Passie! - twence.nlb2a02091-58f0-4e87-a9c1-abf9999e0… · We werken met passie aan de verdere...

2017

Passie! Publieksjaarverslag

Inhoud

Passie

Twence, bron van grondstoffen en energieTwence in 2017Waarde voor aandeelhoudersLeiding en toezicht

Meer grondstoffen uit afvalBodemassenScheiding bedrijfsafval en grof huishoudelijk afvalCompostToepassing secundaire gronden bouwstoffenSamenwerkingToekomst

Meer energie uit duurzame bronnenZonne-energieBiomassa-energiecentraleVergistingToepassingToekomst

OptimalisatieAfvalenergiecentraleSynergieMarktCertificeringSamenwerkingToekomst

Zorg voor de omgevingRelatie met onze omgevingMaatschappelijke verantwoordelijkheidVeiligheid en gezondheidWerken bij TwenceMilieu en compliance

05

06080910

14141516181919

242426272828

32323436373839

424244464749

Tekst / eindredactie: Afdeling Communicatie Twence B.V.

Fotografie omslag: Frans Dekker Photography, Enschede

Fotografie: Simone Gerard, Frans Dekker, Rikkert Harink, Christian van der Mey, Twence

Vormgeving: Reclamebureau VanderVeer, Enschede

Druk: Van Marle, Hengelo

Dit jaarverslag wordt uitgegeven in het Nederlands, Duits en Engels. De Nederlandse gedrukte uitgave is leidend.

Dit jaarverslag is gedrukt op Ensocoat 2S New en LuxoSatin FSC Mixed resources.

Twintig jaar geleden maakten wereldleiders in Kyoto afspraken over het verminderen van de uitstoot van CO2. In het klimaatakkoord van Parijs werden de doelen en verplichtingen later verder uitgewerkt: de atmosfeer mag ten opzichte van het préindustriële tijdperk maximaal twee graden opwarmen en er moet snel een einde komen aan het gebruik van fossiele brandstoffen. Die vormen immers een belangrijke oorzaak van de overmatige CO2uitstoot en daarmee van de stijgende temperatuur. Maar liefst 195 landen tekenden dit akkoord. Daarmee aanvaardden we wereldwijd dat we samen moeten oplossen wat we met ons allen hebben veroorzaakt. Ook al geeft één van de grootste industrie landen nu aan uit het klimaat-akkoord te willen stappen, er is een collectief bewustzijn en een onomkeerbaar proces in gang gezet. Landen, steden en bedrijven investeren volop en met overtuiging in een groenere samenleving. Dat is in ons land niet anders. Landelijke en lokale overheden leggen in hun beleid vast dat CO2-uitstoot moet worden voor-komen en dat materialen zo veel mogelijk moeten worden hergebruikt. De doelen zijn vaak zelfs ambitieuzer dan die van ‘Parijs’. In april 2017 besloot een grote meerder-heid van onze aandeelhouders - Twentse gemeenten - om Twence in te zetten voor extra bijdragen aan hun duurzaamheids-doelstellingen. Een belangrijke beslissing, waar wij blij mee zijn. Uit medewerkers-onderzoeken bij Twence blijkt telkens weer een grote trots op het bedrijf en op de maatschappelijke relevantie van ons werk. We werken met passie aan de verdere uitbouw van onze mogelijk-

heden om afval zinvol om te zetten in ‘nieuwe’ grondstoffen en energie en het steeds beter benutten van deze energie. We hebben de kennis, de ervaring, de ruimte en een grote gedrevenheid om op substantiële schaal duurzaamheids-projecten te realiseren voor de regio waarin wij geworteld zijn. Voor het eerst passeerde in 2017 meer dan 1.000.000 ton afval onze weegbrug. Vrijwel al dit materiaal zetten wij om in herbruikbare materialen, grondstoffen en energie. Daarnaast produceerden wij dit jaar voor het eerst zonne-energie, uit het eerste zonnepark in de regio. Onze inspanningen resulteerden in een vermeden aardgasverbruik van 185 miljoen m3 en een vermeden CO2- uitstoot van 341.000 ton. Het resultaat na belastingen bedroeg € 14,4 miljoen op een omzet van € 110,1 miljoen. Wij kijken dan ook zeer tevreden terug op 2017.

Dr. G. Marc Kapteijnalgemeen directeur

PassieTwence Publieksjaarverslag 2017

Nederlandse afvalenergiecentrales dragen substantieel bij aan het behoud van grondstoffen in de kringloop én zij behoren tot de modernste en meest energie-efficiënte st(r)oomfabrieken ter wereld. Samen met slibverbrandings-installaties en biomassa-energiecentra-les produceren zij voldoende elektriciteit om ruim 1,5 miljoen huishoudens van stroom te voorzien. Ook leveren ze stoom en warmte aan omliggende bedrijven en woonwijken; de hoeveelheid komt overeen met het gebruik van ongeveer 400.000 huishoudens. Twence heeft de lange termijn voor ogen. We bekijken de gehele keten en zoeken de balans tussen klimaat- en duurzaamheids doelstellingen enerzijds en rendement anderzijds. Onze bronnen afval, biomassa en de zon, moeten uitste-kende en nuttige producten opleveren in termen van herbruikbaarheid en energie. Twence’ geleidelijke groei resulteerde de afgelopen zestien jaar in een ver dubbeling van de omzet (2001: € 53 miljoen - 2017: € 110 miljoen). Het resultaat na be lastingen steeg in diezelfde periode van € 3,2 miljoen naar € 14,4 miljoen. Naast directe werk gelegenheid (228 FTE in 2017) biedt Twence een aanzienlijke indirecte werkgelegenheid, vooral in de regionale maak-, transport en kennisindustrie.

Passie

5

Wij halen grondstoffen en herbruikbare materialen uit onvolledig (voor)gesorteerde stromen en uit de bode m-assen van onze energiecentrales. Voor het opwekken van energie gebruiken wij afval en biomassa, die van het her bruikbare materiaal zijn ontdaan door bronscheiding of nascheiding. Daarnaast benutten wij de zon als oneindige energiebron. Twence is van en voor zijn aandeel-houders, voornamelijk Twentse gemeenten. Wij zijn een groeiende organisatie, met betrokken, goed opgeleide medewerkers en zeer goed onderhouden hightech installaties. We werken aan duurzame relaties met klanten, overheden, maatschappelijke organisaties en samenwerkingspartners.Bij onze activiteiten houden we het nut van onze producten, de maatschappelijke waarde en het bedrijfseconomische aspect voor ogen; randvoorwaarden om bij te dragen aan de duurzame ontwikkeling van onze omgeving.

Twence brengt nuttige materialen en grondstoffen terug in de kringloop en produceert

energie uit nietfossiele bronnen. Daarmee leveren wij een grote bijdrage aan de

besparing op het gebruik van fossiele brandstoffen en het vermijden van de uitstoot

van CO2. Het voortdurend vergroten van onze bijdrage aan de circulaire economie en het

bieden van oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken –met oog voor mens en

milieu zijn onze drijfveren.

Twence, bron van grondstoffen en energie

Onze oorsprongSamen meer kunnen bereiken met door-dachte oplossingen voor maatschap-pelijke vraagstukken: dat is de basis van waaruit Twence is opgericht door de Twentse gemeenten. Vanuit een gezamenlijke visie heeft de organisatie zich sinds de jaren ’80 van de vorige eeuw ontwikkeld tot aanjager en inspirator op het gebied van de circulaire economie in Oost-Nederland. In de oorsprong was de verantwoorde verwerking van afval de belangrijkste reden voor samenwerking. Nu gaat het om het behoud van grond stoffen voor de kringloop en de productie van energie uit niet-fossiele bronnen. De toekomstEnergie uit hernieuwbare bronnen is de energie van de toekomst. Wij investeren hier fors in, met succes. Tegelijkertijd halen we met een zeer hoog rendement energie uit afval, dat van het herbruikbare materiaal is ontdaan. Uit materiaalstromen die na energieopwekking overblijven worden steeds meer mineralen terug-

gewonnen om nieuwe metaalproducten en bouwmaterialen te kunnen produceren.Uit de rookgassen van de energie centrales filteren we de CO2, waar voor toepassingen in zowel de glas tuin bouw als voor de productie van duurzame brand- en bouw-stoffen legio zijn.

Twence levert• Warmte (voor stadsverwarming)• Stoom (voor nabijgelegen industrie)• Elektriciteit (aan het openbare net)• Herbruikbare grondstoffen

(metalen en andere stoffen)• Bodemassen (IBC en vrij toepasbaar,

voor onder meer de wegenbouw)• Compost• Natriumbicarbonaat

(voor eigen installaties)

Twence, bron van grondstoffen en energie6

Biomassa en mest werken we op tot producten voor gerichte bodem verbetering, waarmee we ons aandeel leveren in het sluiten van nutriëntenkringlopen. Reststromen uit de landbouw en de voedingsmiddelenindustrie vormen daarnaast in de nabije toekomst een bron van duur zame bio-grondstoffen voor niet-voedseltoepassingen.

Om maximaal (her)gebruik van materialen te bereiken, kijken wij naar de gehele keten, oriënteren wij ons voortdurend op de nieuwste inzichten en werken we met state-of-the art technieken. Twence loopt in de branche voorop, qua innovatie en effectiviteit.

Bodemasopwerking (2014)

Vergister (2011)Warmtelevering (2011)

Zonnepark (2017)

Levering elektriciteit (1997)

Stoomlevering (2011)

Natte vergister (2014)

Compostering (1994)

Afvalscheidingsinstallatie (2002)

Afvalenergiecentrale lijn 3 (2009)

Stortlob (1986)

CO2 recycling (2014)

Biomassa- energiecentrale

(2008)Afvalenergiecentrale

lijn 1 en 2 (1997)

Twence zal op eigen kracht blijven groeien en ontwikkelen. Het is een gezonde organisatie, die nu en in de toekomst bijdraagt aan het omvormen van de lineaire economie naar een circulaire.

Twence Publieksjaarverslag 2017 7

KERNCIJFERS EENHEID 2017 2016

Afvalverwerking, energie, grondstoffenNetto-omzetSom der bedrijfsopbrengsten

€ mio€ mio

109,6110,1

107,8108,0

ResultatenBedrijfsresultaat/EBITResultaat na belastingenResultaat na belastingen als % van de bedrijfsopbrengstenEBITDA

€ mio€ mio

%€ mio

21,514,413,151,1

18,112,111,251,5

Kasstroom uit operationele activiteiten € mio 44,6 43,3

Materiële vaste activaAanschafwaarde totaal Boekwaarde totaalInvesteringenAfschrijvingen

€ mio€ mio€ mio€ mio

652,0233,9

25,629,6

636,2237,9

10,233,4

VermogenBalanstotaal € mio 277,8 275,8

KengetallenRentabiliteit totale vermogenRentabiliteit eigen vermogen (na belastingen)

% %

6,911,2

6,39,7

AfvalhoeveelhedenAangeleverde hoeveelheden in kton 1.000 957

EnergieBruto elektriciteitsproductieWarmte- en stoomlevering

in GWhein GWhth

476605

487603

Overige kerncijfersPersoneelsbezetting ultimoZiekteverzuimGemiddelde leeftijd

in fte%

in jaren

228,34,3

46,7

224,83,1

45,8

Financiering ‘Agenda van Twente’Via het zogenoemde superdividend, dat we sinds 2008 uitkeren aan onze gemeentelijke aandeelhouders, worden in Twente projecten gefinancierd die de regionale economie, innovatie en werk gelegenheid stimuleren. Over de jaren 2008 tot en met 2016 keerden we in totaal € 72 miljoen uit als superdividend ten behoeve van deze Agenda van Twente. Over het jaar 2017 zal hiervoor nogmaals € 8 miljoen worden uitgekeerd, waar mee de totale uitkering uitkomt op € 80 miljoen. Daarmee is voldaan aan de in 2007 met de aandeelhouders gemaakte afspraken. We zijn er trots op dat wij deze bijdrage hebben kunnen leveren aan de ontwikkeling en leefbaarheid van en werkgelegenheid in Twente.

Twence in 2017

De onderstaande kerncijfers hebben betrekking op de geconsolideerde jaarrekening 2017 van Twence Holding B.V. De balansgegevens zijn per 31 december.

Details vindt u in ons financieel jaarverslag 2017, dat online en als hard-copy beschikbaar is.


Waarde voor aandeelhouders

Aandeelhouders TwencePer 31 december 2017 zijn de aandeel-houders van Twence: Regio Twente, Vuilverwerkingsbedrijf Noord-Groningen en de gemeenten Almelo, Berkelland, Borne, Dinkelland, Enschede, Haaks-bergen, Hellendoorn, Hengelo, Hof van Twente, Losser, Oldenzaal, Rijssen-Holten, Tubbergen, Twenterand en Wierden. Vuilverwerkingsbedrijf Noord-Groningen is een samenwerkingsverband van de gemeenten De Marne, Eemsmond, Loppersum en Winsum. In 2016 heeft de Duitse Stadt Münster aangegeven graag als aandeelhouder van Twence te willen toetreden. In aanloop daar naartoe zal Stadt Münster eerst op basis van publiek-publieke samenwerking ervaring opdoen met grensoverschrijdende samenwerking met de huidige aandeel-houders van Twence.

Voor zijn aandeelhouders is Twence een belangrijke partij bij het behalen van hun duurzaamheidsdoelstellingen, die gebaseerd zijn op nationale en internationale afspraken. Aandeelhouders hebben invloed op de strategische ontwikkeling van de onderneming en beïnvloeden zo hun aansluiting bij de circulaire economie, het tempo van verduurzaming en daarmee het bereiken van hun eigen doelen. Elke aandeelhouder ontvangt jaarlijks een overzicht van de besparing op het gebruik van fossiele brandstoffen en de

daarmee gepaard gaande reductie van CO2-uitstoot, gerealiseerd met het door de aandeelhouder geleverde niet-recyclebare afval en GFT-afval. Daarnaast toont het overzicht hoeveel grondstoffen Twence uit het afval heeft gehaald en terug heeft gebracht in de kringloop. In overeenstemming met de statuten heeft Twence uitsluitend overheden als aandeelhouder. De langjarige zekerheid die via het aandeelhouderschap wordt verkregen voor de duurzame verwerking van afvalstoffen draagt bij aan een stabiele en voorspelbare ontwikkeling van de

gemeentelijke afvalstoffenheffing. Het jaarlijks uitgekeerde dividend is dankzij een evenwichtig tarieven- en dividend-beleid een betrouwbare inkomstenbron voor gemeentelijke begrotingen. Twence kan duurzame energie en grondstoffen terug leveren aan de aandeelhouders, die daarmee onder meer het eigen energieverbruik en bouwprojecten kunnen verduurzamen.

klanten

leveranciers

belangen-organisaties

omwonendendirectie

branchemedewerkers

toezichthouders

kennisinstituten

banken enverzekeraars

aandeelhouders

Raad van Commissarissen

inte

rne

stak

ehol

ders

externe stakeholders


Leiding en toezicht

Michel Verveckendirecteur

Operations (a.i.)

J.B. Kroeze

Drs. W.M. van Ingen

T.R. DoesburgMr. Paul W.L. Horsthuissecretaris van de

vennootschap

Directie Raad van commissarissen Ondernemingsraad

Peter Koel

Ton Baan

Joop Kleine Arjan Oude Middendorp

Henk Muldersecretaris

Ellen Meijerinkambtelijk secretaris

Bert Arends

Enrico Busi

Ir. J.A. Casteleijnplaatsvervangend voorzitter

Prof. dr. F. Eisingvoorzitter

Dr. G. Marc Kapteijnalgemeen directeur

Luc Boervice-voorzitter

Erik Hemmervoorzitter

Richard G.H. te Riet fcfinancieel directeur

DirectieTwence heeft één statutair directeur, de heer dr. G. Marc Kapteijn.

Raad van commissarissenDe raad van commissarissen houdt toe zicht op en adviseert over het beleid van de directie en de algemene gang van zaken. Daarbij handelt de raad in het belang van de vennootschap, gericht op de continuïteit van het bedrijf.

Voor belangrijke strategische beslissingen is goedkeuring van de raad van commissa-rissen vereist. De raad van commissarissen van Twence Holding B.V. bestaat statutair uit vijf leden.

OndernemingsraadIn 2017 bestond de ondernemingsraad uit negen leden en een ambtelijk secretaris. De raad is daarmee voltallig.


Bijdrage aan nieuwe duurzame

energieoplossingen

Mestverwaardingen bioconversie

Ombouwbiomassa-energiecentrale

(voor stroom, warmteen elektriciteitslevering)

Rendementverhoging Synergie Vollast

MestverwaardingGreen dealBodemassen

Recycledoelstellingenaandeelhouders

Bestaande installaties optimaal gebruiken en verbeteren

Meer duurzame energie uit hernieuwbare bronnen

Meer grondstoffen winnen uit afval, reststromen en biomassa

Onze doelen


zoekt nieuwe mogelijkheden voor het toepassen van grondstoffen uit afval. ‘Wat we doen is innovatief, toekomstgericht en uiterst relevant. Kwaliteit staat voorop, we streven naar zo hoogwaardig mogelijk hergebruik. We kunnen daarmee echt bijdragen aan de verduurzaming van de maatschappij.’

Jeffrey MartinecProduct Manager Grondstoffen

Goed gescheiden afval

biedt veel mogelijkheden

om nuttige materialen in de

kringloop te houden.

Eén liter olie

in het grofvuil bederft

vele tonnen herbruikbaar

materiaal.

Ruim 99 procent van het materiaal dat over

onze weegbrug komt wordt

(her)gebruikt.

Ik ben me er sterk van bewust dat wat ik weggooi consequenties heeft voor onze planeeten dat hergebruik van belang is voor de volgende generaties. Daarom leer ik mijn kinderen nu al dat je papier in de papierbak moet gooien en een bananenschil in de groene bak.

De duurzame elektriciteit

die Twence produceerde in

2017 was genoeg voor de

behoeftevoorziening van

115.000 huishoudens.

GFT wordt groene

energie én compost.

Bodemassen

Bodemassen zijn bij afvalenergie-centrales verreweg de grootste stroom reststoffen en vormen een groot potentieel voor terug winning van grondstoffen. Na verbranding voor energieopwekking blijft ongeveer een kwart van alle afval over als bodemassen, dat bestaat uit zand- en steenachtig materiaal, glas, metalen en asresten van verbrande producten. Bij Twence gaat het om circa 150.000 ton per jaar. Terugwinning metalenDoor bewerking van deze bode massen in onze geavanceerde bodemas-opwerkingsinstallatie kunnen we ruim 90 procent van de ijzerhoudende metalen en ongeveer 80 procent van de non-ferro metaalkorrels –zoals koper, aluminium en zink-groter dan 2 mm- terugbrengen in de kringloop. Met deze hoogwaardige terugwinning van metalen uit bodemassen horen we op dit gebied tot de wereldtop. Het proces is een vorm van scheiding achteraf en telt mee

De afgelopen jaren hebben we fors geïnvesteerd in installaties en kennisontwikkeling om

meer grondstoffen uit afval te halen. Goed gescheiden afval biedt veel mogelijkheden om

nuttige materialen in de kringloop te houden. Ook bodemassen, die na energieopwekking

uit nietherbruikbaar brandbaar afval overblijven, zijn voor een belangrijk deel

hoogwaardig herbruikbaar. Als grondstoffenproducent bereikte Twence in 2017 een

mijlpaal: voor het eerst werden bodemassen op grote schaal als vrij toepasbare bouwstof

in de regio ingezet. Hiermee konden we invulling geven aan één van onze ambities:

het lokaal sluiten van kringlopen.

Meer grondstoffen uit afval

in de recyclingdoelstellingen van onze aandeelhouders. Vrij toepasbare bouwstofDe van metalen ontdane bodemas is, na een extra bewerkingsstap, een grondstof voor de bouw. Het materiaal kan als zand- of grindvervanger worden gebruikt, zowel in ongebonden vorm als bijvoorbeeld in de beton- en cementindustrie. Aan het begin van 2017 werden de eerste betonklinkers geproduceerd met onze bodemassen als grondstof. In de loop van 2017 leverden wij 120.000 ton bodemassen als vrij toepasbare bouwstof aan een infrastructureel project in Deurningen. Voor het toepassen van dit materiaal zijn geen isolerende maatregelen nodig.

Vergelijkbaar materiaal werd eind 2017 ook gebruikt voor de fundering van een nieuwe parkeerplaats op het High Tech Systems Park in Hengelo. Deze leveringen zijn een opmaat om binnen twee jaar te kunnen voldoen aan de in 2012 gesloten Green Deal Bodemassen, die kwaliteitsverbetering van bodemassen behelst. We liggen daarmee op schema. Voor de verdere invulling van onze opdracht uit de Green Deal bouwen we in 2018 en 2019 een wasinstallatie voor bodemassen. Deze zal voor 2020 operationeel zijn.

Terugwinning metalen uit bodemas

90% Ferro's

80% Non ferro's

Meer grondstoffen uit afval14

Green Deal BodemassenBodemas uit afvalenergiecentrales is geen gevaarlijke afvalstof. Tot 2012 mocht bodemas echter enkel volgens het strikte regime van het Isoleren, Beheersen en Controleren (IBC) worden verwerkt in bijvoorbeeld weglichamen, taluds en geluidswallen. De beschermde condities moesten vervuiling van de on-dergrond, door het uitspoelen van nog in de bodemas aanwezige metalen en zouten, voorkomen. De overheid wil af van de controle en ‘eeuwigdurende nazorg’ voor deze toepassing.

De Nederlandse afvalenergiecentrales hebben in 2012 een ‘green deal’ met de overheid gesloten om de kwaliteit van de bodemassen te verbeteren. Schoon, vrij toepasbaar AEC-product is het doel: in 2017 minimaal de helft van de totaal toegepaste hoeveelheid, met ingang van 1 januari 2020 geldt dit voor álle bodemassen. Om aan de hogere kwaliteitseisen te voldoen moeten bodemassen volledig schoon worden (vrij toepasbaar) of een kwaliteit krijgen die gebruikt kan worden in ‘vormgegeven bouwstof’ in bijvoor-

beeld de beton- en cementindustrie. Verder moest het percentage non-ferro metalen zoals aluminium, dat uit de bodemassen wordt teruggewonnen, minimaal 75 procent zijn in 2017. Aan deze eis voldoet Twence ruimschoots, sinds de uitbreiding van de bodemas-opwerkingsinstallatie in 2014. Om aan de andere aspecten van de kwaliteitseisen te voldoen moet de bodemas worden ont-daan van de resterende zouten en metalen.

Scheiding bedrijfsafval en grof huishoudelijk afval

De afvalscheidingsinstallatie van Twence sorteert bedrijfsafval, bouwen sloopafval en grof huishoudelijk afval tot herbruikbare deelstromen en grondstoffen. Door uitbreiding van het geografisch gebied dat wij bedienen met deze installatie zijn de in 2017 verwerkte

volumes beduidend hoger dan in de voorgaande jaren. Als gevolg hiervan was de output herbruikbare materialen hoger en konden we meer afvalhout als brandstof voor onze biomassa-energiecentrale terugwinnen.

• Puin: wegenbouw• Sloophout en B-hout:

productie van groene stroom• Zand: bouwstof• Kunststoffen, papier en karton:

verdere opwerking en hergebruik• Hoogcalorische deel: grondstof

voor alternatieve brandstoffen• Ferro (ijzer): hergebruik• Non-ferro (koper, messing,

aluminium en lood): hergebruik

Scheiding bedrijfsafval en grof huishoudelijk afval 2017

AfvalscheidingsinstallatieBedrijfsafval, bouwen sloopafval en grof huishoudelijk afval = 101.000 ton


Compost

Onze biovergisters vormen samen met onze composteringsinstallatie een compleet systeem voor bioconversie. Hier zetten we organische afval stromen met behulp van biologische processen om in nieuwe producten, zoals bio brandstof voor onze bio massa-energie centrale en compost. Organisch afval wordt in zuurstofloze vergistingsreactoren door bacteriën omgezet in biogas. Met het biogas produceren we duurzame warmte en elektriciteit (meer hierover in het hoofdstuk ‘Meer energie uit hernieuwbare bronnen’). Het residu van het vergistingsproces mengen we met ander organisch afval en wordt vervolgens gecomposteerd. Zo passen we vergistbaar organisch materiaal twee maal achtereen nuttig toe.

Twence is mede-ondertekenaar van de internationale Green Deal ‘North Sea Resources Roundabout’ (NSRR), tussen overheden en bedrijven van landen rond de Noordzee. Doelen zijn het stimuleren van de ontwikkeling van de circulaire economie en het bevorderen van het sluiten van kringlopen tussen de deel-nemende landen. Twence werkt samen met handels partner Comgoed aan deze Green Deal. Landbouwgebieden in bij-voorbeeld het noordoosten van Enge-land hebben een grote behoefte aan organische meststoffen en nutriënten. Nederland heeft daarvan juist te veel, onder andere door het mest overschot. De export van compost levert dan ook een bijdrage aan het sluiten van internationale nutriëntenkringlopen.

Einde-afvalstatus compostIn september 2017 gaf het Ministerie van Infrastructuur en Milieu een verklaring af dat de compost van Twence officieel de einde-afvalstatus heeft gekregen. De verklaring is een belangrijke stap om het internationaal sluiten van nutriëntenkringlopen mogelijk te maken, omdat het de export van compost dichterbij brengt. Naast de einde afvalstatus voor compost is Europese wet- en regelgeving noodzakelijk, voordat compost ook daadwerkelijk volwaardig als kunstmestvervanger in het buitenland ingezet kan worden.


Milieuprestaties Twence 2017

Input

(a) De netto energieproductie van Twence wordt omgezet naar vermeden CO2-uitstoot via de substitutiemethode. Daarbij wordt gekeken naar de gemiddelde CO2-uitstoot bij de productie van in Nederland verbruikte elektriciteit en warmte. (b) Bij de berekening van het vermeden aardgasverbruik is uitgegaan van een rendement van 50% voor de omzetting van aardgas naar elektriciteit en van 90% voor de omzetting van aardgas naar warmte.

Output Vermeden

Energie

Stoom / Warmte: 605 GWh (2,18 PJ),

waarvan duurzaam 331 GWh (1,19 PJ)

(voldoende voor 49.000 huishoudens)

Compost51.000 ton

CO2

341.000 ton (a)

Secundaire grondstoffenFerro’s: 14.000 ton Non-ferro’s: 4.000 tonBodemassen: 148.000 ton

Aardgas185 miljoen m3 (b)

Elektriciteit: 476 GWh (1,71 PJ),

waarvan duurzaam 334 GWh (1,20 PJ)

(voldoende voor 164.000 huishoudens)

Sorteerbaar afval = 101.000 ton

Brandbaar afval = 625.000 ton

Biomassa voor thermische verwerking = 163.000 ton

Biomassa voor compostering en vergisting = 152.000 ton


Voor steeds meer bouwprojecten worden bouwstoffen gebruikt, waarin zand en grind worden vervangen door gerecyclede materialen. Opdrachtgevers van infrastructurele projecten werken zo aan een circulaire economie, met hoogwaardige materialen en moderne kwaliteitseisen. De toepassing van onze bodemassen in regionale projecten in 2017 was mogelijk door de constructieve samenwerking met opdrachtgevers, bouwondernemingen, aannemers en afvalenergiebedrijven.

Staalfabrieken en tussenleveranciers nemen teruggewonnen metalen van ons af. Deelstromen uit onze afvalscheidingsinstallatie, zoals kunststoffen, papier en karton, gaan naar verwerkingsbedrijven in binnen- en buitenland. Puin en zand worden in onder meer de wegenbouw hergebruikt. Onze keurcompost wordt als bodemverbeteraar in de landbouw en tuinbouw afgezet en als veenvervanger in de potgrondindustrie.

Afdichten bovenvlak ’t RikkerinkDoor het afdichten van de bovenzijde van de oude stortplaats ’t Rikkerink willen we er voor zorgen dat de grond-waterverontreiniging, die zich onder de stortplaats bevindt, niet meer gevoed wordt met door afval vervuild hemelwater. De bovenzijde van de oude stortheuvels wordt voorzien van een vaste beton achtige afdeklaag. Daarvoor gebruiken we een bouwstof die gemaakt is van onder meer bodemassen (uit de afval energiecentrale) en sorteerzeefzand

Toepassing secundaire gronden bouwstoffen

Toepassing van bodemassen in regionale infrastructurele projecten.


(uit onze afvalscheidingsinstallatie). Zo werken we aan een oplossing die in alle aspecten duurzaam is. Door het afdichten wordt de geleidelijke sanering in gang gezet. Tegelijkertijd maakt de stevige laag het mogelijk om in de toekomst relatief eenvoudig zonnepanelen te plaatsen.

In 2017 is de aanbesteding voor dit project afgerond en zijn voorbereidende werkzaamheden verricht.

De eerste afdichtingslaag wordt in de loop van 2018 aangebracht. Het project heeft een doorlooptijd van 3 jaar. De bouwstoffen die nodig zijn voor de afdichting worden per schip aangevoerd. Zo worden transportbewegingen in de directe omgeving tot een minimum beperkt.

Samenwerking

Er is (inter)nationaal veel aandacht voor de ontwikkeling van de mogelij kheden om gewassen en reststromen uit de landbouw en de voedingsmiddelenindustrie in te zetten voor niet-voedseltoepassingen of om voor deze materialen op te werken tot producten voor gerichte bodem-verbetering. Nationale en regionale gremia en werkgroepen werken aan het sluiten van nutriëntenkringlopen en het op peil houden van de bodemkwaliteit.

We nemen deel aan het landelijke Nutriëntenplatform. Dit platform verbindt partijen die zich inzetten voor het behoud van waardevolle minerale grondstoffen, onder meer uit mest. We zijn mede onder-tekenaar van de North Sea Resources Roundabout (zie kader op pagina 16).

Onze afvalenergie centrale evolueert tot grondstoffen en energiecentrale

Met de regionale inzamelaar Twente Milieu werken we samen aan de activiteiten rond de Landelijke Compostdag.

Om bij te dragen aan de ontwikkeling van bio-chemicals en aromaten hebben wij ons aangesloten bij het ontwikkelingsproject Waste2Aromatics, dat wordt geleid door TNO, waarin ook afvalbedrijven als AEB en Orgaworld deelnemen. Via het internationale Volatile project dragen we bij aan onderzoek naar het produceren van vetzuren en aromaten uit onder meer gft-afval. Voor onze deelname hieraan ontvingen we in 2017 een Horizon 2020 (H-220) subsidie. Met ingang van 1 januari 2018 nemen we zitting in de stuurgroep van Mineral Valley. Mineral Valley Twente zet zich in voor een gebalanceerde bemesting van de Twentse bodem om de bodemvruchtbaarheid blijvend op peil te brengen en te herstellen én voor innovatieve oplossingen om het mestoverschot in de regio aan te pakken.

Toekomst

Onze afvalenergiecentrale evolueert tot grondstoffen - en energiecentrale door de mogelijkheden van CO2 te benutten en door het verder herbruikbaar maken van de fracties die na verbranding voor energieopwekking overblijven. Biomassa speelt een cruciale rol in het streven naar een economie die groeit, innoveert en concurreert op een duur-zame manier. Biomassa heeft ook een centrale rol in de voedselvoorziening van mens en dier. Daarnaast is biomassa van essentieel belang voor het terugdringen van onze afhankelijkheid van fossiele energie en grondstoffen. Daarom besteden wij veel aandacht aan de mogelijkheden biomassa uit de regio zo hoogwaardig mogelijk te hergebruiken. Door het verder ontwikkelen van onze composteringsinstallatie en door in te zetten op honderd procent hergebruik van mest. Verschillende van onze projecten, zoals Mestverwaarding en het CCU (CO2-afvangst en hergebruik), dienen zowel de doelen op het gebied van grondstoffenterugwinning als ver-groening van de energievoorziening.


MestverwaardingWij willen in Zenderen een mest-verwaardings installatie voor de verwerking van 250.000 ton mest uit Twente bouwen. Mest bevat waardevolle nutriënten. Wij gaan de mest vergisten voor het winnen van energie, om er daarna met scheidingstechnieken onder meer een exportwaardige organische meststoffen en een mineralenconcentraat uit te halen. De nog te bouwen installatie kan ongeveer een kwart van het mest-overschot in de regio verwerken en zet de input volledig om in herbruikbare materialen. Er blijven geen onbruikbare reststoffen over. In 2016 zijn passende vergunningen voor het project afgegeven op grond van de natuurbeschermingswet (Nbw) en de waterwet. De Raad van State heeft de afgifte van de Nbw-vergunning door de Provincie Overijssel in 2017 getoetst en goedgekeurd. Ook de waterwetvergunning is onherroepelijk.

In oktober 2017 vernietigde de Raad van State de WABO-vergunning. De beroepen, voor zover deze de milieu- en veiligheidsaspecten betroffen, zijn ongegrond verklaard, alleen de beroepen met betrekking tot het bestemmingsplan werden gegrond verklaard. Dit vormde voor de Provincie Overijssel - die de realisatie van de installatie van groot belang acht voor de verduurzaming van de regio - de reden om de procedure voor een Provinciaal Inpassingsplan te starten.

Wasinstallatie voor bodemassenVoor de verdere invulling van onze opdracht uit de Green Deal Bodemassen, bouwen we een wasinstallatie voor dit materiaal. Per 1 januari 2020 moeten alle toegepaste bodemassen een vrij toepasbaar AEC-product zijn. De afvalsector investeerde de afgelopen jaren miljoenen euro’s in zeef-, scheidings- en schoonmaakinstallaties. Op dit moment zijn in Nederland drie bodemaswasinstallaties operationeel.Na uitgebreide onderzoeken naar de verschillende mogelijkheden hebben wij in 2017 een aanbesteding in de markt gezet voor een bodemaswasinstallatie, waarin de bodemassen worden ontdaan van zouten en resterende metaalfracties. In de eerste helft van 2018 zal duidelijk worden met welke partij wij deze installatie verder ontwikkelen en bouwen. We hopen in 2019 de benodigde vergunningen te verkrijgen en te starten met de bouw. Afvangen en hergebruiken CO2

We willen uit de rookgassen van de afvalenergiecentrale grootschalig CO2 afvangen en beschikbaar maken voor nuttig gebruik. Hiervoor kunnen we gebruik maken van warmte uit de

Sinds 1 januari 2014 geldt voor de Nederlandse vee- en pluimveesector een mestverwerkingsplicht. Een deel van het mineralenoverschot in die mest moet uit de mestketen worden gehaald, zodat de bodem en het oppervlakte- en grondwater niet verder worden belast.Mest bevat naast kalium en stikstof onder meer fosfaat, een bouwstof die aan de basis ligt van alles wat groeit en bloeit. De grootste fosfaatvindplaatsen ter wereld liggen in de Verenigde Staten, China en Marokko. Vanwege het belang van fosfaat voor de voedselvoorzie-ning in de wereld gaat er steeds meer aandacht uit naar de eindigheid van de voorraden fosfaat en het belang om deze stof in de kringloop te behouden.

verwerking van 250.000 ton mest

uit de regio tot 100% herbruikbare

materialen


biomassa-energiecentrale. Het afvangen en opnieuw gebruiken van CO2 is van groot belang om de opwarming van de aarde een halt toe te kunnen roepen. Het verminderen van directe emissies van CO2 (dus de emissies door de schoorsteen) en het nuttig gebruiken van CO2 zijn wenselijke ontwikkelingen die passen bij de rol van Twence in de regio en bij onze missie. De vraag naar CO2 voor diverse nuttige toepassingen, zoals bijvoorbeeld als ‘meststof’ in de glastuinbouw, neemt toe. Naast het verduurzamen van de tuinbouw kan het toepassen van CO2 ook bijdragen aan de verduurzaming van de bouw en aan de ontwikkeling van e-fuels (nieuwe duurzame brandstoffen). Het nieuwe regeerakkoord onderstreept het belang van dit project: het afvangen

CO2 (koolstofdioxide) is een onbrand-baar reukloos gas dat van nature in de atmosfeer aanwezig is. Als gevolg van menselijke activiteiten is de hoeveelheid CO2 in de atmosfeer in de laatste 150 jaar sterk toegenomen. Dit komt hoofd-zakelijk door de verbranding van fossiele brandstoffen, zoals kolen, olie en gas.

van CO2 door afvalenergiecentrales wordt expliciet genoemd, met een bijdrage van 2 miljoen ton aan de totale beperking van 56 miljoen ton CO2-uitstoot in 2030. Het is de bedoeling om onze CO2-emissie met 100.000 ton per jaar te reduceren. De voorbereidingen van het project zijn in 2017 gestart met onder meer het indienen van de Notitie Reikwijdte en Detailniveau, de vroegere ‘startnotitie’ voor de MER, bij de provincie. Aanbestedingen voor techniek en markt zijn in gang gezet. We hopen dat in 2019 alle seinen op groen staan om te kunnen beginnen met de bouw van de installatie.

Met de afvangst van CO2 doen wij al sinds 2014 ervaringen op. We gebruiken ‘eigen’ CO2 voor de productie van natriumbicarbonaat, die we inzetten voor het reinigen van rookgassen van

onze afvalenergiecentrale. Dit doen we op relatief kleine schaal, voor eigen gebruik. De kennis die we hier hebben opgedaan is zeer waardevol voor onszelf maar ook voor anderen. Vanuit heel Europa is er belangstelling voor.

CO2-afvanginstallatie bij Twence.


27.000 woningen

kunnen worden verwarmd

door de vernieuwde

biomassa-energiecentrale.

We gebruiken hier

uitsluitend afvalhout

als brandstof.

Biomassa is

van groot belang voor

het terugdringen van

onze afhankelijkheid

van fossiele energie

en grondstoffen.

zorgt met zijn collega’s voor een stabiel proces en het optimaal bedrijven van de installaties: daarmee maximaliseren we de energieproductie en de hoeveelheid teruggewonnen grondstoffen.

‘De complete vernieuwing van de biomassa-energiecentrale is voor mij als techneut het neusje van de zal.’

Remco MetzelaarSenior medewerker Operationeel Teamen Arbo-ambassadeur

Optimalisatie installaties Twence Publieksjaarverslag 201723

Zelf gebouwd,

zelf geïnstalleerd en

heel comfortabel.

Wat we bij Twence doen

in het groot voor Twente,

staat op kleine schaal

bij Remco thuis in

de Achterhoek!

Met de verbouwing van ons huis kon het meteen een stuk duurzamer worden gemaakt.

Onze kachel, daar ben ik trots op! Dat is een biomassacentrale-in-het-klein. Hij is aangesloten op het verwarmingsnet en verwarmt dus het hele huis. En ook een boiler met 1.000 liter water. Wij douchen groen!

Zonne-energie

We hebben de kennis, de ervaring, de ruimte en de gedrevenheid om op substantiële schaal duurzaam-heidsprojecten te realiseren. Een mooi voorbeeld is het eerste zonnepark in de regio, dat in 2017 op het terrein van Twence werd gerealiseerd. Er volgen er meer. Rond 2020 zullen de ‘Twence-zonneparken’ samen voor een kleine 10.000 huishoudens groene elektriciteit produceren. Zonnepark TienbunderwegDe feestelijke opening van ons eerste zonnepark in oktober 2017 vormde één van de hoogtepunten van dit jaar. Wethouder Harry Scholten van Hof van Twente verrichtte de openingshandeling voor dit park, dat sinds mei 2017 al voor ongeveer 400 huishoudens elektriciteit leverde en na realisatie van de tweede fase, in september 2017 voor ongeveer 1.000 huishoudens. Met de productie van zonne-energie zetten we een belangrijke stap in onze ontwikkeling als

Nederland staat voor de uitdaging om de economie en de samenleving binnen dertig jaar

vrijwel CO2neutraal te maken. Dat vraagt om nieuwe vormen van energieopwekking uit

schone, duurzame bronnen. Kennisontwikkeling en deling spelen daarbij een cruciale rol.

Twence is de grootste duurzame energieproducent van Overijssel. De hoeveelheid

duurzame energie die wij produceren neemt jaarlijks toe.

Meer energie uit duurzame bronnen

Zonnepark 'Tienbunderweg' levert groene stroom voor 1000 huishoudens.

Meer energie uit duurzame bronnen24

Enschede

HengeloDelden

ZonneparkTienbunderwegEnschede

ZonneparkBoeldershoek WestEnschede

Zonnepark‘t RikkerinkHof van Twente

30

4000

voetbalveldenOPPERVLAKTE

elektriciteit voor

HUISHOUDENS

leverancier van hernieuwbare energie.Zonnepark ‘Tienbunderweg’ staat op plaats 8 van de top-10 grootste single site zonnestroom-projecten in Nederland, nieuw gerealiseerd in 2017. Zonnepark Boeldershoek-WestNet buiten de hekken van het Twence hoofdterrein, langs de A35 bouwen we ons tweede zonnepark, ‘zonnepark Boeldershoek-West’. Op 20 hectare grond plaatsen we hier 60.000 zonnepanelen, die vanaf de herfst van 2018 voor ongeveer

4.500 huishoudens elektriciteit leveren.In 2017 hebben we de voor de aanleg van dit zonnepark benodigde vergunningen en de toewijzing van de benodigde SDE+-subsidie verkregen. Bij de uitwerking van het ontwerp is veel aandacht besteed aan de goede landschappelijke inpassing, waarbij rekening gehouden is met de wensen van de direct omwonenden van dit park. Wij spraken zowel individueel met hen hierover, als tijdens een inloopavond die we voor omwonenden en geïnteresseerden organiseerden.

De eerste paal voor de bouw van dit park wordt in het voorjaar van 2018 geslagen en voor het sluiten van dat jaar leveren we de eerste elektriciteit.

8

1000


elektriciteit voor

HUISHOUDENS

34

4500


elektriciteit voor

HUISHOUDENS


Biomassa-energiecentrale

2017 was ook het jaar van de ombouw van de biomassa-energiecentrale. Terwijl de centrale vol in gebruik bleef, werden voorzieningen getroffen om uit de tien jaar oude installatie naast elektriciteit ook stoom en warmte te leveren. De eerste maanden van 2018 bouwen we de verbrandingsoven en de rookgasreinigingsinstallatie zelf volledig om. Vrijwel alle inwendige delen worden vernieuwd, zodat de installatie het komende decennium als betrouwbare energiecentrale voor de regio zijn werk kan doen. Onze biomassa-energiecentrale is sinds 2007 in gebruik. Hierin zetten we biomassa om in groene stroom,

Bio-energie is energie die wordt gewonnen uit organisch materiaal (biomassa). Twence kiest uitdrukkelijk voor het verwerken van organisch afval-materiaal en maakt dus geen gebruik van biomassa die speciaal voor dit doel wordt verbouwd en daarmee rivaliseert met landbouwgrond voor de voedselketen.

voldoende om een stad als Hengelo van elektriciteit te voorzien. Door nu ook warmte en stoom te leveren vanuit deze centrale, verhogen wij het rende-ment aanzienlijk en krijgt de centrale een impact van 75 windmolens in CO2-equivalenten.

Na de ombouw kan de centrale - vanaf mei 2018 - drie keer zoveel duurzame energie produceren uit vrijwel dezelfde hoeveelheid biomassa. Het gaat om circa 350 GWh duurzame stoom en warmte, vergelijkbaar met het gasverbruik van 27.000 huishoudens, en 100 GWh groene elektriciteit, waarmee zo’n 33.000 huishoudens in hun stroomverbruik kunnen worden voorzien.

Biomassa Energiecentrale2008 - 2017 realisaties; 2018 - 2022 forecast

Ener

giep

rodu

ctie

(PJ)

0,0

2008 2010 20122009 2011 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022

0,8

0,2

1,0

0,4

1,2

1,6

0,6

1,4

1,8

Duurzame Warmte

Duurzame Elektriciteit 1 PJ = 277,8 GWh


Vergisting

StortenDe stortactiviteiten waren in 2017 beperkt, maar nog altijd noodzakelijk. Op de stortplaats vinden voornamelijk verpakte asbesthoudende afvalstoffen hun eindbestemming, evenals ander afval dat niet recyclebaar is. Daarnaast is gevaarlijk afval gestort onder extra gecontroleerde omstandigheden. Het gaat voornamelijk om slib van bedrijfs-waterzuiveringen en grond afkomstig van laboratoria. Een deel van het stortterrein is in gebruik voor tijdelijke opslag van (bio)brandstoffen en bode-massen, in afwachting van toepassing.

StortgasIn de stortheuvels op onze terreinen ligt voornamelijk afval van eerdere generaties. Ook dit afval levert nog energie op. Door onze stortgasinstallaties in goede conditie

Onze gft-vergister, natte vergister en stortgasonttrekkingssysteem leveren gas aan de biogasmotoren van de vergistingsinstallatie, waarmee we hoge rendementen realiseren.

Bioconversie

Bioconversie 2017Energie uit hernieuwbare bronnen

Elektriciteit: 10.000 MWh(3.400 huishoudens)

Warmte: 9.000 MWh(700 huishoudens)

Biomassa voor compostering en vergisting= 152.000 ton

te houden, voorzien we nog altijd honderden huishoudens nabij de door ons beheerde stortplaatsen ’t Rikkerink (Ambt-Delden), Elhorst-Vloedbelt (Zenderen) en Boeldershoek (Hengelo) van elektriciteit en warmte uit stortgas.

Door vergisten en composteren in opeenvolgende stappen halen we het maximale uit GFT.


Toepassing

Omdat wij beschikken over verschillende installaties voor energieproductie zijn wij een betrouwbare partner voor onze afnemers van elektriciteit, warmte en stoom. We leveren al sinds 2011 stoom vanuit de afvalenergiecentrale aan AkzoNobel, die het inzet voor de indamping van pekel voor de zout-productie. Ook leveren wij sinds 2011 aan het warmtenet van Ennatuurlijk in Enschede. Daarmee voorziet Ennatuurlijk zo’n 5.500 huishoudens en 200 bedrijven in Enschede van warmte uit niet fossiele bronnen. Vanaf 2018 leveren we ook 100% groene stoom en warmte vanuit de biomassa-energiecentrale. Deze is beschikbaar voor het stadsverwarmingsnet in Enschede, bedrijven in de omgeving en bedrijven met een grote warmte- of koudevraag, die willen verduurzamen en die zich in de nabijheid van Twence willen vestigen. De energie kan bijvoorbeeld gebruikt worden voor koeling, hygiënisatie, verwarming van gebouwen, proceswarmte en droogprocessen. Eind 2016 tekenden Ennatuurlijk en Twence een overeenkomst voor het leveren van meer duurzame warmte voor uitbreiding van bestaande activiteiten. Op termijn kunnen 20.000 extra huishoudens en bedrijven van duurzame warmte worden voorzien. Nu komt de warmte nog uit de afvalenergiecentrale van Twence, waarvan de energie voor 54 procent als duurzaam wordt aangemerkt. Vanaf mei 2018 komt de warmte primair uit de biomassa-energiecentrale en is dan dus honderd procent groen. In februari 2017 tekenden Grolsch, Apollo Vredestein en Twence, met

ondersteuning van de Provincie Overijssel, een intentieverklaring om een studie uit te voeren naar de technische en economische haalbaarheid van stoomlevering en afname tussen partijen. Grolsch en Apollo Vredestein willen hun productieprocessen substantieel verduurzamen. Afname van de met biomassa opgewekte stoom van Twence is daarvoor één van de opties. Hiermee kunnen zij jaarlijks 11 miljoen m3 aardgas besparen. Dat is vergelijkbaar met het verbruik van ongeveer 7.500 huishoudens en resulteert in een vermeden CO2-uitoot van ongeveer 20 kton per jaar. Andere opties voor de gewenste verduurzaming zijn zonne-energie, windenergie en aardwarmte. Elektriciteit, afkomstig uit onze biomassa-energiecentrale, afvalenergiecentrale, vergisting sinstallaties, oude stortheuvels en sinds 2017 ook opgewekt door ons nieuwe zonnepark, leveren wij aan het openbare net.

Toekomst

Onderzoek ontwikkeling brandstoffen uit CO2

Eind november ondertekenden wij met technologie-ontwikkelaar Coval Energy uit Breda een intentieovereenkomst voor samenwerking in het onderzoek naar de ontwikkeling van brandstoffen op basis van CO2. Vanaf 2018 willen we gezamenlijk werken aan het ontwerp en de bouw van een pilot-installatie voor de productie van methaanzuur. Deze zou vanaf 2020 in bedrijf moeten zijn.De installatie zal in eerste instantie worden gevoed met CO2 die bij Twence

al beschikbaar is vanuit de bestaande natriumbicarbonaatinstallatie, vervolgens van de CO2 die we op grote schaal willen gaan afvangen in de afvalenergiecentrale (zie pagina 20 van dit verslag).

Meer zonne-energieTwence wil beschikbare percelen benutten voor opwekking van duurzame energie uit zonlicht.In 2018 starten de werkzaamheden voor het aanbrengen van een afdichtingslaag op de bovenzijde van de voormalige stortplaats ’t Rikkerink. Bij het aanbrengen van deze afdichtingslaag wordt er al rekening mee gehouden dat deze geschikt is als fundatie voor het plaatsen van zonnepanelen.

InnovatiefCoval Energy ontwikkelt technologie om met CO2 en H2 (waterstof) methaanzuur – ook wel bekend als mierenzuur – te maken. Methaanzuur heeft een zeer hoge energiedichtheid –veel hoger dan de huidige accuzuren- en kan gebruikt worden voor het opwekken van elektri-citeit in de brandstofcel van voertuigen. Door het gebruik van methaanzuur kun je de actieradius van elektrische voer-tuigen dus fors verhogen. In Eindhoven rijdt nu al (experimenteel) een stadsbus van VDL op dit zuur. Hieraan heeft Coval Energy, samen met een spin-off van de Universiteit Eindhoven, bijgedragen. Voor de chemische industrie hebben CO2 en methaanzuur de potentie om als groene grondstof fossiele grondstoffen te vervangen. Deze technologie van Coval Energy is zo ver ontwikkeld dat de stap van laboratoriuminstallatie naar industriële schaal gemaakt kan worden.


Grijze energie is energie uit afval met fossiele oorsprong. Groene energie is energie uit hernieuwbare bronnen (zoals biomassa en zon). Energie geproduceerd door de afval-energiecentrale is voor 46% uit afval met fossiele oorsprong opgewekt. De overige 54% van de opgewekte energie is biogeen in oorsprong en dus hernieuw baar. Welk deel van de afval-mix biogeen is, wordt jaarlijks door de Nederlandse overheid vastgesteld.

Bruto Totale Energieproductie Twence2006 - 2017 realisaties; 2018 - 2022 forecast

Ener

giep

rodu

ctie

(PJ)

2006 2009 2011 20122007 2008 2010 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022

Duurzame energieproductie Twence

Grijze energieproductie Twence

1

2

3

4

5

6

0

Met de uitwerking van de plannen voor het zonnepark is in 2017 begonnen. Met de gemeente Hof van Twente en met ad-viesbureaus Eelerwoude en Qing zijn de mogelijkheden in kaart gebracht. De aan-leg van het zonnepark kan in de tweede helft van 2020 van start gaan, als de af-dichtingsconstructie gereed is. Het park zal het grootste deel van het bovenvlak van de stortplaats beslaan. De taluds van de stortplaats zijn bebost en dat zal zo blijven. De afdichtingsconstructie en de zonnepanelen worden door de beboste hellingen aan het zicht onttrokken. Zo passen deze plannen, die in goed overleg met de naast-omwonenden zijn uitgewerkt, mooi in het landschap.

Biobased economyOnze development plannen staan in het teken van de verdergaande productie van groene energie en de circulaire economie, waarbij onze bijdrage aan de biobased economy ruime aandacht krijgt. We nemen deel aan diverse nationale projecten, die tot doel hebben zuivere grondstoffen aan biomassa te onttrekken en deze zo hoogwaardig mogelijk in te zetten.

1 PJ = 277,8 GWh


100.000 tonCO2 willen we

jaarlijks afvangen

Verduurzamen draait

om het terugdringen

van CO2-uitstoot

CO2 is een groeistof

voor de glastuinbouw,

een grondstof voor bouwstoffen,

een koelmiddel en nog veel meer.

In de toekomst kunnen er

ook energiedragers mee

worden gemaakt.

steekt veel energie in een project dat tot doel heeft grootschalig CO2 af te vangen uit de rookgassen van de afvalenergiecentrale. ‘Het boeiende van het werken bij Twence is dat je dagelijks bezig bent met nieuwe en duurzame ontwikkelingen. Dit, gekoppeld innovatieve techniek en een hoge mate van vrijheid, maakt het een topbaan waar ik heel veel voldoening uit haal!’

Ido SellisBusiness Development Engineer

De materialen moeten

zo goed zijn dat producenten

en consumenten ze ook

gebruiken!

De aansluiting

op nutsvoorzieningen

gebruiken we uitsluitend

om te veel geproduceerde

energie af te voeren!

Ecologische bouw materialen,

zonnepanelen, isolatie

van gerecycled papier,

hergebruik van regenwater

en een pelletkachel.

Wij bouwen een volledig CO2 neutraal huis.Het is een droom die ik al wel tien jaar heb en die mijn vriendin met mij deelt. Van ontwerp tot inrichting tot tuin, we willen maximale duur-zaamheid en een minimale ‘footprint’!

Afvalenergiecentrale

Onze afvalenergiecentrale speelt een belangrijke rol bij het behalen van regionale duurzaamheidsdoelstellingen. Voor de energie die we er produceren zijn geen fossiele brandstoffen nodig. De Nederlandse overheid bestempelt 54 procent van de energie uit deze centrale als duurzaam. We zetten hier recyclebaar brandbaar afval en RDF (uit het Verenigd Koninkrijk en Duitsland) in als brandstof.

Twence is volop in transitie van afvalverwerker naar producent van grondstoffen en

energie. Naast het ontwikkelen van processen op basis van andere of alternatieve

grondstofstromen, betekent dit dat we ook veel zorg besteden aan het optimaliseren

van bestaande processen en de ‘systemen’ daar omheen.

Optimalisatie

Professionalisering van het asset management en verbeter initiatieven, die de afgelopen jaren zijn doorgevoerd in de centrale, bewijzen hun meerwaarde: de beschikbaarheid van de centrale was in 2017 historisch hoog.

Deze centrale is ook een bron van grondstoffen. Uit de bodemassen halen wij metalen, de ‘gezuiverde’ bodemassen vinden hun toepassing als secundaire

bouwstof. Zowel qua energieproductie als in termen van metalenterugwinning zijn de rendementen zeer hoog. Door verregaande optimalisatie van de processen transformeert de centrale tot ‘grondstoffen- en energiecentrale’.

AEC

Afvalenergiecentrale (AEC) 2017

Elektriciteit: 307.000 MWh(103.000 huishoudens)

Stoom / Warmte: 592.000 MWh(47.000 huishoudens)

Niet-recyclebaar brandbaar afval = 625.000 ton

Optimalisatie32

Asset managementOm onverwachte stilstand van deze kapitaalintensieve installatie tot het minimum te beperken, analyseren wij stilstanden nauwgezet en voeren wij verbetermaatregelen door. Preventief onderhoud plannen we op basis van levensduuranalyses, die we bijstellen aan de hand van analyses en metingen die we doen tijdens de (geplande) onderhoudsstops. Deze stops plannen we in samenspraak met onze belangrijkste afnemers van energie.

StookproevenMet stookproeven onderzoeken we de kwaliteit van onze inputstromen in termen van grondstoffen en energie, maar ook verbrandingstijd, belasting voor de rookgasreinigingsinstallatie en kwaliteit van de geproduceerde bodemassen die voortkomen uit bepaalde afvalstromen. Stook proeven doen we door specifieke afvalstomen als een aparte, ‘geïsoleerde’ batch te verwerken. In 2017 zijn we ook in de biomassa-energiecentrale gestart met het uitvoeren van dergelijke proeven. Met de kennis die we hier mee opdoen, werken we aan een evenwichtig inputportfolio en een stabiele procesvoering.

BesturingssysteemIn 2017 is het besturings- en controle-systeem voor de derde (jongste) lijn van onze afvalenergiecentrale vervangen, waarmee de bedrijfs parameters over-zichtelijker zijn geworden en het bedieningsgemak is verhoogd.

In 2018 vervangen we het besturings- en controlesysteem van de andere twee lijnen van de afvalenergiecentrale en van de biomassa-energiecentrale.afvalenergiecentrale en van de biomassa-energiecentrale.

Vanuit de centrale controlekamer worden de processen in de afvalenergiecentrale en biomassa-energiecentrale aangestuurd en bewaakt.

33Twence Publieksjaarverslag 2017

Synergie

Compleet systeem voor bioconversieOnze afdeling Composteren en Vergisten levert een mooi voorbeeld van het over en weer benutten van installaties voor optimale bewerking van materiaalstromen tot een maximum opbrengst aan grond-stoffen en energie. Het meest geschikte deel van het bij Twence aangeleverde organisch afval wordt in zuurstofloze vergistingsreactoren door bacteriën omgezet in biogas. Met het biogas produceren we duurzame energie. Het residu (digestaat) van het vergistingsproces mengen we met ander organisch afval en wordt gecomposteerd. Vocht verdampt en bacteriën breken de organische stof verder af in humus-achtige delen. Na het composteerproces zeven we de compost en verwijderen we veront-reinigingen. Zo past Twence vergistbaar organisch materiaal tweemaal achtereen nuttig toe. Grof houtachtig materiaal uit de GFT-compostering, dat niet als compost kan worden gebruikt, dient als bio-brandstof voor de biomassa-energie-centrale. De biobrandstof wordt hier omgezet in groene stroom.

Onze installaties leveren input voor elkaar. De warmte van de één wordt weer gebruikt in het proces van de ander. De reststromen van de één dienen als brandstof of grondstof voor de ander. Door deze synergie kunnen we het inkomende materiaal maximaal benutten én onze productiemiddelen optimaal inzetten. Wij streven er naar om zo goed mogelijk gebruik te maken van de mogelijkheden die onze bestaande

installaties ons bieden, ook bij het ontwikkelen van nieuwe projecten.

In 2017 hebben wij op basis van stook-proeven de ingaande materiaalstromen tussen de drie productielijnen van onze afvalenergiecentrale herverdeeld, met als doel de hoeveelheid gebruikte hulpstoffen te verlagen.

Optimalisatie34

elektriciteit grondstoffen

rest

mat

eria

albi

omas

sa

(productie)bedrijven

producten

bedrijven

netwerk-beheerders

warmtenetten

bedrijven

huizen(consumenten)

warmte en stoom

landen tuinbouw

product

en &

hal

f-fab

rika

ten

inzamelaars/transporteurs

rest materiaal

biomassa

elektriciteit en warmte

producten en voeding

De cirkel is rond


Markt

Onze klanten voor afvalverwerking zoeken maatwerkoplossingen, flexi biliteit en bereikbaarheid tegen marktconforme tarieven. Dat wij met onze high-tech installaties kunnen kiezen voor de verwerkings methode met de hoogste terugwin percentages, is voor onze klanten een pré. Daarbij is Twence via de weg en over het water uitstekend bereikbaar. Met regionale en Nederlandse klanten werken we al jaren plezierig en constructief samen.

Dit ‘thuisfront’ biedt ons de basis die wij nodig hebben voor onze ontwikkeling, zowel op de markt als in de techniek. We fungeren zelf niet als ‘ophaler’ van het afval, waardoor we onze klanten maximale vrijheid geven in hun inzamelmethode.

InternationaliseringOmdat de afvalmarkt internationaliseert en duurzaamheid niet stopt bij de landsgrenzen, bedienen we ook klanten uit omliggende landen. Wij verwerken RDF uit het Verenigd Koninkrijk en Duitsland. RDF staat voor refuse derived fuel, voorgescheiden huishoudelijk en

bedrijfsafval dat als brandstof wordt gekenmerkt. Het materiaal draagt bij aan vollast voor onze afvalenergiecentrales en daarmee aan de leverzekerheid van onze warmte en elektriciteit. De grondstoffen die bij voorsortering uit het materiaal worden gehaald, blijven in het Verenigd Koninkrijk en Duitsland voor verdere bewerking en hergebruik. Het Verenigd Koninkrijk werkt intussen aan het opzetten van duurzame verwerkingsmogelijkheden in eigen land. Tot er voldoende recyclingcapaciteit is, zal niet-herbruikbaar brandbaar afval thermisch worden verwerkt bij Europese

Met regionale en Nederlandse klanten en transporteurs werken we al jaren constructief samen.

Optimalisatie36

MilieubalansOnderzoeksbureau CE Delft becijferde dat de milieubalans van het vervoer vanuit het Verenigd Koninkrijk en het omzetten van het afval in elektriciteit en warmte door Twence positief uitvalt ten opzichte van het storten in het Verenigd Koninkrijk. Dit land heeft onvoldoende verwerkings- en verbrandingscapaciteit en stort nog veel afval. CE gaat er van uit dat het afval uit het Verenigd Koninkrijk ingepakt in folie in vrachtwagens naar de afvalenergie-centrale van Twence wordt vervoerd.

afvalenergiecentrales met een hoog energetisch rendement (R1-status), zoals Twence. De komende jaren zullen wij staps gewijs minder RDF uit het Verenigd Koninkrijk gaan verwerken. Wij verwerken steeds meer materiaal uit het Duits-Nederlandse grensgebied. Dit past bij onze Euregionale rol.

Afval uit Münster Sinds 1 januari 2017 levert het afval verwerkingsbedrijf van Stadt Munster (AWM) het residu uit zijn sorteerinstallatie voor huishoudelijk afval aan Twence. Twence en Stadt Münster onderzoeken hoe hun samen-werking geïntensiveerd kan worden om de duurzame verwerking van rests-toffen en de productie van duurzame energie in het Euregiogebied verder te optimaliseren. AWM en Twence beschikken over be- en verwerkingstechnieken, die deels complementair zijn.

Alle relevante milieueffecten zijn beoordeeld, zoals de CO2-vermijding, het minder-verbruik van fossiele brandstoffen, emissies van verzurende stoffen en fijn-stof. Het milieuvoordeel is mede gevolg van het feit dat Twence beschikt over een afvalenergiecentrale met een zeer hoog energetisch rendement.

Onafhankelijk Engels onderzoek door het bureau Eunomia (WRAP-onderzoek) bevestigt de conclusies van CE. Daarbij is ook gekeken naar het alternatief van verbranden in het Verenigd Koninkrijk. Ook dan is thermische verwerking in een

Europese hoogrendementinstallatie een betere optie voor het milieu.

Sinds 2014 vervoeren we RDF ook per (binnenvaart)schip en in zeecontainers. Dit laat de CO2-balans nog positiever uitslaan ten gunste van de verwerking bij Twence.

Certificering

Een overzicht van onze actuele certifi ceringen is te vinden op onze website.

EntsorgungsfachbetriebDekra Certification B.V. verstrekte Twence in juli 2017 een formele verklaring, waarmee Twence kan aantonen dat het voldoet aan de eisen uit het Duitse certificaat Entsorgungsfachbetrieb.De verklaring van gelijkwaardigheid is gebaseerd op het ISO14001:2004-certificaat. Hiermee voldoen we aan de kwaliteitseisen van de Duitse milieuwetgeving. Twence is de eerste Nederlandse onderneming die de verklaring van gelijkwaardigheid heeft verworven. Dankzij deze erkenning zijn we nog beter in staat om onze diensten succesvol aan te bieden in Duitsland.

ManagementsysteemIn september voerde Dekra de jaarlijkse audit uit op ons kwaliteits-managementsysteem (ISO9001), milieumanagementsysteem (ISO14001) en Arbomanagementsysteem (OHSAS18001). Hiertoe hebben de auditoren een steekproef uit onze processen genomen, locaties bezocht en medewerkers gesproken. Aanvullend is in oktober ons compliance managementsysteem via de richtlijnverificatie ISO19600 voor compliance management getoetst.


Samenwerking

Door samenwerking in de keten streven wij naar duurzamere oplossingen op het gebied van energie, grondstoffen en afval.

CompostdagDe Vereniging Afvalbedrijven en de Branche Vereniging Organische Reststoffen (BVOR) zijn initiatiefnemers van de jaarlijkse Landelijke Compostdag. Een groot aantal van hun leden organiseert deze dag elk jaar in samenwerking met vele gemeenten. Met het eenmalig gratis uitdelen van compost, vaak bij afvalbrengpunten, bedanken bedrijven en gemeenten de burgers voor het goed scheiden van afval. Bovendien willen zij iedereen kennis laten maken met dit product dat zowel voor de bodem als voor het milieu van grote waarde is.Twence organiseert samen met Twente Milieu, Regio de Vallei en Avri de uitgifte van gratis compost in de deelnemende gemeenten in Twente, Gelderland en Rivierenland. Jaarlijks wordt er zo’n 600 ton Twence-compost verspreid met deze actie. Duurzaam transportDe combinatie van nieuwe beladings-technieken en de mogelijkheden van de containerterminal in onze directe omgeving maakt het mogelijk om ook op het gebied van transport te verduurzamen.

Met de Engelse inzamelaar Seca en Transportbedrijf Leemans onderzochten we de transporten van RDF vanuit London naar de regio. Aanvankelijk werd afval

in het Verenigd Koninkrijk verpakt in balen en per vrachtwagen naar Twente gebracht. Door de introductie van een uniek slidesysteem kon veel efficiënter worden beladen in containers, die vervolgens tot de containerterminal in Hengelo per schip worden vervoerd. Door de andere aanpak gingen in drie jaar tijd 12.500 minder vracht wagens de weg op, wat minder verkeersdruk op het Nederlandse wegennet betekent en minder uitstoot van CO2 door het minder-gebruik van fossiele brandstoffen. Tegelijkertijd werd het verbruik van 325.000 eenheden verpakkingsplastic vermeden. In een pilot met Leemans Waste Centre en Van Gansewinkel zijn in 2017 zogenaamde High Cube containers, het grootste type containers dat in Europa wordt gebruikt, middels een gepatenteerd slidesysteem gevuld met brandbaar bedrijfsafval. De containers werden vervolgens van het Amsterdamse havengebied met binnenvaartschepen verscheept naar Hengelo. Door de samen-werking tussen inzamelaar, transporteur en Twence wordt het logistieke proces vanaf het beladen tot en met het schoon opleveren van de containers efficiënter en vooral milieuvriendelijker. Het slide systeem zorgt voor een optimale belading, minder stofontwikkeling en een hogere laadsnelheid.

In een pilot, die in oktober begon, onder zoeken we of we de verwerkings-snelheid van vrachten bij onze weegbrug kunnen verkorten, door betere spreiding van aan levering over de dag met behulp van tijdslots.

11,4% Duurzaam transport(in % van NL afval voor AEC)

Door de andere aanpak gingen in drie jaar tijd 12.500 minder vrachtwagens de weg op

Optimalisatie38

Toekomst

StookautomaatEind 2016 is het besturingssysteem van de biomassa-energiecentrale uitgebreid met een innovatieve stookautomaat. Deze zorgt voor een gelijkmatiger stookproces, waardoor de stoomproductie constanter en stabieler is. Daardoor realiseren we een hogere doorzet en een hogere energieopbrengst. In 2017 hebben we de resultaten uitvoerig geanalyseerd en besloten om in 2018 ook de besturing van de productielijnen van de afvalenergiecentrale te voorzien van nieuwe stookautomaten. ComposteringIn 2018 zal duidelijk worden hoe de composterings- en vergistingsinstallaties verder evolueren binnen Twence. Voor een betere waterhuishouding op het terrein en daarmee samenhangend een kwaliteitsverbetering van de compost, wordt gekeken naar de mogelijkheden de composteringsafdeling geheel te overdekken. In dat geval kan het water als zuiver hemelwater worden afgevoerd.

BodemasopwerkingIn 2017 hebben we onderzoek gedaan naar de meerwaarde van het toevoegen van een ballistische scheider in onze bodemasopwerkingsinstallatie. Met een ballistische scheider zal het rendement van het terugwinnen van metalen verder omhoog gaan, doordat er schonere producten gemaakt kunnen worden. In 2018 zal de ballistische scheider gerealiseerd worden. Door smeltanalyses verwachten we meer inzicht te krijgen in de samenstelling van de non-ferrometalen die we uit de bodemassen van de afvalenergiecentrale

Optimalisatie van onze processen

verhoogt de opbrengst van energie en grondstoffen.

en biomassa-energiecentrale halen. Door het opbouwen van kennis hierover kunnen wij en onze afnemers beter bepalen welke technische mogelijkheden er zijn voor het nog verdergaand scheiden van deze non-ferro’s.


Mentha Aquatica,

watermunt. Ruikt heerlijk

naar pepermunt en je kunt

er thee van zetten!

In 2017 vlogen opnieuw

4 oehoe-jongen

uit, vanuit hun ouderlijk nest

op het terrein van Twence.

Als bouwprojecten de

leefomgeving beïnvloeden,

dan zorgen we ruim van

tevoren voor zinvolle

alternatieven voor flora

en fauna.

spant zich met en voor Twence al jaren in voor een goede landschappelijke inpassing en natuurbehoud. Daar investeren we in, in termen van financiën én van aandacht. ‘De groene omgeving is ontzettend belangrijk voor het welbevinden van de mens. Het beschermen van de leefomgeving staat de voorspoedige ontwikkeling van een bedrijf of organisatie echt niet in de weg.’

Huub Olde LoohuisSenior medewerker Groene Ruimten

Er staan hier wel

1.000 soorten bomen

Het ruim 100-jarige

arboretum heeft een

belangrijke landelijke functie

in het beheren van bomen-

en struikensoorten.

Mijn passie ligt bij alles wat groeit en bloeit.Dat ik in mijn werk met mijn grootste hobby bezig kan zijn vind ik geweldig. In mijn vrije tijd zet ik mij onder meer met veel passie in als collectie-beheerder voor het prachtige bomen-park Arboretum Poort Bulten in de Lutte. Ook voor het behoud van oude landschapselementen loop ik warm!

BelangenorganisatiesTwence overlegt regelmatig met belangenorganisaties, zoals de Vereniging Behoud Twekkelo en Natuur en Milieu Enschede, Hengelo en Overijssel, over onderwerpen rond onze activiteiten, plannen en de inpassing daarvan in de omgeving. Bij actualiteiten hebben we contact met de Dorpsraad Zenderen en de stichting Behoud Elhorst-Vloedbelt. Maatschappelijke en brancheorganisatiesManagers en medewerkers van Twence participeren in de besturen van uiteenlopende maatschappelijke en brancheorganisaties, zoals BIT (Belangenvereniging Industrieterrein Twentekanaal), BEON (Bio-energiecluster Oost Nederland), VA (Vereniging Afvalbedrijven), NVRD (Nederlandse Vereniging van ReinigingsDirecteuren), natuur- en milieu- en educatieve organisaties.

Het beschermen van de leefomgeving gaat hand in hand met de ontwikkeling van ons

bedrijf. We spannen ons dan ook al jaren in voor een goede landschappelijke inpassing en

natuurbehoud. We investeren hier in in termen van financiën en aandacht.

Daarnaast hechten we aan goede contacten met onze naaste omgeving en met

diverse belangenorganisaties en spannen we ons in om hen tijdig te betrekken bij

onze ontwikkelingen.

Zorg voor de omgeving

Inpassing van Twence in de omgeving Met flora- en faunaonderzoeken, ook over de grenzen van ons eigen terrein heen, is in kaart gebracht wat er groeit en bloeit én hoe het beter kan. Als bouwprojecten de leefomgeving beïnvloeden, dan zorgt Twence ruim van tevoren voor zinvolle alternatieven voor flora en fauna. Voor Boeldershoek en Elhorst- Vloedbelt zijn meerjarige bos- en natuurbeheerplannen gemaakt. Wij zijn FSC-gecertificeerd voor het verantwoorde en duurzame beheer van de op onze locaties aanwezige bossen. We stellen de Stichting Natuurboeren gronden beschikbaar. Met de Vlinderstichting zorgen we voor vlinder- en bijenvriendelijke beplanting op onze omvangrijke terreinen en een lokale imkervereniging bieden wij ruimte om bijenkasten te plaatsen. Met onder meer jachthouders, pachters, vogelaarswerkgroepen en

de Stichting Probos werken we aan meer biodiversiteit in onze omgeving. Voor Boeldershoek-Oost is in 2017 een landschapscommissie met aanliggende grondeigenaren gevormd. Goede buurWij willen een goede en betrouw bare ‘buur’ zijn voor onze om wonenden. Door inloopavonden en informatieverstrekking via diverse kanalen proberen wij hen zo goed mogelijk te betrekken bij nieuwe initiatieven. Inpassing daarvan in onze omgeving op een ‘gedragen’ wijze krijgt veel aandacht. Door met elkaar in gesprek te gaan én te blijven werken we aan wederzijds begrip en vertrouwen.We treffen onze buren ook in de klankbordgroepen Boeldershoek, Elhorst-Vloedbelt -die begin 2015 is ingesteld vanwege onze plannen voor mestverwerking op onze locatie in Zenderen- en ’t Rikkerink (sinds 2016).

Relatie met onze omgeving

Zorg voor de omgeving42

Met kleine ‘acties’ willen we bijdragen aan een bloeiende omgeving, bij-voorbeeld door de carnavalsvereniging Zenderen toegang te geven tot ons terrein op Elhorst-Vloedbelt voor het opstellen van de carnavalsoptocht. Het kunstenaarscollectief ARTwekkelo gebruikt een boerderij van Twence als atelierruimte en de Stichting Surplus gebruikt op Elhorst-Vloedbelt een werk-ruimte voor een reïntegratiebedrijf.

Oehoe’sVoor het vierde jaar op rij zijn in 2017 jonge oehoe’s uitgevlogen. De oehoe is een beschermde diersoort, die in Neder-land maar op weinig plekken voorkomt. Het is daarom heel bijzonder dat er bij ons op het terrein oehoes broeden. Net als in 2014 bracht ons inmiddels vaste oehoe-paartje een ‘goed gevuld’ nest met vier jongen groot. Voor de grootste uilen ter wereld werd een speciale nestkast gebouwd en op een aantrekkelijke plek op ons terrein opgehangen. De precieze plek van het nest is bij slechts een enkeling bekend, zodat de dieren in alle rust hun jongen kunnen grootbrengen. Op en rond de ter-reinen van Twence staat ze een aantrek-kelijk fourageerterrein ter beschikking.

Twence terreinen als retentiegebiedIn 2012 en 2013 werden twee beken op ons terrein, met een loop van vijf kilo-meter, vervroegd opnieuw aangelegd door het waterschap. De Twekkelerbeek en de Strootbeek, die zorgen voor de afvoer van water uit een gebied van onge-veer 160 hectare, meanderen weer door het terrein. Daarnaast zijn retentiegebie-den aangelegd, waarmee circa 80.000 m3 waterberging gerealiseerd is. Ook is het landschap versterkt door onder meer de aanplant van nieuwe lanen en fruitbomen en de aanleg van kikkerpoelen. Vele par-tijen hebben in dit project samen gewerkt en samen iets moois bereikt, wat apart van elkaar niet mogelijk was geweest.

Een valkenier oefent regelmatig met zijn robotvogel bij ons en agrarische opleidingcentra geven cursussen op onze terreinen. Deze opsomming is niet uitputtend maar wel illustratief.


Bij al onze keuzes hebben we de lange termijn en toekomstige generaties voor ogen. De lange termijn gedachte betekent ook dat we ons niet alleen ‘technisch’ inspannen, maar ons ook inzetten op het gebied van samenwerking en educatie. Wij maken werk van duurzaam onder nemen en dragen zo bij aan een socialere maatschappij. Speerpunten daarin zijn het interesseren van jongeren voor technische studies en onze inspanningen voor een goede inbedding in onze omgeving.

Jongeren en techniekOp verschillende manieren stimuleert Twence jongeren om te kiezen voor een studie in de techniek. We zijn medeoprichter van het Praktijkcentrum voor Procestechnologie (PCPT) en dragen hierin actief bij aan het plannen van acties om jongeren te stimuleren te kiezen voor een studie in de procestechniek. We leveren praktijkprojecten voor het Technasium (Havo/VWO) van het Bonhoeffer College in Enschede en sponsoren onder meer het Solar Team en de Solar Boat van de Universiteit Twente. Daarnaast sponsoren wij het Techniekmuseum OYFO in Hengelo, waar kinderen uit de hele regio interactief kennis maken met oude en nieuwe techniek. Tijdens de Open Bedrijvendag van Industrieterrein Twentekanaal verzorgden we bus excursies over ons terrein en door onze installaties. Tijdens bijeenkomsten voor studie-oriëntatie presenteren wij techniek op een aansprekende manier, bijvoorbeeld met virtual reality technieken.Ook vinden jongeren stageplaatsen en afstudeerplekken bij ons.

Maatschappelijke verantwoordelijkheid

In 2017 ontvingen we ruim 2.200 excursie-gasten, voor het merendeel scholieren en studenten. Met het excursieprogramma - dat door de tot de verbeelding sprekende afvalenergiecentrale leidt - bereiken we veel jongeren, van basisschoolleerlingen uit groep 8 tot ongeveer het derde leerjaar van de middelbare school.

Creatief werven technisch personeelHet werven van nieuw personeel in de technische sector wordt steeds moeilijker. Het aanbod dat van de MBO scholen afkomt is onvoldoende om alle vacatures in de regio te kunnen vervullen. Met een nieuw trainee programma (TOP) willen we op de ‘werkgevers- short -list’ van jongeren komen. We selecteren voor onze operationele afdelingen vijf trainees, die gedetacheerd worden door een externe partij. De trainees gaan gedurende twee jaar rouleren over de verschillende operati-

onele afdelingen: Energie, Bioconversie, Asset Management en Grondstoffen. In hun ontwikkelprogramma is veel aandacht voor zowel soft als hard skills. De trainees kunnen zo investeren in hun persoonlijke én vakinhoudelijke ontwikkeling en tegelijkertijd beoordelen welk van de onderdelen van Twence het beste bij hun belangstelling aan-sluit. Voor Twence is het aantrekkelijk dat eventuele vacatures snel kunnen worden ingevuld door een jongere met een kennis- en ervaringsvoorsprong, opgedaan tijdens het traineeship.

Excursies hebben een grote educatieve waarde. Onze bezoekers verbazen zich over hoe schoon de processen zijn en over de techniek die we inzetten om maximale opbrengsten in termen van energie en grondstoffen te realiseren. Velen geven aan zich geïnspireerd te voelen om slimmer om te gaan met afval.


Maatschappelijke actieve organisaties

Natuurbeheer Jongeren interesseren voor techniek (studies) en helpen

met start op arbeidsmarkt

Surplus Boerderij Elhorst-Vloedbelt

VBT/ArtTwekkelo Vereniging Behoud TwekkeloDorpsraad ZenderenStichting Behoud Elhorst-VloedbeltNatuur & Milieu Hengelo, Enschede & Overijssel

Projecten voor TechnasiumBonhoeffer College Enschede

Traineeships,+ (snuffel) stages,afstudeerplekken

Sponsoring• Techniekmuseum HEIM/OYFO• Solarteam en Solar Boat UT• Technieklokaal

Lid dagelijks bestuur PCPT

Goede buur Klankbordgroepen bij onze locaties

Natuurlijk onderhoudterreinen

Natuurlijk ‘boeren’ Landschappelijke inpassing Retentiegebied


Wie bij Twence werkt moet elke avond veilig thuis komen en de veiligheid van installaties moet gewaarborgd zijn. Veilig gedrag begint bij bewustzijn. Daar besteden we veel aandacht aan.Twence heeft eigen veiligheidskundigen en arbeidshygiënisten in dienst, die de lijnorganisatie adviseren en faciliteren bij veiligheidsvraagstukken. Daarnaast zijn arbo-ambassadeurs betrokken bij het verbeteren van de veiligheid en zetten we tijdens onderhoudsstops extra toezichthouders in. Contractors en veiligheidTwence werkt alleen met VCA-gecertificeerde contractors (Veiligheid, gezondheid en milieu Checklist Aannemers). Operationele medewerkers in onze installaties zijn eveneens VCA-opgeleid. Risico’s van werkzaamheden worden in kaart gebracht met een verplichte risico-inventarisaties. In werkvergunningen zijn de potentiele risico’s en bijbehorende maatregelen opgenomen. Medewerkers van buitenfirma’s mogen pas bij Twence aan het werk na het bekijken van een veiligheidsfilm en het succesvol afleggen van een toets. De toets wordt jaarlijks opnieuw afgenomen. Ieder jaar reiken wij een prijs uit aan de contractor die het beste veiligheidsgedrag heeft getoond tijdens onderhoudsstops. In 2017 is deze prijs gewonnen door Jobs4Europe, die bij ons een rol heeft in de reiniging van de installaties in de energiecentrales. OngevallenpreventieOnze ambitie blijft: geen ongevallen. Om ongevallen te voorkomen, is een goed beeld van de risico’s essentieel.

Veiligheid en gezondheid

We stimuleren daarom actief dat onze eigen mensen én medewerkers van derden ongewenste situaties en bijna-ongevallen melden. Ons doel is om tegenover elk ongeval minimaal vijf meldingen van ongewenste situaties te krijgen. Dit doel is in 2017 gehaald met een ratio van 1:11. Inzicht in en zorg-vuldige analyse van ongewenste situaties, situaties die tot ongevallen kunnen leiden en ongevallen, helpen bij het nemen van preventieve maatregelen. Veel van de maatregelen zijn gericht op bewustwording. Onze veiligheidskundigen worden al in de ontwerpfase betrokken bij projecten.Ditdraagt bij aan een betere ongevallen-preventie. Daar naast zorgen zij tijdens de uitvoering van projecten, maar ook in het algemeen, voor inspectie op veilig gedrag. Veiligheidsinspectierondes (waaraan ook de leden van het directie team regelmatig deelnemen), meldingen, snelheidscontroles en ook alcoholcontroles dragen bij aan een veilige werkomgeving. Indien nodig wordt gesanctioneerd.

OngevallenIn 2017 vonden op het terrein van Twence drie ongevallen plaats die tot verzuim geleid hebben. Twee personen waren in dienst van Twence en één persoon in dienst van derden. Gelukkig was er bij geen van de ongevallen sprake van blijvend letsel.

Ter vergelijking hanteren we de Injury Frequency-index, die het aantal verzuim-ongevallen per miljoen gewerkte uren aangeeft. Hierop scoort Twence beneden gemiddeld in de branche met 4,3 in 2017 (2016: 6,3).

GezondheidIn 2016 boden we alle medewerkers een uitgebreid Periodiek Medisch Onderzoek (PMO) aan. In de drie jaren tot aan het volgende ‘grote’ onderzoek doen we beperktere ‘health checks’. De eerste daarvan vond in 2017 plaats. Ons programma voor Duurzame inzetbaarheid baseren we mede op de uitkomsten van deze onderzoeken.

TaalvaardigheidseisAls gevolg van verdergaande internationa-lisering komen steeds meer buitenlandse chauffeurs bij Twence. Omdat veiligheid begint met goede communicatie, eisen wij van hen dat zij de Nederlandse, Engelse of Duitse taal beheersen op niveau A2 van de European Language Grid. Onze weeg-brugmedewerkers spelen een belangrijke rol bij het screenen van chauffeurs die hierop getoetst moeten worden. Van groepen buitenlandse werkers eisen we dat hun voorman zowel hun taal als één van de bovengenoemde talen op A2-niveau beheerst. Individuen die bij Twence komen werken, toetsen we bij de uitgifte van werkvergunningen.

4,3 Injury Frequency IndexVerzuim ongevallen per miljoen gewerkte uren


Werken bij Twence

Arbeidshygiënische risico’s beheersenIn de verschillende arbeidsprocessen bij Twence kunnen medewerkers bloot-gesteld worden aan diverse stoffen en omstandigheden, zoals chemicaliën, las-rook, electromagnetische straling, lawaai of kou. De arbeidshygiënist beoordeelt deze blootstellingen. Met behulp van ob-servaties, modelmatige inschattingen en metingen brengen we de mate van bloot-stelling in kaart. De gevonden meetwaar-den toetsen we aan grenswaarden en normen. Wanneer de grenswaarden over-schreden worden, volgen we de volgorde van maatregelen die de Arbowet voor-schrijft: de arbeidshygiënische strategie. Dat betekent dat we in eerste instantie de bron aanpakken. Is dit niet of onvol-doende mogelijk, dan kiezen we voor technische maatregelen, vervolgens voor organisatorische maatregelen en pas in de laatste plaats voor het voorschrijven van persoonlijke beschermingsmiddelen.

Om in onze stijl van werken en leidinggeven de juiste aansluiting te maken is in 2017 veel aandacht besteed aan de persoonlijke ontwikkeling van de leidinggevenden en in teamvorming.Daarnaast hebben wij verder uitvoering gegeven aan ons beleid op het gebied van duurzame inzetbaarheid, door onder meer verschillende activiteiten en workshops aan te bieden op het gebied van vitaliteit, gezondheid en kennismanagement. Binnen de operationele teams is gestart met een pilot op het gebied van flexibel werken. In 2017 is wederom het medewerkers-onderzoek uitgevoerd zoals dat ook in 2015 heeft plaatsgevonden. De uitkomsten zijn positief en op tal van punten hoger dan in het vorige onderzoek, bijvoorbeeld op het gebied van betrokkenheid, doelgerichtheid (PDCA), werkplezier en ontwikkelmogelijkheden.

Vanzelfsprekend zijn er ook verbeteringen mogelijk. We gaan de onderzoeksresultaten in 2018 verder evalueren en werken aan de verdere ontwikkeling van de organisatie. ZiekteverzuimHet ziekteverzuimcijfer (exclusief zwangerschapsverlof) is in 2017 licht gestegen naar 4,3%. Het hogere verzuimpercentage wordt voornamelijk veroorzaakt door een groter aantal langdurig zieken. Het grootste deel daarvan is niet werk-gerelateerd.Het ziekteverzuimpercentage ligt hoger dan onze streefnorm van 3,5%. Het kort verzuim is op het gewenste niveau.

Twence Publieksjaarverslag 2017Twence Publieksjaarverslag 2017 47

Flexibele schilIn de cao van de sector Afval en Milieu is afgesproken het totaal aantal uit-zendkrachten binnen de looptijd van de cao –(1 januari 2015 tot en met 31 december 2017) met 120 terug te brengen. Het zijn er in de totale branche (met 6.500 medewerkers) ruim 140 geworden. Om de continuïteit van de bedrijfs-voering te waarborgen kent Twence een aanzienlijke flexibele schil. We hebben onze mogelijkheden om aan dit doel bij te dragen onderzocht en hebben in genoemde periode vijf uitzendkrachten een contract voor onbepaalde tijd gegeven. Deze lijn zetten wij in 2018 voort.

Directiefunctie Innovatie en ProjectenTwence investeert fors in innovatie om maximaal (her)gebruik van materialen te bereiken. Een veelheid aan projecten in diverse ontwikkelstadia zorgt voor continuïteit in onze ontwikkeling en daarmee in de mogelijkheden om verder bij te dragen aan het CO2-neutraal maken van onze regio. Kennisontwikkeling en -deling spelen daarbij een cruciale rol.

Kennisontwikkeling en deling spelen een cruciale rol

EENHEID 2017 2016

Personeelsbezetting* in fte 228,3 224,8

Waarvan deeltijders aantal 36 39

Stagiaires/afstudeerders totaal aantal 8 20

Uitstroom jaarcijfer in fte 31,7 21,1

Instroom jaarcijfer in fte 29,3 10,7

Vacatures (openstaand) aantal 3 9

Gemiddelde leeftijd in jaren 46,7 45,8

Ziekteverzuim % 4,3 3,1

* Dit betreft een gemiddelde, exclusief stagiairs, inclusief management trainees (in 2017: 4, in 2016: 2)

Personeelscijfers (per 31.12.2017)

Om een betere verdeling van aandacht tussen de bestaande operatie en de ontwikkelingen en realisatie van nieuwe initiatieven te bewerkstelligen, is in 2017 een nieuwe afdeling ‘Innovatie en Projecten’ geformeerd. Deze wordt geleid door een nieuwe directeur Innovatie en Projecten en is met ingang van 1 januari 2018 operationeel.


Milieu en compliance

MilieuklachtenIn 2017 ontvingen wij twaalf milieu -klachten. Daarvan bleken er acht gegrond: zeven klachten betroffen geuroverlast, een keer ging het om geluidsoverlast. Bij milieuklachten gaat een van onze medewerkers naar de melder om ter plaatse de waarneming te verifiëren. Vervolgens wordt in de bedrijfsvoering nagegaan of er een oorzaak bij Twence kan zijn. De toename van het aantal geurklachten was voor ons aanleiding om nader onder-zoek te doen naar vooral discontinue geurbronnen. Hieruit bleek dat bij het verwerken van organische reststoffen in de vergistingsinstallatie kortdurende piekemissies ontstaan, die samenvallen met de momenten van geuroverlast. Deze ontluchtingssystemen hebben een veiligheidsfunctie. In 2018 werken we maatregelen uit om deze geuremissie te beperken. IncidentenIn 2017 zijn intern 41 milieugerelateerde incidenten gemeld. In 24 gevallen hebben we de provincie Overijssel direct geïnformeerd, volgens de criteria uit de Wet milieubeheer. De meeste voorvallen betreffen het vrijkomen van (afval)stoffen buiten de verpakking of de beschermende voorziening. Vaker dan in andere jaren is er in 2017 brand geweest in opgeslagen afval. We werken aan reductie van de hoeveelheid opgeslagen afval om het brandrisico te verkleinen. We hebben een mobiele bluspompinstallatie aangeschaft en er is een camerasysteem in ontwikkeling waarmee warmte ontwikkeling kan worden gesignaleerd. Daarmee wordt

broei eerder geconstateerd en kan worden voorkomen dat broei uitgroeit tot brand. Naleving wet- en regelgevingVanwege de diversiteit en complexiteit van activiteiten wordt Twence door een groot aantal overheid-inspectiediensten periodiek gecontroleerd op de naleving van wet- en regelgeving. De provincie Overijssel is het bevoegd gezag voor toezicht op de naleving van onder meer de omgevingsvergunning en de natuurbeschermingsvergunning. In 2017 voerde de provincie zeven controles uit bij onze hoofdvestiging. De controles hadden betrekking op de validatie van de aangeleverde gegevens ten behoeve van het elektronisch MilieuJaarVerslag (eMJV), het automatische meetsysteem waarmee de continue emissiemetingen worden uitgevoerd, de afvalwaterzuivering, de vergunde hoeveelheid opgeslagen afvalstoffen, de milieurisico-analyse, de

(voor)acceptatie van afvalstoffen en de melden registratieverplichtingen van afvalstoffen. Samen met de veilig heids-regio Twente werden de brandveiligheid van gebouwen en het onderhoud van brandmeld- en –blusvoorzieningen gecontroleerd. Er zijn bij deze controles geen overtredingen geconstateerd. De provincie Overijssel stuurde ons een handhavingswaarschuwing naar aan-leiding van onze opgave van de uitstoot van NOx over het jaar 2016 (in het kader van de natuur beschermingsvergunning). Dit bleek echter gevolg van een foutieve berekening. De hand havingswaarschuwing is komente vervallen. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) heeft in 2017 twee controles uitgevoerd op begeleidingsformulieren (VZC-formulieren) bij vrachten met compost van Twence. NVWA heeft geconstateerd dat in een aantal gevallen de afleverlocatie niet conform het adres op het VZC-formulier is.


Geconstateerd is dat Twence bij deze omissie geen rol heeft. Het vervoer van compost naar het afleveradres wordt niet door Twence uitgevoerd. In het kader van de EVOA-wetgeving voor grensoverschrijdende afvaltransporten hebben wij bij de Inspectie Leef-omgeving & Transport (ILT) diverse meldingen gedaan van transporten waarvan de vracht niet voldeed aan de kennis geving of niet voldeed aan onze acceptatievoorwaarden. Voor alle meldingen heeft ILT goedkeuring verleend om de vrachten retour afzender te sturen.

De gemeente Enschede heeft diverse controles uitgevoerd bij de bouwwerk-zaamheden aan onze biomassa-energie-centrale. Daarbij zijn er geen afwijkingen of overtredingen geconstateerd. Van deInspectie SZW ontvingen we een schriftelijke waarschuwing vanwege het gebruik van een lift zonder certificaat van goedkeuring. Deze lift is herkeurd en opnieuw voorzien van een geldig certificaat. Ook heeft de Inspectie SZW een controle uitgevoerd bij de vergistingsinstallaties van de afdeling Composteren en Vergisten. Daarbij is gekeken naar explosieveiligheidsmaatregelen (ATEX) en de werkwijze rond werkvergunningen. Geconstateerd is dat deze processen goed worden beheerst. Er zijn geen afwijkingen of overtredingen waargenomen.

Aan de Drienemansweg in Almelo staat een warmtekrachtkoppelingsinstallatie (WKK) die sinds 2015 van Twence is. De gemeente Almelo heeft hier een hercontrole uitgevoerd. Op dat moment was een deel van de benodigde keuringen ingepland maar nog niet uitgevoerd. De installatie is vervolgens binnen de aangegeven termijn alsnog goedgekeurd.

Focus op voortdurend verbeteren


Compliancemanagement en Convenant Vernieuwing ToezichtMet compliancemanagement wordt in organisaties geregeld dat er in overeenstemming met de geldende wet- en regelgeving wordt gewerkt. Ons compliancemanagementsysteem bevat een overzicht van alle van toepassing zijnde wet- en regelgeving en verplichtingen, met een vertaling van deze verplichtingen voor de organisatie. Twence en het bevoegd gezag hebben zo continu inzicht in de mate van naleving. Mochten zich afwijkingen (non-comply situaties) voordoen, dan meldt Twence deze proactief aan de provincie Overijssel tezamen met de verbetermaatregelen die worden uitgevoerd om de non-comply weer op te heffen.

Dit is één van de afspraken die Twence met de provincie Overijssel heeft gemaakt in het kader van systeemgericht toezicht. Deze is vastgelegd in het Convenant Vernieuwing Toezicht, dat is gestoeld op de mondiale NEN-ISO 19600 norm voor compliancemanagement.Jaarlijks controleert de provincie middels een systeemcontrole in hoeverre onze werkwijze voldoet aan de eisen van

het convenant en de NEN-ISO 19600. Tijdens de systeemcontrole in 2017 zijn geen overtredingen geconstateerd. Wel zijn suggesties aangedragen om het compliance management verder te verbeteren. De acties werken we de komende tijd verder uit. In 2017 zijn er drie gevallen van non-comply situaties gemeld. Het ging twee keer om het buiten opslaan en/of inkuilen van GFT als gevolg van een zeer hoge aanvoer van GFT door plotseling groeizaam weer en doordat er minder GFT verwerkt kon worden door storing of stilstand van de composteringsinstallatie. De derde non-comply betrof de hoge NOx-uitstoot van 2016 (zie ‘naleving wet- en regelgeving’). Ons compliancemanagement wordt jaarlijks door een externe auditorganisatie getoetst en beoordeeld. Daarbij is geconstateerd dat het in onderdelen goed functioneert. Verbeterpunt is een betere borging van de planmatige aspecten waardoor een sluitende verbetercyclus wordt verkregen.

MilieumanagementIn 2017 is de revisie van de omgevings-vergunning voor de bedrijfslocatie Boeldershoek afgerond. De nieuwe vergunning is begin 2018 verleend en inmiddels onherroepelijk. De provincie Overijssel heeft de bestaande activiteiten opnieuw getoetst en de voorschriften geactualiseerd. In de voorbereiding hebben de Natuur- en milieuraden Enschede en Hengelo meegelezen met het ontwerp. In 2017 is gestart met een uitgebreide audit van ons eigen energiegebruik, naar aanleiding van de Energy Efficiëncy Directive. Deze moet medio 2018 leiden tot een overzicht van energiebesparende maatregelen waarvan de meest rendabele zullen worden uitgevoerd. De integrale analyse van milieuaspecten, milieuklachten, inspectierondes en incidenten alsmede de uitkomst van de energie-audit zijn input voor het herijken van de milieudoelstellingen in 2018.

Met compliancemanagement wordt in organisaties geregeld dat er in overeenstemming met de geldende

wet en regelgeving wordt gewerkt


(1) naast de dagwaarde geldt ook een maandwaarde van 70 mg/Nm3

(2) aanvullende grenswaarde aan activiteitenbesluit(3) aanvullende richtwaarde aan activiteitenbesluit

Luchtemissies afvalenergiecentrale (AEC) lijn 1, 2 en 3 Twence 2017Overzicht van emissie uitstoot en toetsing aan Nederlandse dagnormen (activiteitenbesluit) en vergelijk met de extra jaargemiddelde normen opgenomen in de Wm-vergunning (toetsing na afloop 2017).

PERIODIEKE METINGEN MILIEUNORM RESULTAAT MILIEUNORM TWENCE RESULTAAT RESULTAAT RESULTAAT

AEC 1, 2 en 3 algemene eis 2017 Twence AEC lijn-1 AEC lijn-2 AEC lijn-3

max. per meting overschrijdingen jaargemiddeld gemiddelde 2017

Component mg/Nm3 max. per meting mg/Nm3 mg/Nm3 mg/Nm3 mg/Nm3

- kwik 0,05 0 0,005(3) 0,0008 0,0005 0,0005

- cadmium en thallium 0,05 0 0,01(3) 0,0010 0,0010 0,0010

- som overige metalen 0,5 0 0,05(3) 0,0243 0,0063 0,0130

- waterstoffluoride 1 0 0,2(3) 0,0750 0,0500 0,1333

- dioxinen/furanen (x10-6) 0,1 0 0,02(3) 0,0013 0,0012 0,0013

CONTINU-METINGEN MILIEUNORM RESULTAAT MILIEUNORM TWENCE RESULTAAT RESULTAAT RESULTAAT

AEC 1, 2 en 3 algemene eis 2017 AEC lijn-1/2 AEC lijn-3 AEC lijn-1 AEC lijn-2 AEC lijn-3

dagmaximum overschrijdingen jaargemiddeld gemiddelde 2017

Component mg/Nm3 aantal dagen mg/Nm3 mg/Nm3 mg/Nm3 mg/Nm3 mg/Nm3

- stof 5 0 2(3) 2(3) 0,69 0,55 0,49

- zoutzuur 8 0 2(3) 8(3) 0,03 0,10 7,40

- zwaveldioxide 40 0 7(3) 15(3) 2,18 4,10 5,85

- stikstofoxiden 180 0 65(3) 65(3) 59,25 59,00 58,87

- koolmonoxide 30 2 20(3) 30(3) 7,77 7,22 11,00

- organische stoffen 10 2 5(3) 5(3) 0,25 0,27 0,20

- ammoniak 5 0 n.v.t. n.v.t. 1,95 2,29 0,61

(1)

(2)

Bijlage – Tabellen52

Luchtemissies biomassa-energiecentrale (BEC) Twence 2017Overzicht van emissie uitstoot en toetsing aan Nederlandse dagnormen (activiteiten besluit)en vergelijk met de extra jaargemiddelde normen opgenomen in de Wm-vergunning (toetsing na afloop 2017).

CONTINU-METINGEN MILIEUNORM RESULTAAT MILIEUNORM RESULTAAT

BEC algemene eis 2017 Twence specifiek 2017

dagmaximum overschrijdingen jaargemiddeld gemiddelde

Component mg/Nm3 aantal dagen mg/Nm3 mg/Nm3

- stof 5 0 2(3) 0,85

- zoutzuur 8 0 8(3) 2,50

- zwaveldioxide 40 0 15(3) 14,65

- stikstofoxiden 180,(1) 0 65(3) 64,22

- koolmonoxide 45 2 30(3) 20,00

- organische stoffen 10 0 5(3) 0,24

- ammoniak 5,(2) 0 n.v.t. 1,49

PERIODIEKE METINGEN MILIEUNORM RESULTAAT MILIEUNORM RESULTAAT

BEC algemene eis 2017 Twence specifiek 2017

max. per meting overschrijdingen jaargemiddeld BEC

Component mg/Nm3 max per meting mg/Nm3 mg/Nm3

- kwik 0,05 0 0,005(3) 0,0005

- cadmium en thallium 0,05 0 0,01(3) 0,0010

- som overige metalen 0,5 0 0,05(3) 0,07125(4)

- waterstoffluoride 1 0 0,2(3) 0,2000

- dioxinen/furanen (x10-6) 0,1 0 0,02(3) 0,0012

(1) naast de dagwaarde geldt ook een maandwaarde van 70 mg/Nm3

(2) aanvullende grenswaarde aan activiteitenbesluit(3) aanvullende richtwaarde aan activiteitenbesluit(4) De "som overige metalen" bij de BEC heeft de aanvullende richtwaarde overschreden. Dit is gerapporteerd aan bevoegd gezag. Keteldelen en andere installatie delen zijn

aangepast om dit in de toekomst te voorkomen.

De gereinigde rookgassen van de drie verbrandingslijnen voert Twence af via één schoorsteen. De BEC heeft een eigen schoorsteen. Om te kunnen toetsen aan de geldende emissiegrenswaarden worden de emissies van de vier lijnen afzonderlijk gemeten. Jaarlijks worden de resultaten gerapporteerd in het PRTR-verslag (Pollution Release and Transfer Register). Deze verplichting komt voort uit Europese regels. Op www.emissieregistratie.nl zijn de resultaten te zien.

De schoorsteenemissies van de afval-energie centrale en de biomassa-energie-centrale zijn in 2017 in vergelijking met voorgaande jaren op hetzelfde goede niveau gebleven. Tabellen met betrekking tot de luchtemissies van de afvalenergie-centrale en de biomassa-energiecentrale zijn opgenomen op de volgende pagina’s.


Twence Holding B.V. PostadresPostbus 8707550 AW HengeloNederland

BezoekadresBoldershoekweg 517554 RT HengeloNederland

T +31 (0)74 240 44 44F +31 (0)74 240 43 33 E [email protected] I www.twence.nl

Passie! - twence.nlb2a02091-58f0-4e87-a9c1-abf9999e0… · We werken met passie aan de verdere...

Documents

Transcript of Passie! - twence.nlb2a02091-58f0-4e87-a9c1-abf9999e0… · We werken met passie aan de verdere...