Nina Boswinkel, SLO

11 december 2013

Programma werkgroep

• Korte kennismaking

• Doel van Passende Perspectieven

• Voor welke leerlingen?

• Keuzes in doelen

• Inzet van hulpmiddelen

• Ervaringen

• Afsluiting

1F: niveau dat

leerlingen op 12-jarige

leeftijd moeten kunnen

bereiken

2F: niveau dat iedere

Nederlander zou

moeten beheersen om

maatschappelijk te

kunnen functioneren

Aanleiding: referentiekader

Passende Perspectieven

Voor leerlingen die niveau 1F niet dreigen te halen op

12-jarige leeftijd.

Doel van 'Passende Perspectieven'

Leerlingen zo ver mogelijk op weg helpen met 1F als

richtlijn

Leerlingen met een zml of zml-mg indicatie zijn

uitgezonderd.

Doelgroepen en leerroutes

Rekening houdend met:

• cognitieve capaciteiten en/of specifieke beperkingen

• doorstroom vervolgonderwijs

(uitstroombestemming/ontwikkelingsperspectief)

• bandbreedte

Groep 1 Leerroute 1 (vmbo-tl/gl en hoger)

Groep 2 Leerroute 2 (vmbo bb/kb)

Leerroute 3 (PrO en VSO arbeid)

Leerlingen zitten in alle vormen van primair onderwijs,

dus zowel regulier als, speciaal (basis) onderwijs.

Video

• Illustratie leerroute 2: tafelsommen zijn moeilijk

Ontwikkelingsperspectief: vmbo-bb met lwoo

fragment 2.

• Illustratie leerroute 3: begripsvorming vermenigvuldigen

Ontwikkelingsperspectief: praktijkonderwijs

Voorbeeld: leerlingen uit groep 2

Profielschets 1:

Leerlingen met dyscalculie

Christien Janssen (ERWD) en

Evelyn Kroesbergen, UU/FSW.

• Terminologie/definiering

• Kenmerken leerlingen

• Oorzaken en achtergronden

• Rekenkenmerken

• Ondersteuning

• Leerroute

Kenmerken

• Grote discrepantie tussen ontwikkeling leerling in

het algemeen en reken-wiskundige ontwikkeling.

• Hardnekkige stagnatie in de rekenontwikkeling.

• Leerling laat, ondanks gespecialiseerde hulp,

(te) weinig aantoonbare vooruitgang zien.

• Problemen vanaf verwerven van de

basisvaardigheden (in domein Getallen en

Bewerkingen). Daarnaast ook problemen binnen

de domeinen Verhoudingen, Meten, Tijd en

Geld.

Dyscalculie als meest ernstig reken-

wiskundeprobleem

• Onderscheid dyscalculie – ernstig reken-

wiskundeprobleem lastig te maken.

• Kindprobleem of onderwijsprobleem?

• Passende Perspectieven voor leerlingen die 1F

niet halen; zijn ook leerlingen met dyscalculie bij.

• Leerlingen met dyscalculie kunnen in alle routes

zitten, route 1 is maar slechts weinigen in route

3.

• Aanpak is niet anders, gaat om passend aanbod

Keuzes in doelen

• Op basis van de ijsbergmetafoor

• Selecteren, in plaats van aftoppen

• Leidend tot doelenlijsten en overzichten van

leerroutes

Alles tot op het meest

formele niveau aanbieden;

Niet alle domeinen

Keuzes maken, minder formeel

maar wel alle domeinen

Drieslagmodel (ERWD)

Overzichten en doelenlijsten

Combinatie van overzichten van leerroutes en doelenlijsten

maakt het maken van verantwoorde keuzes makkelijker.

Leerroutes op A3 formaat

Producten Passende Perspectieven

Opdracht

Verkenning materialen

• Welke mogelijkheden zie je in de materialen?

• Welke knelpunten voorzie je?

• Hoe zou je het op jouw school kunnen inzetten?

• Wat heb je in jouw beroepspraktijk nodig, om

met de materialen te kunnen werken?

Gebruik op school in stappen

1 Beginsituatie in kaart brengen (OPP) en

leerroute kiezen

2 Doelen selecteren: overzichten en doelenlijsten

3 Activiteiten bij doelen selecteren

Bron: rekenmethode, aanvullende middelen

4 Lesgeven

5 Reflecteren/evalueren

Werkwijze Passende Perspectieven

Stap 1: beginsituatie en leerroute

• Cito toetsen (vaardigheidsniveau), methodegebonden

toetsen en observatiegegevens uit rekenlessen

• DL, DLE

• Cognitieve mogelijkheden (IQ)

• Niet cognitieve persoonlijkheidskenmerken (bv

werkhouding, concentratie, …)

• Bevorderende en belemmerende factoren

• Niveau van instructie (handelingsniveau: formeel/informeel

etc)

Beginsituatie en gekozen leerroute opnemen in groepsoverzicht

Stap 2: doelen selecteren

• Beginsituatie naast de leerroutes leggen.

• Vaststellen welke doelen naar verwachting

haalbaar zijn

• Vanuit lange termijn doelen, kleine haalbare

doelen formuleren.

• Leerlingen deel uit laten maken van hun eigen

leerproces ahv de leerroute. (Wat kun je al? Wat

wil je leren?)

Doelen opnemen in groepsplan

Stap 3: activiteiten selecteren

• Rekenmethodes

• Rekenweb, Ambrasoft, nieuwsbegrip,

nieuwsrekenen, Speciaal Rekenen

Getallen tot 1000 verkennen,

maar ook

breuken op basaal niveau

Stap 4: Uitvoering plan

• Rijke activiteiten, met de doelen voor ogen

Stap 5: Reflecteren

• Zit de leerling in de juiste route?

• In hoeverre zijn gestelde doelen gehaald?

• Herhaling nodig, met welke hulpmiddelen?

• Bij voldoende: nieuwe set doelen. Cyclus

herhaalt zich.

Ervaringen

Enkele conclusies

Producten/ materialen:

• Geven houvast

• Overzichten nodigen uit tot dialoog over:

– Doelen

– Gebruikte hulpmiddelen

– Doorgaande lijn

– Toetsing

– Overdracht

• Plaatsen van leerlingen op een leerlijn gaat goed

en genuanceerd

Doelen selecteren

• Koppeling methode en materialen aan doelen is lastiger

• Samen keuzes maken: leerkracht – IB

• Werken vanuit doelen makkelijker als de school de methode al als bron gebruikt…

• Neiging bestaat doelen op beheersingsniveau te kiezen, wat kan leiden tot stagnatie in ontwikkeling

• Doelen zone naaste ontwikkeling in groepsplan

Implementatie vragen/ tips t.a.v doelen stellen:

• Klein beginnen

• Eerst langere termijn doelen (3 maanden),

daarna inzoomen naar komende week of weken

• Werken met groepsplannen voor de langere

termijn

Opbrengsten

‘Ik dacht dat ik al doelgericht werkte, maar dit maakt

het nog veel concreter.’

‘Ik merk dat ik nog specifieker mijn doelen kan stellen

en me nog gerichter met de instructie kan bezighouden.’

`Erg prettige manier van werken. Het OPP wordt steeds meer een

document van de leerkracht waarmee in de klas kan worden gewerkt.'

`Dit geeft meer inzicht in wat een leerling wel of niet kan en waar

ik dus wel aandacht aan moet besteden en waar minder. Dit kan ik

goed gebruiken als stuk om met ouders en leerling te bespreken

waar het komende half jaar aan gewerkt moet worden.`

Afsluiting

Neem nog eens een kijkje op

www.passendeperspectieven.slo.nl

x 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

x 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

x 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10