Passief en (zeer) lage energie - Globale aanpak - …...2015/04/02  · OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW:...

29
OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW: PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE LENTE 2015 Dag 7.2 Globale aanpak Muriel BRANDT écorce sprl [email protected] – www.ecorce.be

Transcript of Passief en (zeer) lage energie - Globale aanpak - …...2015/04/02  · OPLEIDING "DUURZAAM GEBOUW:...

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW

PASSIEF EN (ZEER)

LAGE ENERGIE

LENTE 2015

Dag 72

Globale aanpak

Muriel BRANDT

eacutecorce sprl

infoecorcebe ndash wwwecorcebe

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

DOELSTELLING(EN) VAN DE PRESENTATIE

Belichting van het belang van een globale aanpak bij het

ontwerpen van een duurzaam gebouw

Presentatie van de mogelijke wisselwerkingen tussen de energie en

de andere parameters van een gebouw

Presentatie van de verschillende bestaande labels

2

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

3

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

DUURZAME AANPAK

4

Bron wwwsupervaltechcom

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

DUURZAME AANPAK

Waarom

N Integratie van de globale milieu-impact van de bouw

N Om van een lsquoduurzaam gebouwrsquo te kunnen spreken dienen tal van

aspecten behandeld te worden

httpgidsduurzamegebouwenleefmilieubrusselbe

5

Bron leefmilieubrussel Gids Duurzame Gebouwen

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

6

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

Energie = een aspect van het gebouw

Onvermijdelijke wisselwerkingen met andere parametershellip

7

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

8

ENERGIE vs STADSPLANNING

Optimale orieumlntatie NZ Bestaande stadsstructuur

Verkeerswegen

Natuurlijke elementen

Beheer van de warmtetoevoer door zoninstraling

(zonweringen hellip) Patrimonium (beschermde gevel stijl van de wijk hellip)

Maximale beperking van thermische bruggen

(buitenisolatie) Patrimonium (beschermde gevel stijl van de wijkhellip)

Geveluitlijning

Compactheid Bestaand gebouw bebouwde oppervlakte

034

099

014

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

9

ENERGIE vs VISUEEL COMFORT

Beheer van de openingen overeenkomstig de orieumlntatie Verdeling van de natuurlijke verlichting

Kleine openingen op het noorden (verliezen beperken) Zicht naar buiten

Autonomie van het daglicht (DLF)

Constant licht Grote openingen op het zuiden (gebruik maken van

warmtetoevoer door zoninstraling) Verblinding contrasten vermoeidheid

Zonweringen Autonomie van het daglicht (DLF)

023

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

10

ENERGIE vs THERMISCH COMFORT

Winter gebruik maken van gratis warmtetoevoer Zorgen voor de vereiste comforttemperatuur voor de lucht

Zomer warmtetoevoer door zoninstraling beperken

(zonweringen) Zorgen voor de vereiste comforttemperatuur voor de lucht

Minimale ventilatie (warmteverliezen beperken) Eventuele nachtelijke koeling

Temperatuur van de wanden (correct geiumlsoleerde wanden)

Bron Matriciel

Thermische uitwisselingen Temperatuur van de

wanden

Temperatuur van de

lucht

Snelheid van de

lucht

Vochtigheid

Metabolisme

Kleding

Voedselinname

Straling

Geleiding

Convectie

Verdamping

Energievraag ndash gecumuleerd profiel volgens de buitentemperatuur

Warmtevraag ndash lage energie

Koudevraag ndash lage energie

Warmtevraag ndash passief

Koudevraag ndash passief

8-13 C binnen

4-17 C buiten

Bron energie+

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

11

ENERGIE vs MILIEU-IMPACT

Dikkere isolatie

raamwerk met grotere secties composiethellip

Beperking van de verbruikte hoeveelheid materialen

(grijze energie)

Beperking van de afvalstoffen

Bron Matriciel

Jaarlijks PE-verbruik

(primaire kWhmsup2vloer jaar)

ENERGIE exploitatie primaire kWhmsup2

GRIJZE ENERGIE kWhmsup2

Reglementair-Cc Lage energie-Cc Lage energie-Dd Zeer lage energie-Dd Passief-Dd

(zwaar)

Passief-Dd

(licht)

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

12

ENERGIE vs VERONTREINIGINGGEZONDHEID

Goede isolatie met +- performante materialen

(PUREPSXPShellip)

Beperking van het gebruik van verontreinigende

materialen (CFK HCFKhellip)

Minimale ventilatie (warmteverliezen beperken) Binnenlucht verversen (goede luchtkwaliteit verzekeren)

Bron httpairsoft-airconditioningcom Bron lemondefr

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

13

ENERGIE vs BRAND

Goede isolatie met +- performante materialen

(PUREPSXPShellip)

Beperking van de stoffen die bij brand tot verontreiniging

leiden

Hoge luchtdichtheid (gangbare opvatting) risico van flashoverbackdraft

Niet-brandbare

gassen

ENERGIE (warmte)

BRANDSTOF (polymeer)

OXIDANS (zuurstof)

Brandbare gassen

+ oxidans (O2)

+ energie

Bron cfbt-uscom Bron clubquomodocom

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

14

ENERGIE vs KOSTEN

Gebruik van extra materialen GMVhellip Directe (bouw)kosten beperken

Exploitatiekosten beperken

Wat kan er best worden voorzien voor een budget van 800

euroappartement

N Regenwaterrecuperatietank

N 4 cm gevelisolatie extra

N HSB ipv een zware structuur

N Specifiek type sanitair toestel

Bron Matriciel

WKK gas

Klimaatregeling op zonne-energie

Fotovoltaiumlsche zonnepanelen

Thermische zonnecollectoren

Geothermische warmtepomp

Verlichting van de werkvlakken en detectiehellip

lsquoPassieversquo isolatie in plaats van lsquoLErsquo-isolatie

lsquoPassieversquo isolatie in plaats van reglementaire isolatie

lsquoLErsquo-isolatie in plaats van hellip

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

15

ENERGIE vs ADEMHALINGSCOMFORT

Geavanceerde luchtdichtheid Minimumverversing van de binnenlucht

GMV Kwaliteit van de ingeblazen lucht

(onderhoud van de filters doeltreffend materieel)

Minimumventilatie (warmteverliezen) Verversing van de binnenlucht (goede luchtkwaliteit

verzekeren)

ENERGIE vs SOCIALE IMPACT

Aanzienlijke isolatiedikte

(met identieke grondinneming) Gemaximaliseerde nettogebruiksoppervlakte

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

16

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash Breeam

BREEAM

N Building Research Establishment Environmental Assessment

Method (de meest verspreide)

N Engels

N 1990

N 10 categorieeumln ndash nauwkeurige criteria lsquocreditsrsquo

bull Management

bull Gezondheid en comfort

bull Energie

bull Transport

bull Water

bull Afvalstoffen

bull Verontreiniging

bull Ruimtelijke ordening en ecologie

bull Materialen

bull Innovatie

N lsquoZwakke plekrsquo

N httpbreeamorg

17

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash VALIDEO

Valideo

N Belgisch

N 2009

N Beoordelingsschema volgens bestemming

N wwwvalideoorg

18

Totaliteit

Waardecreatie Langetermijnvisie

Evolutie

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

Waarom

Uitdagingen

Haalbaarheidsstudie in het BHG

19

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Waarom

Talrijke lsquoduurzamersquo projecten

N Ecobouw

N Greenbuildings

N Groene gebouwen

N hellip

Maarhellip

N marketingargument gtlt echte overtuiging

N soms aanspraak zonder referentie of technische validatie

N vaak sterk varieumlrende definities van wat duurzaam is

N lsquogroenrsquo gtlt lsquolichtgroenrsquo

N beperkte reikwijdte

Sinds 2007 voorbeeldgebouwen maar alleen in het BHG

20

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Uitdagingen

Antwoord op een vraag van de sector

Voor alle gebouwen

Samenhang met het gewestelijke beleid reglementeringen

planningen premies tools en vrijwillige acties projectoproepenhellip

Objectief en geloofwaardig systeem milieulogica (versus

economische logica)

Redelijke labelingkosten (ongeacht het projecttype)

Federale reikwijdte gewenst (voor internationale erkenning)

Label aangepast aan de Belgische reglementaire context en aan

de Belgische goede praktijken van de bouwsector

N Rekening houden met de bestaande tools

Grote ambitie

Compatibiliteit met internationaal label

21

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geanalyseerde systemen benaderingen en referentiesystemen

22

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Nader belichte systemen benaderingen en referentiesystemen

N Voorbeeldgebouw

N Maatstaf

N Breeam

N Valideo

N Waalse ambities

23

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geselecteerde principes

N Interventies van alle actoren op verschillende niveaus

N Verschillende types

bull Certificatie (grote gebouwen)

bull Labeling (middelgrote gebouwen)

bull Zelfevaluatie (voorafgaande stap)

N Beheer via vzw

bull Organisatie ndash update - promotie

bull Via de Local Green Building Council

bull Verschillende ledenniveaus

Wanneer

N Meer informatie volgthellip

24

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE

Het is belangrijk alle aspecten te integreren bij de realisatie van

een duurzaam project

De parameter lsquoenergiersquo is niet altijd afgestemd op de andere

parameters van het gebouw

25

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOOLS EN REFERENTIES

Nuttige hulpmiddelen websites enz

N wwwvalideoorg

N wwwbreeamorg

Referentie Gids duurzame gebouwen en andere bronnen

N Gids duurzame gebouwen

httpgidsduurzamegebouwenleefmilieubrusselbe

Facilitator Duurzame gebouwen

N Info

N Tel 0800 85 775

N E-mail facilitatorenvironnementirisnetbe

26

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

CONTACT

Muriel BRANDT

Directrice en projectverantwoordelijke

042269160

infoecorcebe

27

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

28

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

29

DANK U VOOR UW AANDACHT

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

DOELSTELLING(EN) VAN DE PRESENTATIE

Belichting van het belang van een globale aanpak bij het

ontwerpen van een duurzaam gebouw

Presentatie van de mogelijke wisselwerkingen tussen de energie en

de andere parameters van een gebouw

Presentatie van de verschillende bestaande labels

2

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

3

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

DUURZAME AANPAK

4

Bron wwwsupervaltechcom

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

DUURZAME AANPAK

Waarom

N Integratie van de globale milieu-impact van de bouw

N Om van een lsquoduurzaam gebouwrsquo te kunnen spreken dienen tal van

aspecten behandeld te worden

httpgidsduurzamegebouwenleefmilieubrusselbe

5

Bron leefmilieubrussel Gids Duurzame Gebouwen

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

6

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

Energie = een aspect van het gebouw

Onvermijdelijke wisselwerkingen met andere parametershellip

7

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

8

ENERGIE vs STADSPLANNING

Optimale orieumlntatie NZ Bestaande stadsstructuur

Verkeerswegen

Natuurlijke elementen

Beheer van de warmtetoevoer door zoninstraling

(zonweringen hellip) Patrimonium (beschermde gevel stijl van de wijk hellip)

Maximale beperking van thermische bruggen

(buitenisolatie) Patrimonium (beschermde gevel stijl van de wijkhellip)

Geveluitlijning

Compactheid Bestaand gebouw bebouwde oppervlakte

034

099

014

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

9

ENERGIE vs VISUEEL COMFORT

Beheer van de openingen overeenkomstig de orieumlntatie Verdeling van de natuurlijke verlichting

Kleine openingen op het noorden (verliezen beperken) Zicht naar buiten

Autonomie van het daglicht (DLF)

Constant licht Grote openingen op het zuiden (gebruik maken van

warmtetoevoer door zoninstraling) Verblinding contrasten vermoeidheid

Zonweringen Autonomie van het daglicht (DLF)

023

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

10

ENERGIE vs THERMISCH COMFORT

Winter gebruik maken van gratis warmtetoevoer Zorgen voor de vereiste comforttemperatuur voor de lucht

Zomer warmtetoevoer door zoninstraling beperken

(zonweringen) Zorgen voor de vereiste comforttemperatuur voor de lucht

Minimale ventilatie (warmteverliezen beperken) Eventuele nachtelijke koeling

Temperatuur van de wanden (correct geiumlsoleerde wanden)

Bron Matriciel

Thermische uitwisselingen Temperatuur van de

wanden

Temperatuur van de

lucht

Snelheid van de

lucht

Vochtigheid

Metabolisme

Kleding

Voedselinname

Straling

Geleiding

Convectie

Verdamping

Energievraag ndash gecumuleerd profiel volgens de buitentemperatuur

Warmtevraag ndash lage energie

Koudevraag ndash lage energie

Warmtevraag ndash passief

Koudevraag ndash passief

8-13 C binnen

4-17 C buiten

Bron energie+

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

11

ENERGIE vs MILIEU-IMPACT

Dikkere isolatie

raamwerk met grotere secties composiethellip

Beperking van de verbruikte hoeveelheid materialen

(grijze energie)

Beperking van de afvalstoffen

Bron Matriciel

Jaarlijks PE-verbruik

(primaire kWhmsup2vloer jaar)

ENERGIE exploitatie primaire kWhmsup2

GRIJZE ENERGIE kWhmsup2

Reglementair-Cc Lage energie-Cc Lage energie-Dd Zeer lage energie-Dd Passief-Dd

(zwaar)

Passief-Dd

(licht)

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

12

ENERGIE vs VERONTREINIGINGGEZONDHEID

Goede isolatie met +- performante materialen

(PUREPSXPShellip)

Beperking van het gebruik van verontreinigende

materialen (CFK HCFKhellip)

Minimale ventilatie (warmteverliezen beperken) Binnenlucht verversen (goede luchtkwaliteit verzekeren)

Bron httpairsoft-airconditioningcom Bron lemondefr

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

13

ENERGIE vs BRAND

Goede isolatie met +- performante materialen

(PUREPSXPShellip)

Beperking van de stoffen die bij brand tot verontreiniging

leiden

Hoge luchtdichtheid (gangbare opvatting) risico van flashoverbackdraft

Niet-brandbare

gassen

ENERGIE (warmte)

BRANDSTOF (polymeer)

OXIDANS (zuurstof)

Brandbare gassen

+ oxidans (O2)

+ energie

Bron cfbt-uscom Bron clubquomodocom

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

14

ENERGIE vs KOSTEN

Gebruik van extra materialen GMVhellip Directe (bouw)kosten beperken

Exploitatiekosten beperken

Wat kan er best worden voorzien voor een budget van 800

euroappartement

N Regenwaterrecuperatietank

N 4 cm gevelisolatie extra

N HSB ipv een zware structuur

N Specifiek type sanitair toestel

Bron Matriciel

WKK gas

Klimaatregeling op zonne-energie

Fotovoltaiumlsche zonnepanelen

Thermische zonnecollectoren

Geothermische warmtepomp

Verlichting van de werkvlakken en detectiehellip

lsquoPassieversquo isolatie in plaats van lsquoLErsquo-isolatie

lsquoPassieversquo isolatie in plaats van reglementaire isolatie

lsquoLErsquo-isolatie in plaats van hellip

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

15

ENERGIE vs ADEMHALINGSCOMFORT

Geavanceerde luchtdichtheid Minimumverversing van de binnenlucht

GMV Kwaliteit van de ingeblazen lucht

(onderhoud van de filters doeltreffend materieel)

Minimumventilatie (warmteverliezen) Verversing van de binnenlucht (goede luchtkwaliteit

verzekeren)

ENERGIE vs SOCIALE IMPACT

Aanzienlijke isolatiedikte

(met identieke grondinneming) Gemaximaliseerde nettogebruiksoppervlakte

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

16

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash Breeam

BREEAM

N Building Research Establishment Environmental Assessment

Method (de meest verspreide)

N Engels

N 1990

N 10 categorieeumln ndash nauwkeurige criteria lsquocreditsrsquo

bull Management

bull Gezondheid en comfort

bull Energie

bull Transport

bull Water

bull Afvalstoffen

bull Verontreiniging

bull Ruimtelijke ordening en ecologie

bull Materialen

bull Innovatie

N lsquoZwakke plekrsquo

N httpbreeamorg

17

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash VALIDEO

Valideo

N Belgisch

N 2009

N Beoordelingsschema volgens bestemming

N wwwvalideoorg

18

Totaliteit

Waardecreatie Langetermijnvisie

Evolutie

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

Waarom

Uitdagingen

Haalbaarheidsstudie in het BHG

19

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Waarom

Talrijke lsquoduurzamersquo projecten

N Ecobouw

N Greenbuildings

N Groene gebouwen

N hellip

Maarhellip

N marketingargument gtlt echte overtuiging

N soms aanspraak zonder referentie of technische validatie

N vaak sterk varieumlrende definities van wat duurzaam is

N lsquogroenrsquo gtlt lsquolichtgroenrsquo

N beperkte reikwijdte

Sinds 2007 voorbeeldgebouwen maar alleen in het BHG

20

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Uitdagingen

Antwoord op een vraag van de sector

Voor alle gebouwen

Samenhang met het gewestelijke beleid reglementeringen

planningen premies tools en vrijwillige acties projectoproepenhellip

Objectief en geloofwaardig systeem milieulogica (versus

economische logica)

Redelijke labelingkosten (ongeacht het projecttype)

Federale reikwijdte gewenst (voor internationale erkenning)

Label aangepast aan de Belgische reglementaire context en aan

de Belgische goede praktijken van de bouwsector

N Rekening houden met de bestaande tools

Grote ambitie

Compatibiliteit met internationaal label

21

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geanalyseerde systemen benaderingen en referentiesystemen

22

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Nader belichte systemen benaderingen en referentiesystemen

N Voorbeeldgebouw

N Maatstaf

N Breeam

N Valideo

N Waalse ambities

23

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geselecteerde principes

N Interventies van alle actoren op verschillende niveaus

N Verschillende types

bull Certificatie (grote gebouwen)

bull Labeling (middelgrote gebouwen)

bull Zelfevaluatie (voorafgaande stap)

N Beheer via vzw

bull Organisatie ndash update - promotie

bull Via de Local Green Building Council

bull Verschillende ledenniveaus

Wanneer

N Meer informatie volgthellip

24

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE

Het is belangrijk alle aspecten te integreren bij de realisatie van

een duurzaam project

De parameter lsquoenergiersquo is niet altijd afgestemd op de andere

parameters van het gebouw

25

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOOLS EN REFERENTIES

Nuttige hulpmiddelen websites enz

N wwwvalideoorg

N wwwbreeamorg

Referentie Gids duurzame gebouwen en andere bronnen

N Gids duurzame gebouwen

httpgidsduurzamegebouwenleefmilieubrusselbe

Facilitator Duurzame gebouwen

N Info

N Tel 0800 85 775

N E-mail facilitatorenvironnementirisnetbe

26

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

CONTACT

Muriel BRANDT

Directrice en projectverantwoordelijke

042269160

infoecorcebe

27

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

28

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

29

DANK U VOOR UW AANDACHT

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

3

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

DUURZAME AANPAK

4

Bron wwwsupervaltechcom

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

DUURZAME AANPAK

Waarom

N Integratie van de globale milieu-impact van de bouw

N Om van een lsquoduurzaam gebouwrsquo te kunnen spreken dienen tal van

aspecten behandeld te worden

httpgidsduurzamegebouwenleefmilieubrusselbe

5

Bron leefmilieubrussel Gids Duurzame Gebouwen

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

6

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

Energie = een aspect van het gebouw

Onvermijdelijke wisselwerkingen met andere parametershellip

7

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

8

ENERGIE vs STADSPLANNING

Optimale orieumlntatie NZ Bestaande stadsstructuur

Verkeerswegen

Natuurlijke elementen

Beheer van de warmtetoevoer door zoninstraling

(zonweringen hellip) Patrimonium (beschermde gevel stijl van de wijk hellip)

Maximale beperking van thermische bruggen

(buitenisolatie) Patrimonium (beschermde gevel stijl van de wijkhellip)

Geveluitlijning

Compactheid Bestaand gebouw bebouwde oppervlakte

034

099

014

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

9

ENERGIE vs VISUEEL COMFORT

Beheer van de openingen overeenkomstig de orieumlntatie Verdeling van de natuurlijke verlichting

Kleine openingen op het noorden (verliezen beperken) Zicht naar buiten

Autonomie van het daglicht (DLF)

Constant licht Grote openingen op het zuiden (gebruik maken van

warmtetoevoer door zoninstraling) Verblinding contrasten vermoeidheid

Zonweringen Autonomie van het daglicht (DLF)

023

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

10

ENERGIE vs THERMISCH COMFORT

Winter gebruik maken van gratis warmtetoevoer Zorgen voor de vereiste comforttemperatuur voor de lucht

Zomer warmtetoevoer door zoninstraling beperken

(zonweringen) Zorgen voor de vereiste comforttemperatuur voor de lucht

Minimale ventilatie (warmteverliezen beperken) Eventuele nachtelijke koeling

Temperatuur van de wanden (correct geiumlsoleerde wanden)

Bron Matriciel

Thermische uitwisselingen Temperatuur van de

wanden

Temperatuur van de

lucht

Snelheid van de

lucht

Vochtigheid

Metabolisme

Kleding

Voedselinname

Straling

Geleiding

Convectie

Verdamping

Energievraag ndash gecumuleerd profiel volgens de buitentemperatuur

Warmtevraag ndash lage energie

Koudevraag ndash lage energie

Warmtevraag ndash passief

Koudevraag ndash passief

8-13 C binnen

4-17 C buiten

Bron energie+

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

11

ENERGIE vs MILIEU-IMPACT

Dikkere isolatie

raamwerk met grotere secties composiethellip

Beperking van de verbruikte hoeveelheid materialen

(grijze energie)

Beperking van de afvalstoffen

Bron Matriciel

Jaarlijks PE-verbruik

(primaire kWhmsup2vloer jaar)

ENERGIE exploitatie primaire kWhmsup2

GRIJZE ENERGIE kWhmsup2

Reglementair-Cc Lage energie-Cc Lage energie-Dd Zeer lage energie-Dd Passief-Dd

(zwaar)

Passief-Dd

(licht)

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

12

ENERGIE vs VERONTREINIGINGGEZONDHEID

Goede isolatie met +- performante materialen

(PUREPSXPShellip)

Beperking van het gebruik van verontreinigende

materialen (CFK HCFKhellip)

Minimale ventilatie (warmteverliezen beperken) Binnenlucht verversen (goede luchtkwaliteit verzekeren)

Bron httpairsoft-airconditioningcom Bron lemondefr

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

13

ENERGIE vs BRAND

Goede isolatie met +- performante materialen

(PUREPSXPShellip)

Beperking van de stoffen die bij brand tot verontreiniging

leiden

Hoge luchtdichtheid (gangbare opvatting) risico van flashoverbackdraft

Niet-brandbare

gassen

ENERGIE (warmte)

BRANDSTOF (polymeer)

OXIDANS (zuurstof)

Brandbare gassen

+ oxidans (O2)

+ energie

Bron cfbt-uscom Bron clubquomodocom

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

14

ENERGIE vs KOSTEN

Gebruik van extra materialen GMVhellip Directe (bouw)kosten beperken

Exploitatiekosten beperken

Wat kan er best worden voorzien voor een budget van 800

euroappartement

N Regenwaterrecuperatietank

N 4 cm gevelisolatie extra

N HSB ipv een zware structuur

N Specifiek type sanitair toestel

Bron Matriciel

WKK gas

Klimaatregeling op zonne-energie

Fotovoltaiumlsche zonnepanelen

Thermische zonnecollectoren

Geothermische warmtepomp

Verlichting van de werkvlakken en detectiehellip

lsquoPassieversquo isolatie in plaats van lsquoLErsquo-isolatie

lsquoPassieversquo isolatie in plaats van reglementaire isolatie

lsquoLErsquo-isolatie in plaats van hellip

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

15

ENERGIE vs ADEMHALINGSCOMFORT

Geavanceerde luchtdichtheid Minimumverversing van de binnenlucht

GMV Kwaliteit van de ingeblazen lucht

(onderhoud van de filters doeltreffend materieel)

Minimumventilatie (warmteverliezen) Verversing van de binnenlucht (goede luchtkwaliteit

verzekeren)

ENERGIE vs SOCIALE IMPACT

Aanzienlijke isolatiedikte

(met identieke grondinneming) Gemaximaliseerde nettogebruiksoppervlakte

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

16

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash Breeam

BREEAM

N Building Research Establishment Environmental Assessment

Method (de meest verspreide)

N Engels

N 1990

N 10 categorieeumln ndash nauwkeurige criteria lsquocreditsrsquo

bull Management

bull Gezondheid en comfort

bull Energie

bull Transport

bull Water

bull Afvalstoffen

bull Verontreiniging

bull Ruimtelijke ordening en ecologie

bull Materialen

bull Innovatie

N lsquoZwakke plekrsquo

N httpbreeamorg

17

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash VALIDEO

Valideo

N Belgisch

N 2009

N Beoordelingsschema volgens bestemming

N wwwvalideoorg

18

Totaliteit

Waardecreatie Langetermijnvisie

Evolutie

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

Waarom

Uitdagingen

Haalbaarheidsstudie in het BHG

19

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Waarom

Talrijke lsquoduurzamersquo projecten

N Ecobouw

N Greenbuildings

N Groene gebouwen

N hellip

Maarhellip

N marketingargument gtlt echte overtuiging

N soms aanspraak zonder referentie of technische validatie

N vaak sterk varieumlrende definities van wat duurzaam is

N lsquogroenrsquo gtlt lsquolichtgroenrsquo

N beperkte reikwijdte

Sinds 2007 voorbeeldgebouwen maar alleen in het BHG

20

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Uitdagingen

Antwoord op een vraag van de sector

Voor alle gebouwen

Samenhang met het gewestelijke beleid reglementeringen

planningen premies tools en vrijwillige acties projectoproepenhellip

Objectief en geloofwaardig systeem milieulogica (versus

economische logica)

Redelijke labelingkosten (ongeacht het projecttype)

Federale reikwijdte gewenst (voor internationale erkenning)

Label aangepast aan de Belgische reglementaire context en aan

de Belgische goede praktijken van de bouwsector

N Rekening houden met de bestaande tools

Grote ambitie

Compatibiliteit met internationaal label

21

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geanalyseerde systemen benaderingen en referentiesystemen

22

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Nader belichte systemen benaderingen en referentiesystemen

N Voorbeeldgebouw

N Maatstaf

N Breeam

N Valideo

N Waalse ambities

23

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geselecteerde principes

N Interventies van alle actoren op verschillende niveaus

N Verschillende types

bull Certificatie (grote gebouwen)

bull Labeling (middelgrote gebouwen)

bull Zelfevaluatie (voorafgaande stap)

N Beheer via vzw

bull Organisatie ndash update - promotie

bull Via de Local Green Building Council

bull Verschillende ledenniveaus

Wanneer

N Meer informatie volgthellip

24

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE

Het is belangrijk alle aspecten te integreren bij de realisatie van

een duurzaam project

De parameter lsquoenergiersquo is niet altijd afgestemd op de andere

parameters van het gebouw

25

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOOLS EN REFERENTIES

Nuttige hulpmiddelen websites enz

N wwwvalideoorg

N wwwbreeamorg

Referentie Gids duurzame gebouwen en andere bronnen

N Gids duurzame gebouwen

httpgidsduurzamegebouwenleefmilieubrusselbe

Facilitator Duurzame gebouwen

N Info

N Tel 0800 85 775

N E-mail facilitatorenvironnementirisnetbe

26

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

CONTACT

Muriel BRANDT

Directrice en projectverantwoordelijke

042269160

infoecorcebe

27

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

28

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

29

DANK U VOOR UW AANDACHT

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

DUURZAME AANPAK

4

Bron wwwsupervaltechcom

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

DUURZAME AANPAK

Waarom

N Integratie van de globale milieu-impact van de bouw

N Om van een lsquoduurzaam gebouwrsquo te kunnen spreken dienen tal van

aspecten behandeld te worden

httpgidsduurzamegebouwenleefmilieubrusselbe

5

Bron leefmilieubrussel Gids Duurzame Gebouwen

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

6

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

Energie = een aspect van het gebouw

Onvermijdelijke wisselwerkingen met andere parametershellip

7

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

8

ENERGIE vs STADSPLANNING

Optimale orieumlntatie NZ Bestaande stadsstructuur

Verkeerswegen

Natuurlijke elementen

Beheer van de warmtetoevoer door zoninstraling

(zonweringen hellip) Patrimonium (beschermde gevel stijl van de wijk hellip)

Maximale beperking van thermische bruggen

(buitenisolatie) Patrimonium (beschermde gevel stijl van de wijkhellip)

Geveluitlijning

Compactheid Bestaand gebouw bebouwde oppervlakte

034

099

014

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

9

ENERGIE vs VISUEEL COMFORT

Beheer van de openingen overeenkomstig de orieumlntatie Verdeling van de natuurlijke verlichting

Kleine openingen op het noorden (verliezen beperken) Zicht naar buiten

Autonomie van het daglicht (DLF)

Constant licht Grote openingen op het zuiden (gebruik maken van

warmtetoevoer door zoninstraling) Verblinding contrasten vermoeidheid

Zonweringen Autonomie van het daglicht (DLF)

023

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

10

ENERGIE vs THERMISCH COMFORT

Winter gebruik maken van gratis warmtetoevoer Zorgen voor de vereiste comforttemperatuur voor de lucht

Zomer warmtetoevoer door zoninstraling beperken

(zonweringen) Zorgen voor de vereiste comforttemperatuur voor de lucht

Minimale ventilatie (warmteverliezen beperken) Eventuele nachtelijke koeling

Temperatuur van de wanden (correct geiumlsoleerde wanden)

Bron Matriciel

Thermische uitwisselingen Temperatuur van de

wanden

Temperatuur van de

lucht

Snelheid van de

lucht

Vochtigheid

Metabolisme

Kleding

Voedselinname

Straling

Geleiding

Convectie

Verdamping

Energievraag ndash gecumuleerd profiel volgens de buitentemperatuur

Warmtevraag ndash lage energie

Koudevraag ndash lage energie

Warmtevraag ndash passief

Koudevraag ndash passief

8-13 C binnen

4-17 C buiten

Bron energie+

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

11

ENERGIE vs MILIEU-IMPACT

Dikkere isolatie

raamwerk met grotere secties composiethellip

Beperking van de verbruikte hoeveelheid materialen

(grijze energie)

Beperking van de afvalstoffen

Bron Matriciel

Jaarlijks PE-verbruik

(primaire kWhmsup2vloer jaar)

ENERGIE exploitatie primaire kWhmsup2

GRIJZE ENERGIE kWhmsup2

Reglementair-Cc Lage energie-Cc Lage energie-Dd Zeer lage energie-Dd Passief-Dd

(zwaar)

Passief-Dd

(licht)

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

12

ENERGIE vs VERONTREINIGINGGEZONDHEID

Goede isolatie met +- performante materialen

(PUREPSXPShellip)

Beperking van het gebruik van verontreinigende

materialen (CFK HCFKhellip)

Minimale ventilatie (warmteverliezen beperken) Binnenlucht verversen (goede luchtkwaliteit verzekeren)

Bron httpairsoft-airconditioningcom Bron lemondefr

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

13

ENERGIE vs BRAND

Goede isolatie met +- performante materialen

(PUREPSXPShellip)

Beperking van de stoffen die bij brand tot verontreiniging

leiden

Hoge luchtdichtheid (gangbare opvatting) risico van flashoverbackdraft

Niet-brandbare

gassen

ENERGIE (warmte)

BRANDSTOF (polymeer)

OXIDANS (zuurstof)

Brandbare gassen

+ oxidans (O2)

+ energie

Bron cfbt-uscom Bron clubquomodocom

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

14

ENERGIE vs KOSTEN

Gebruik van extra materialen GMVhellip Directe (bouw)kosten beperken

Exploitatiekosten beperken

Wat kan er best worden voorzien voor een budget van 800

euroappartement

N Regenwaterrecuperatietank

N 4 cm gevelisolatie extra

N HSB ipv een zware structuur

N Specifiek type sanitair toestel

Bron Matriciel

WKK gas

Klimaatregeling op zonne-energie

Fotovoltaiumlsche zonnepanelen

Thermische zonnecollectoren

Geothermische warmtepomp

Verlichting van de werkvlakken en detectiehellip

lsquoPassieversquo isolatie in plaats van lsquoLErsquo-isolatie

lsquoPassieversquo isolatie in plaats van reglementaire isolatie

lsquoLErsquo-isolatie in plaats van hellip

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

15

ENERGIE vs ADEMHALINGSCOMFORT

Geavanceerde luchtdichtheid Minimumverversing van de binnenlucht

GMV Kwaliteit van de ingeblazen lucht

(onderhoud van de filters doeltreffend materieel)

Minimumventilatie (warmteverliezen) Verversing van de binnenlucht (goede luchtkwaliteit

verzekeren)

ENERGIE vs SOCIALE IMPACT

Aanzienlijke isolatiedikte

(met identieke grondinneming) Gemaximaliseerde nettogebruiksoppervlakte

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

16

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash Breeam

BREEAM

N Building Research Establishment Environmental Assessment

Method (de meest verspreide)

N Engels

N 1990

N 10 categorieeumln ndash nauwkeurige criteria lsquocreditsrsquo

bull Management

bull Gezondheid en comfort

bull Energie

bull Transport

bull Water

bull Afvalstoffen

bull Verontreiniging

bull Ruimtelijke ordening en ecologie

bull Materialen

bull Innovatie

N lsquoZwakke plekrsquo

N httpbreeamorg

17

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash VALIDEO

Valideo

N Belgisch

N 2009

N Beoordelingsschema volgens bestemming

N wwwvalideoorg

18

Totaliteit

Waardecreatie Langetermijnvisie

Evolutie

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

Waarom

Uitdagingen

Haalbaarheidsstudie in het BHG

19

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Waarom

Talrijke lsquoduurzamersquo projecten

N Ecobouw

N Greenbuildings

N Groene gebouwen

N hellip

Maarhellip

N marketingargument gtlt echte overtuiging

N soms aanspraak zonder referentie of technische validatie

N vaak sterk varieumlrende definities van wat duurzaam is

N lsquogroenrsquo gtlt lsquolichtgroenrsquo

N beperkte reikwijdte

Sinds 2007 voorbeeldgebouwen maar alleen in het BHG

20

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Uitdagingen

Antwoord op een vraag van de sector

Voor alle gebouwen

Samenhang met het gewestelijke beleid reglementeringen

planningen premies tools en vrijwillige acties projectoproepenhellip

Objectief en geloofwaardig systeem milieulogica (versus

economische logica)

Redelijke labelingkosten (ongeacht het projecttype)

Federale reikwijdte gewenst (voor internationale erkenning)

Label aangepast aan de Belgische reglementaire context en aan

de Belgische goede praktijken van de bouwsector

N Rekening houden met de bestaande tools

Grote ambitie

Compatibiliteit met internationaal label

21

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geanalyseerde systemen benaderingen en referentiesystemen

22

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Nader belichte systemen benaderingen en referentiesystemen

N Voorbeeldgebouw

N Maatstaf

N Breeam

N Valideo

N Waalse ambities

23

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geselecteerde principes

N Interventies van alle actoren op verschillende niveaus

N Verschillende types

bull Certificatie (grote gebouwen)

bull Labeling (middelgrote gebouwen)

bull Zelfevaluatie (voorafgaande stap)

N Beheer via vzw

bull Organisatie ndash update - promotie

bull Via de Local Green Building Council

bull Verschillende ledenniveaus

Wanneer

N Meer informatie volgthellip

24

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE

Het is belangrijk alle aspecten te integreren bij de realisatie van

een duurzaam project

De parameter lsquoenergiersquo is niet altijd afgestemd op de andere

parameters van het gebouw

25

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOOLS EN REFERENTIES

Nuttige hulpmiddelen websites enz

N wwwvalideoorg

N wwwbreeamorg

Referentie Gids duurzame gebouwen en andere bronnen

N Gids duurzame gebouwen

httpgidsduurzamegebouwenleefmilieubrusselbe

Facilitator Duurzame gebouwen

N Info

N Tel 0800 85 775

N E-mail facilitatorenvironnementirisnetbe

26

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

CONTACT

Muriel BRANDT

Directrice en projectverantwoordelijke

042269160

infoecorcebe

27

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

28

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

29

DANK U VOOR UW AANDACHT

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

DUURZAME AANPAK

Waarom

N Integratie van de globale milieu-impact van de bouw

N Om van een lsquoduurzaam gebouwrsquo te kunnen spreken dienen tal van

aspecten behandeld te worden

httpgidsduurzamegebouwenleefmilieubrusselbe

5

Bron leefmilieubrussel Gids Duurzame Gebouwen

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

6

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

Energie = een aspect van het gebouw

Onvermijdelijke wisselwerkingen met andere parametershellip

7

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

8

ENERGIE vs STADSPLANNING

Optimale orieumlntatie NZ Bestaande stadsstructuur

Verkeerswegen

Natuurlijke elementen

Beheer van de warmtetoevoer door zoninstraling

(zonweringen hellip) Patrimonium (beschermde gevel stijl van de wijk hellip)

Maximale beperking van thermische bruggen

(buitenisolatie) Patrimonium (beschermde gevel stijl van de wijkhellip)

Geveluitlijning

Compactheid Bestaand gebouw bebouwde oppervlakte

034

099

014

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

9

ENERGIE vs VISUEEL COMFORT

Beheer van de openingen overeenkomstig de orieumlntatie Verdeling van de natuurlijke verlichting

Kleine openingen op het noorden (verliezen beperken) Zicht naar buiten

Autonomie van het daglicht (DLF)

Constant licht Grote openingen op het zuiden (gebruik maken van

warmtetoevoer door zoninstraling) Verblinding contrasten vermoeidheid

Zonweringen Autonomie van het daglicht (DLF)

023

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

10

ENERGIE vs THERMISCH COMFORT

Winter gebruik maken van gratis warmtetoevoer Zorgen voor de vereiste comforttemperatuur voor de lucht

Zomer warmtetoevoer door zoninstraling beperken

(zonweringen) Zorgen voor de vereiste comforttemperatuur voor de lucht

Minimale ventilatie (warmteverliezen beperken) Eventuele nachtelijke koeling

Temperatuur van de wanden (correct geiumlsoleerde wanden)

Bron Matriciel

Thermische uitwisselingen Temperatuur van de

wanden

Temperatuur van de

lucht

Snelheid van de

lucht

Vochtigheid

Metabolisme

Kleding

Voedselinname

Straling

Geleiding

Convectie

Verdamping

Energievraag ndash gecumuleerd profiel volgens de buitentemperatuur

Warmtevraag ndash lage energie

Koudevraag ndash lage energie

Warmtevraag ndash passief

Koudevraag ndash passief

8-13 C binnen

4-17 C buiten

Bron energie+

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

11

ENERGIE vs MILIEU-IMPACT

Dikkere isolatie

raamwerk met grotere secties composiethellip

Beperking van de verbruikte hoeveelheid materialen

(grijze energie)

Beperking van de afvalstoffen

Bron Matriciel

Jaarlijks PE-verbruik

(primaire kWhmsup2vloer jaar)

ENERGIE exploitatie primaire kWhmsup2

GRIJZE ENERGIE kWhmsup2

Reglementair-Cc Lage energie-Cc Lage energie-Dd Zeer lage energie-Dd Passief-Dd

(zwaar)

Passief-Dd

(licht)

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

12

ENERGIE vs VERONTREINIGINGGEZONDHEID

Goede isolatie met +- performante materialen

(PUREPSXPShellip)

Beperking van het gebruik van verontreinigende

materialen (CFK HCFKhellip)

Minimale ventilatie (warmteverliezen beperken) Binnenlucht verversen (goede luchtkwaliteit verzekeren)

Bron httpairsoft-airconditioningcom Bron lemondefr

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

13

ENERGIE vs BRAND

Goede isolatie met +- performante materialen

(PUREPSXPShellip)

Beperking van de stoffen die bij brand tot verontreiniging

leiden

Hoge luchtdichtheid (gangbare opvatting) risico van flashoverbackdraft

Niet-brandbare

gassen

ENERGIE (warmte)

BRANDSTOF (polymeer)

OXIDANS (zuurstof)

Brandbare gassen

+ oxidans (O2)

+ energie

Bron cfbt-uscom Bron clubquomodocom

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

14

ENERGIE vs KOSTEN

Gebruik van extra materialen GMVhellip Directe (bouw)kosten beperken

Exploitatiekosten beperken

Wat kan er best worden voorzien voor een budget van 800

euroappartement

N Regenwaterrecuperatietank

N 4 cm gevelisolatie extra

N HSB ipv een zware structuur

N Specifiek type sanitair toestel

Bron Matriciel

WKK gas

Klimaatregeling op zonne-energie

Fotovoltaiumlsche zonnepanelen

Thermische zonnecollectoren

Geothermische warmtepomp

Verlichting van de werkvlakken en detectiehellip

lsquoPassieversquo isolatie in plaats van lsquoLErsquo-isolatie

lsquoPassieversquo isolatie in plaats van reglementaire isolatie

lsquoLErsquo-isolatie in plaats van hellip

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

15

ENERGIE vs ADEMHALINGSCOMFORT

Geavanceerde luchtdichtheid Minimumverversing van de binnenlucht

GMV Kwaliteit van de ingeblazen lucht

(onderhoud van de filters doeltreffend materieel)

Minimumventilatie (warmteverliezen) Verversing van de binnenlucht (goede luchtkwaliteit

verzekeren)

ENERGIE vs SOCIALE IMPACT

Aanzienlijke isolatiedikte

(met identieke grondinneming) Gemaximaliseerde nettogebruiksoppervlakte

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

16

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash Breeam

BREEAM

N Building Research Establishment Environmental Assessment

Method (de meest verspreide)

N Engels

N 1990

N 10 categorieeumln ndash nauwkeurige criteria lsquocreditsrsquo

bull Management

bull Gezondheid en comfort

bull Energie

bull Transport

bull Water

bull Afvalstoffen

bull Verontreiniging

bull Ruimtelijke ordening en ecologie

bull Materialen

bull Innovatie

N lsquoZwakke plekrsquo

N httpbreeamorg

17

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash VALIDEO

Valideo

N Belgisch

N 2009

N Beoordelingsschema volgens bestemming

N wwwvalideoorg

18

Totaliteit

Waardecreatie Langetermijnvisie

Evolutie

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

Waarom

Uitdagingen

Haalbaarheidsstudie in het BHG

19

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Waarom

Talrijke lsquoduurzamersquo projecten

N Ecobouw

N Greenbuildings

N Groene gebouwen

N hellip

Maarhellip

N marketingargument gtlt echte overtuiging

N soms aanspraak zonder referentie of technische validatie

N vaak sterk varieumlrende definities van wat duurzaam is

N lsquogroenrsquo gtlt lsquolichtgroenrsquo

N beperkte reikwijdte

Sinds 2007 voorbeeldgebouwen maar alleen in het BHG

20

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Uitdagingen

Antwoord op een vraag van de sector

Voor alle gebouwen

Samenhang met het gewestelijke beleid reglementeringen

planningen premies tools en vrijwillige acties projectoproepenhellip

Objectief en geloofwaardig systeem milieulogica (versus

economische logica)

Redelijke labelingkosten (ongeacht het projecttype)

Federale reikwijdte gewenst (voor internationale erkenning)

Label aangepast aan de Belgische reglementaire context en aan

de Belgische goede praktijken van de bouwsector

N Rekening houden met de bestaande tools

Grote ambitie

Compatibiliteit met internationaal label

21

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geanalyseerde systemen benaderingen en referentiesystemen

22

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Nader belichte systemen benaderingen en referentiesystemen

N Voorbeeldgebouw

N Maatstaf

N Breeam

N Valideo

N Waalse ambities

23

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geselecteerde principes

N Interventies van alle actoren op verschillende niveaus

N Verschillende types

bull Certificatie (grote gebouwen)

bull Labeling (middelgrote gebouwen)

bull Zelfevaluatie (voorafgaande stap)

N Beheer via vzw

bull Organisatie ndash update - promotie

bull Via de Local Green Building Council

bull Verschillende ledenniveaus

Wanneer

N Meer informatie volgthellip

24

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE

Het is belangrijk alle aspecten te integreren bij de realisatie van

een duurzaam project

De parameter lsquoenergiersquo is niet altijd afgestemd op de andere

parameters van het gebouw

25

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOOLS EN REFERENTIES

Nuttige hulpmiddelen websites enz

N wwwvalideoorg

N wwwbreeamorg

Referentie Gids duurzame gebouwen en andere bronnen

N Gids duurzame gebouwen

httpgidsduurzamegebouwenleefmilieubrusselbe

Facilitator Duurzame gebouwen

N Info

N Tel 0800 85 775

N E-mail facilitatorenvironnementirisnetbe

26

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

CONTACT

Muriel BRANDT

Directrice en projectverantwoordelijke

042269160

infoecorcebe

27

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

28

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

29

DANK U VOOR UW AANDACHT

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

6

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

Energie = een aspect van het gebouw

Onvermijdelijke wisselwerkingen met andere parametershellip

7

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

8

ENERGIE vs STADSPLANNING

Optimale orieumlntatie NZ Bestaande stadsstructuur

Verkeerswegen

Natuurlijke elementen

Beheer van de warmtetoevoer door zoninstraling

(zonweringen hellip) Patrimonium (beschermde gevel stijl van de wijk hellip)

Maximale beperking van thermische bruggen

(buitenisolatie) Patrimonium (beschermde gevel stijl van de wijkhellip)

Geveluitlijning

Compactheid Bestaand gebouw bebouwde oppervlakte

034

099

014

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

9

ENERGIE vs VISUEEL COMFORT

Beheer van de openingen overeenkomstig de orieumlntatie Verdeling van de natuurlijke verlichting

Kleine openingen op het noorden (verliezen beperken) Zicht naar buiten

Autonomie van het daglicht (DLF)

Constant licht Grote openingen op het zuiden (gebruik maken van

warmtetoevoer door zoninstraling) Verblinding contrasten vermoeidheid

Zonweringen Autonomie van het daglicht (DLF)

023

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

10

ENERGIE vs THERMISCH COMFORT

Winter gebruik maken van gratis warmtetoevoer Zorgen voor de vereiste comforttemperatuur voor de lucht

Zomer warmtetoevoer door zoninstraling beperken

(zonweringen) Zorgen voor de vereiste comforttemperatuur voor de lucht

Minimale ventilatie (warmteverliezen beperken) Eventuele nachtelijke koeling

Temperatuur van de wanden (correct geiumlsoleerde wanden)

Bron Matriciel

Thermische uitwisselingen Temperatuur van de

wanden

Temperatuur van de

lucht

Snelheid van de

lucht

Vochtigheid

Metabolisme

Kleding

Voedselinname

Straling

Geleiding

Convectie

Verdamping

Energievraag ndash gecumuleerd profiel volgens de buitentemperatuur

Warmtevraag ndash lage energie

Koudevraag ndash lage energie

Warmtevraag ndash passief

Koudevraag ndash passief

8-13 C binnen

4-17 C buiten

Bron energie+

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

11

ENERGIE vs MILIEU-IMPACT

Dikkere isolatie

raamwerk met grotere secties composiethellip

Beperking van de verbruikte hoeveelheid materialen

(grijze energie)

Beperking van de afvalstoffen

Bron Matriciel

Jaarlijks PE-verbruik

(primaire kWhmsup2vloer jaar)

ENERGIE exploitatie primaire kWhmsup2

GRIJZE ENERGIE kWhmsup2

Reglementair-Cc Lage energie-Cc Lage energie-Dd Zeer lage energie-Dd Passief-Dd

(zwaar)

Passief-Dd

(licht)

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

12

ENERGIE vs VERONTREINIGINGGEZONDHEID

Goede isolatie met +- performante materialen

(PUREPSXPShellip)

Beperking van het gebruik van verontreinigende

materialen (CFK HCFKhellip)

Minimale ventilatie (warmteverliezen beperken) Binnenlucht verversen (goede luchtkwaliteit verzekeren)

Bron httpairsoft-airconditioningcom Bron lemondefr

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

13

ENERGIE vs BRAND

Goede isolatie met +- performante materialen

(PUREPSXPShellip)

Beperking van de stoffen die bij brand tot verontreiniging

leiden

Hoge luchtdichtheid (gangbare opvatting) risico van flashoverbackdraft

Niet-brandbare

gassen

ENERGIE (warmte)

BRANDSTOF (polymeer)

OXIDANS (zuurstof)

Brandbare gassen

+ oxidans (O2)

+ energie

Bron cfbt-uscom Bron clubquomodocom

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

14

ENERGIE vs KOSTEN

Gebruik van extra materialen GMVhellip Directe (bouw)kosten beperken

Exploitatiekosten beperken

Wat kan er best worden voorzien voor een budget van 800

euroappartement

N Regenwaterrecuperatietank

N 4 cm gevelisolatie extra

N HSB ipv een zware structuur

N Specifiek type sanitair toestel

Bron Matriciel

WKK gas

Klimaatregeling op zonne-energie

Fotovoltaiumlsche zonnepanelen

Thermische zonnecollectoren

Geothermische warmtepomp

Verlichting van de werkvlakken en detectiehellip

lsquoPassieversquo isolatie in plaats van lsquoLErsquo-isolatie

lsquoPassieversquo isolatie in plaats van reglementaire isolatie

lsquoLErsquo-isolatie in plaats van hellip

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

15

ENERGIE vs ADEMHALINGSCOMFORT

Geavanceerde luchtdichtheid Minimumverversing van de binnenlucht

GMV Kwaliteit van de ingeblazen lucht

(onderhoud van de filters doeltreffend materieel)

Minimumventilatie (warmteverliezen) Verversing van de binnenlucht (goede luchtkwaliteit

verzekeren)

ENERGIE vs SOCIALE IMPACT

Aanzienlijke isolatiedikte

(met identieke grondinneming) Gemaximaliseerde nettogebruiksoppervlakte

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

16

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash Breeam

BREEAM

N Building Research Establishment Environmental Assessment

Method (de meest verspreide)

N Engels

N 1990

N 10 categorieeumln ndash nauwkeurige criteria lsquocreditsrsquo

bull Management

bull Gezondheid en comfort

bull Energie

bull Transport

bull Water

bull Afvalstoffen

bull Verontreiniging

bull Ruimtelijke ordening en ecologie

bull Materialen

bull Innovatie

N lsquoZwakke plekrsquo

N httpbreeamorg

17

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash VALIDEO

Valideo

N Belgisch

N 2009

N Beoordelingsschema volgens bestemming

N wwwvalideoorg

18

Totaliteit

Waardecreatie Langetermijnvisie

Evolutie

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

Waarom

Uitdagingen

Haalbaarheidsstudie in het BHG

19

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Waarom

Talrijke lsquoduurzamersquo projecten

N Ecobouw

N Greenbuildings

N Groene gebouwen

N hellip

Maarhellip

N marketingargument gtlt echte overtuiging

N soms aanspraak zonder referentie of technische validatie

N vaak sterk varieumlrende definities van wat duurzaam is

N lsquogroenrsquo gtlt lsquolichtgroenrsquo

N beperkte reikwijdte

Sinds 2007 voorbeeldgebouwen maar alleen in het BHG

20

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Uitdagingen

Antwoord op een vraag van de sector

Voor alle gebouwen

Samenhang met het gewestelijke beleid reglementeringen

planningen premies tools en vrijwillige acties projectoproepenhellip

Objectief en geloofwaardig systeem milieulogica (versus

economische logica)

Redelijke labelingkosten (ongeacht het projecttype)

Federale reikwijdte gewenst (voor internationale erkenning)

Label aangepast aan de Belgische reglementaire context en aan

de Belgische goede praktijken van de bouwsector

N Rekening houden met de bestaande tools

Grote ambitie

Compatibiliteit met internationaal label

21

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geanalyseerde systemen benaderingen en referentiesystemen

22

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Nader belichte systemen benaderingen en referentiesystemen

N Voorbeeldgebouw

N Maatstaf

N Breeam

N Valideo

N Waalse ambities

23

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geselecteerde principes

N Interventies van alle actoren op verschillende niveaus

N Verschillende types

bull Certificatie (grote gebouwen)

bull Labeling (middelgrote gebouwen)

bull Zelfevaluatie (voorafgaande stap)

N Beheer via vzw

bull Organisatie ndash update - promotie

bull Via de Local Green Building Council

bull Verschillende ledenniveaus

Wanneer

N Meer informatie volgthellip

24

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE

Het is belangrijk alle aspecten te integreren bij de realisatie van

een duurzaam project

De parameter lsquoenergiersquo is niet altijd afgestemd op de andere

parameters van het gebouw

25

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOOLS EN REFERENTIES

Nuttige hulpmiddelen websites enz

N wwwvalideoorg

N wwwbreeamorg

Referentie Gids duurzame gebouwen en andere bronnen

N Gids duurzame gebouwen

httpgidsduurzamegebouwenleefmilieubrusselbe

Facilitator Duurzame gebouwen

N Info

N Tel 0800 85 775

N E-mail facilitatorenvironnementirisnetbe

26

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

CONTACT

Muriel BRANDT

Directrice en projectverantwoordelijke

042269160

infoecorcebe

27

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

28

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

29

DANK U VOOR UW AANDACHT

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

Energie = een aspect van het gebouw

Onvermijdelijke wisselwerkingen met andere parametershellip

7

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

8

ENERGIE vs STADSPLANNING

Optimale orieumlntatie NZ Bestaande stadsstructuur

Verkeerswegen

Natuurlijke elementen

Beheer van de warmtetoevoer door zoninstraling

(zonweringen hellip) Patrimonium (beschermde gevel stijl van de wijk hellip)

Maximale beperking van thermische bruggen

(buitenisolatie) Patrimonium (beschermde gevel stijl van de wijkhellip)

Geveluitlijning

Compactheid Bestaand gebouw bebouwde oppervlakte

034

099

014

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

9

ENERGIE vs VISUEEL COMFORT

Beheer van de openingen overeenkomstig de orieumlntatie Verdeling van de natuurlijke verlichting

Kleine openingen op het noorden (verliezen beperken) Zicht naar buiten

Autonomie van het daglicht (DLF)

Constant licht Grote openingen op het zuiden (gebruik maken van

warmtetoevoer door zoninstraling) Verblinding contrasten vermoeidheid

Zonweringen Autonomie van het daglicht (DLF)

023

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

10

ENERGIE vs THERMISCH COMFORT

Winter gebruik maken van gratis warmtetoevoer Zorgen voor de vereiste comforttemperatuur voor de lucht

Zomer warmtetoevoer door zoninstraling beperken

(zonweringen) Zorgen voor de vereiste comforttemperatuur voor de lucht

Minimale ventilatie (warmteverliezen beperken) Eventuele nachtelijke koeling

Temperatuur van de wanden (correct geiumlsoleerde wanden)

Bron Matriciel

Thermische uitwisselingen Temperatuur van de

wanden

Temperatuur van de

lucht

Snelheid van de

lucht

Vochtigheid

Metabolisme

Kleding

Voedselinname

Straling

Geleiding

Convectie

Verdamping

Energievraag ndash gecumuleerd profiel volgens de buitentemperatuur

Warmtevraag ndash lage energie

Koudevraag ndash lage energie

Warmtevraag ndash passief

Koudevraag ndash passief

8-13 C binnen

4-17 C buiten

Bron energie+

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

11

ENERGIE vs MILIEU-IMPACT

Dikkere isolatie

raamwerk met grotere secties composiethellip

Beperking van de verbruikte hoeveelheid materialen

(grijze energie)

Beperking van de afvalstoffen

Bron Matriciel

Jaarlijks PE-verbruik

(primaire kWhmsup2vloer jaar)

ENERGIE exploitatie primaire kWhmsup2

GRIJZE ENERGIE kWhmsup2

Reglementair-Cc Lage energie-Cc Lage energie-Dd Zeer lage energie-Dd Passief-Dd

(zwaar)

Passief-Dd

(licht)

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

12

ENERGIE vs VERONTREINIGINGGEZONDHEID

Goede isolatie met +- performante materialen

(PUREPSXPShellip)

Beperking van het gebruik van verontreinigende

materialen (CFK HCFKhellip)

Minimale ventilatie (warmteverliezen beperken) Binnenlucht verversen (goede luchtkwaliteit verzekeren)

Bron httpairsoft-airconditioningcom Bron lemondefr

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

13

ENERGIE vs BRAND

Goede isolatie met +- performante materialen

(PUREPSXPShellip)

Beperking van de stoffen die bij brand tot verontreiniging

leiden

Hoge luchtdichtheid (gangbare opvatting) risico van flashoverbackdraft

Niet-brandbare

gassen

ENERGIE (warmte)

BRANDSTOF (polymeer)

OXIDANS (zuurstof)

Brandbare gassen

+ oxidans (O2)

+ energie

Bron cfbt-uscom Bron clubquomodocom

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

14

ENERGIE vs KOSTEN

Gebruik van extra materialen GMVhellip Directe (bouw)kosten beperken

Exploitatiekosten beperken

Wat kan er best worden voorzien voor een budget van 800

euroappartement

N Regenwaterrecuperatietank

N 4 cm gevelisolatie extra

N HSB ipv een zware structuur

N Specifiek type sanitair toestel

Bron Matriciel

WKK gas

Klimaatregeling op zonne-energie

Fotovoltaiumlsche zonnepanelen

Thermische zonnecollectoren

Geothermische warmtepomp

Verlichting van de werkvlakken en detectiehellip

lsquoPassieversquo isolatie in plaats van lsquoLErsquo-isolatie

lsquoPassieversquo isolatie in plaats van reglementaire isolatie

lsquoLErsquo-isolatie in plaats van hellip

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

15

ENERGIE vs ADEMHALINGSCOMFORT

Geavanceerde luchtdichtheid Minimumverversing van de binnenlucht

GMV Kwaliteit van de ingeblazen lucht

(onderhoud van de filters doeltreffend materieel)

Minimumventilatie (warmteverliezen) Verversing van de binnenlucht (goede luchtkwaliteit

verzekeren)

ENERGIE vs SOCIALE IMPACT

Aanzienlijke isolatiedikte

(met identieke grondinneming) Gemaximaliseerde nettogebruiksoppervlakte

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

16

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash Breeam

BREEAM

N Building Research Establishment Environmental Assessment

Method (de meest verspreide)

N Engels

N 1990

N 10 categorieeumln ndash nauwkeurige criteria lsquocreditsrsquo

bull Management

bull Gezondheid en comfort

bull Energie

bull Transport

bull Water

bull Afvalstoffen

bull Verontreiniging

bull Ruimtelijke ordening en ecologie

bull Materialen

bull Innovatie

N lsquoZwakke plekrsquo

N httpbreeamorg

17

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash VALIDEO

Valideo

N Belgisch

N 2009

N Beoordelingsschema volgens bestemming

N wwwvalideoorg

18

Totaliteit

Waardecreatie Langetermijnvisie

Evolutie

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

Waarom

Uitdagingen

Haalbaarheidsstudie in het BHG

19

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Waarom

Talrijke lsquoduurzamersquo projecten

N Ecobouw

N Greenbuildings

N Groene gebouwen

N hellip

Maarhellip

N marketingargument gtlt echte overtuiging

N soms aanspraak zonder referentie of technische validatie

N vaak sterk varieumlrende definities van wat duurzaam is

N lsquogroenrsquo gtlt lsquolichtgroenrsquo

N beperkte reikwijdte

Sinds 2007 voorbeeldgebouwen maar alleen in het BHG

20

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Uitdagingen

Antwoord op een vraag van de sector

Voor alle gebouwen

Samenhang met het gewestelijke beleid reglementeringen

planningen premies tools en vrijwillige acties projectoproepenhellip

Objectief en geloofwaardig systeem milieulogica (versus

economische logica)

Redelijke labelingkosten (ongeacht het projecttype)

Federale reikwijdte gewenst (voor internationale erkenning)

Label aangepast aan de Belgische reglementaire context en aan

de Belgische goede praktijken van de bouwsector

N Rekening houden met de bestaande tools

Grote ambitie

Compatibiliteit met internationaal label

21

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geanalyseerde systemen benaderingen en referentiesystemen

22

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Nader belichte systemen benaderingen en referentiesystemen

N Voorbeeldgebouw

N Maatstaf

N Breeam

N Valideo

N Waalse ambities

23

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geselecteerde principes

N Interventies van alle actoren op verschillende niveaus

N Verschillende types

bull Certificatie (grote gebouwen)

bull Labeling (middelgrote gebouwen)

bull Zelfevaluatie (voorafgaande stap)

N Beheer via vzw

bull Organisatie ndash update - promotie

bull Via de Local Green Building Council

bull Verschillende ledenniveaus

Wanneer

N Meer informatie volgthellip

24

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE

Het is belangrijk alle aspecten te integreren bij de realisatie van

een duurzaam project

De parameter lsquoenergiersquo is niet altijd afgestemd op de andere

parameters van het gebouw

25

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOOLS EN REFERENTIES

Nuttige hulpmiddelen websites enz

N wwwvalideoorg

N wwwbreeamorg

Referentie Gids duurzame gebouwen en andere bronnen

N Gids duurzame gebouwen

httpgidsduurzamegebouwenleefmilieubrusselbe

Facilitator Duurzame gebouwen

N Info

N Tel 0800 85 775

N E-mail facilitatorenvironnementirisnetbe

26

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

CONTACT

Muriel BRANDT

Directrice en projectverantwoordelijke

042269160

infoecorcebe

27

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

28

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

29

DANK U VOOR UW AANDACHT

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

8

ENERGIE vs STADSPLANNING

Optimale orieumlntatie NZ Bestaande stadsstructuur

Verkeerswegen

Natuurlijke elementen

Beheer van de warmtetoevoer door zoninstraling

(zonweringen hellip) Patrimonium (beschermde gevel stijl van de wijk hellip)

Maximale beperking van thermische bruggen

(buitenisolatie) Patrimonium (beschermde gevel stijl van de wijkhellip)

Geveluitlijning

Compactheid Bestaand gebouw bebouwde oppervlakte

034

099

014

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

9

ENERGIE vs VISUEEL COMFORT

Beheer van de openingen overeenkomstig de orieumlntatie Verdeling van de natuurlijke verlichting

Kleine openingen op het noorden (verliezen beperken) Zicht naar buiten

Autonomie van het daglicht (DLF)

Constant licht Grote openingen op het zuiden (gebruik maken van

warmtetoevoer door zoninstraling) Verblinding contrasten vermoeidheid

Zonweringen Autonomie van het daglicht (DLF)

023

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

10

ENERGIE vs THERMISCH COMFORT

Winter gebruik maken van gratis warmtetoevoer Zorgen voor de vereiste comforttemperatuur voor de lucht

Zomer warmtetoevoer door zoninstraling beperken

(zonweringen) Zorgen voor de vereiste comforttemperatuur voor de lucht

Minimale ventilatie (warmteverliezen beperken) Eventuele nachtelijke koeling

Temperatuur van de wanden (correct geiumlsoleerde wanden)

Bron Matriciel

Thermische uitwisselingen Temperatuur van de

wanden

Temperatuur van de

lucht

Snelheid van de

lucht

Vochtigheid

Metabolisme

Kleding

Voedselinname

Straling

Geleiding

Convectie

Verdamping

Energievraag ndash gecumuleerd profiel volgens de buitentemperatuur

Warmtevraag ndash lage energie

Koudevraag ndash lage energie

Warmtevraag ndash passief

Koudevraag ndash passief

8-13 C binnen

4-17 C buiten

Bron energie+

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

11

ENERGIE vs MILIEU-IMPACT

Dikkere isolatie

raamwerk met grotere secties composiethellip

Beperking van de verbruikte hoeveelheid materialen

(grijze energie)

Beperking van de afvalstoffen

Bron Matriciel

Jaarlijks PE-verbruik

(primaire kWhmsup2vloer jaar)

ENERGIE exploitatie primaire kWhmsup2

GRIJZE ENERGIE kWhmsup2

Reglementair-Cc Lage energie-Cc Lage energie-Dd Zeer lage energie-Dd Passief-Dd

(zwaar)

Passief-Dd

(licht)

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

12

ENERGIE vs VERONTREINIGINGGEZONDHEID

Goede isolatie met +- performante materialen

(PUREPSXPShellip)

Beperking van het gebruik van verontreinigende

materialen (CFK HCFKhellip)

Minimale ventilatie (warmteverliezen beperken) Binnenlucht verversen (goede luchtkwaliteit verzekeren)

Bron httpairsoft-airconditioningcom Bron lemondefr

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

13

ENERGIE vs BRAND

Goede isolatie met +- performante materialen

(PUREPSXPShellip)

Beperking van de stoffen die bij brand tot verontreiniging

leiden

Hoge luchtdichtheid (gangbare opvatting) risico van flashoverbackdraft

Niet-brandbare

gassen

ENERGIE (warmte)

BRANDSTOF (polymeer)

OXIDANS (zuurstof)

Brandbare gassen

+ oxidans (O2)

+ energie

Bron cfbt-uscom Bron clubquomodocom

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

14

ENERGIE vs KOSTEN

Gebruik van extra materialen GMVhellip Directe (bouw)kosten beperken

Exploitatiekosten beperken

Wat kan er best worden voorzien voor een budget van 800

euroappartement

N Regenwaterrecuperatietank

N 4 cm gevelisolatie extra

N HSB ipv een zware structuur

N Specifiek type sanitair toestel

Bron Matriciel

WKK gas

Klimaatregeling op zonne-energie

Fotovoltaiumlsche zonnepanelen

Thermische zonnecollectoren

Geothermische warmtepomp

Verlichting van de werkvlakken en detectiehellip

lsquoPassieversquo isolatie in plaats van lsquoLErsquo-isolatie

lsquoPassieversquo isolatie in plaats van reglementaire isolatie

lsquoLErsquo-isolatie in plaats van hellip

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

15

ENERGIE vs ADEMHALINGSCOMFORT

Geavanceerde luchtdichtheid Minimumverversing van de binnenlucht

GMV Kwaliteit van de ingeblazen lucht

(onderhoud van de filters doeltreffend materieel)

Minimumventilatie (warmteverliezen) Verversing van de binnenlucht (goede luchtkwaliteit

verzekeren)

ENERGIE vs SOCIALE IMPACT

Aanzienlijke isolatiedikte

(met identieke grondinneming) Gemaximaliseerde nettogebruiksoppervlakte

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

16

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash Breeam

BREEAM

N Building Research Establishment Environmental Assessment

Method (de meest verspreide)

N Engels

N 1990

N 10 categorieeumln ndash nauwkeurige criteria lsquocreditsrsquo

bull Management

bull Gezondheid en comfort

bull Energie

bull Transport

bull Water

bull Afvalstoffen

bull Verontreiniging

bull Ruimtelijke ordening en ecologie

bull Materialen

bull Innovatie

N lsquoZwakke plekrsquo

N httpbreeamorg

17

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash VALIDEO

Valideo

N Belgisch

N 2009

N Beoordelingsschema volgens bestemming

N wwwvalideoorg

18

Totaliteit

Waardecreatie Langetermijnvisie

Evolutie

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

Waarom

Uitdagingen

Haalbaarheidsstudie in het BHG

19

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Waarom

Talrijke lsquoduurzamersquo projecten

N Ecobouw

N Greenbuildings

N Groene gebouwen

N hellip

Maarhellip

N marketingargument gtlt echte overtuiging

N soms aanspraak zonder referentie of technische validatie

N vaak sterk varieumlrende definities van wat duurzaam is

N lsquogroenrsquo gtlt lsquolichtgroenrsquo

N beperkte reikwijdte

Sinds 2007 voorbeeldgebouwen maar alleen in het BHG

20

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Uitdagingen

Antwoord op een vraag van de sector

Voor alle gebouwen

Samenhang met het gewestelijke beleid reglementeringen

planningen premies tools en vrijwillige acties projectoproepenhellip

Objectief en geloofwaardig systeem milieulogica (versus

economische logica)

Redelijke labelingkosten (ongeacht het projecttype)

Federale reikwijdte gewenst (voor internationale erkenning)

Label aangepast aan de Belgische reglementaire context en aan

de Belgische goede praktijken van de bouwsector

N Rekening houden met de bestaande tools

Grote ambitie

Compatibiliteit met internationaal label

21

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geanalyseerde systemen benaderingen en referentiesystemen

22

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Nader belichte systemen benaderingen en referentiesystemen

N Voorbeeldgebouw

N Maatstaf

N Breeam

N Valideo

N Waalse ambities

23

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geselecteerde principes

N Interventies van alle actoren op verschillende niveaus

N Verschillende types

bull Certificatie (grote gebouwen)

bull Labeling (middelgrote gebouwen)

bull Zelfevaluatie (voorafgaande stap)

N Beheer via vzw

bull Organisatie ndash update - promotie

bull Via de Local Green Building Council

bull Verschillende ledenniveaus

Wanneer

N Meer informatie volgthellip

24

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE

Het is belangrijk alle aspecten te integreren bij de realisatie van

een duurzaam project

De parameter lsquoenergiersquo is niet altijd afgestemd op de andere

parameters van het gebouw

25

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOOLS EN REFERENTIES

Nuttige hulpmiddelen websites enz

N wwwvalideoorg

N wwwbreeamorg

Referentie Gids duurzame gebouwen en andere bronnen

N Gids duurzame gebouwen

httpgidsduurzamegebouwenleefmilieubrusselbe

Facilitator Duurzame gebouwen

N Info

N Tel 0800 85 775

N E-mail facilitatorenvironnementirisnetbe

26

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

CONTACT

Muriel BRANDT

Directrice en projectverantwoordelijke

042269160

infoecorcebe

27

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

28

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

29

DANK U VOOR UW AANDACHT

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

9

ENERGIE vs VISUEEL COMFORT

Beheer van de openingen overeenkomstig de orieumlntatie Verdeling van de natuurlijke verlichting

Kleine openingen op het noorden (verliezen beperken) Zicht naar buiten

Autonomie van het daglicht (DLF)

Constant licht Grote openingen op het zuiden (gebruik maken van

warmtetoevoer door zoninstraling) Verblinding contrasten vermoeidheid

Zonweringen Autonomie van het daglicht (DLF)

023

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

10

ENERGIE vs THERMISCH COMFORT

Winter gebruik maken van gratis warmtetoevoer Zorgen voor de vereiste comforttemperatuur voor de lucht

Zomer warmtetoevoer door zoninstraling beperken

(zonweringen) Zorgen voor de vereiste comforttemperatuur voor de lucht

Minimale ventilatie (warmteverliezen beperken) Eventuele nachtelijke koeling

Temperatuur van de wanden (correct geiumlsoleerde wanden)

Bron Matriciel

Thermische uitwisselingen Temperatuur van de

wanden

Temperatuur van de

lucht

Snelheid van de

lucht

Vochtigheid

Metabolisme

Kleding

Voedselinname

Straling

Geleiding

Convectie

Verdamping

Energievraag ndash gecumuleerd profiel volgens de buitentemperatuur

Warmtevraag ndash lage energie

Koudevraag ndash lage energie

Warmtevraag ndash passief

Koudevraag ndash passief

8-13 C binnen

4-17 C buiten

Bron energie+

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

11

ENERGIE vs MILIEU-IMPACT

Dikkere isolatie

raamwerk met grotere secties composiethellip

Beperking van de verbruikte hoeveelheid materialen

(grijze energie)

Beperking van de afvalstoffen

Bron Matriciel

Jaarlijks PE-verbruik

(primaire kWhmsup2vloer jaar)

ENERGIE exploitatie primaire kWhmsup2

GRIJZE ENERGIE kWhmsup2

Reglementair-Cc Lage energie-Cc Lage energie-Dd Zeer lage energie-Dd Passief-Dd

(zwaar)

Passief-Dd

(licht)

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

12

ENERGIE vs VERONTREINIGINGGEZONDHEID

Goede isolatie met +- performante materialen

(PUREPSXPShellip)

Beperking van het gebruik van verontreinigende

materialen (CFK HCFKhellip)

Minimale ventilatie (warmteverliezen beperken) Binnenlucht verversen (goede luchtkwaliteit verzekeren)

Bron httpairsoft-airconditioningcom Bron lemondefr

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

13

ENERGIE vs BRAND

Goede isolatie met +- performante materialen

(PUREPSXPShellip)

Beperking van de stoffen die bij brand tot verontreiniging

leiden

Hoge luchtdichtheid (gangbare opvatting) risico van flashoverbackdraft

Niet-brandbare

gassen

ENERGIE (warmte)

BRANDSTOF (polymeer)

OXIDANS (zuurstof)

Brandbare gassen

+ oxidans (O2)

+ energie

Bron cfbt-uscom Bron clubquomodocom

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

14

ENERGIE vs KOSTEN

Gebruik van extra materialen GMVhellip Directe (bouw)kosten beperken

Exploitatiekosten beperken

Wat kan er best worden voorzien voor een budget van 800

euroappartement

N Regenwaterrecuperatietank

N 4 cm gevelisolatie extra

N HSB ipv een zware structuur

N Specifiek type sanitair toestel

Bron Matriciel

WKK gas

Klimaatregeling op zonne-energie

Fotovoltaiumlsche zonnepanelen

Thermische zonnecollectoren

Geothermische warmtepomp

Verlichting van de werkvlakken en detectiehellip

lsquoPassieversquo isolatie in plaats van lsquoLErsquo-isolatie

lsquoPassieversquo isolatie in plaats van reglementaire isolatie

lsquoLErsquo-isolatie in plaats van hellip

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

15

ENERGIE vs ADEMHALINGSCOMFORT

Geavanceerde luchtdichtheid Minimumverversing van de binnenlucht

GMV Kwaliteit van de ingeblazen lucht

(onderhoud van de filters doeltreffend materieel)

Minimumventilatie (warmteverliezen) Verversing van de binnenlucht (goede luchtkwaliteit

verzekeren)

ENERGIE vs SOCIALE IMPACT

Aanzienlijke isolatiedikte

(met identieke grondinneming) Gemaximaliseerde nettogebruiksoppervlakte

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

16

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash Breeam

BREEAM

N Building Research Establishment Environmental Assessment

Method (de meest verspreide)

N Engels

N 1990

N 10 categorieeumln ndash nauwkeurige criteria lsquocreditsrsquo

bull Management

bull Gezondheid en comfort

bull Energie

bull Transport

bull Water

bull Afvalstoffen

bull Verontreiniging

bull Ruimtelijke ordening en ecologie

bull Materialen

bull Innovatie

N lsquoZwakke plekrsquo

N httpbreeamorg

17

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash VALIDEO

Valideo

N Belgisch

N 2009

N Beoordelingsschema volgens bestemming

N wwwvalideoorg

18

Totaliteit

Waardecreatie Langetermijnvisie

Evolutie

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

Waarom

Uitdagingen

Haalbaarheidsstudie in het BHG

19

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Waarom

Talrijke lsquoduurzamersquo projecten

N Ecobouw

N Greenbuildings

N Groene gebouwen

N hellip

Maarhellip

N marketingargument gtlt echte overtuiging

N soms aanspraak zonder referentie of technische validatie

N vaak sterk varieumlrende definities van wat duurzaam is

N lsquogroenrsquo gtlt lsquolichtgroenrsquo

N beperkte reikwijdte

Sinds 2007 voorbeeldgebouwen maar alleen in het BHG

20

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Uitdagingen

Antwoord op een vraag van de sector

Voor alle gebouwen

Samenhang met het gewestelijke beleid reglementeringen

planningen premies tools en vrijwillige acties projectoproepenhellip

Objectief en geloofwaardig systeem milieulogica (versus

economische logica)

Redelijke labelingkosten (ongeacht het projecttype)

Federale reikwijdte gewenst (voor internationale erkenning)

Label aangepast aan de Belgische reglementaire context en aan

de Belgische goede praktijken van de bouwsector

N Rekening houden met de bestaande tools

Grote ambitie

Compatibiliteit met internationaal label

21

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geanalyseerde systemen benaderingen en referentiesystemen

22

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Nader belichte systemen benaderingen en referentiesystemen

N Voorbeeldgebouw

N Maatstaf

N Breeam

N Valideo

N Waalse ambities

23

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geselecteerde principes

N Interventies van alle actoren op verschillende niveaus

N Verschillende types

bull Certificatie (grote gebouwen)

bull Labeling (middelgrote gebouwen)

bull Zelfevaluatie (voorafgaande stap)

N Beheer via vzw

bull Organisatie ndash update - promotie

bull Via de Local Green Building Council

bull Verschillende ledenniveaus

Wanneer

N Meer informatie volgthellip

24

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE

Het is belangrijk alle aspecten te integreren bij de realisatie van

een duurzaam project

De parameter lsquoenergiersquo is niet altijd afgestemd op de andere

parameters van het gebouw

25

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOOLS EN REFERENTIES

Nuttige hulpmiddelen websites enz

N wwwvalideoorg

N wwwbreeamorg

Referentie Gids duurzame gebouwen en andere bronnen

N Gids duurzame gebouwen

httpgidsduurzamegebouwenleefmilieubrusselbe

Facilitator Duurzame gebouwen

N Info

N Tel 0800 85 775

N E-mail facilitatorenvironnementirisnetbe

26

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

CONTACT

Muriel BRANDT

Directrice en projectverantwoordelijke

042269160

infoecorcebe

27

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

28

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

29

DANK U VOOR UW AANDACHT

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

10

ENERGIE vs THERMISCH COMFORT

Winter gebruik maken van gratis warmtetoevoer Zorgen voor de vereiste comforttemperatuur voor de lucht

Zomer warmtetoevoer door zoninstraling beperken

(zonweringen) Zorgen voor de vereiste comforttemperatuur voor de lucht

Minimale ventilatie (warmteverliezen beperken) Eventuele nachtelijke koeling

Temperatuur van de wanden (correct geiumlsoleerde wanden)

Bron Matriciel

Thermische uitwisselingen Temperatuur van de

wanden

Temperatuur van de

lucht

Snelheid van de

lucht

Vochtigheid

Metabolisme

Kleding

Voedselinname

Straling

Geleiding

Convectie

Verdamping

Energievraag ndash gecumuleerd profiel volgens de buitentemperatuur

Warmtevraag ndash lage energie

Koudevraag ndash lage energie

Warmtevraag ndash passief

Koudevraag ndash passief

8-13 C binnen

4-17 C buiten

Bron energie+

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

11

ENERGIE vs MILIEU-IMPACT

Dikkere isolatie

raamwerk met grotere secties composiethellip

Beperking van de verbruikte hoeveelheid materialen

(grijze energie)

Beperking van de afvalstoffen

Bron Matriciel

Jaarlijks PE-verbruik

(primaire kWhmsup2vloer jaar)

ENERGIE exploitatie primaire kWhmsup2

GRIJZE ENERGIE kWhmsup2

Reglementair-Cc Lage energie-Cc Lage energie-Dd Zeer lage energie-Dd Passief-Dd

(zwaar)

Passief-Dd

(licht)

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

12

ENERGIE vs VERONTREINIGINGGEZONDHEID

Goede isolatie met +- performante materialen

(PUREPSXPShellip)

Beperking van het gebruik van verontreinigende

materialen (CFK HCFKhellip)

Minimale ventilatie (warmteverliezen beperken) Binnenlucht verversen (goede luchtkwaliteit verzekeren)

Bron httpairsoft-airconditioningcom Bron lemondefr

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

13

ENERGIE vs BRAND

Goede isolatie met +- performante materialen

(PUREPSXPShellip)

Beperking van de stoffen die bij brand tot verontreiniging

leiden

Hoge luchtdichtheid (gangbare opvatting) risico van flashoverbackdraft

Niet-brandbare

gassen

ENERGIE (warmte)

BRANDSTOF (polymeer)

OXIDANS (zuurstof)

Brandbare gassen

+ oxidans (O2)

+ energie

Bron cfbt-uscom Bron clubquomodocom

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

14

ENERGIE vs KOSTEN

Gebruik van extra materialen GMVhellip Directe (bouw)kosten beperken

Exploitatiekosten beperken

Wat kan er best worden voorzien voor een budget van 800

euroappartement

N Regenwaterrecuperatietank

N 4 cm gevelisolatie extra

N HSB ipv een zware structuur

N Specifiek type sanitair toestel

Bron Matriciel

WKK gas

Klimaatregeling op zonne-energie

Fotovoltaiumlsche zonnepanelen

Thermische zonnecollectoren

Geothermische warmtepomp

Verlichting van de werkvlakken en detectiehellip

lsquoPassieversquo isolatie in plaats van lsquoLErsquo-isolatie

lsquoPassieversquo isolatie in plaats van reglementaire isolatie

lsquoLErsquo-isolatie in plaats van hellip

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

15

ENERGIE vs ADEMHALINGSCOMFORT

Geavanceerde luchtdichtheid Minimumverversing van de binnenlucht

GMV Kwaliteit van de ingeblazen lucht

(onderhoud van de filters doeltreffend materieel)

Minimumventilatie (warmteverliezen) Verversing van de binnenlucht (goede luchtkwaliteit

verzekeren)

ENERGIE vs SOCIALE IMPACT

Aanzienlijke isolatiedikte

(met identieke grondinneming) Gemaximaliseerde nettogebruiksoppervlakte

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

16

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash Breeam

BREEAM

N Building Research Establishment Environmental Assessment

Method (de meest verspreide)

N Engels

N 1990

N 10 categorieeumln ndash nauwkeurige criteria lsquocreditsrsquo

bull Management

bull Gezondheid en comfort

bull Energie

bull Transport

bull Water

bull Afvalstoffen

bull Verontreiniging

bull Ruimtelijke ordening en ecologie

bull Materialen

bull Innovatie

N lsquoZwakke plekrsquo

N httpbreeamorg

17

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash VALIDEO

Valideo

N Belgisch

N 2009

N Beoordelingsschema volgens bestemming

N wwwvalideoorg

18

Totaliteit

Waardecreatie Langetermijnvisie

Evolutie

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

Waarom

Uitdagingen

Haalbaarheidsstudie in het BHG

19

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Waarom

Talrijke lsquoduurzamersquo projecten

N Ecobouw

N Greenbuildings

N Groene gebouwen

N hellip

Maarhellip

N marketingargument gtlt echte overtuiging

N soms aanspraak zonder referentie of technische validatie

N vaak sterk varieumlrende definities van wat duurzaam is

N lsquogroenrsquo gtlt lsquolichtgroenrsquo

N beperkte reikwijdte

Sinds 2007 voorbeeldgebouwen maar alleen in het BHG

20

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Uitdagingen

Antwoord op een vraag van de sector

Voor alle gebouwen

Samenhang met het gewestelijke beleid reglementeringen

planningen premies tools en vrijwillige acties projectoproepenhellip

Objectief en geloofwaardig systeem milieulogica (versus

economische logica)

Redelijke labelingkosten (ongeacht het projecttype)

Federale reikwijdte gewenst (voor internationale erkenning)

Label aangepast aan de Belgische reglementaire context en aan

de Belgische goede praktijken van de bouwsector

N Rekening houden met de bestaande tools

Grote ambitie

Compatibiliteit met internationaal label

21

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geanalyseerde systemen benaderingen en referentiesystemen

22

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Nader belichte systemen benaderingen en referentiesystemen

N Voorbeeldgebouw

N Maatstaf

N Breeam

N Valideo

N Waalse ambities

23

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geselecteerde principes

N Interventies van alle actoren op verschillende niveaus

N Verschillende types

bull Certificatie (grote gebouwen)

bull Labeling (middelgrote gebouwen)

bull Zelfevaluatie (voorafgaande stap)

N Beheer via vzw

bull Organisatie ndash update - promotie

bull Via de Local Green Building Council

bull Verschillende ledenniveaus

Wanneer

N Meer informatie volgthellip

24

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE

Het is belangrijk alle aspecten te integreren bij de realisatie van

een duurzaam project

De parameter lsquoenergiersquo is niet altijd afgestemd op de andere

parameters van het gebouw

25

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOOLS EN REFERENTIES

Nuttige hulpmiddelen websites enz

N wwwvalideoorg

N wwwbreeamorg

Referentie Gids duurzame gebouwen en andere bronnen

N Gids duurzame gebouwen

httpgidsduurzamegebouwenleefmilieubrusselbe

Facilitator Duurzame gebouwen

N Info

N Tel 0800 85 775

N E-mail facilitatorenvironnementirisnetbe

26

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

CONTACT

Muriel BRANDT

Directrice en projectverantwoordelijke

042269160

infoecorcebe

27

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

28

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

29

DANK U VOOR UW AANDACHT

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

11

ENERGIE vs MILIEU-IMPACT

Dikkere isolatie

raamwerk met grotere secties composiethellip

Beperking van de verbruikte hoeveelheid materialen

(grijze energie)

Beperking van de afvalstoffen

Bron Matriciel

Jaarlijks PE-verbruik

(primaire kWhmsup2vloer jaar)

ENERGIE exploitatie primaire kWhmsup2

GRIJZE ENERGIE kWhmsup2

Reglementair-Cc Lage energie-Cc Lage energie-Dd Zeer lage energie-Dd Passief-Dd

(zwaar)

Passief-Dd

(licht)

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

12

ENERGIE vs VERONTREINIGINGGEZONDHEID

Goede isolatie met +- performante materialen

(PUREPSXPShellip)

Beperking van het gebruik van verontreinigende

materialen (CFK HCFKhellip)

Minimale ventilatie (warmteverliezen beperken) Binnenlucht verversen (goede luchtkwaliteit verzekeren)

Bron httpairsoft-airconditioningcom Bron lemondefr

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

13

ENERGIE vs BRAND

Goede isolatie met +- performante materialen

(PUREPSXPShellip)

Beperking van de stoffen die bij brand tot verontreiniging

leiden

Hoge luchtdichtheid (gangbare opvatting) risico van flashoverbackdraft

Niet-brandbare

gassen

ENERGIE (warmte)

BRANDSTOF (polymeer)

OXIDANS (zuurstof)

Brandbare gassen

+ oxidans (O2)

+ energie

Bron cfbt-uscom Bron clubquomodocom

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

14

ENERGIE vs KOSTEN

Gebruik van extra materialen GMVhellip Directe (bouw)kosten beperken

Exploitatiekosten beperken

Wat kan er best worden voorzien voor een budget van 800

euroappartement

N Regenwaterrecuperatietank

N 4 cm gevelisolatie extra

N HSB ipv een zware structuur

N Specifiek type sanitair toestel

Bron Matriciel

WKK gas

Klimaatregeling op zonne-energie

Fotovoltaiumlsche zonnepanelen

Thermische zonnecollectoren

Geothermische warmtepomp

Verlichting van de werkvlakken en detectiehellip

lsquoPassieversquo isolatie in plaats van lsquoLErsquo-isolatie

lsquoPassieversquo isolatie in plaats van reglementaire isolatie

lsquoLErsquo-isolatie in plaats van hellip

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

15

ENERGIE vs ADEMHALINGSCOMFORT

Geavanceerde luchtdichtheid Minimumverversing van de binnenlucht

GMV Kwaliteit van de ingeblazen lucht

(onderhoud van de filters doeltreffend materieel)

Minimumventilatie (warmteverliezen) Verversing van de binnenlucht (goede luchtkwaliteit

verzekeren)

ENERGIE vs SOCIALE IMPACT

Aanzienlijke isolatiedikte

(met identieke grondinneming) Gemaximaliseerde nettogebruiksoppervlakte

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

16

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash Breeam

BREEAM

N Building Research Establishment Environmental Assessment

Method (de meest verspreide)

N Engels

N 1990

N 10 categorieeumln ndash nauwkeurige criteria lsquocreditsrsquo

bull Management

bull Gezondheid en comfort

bull Energie

bull Transport

bull Water

bull Afvalstoffen

bull Verontreiniging

bull Ruimtelijke ordening en ecologie

bull Materialen

bull Innovatie

N lsquoZwakke plekrsquo

N httpbreeamorg

17

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash VALIDEO

Valideo

N Belgisch

N 2009

N Beoordelingsschema volgens bestemming

N wwwvalideoorg

18

Totaliteit

Waardecreatie Langetermijnvisie

Evolutie

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

Waarom

Uitdagingen

Haalbaarheidsstudie in het BHG

19

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Waarom

Talrijke lsquoduurzamersquo projecten

N Ecobouw

N Greenbuildings

N Groene gebouwen

N hellip

Maarhellip

N marketingargument gtlt echte overtuiging

N soms aanspraak zonder referentie of technische validatie

N vaak sterk varieumlrende definities van wat duurzaam is

N lsquogroenrsquo gtlt lsquolichtgroenrsquo

N beperkte reikwijdte

Sinds 2007 voorbeeldgebouwen maar alleen in het BHG

20

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Uitdagingen

Antwoord op een vraag van de sector

Voor alle gebouwen

Samenhang met het gewestelijke beleid reglementeringen

planningen premies tools en vrijwillige acties projectoproepenhellip

Objectief en geloofwaardig systeem milieulogica (versus

economische logica)

Redelijke labelingkosten (ongeacht het projecttype)

Federale reikwijdte gewenst (voor internationale erkenning)

Label aangepast aan de Belgische reglementaire context en aan

de Belgische goede praktijken van de bouwsector

N Rekening houden met de bestaande tools

Grote ambitie

Compatibiliteit met internationaal label

21

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geanalyseerde systemen benaderingen en referentiesystemen

22

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Nader belichte systemen benaderingen en referentiesystemen

N Voorbeeldgebouw

N Maatstaf

N Breeam

N Valideo

N Waalse ambities

23

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geselecteerde principes

N Interventies van alle actoren op verschillende niveaus

N Verschillende types

bull Certificatie (grote gebouwen)

bull Labeling (middelgrote gebouwen)

bull Zelfevaluatie (voorafgaande stap)

N Beheer via vzw

bull Organisatie ndash update - promotie

bull Via de Local Green Building Council

bull Verschillende ledenniveaus

Wanneer

N Meer informatie volgthellip

24

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE

Het is belangrijk alle aspecten te integreren bij de realisatie van

een duurzaam project

De parameter lsquoenergiersquo is niet altijd afgestemd op de andere

parameters van het gebouw

25

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOOLS EN REFERENTIES

Nuttige hulpmiddelen websites enz

N wwwvalideoorg

N wwwbreeamorg

Referentie Gids duurzame gebouwen en andere bronnen

N Gids duurzame gebouwen

httpgidsduurzamegebouwenleefmilieubrusselbe

Facilitator Duurzame gebouwen

N Info

N Tel 0800 85 775

N E-mail facilitatorenvironnementirisnetbe

26

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

CONTACT

Muriel BRANDT

Directrice en projectverantwoordelijke

042269160

infoecorcebe

27

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

28

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

29

DANK U VOOR UW AANDACHT

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

12

ENERGIE vs VERONTREINIGINGGEZONDHEID

Goede isolatie met +- performante materialen

(PUREPSXPShellip)

Beperking van het gebruik van verontreinigende

materialen (CFK HCFKhellip)

Minimale ventilatie (warmteverliezen beperken) Binnenlucht verversen (goede luchtkwaliteit verzekeren)

Bron httpairsoft-airconditioningcom Bron lemondefr

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

13

ENERGIE vs BRAND

Goede isolatie met +- performante materialen

(PUREPSXPShellip)

Beperking van de stoffen die bij brand tot verontreiniging

leiden

Hoge luchtdichtheid (gangbare opvatting) risico van flashoverbackdraft

Niet-brandbare

gassen

ENERGIE (warmte)

BRANDSTOF (polymeer)

OXIDANS (zuurstof)

Brandbare gassen

+ oxidans (O2)

+ energie

Bron cfbt-uscom Bron clubquomodocom

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

14

ENERGIE vs KOSTEN

Gebruik van extra materialen GMVhellip Directe (bouw)kosten beperken

Exploitatiekosten beperken

Wat kan er best worden voorzien voor een budget van 800

euroappartement

N Regenwaterrecuperatietank

N 4 cm gevelisolatie extra

N HSB ipv een zware structuur

N Specifiek type sanitair toestel

Bron Matriciel

WKK gas

Klimaatregeling op zonne-energie

Fotovoltaiumlsche zonnepanelen

Thermische zonnecollectoren

Geothermische warmtepomp

Verlichting van de werkvlakken en detectiehellip

lsquoPassieversquo isolatie in plaats van lsquoLErsquo-isolatie

lsquoPassieversquo isolatie in plaats van reglementaire isolatie

lsquoLErsquo-isolatie in plaats van hellip

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

15

ENERGIE vs ADEMHALINGSCOMFORT

Geavanceerde luchtdichtheid Minimumverversing van de binnenlucht

GMV Kwaliteit van de ingeblazen lucht

(onderhoud van de filters doeltreffend materieel)

Minimumventilatie (warmteverliezen) Verversing van de binnenlucht (goede luchtkwaliteit

verzekeren)

ENERGIE vs SOCIALE IMPACT

Aanzienlijke isolatiedikte

(met identieke grondinneming) Gemaximaliseerde nettogebruiksoppervlakte

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

16

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash Breeam

BREEAM

N Building Research Establishment Environmental Assessment

Method (de meest verspreide)

N Engels

N 1990

N 10 categorieeumln ndash nauwkeurige criteria lsquocreditsrsquo

bull Management

bull Gezondheid en comfort

bull Energie

bull Transport

bull Water

bull Afvalstoffen

bull Verontreiniging

bull Ruimtelijke ordening en ecologie

bull Materialen

bull Innovatie

N lsquoZwakke plekrsquo

N httpbreeamorg

17

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash VALIDEO

Valideo

N Belgisch

N 2009

N Beoordelingsschema volgens bestemming

N wwwvalideoorg

18

Totaliteit

Waardecreatie Langetermijnvisie

Evolutie

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

Waarom

Uitdagingen

Haalbaarheidsstudie in het BHG

19

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Waarom

Talrijke lsquoduurzamersquo projecten

N Ecobouw

N Greenbuildings

N Groene gebouwen

N hellip

Maarhellip

N marketingargument gtlt echte overtuiging

N soms aanspraak zonder referentie of technische validatie

N vaak sterk varieumlrende definities van wat duurzaam is

N lsquogroenrsquo gtlt lsquolichtgroenrsquo

N beperkte reikwijdte

Sinds 2007 voorbeeldgebouwen maar alleen in het BHG

20

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Uitdagingen

Antwoord op een vraag van de sector

Voor alle gebouwen

Samenhang met het gewestelijke beleid reglementeringen

planningen premies tools en vrijwillige acties projectoproepenhellip

Objectief en geloofwaardig systeem milieulogica (versus

economische logica)

Redelijke labelingkosten (ongeacht het projecttype)

Federale reikwijdte gewenst (voor internationale erkenning)

Label aangepast aan de Belgische reglementaire context en aan

de Belgische goede praktijken van de bouwsector

N Rekening houden met de bestaande tools

Grote ambitie

Compatibiliteit met internationaal label

21

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geanalyseerde systemen benaderingen en referentiesystemen

22

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Nader belichte systemen benaderingen en referentiesystemen

N Voorbeeldgebouw

N Maatstaf

N Breeam

N Valideo

N Waalse ambities

23

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geselecteerde principes

N Interventies van alle actoren op verschillende niveaus

N Verschillende types

bull Certificatie (grote gebouwen)

bull Labeling (middelgrote gebouwen)

bull Zelfevaluatie (voorafgaande stap)

N Beheer via vzw

bull Organisatie ndash update - promotie

bull Via de Local Green Building Council

bull Verschillende ledenniveaus

Wanneer

N Meer informatie volgthellip

24

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE

Het is belangrijk alle aspecten te integreren bij de realisatie van

een duurzaam project

De parameter lsquoenergiersquo is niet altijd afgestemd op de andere

parameters van het gebouw

25

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOOLS EN REFERENTIES

Nuttige hulpmiddelen websites enz

N wwwvalideoorg

N wwwbreeamorg

Referentie Gids duurzame gebouwen en andere bronnen

N Gids duurzame gebouwen

httpgidsduurzamegebouwenleefmilieubrusselbe

Facilitator Duurzame gebouwen

N Info

N Tel 0800 85 775

N E-mail facilitatorenvironnementirisnetbe

26

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

CONTACT

Muriel BRANDT

Directrice en projectverantwoordelijke

042269160

infoecorcebe

27

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

28

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

29

DANK U VOOR UW AANDACHT

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

13

ENERGIE vs BRAND

Goede isolatie met +- performante materialen

(PUREPSXPShellip)

Beperking van de stoffen die bij brand tot verontreiniging

leiden

Hoge luchtdichtheid (gangbare opvatting) risico van flashoverbackdraft

Niet-brandbare

gassen

ENERGIE (warmte)

BRANDSTOF (polymeer)

OXIDANS (zuurstof)

Brandbare gassen

+ oxidans (O2)

+ energie

Bron cfbt-uscom Bron clubquomodocom

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

14

ENERGIE vs KOSTEN

Gebruik van extra materialen GMVhellip Directe (bouw)kosten beperken

Exploitatiekosten beperken

Wat kan er best worden voorzien voor een budget van 800

euroappartement

N Regenwaterrecuperatietank

N 4 cm gevelisolatie extra

N HSB ipv een zware structuur

N Specifiek type sanitair toestel

Bron Matriciel

WKK gas

Klimaatregeling op zonne-energie

Fotovoltaiumlsche zonnepanelen

Thermische zonnecollectoren

Geothermische warmtepomp

Verlichting van de werkvlakken en detectiehellip

lsquoPassieversquo isolatie in plaats van lsquoLErsquo-isolatie

lsquoPassieversquo isolatie in plaats van reglementaire isolatie

lsquoLErsquo-isolatie in plaats van hellip

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

15

ENERGIE vs ADEMHALINGSCOMFORT

Geavanceerde luchtdichtheid Minimumverversing van de binnenlucht

GMV Kwaliteit van de ingeblazen lucht

(onderhoud van de filters doeltreffend materieel)

Minimumventilatie (warmteverliezen) Verversing van de binnenlucht (goede luchtkwaliteit

verzekeren)

ENERGIE vs SOCIALE IMPACT

Aanzienlijke isolatiedikte

(met identieke grondinneming) Gemaximaliseerde nettogebruiksoppervlakte

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

16

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash Breeam

BREEAM

N Building Research Establishment Environmental Assessment

Method (de meest verspreide)

N Engels

N 1990

N 10 categorieeumln ndash nauwkeurige criteria lsquocreditsrsquo

bull Management

bull Gezondheid en comfort

bull Energie

bull Transport

bull Water

bull Afvalstoffen

bull Verontreiniging

bull Ruimtelijke ordening en ecologie

bull Materialen

bull Innovatie

N lsquoZwakke plekrsquo

N httpbreeamorg

17

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash VALIDEO

Valideo

N Belgisch

N 2009

N Beoordelingsschema volgens bestemming

N wwwvalideoorg

18

Totaliteit

Waardecreatie Langetermijnvisie

Evolutie

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

Waarom

Uitdagingen

Haalbaarheidsstudie in het BHG

19

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Waarom

Talrijke lsquoduurzamersquo projecten

N Ecobouw

N Greenbuildings

N Groene gebouwen

N hellip

Maarhellip

N marketingargument gtlt echte overtuiging

N soms aanspraak zonder referentie of technische validatie

N vaak sterk varieumlrende definities van wat duurzaam is

N lsquogroenrsquo gtlt lsquolichtgroenrsquo

N beperkte reikwijdte

Sinds 2007 voorbeeldgebouwen maar alleen in het BHG

20

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Uitdagingen

Antwoord op een vraag van de sector

Voor alle gebouwen

Samenhang met het gewestelijke beleid reglementeringen

planningen premies tools en vrijwillige acties projectoproepenhellip

Objectief en geloofwaardig systeem milieulogica (versus

economische logica)

Redelijke labelingkosten (ongeacht het projecttype)

Federale reikwijdte gewenst (voor internationale erkenning)

Label aangepast aan de Belgische reglementaire context en aan

de Belgische goede praktijken van de bouwsector

N Rekening houden met de bestaande tools

Grote ambitie

Compatibiliteit met internationaal label

21

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geanalyseerde systemen benaderingen en referentiesystemen

22

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Nader belichte systemen benaderingen en referentiesystemen

N Voorbeeldgebouw

N Maatstaf

N Breeam

N Valideo

N Waalse ambities

23

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geselecteerde principes

N Interventies van alle actoren op verschillende niveaus

N Verschillende types

bull Certificatie (grote gebouwen)

bull Labeling (middelgrote gebouwen)

bull Zelfevaluatie (voorafgaande stap)

N Beheer via vzw

bull Organisatie ndash update - promotie

bull Via de Local Green Building Council

bull Verschillende ledenniveaus

Wanneer

N Meer informatie volgthellip

24

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE

Het is belangrijk alle aspecten te integreren bij de realisatie van

een duurzaam project

De parameter lsquoenergiersquo is niet altijd afgestemd op de andere

parameters van het gebouw

25

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOOLS EN REFERENTIES

Nuttige hulpmiddelen websites enz

N wwwvalideoorg

N wwwbreeamorg

Referentie Gids duurzame gebouwen en andere bronnen

N Gids duurzame gebouwen

httpgidsduurzamegebouwenleefmilieubrusselbe

Facilitator Duurzame gebouwen

N Info

N Tel 0800 85 775

N E-mail facilitatorenvironnementirisnetbe

26

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

CONTACT

Muriel BRANDT

Directrice en projectverantwoordelijke

042269160

infoecorcebe

27

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

28

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

29

DANK U VOOR UW AANDACHT

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

14

ENERGIE vs KOSTEN

Gebruik van extra materialen GMVhellip Directe (bouw)kosten beperken

Exploitatiekosten beperken

Wat kan er best worden voorzien voor een budget van 800

euroappartement

N Regenwaterrecuperatietank

N 4 cm gevelisolatie extra

N HSB ipv een zware structuur

N Specifiek type sanitair toestel

Bron Matriciel

WKK gas

Klimaatregeling op zonne-energie

Fotovoltaiumlsche zonnepanelen

Thermische zonnecollectoren

Geothermische warmtepomp

Verlichting van de werkvlakken en detectiehellip

lsquoPassieversquo isolatie in plaats van lsquoLErsquo-isolatie

lsquoPassieversquo isolatie in plaats van reglementaire isolatie

lsquoLErsquo-isolatie in plaats van hellip

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

15

ENERGIE vs ADEMHALINGSCOMFORT

Geavanceerde luchtdichtheid Minimumverversing van de binnenlucht

GMV Kwaliteit van de ingeblazen lucht

(onderhoud van de filters doeltreffend materieel)

Minimumventilatie (warmteverliezen) Verversing van de binnenlucht (goede luchtkwaliteit

verzekeren)

ENERGIE vs SOCIALE IMPACT

Aanzienlijke isolatiedikte

(met identieke grondinneming) Gemaximaliseerde nettogebruiksoppervlakte

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

16

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash Breeam

BREEAM

N Building Research Establishment Environmental Assessment

Method (de meest verspreide)

N Engels

N 1990

N 10 categorieeumln ndash nauwkeurige criteria lsquocreditsrsquo

bull Management

bull Gezondheid en comfort

bull Energie

bull Transport

bull Water

bull Afvalstoffen

bull Verontreiniging

bull Ruimtelijke ordening en ecologie

bull Materialen

bull Innovatie

N lsquoZwakke plekrsquo

N httpbreeamorg

17

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash VALIDEO

Valideo

N Belgisch

N 2009

N Beoordelingsschema volgens bestemming

N wwwvalideoorg

18

Totaliteit

Waardecreatie Langetermijnvisie

Evolutie

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

Waarom

Uitdagingen

Haalbaarheidsstudie in het BHG

19

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Waarom

Talrijke lsquoduurzamersquo projecten

N Ecobouw

N Greenbuildings

N Groene gebouwen

N hellip

Maarhellip

N marketingargument gtlt echte overtuiging

N soms aanspraak zonder referentie of technische validatie

N vaak sterk varieumlrende definities van wat duurzaam is

N lsquogroenrsquo gtlt lsquolichtgroenrsquo

N beperkte reikwijdte

Sinds 2007 voorbeeldgebouwen maar alleen in het BHG

20

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Uitdagingen

Antwoord op een vraag van de sector

Voor alle gebouwen

Samenhang met het gewestelijke beleid reglementeringen

planningen premies tools en vrijwillige acties projectoproepenhellip

Objectief en geloofwaardig systeem milieulogica (versus

economische logica)

Redelijke labelingkosten (ongeacht het projecttype)

Federale reikwijdte gewenst (voor internationale erkenning)

Label aangepast aan de Belgische reglementaire context en aan

de Belgische goede praktijken van de bouwsector

N Rekening houden met de bestaande tools

Grote ambitie

Compatibiliteit met internationaal label

21

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geanalyseerde systemen benaderingen en referentiesystemen

22

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Nader belichte systemen benaderingen en referentiesystemen

N Voorbeeldgebouw

N Maatstaf

N Breeam

N Valideo

N Waalse ambities

23

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geselecteerde principes

N Interventies van alle actoren op verschillende niveaus

N Verschillende types

bull Certificatie (grote gebouwen)

bull Labeling (middelgrote gebouwen)

bull Zelfevaluatie (voorafgaande stap)

N Beheer via vzw

bull Organisatie ndash update - promotie

bull Via de Local Green Building Council

bull Verschillende ledenniveaus

Wanneer

N Meer informatie volgthellip

24

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE

Het is belangrijk alle aspecten te integreren bij de realisatie van

een duurzaam project

De parameter lsquoenergiersquo is niet altijd afgestemd op de andere

parameters van het gebouw

25

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOOLS EN REFERENTIES

Nuttige hulpmiddelen websites enz

N wwwvalideoorg

N wwwbreeamorg

Referentie Gids duurzame gebouwen en andere bronnen

N Gids duurzame gebouwen

httpgidsduurzamegebouwenleefmilieubrusselbe

Facilitator Duurzame gebouwen

N Info

N Tel 0800 85 775

N E-mail facilitatorenvironnementirisnetbe

26

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

CONTACT

Muriel BRANDT

Directrice en projectverantwoordelijke

042269160

infoecorcebe

27

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

28

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

29

DANK U VOOR UW AANDACHT

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

WISSELWERKINGEN

15

ENERGIE vs ADEMHALINGSCOMFORT

Geavanceerde luchtdichtheid Minimumverversing van de binnenlucht

GMV Kwaliteit van de ingeblazen lucht

(onderhoud van de filters doeltreffend materieel)

Minimumventilatie (warmteverliezen) Verversing van de binnenlucht (goede luchtkwaliteit

verzekeren)

ENERGIE vs SOCIALE IMPACT

Aanzienlijke isolatiedikte

(met identieke grondinneming) Gemaximaliseerde nettogebruiksoppervlakte

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

16

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash Breeam

BREEAM

N Building Research Establishment Environmental Assessment

Method (de meest verspreide)

N Engels

N 1990

N 10 categorieeumln ndash nauwkeurige criteria lsquocreditsrsquo

bull Management

bull Gezondheid en comfort

bull Energie

bull Transport

bull Water

bull Afvalstoffen

bull Verontreiniging

bull Ruimtelijke ordening en ecologie

bull Materialen

bull Innovatie

N lsquoZwakke plekrsquo

N httpbreeamorg

17

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash VALIDEO

Valideo

N Belgisch

N 2009

N Beoordelingsschema volgens bestemming

N wwwvalideoorg

18

Totaliteit

Waardecreatie Langetermijnvisie

Evolutie

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

Waarom

Uitdagingen

Haalbaarheidsstudie in het BHG

19

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Waarom

Talrijke lsquoduurzamersquo projecten

N Ecobouw

N Greenbuildings

N Groene gebouwen

N hellip

Maarhellip

N marketingargument gtlt echte overtuiging

N soms aanspraak zonder referentie of technische validatie

N vaak sterk varieumlrende definities van wat duurzaam is

N lsquogroenrsquo gtlt lsquolichtgroenrsquo

N beperkte reikwijdte

Sinds 2007 voorbeeldgebouwen maar alleen in het BHG

20

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Uitdagingen

Antwoord op een vraag van de sector

Voor alle gebouwen

Samenhang met het gewestelijke beleid reglementeringen

planningen premies tools en vrijwillige acties projectoproepenhellip

Objectief en geloofwaardig systeem milieulogica (versus

economische logica)

Redelijke labelingkosten (ongeacht het projecttype)

Federale reikwijdte gewenst (voor internationale erkenning)

Label aangepast aan de Belgische reglementaire context en aan

de Belgische goede praktijken van de bouwsector

N Rekening houden met de bestaande tools

Grote ambitie

Compatibiliteit met internationaal label

21

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geanalyseerde systemen benaderingen en referentiesystemen

22

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Nader belichte systemen benaderingen en referentiesystemen

N Voorbeeldgebouw

N Maatstaf

N Breeam

N Valideo

N Waalse ambities

23

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geselecteerde principes

N Interventies van alle actoren op verschillende niveaus

N Verschillende types

bull Certificatie (grote gebouwen)

bull Labeling (middelgrote gebouwen)

bull Zelfevaluatie (voorafgaande stap)

N Beheer via vzw

bull Organisatie ndash update - promotie

bull Via de Local Green Building Council

bull Verschillende ledenniveaus

Wanneer

N Meer informatie volgthellip

24

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE

Het is belangrijk alle aspecten te integreren bij de realisatie van

een duurzaam project

De parameter lsquoenergiersquo is niet altijd afgestemd op de andere

parameters van het gebouw

25

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOOLS EN REFERENTIES

Nuttige hulpmiddelen websites enz

N wwwvalideoorg

N wwwbreeamorg

Referentie Gids duurzame gebouwen en andere bronnen

N Gids duurzame gebouwen

httpgidsduurzamegebouwenleefmilieubrusselbe

Facilitator Duurzame gebouwen

N Info

N Tel 0800 85 775

N E-mail facilitatorenvironnementirisnetbe

26

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

CONTACT

Muriel BRANDT

Directrice en projectverantwoordelijke

042269160

infoecorcebe

27

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

28

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

29

DANK U VOOR UW AANDACHT

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

16

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash Breeam

BREEAM

N Building Research Establishment Environmental Assessment

Method (de meest verspreide)

N Engels

N 1990

N 10 categorieeumln ndash nauwkeurige criteria lsquocreditsrsquo

bull Management

bull Gezondheid en comfort

bull Energie

bull Transport

bull Water

bull Afvalstoffen

bull Verontreiniging

bull Ruimtelijke ordening en ecologie

bull Materialen

bull Innovatie

N lsquoZwakke plekrsquo

N httpbreeamorg

17

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash VALIDEO

Valideo

N Belgisch

N 2009

N Beoordelingsschema volgens bestemming

N wwwvalideoorg

18

Totaliteit

Waardecreatie Langetermijnvisie

Evolutie

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

Waarom

Uitdagingen

Haalbaarheidsstudie in het BHG

19

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Waarom

Talrijke lsquoduurzamersquo projecten

N Ecobouw

N Greenbuildings

N Groene gebouwen

N hellip

Maarhellip

N marketingargument gtlt echte overtuiging

N soms aanspraak zonder referentie of technische validatie

N vaak sterk varieumlrende definities van wat duurzaam is

N lsquogroenrsquo gtlt lsquolichtgroenrsquo

N beperkte reikwijdte

Sinds 2007 voorbeeldgebouwen maar alleen in het BHG

20

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Uitdagingen

Antwoord op een vraag van de sector

Voor alle gebouwen

Samenhang met het gewestelijke beleid reglementeringen

planningen premies tools en vrijwillige acties projectoproepenhellip

Objectief en geloofwaardig systeem milieulogica (versus

economische logica)

Redelijke labelingkosten (ongeacht het projecttype)

Federale reikwijdte gewenst (voor internationale erkenning)

Label aangepast aan de Belgische reglementaire context en aan

de Belgische goede praktijken van de bouwsector

N Rekening houden met de bestaande tools

Grote ambitie

Compatibiliteit met internationaal label

21

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geanalyseerde systemen benaderingen en referentiesystemen

22

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Nader belichte systemen benaderingen en referentiesystemen

N Voorbeeldgebouw

N Maatstaf

N Breeam

N Valideo

N Waalse ambities

23

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geselecteerde principes

N Interventies van alle actoren op verschillende niveaus

N Verschillende types

bull Certificatie (grote gebouwen)

bull Labeling (middelgrote gebouwen)

bull Zelfevaluatie (voorafgaande stap)

N Beheer via vzw

bull Organisatie ndash update - promotie

bull Via de Local Green Building Council

bull Verschillende ledenniveaus

Wanneer

N Meer informatie volgthellip

24

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE

Het is belangrijk alle aspecten te integreren bij de realisatie van

een duurzaam project

De parameter lsquoenergiersquo is niet altijd afgestemd op de andere

parameters van het gebouw

25

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOOLS EN REFERENTIES

Nuttige hulpmiddelen websites enz

N wwwvalideoorg

N wwwbreeamorg

Referentie Gids duurzame gebouwen en andere bronnen

N Gids duurzame gebouwen

httpgidsduurzamegebouwenleefmilieubrusselbe

Facilitator Duurzame gebouwen

N Info

N Tel 0800 85 775

N E-mail facilitatorenvironnementirisnetbe

26

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

CONTACT

Muriel BRANDT

Directrice en projectverantwoordelijke

042269160

infoecorcebe

27

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

28

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

29

DANK U VOOR UW AANDACHT

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash Breeam

BREEAM

N Building Research Establishment Environmental Assessment

Method (de meest verspreide)

N Engels

N 1990

N 10 categorieeumln ndash nauwkeurige criteria lsquocreditsrsquo

bull Management

bull Gezondheid en comfort

bull Energie

bull Transport

bull Water

bull Afvalstoffen

bull Verontreiniging

bull Ruimtelijke ordening en ecologie

bull Materialen

bull Innovatie

N lsquoZwakke plekrsquo

N httpbreeamorg

17

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash VALIDEO

Valideo

N Belgisch

N 2009

N Beoordelingsschema volgens bestemming

N wwwvalideoorg

18

Totaliteit

Waardecreatie Langetermijnvisie

Evolutie

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

Waarom

Uitdagingen

Haalbaarheidsstudie in het BHG

19

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Waarom

Talrijke lsquoduurzamersquo projecten

N Ecobouw

N Greenbuildings

N Groene gebouwen

N hellip

Maarhellip

N marketingargument gtlt echte overtuiging

N soms aanspraak zonder referentie of technische validatie

N vaak sterk varieumlrende definities van wat duurzaam is

N lsquogroenrsquo gtlt lsquolichtgroenrsquo

N beperkte reikwijdte

Sinds 2007 voorbeeldgebouwen maar alleen in het BHG

20

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Uitdagingen

Antwoord op een vraag van de sector

Voor alle gebouwen

Samenhang met het gewestelijke beleid reglementeringen

planningen premies tools en vrijwillige acties projectoproepenhellip

Objectief en geloofwaardig systeem milieulogica (versus

economische logica)

Redelijke labelingkosten (ongeacht het projecttype)

Federale reikwijdte gewenst (voor internationale erkenning)

Label aangepast aan de Belgische reglementaire context en aan

de Belgische goede praktijken van de bouwsector

N Rekening houden met de bestaande tools

Grote ambitie

Compatibiliteit met internationaal label

21

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geanalyseerde systemen benaderingen en referentiesystemen

22

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Nader belichte systemen benaderingen en referentiesystemen

N Voorbeeldgebouw

N Maatstaf

N Breeam

N Valideo

N Waalse ambities

23

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geselecteerde principes

N Interventies van alle actoren op verschillende niveaus

N Verschillende types

bull Certificatie (grote gebouwen)

bull Labeling (middelgrote gebouwen)

bull Zelfevaluatie (voorafgaande stap)

N Beheer via vzw

bull Organisatie ndash update - promotie

bull Via de Local Green Building Council

bull Verschillende ledenniveaus

Wanneer

N Meer informatie volgthellip

24

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE

Het is belangrijk alle aspecten te integreren bij de realisatie van

een duurzaam project

De parameter lsquoenergiersquo is niet altijd afgestemd op de andere

parameters van het gebouw

25

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOOLS EN REFERENTIES

Nuttige hulpmiddelen websites enz

N wwwvalideoorg

N wwwbreeamorg

Referentie Gids duurzame gebouwen en andere bronnen

N Gids duurzame gebouwen

httpgidsduurzamegebouwenleefmilieubrusselbe

Facilitator Duurzame gebouwen

N Info

N Tel 0800 85 775

N E-mail facilitatorenvironnementirisnetbe

26

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

CONTACT

Muriel BRANDT

Directrice en projectverantwoordelijke

042269160

infoecorcebe

27

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

28

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

29

DANK U VOOR UW AANDACHT

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

BESTAANDE LABELS ndash VALIDEO

Valideo

N Belgisch

N 2009

N Beoordelingsschema volgens bestemming

N wwwvalideoorg

18

Totaliteit

Waardecreatie Langetermijnvisie

Evolutie

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

Waarom

Uitdagingen

Haalbaarheidsstudie in het BHG

19

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Waarom

Talrijke lsquoduurzamersquo projecten

N Ecobouw

N Greenbuildings

N Groene gebouwen

N hellip

Maarhellip

N marketingargument gtlt echte overtuiging

N soms aanspraak zonder referentie of technische validatie

N vaak sterk varieumlrende definities van wat duurzaam is

N lsquogroenrsquo gtlt lsquolichtgroenrsquo

N beperkte reikwijdte

Sinds 2007 voorbeeldgebouwen maar alleen in het BHG

20

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Uitdagingen

Antwoord op een vraag van de sector

Voor alle gebouwen

Samenhang met het gewestelijke beleid reglementeringen

planningen premies tools en vrijwillige acties projectoproepenhellip

Objectief en geloofwaardig systeem milieulogica (versus

economische logica)

Redelijke labelingkosten (ongeacht het projecttype)

Federale reikwijdte gewenst (voor internationale erkenning)

Label aangepast aan de Belgische reglementaire context en aan

de Belgische goede praktijken van de bouwsector

N Rekening houden met de bestaande tools

Grote ambitie

Compatibiliteit met internationaal label

21

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geanalyseerde systemen benaderingen en referentiesystemen

22

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Nader belichte systemen benaderingen en referentiesystemen

N Voorbeeldgebouw

N Maatstaf

N Breeam

N Valideo

N Waalse ambities

23

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geselecteerde principes

N Interventies van alle actoren op verschillende niveaus

N Verschillende types

bull Certificatie (grote gebouwen)

bull Labeling (middelgrote gebouwen)

bull Zelfevaluatie (voorafgaande stap)

N Beheer via vzw

bull Organisatie ndash update - promotie

bull Via de Local Green Building Council

bull Verschillende ledenniveaus

Wanneer

N Meer informatie volgthellip

24

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE

Het is belangrijk alle aspecten te integreren bij de realisatie van

een duurzaam project

De parameter lsquoenergiersquo is niet altijd afgestemd op de andere

parameters van het gebouw

25

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOOLS EN REFERENTIES

Nuttige hulpmiddelen websites enz

N wwwvalideoorg

N wwwbreeamorg

Referentie Gids duurzame gebouwen en andere bronnen

N Gids duurzame gebouwen

httpgidsduurzamegebouwenleefmilieubrusselbe

Facilitator Duurzame gebouwen

N Info

N Tel 0800 85 775

N E-mail facilitatorenvironnementirisnetbe

26

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

CONTACT

Muriel BRANDT

Directrice en projectverantwoordelijke

042269160

infoecorcebe

27

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

28

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

29

DANK U VOOR UW AANDACHT

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

INHOUDSOPGAVE

DUURZAME AANPAK

WISSELWERKINGEN

BESTAANDE LABELS

TOEKOMSTIG LABELhellip

Waarom

Uitdagingen

Haalbaarheidsstudie in het BHG

19

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Waarom

Talrijke lsquoduurzamersquo projecten

N Ecobouw

N Greenbuildings

N Groene gebouwen

N hellip

Maarhellip

N marketingargument gtlt echte overtuiging

N soms aanspraak zonder referentie of technische validatie

N vaak sterk varieumlrende definities van wat duurzaam is

N lsquogroenrsquo gtlt lsquolichtgroenrsquo

N beperkte reikwijdte

Sinds 2007 voorbeeldgebouwen maar alleen in het BHG

20

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Uitdagingen

Antwoord op een vraag van de sector

Voor alle gebouwen

Samenhang met het gewestelijke beleid reglementeringen

planningen premies tools en vrijwillige acties projectoproepenhellip

Objectief en geloofwaardig systeem milieulogica (versus

economische logica)

Redelijke labelingkosten (ongeacht het projecttype)

Federale reikwijdte gewenst (voor internationale erkenning)

Label aangepast aan de Belgische reglementaire context en aan

de Belgische goede praktijken van de bouwsector

N Rekening houden met de bestaande tools

Grote ambitie

Compatibiliteit met internationaal label

21

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geanalyseerde systemen benaderingen en referentiesystemen

22

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Nader belichte systemen benaderingen en referentiesystemen

N Voorbeeldgebouw

N Maatstaf

N Breeam

N Valideo

N Waalse ambities

23

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geselecteerde principes

N Interventies van alle actoren op verschillende niveaus

N Verschillende types

bull Certificatie (grote gebouwen)

bull Labeling (middelgrote gebouwen)

bull Zelfevaluatie (voorafgaande stap)

N Beheer via vzw

bull Organisatie ndash update - promotie

bull Via de Local Green Building Council

bull Verschillende ledenniveaus

Wanneer

N Meer informatie volgthellip

24

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE

Het is belangrijk alle aspecten te integreren bij de realisatie van

een duurzaam project

De parameter lsquoenergiersquo is niet altijd afgestemd op de andere

parameters van het gebouw

25

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOOLS EN REFERENTIES

Nuttige hulpmiddelen websites enz

N wwwvalideoorg

N wwwbreeamorg

Referentie Gids duurzame gebouwen en andere bronnen

N Gids duurzame gebouwen

httpgidsduurzamegebouwenleefmilieubrusselbe

Facilitator Duurzame gebouwen

N Info

N Tel 0800 85 775

N E-mail facilitatorenvironnementirisnetbe

26

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

CONTACT

Muriel BRANDT

Directrice en projectverantwoordelijke

042269160

infoecorcebe

27

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

28

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

29

DANK U VOOR UW AANDACHT

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Waarom

Talrijke lsquoduurzamersquo projecten

N Ecobouw

N Greenbuildings

N Groene gebouwen

N hellip

Maarhellip

N marketingargument gtlt echte overtuiging

N soms aanspraak zonder referentie of technische validatie

N vaak sterk varieumlrende definities van wat duurzaam is

N lsquogroenrsquo gtlt lsquolichtgroenrsquo

N beperkte reikwijdte

Sinds 2007 voorbeeldgebouwen maar alleen in het BHG

20

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Uitdagingen

Antwoord op een vraag van de sector

Voor alle gebouwen

Samenhang met het gewestelijke beleid reglementeringen

planningen premies tools en vrijwillige acties projectoproepenhellip

Objectief en geloofwaardig systeem milieulogica (versus

economische logica)

Redelijke labelingkosten (ongeacht het projecttype)

Federale reikwijdte gewenst (voor internationale erkenning)

Label aangepast aan de Belgische reglementaire context en aan

de Belgische goede praktijken van de bouwsector

N Rekening houden met de bestaande tools

Grote ambitie

Compatibiliteit met internationaal label

21

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geanalyseerde systemen benaderingen en referentiesystemen

22

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Nader belichte systemen benaderingen en referentiesystemen

N Voorbeeldgebouw

N Maatstaf

N Breeam

N Valideo

N Waalse ambities

23

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geselecteerde principes

N Interventies van alle actoren op verschillende niveaus

N Verschillende types

bull Certificatie (grote gebouwen)

bull Labeling (middelgrote gebouwen)

bull Zelfevaluatie (voorafgaande stap)

N Beheer via vzw

bull Organisatie ndash update - promotie

bull Via de Local Green Building Council

bull Verschillende ledenniveaus

Wanneer

N Meer informatie volgthellip

24

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE

Het is belangrijk alle aspecten te integreren bij de realisatie van

een duurzaam project

De parameter lsquoenergiersquo is niet altijd afgestemd op de andere

parameters van het gebouw

25

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOOLS EN REFERENTIES

Nuttige hulpmiddelen websites enz

N wwwvalideoorg

N wwwbreeamorg

Referentie Gids duurzame gebouwen en andere bronnen

N Gids duurzame gebouwen

httpgidsduurzamegebouwenleefmilieubrusselbe

Facilitator Duurzame gebouwen

N Info

N Tel 0800 85 775

N E-mail facilitatorenvironnementirisnetbe

26

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

CONTACT

Muriel BRANDT

Directrice en projectverantwoordelijke

042269160

infoecorcebe

27

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

28

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

29

DANK U VOOR UW AANDACHT

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Uitdagingen

Antwoord op een vraag van de sector

Voor alle gebouwen

Samenhang met het gewestelijke beleid reglementeringen

planningen premies tools en vrijwillige acties projectoproepenhellip

Objectief en geloofwaardig systeem milieulogica (versus

economische logica)

Redelijke labelingkosten (ongeacht het projecttype)

Federale reikwijdte gewenst (voor internationale erkenning)

Label aangepast aan de Belgische reglementaire context en aan

de Belgische goede praktijken van de bouwsector

N Rekening houden met de bestaande tools

Grote ambitie

Compatibiliteit met internationaal label

21

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geanalyseerde systemen benaderingen en referentiesystemen

22

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Nader belichte systemen benaderingen en referentiesystemen

N Voorbeeldgebouw

N Maatstaf

N Breeam

N Valideo

N Waalse ambities

23

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geselecteerde principes

N Interventies van alle actoren op verschillende niveaus

N Verschillende types

bull Certificatie (grote gebouwen)

bull Labeling (middelgrote gebouwen)

bull Zelfevaluatie (voorafgaande stap)

N Beheer via vzw

bull Organisatie ndash update - promotie

bull Via de Local Green Building Council

bull Verschillende ledenniveaus

Wanneer

N Meer informatie volgthellip

24

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE

Het is belangrijk alle aspecten te integreren bij de realisatie van

een duurzaam project

De parameter lsquoenergiersquo is niet altijd afgestemd op de andere

parameters van het gebouw

25

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOOLS EN REFERENTIES

Nuttige hulpmiddelen websites enz

N wwwvalideoorg

N wwwbreeamorg

Referentie Gids duurzame gebouwen en andere bronnen

N Gids duurzame gebouwen

httpgidsduurzamegebouwenleefmilieubrusselbe

Facilitator Duurzame gebouwen

N Info

N Tel 0800 85 775

N E-mail facilitatorenvironnementirisnetbe

26

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

CONTACT

Muriel BRANDT

Directrice en projectverantwoordelijke

042269160

infoecorcebe

27

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

28

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

29

DANK U VOOR UW AANDACHT

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geanalyseerde systemen benaderingen en referentiesystemen

22

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Nader belichte systemen benaderingen en referentiesystemen

N Voorbeeldgebouw

N Maatstaf

N Breeam

N Valideo

N Waalse ambities

23

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geselecteerde principes

N Interventies van alle actoren op verschillende niveaus

N Verschillende types

bull Certificatie (grote gebouwen)

bull Labeling (middelgrote gebouwen)

bull Zelfevaluatie (voorafgaande stap)

N Beheer via vzw

bull Organisatie ndash update - promotie

bull Via de Local Green Building Council

bull Verschillende ledenniveaus

Wanneer

N Meer informatie volgthellip

24

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE

Het is belangrijk alle aspecten te integreren bij de realisatie van

een duurzaam project

De parameter lsquoenergiersquo is niet altijd afgestemd op de andere

parameters van het gebouw

25

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOOLS EN REFERENTIES

Nuttige hulpmiddelen websites enz

N wwwvalideoorg

N wwwbreeamorg

Referentie Gids duurzame gebouwen en andere bronnen

N Gids duurzame gebouwen

httpgidsduurzamegebouwenleefmilieubrusselbe

Facilitator Duurzame gebouwen

N Info

N Tel 0800 85 775

N E-mail facilitatorenvironnementirisnetbe

26

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

CONTACT

Muriel BRANDT

Directrice en projectverantwoordelijke

042269160

infoecorcebe

27

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

28

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

29

DANK U VOOR UW AANDACHT

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Nader belichte systemen benaderingen en referentiesystemen

N Voorbeeldgebouw

N Maatstaf

N Breeam

N Valideo

N Waalse ambities

23

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geselecteerde principes

N Interventies van alle actoren op verschillende niveaus

N Verschillende types

bull Certificatie (grote gebouwen)

bull Labeling (middelgrote gebouwen)

bull Zelfevaluatie (voorafgaande stap)

N Beheer via vzw

bull Organisatie ndash update - promotie

bull Via de Local Green Building Council

bull Verschillende ledenniveaus

Wanneer

N Meer informatie volgthellip

24

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE

Het is belangrijk alle aspecten te integreren bij de realisatie van

een duurzaam project

De parameter lsquoenergiersquo is niet altijd afgestemd op de andere

parameters van het gebouw

25

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOOLS EN REFERENTIES

Nuttige hulpmiddelen websites enz

N wwwvalideoorg

N wwwbreeamorg

Referentie Gids duurzame gebouwen en andere bronnen

N Gids duurzame gebouwen

httpgidsduurzamegebouwenleefmilieubrusselbe

Facilitator Duurzame gebouwen

N Info

N Tel 0800 85 775

N E-mail facilitatorenvironnementirisnetbe

26

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

CONTACT

Muriel BRANDT

Directrice en projectverantwoordelijke

042269160

infoecorcebe

27

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

28

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

29

DANK U VOOR UW AANDACHT

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOEKOMSTIG LABEL ndash Haalbaarheidsstudie in BHG

Geselecteerde principes

N Interventies van alle actoren op verschillende niveaus

N Verschillende types

bull Certificatie (grote gebouwen)

bull Labeling (middelgrote gebouwen)

bull Zelfevaluatie (voorafgaande stap)

N Beheer via vzw

bull Organisatie ndash update - promotie

bull Via de Local Green Building Council

bull Verschillende ledenniveaus

Wanneer

N Meer informatie volgthellip

24

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE

Het is belangrijk alle aspecten te integreren bij de realisatie van

een duurzaam project

De parameter lsquoenergiersquo is niet altijd afgestemd op de andere

parameters van het gebouw

25

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOOLS EN REFERENTIES

Nuttige hulpmiddelen websites enz

N wwwvalideoorg

N wwwbreeamorg

Referentie Gids duurzame gebouwen en andere bronnen

N Gids duurzame gebouwen

httpgidsduurzamegebouwenleefmilieubrusselbe

Facilitator Duurzame gebouwen

N Info

N Tel 0800 85 775

N E-mail facilitatorenvironnementirisnetbe

26

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

CONTACT

Muriel BRANDT

Directrice en projectverantwoordelijke

042269160

infoecorcebe

27

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

28

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

29

DANK U VOOR UW AANDACHT

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

OM TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE

Het is belangrijk alle aspecten te integreren bij de realisatie van

een duurzaam project

De parameter lsquoenergiersquo is niet altijd afgestemd op de andere

parameters van het gebouw

25

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOOLS EN REFERENTIES

Nuttige hulpmiddelen websites enz

N wwwvalideoorg

N wwwbreeamorg

Referentie Gids duurzame gebouwen en andere bronnen

N Gids duurzame gebouwen

httpgidsduurzamegebouwenleefmilieubrusselbe

Facilitator Duurzame gebouwen

N Info

N Tel 0800 85 775

N E-mail facilitatorenvironnementirisnetbe

26

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

CONTACT

Muriel BRANDT

Directrice en projectverantwoordelijke

042269160

infoecorcebe

27

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

28

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

29

DANK U VOOR UW AANDACHT

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

TOOLS EN REFERENTIES

Nuttige hulpmiddelen websites enz

N wwwvalideoorg

N wwwbreeamorg

Referentie Gids duurzame gebouwen en andere bronnen

N Gids duurzame gebouwen

httpgidsduurzamegebouwenleefmilieubrusselbe

Facilitator Duurzame gebouwen

N Info

N Tel 0800 85 775

N E-mail facilitatorenvironnementirisnetbe

26

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

CONTACT

Muriel BRANDT

Directrice en projectverantwoordelijke

042269160

infoecorcebe

27

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

28

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

29

DANK U VOOR UW AANDACHT

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

CONTACT

Muriel BRANDT

Directrice en projectverantwoordelijke

042269160

infoecorcebe

27

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

28

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

29

DANK U VOOR UW AANDACHT

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

28

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

29

DANK U VOOR UW AANDACHT

OPLEIDING DUURZAAM GEBOUW PASSIEF EN (ZEER) LAGE ENERGIE - BIM - lente 2015

29

DANK U VOOR UW AANDACHT