta.leíen zoa sYouTube, Adobe

Flash Payer en Angry B rds. Daarna kunnen

Heteerste dat opva t is dat we (gelukkid te

maken hebben met een stock ('kale')versie

van Android 4.1 zonderélieÍlëionz nn ge

'bloatware'. Naast standàaíd ondeÍdel€n als

E-mail, Agenda en Ga eriils er ook Officesui

te 7 Pro waarrnee documenten, present?ties

en spreadsheeis kunnen worden gemaakt

en bewerkt. ook de Playsrore isgewoon

aanwezlg. Dat laatste is zeker bijgoedNope

tab ets he aasSeen vanzelÍsprekendhe d.

wanneerwe !it de Playstore ee. paar

popul. re games downloaden zoals Osmos

HD, Fruit Ninja of Race llle8a H gh speed

30, dén ontdekken we datdeze dankzij de(pu en zwaarde.egpu primà zrn te spelen,

al wordt de tàblet zeker bÍ de laatste titewe watwarmer. ook het afspe en van hd-

ílínpjestaat vloeiënd. Hetgeluid uit de twee

luidsprekeÍtjes is bestaaÍdig, alraden we

voor het belulsterèn van mlz ek een hoofd-

telefoon aan.lletde App Camera kunnen we

mët webcarÍ vloeiende filrÍpjes te schieten

en ook de foto's zÍn acceptàbel. Hetgebruik

van een videobelprogramÍna als Skype za

dan ook wein 8 problemen opleveren.

. 8 inch (20,3 ch) ràblcr m€r Àndroid.1.1

.203 * 153 x 11mm / 490 gram

. Capà.iiica multnou€h rrÈschqm

'Cpui Duàl core ARM Correx A9l.5CHz. Gpu: Mnli 400 Dunl Core.1GB geheugen,8 GB Flash, trirbrcidb,a.

mc.12 GB (via micí,SD). \vifi 802.1, b, g cn n, hdmi ou,

. Stèredspcrkcs,mi.Íofoon, 0.3m€gapiacl

. Adàprc., usb-Làbcls,lurc opl,cÍg slecve .:

. Voornrccr spc.s zic \sqr.lomsriblers,nl

KOOP'M NUMET 60 EUROKORTINGWilt u ook aan de slag met

deze mooie Prestigio

MultiPad 8.0 Pro Duo?

Dat treft. want u kunt'mnu in de Hubbit Store kopen

voor € 99,00! (excl. € 7,50

verzendkosten). Ga voordeze aa nbieding snel naar:

www.hubbit.nl/multipad

HubbtWg4

Cyberl-inks PowerDVD was lang de enigeoplossing om bluray af te spelen op een htpc.Intussen is het programma uitgegtoeid toteen totaaloplossing voor a1 je multimedia,voor desktop, tv én smartphone of tablet.

De U tra edliie van PowerDVD l3 w du dellkmeer rln dan aleen maar een mediaspe er,

wét zi.h ! t . èàngepaste weergavemodi

voorje desktop en tv scherm en een tweeta

apps d e de brlE íaan naarie sméÍlpho.eoftabl€t De nst. lat e heeft . et veel om

hande.. De eersté keervóegi het programma

alle v deo's, muziek en fotos vanaf de stan.

daard ocat es ople p. toe aan de mediàb b io

rheek. Foegoed dat ukt, blilkt nErote méte

aíhankel ik van de besr.énde stru.t!!r n je

i m erimuz ek.o lectie. D€ Sevonden media-

besianden worden pertype weer8eS€ven .het hoofdvensteÍ, met links d€ navgatieba k

wéarm€ej€ russen de ve6.hil ende mod! es

sw tctt. oat z er erov-"rz Énte ijk ! t, voora

omdat fr minform atie. rev ews en.hóesles

a!tomatis.h vàn internet worden Eehaald.

n de desktopmod!s b lftde meerwaardevan

zo n'r Lmm!!r'vrj beperkt, maar dnt veran-

dert zodrile oveEchakelt naa. de C nema'

mod!s Die È lmmers opSevat a s e€.zogenàamde roJeet inteÍf.ce', óniwórpen op

maqivan eengrotetven dus prma eesbaar

v.n.fde bank De iniería.e ooSt rusti8 en

moo, a moettehetdoe. zonder de grafÈ.he

prachtvan a ternat ev€n zoaLs XB[,lC olPlex.

Voor d€ ci.ema mod!s is een àfstandsbe

d ening nat!!r rk onm sbaar, en d e biedr

cyberLink aaó éls Bratls app voorAndroid

€n ios Wie de U tré-versie éans.haft, krj8ter ook .og PowerDVD Nlob le bij Deze app

méakt handlg Sebruik van de in8ebolwde

d na fu.ctional re t l. PowerDVD om de kjken uisterervarinE !it te hreiden naar mobie e

apparaten. Quà funcuona itet sde med é.

speler van PowerDVD.agenoeg denuek n

be de mod, a ontbreken on .e media zo. s

YouÍube, Fa.ebook en F .krvreemd Benoeg

in de c fema modus, relw jlze in de desktop.modus we van de paÍtj ziln.

De meesie vernlelw n8en z tten o.der de

motorkap, met ondér meer ondersteuning

voor4k bee den,3D weer8.

en een erg rlrime .ode.onderste!n n8, zowel

voor beeld ils ge u d. lvliar de echle b ikvaó.

geE zrn de Tr!eTheateÉbee dverbeleraaE

voorsd en hd.bronnen. Soortge jkete.h

no o8e Íeije ookéan op re.ente te ev e es

m.ar op een .om p lterscherm zetten ze besi

zodenaandedlk,voorilnretvdeobeeden .

Als instapvÍ ende ijke totaa oploss ng voor

mLr t med a heeft PowerDVD'13 Llltra hee r.ite bieden, met n.rne voorw e ziin méd r.oecte n eta ee. achteí een.omplters.hèrrconsurneert De keertdevan de meda e:ihèm n het Íevige prrskiartje. Kaóle roill.'3D weergave en d€ exÍës vooí mob e

Eebr!ik, dan is de Pro ed t e moge ilk €e"

aàitrekkellkere keuze. r

95

REVIEW: Systeen'rtoo s

Piriform CCÍeaner 4.0www.piriform,com/ccleaner gratis

ru ime softwareondersteu ning

duide ijkë interla.eook beschikbaa r voor systeembeheerdersvië commerciële licentie

C dupl,catenscanner kanvoor probemen

StofzuigertoolPublieksfavotiet CCleaner voor §íindowskrijgt een grote update en kan vanaf nuduplicaten van je harde schijf verwijderen.

CC eaner, dat eind vorigjaar de teler van

een mljard down loa.ls ;versch Íeed. gaat

a wegetedrent.armee. Hetlsin a de

laren bekend geworden.ls een betrouwbares. h oon maker voor windows-mach nes, d e

browseÍeÍen veM jdert, het Windowtreg ster opruimt en opdr ngerge sóftware

![ de startri] veÍwi.ldert.

B lelke grote update È erwelweer een

. euwe fun.tie in de software tevindef n

de vorige versie verwild erde deze hand ge

schoonmaker overbod ge verme dingen in

ier co.textmenu. Filn, omdatvee softr,3re het nodig vindt om exrra op(ies toere roegen voor onderde re.htermu sknop,

i.rwj jede mogel jkhedenvàak nauwelilks

:.bru kt Deze keerzien weeen handige

bestandszoekeÍ. dieje hàrde sch lí door oopt

op beÍafden d e meer dan één keer aanwe

zig ziln. Na de scan, die redèljk snelver oopt,

kanje i. een ilst de d!bbele bestanden kie-

zen dieje naar de pru lenbak wilt verhuizen.

De d Lrpl catenm odus È erg handigvoor meer

ervaren Sebr'r keE, maér we zouden we

graag zien dat Pir rorrn duideljke waars.h!wingen toevoeEtvoor mensen met m nderp. kennÈ.Wie naÍnelllk klèkkeloos aledubbele beíanden veÍwi.ldert, kan wel eens

te maken krijgen met een slecht stértendsysteem ofàndere nar theid.

De ontw kkelaar heeft voor Cclean€r4.0

de interface een opírsbeurtgegeven en de

registerschoo.m.ak verbeterd. Het pro

Sramma verwrdert.! ook Íestbestanden u tAdobe Phótóshop C56 en 5ams!ng Kes en

zeSt dat de too íeler moerÍannen.

Ten íotte s ookde moge Íkheid toegevoegd

omie systeem realtime n de gaten te hou,

den voor overbod I vu en datautomats.hte verwijderen. Die optie È echter a leen be

sch kbaar in grote broeÍ CC eaner Professio

na, een betaa de versie d e voora bedoeld is

voór systeembeheerde6. r

96

music.twitter.com

mooie, heldere interíace

man erom onbekende aniesten te eren kennen

spotiry nodig om dienstvoled g tegebruiken

Seen albuminformatiegeen Sepersonal se-Prde sutgeÍies wan neer je

Melotweetjesln aptil lanceercle Trvitter officieel zijncige r-r muzicliclicnst, Tïitter #mr-rsic.Voorlopig is clic nog niet beschil<baar inNederlancl cn Belgiö, maar r.r,ij l'onclen toch

er,en \oorproeven. \Vc f<rcussen ons tnze revieu. r,ooral op c1c srebsite, maar erstaat ook cen iPhone app.

al

cle

bc

De fterf..e oD nr!s..tur'fter..onr best.rt! lver!.h eiie p;relef.lev,idreroflenreer dÉ l4a póp! ; rsrÉ s.rgs rÈtuit Ll.ksbo!.nn.n st.nt e. utro rncr! 'netteonrdekke.a'lre5ren, r!z[a.re..e]É:a.lrevo. r worder orr brs s v.n d. mlz kr nc.d ÈtÈvóBr e.le:Í ÈltÈn rlielÈ ÉiiÉi Él .

Eewe,"! le nrel rle ru 5 over ee r .rL esl, 11..

krlgle ee. rongrragnreirIe hore. !,à IL.esen kifle.le soit i kweÍe.iie.tàr.kope r. Dnt 5.ok neieeneefvanneplnFlftcn On de nrlz ekd efstvnn Ivr' (er te E.

b I lier, ir-.btÉ eite. lk ee.;bo..e.re I.pa.dere drerÍen noot.50rgs i r!.g.rc.be Lr5rerer l.n aleef fet een.bornerrenroF st).l ry en Rd o voor a lresÉande !elr.!iker5 !.n di. d ,"f:x.f ! rl e Twitt.r rregril e

rro. .rÉÉBÈroirei loor n e!!komers thetloofti lerv..ri De nlz.kk rktir.k!ev. re rle e..okllde.s heiit eanre.

ondÈ v.de.Bevie n! pror ene.

Twft. +n!!!. 5voo. treooeldvoor nre.

5cr d e or5e.!mmeÉ ! irere. w:.I her

!.rer nroge lk om oi.k .c!.n !lbunr!opre rreF-"f zór s Ie le(ia.hrer rà L, eeeir

TriIIÈrlm!s.le.e oÍ € onr te trÈeten rr.:le aèn her ! sterer bent.As dc d.isr i.n5 n.t, stn.rTw rr.: brrfenk!rL.1!:!. rrer

verve e.de n[. ...r Rd o.i 5D.t ly

Tw tt.rl n!t. /.! v.órnr !een! r.orde er kLnner be.en. D e konelnr ners n h.t nr ddc p! rr !rf .ie he. rB5te

fS re !.;i ^

ee.larmer.làrè:.beler.ge. loo lop g i een gereLren op b.lis!.ndeàrtesten d eje!o!toplwtt.r [4.i liije fir !.i cnrr.lbent,wi .,è1.11i 7e!!.ld.r e r,"íro.[vrLL!.Ee.oplwrrlr n.. ]-.

lrer wÉÉL wó drle T, tler ieed eer-. opee.;Lrpe rt!.n.rrestcn die. ei! te/eglef rÈri

ben sererzo! zli dnre.ook i.irer€ i;e!.rs.r ircf op b.s 5 v;f le rue-"rt

De nr it!!s.r nlzi.k.r.en 5...i _.i

wcrk zo. ! Tw (e .l e I hÉr lr!.tu] r-..irb LlkL .p d 1 n .mÈ.r ee. bee:t! r !L : _..

I s.h De hype is a een !e,..ru.. .::l ::nenler di. rooit llt otlr r lir Ii'.1. :de r.sL (-,, !.8e.i ..i beL

97

GROEPSTEST: Lees larerdiensten

Te st: 1ee s -l aterdiens ten

UITSTEL ISGEEN AFSTELWe bezoeken websites, lezen nieuwsberichten, volgenrss-feeds en gebruiken sociale nieuwsaggregators, maarwe hebben niet altrjd de gelegenheid om alles ook directte lezen. Gelukkig zljn er webdiensten en applicaties die

dergeluke teksten bewaren, zodat we ze op een andermoment kunnen lezen.

Om het lezen reveraan8enamen woídtdebewaarde contentontdàan van de oorspÍonke ijke vormgeving en worden advertenties

e. rea.t es niergetoond. Behalve een wineà.htergrond met zwaÍre rekst bieden de

meeste applicatiesvan de diensten een.acht oÍ sepié-modus. Soms zirn er meerdeíe lettenypes beschikbàar e. ku.nenoe regelaÍstand ei kolombreedte wordenàé.8epast. veel leesdiensten bieden oveigens ook de mogeljkhedom een webp.Eina

di.ecr in de tekstweergavere bekrjken.

G obaalbevatten de d enste

{omsten, maarerziln ook subtie e verschil

?. die van invoed kunnen zijn op de keuze

roor een spe. feke dienst. Niet e ke d enst

beschikt bjvoorbeeld over de mogelikhe d

!m ènnoraties bj beíchten te plaatsen of.r berichren re del€.. Hoewelde bëwaarde

:í ke en éltrid onlne beschikb.aí zjn en

!:sy.(hroniseerd kunnen wórden mel

-:.rdere apparaten, B het daarnaast prerrig

: s e€n dre.í de mogeliikhe d biedt om de

.ónrenr oíilrne te ezen,

lnstapaperDediení nstàpaper biedra s nds2008

de nroge ilkheld om art kelen en nieuwsbe.

ri.hten te bew.Íen en op een.omforrabelemànier te lezen. hstapaper beschikr over

een bookmark et voor verschil ende web-

browsers om artike en en beri.hten loe re

voeten. !r is ook een apàrte bookmarkletRead Now- waarmeeje een anikeldlrect n

een eesbare versie kunr bekrken zonderdathetaftike aan lnstapa per wordt toegevoetd.

Oaarnaast zijn er àpplicaties beschikbaar

vóor OS, Andío d, Kindl€ F re en Nook

Verder bevatten diveÍse nieuwséggreSato6

en applcaties van derden de moge rkheidcontent naar InsrapapeÍ te bewaren.

De we bapplicàtie va n nstapaper rs Srat s,

ma.Í de èppsvoor iOS e. Androd kosten

respectieve!rjk € 3,59 en € 2,41. Voor iOS s er

echterwe een Eratis Lite-versie beschikbaar.

De Ínob ele àpp i.atie van lnstapaper bevat

mogelijkheden die we niet te8enkomen in

de webapplcàtie. zoweldewebàpp ica! e

a s de mob ele appi cane tonen artikelen in

chrono otische volgorde. Erworden Seenafbeeldingen in het overzichtgebrulkr. De

teÍns kunnen n et worden EesoÍteerd. Met

behu p van mappen, die ie on-the-ry creëert,

kàn je de.rt kelën beter orSaniseren. Om ze

sneller terl8 tev nden kàn le ze ook maíke

ren als íavor et of2e n een archiefbewaren

Om bew.aíde artikelen te dodrzoekei is een

optioneel a bonnement noodzàkeljk (€ 2.69

peÍ dr e maanden, € 5,49 per hà rja.Í or

€ 10,99 periaar)

hstapaper toonreen aÍtikelàls een s(hone

tekstveÍsie, Ínàar desgewenst wordt ook

het origlne e berichtSetoond Dewebappi.at e biedt enke e opties om de tekstversie

nàar wensaan re passen. EÍ ziln maaÍ drielettertypen beschikbaar en ook hetéanpas

sen van de kolombreedte ke.t beperk neen.

Oe tekst kan worde. weerSeteven op €en

witte a.hter8rond of in een sepiatinten i.nachtmodus. Oe iO5- en AndÍoid-appl caties

gebru ke. meer etteriypen en bevatten ook

meeÍ functres om devormgeving naaÍ wens

ln te stellen:de kolombreedte, regelaÍstand

en de he derheid kufnen íea tiÍne worden

98

GROEPSTEST: Lees aterd ensi:-

E

X:ET

aangepast. Bewaarde artikelen kan le de en

met een uí ofop soclale netwerken a s

Tumb r, ÍwitteÍ, Facebook, P nboard en Ever

note.ln de mobieleapp k.nieeen artkeltevens openen meteen andere épplcaue,

zoals GoodReaderoiChroÍne. Daarnaaíbiedt de mobiele app icat e de mogelrlkhe d

om aÍtike en vanvÍienden te bekrken en

worden popuié re artike en uitgel cht n het

onderdee'rhe Feature'.

PocketPocket -voorheen Read t Later- is een 8ra-tis eer àterdienst metapp kates voor de

webbrowser en iOS en Android apparaten.

Meteen bookmark etvoegen we eenvoud Icontent toe aan Pocket, maar ook een ex

tensle voor Googie Chrome, Fnefox en safari

ontbreekt niet. Daarnaast zjn er geavan-

ceerde ni;uwsaggregators, zoa s Flipboard

en Zite, en hondeÍden andeíe app k.t es en

webdlensten die Pocket ondersteunen.

Pocket b edtgeen mappen om de bewéarde

anikelen te organiseren, maarje k!nt ze

voorz en van trefwoordèn zódat de zoek-

functle alleen Íelevante items toont.le kunt

de trefwoorden dire.ttoevoegen a sle ee.altikelop Pocket bewaart, maar dit kan ook

nog achteÍaí n de appsvan Pocket.

Met dewebapp i.at e is het bovend en mo

ge ijk meeÍdere items tegellikte bewerken

mer de opt e B!lk edit.le k!nt de geselec-

teerde items dan voorzien van trefwoorden,

markeren als favoriet, vetulderen of bewa-

ren n een archieí OÍn een aftike sn€iterugtevinden kanie de items ook sorteÍen op

daturn, ttelofwebsite, oi de getoonde irems

beperken tot arukelen, video ofafbeeldin-gen. Pocket is overigens een van de we nige

applcaties d e pag nas metvideocontent

Soed weergeeft. De layolrvan de iiems en

aftikelen È aíhankeljkvan hetgebru kte

appara.t, maar de appllcaties b eden globaal

dezelídeí!nctiona ite t.

Bewaarde tems worden weergegeven in een

ijstweergave of a s blokken metéíbeeldingen en tite oimet een kortetekst u t het be

trefiende artike. BeweeSover een iGm om

het arr kelre àrchiveren, te vem jderen oí in

een favor eten ilsf te plaacen.Je deeLt een

Item desgewenstals uÍ1, via e rnai, opTwitter, Facebook, EveÍnote en Bufier. Pocket

ondersteuntook buitengewoonveelandere

wèbdlensten, zoals App.net, Di go, Deli.io!s,Linkedin, PlnboaÍds, StuÍnbleupon en rÍeer.

we kunnen ee. item n webweertave bekij

ken oide teksMeergave geb ru ken, zod.twe een artikelkunnen lezen zonder adver

tenties, Íeact es en andere afleidende zaken

De mogeljkheden om de typografie in de2e

weergavemodus àé n te péssen zijn enigsz ns

beperkt:er s een schreeí en s.hreeíoos let

tenype datwe kunnen vergroten en verk el

nen en we kufnen de tekst liiks aanljnenofuitv!llen. n de mobiele applcatie kufnenwe daarn.astde he derheid.anpassen en

sepia weergave of nachtmodus actveren.

Quote.fmDewllze waarop de d enst Quote.fm be'waérde aftike en presenteert, wijkt Íerk èÍ

van de overge diensten.ln plaëtsvan een

kop, korte nhoud en een eventuele afbee -

dinS wordt een.itaèt u t een artikelgeroond.

Bj Quote.rm is het deen van aÍtikeen nier

99

GROEPSTEST: Lees-laterdiensten

iOS: € 3,59

websate

P.Ís

BookmarkletBrowserext€nsie

Content toévoégen met è-mailadrèswèbvè6ié

li._ _.

ja ja

jàio§

ja

jajè

Desktopapplicatie

wèbaPplicatieMoblele applicatie

rnternè wébbrowser

NachtmodusSeplàweergàve

tontkèuz€Fontgrooitè aanpassèn

xolombreedte aanpa5sen

lnterlinle aanpass€n

T.t3 toèvoègenannotatiès

I.kst markerenSorteerfunctie

ja iè

jaja

orsaniserèn mèt mappen jó

Delen ur , e mail,Íw tter,Facebook,

Beoordeling aaaoo

slechts een optie, maarjuist het belanS-

rrkste uittàngspuntv.n de dienst. Quote.fm gebru kt een Twittëíachtige làyout met

overe€nkomstiSeopties.Gebruikers kunn€n

elkaarvolgen, een reactie schÍijven en (ita'ten van elkaar herpubliceren.

Wanneerje op een aitaat klikt, ka. je hët

hele artikelofberkht ezen.le kunt herart'kelook bewaren in een leeslijst of het direct

rn reksrwëe€àve lezen en hierbij typogíàtie

en àyout naarwensaanpassen. ErzÍn vijflettertypen beschikbaaren we kunnen het

.orps, de interlinie en kolombreedt€ ve.an'dëren. weè€ave in sepià ofnachtmodus zijn

Quote.fm heefteen Erat s applicatievoor

iOS, maarde dienstweíkt ook uitstëkend

met een desktop- of mobiele webbíowser.

Om zelÍcilaten toe tevo€8en is eenextensië

beschikbaàrvoor Firefox, chrome en Safari,

oijë kunt een bookmarklet instàlleren.

Se ecteer een tekst n het artike en kl k op

de extrà knop in de browser ofselecteerde

bookmarklet.le kunt not commentaar aan

het berichr toevoeten, het citaat aanbevelen

aan andere gebru kers op Quote.fm ofhet

Zowelde web' als ios-app ziin verdèèld in

twee hoofdschermen:Find en Read. Find

toont de eiSen profielpagina en deberich.tenÍreëm van mens€n diele voltt, Read

bevat de leeslÍst met ongelezen anikelen, de

anikelen dieje als favoriet hebt gemark€erd

en d€ artikelef diete hebt gearchiveerd.

Nlet O scoveronldekie popLrlaire quotesvàn

anderegebruikersen Notlícationshoudenje op de hoogtevan nieuwe volgers r€acties

ReadabilityReadabiliq/ is alsinds 2009 gespecialseerd ln

het conveneren van w€bpagina's naarbeteíleesbaíë paginà's- Het biedt de mogelÍkheid

om artikelen ln een leës ijí te bewaren oÍ het

aruke in de comfortabe e tekÍweerSave te

lezen. Readability werkt in dewebbrowseí, oÍ

metAndroid'appaíaten, iPhone, iPad, Kndl€,

Twitterc iènB, rss-aggregatoB en meer.

Bezoek www.re.d.b ry (oÈi/add o rr om

de extensie vooÍ Firefox, Chrome en safari

te downloaden. Na instàllàtie daarvan bevat

de webbrowrerdrie extra knoppe.rde knop

Read Nowwàarmeeje metëen de tekstweer-

gave vàn een anikelmet Readàb li§/kuntlezen, de knop Read Lat€r om een pagina toe

te voegen aan een leeslijst, en de knop send

to Kindle wèàrmee een leesbare versie vàn

een webpag na naarlouw Kindle-account

wordt bewaard. Deze drie knoppen zijn t€'vens te installeren als apane bookmàrklets.

De webapplicatie bevat een heldeÍvorm-ge8even startpaSina met aan de linkerzijde

de lees ijst mëttoetevoegde aítike en,louwfavor eten, gearchiveerd€ artikelen, tref-

woord€n en een zoekfunctie.

De beíichten uitde leerlljstworden hieí-

naaí met de kop en een korte samenvat-

ting weerSeg€ven. Klik op €€n àrtikelom

í00

GROÉPSTEST: Lees ate_.._::._

GaÍden State WarÍior; ll Moments withlàmes GàndolÍini

càrden stat€ wa!no.: 11 Mómcnb w h Jm€6

De mob e e app cattes bèvéiren echtereigen ees rjsttoevoegen oiin tekstweergéve lezen. naaÍ nteressante .onte.t en webpag na's

he(!e ezen, ofgebru kde conen onderèlkbericht om het te delen óp Facebook, Twitter

ore.ma .le kunt het art kel naar de k nd e

versturen oi het dow. oaden in het ePub

besta.dsfoímaat. De twee laatsttenoemde

ópiies oftbrekef in de rnobiele appl.àties.

unieke fu.cr es, zoa s de Sestureswaërmeewe door de lllsten en content naviSeÍef.

L nks n hetvensterbevinden zich eveneens

de lees íí met bewaèrde artike en, íavoÍie-

ten, archiefen ta8s. Hiero.derTop Reads,

dat een selecr e bevaivan de meest gelezen

artikelen met Readabil ty. De ful screen.

weerSave van de conleni is prettig. Een klkop hetscherm svoldoende om alie Sereed.scliappen vén Reèdabil ty weer z chtbaar !e

weeí8even. Rechtsonder in de hoek vinde.we funcues om een artlkelte markeren als

favoÍiet, tè àr.h veren, te verwlderen, of te

delen. Readabilty bevat een lnter.e web

browseí d e wordt gèbru klóm deortinelewebsiles te bekjken, maarje kunt er ook

pr mé mee suríen en adàoc art kelen éan de

Readdle's DocumentsDe grat s applcatie Readdles Documents

voor los È een eÍS lrand I pÍogramma voor

het bewaren, organ seren ei weergeven van

webpag na s, afbee dingen, pdf- en rekst

bestanden en eBook bestanden (ePub en

FB2). Ook hetaíspe en van flash e. vdeó en

ge uidsbestanden behoort tot de mogeljk

heden. We kunnen besténden down oaden

naér een serueí ofc ouddienst, oíversturen

v a e-Ínai ríet mappen kanje aLle bestande.

in Do.!ments Eoed organiseren. zeer hand Iis de opt e om mappen en bestanden te

comprimeren en te bewaren als 2 p'bestànd

Met de interne webbrowser kan ie zoeken

bewàren. Een specia e tekstweergave heefr

Documents niet,.n.arwe k!nnen de pat nè

bewaren a s pdf-, webarchive of html

besrand. Websites dleie vakerwlr be2oeke.

kan je a s bookmark toevoegen.

Documents biedt d verse fun.ties voor her

Íed geren van tekstdoc!Ínenten:je ku.t e.notates in een docuÍnent plaatsen, b ad!,

2ers bewaren, tekst markeren, ondeEtrÈ!:_

maken. We kunnen hiermeedelypógraíe van lclolJd, Googe Drive, Dropbox en andere oídoorsÍepen nveE.h lende kleurei

àanpassen eneen ke!ze maken uirvilfíraaie clouddiensten. ook ftp, sftp, webDAVwor DerSelrlke toevoeginSen aan het doc!m._:

elrerrypen, het corps ef de kotombreedre den ondersteund. We klnnen de bestanden zjnsne terugtevinde.ineenoverz.hl..<aanpassen en het artikeL n na.htmodus op het ios apparaat bewbren ofverplaatsen panee . r

101

REVIEW: Ca rnaorde rs

GoPro Hero 3 Black Edition

KLEINEKRACHT.PATSERDe actiecamera van Gopro is een gewild

dingetje. Het minuscule cameraatje is bijgeschikt voor fanatieke sporters die hun

heb be-

uitstekprestaties

en stunts willen vastleggen, maar toch ook voor de

enthousiaste filmliefhebber. wat maakt de GoPro

zo popularr/

ederefilmlieÍhebberzal onSetwrfeldwa,Ierianden bij het zien van somm ge GoPro

èct efilmptes op YouTu be. 5rr. k gemon

ieerde slowmotions, spectaculalre stLrnts

mer skatëboards en auto's en wàanzinniBe

uchlopn.mes met een drone draten bij aan

een postieve uitstralint vën het r.eÍk coPro.

D.i m.rketing een Erote rolspeelt om de

.erkopen óp te stuwen, merkje 2elrzodra

_. de GoPro Hero Swirt kopen. Erzijn drie!.rschilende edit esrÍhe Wh tè. The silvèr

e. Íhe Black. Grootste verschiltussen deze .

ed ties is de beschikbare hoeveelheid reso-'Jr es en fÍ. meràtes waarin je de video kunt.aÍ et8en. Daarnaastwordt bij de duurste.ar ént, The Black Edition, ëen wiÍiiemotegeleverd en een kle n tàfelstatieÍ Alle edities,J.rden 8e everd met een waterd chte béhui

: -g en een opl.adbare batterij.

.. <unt natuurlijk genoet hebben aan de

! rrusr nt van de st.ndaàÍd edir es, maar,ra.rs.hilnllk is dat n et her geval. Elke web-

: _:a roont d re« de bilbehorende a..èsso,-:: e. voo.datje die allemaalhebt bekeken

:- .eooídeeld. benje een dagverder. EÍ zijn

-.nrigesystemen voor op de helm,fets,

s!rfplank en auto envaak ook nog van ver-

schiliendé fabrikanten. Er zjn Lens Replace

ment-k ts, behuDingen voor om de po s ofvoor in hetwater, e€n GoPro the Fràmevoor

beteÍe Seluidsopnàme en de optie om de

camera op te ladèn, talvan zu Snappen vooígladde opperylakten e. tienta en verschi-

lende beveíit ngsmoEelilkheden voor op

uireÍaard kàn je nietzondereen aantalextrabatterjen, want met één batterj kanje maar

maximaa anderha í uur opnemen. le kunt

ook nietzondeí een op ader, een beveii-gingskoord, €en geheugenkaaft en waaÉ

schrnl(k een las om aldie accessoires bielkaàr e hoLrdèn. Voordatjë het weetls de

nitièle aanschafprijsverdubbe d.lVaar het is

GoPro instellenDe GoPro wordtgeleverd in een pràchtige

behuizi.t, die tevens goed éls statief kan

dienen Dë càmera. die è.ht zó k è n én i.htis als een ucifërd oosle, z et er broos uit.lebegint met het oplàden van de barrertj. omzo snelmog€lijk met de GoProvàn start

te gaan. De op adervan GoPro svreselrk:

h j vàlt cont nu uit elkaar alrle hem uthetstopcontàct ha.lt, Her piaarsen vàn het sd

k.à(je en de batterj s eenvoud g, maar hetstoori dat de kapjes op de camera loszitren.

ExtÍà toed opletten dus datje dere trdenshet veMlsselen nièt ergens laatv.llënt Erzitgeen irstal atiehandleidins biide camera,

maardie kan je on ine bekijken. rildens de

eerste installatie stelle direct een r,! f.ac(ount in,zodat ie de GoPro mer de remoreofde mobile app kunt insrellen.

Het iníe len van de GoPro vergtgedu d.

Efer?ijds koÍnt d t door devele ÍLrncties,

ànderzijds door het minusrule schermpje opdecoPro en de remote. le moer daèrdoorcontin! wsselen van Ínenuutjes èn brbe

horende pictogrèmmën oÍn de nsteli.gengoed te kriigen.Je doet erverstand I aan d -

rect de GoPro'app ie downloaden en dàarna

de instellingen te verandèÍen. Oatgaatveeleenvoudiger en snel er.

SlowmotionsEen van degrote p uspunten van de GoPro

is het grote aantal moSeltkheden die je hebt

om de cameÍa n te ste len. Voorhetlideo-gedee te betekent dit datje kunt opnemen

102

REVIEw: Camcorders

GoPro Hero 3 Black Editionwww.gopro.com € 449

goede kwaliie tvee nsrelmogellkheden

C lastg nteÍe enzonderappO vee keine osse onderdelen

l)( \(i'lJrLli n! \rn (l( (; ,P',)

li Ln c ir .rrtrr(.lqrl'L 'lt.n.

D! l,^ l.itir !t)Lr. L..l Br.Pr.lr!( (t( t, ,.. t(\{

ln verschlllende resoluties met bijbeho'

rende iranrerates. zo kan je 4k opnames

maken met 1 5 fps, 2k-opnames met25fps,1080p opnames met 24,2s oí50 fps,720p-

opnarnes met 50 of 100 fps elr wga met 240

fps. Die hoge framerates kanjegebíuikenom prachtige sow motio|ste maken, door

in je montagep roject de framerate op 2s te

Timelapse en foto'sDe GoPro steltje ook in staatom op basis

van tijdsinteívall-an opnames te maken.le

kunt de camera nstellen om elke 0,5, 1, 2.

s,10,30 of60 seconden een foto te nemen.

Die Íoto s hebben een resolutie van 4000

x 3000 pixels- Bljtim-aapse opnames dle

lénger duren dan anderhalf uur heb je een

p.ob eem.le zultdan de batterÍ moeten

veruansen/ waardoor de cameraporiue niet

meer hetzelfdezalzijn. Wilje dit omzeien.

dan zit er niets anders op dan de camera uitde behuizlngte halen en vervolgens conunu

opte laden met een usb kabe. )

Nadeel s dan datdecamera onbeschermd

is. en datje deze niet meer kunt bevestgen

aan je accessoires, ten,ijje de GoPro the

Voor e kè r.epa:sinE tw€ eena..essonetevndenvóórdèGóPró

.d trPs.,s,-,.0] 103

REVIÉW: Camcorders

Frame aanschéft. Dà.rmee kan je de GoPÍo

weer beveÍlgen aànje accessoires en de

usb óansluit ng gebruiken, maarje bent. et beschermd tegen water, Uiterààrd kan

le met de GoPro ook foto's maken. De2e .zrn tvvéalf m egapixels. Behalve tiÍnelapse

opnames kanje ook losse foto's maken ofsne opname. ln dat Seval neem je dertiS

íoto's per seconde. ldeaal om een snele

Filmen met de GoProVoór leken is hetÍ men metde GoPro

eenvoud 8.le zet de GoPro aan en je houdthem n de richting van hetgeenle wilt fihen.le kunt b ihet fimen het beeld in sommlge

resol!tiesen met eniSe vedraging contro

eren op de mobiele app. oit kan niet alsjer merapse gebruikt of de snelfunctie voorroto opnémesgebru kt. Alsjegewend bentvee teiilínen met een normalev deocamerà,

dèn zalle de nelging hebben om de s.herpte

oíde belchting in te ste len. Op de GoPro s.

d,t niet mose iik. Verve€nd voor specifieke

op.ames zoa s close ups, méardaarmee

wordt de camera zo licht moge ijkgehouden.

De GoPro kan afhanke ijkvan degeko'zen resolutiefilmen n wide-, medium- ofnètrow-modus. n wide-rnodus tebruikt d e

ens een hoekvan 170 Sraden. Deze enorrne

bíeedbeeldfundie heeft éls nàdelig gevolg

dar élle opgenomen beelden bollgogen, het

iÈheye'effect, Dooreen afdere resolutle te(iezen met een medium- oi11aÍow-modusran dit effe.tworden verminderd. Oe kwa-

tre,t van de beelden bij dagl.htópnàmes is

zeerSoed. Dit !.rordt minderzodra het don

I). ( t,)Pr, \\.f\!r .tr or,ÍrLn ! !tr

kerderwordt, màërnogal eszins.cceptabel.

Standaard worden de beeiden opgenómen

met een bitrate va.30 Mbivs, maarschakeje de Protune'modus n, dan wordt dèze

bitrateverhoagd nàër45 Mbit^. De kwa itet

BewerkenFotobestanden worden opges agen ln lpgíorméét en videobeíanden in mp4-form.at.Van de website kan je de Cineformíudio-software down oaden, om de opgenomen

beelden te bewerken. Dit gaat vrj eenvoudig.

Na het importeren kanle de clips trimmenen rot.ren. Daarfa kiesje ee. instell ng om

de clips te converteren naar avioi mov.

De bitratevàn dle clips ligttussen de 70 en

140 Mbit/s, zodatje eventuee de2e clips

verder kuntgebru ken n een professionele

monté8e. Na deze convers e kanje ook be-

sl!iten de clips in Cineformstud o verdertebewerken. Erzijn tools om de kleuren te cor

íigeÍen, dewitbalans aan te passen en om te

zoomen. Daarna zitn de c ips te expor(eren

lLn L,*/ rÍrn t)iri. r !,

LeukF men met de GoPro is leuk om veEchil

lende redenen. Doordat de camera zo klein

en icht is en er allerlei versch llende soorten

bevestig ngsmotelijkheden zijn, is er bijna

geen situatie te bedenken waar nje de

GoPro n et k!ntgebru ken. Ofje hem nu

ondereen drone ha.gt, ople àuto, he m ofíiets bevestgtofhem plaatst in detu n om

vogels te spotten, alles is moge ijk. Door de

ruir.e keuze aan reaoluties en íramesnel

heden kan iedereen erwat moois mee

maken. Daarnaést brengtdieveelhe d aan

ÍÍoge Íkheden metzi.h mee détjevrlje ijkkunt expeíirnenteÍen met50p, 100p, 2k of4k-flínbestanden, Dat Ínaakt de camera

tevens interessantvoorvideo'editors, Pun-

ten die GoPro onderde loep mag nemen,

zjn de losse elementen v.n de camera en

het gedoe om decamera zonder app in te

ste len. Ondanks deze kleine minpunten va thetgoed te begrÍpen dat dit hebbedingetje

zo popu air È, want de beelden diele met de

Go Pro maaktzien erfantastisch !iten zaljewaarschijnlitk noo t kunnen maken meteengewone videocémera, r

ao ---^^

104

i:/

Zer elgen sefver (2)op!1e

GALLERY: ONLINEFOTOGALERUWie'online fotogalerij' hoort, denkt onwillekeurig aan populaire dienstenals Picasa en Flickr. Handig, dat wel, maar misschien geef je er de voorkeuraan je fotoalbums geheel in eigen beheer te houden. Dat kan met een gratistool als Gallery.

ln hettweede deelvan de serie'Dràaile e gen

serue/ stellen we ie Galeryvoor. Eengatisopensource-tool voor het orSanlseíen en

beheren van on ne fotoàlbums, eventuee als

onderdeel vàn je website. Net als hetpakk€tdatwe n PCNI7 hebben besproken (Doku.

Wiki)heeft ook GaLleryeen webretuer nodig.(Apa.he 2.2 ofhoSer), plus een MySQL dara-base {5.0 ofhoger) en php(s.2.3 oíhoger).ien aMP.seNerdus (zie PaM 7) en die is

beschikbaar voor verschillende platformen.

Zoals we in hetvorige artikelalschrevenlwèar mogelijk maken we in deze reeks gë-

bruik v.n kant en kare Bitnami.stacksonderwindows. De installatie en iniriël€ configuratieho!den we hier kort, aangezien die in het

/orge a(ikel àl uitvoerig aan bod kwamen.

su.ína.r r :r,, .nmen klikopOownload

nowin de rubr ek on your Desktop en vervol

tens op Gàllery. Met de lnstalle.knop haalje de nod ge softwarevoorw ndows binnen,

een download vën zo'n 57 MB.lr,4o.htle met

Galrerytoch ondeí Mac OS x of Linux aan dë

íagw llenide inkVrew al operating systems

ànd download options br€ngtje naarde

lnstallerenVoer hetexe bestand uir. De voorgestelde

loSin-id wÍzigje màar beter in een eigen

naam en wachtwoord. Bllnèmi sr€lr zowe

voor de webserverah voor sslstandaardpoorten voor(80 en 441). Pàs die evëntueel

aan. Mogeljk moetjele fÍewal nogd!delikmaken dat het om bonaÍide softwaregaat.Handig om weten: zowel Apache ak MysQL

insra leren z ch éh een Windows-seryice.

Mo.htje ervia seruices-msc naarop zoek

Eaan (om re te herstànen?):le vindt re teruS

alsga leryApa.he en ga leryMySQL. Met Finish

rondje de installatieaf. Ars allesgoed is,

hoefje nu méarie browser afte stemmen ophttpJ/127.0.0.1. We gaan er dan welvàn uitdatle d t pakket eerst lokaal uittest, hd en

nodigvLrlie hetadres aan door het poorr-

n u mmer van je Apache-server (brvoorbeeld

httpT/127.0.0.1 :8081 ). De lrnk Access Eitnami

Gallery slack brengtj€ dèn op de sranpàsina

van je nieuwe íotoBaleÍ j (hft p1/127 -O-o-1t Ealery). Uiteraard is die op dit moment not lee6.

Foto's uploadenHet is nàtuunijk de bedoeling dat we allerlei

witz ngen aan onze foto8alerj Baan aanbren

106

WORKSHOP: E sen !.' .'

BltNomi

glgrE

!

EE5 l.j. - '

IE E*-

gen en dan moetjewe aansemeld zijn. Dat

kan via delnk Lo8 n (rechcbove.). Ga!ery

nod $je meteen uit ioto's toe te voeSen.le

klikt h ervooÍ opAdd some of e opent het

menu Add en le k estadd Photos (het even-

tu€le Íoutbericht dàtle teen filmbeíandenkunt uploaden matje ne8eren).

D€ ioegevoeSde foto's komen dàn in je'bà

srsa bum'terecht. veíkiesje die in een apa(àlbum o.der le brengen, selecteer dan eerst

Add an alb!m vulde 8elrààgde gegevens

(zoals titelen beschrjv ng in) en bevestiS met

create. Kl k ie nu op ca lery (l nksboven), dan

verschilnt het nie!w gecroèerde alb!m

Orn d t albr.rm effectiefmet fotos te vu

lén se e«eerje het alb!m en klikje op Add

some. Klik vervolgens op se e.t photos en

duid a le Eewenstë fotobestanden aan.

Galery begint meteen.àn de uplóad. w

le die fotoS meteen a van een oÍ meertags

voorzlen, vu dan onderaan het ve d Add tags

to alluploaded Íie. in (gescherden door een

spatie), alvoÍens de Íoto's voo. uploàd te se

lecreren. Rond aÍ met oone! via de zoekbalk

kan ievetuolgens naar Íoto's met spe.ifieke

zodrajeeën albLrm in de Ea erilhebtgese e«eerd, kanje datva hei menu Album

opt esverder bewerken (abels toekennen,

sorteren, enr.)ofje kunt door eenvoudlSe

ve6 eepa«ies de volEorde van de fotos aan.

passen. voor dit aatste kllk ie op orSanDe

élb!m.

Taal en onderhoudsmodusinstellenN!je ee6te fotoa buÍn een feit is, kën

jeje metenkeLe instellnSen van minder

esthetischeaard bezS houden. Bet lÍktonsbijvoorbeeld wel àardig dat je fotogalerll

(s(andàard)een NederlandstaliSei.teÍa.eheeft. Dat r€geljevia het mènu Admin. wae'

ie achrereenvolgens Seuin8s, LanSuages

kiest.Je merkt dat EnSlish (Us)standaard is

geinstalleerd.le zou dI vinkje hier ku.n€.weSha en en (alleen) een vi.kje plaérsen b_

Nedeílands, waarje dan event!ee de opi,€

Deiau i langlage àànvinkt. Bevestg met

stíak§ voeren we nog een aantalwJu i8 nEe'

door en het sgoed om welen dat le ged!

107

WO RKSHOP: Eigen server

r i;,, Call€ry lvlodules

i!,(or' )i .i !tti,i ,ar

.l I

Íende die onderhoudswerken je site trdelrkontoe8ankelik kunt ínaken vooí externe bë-

zoekers Open daartoehetmenu Onderhoud

en kikopde in k zet de o nderhoudsmod us

ààn. verSeet die na hetweÍk nietweeruit te

Uiterlijk aanpassenStandaard installeertGèlleryhetGàlleryWind themaieen heldere en rustige interface

d e de bezoeker niet onnod g vàn je iotoS

afleidt Dët neemt niet weg dët erwellichtandere thëma s zUn diejou ofje bezoe

keÍs - mééÍaansp.eken. Gà naa. het menu

Uirenijken s€ledeerlhema keuze. Klk hier

op de link Oownlo.d er een. D e brenttjenaardepa8iné r.dci lir i]/ rr r..torltr

2en Soedgevulde reeks thema's kunt put-

re. Bijwijzevan vooÍbeeld k ezenwij hier

6a lery3rThemesrleàn cànvas Rechtsboven

vndje dan de eigenlijke downloadlink.

,àk her zip'b€srand uit en kopieeÍde map

1C eèn_canvas) naar de thema'map. Stan'

daard s dat CIB tNam \ga ery-3.0.7-0\apps\

3a I ery\h tdocs\rhemes, Het nieuwe thema

aat z ch mët de inkActiveer <themaruam>

.ïa leren (inksboven). via Uiterlijk,Thema

.pr es kan je d t thenra nog verder aan je

snaak a.npassen, Verder vind le in het

aenu U terllk no8 de optie Zijbàlk beheer.

l!.r degëwenste blokken nàar het paneel

Aaiievë b okken teverslepen worden ze

metee. zichtbaaÍ, rechtsvénje fotoca eíil.

Hetgaat met nàme om de blokken T.alvoorkeur (ha ndit voor anderstàlige bezoè-

ke.s), Metadata. Beschikbàre rssjeeds en

Modules toevoegenHetvàlt misschien nietzo op. maarGallery

is sterk rnodulaiÍ optebouwd. Het handige is

dètje àls beheerder grorëndëels zelf bepàa twelke modu esje er iever niet bij hebt en

welke modules wei. P ace to be is nétuur ijk

het menu Modules. Het volstaat hier het

vinkjeweS te halen naast ongewe.ste modu'les en een vinkte te p aatsen naast modu es

d elewilttoevoeSen.

Het loont e.htër de moeite te shoppenvia

de ljik'modures toe te voëgen'.Je komt dan

opeen paSinalerecht((,rr, ! it.r €ryp,, 1l(rrs/6,r1rr,( .:ryI[]r 1)waarno8tentallen andere modules ie downloàden

zijn.we Seven één voorbeeld. Klik hier op

Cal ery3:Modu es:lanEUaEe f ags. Na ieaanrne ding bj het íor!m (!) v nd je dan het

benodEdezip bestand op. .:; zP bit

Pak hetzip-bestànd u t en kop eer de

uitgepakte map.àarde map Modules (c:\

BitNamr\Sallery-3.0.7 0\apps\gallery\htdocn

modules). Open nu opnieuwhetmenu Mo-

dules en plaats een vinkie biiLanguage Flags.

BevestS met Update. via Adm n,lníe lingen,

Lantuage Fiags settin8s kànle oogdevormvan devlaSSen aanpassen. oveÍi8ens bleek

deze module n ette werken met het thema

Twee interessante modoles die stàndàard àl

mee Seinstarleeíd zijn, màar diejewelnogmoet adiveren, zijn TeCAPTCHA en Water.

merk De eerstezorgt ervoor datgebruikers

pas commentaar ople foto's kunn€. leveren

nadat ze een càptcha hebben ingevuld. Op

die manier vermijdje spam le zèldàn wel

no8 eerst een sleutelpaaÍ moeten invulenin de reCAPÍCHA-module, Zon sleute paar

maakle snë aanoP .....::::: . À,{etdemodulewatermerk kàn

je onli.e Íoto'sva. een ege. wateÍmeÍk

voorz en. Èou erwelreken ng mee dat het

watermerk standaard niet anger zichtbaaÍ

is zodÍa ee. bezoekerje fotos involledige

Gebruikers beherensténdaard kan elke bezoeker react es kwiit

opje Íoto§. Wilje dat beperken tot gere

gistreerde gebruikers, dan maakje dat als

volSt aan Gàlery du de ijk:ga naar het menu

Admin en kies nste lingen, Reactes. Bil Wie

mè8 react es à.hter aten, s€ledeerje alleen

SeregisÍeeÍde Sebruikers (in plaats van

108

WORKSHOP: E gen :e :

edereen). BevestE mei Ops àan. N! rnoet

ie nat!urlilkwe noggebru keB aànmaken

en dat doej€ v..u t het rnenu Gebru kers/

Groepen. Druk op de knop Voeg een .ieuwe

Sebru ker toe en vul dè 8ëvraatde Se8evensin: naèm, wachrwooÍd, e'malladÍes en even-

tueeluí. Verder kèn le alaanSeven welke

vooíkeurst.al (va. de 8ei.stélleerde talen:

zie boven)desebru keÍ heeft en oiie heÍn

tot medebeheerder wiI promoveíen, ln d ta.tstegevalplaaGie een v nkje bjAdmin.Uiter.ard kri8t hiidan autonratisch ook

toeSanS tor a e beheerraken BevestS met

Gebru ker toevoeten. Oe gebruiker wo.dttoegevoegd en hrj is meteen ook lid van

degroep Reg Íe.ed Use6. Merk op datje

ook eigen groepen kunt «eeren om daàr

spec f eke Sebruikers in onder te brengen.

Dàt aatste doe le door de gebr!ikers.aam(bovenaa.).aar het panee van detewenstegroep re verslepen. zo'n groepsindeli.g

kan nuttg zijn omdatje voorelk foroalbum

ano.derlijk -va Album óp! es, Bewerk Íech

ten perSroep éndere machrg ngen ku.rinstel en. Met een eenvoudige m! sklik egjevast ofzon Sroep de fotos mat bekllken (al

dan I et n voled te Srootte), magaanpas-

sen en/ofe 8en foto's magtóevoe8en,

Reacties beherenHand I om te weten is n08 datje v a het

men! nhoud, Reacties de rnoSelilkheld hebt

om read es van (gereSstreerde?)Sebruikers

te beheren Op het tabbl.d Goed8eke!rd

st.an alle reacties die ook voor àndeÍe.zichtbaarzij.. Het volstaat hier op Weige

ren te drukkën orÍ d e richting Wachtend

op moderatie' (e veÍs(u.en. van hieruit

kanj j oí ëen medebeheerder de Íeactie

dan alt jd no8weerSoedkeuren. ofje kenvoor Verwildeí, wat maàkt dat de react e

-a!tomatis.h rere.htkómt n de catetorie

Recent veÍw jderd. Na 7 dagen veÍdwjnt de

react e dan coÍnpleet. Ten s otte s er no8 de

sp.m-knop. zLrlke reàcties belanden in de

categorie 5pam, waarle die op elk mor.entnoE kunt rehab lieren, dan wel onverbidde.

rvo'ybody R€qnr€Í.d us€É íodarrie

109

Dol(bö)nE

ceafffi,"rtr-Ë;'&

G' /_<zre1 2

,'Èl

@\@/

VRAAG & ANTWOORD

van Windows. De inhoud van dedata kan

le vervolgens kopièren en benaderen. ofjëÍorcèen hei eigenaarschap op die mappen.

Oat gaat zo. Ga metje verkenner nààr zo'n

màp, rerhtsklik op de mapen kies Eigen'

schappen. Open hettabblad Beveilitin& kiès

Geavanceerd, ta naar hettabblad Eigenaar,

druk op de knop Bewerken, selè.teerjeeigen account, plaats een vinkje bij Eitenaar

vaà onderligSende containers en objecte.veruànten en bevestiS met oK en metla.

ceentóè8an8?PromoveerJezef da.'hàrdhandia'toteisenaarl

Geen toegang'tot oudedatamappen?Binnenkort instélleer k een nieuwe schiif

met windows s.lkwilde oude schijfwelnogbehouden als ops aEru mte.lk herinner me

e.hter dat ik het a heb meeSemaakt dat

oude dataÍnappe'r, na een (hèr) nstalatievan windows, n ièt meer toega nkelijk wa ren.

Hoe voorkom ikdatoíhoe krijt ikalsnog

toegang to( die mappen?

Dar heeftalles te maken met machtiginten

dieaan e€n specifieke 5lO (Security lDentiÍieo zrn toëgekend doorwindows. Datzitzo. stel, je €reè€rt een 8ebÍuike.sàccountonder windows en je slàat sesevens op in

de proÍielmap van die gebruiker. wanneerjevervolSens dat accou nt v€rwijden en meteen

erna èen àccount metdezelfde naam én

wachsvoord aanÍnaakt... blijkt die oudeprofelmap ni€t (zoàder) meer toegankelijk.

Dat ko mt doordat Windows de Ínachtgingen

voordie map nletop het niveauvan de ge

bruikersnaam toekent maar aan het S O, een

'unieke codë'dleaàn dàt àccount was gekop-

peld. Een nieuw a((ount betekent onvermÍ-deliikeen andeí SlD, dus:seen roesans!

Gelukkig zijn €r achterdeuÍen wàarlangs

lealsnos bijde inhoudvan die map(pen)

kuntkomen. Zo kànjedé pcopstarten met

bijvoorbeeld een live-dvd met ubuntu (www

!b!ntu «nn)idie aat zkh namelijkwelniggelegen lEgen aan die rnachtltinten {AcLs)

i---

Yö,"[È;

1r:^-.,à]í.,r- F-I'Elgi

sÍuuB oNsJouw VRAAG!Heb i€ zelfeen goedevÍaa& of denk jÍ een beteÍe oplosrnt voor een probleem te hebben dan wijhier hebbenvermeldlMailo.s dan op : . De beste inzendinSen woÍden gepubli(eerd I

Acronls True hage 2013 kanje ookgebrulkenvoor e€n'mlSratle' n.ar ssd.

VRAAG & ANTWOORD

Van hd naarI

SSOlk heb i. PCM met veel bela ngsreLling de

àrtikelen oveÍ ssd'sgelezen. Wat k me nu

afvraag: (hoe) kan k met behulp van A.rontsIrue lrnage miln harde s.hjfoverzeften

willem van den Blink

Gepriegel metip-ad ressenlk heb een thuis.etwerk, met enkele pcs,

een router, een netwerlprinter, een nas en

àfen toe notenkele apparaten (die k nietaltldaangesoten heb). Nu srnijn -dubbele

vraag:hoe viid ksnelhetip adresvan een

apparaat en moet k te kens opnreuw hetip-adÍes van zo'n apparàér ntikken n rnrnbrówse(s)orn verb ndingte kunnen maken(via wëbinteríàce)? Dèt vind ik name ,k best

De beÍe rnan er oh W ndows op een ssd

te krijgen is en bllft een's.hone insta a

tiàl waarbrlle Wirdows dus va. de grond

af nÍa leert opje ssdiop die manier zal

Windows zich a!tomatis.h optimaal nstellen

voor het medium. Dat houdt onder meer in:

gee. defratmentatie, welTRlM. Veívelend is

'weldatle bil zo'n insrallètie de proÍielen en

Sebrurke6if sreli nSen van je oude wlndowsinstallatie r.ist. Dat kénje echter Bro!endee s

goedmaken met behulp vanW ndows Easy

IÍansÍeÍ ot met Lojiklsweep (

..: r ,:r.,r I r!..1i;8ra!5re

Sistratie).

ls een scho;e lnstallar e Seen oprie, dan 2jner n08 rwee moSe ijkheden:k onen ofimagen. Klonen, oftewer rechtst.eeks kop ëren.

luki nétuor ijk alleen ínaar als jeje ssd tegelitk Ínetje harde schiiÍop ie systeeÍn kuntaàníLriten (desnoods door die ssd in een

usb behu zingte plaatsen). Een utstekendetoolhieryoor È PaÍa8on M Erate OS to S5O

u tlijningvoor een ssdt- te kLrnnen uirvoeren( ::

: / ). Ga e.hter eersr na ofdeproducentvanle ssdaln et een ve rgelilk bare(en gratis) tool aanbiedt.

Eën laatste moSelilkheid is via ee. schiji-

imàge - met nàme als je de ssd nieftegeljkmetje harde rchili kunt aanslu ten. Eén van

de betere too s hiervoor is Acronis True

lmate 2011('. .: i€49,95;graris

30 dàgen proer). zorg er echiervoorafwelvoor dat de hoeveelheid data op le s.hitfofpartine de capaciteitvanje ssd niet oversiijgr(desnoods moetje eerst Segevens verurlderen). Nadatje de image hebttecreèerd startjele systeem op van de AcronisTrue mége-

cd. Làar dew ndows pènirie evenals mbÍ en

Íack 0 staan en vetuijs naaÍje ssd.

Na de migratie za ie ook hler noE het een en

andër moeten bjregelen. waaronder her ui!,schakelen van de àutomàtische defratmentat e en het inschake en van de ÍR firl-functie(dat laatste k.n doorak idrnin strator naar

de opd ra chtpro mpt re gaan e. het commén-do fsuÍil behavioÍ set disabledelerenorii/=0 .:uittevoeren).Succerl

l0(

$ 19,95), maarook heterat sAomeiPartitonAssista.t Standard (via de óprie Optimizefor SSD) is geschikt om zo'n migràrie op de

coírecte ma.ier- eesvooÍal: met deju ste

Als hetgaat orn ip adressen van apparalendie zich tlssenje pc en jë routergateway be,

vi.den,hoefje ma.r het commando tracert<ip-adÍeÍvan-je rooi€Èuttevoer€nialletussenliSgende toestellën ('hops') krijtle dan

ln de voím van hun ip-adres tezieri(unÍna-naged switches hebben gee. ip adrer.

om een overzlcht te kriisen van de adres-

sen van alle.pparaten die metje netwerkzÍn verbonden, k.n je je ook nretje ÍouteÍveÍbinden (via de webinreíace): noÍma liteÍgeeít die ook een lrívan de statische efdynamische clients met hostnaam, p-àdres

Je kunt het ook probeÍen doorre pingen

naàr het broadcastadres vanle netwerk.

lsje ip bijvoorbeeld 192.168.0.100 en het

sub.e(masker 255.2s5.2ss.0, dàn voerje het

commando pinS r92.168.0.2ss uit. Meteèn

eÍna voerle hetcommando arp auit Een

hand I alternatieíis de Eratis rool Angry tP

Sc.nner(irr' r i r,r!r/Fi,, ; gratis be-

s.hikbaarvoor Linux.lMacen Windows - hou

er wel rekeninS mee datje antim.lwaretooldezètoo a s'gevaarlijk kan beÍempelen).Jegeeft hetgewenste ip-bereik op,laat de tool

scannen (pingën, eigen ijk)en even later iees

je afwelke ip-adÍessen thuÈ Eaven-

Watje tweede vraag beÍeft.le k!nt bilvoo.bee d het ip-adresvan het beoogde épparaat

in het hosts besrand - darals een soon lo

ka e DNSfungeert invulen mel bèhulp van

Kadblok, gekoppeld aan de gewenste faamvoor dat apparaa!.lev ndt het hosts bestand

in ciwindows\system32\drivers\erc, en het

zou er dàn als volÉt kunnen u tzien:

1q2.168 0 10 nas

192.r 68.0.20 pÍilrter

Ol èlsje hetwat eenvoudigeÍ wllt:voeg het

ip-adres éan je browseríavorieten toe.

'114

VRAAG & ANTWOORD

Copy.comlk zat met een vreemd prob eem:al e vrÍe

schijÍlette6 werden telkens opnieuw vanzelÍ

éan het eerste volume op Ínijn nasgekop-

peld en deze koppelingen waren ook act ef(welkevan de schrjÍlette6 ik ookaank ikte: k

kreeg inderdaad de inhoud van datvolumete zien). Tege Ík deed zch lretfenomeen

voordateen usb stickof schijfgeen sta-

tonslettermeeÍtoebedeeld kregen (wellcht

omdat a le vrie ettersa vergeven waren).

Nu heb ik intussen de s.h!ld ge gevonden:

de nsta lat e van de applcatievooÍ de

cloudservlce copy.com.lk heb overigens nog

wel ee. paar eigenaardigheden ontdekt met

betrekking tot die service (applicatie). Zo

werden lnks naareen beía n d(sm. p) actieígevo gd en kwamen ook die bestanden via

de backup in de doLrd terecht. Deze bestan-

den stuk voors!!Jk uils uiten [jkt mr] n et

iGoogle(d)Per 1 november stopt icoogle (w(w toog e

rcm/ g) ermee.JamÍner, want ik ben een

tèvreden gebruiker van deze stértpagina. lk

krE op deze man ereen overzichtvan miin

Gr.ai, het weerbericht, n!.., enz. Ook kénlemékkelilk rss'feeds in beeld brengen. zijn er

degeljke a ternat even?

'115

VRAAG & ANTWOORD

M enutoetsI de ezeErubrlek v.n hetl!.!.!hmervJ. Pau as ik over een workàro!.d v a

het'egsterom d€ p.togràniner op het

b!rea!bl.d u tgeij.d te krlge. w.ineerde re.hrèrmuisknop n ei f!f.I o.eert. kan

d.I I et eenvoudiger met beh!ipv.ndem.ènutoets ol bj o.rste.ren 5 d,rirÍvnn, met

q traarcEt@to56l@@q6tr!8c@@

lmrgc@sgtrr@r

r!qCErgtqEa- ook het (vinuele) s(hermtoet'

senbord van window5 bevat

d eze lfd enitor

Windows word( al à.gergeplargd door het

probleem dà( vensters van sommige pío

gramma\ (zoals de browser ofde Verken

neo plotsen om ond!idelilke rede.e.. er

langer hun vo.ige Brootte en pósit e k!nnenonthouden op het nternetvind jedaarover

ta van verwÈingen en suggest es, zelrs van

M.rosoir. Mer w sse end succes, zo b jkt ! tta rjke fora. wér bj somm Een nderdaad

b jkt te h.lpen, is her pro8rammave.ster

àíslurte. met aLÍ+F4 n pa.rsvàn mer het

rode knople, re.hrsboven het venster. Het rs

altild het proberen waard.

nt!ssen ziln wewe opeen handigetoolgebotst d e, n tegenste llnt iot het program-

ma darwe n ons vorge.ntwoord hebben

verme d (D spéyFus on),gehee gràtis s:

Wl.Srze2 (

) Oe tool heefr een wét erge.u nr.rge

bed en ng, maar wanneerle die eenmaà n

devi.Sers hebt. b jkt d e besrwe hénd8.

Om de positie en grootte va

vast te le88en, startle de toolop en drukleeenmaa op CÍ +At+2. Dat zorgt ervooÍ dat

de nàam en de coöídinéten vàn hetvensterin een ilsrworden opges agen

Door (weemaalkoÍt na e kaar op Ctrl+a t+Z

te díukke. haalje het item weer u t de llstDriemaèlmeieen na e kaar op Cr +a r+Z

díukken Seert je de Eelege.he d om die

nioímat e a.n re pàssen oÍom bilvoorbee d

éan te geven dàtdtvensteratijd bovenaan

moet Íaan. Verder kan le hiernoga er ei

parameters vooí WinS ze2 àanpassen op

Winsize2 houdt venstergroo'te en.positie vast, evéna sde làyout va. je

Progra mma'sopmoln het m€ n!mmerv.n PCM l.s ik het

a.rwoord op de e2ersvíaag waarbi het

browservensrerva. de ezer te keisweertevoors.hln komtop het tweed. s.herm,

terwii h j hetop her eerste schern w .Asaanv! llngop hergegevei àntwoórd wi lk

nog meegeven dat de pos isrer dooÍE..ns bete. o.rhóude. woÍdt wan

neerje het niet mer het ktur sle.Íslu I maér

vLr de roerscombin.i e a r*F.r.

Wij p eiten schuidig. Aantezien wijzelfvoor-nameljk op een laptop werken waarbij de

doorlou bedoelde toets ontbreekt, hadden

wj de oploss nt dieli voorste t, eenvoudiS-

we8 oveÍ her hoofd gëzien :-(.Je hebt uiteraaÍd g€liikide meeste 'normale' toetsenbor

den, met name de eremplaren die bedoeld

zijn vooí8ebÍuik onder Windows, bevatten

niet alleen een Windowsloets, maar ook een

zoteheten me.!. of applicatietoets (g€woon-

liik geposit oneerd tussen de Wi'rdows-toets

e. de rechter Ctrl-toets). wanneerj€ die

indrukt; krijgje doorgaans hetzelfde effe«als met een klik op de rechtermu sknop.

Doeje dat op het bureàublad, dan verschiint

het men u waarin je (via Beeld, Pictotrammen

uitliinen op rane0 de picto8rammen .lsnogkunt uitlij.en. overiSens bljkt dat eveneens

te lukken via de roetscomb nat e shift-Fl0

'116

VRAAG & ANTWOORD

Wlndows 7SP1: onwillig!k heb algeru metld prob emen om servi.e

Pack I te nsialleren voorW ndows 7. k heb

lnmldde s àl (b, herhal nt) teprob.eÍd: de

spe.ia e F x t.too, opstarte. van de BlTs ser

v ce, uiivóeren van hotfx K8947821, sP'l

dowiloaden (b!ilen de windows updëte

onr).lkhebookju ieadves(!ithetvorigePCrí.nummer) geprobeerd om door m ddel

van een bat.h bestand dewndowsupdatedat.b.se te'ver.ie!we.'.lammeÍ genoeE

tevergeeG. Hebbenlu ie nog deeèn?

john van Bodegraven

Wla n-ada pterals repeater?Het bereik van nijn díaadloos netwerk s

bepeÍkt. Vooía in de tu n krlg k moel ,k oígeenverb nd ng N! staatmln(bekabede)desktop pc beneden,vëkbidetu n. Kan k

de d.aadloze.etwerkadàpter van die pc n et

als een soort repeater inzetten, zodat k ook

n de t!in dr.ad oze o.u.ngst heb?

Darwordt ast g, temeer omdat we de

probeem-p. niether hebben. De meeste

suggesi es d egewoon ikwéleen oplossing

bleden hebjeint!ssen a u tgeprobeerd.

overiSens. hebje geconlro eerd oíook de

serí ce Wlndóws Modules lnsta ler is inge

sch.keld (zetdietÍde rk op automatlsch')?

verder ka.je het nog nret hetvolgende stap-

startwlndows 7 eerst'schoon'op om mo'ge ijke softwareconrlicten te vermijdeÀ{dat

loopt óver ms.onÍg). Hoeje dat aanpakt,

leesle op sr rr. i -: .,r.í r. rr:b1!'2!'' rt.VervolSens voerje de instructies u t die lev ndt oP ,r Lrrf,i,,ir,1,,r:;;rl AchteÍeenvolgens:Ín dati

Systern update Readiness Too, Probleem.

oplosser en U tschakelen beveiiglngspro

gramma's. Moge rk helpt ook detip d -" op

r rl.,r! r. !i.lt..r r.r L5'r,,, rrl.,,!-lrr..owi JrCit.. . Sr.arna!rstaat

Verderdoeje ertoed aan eeÍst a e{andere)

Windo!.rs-updates te lnsta Leren voorie 5Pr

u trolt. op die man erweetje zeker dat a le

andere componenten alvast up-to.date zijn.

Let eÍ met name op dat dew ndows-updates

KB2455826, K82534366 en K82533552

ziln gernstaleerd.le vlndt die updates ook

dooÍte surfen naaí support.m cÍosoit.com/

kb/<update.nummeÈ/n (bilvoorbee d !: ,

rrr rrt.t rrr!:ir ). succest

drachtpromptte gaaf en daar hetvo gende

commando u ttevoerenlnetsh wlan set hostednetwork mode=allow

ssid=<mijn_naaÍÍ> key=<m jn sleutel>

keyusage=pers stent.

le zu t zien dat er nlr een v nuele netwerk-

adapteí is bi.lgekomen. Om dieeffect ef

op te sÈnen voerje hetcommando netsh

wlan stan hostednetwork u t (vervangstan

doorstop om dieweer uitte schake en). Het

gàat standaard om eenwPA2 PsK beveiigd

netwerk. Ten slotte moetje de inteínetverbin-

ding nog delen: íoep het eigenschappenÍnenu

van ie bedrade verb ndins op, kies Delen,

plaats eenvinkje bí de boveníe optie en kesjevirtue e draad oze netwerkverblnding.

Een andere mogelijkheid ls nog datje een ad

hoc-verbinding tussen.le desktop'pc en de

andere p.('s)opzet- Hou erechter rekening

mee datzo'n configu ratie doorgaans nr ndeí

effectiefen voorspe baaÍ is, en dat n et aledraëdlóze apparaten (zoals Androld) zich

zondeí Íneer nret een ad hoc-netwerk wlllen

Het is onze eruaring dat de meestso ide

oploss ng nos a tiid detraditionele hardware-

aanpak blíft... Plaats een exÍa díaadloze

router nabijjetuin en steldie a s drëadioos

accesspoint in. Of ie schaft ie een e.hte

Er bestaan inderdaad tools waarmeete de

draad oze adaptervanje pc àls een repeater

kunr léten íunteren. Een van de bekendste

is connectfy Hotspot en op iln :r,,.Í r!_! .re: i lr.rl r..r ,r'riL r. ,riL r! l

r '. ri lees je meer over de - overigens

eenvoudige - configu ratie. voor deze func

tionalteit hebje echterwelde Pro veÍs e

nodigGnca €32). Erzijn overigens ook

grats programma's als MyPublcw Fi(,i!rlpr r .rr.,r,,)enMàMi(,r,,,,r'r,'.,.! ,J waarmeeje je pc kunt omturnen toteen repeater. We hebben echter alvakerprob emen ond€ruonden metderselike

oplossingen (zoals driverconfl kt-Àn).

Een andere motelijkheid is datje de pc a s

een dÍaad oos accesspoint (hot5 pot) con-

fgureert. Dat kan in prindpe zonderexlra

software (zoals hetgratis connedi, Hotspot

Lte). Het koÍnt erop neerdatje ookde (in

wln.lows 7) ingebouwdefunct e virtualwi Fi

activeert(meer hierover op ,,i ,ir,ls.li r..r/È. !! lr . irr _rl.Íis,rleskI.,rl

.i.lElr2rl(r-r: !rr, .'r.).

Hieídoorwordt het mogelilk dat een pc met

één fysieke draadloze adapterals een client

voor een ha Ídwa re-a.cesspoint f! ngeert en

tetehjkert jd als een software-accesspoint

opereert, zodat ook andere apparaten

verbinding kunnen m.ken. Deze functie

adiveerie door als admin strator naar de op

117

DE BESTE VUF...

TOP VUFTablets

I

APPLE Pad4(9,7 nch),.1íar! e r €47e (í6 GB)

é trr s{hepàEng,d.oàr

ACER lconia Tab W5l0 ('lQ,l .ch),lltr .r Pr n €499(32G8)

è k:pE6n,bÍd 5 rftburhpàd

ARCHOS 97 Platnum HD{9,7 n.h)lrv !rr.rr.s.om €259 (i6 GB)

c àfrea is r Gh.d ihc.Í

IIYAMA P.o ite Í2250N,1T5 (22 nch)

3232

5

SAMSUNG Ga axy Nore 8.0 (8 nch)rltwrs.ir.sui! i € 379 í6 GB)

GooGLE Nexus 7 (7 inch)nrin 5.on 4 249 (32 GB)

C r6cB EEe sk rrkr sEr i:,ciri,,

Àoc E2250SWNK (22 in.h)

4

PHILIPS G oco 278G4 (27 nch) asus À4X239H (23 in.h)

. TOP VUFBeeidschermen

LG 29EA93P (29 ncl"r)

C r ÍL ,oo' .,.+iiíD)

5

118

DE BESTE VUF...

TOP VUFcompactcamera's

SAMSUNG EX2F

c r,n.JÍr,3::!,.. EÍ.mÈhsu5

TOP VUFNavigatietoestel

1

TOMTOM Start 60 Eu.op€www.romtom..om € 179

It sz.rft !rèb.díissrcdà àkdàmè 8erÍomIóm r!ète1@5

len

MIO 5p rit 695 LM

i:i 3,@r 5 n.iÍhèÍm,!è èèÉnfoÍm.,.

è eÈ:Èr6pàrnr 6 è

GARMIN Edge 510wwwearhr n.om/n n €299

3232

OLYMPUS Tough TG 2

è mndtrsoèdevee:msà

4

NIKoNCoopr56300

rffiop;deotu, rr 9'.0::!on.s! k

c ÍheÍm,6r 11 aï r. GÉmofÍ

5

GARMIN 2595 LMTwwwlaÍm n.óm/n n €219

c lFrc h86oEksNwà rr

54

FUJrFIM nsrax lv]ini75

c dÍ€ bro s. f 6í brs( @Í b 4è gè, dcn

caNoN Pow€rshot4350o

, hÍaadbíèb reÍi spoteoedkoop

e oude eedprc@Írsoedbpebehu? s!

MAGELLAN Exp orlst 510. eil.màge angps..om € 379

,,, hede,.-remóí. -b-.Èè +,-""-mr.t*,",.*

DEKOPERIn deze maandelijkse rubriek latenwe iemand aan het woord die neteen nieuw product heeft gekocht.§7e vragen deze consument taar zijnervaringen met zijn nieuwe 'speei-tje'. Dit flummer is het de beurt aanGordon Schuringa uit Hilversum,met zun nreuv/e Lanon prtnter..lerocr..i ie : eJre.hof

Gordon Schuíinga (2s)is on èngsvoor zichzeli

betonnen als grafsch ontwerper. Hoewelvee

ontwerperr hun werkvaak pÍesenteren vanéf

een tab et, v ndt hijhetto.ir prettg om onrwerpen op pap er aan opd rachtgevers te lat€n z en.

"lkwerk vaakvoor bekenden. Oan is het píettig

om ze ietstasrbaars tegeven, vooralals ik rus

sentijds een voort8ang wil lateo zien. Oaaíom is

een 8oëde printer erg belangrilk."

Uiteraard zitngoede kleuren vooÍ Schurinsa

cruciaà1. Omdàt ik vàak in her klèurmódè cMYK

(cyaan, ma8enta, seelen zwàrt, red.) ontweíp,is het loor mii belangrÍ k dat de print€r ook in

CMYKaídrukt, GelukkiS doen de meeste prin(eís

dat tegenwoordig." De keu2evooÍ een Canonprinter wès echter snel geÍnaakt. "Cèno.liEr mÍgewoon beter dan biivoorbeeld HP of Epson. rk

heb ze f een Ca.on camera en ik heb printers

verkocht in een w nke waar k werkte. Met ca

non heb ik de beste eruar ngen.

Gordon schuri.Sa heen ziln MG54s0 nu on-

Seveer een maànd- Deeerste píints stemmëntevrede..'1k heb onderandere aleen lo8ovooriemand u tgepr nt. Dar zag er piekljn Lrir.

Zoa sje het maakt, komt her er óok uit. Oat is

behoo n jk bela n8r jk voor een ontwerp€ r Veel

pr nteE drukken donkerder afdan het ontwerpop decomputër, maardatvalt mer de Cènon lrel

Thuis bijde H ilversu mm€r staan een À,lacbook

en een iMac, Het installeren vàn driversvoorde pr ntertintvolSe.r Schuringa gemakkëlijk

met de mee8e everde soÍtware. Her sturen va.afdrukken naar de !]c54s0gaàtvia wifi. "D e

wiíiíunctie vlnd ik ergfijn. Dè printerondeÍ-steuntA rpíint, maarwerkt ook metAndroid De

app van Canon, Pixma Easy Pholoprint, heÍkent

alle Canon print€rs in het netwerk. De printerstaataltijd ààn. Dus als ik een bericht van een

opd rachtSever of beÍelde concertkéartjes via

de ma lbinnen krijg, ka. ik ze dnectvanal mijn

relefoon pr nten."

orschoon hÍ niët overélle mog"illLL"o"n u"nhet apparaat even enthousièst ls zoals bijvooÉbeeld de optie om foto s vanàf een cd àí te drukken - s Gordon ergrevíeden merziin printer.

"ZekervooÍ mensen die thuis werken is het een

aanraderdië ook nog eens bet.albaar s.

Zoals ie het maakt,

komt het er ook uit. Datis behoodijk belangrijkvoor een ontwelPer,

121

[rl'i1,]r: ,

LEZE RSSERVICE

I :,,,,

5Í.,-.-.----, '

liÍ,.,--"".*-".grL-.. -.."" " .*

8".-----,-P,B::r..,.-.-..."'--..

122

BEVETLTG JE ONLTNEIDENTITEITsinds klokkenluider EdwaÍd Snowden het bestaan v.nPR SM na.r bu ten heeftgebracht, s privacy weereen

'hot ssue.Aan de hènd van een aanta expe(tipsveÍtellen wijje hoeje €ruoor kunÍ zoí8en dat je touw online

deni (e t zo goed mote ijk beve i8t.

LEZERSSERVICE

FOTOBEWERKINGlindsdeopkomÍvandesmartphóne s edereeneen

àmateuífoÍo8raaÍ. Maàr om Íoto'ste beweíken Sajenatuurlilk niet meteen het peperdureadobe Photoshop

c5 aaischéfÍen. EÍ zln Soedkopere (en 2elts 8ral,àlternatieven: wit onderweípef ze aan een uirgebreide

verSelijking.

Fat32, ntfs, exÉat, gpt... het is eÍ niet overz chtelijker op

Seworden mer ald'e soonen «h'lípdn('es en pd ul e.

stijlen.Ird om eens orde n de chaosàan re brengen:

we e88en alle term€n voor eens en vooÍ a tijd u t, zodat

le nier meertegën onaa ngena me veí.ssin8en aanloopt

wanneerje een schijÍpa íÍrrie wilr benaderen.

VOLGENDEMAAND-

802.11AC-ROUTERSHeb ie tlruis een router met 802.11n2 Dan is ie inmid

de s toch e.ht a.hterhaa d. hoorlDe ndustrlezelvol n

op 802.11ac.. maarwathoudtde2e íandaard egènlilkin? We bekijken hei huidig€ àanbod aan ac Íouteís en

vragen ons ai:heeft het welzln om re upgraden?

C,{

-Dla .. "--

-

àÈ-.; _YzLIM,PCM septcmber ligt op 20 augustus in de rvinkel

123