Passend onderwijs met het digitale schoolbord

Passend taalleesonderwijs en het digitale schoolbord. Wat werkt?

Conferentie passend taalleesonderwijs

Jos Cöp

Ga voor de presentatie, de films, het artikel en meer naar: http://dekrachtvanhetdigibord.blogspot.com

Terugblik en meer informatie

Kinderen verschillen steeds meer in niveau, cultuur en interesse, maar komen wel steeds vaker in dezelfde klas.

Grotere verschillen dan ooit

De ontwikkelingen inzake passend onderwijs zullen dit versterken. De druk op de klas wordt groter, maar het aantal handen per leerkracht blijft twee.

Naar passend onderwijs

Daar waar de menselijke mogelijkheden de beperking zijn, wordt steeds gekeken of technologie kan ondersteunen.

ICT in de samenlevingVideo De technologie >>

In het onderwijs is ICT vaak iets extra’s. Het komt erbij, maar biedt meestal geen ondersteuning van bestaande processen.

ICT in het onderwijs

ICT wordt ten onrechte steeds gekoppeld aan ‘het onderwijs van de toekomst’, terwijl het juist nu veel kan verbeteren.

ICT als toekomstvisioen

Leerlingen van nu leven in een multimediale leefomgeving. De school moet daar wat mee.

De multimediale leefwereldVideo De veranderende leerling >>

Over 2 jaar beschikken bijna alle basisscholen over digiborden.

Digiborden in de school

Vier in balans monitor, 2009

Opdracht 1 en 2 >>

Mag ik u wat even vragen? • Welke rol speelt het digibord bij u op school op dit moment?• Wat is de meerwaarde?

Het digibord op uw school nu

Fisser e.a. 2009

• Actualiteit materiaal• Alles in één bron• Visueel aantrekkelijk• Meer interactie• Opslaan en terughalen• Uitdaging en enthousiasme• De wereld in de klas halen

Opbrengsten van het digibord

Fisser e.a. 2009

• Actualiteit materiaal• Alles in één bron• Visueel aantrekkelijk• Meer interactie• Opslaan en terughalen• Uitdaging en enthousiasme• De wereld in de klas halen

Opbrengsten van het digibord

Kortom: het digibord vergroot motivatie en biedt gebruiksgemak. Maar hoe wordt het gebruikt?

©Puck

“Geweldig hè, het digibord maakt iedere les vanzelf interactief.”

Meer interactie?

Interactie is geen doel maar een middel om mensen betrokken te houden, te laten denken en te laten leren.

Interactie als wisselwerking

Interactie is de wisselwerking tussen kind, leerkracht, leerstof en leermiddel die nodig is om leerresultaat te boeken.

interactieinteractie

kindkind leerkrachtleerkracht

leermiddelleermiddelleerstofleerstof

leerresultaatleerresultaat

betrokkenheidbetrokkenheid

denkendenken

Een interactief digibord?

Het leermiddel digibord (inclusief software) kan bijdragen aan de interactie, maar is op zichzelf nooit interactief.

Interactie en groeperingsvormen

Higgins, S. e.a. (2005)

Het digibord wordt vooral klassikaal gebruikt, maar ook bij groepswerk of individueel gebruik zijn er mogelijkheden.

Indicatoren van interactie

Higgins, S. e.a. (2005)

Cöp e.a., 2009

De vier gebruikssituaties van het digibord

• Tussendoortjes• Zelf lessen arrangeren • De methode aanvullen • Methodisch werken

Niet alles hoeft altijd een doel te hebben. Tussendoor even iets leuks op het digibord heeft ook een functie.

Tussendoortjes

Tussendoortjes top 4

http://www.youtube.com/

http://www.spelletjesplein.nl/

http://www.clipjes.nl/

http://www.nu.nl/

Zelf lessen arrangeren met het digibord

leerstofopbouw

lesdoelenvoorbereidingstijd

samenhang

goede tekstenpassend beeldmateriaal

aangepaste programma’s

Ga na bij welke vakgebieden het zelf ontwerpen en / of arrangeren van lessen(cycli) verantwoord en haalbaar is?

Zelf lessen arrangeren met het digibord

leerstofopbouw

lesdoelenvoorbereidingstijd

samenhang

goede tekstenpassend beeldmateriaal

aangepaste programma’s

Zelf lessen arrangeren top 4

?

http://www.oefenstof.be/

http://www.schoolbordportaal.nl/

Actualiteit is vaak de zwakke kant van methoden. Het digibord kan compenseren en de uitdaging vergroten.

De methode aanvullen

Methode aanvullen top 4

Goede methodegebonden digibordsoftware biedt gebruiksgemak en een verantwoorde doorlopende leerlijn.

Methodisch werken

Bron: Leerkrachtassistent Veilig leren lezen

Methodisch werken top 4

Met leerlingsoftware op het digibord krijgen meer kinderen tegelijkertijd gerichte uitleg en extra oefening.

Leerlingsoftware op het digibord

Bron: Woordenschat-software Taal in beeld

Opdracht 3 en 4 >>

Mag ik u nog wat vragen?

In welke situaties wordt het digibord vooral ingezet?• Als tussendoortje;• Zelf lessen arrangeren;• De methode aanvullen;• Methodisch werken.

Het digibord op uw school nu

Het digibord voorziet in een behoefte. Maar wordt het onderwijs er ook effectiever en passender mee?

Passend en effectief?

Studies tonen aan dat het digibord de motivatie verhoogt maar soms dalen de leerlingresultaten tegelijkertijd.

Dalende leerlingresultaten?

o.a. Higgins, S. e.a. (2005)

De 7 schakels van effectief onderwijs

1.Zonder leerdoel geen leren.2.Betrokkenheid is een voorwaarde

om te komen tot leren.3.Interactie leidt tot efficiënter leren. 4.Gericht leren vraagt om een

effectief lesmodel: introductie, instructie, oefening, evaluatie.

5.Differentiatiepunt 1 is instructie en begeleiding.

6.Differentiatiepunt 2 is leertijd.7.Differentiatiepunt 3 is didactische

aanpak.

o.a.Vernooij (2006) Gamoran (1992) Manzano (2001)

Een les zonder leerdoel is als een stuurloos schip. Deze wordt vanzelf activiteitgericht (‘als ze maar zinvol bezig zijn’) in plaats van doelgericht.

1. Zonder leerdoel geen leren

Een risico van het gebruik van het digibord is dat vorm voorgaat op inhoud: het ‘leuke’ overstemt het ‘doelgerichte’.

1. Zonder leerdoel geen leren

Zonder betrokkenheid is het moeilijk om tot leren te komen. Maar betrokken zijn is op zichzelf nog geen leren.

2. Betrokkenheid als voorwaarde

Met het digibord haal je de wereld in de klas. Dus zijn er veel mogelijkheden om uit te dagen en de motivatie te vergroten.

2. Betrokkenheid als voorwaarde

Gerichte interactie zorgt voor de prikkels om te blijven nadenken. Interactie is geen synoniem voor praten maar voor denken.

3. Interactie als basis voor efficiënt leren

De meerwaarde is sterk afhankelijk van Het niveau van interactie. Vraagstelling en beurtverdeling zijn hierbij cruciaal.

3. Interactie als basis voor efficiënt leren

4. Een effectief lesmodel

voor alle leerlingen

Introductie

Instructie

Verlengde instructie

Zelfstandige verwerking

Begeleide (in)oefening

Evaluatie

Herhaalde instructie

Extra oefeningen verwerking


Een verantwoorde opbouw van de les, met instructie, is geen keuze maar een voorwaarde. Ook bij zelfstandig leren.

voor alle leerlingen

Introductie

Instructie




Evaluatie



Het gebruiken van een digibord biedt geen enkele garantie voor een effectieve lesopbouw.


Begeleidingsbehoeften verschillen: ‘zelfstandig als het kan, begeleid als het moet’ is een passend uitgangspunt.

Begeleid leren

Samenwerkend leren

Individueel leren

5. Instructie en begeleiding op maat

Goede leerlingen (niveau, leesvaardigheid, werkhouding) kunnen, individueel of samen, zelfstandig leren.

5. Zelfstandig als het kan

Begeleid leren

Samenwerkend leren

Individueel leren

Minder goede leerlingen (niveau, leesvaardigheid, werkhouding) bereiken de doelen alleen onder begeleiding.

5. Begeleid als het moet

Begeleid leren

Samenwerkend leren

Individueel leren

Met het digibord kan de instructie aan en begeleiding voor zorgleerlingen en gemiddelde leerlingen verbeteren.

5. Instructie en begeleiding op maat

De onderste 10% van de kinderen heeft meestal 2,5 tot 6 keer zoveel tijd nodig om iets te leren, dan dat voor de bovenste 10% van de kinderen het geval is.

Extra leertijd6. Extra leertijd

Ward (1987)

Leertijd is vaak de onderscheidende factor. Voor risicoleerlingen is het nodig om veel meer tijd in te roosteren.

6. Extra leertijd

De onderste 10% van de kinderen heeft meestal 2,5 tot 6 keer zoveel tijd nodig om iets te leren, dan dat voor de bovenste 10% van de kinderen het geval is.

Ward (1987)

voor risicoleerlingvoor alle leerlingen

Introductie

Instructie




Evaluatie



6. Extra leertijd

6. Extra leertijd

Extra leertijd in de vorm van verlengde / herhaalde instructie en extra oefening zijn voor risicoleerlingen noodzakelijk.

voor risicoleerlingvoor alle leerlingen

Introductie

Instructie




Evaluatie



Boeken, digiborden, mediaspelers en pc’s kunnen elkaar versterken als het gaat om het uitbreiden van de leertijd.

6. Extra leertijdUit: Taal in beeld / Spelling in beeld

Door de ‘opgeslagen’ instructiemomenten biedt het digibord veel mogelijkheden voor verlengde en herhaalde instructie.

6. Extra leertijd

Pas als meer instructie en meer leertijd geen resultaat opleveren, is het zinvol om de leerstof anders aan te leren.

7. Een andere didactische aanpak

Te snel van aanpak veranderen, kan tot gevolg hebben dat leerlingen juist in de war raken.


Het gebruiken van een digibord biedt veel mogelijkheden voor ‘hergebruik’, maar garandeert geen didactische variatie.

Opdracht 5 en 6 >>


Dit was ik nog vergeten te vragen?

1. Welke kansen en bedreigingen ziet u als het gaat om het digibord in uw school?2. Wat is uw volgende stap?

Het digibord op uw school straks

Het digibord kan klassikaal gebruikt worden, maar ook in groepjes of circuits.

Niet alleen klassikaal

Is het digibordgebruik leerdoelgericht?

Maakt het digibordgebruik kinderen meer betrokken?

Leidt het digibordgebruik tot een betere interactie?

Passen de digibordactiviteiten binnen een effectief lesmodel?

Leidt het digibordgebruik tot betere instructie aan en begeleiding van risicoleerlingen?

Checklist digibordgebruik

Leidt het digibordgebruik niet tot te weinig zelfstandig leren door de goede leerlingen?

Wordt het digibord gebruikt om de effectieve leertijd te verlengen?

Wordt het digibord benut voor variatie in didactische aanbieding?

Checklist digibordgebruik

Scoreformulier

Schakel Score

1. Leerdoelgericht + +/- -

2. Betrokkenheid + +/- -

3. Gerichte interactie + +/- -

4. Effectief lesmodel + +/- -

5. Extra Instructie + +/- -

6. Extra leertijd + +/- -

7. Didactische variatie + +/- -

Passend onderwijs met het digitale schoolbord

Education

Transcript of Passend onderwijs met het digitale schoolbord