JANUARI 2015onderweg • ontdekken • reizen • genieten

+ Curaçao / skiën in La Bresse / avontuurlijk Roemenië / Lascaux / e-biken langs de Lesse

53 XZIENEN DOEN in januari

Citytrip Zagreb

De fi etstrends voor 2015

Wandelen in de Westhoek

MaltaKRUISPUNT VAN CULTUREN

5,45 euro

AFGIFTEKANTOOR GENT X

001 0115.indd 12 11/12/14 17:36

6 PASAR jAnuARi 2015januari

80

40

3324

14Coverfoto Karl Bruninx

60

op de cover

006-007 0115.indd 6 11/12/14 16:48

7PASAR jAnuARi 2015januari

INHOUD

8 Qué Pasar?Elke maand de laatste Pasar-nieuwtjes, jullie vragen en de leukste nieuwigheden

14 MaltaKruispunt van culturen

24 Fiets slim het jaar in

28 Wandelen in de Westhoek

33 LascauxDe Sixtijnse Kapel van de prehistorie

36 Ten oorlog met een duwtjeVakantie in Zorgverblijf Ter Duinen

40 Yes! Skiën in La Bresse

47 AgendaEvenementen, Pasar-activiteiten, festivals, expo’s

60 Roemenië in koelen bloede

66 Buur natuurVroegbloeiers in het Mechelse Vrijbroekpark

68 E-biken met de Lesse als leidraad

74 Zin in Zagreb

80 Azuurblauw Curaçao

87 Leuk logerenLandbouwstokerij in Oosterzele-Balegem

89 Pasar-voordelenKortingen, arrangementen en extra’s

97 Camping in de kijker

99 Colofon/abonneren

100 Volgende maand in Pasar

33

683fiets- &

wandelfiches

EXTRA

Ontdek de ledenvoordelen van Pasar

2860 74

006-007 0115.indd 7 11/12/14 16:49

Van Voeren naar

Montenaken

Vijf Europese landen zijn kleiner dan Luxemburg en groter dan het Vaticaan. Ze liggen netjes verspreid over Europa, van Italië tot de Pyreneeën en van de Alpen tot de Middellandse Zee. Is mini-Europa zoals maxi-Europa? Kunnen Japanners heel veel tijd winnen door slechts vijf dwergstaten te bezoeken? Misschien kunnen ze het zelfs houden bij Malta, een kruispunt van culturen midden in de Middellandse Zee.

KruispuntMalta

van culturen

14 PASAR jAnuARi 2015

014-021 Malta 0115.indd 14 11/12/14 17:05

LEGENDE

Mini-Europa: haltE 1

15

014-021 Malta 0115.indd 15 11/12/14 17:05

LEGENDE

Mini-Europa: haltE 1

15

014-021 Malta 0115.indd 15 11/12/14 17:05

AgendaAls de kat van huis is, dansen de… huizen. Zeker tijdens het Lichtfestival van Gent. In januari krijg je langs een parcours van vijf kilometer een bijzonder knap lichtspel te zien. Waar en wanneer brandt de lamp? Je leest het op bladzijde 57.

De leukste to do’s in januari

12 blz.

UITNEEMBAAR

▶

047 0115.indd 47 11/12/14 17:21

AgendaAls de kat van huis is, dansen de… huizen. Zeker tijdens het Lichtfestival van Gent. In januari krijg je langs een parcours van vijf kilometer een bijzonder knap lichtspel te zien. Waar en wanneer brandt de lamp? Je leest het op bladzijde 57.

De leukste to do’s in januari

12 blz.

UITNEEMBAAR

▶

047 0115.indd 47 11/12/14 17:21

GF

Kalmthout

▶▶ Bloesems tegen de winterblues

De hamamelis doet elke winter alsof de natuur van slag is. Zelfs bij vrieskou of sneeuw tooien zijn takken zich met gele, oranje en rode bloe-sems die een heerlijk zoet parfum afgeven. Kortom, de toverhazelaar heeft zijn naam niet gestolen. Veel variëteiten – cultivars heet dat in botanistentaal – zijn voor het eerst gekweekt in het Arboretum Kalmthout, dat de grootste collectie van Europa bezit. Tijdens de Hamamelisfeesten kan je elke zondag om 11 en 16 uur op stap met een gids. Of volg de speciale wandelroute langs de winterbloeiers. Een tovermiddel tegen de winterblues.

Hamamelisfeesten12 januari tot 22 februari

Arboretum KalmthoutHeuvel 2, Kalmthoutwww.arboretumkalmthout.be

Leuven

▶▶ Italiaanse sterrenregen

Van 12 tot 17 januari is Leuven vier Michelin-sterren rijker. Italiaanse sterren dan nog wel. Chef Pino Caprioli van restaurant Officina

Clandestina is de initiatiefnemer van Taste of Stars. Hij staat zijn keuken af aan Maurizio en

Sandro Serva van restaurant La Trota in Rieti nabij Rome. La Trota betekent De Forel, en de broers hebben

hun twee sterren ook verdiend met riviervis en experimen-tele versies van eeuwenoude recepten. Mauro Uliassi ruilt zijn restaurant aan het strand nabij Ancona voor een pop-uprestaurant in concertzaal Het Depot. Net zoals de broers Serva zal hij ook aan de slag gaan met Leuvense streek-producten. Lunch kost 50 euro, diner 150 euro, en de tafels zullen snel volgeboekt zijn. Te laat? Ga dan aperitieven met Italiaanse hapjes bij De Werf.

Taste of Stars12 tot 17 januari

Officina Clandestina, Sint-Antoniusberg 6Het Depot, Martelarenplein 12

De Werf, Hogeschoolplein 5Leuven

www.tasteofstars.com

▶▶ Verteer de feesten op drie manieren

Oostende

Nieuwjaarsduik, 3 januariOptie bibber je blauw. Ren samen met vijfduizend andere gekken de Noordzee in en klappertand met-een een kilootje of twee van je lijf. Wat Herr Seele durft, durf jij ook! Inschrijven kan tot 1 januari 2015 online of ter plaatse aan het Stedelijk Zwembad. www.nieuwjaarsduik.be

Lombardsijde

Nieuwjaarscorrida, 10 januariOptie ren je rot. Toch als je ongetraind aan de start komt. Maar tien dagen na Nieuwjaar heb je geen excuus. Gooi je spieren los, zuig je longen vol jodium en… run, Forrest, run! Opgelet, de meet ligt na vijf of tien kilometer en voor kinderen na 400, 500 of 600 meter. Diehards kunnen zelfs al op 3 januari hard lopen op de Nieuwjaarscorrida van Berlare. www.corridalombardsijde.be en nieuwjaarscorrida.weebly.com

Gent

Berbers Nieuwjaar, 10 januariOptie hou het gezellig. Waarom hijgen en kou lijden als je op 10 januari alweer Nieuwjaar kan vieren? De Berbers zetten bij sociaal-artistieke organisatie Bij’ De Vieze Gasten in Gent het jaar 2965 in. Met muziek, van de heimweeliederen van de eerste generatie tot Whitney Houston en hedendaagse hiphop, en een bijzondere documentaire over de achtergebleven families van Berberse migranten uit de Brugse Poort. Een feest dat dus ook je geest verfrist, in principe van 20.30 tot 23 uur, maar het kan uitlopen. www.deviezegasten.org

48

in deze Pasar-agenda vind je in de groene balk een selectie van de activiteiten die de lokale Pasar-afdelingen deze maand organiseren.

OP

STA

P M

ET P

AS

AR

Pasar tUrnHoUt

Rode Mutsenwandeling04.01Met een fikse wandeling door het militaire domein van de paracommando’s van Tielen zet Pasar Turnhout 2015 in. Dit uitgestrekte oefenterrein biedt heel wat mooie natuur en een blik op het survivalparcours van Belgiës bekendste rode mutsen. Uitzonderlijk heeft Pasar de toestemming verkregen om in groep dit bijzonder mooie domein en de heraangelegde heidevlaktes te bezoeken, en dat misschien wel in een met sneeuw bedekt landschap. Halfweg heffen we samen het glas op het nieuwe jaar en is er voldoende gelegenheid om nieuwjaarswensen uit te wisselen.

Vertrek: 14 uur, vroegere schietstand, Veedijk, 2300 Turnhout. Er zijn geen honden toegelaten in het militaire domein.Info: Rudy Cnaeps, tel. 014 42 79 32, rudy.cnaeps@telenet.be

Pasar oostnieUwkerke

Winterwandeling door Oostnieuwkerke09.01

Op vrijdagavond 9 januari doen we een geleide winter-wandeling door Oostnieuwkerke met een stop onder-weg. Het gaat om een route van ongeveer zes kilometer. Start en aankomst zijn aan het gemeentehuis in Oostnieuwkerke. Daarna eten we pannenkoeken met koffie en/of warme chocolademelk.

Vertrek: 18.30 uur, Gemeentehuis, Lepelstraat 1, Oostnieuwkerke.Info en inschrijving voor 07.01 bij Jeanne Decruy, tel. 051 20 09 81, jeannedecruy@skynet.be

SAMENSTELLING GERT CORREMANS

VIsI

T O

OsT

eNDe

048-058 0115.indd 48 11/12/14 17:00

Het geloof zit in de lift. In Bucovina bouwen ze zelfs nieuwe kerkjes van hout.

60 PASAR jAnuARi 2015

060-065 Roemenië 0115.indd 60 11/12/14 17:08

TeksT en foTo’s Chris Van Minnebruggen

Roemenië

Met een knipoog naar de verkiezingsslogan van een schielijk overleden staatsman begroet ik de groep van tien Govaka & Pasar-reizigers

met de woorden: ‘De gids is onervaren, maar we proberen er het beste van te maken.’ Ik had beter gezwegen, want de rondborstige politicus had ook nog iets gezegd over een moeilijke tocht. Drie dagen voor vertrek was reisleider Dirk met hoge koorts uitgeval-len, ik aangeduid als koelbloedige stand-in. Koel-bloedigheid die meteen op de proef wordt gesteld als blijkt dat zeven deelnemers in geen enkel computer-systeem geregistreerd staan. Zeven! Wat zich het volgende anderhalf uur afspeelt, past niet echt in een feelgoodmagazine, dus hou ik het maar op een wonder op hoog directieniveau. Geen voer voor ons, gewone stervelingen die op de valreep - veters los, broeks-riem in de hand - Blue Airvlucht H1 747 naar Bacau opstormen en zwetend van de koelbloedigheid in hun stoel neerploffen. We weten het meteen: dit schept een band, we zijn een groep, alles komt goed.

De Bijbel als stripverhaalOf ze ons mag rondleiden in het Duits, vraagt zuster Tatiana streng orthodox. Of liever in het Frans? ‘Doe maar Frans’, zeggen we na ampel overleg. ‘Dat verstaan de meesten beter.’ Tatiana knikt en steekt

Soms overtreft een reis alle verwachtingen. Zelfs na vijfentwintig jaar rondbanjeren op deze planeet overkwam het me nog eens in Roemenië, op stap in Bucovina. Samen met tien avonturiers tegen wil en dank.

van wal: ‘Also gut, jetzt sind Sie im Monasterium Moldovita.’ Haar kennis van de Franse taal mag dan niet meer zijn wat ze geweest is, Tatiana is wel een wandelende encyclopedie. En dat komt van pas voor ons, halve buitenstaanders. Ook al zijn we leeftijds-genoten die nog een aardig stukje van het Oude en Nieuwe Testament met de paplepel hebben mee-gekregen, van de orthodoxe leer hebben we weinig kaas gegeten.Bucovina telt nogal wat kloosters. Acht daarvan horen bij het Unesco Werelderfgoed. Ze zijn vijftiende- zestiende-eeuws, hebben een omwalling en een breed uitstaand dak. De omwalling is er als verdediging, oorspronkelijk tegen de Turken. Het dak moet de fresco’s op de buitenmuren beschermen. ‘Die maken onze kloosterkerken zo beroemd’, zegt Tatiana. ‘Ze vertellen de Bijbel als een stripverhaal voor ongelet-terde gelovigen.’ En dan wijst ze in sneltreinvaart heiligen en profeten, engelen en duivels, apostelen en profeten aan. ‘Allemaal bij jullie bekend, maar er zijn ook wat verschillen. De orthodoxe wijzen kenden ook hun klassiekers. Dus staan Homeros, Plato en Aristoteles ook afgebeeld, met een kroon zelfs. Zij werden erkend als koningen van de wereldse kennis.’ Veel afbeeldingen van Maria ook, want Maria Bood-schap is patroonheilige van de kerk. Tatiana staat erbij stil: ‘Onze kerkelijke kalender begint in september, met de geboorte van Maria, en eindigt in augustus met Maria Hemelvaart. Voor ons is ze zo belangrijk omdat zij de Moeder Gods is. Vandaar zo veel symbolen die verwijzen naar de moederschoot: de geboortegrot, de kelk, het wierookvat. Trouwens, bij ons is Jezus in een grot geboren, niet in een stal.’Straf dat de kloosters onder het communisme ongemoeid bleven en tot op vandaag vers bloed

in koelen bloede

>>>

De meesten onder ons hebben aardig wat wandelingen op de teller, maar een tochtje maken in Roemenië is andere koek.

61PASAR jAnuARi 2015

060-065 Roemenië 0115.indd 61 11/12/14 17:08

LesseMet de

als leidraad

68 PASAR jAnuARi 2015

068-073 Lesse 0115.indd 68 11/12/14 16:53

Iedereen klompenmakerOveral in Porcheresse zie ik verwijzingen naar la Grande Guerre. Tijdens de augustusdagen van 1914 hebben de Duitsers hier een aantal burgers geëxecu-teerd en de meeste huizen platgebrand, hoor ik op het regionale tv-journaal. Voor het vredige dorpje moet het een wrede confrontatie met het oorlogs geweld geweest zijn. Even buiten de dorpskern ontdekken we de thuisbasis van een nieuw toeristisch initiatief: le Chariot à fondue. Zij organiseren huifkartochten waarbij je onderweg kan genieten van Ardense streekspeciali-teiten of zelfs fondue. Maar we willen vooral naar de oude dorpsschool. Daar bevindt zich het klompen-museum, een nijverheid die hier decennialang is beoefend. ‘Porcheresse was bekend om zijn ijzererts-mijnen. Toen die sloten in de negentiende eeuw, schakelden veel mensen over op het maken van klompen. Franse deserteurs uit de Thièrarche hadden de knowhow meegebracht’, weet gids Roland Incoul. De nieuwe business zette het dorp op de kaart: ‘De specialiteit van Porcheresse waren open klompen gemaakt van beukenhout. Die werden tot in Luik en Charleroi verkocht. Op een bepaald ogenblik werkte zeventig procent van alle mannen in het dorp in klompenateliers. Hier werden tot 150.000 klompen per jaar geproduceerd.’Sinds de sluiting van het laatste atelier in 1947 is het klompenmaken een verre herinnering. ‘Ik heb tot 1982, toen dit museum is gestart, klompen bij me

Een nieuw roadbook met RAVeL-routes langs Walloniës rivieren leek ons de ideale aanleiding om nog eens naar de contreien van de Lesse af te zakken. Onze fietstweedaagse in de regio van de Boven-Lesse en de Vallei van de Lesse liet ons verwijlen tussen streekartisanaat, sporen van la Grande Guerre, koninklijke domeinen en kuitenbijters.

Lesseals leidraad

Rustig boekendorpRedu, het vertrekpunt van onze eerste route, bruist op een weekdag niet van het leven. We zijn te vroeg om al in de boekhandels te kunnen snuisteren, maar papiermaker René Lefer toont ons vol overgave hoe hij artisanaal papier schept. ‘We krijgen hier geregeld scholen over de vloer en laten kinderen zelf papier maken. Water, katoen en lijm zijn de basiselementen. Maar ik verwerk ook preivezels of blauwe bloemen in de bladen’, klinkt het. Ook de gemarmerde boekomsla-gen zijn populair bij zijn jeugdige publiek. Maar, geeft hij toe, het is niet zo eenvoudig om hier economisch te overleven. Het boekendorp is dertig jaar na zijn ontstaan een beetje op zoek naar nieuwe impulsen.Het dorp geniet om nog een tweede reden bekend-heid: op een heuveltje buiten Redu kijken we uit op een complex van de ESA, de Europese ruimtevaart-organisatie. Met grote schotelantennes volgen ze hier de baan van satellieten die om de aarde cirkelen.En dan gaat het richting dal van Séchery en de Lesse. Het riviertje kabbelt hier nog rustig door de bossen. We zijn wat blij dat we elektrische fietsen gehuurd hebben, want de kuitenbijters die we tegenkomen, zijn niet mis. We klimmen tot in Daverdisse, maar daar laat het roadbook het afweten: we kunnen het RAVeL-netwerk nergens vinden (zie kader). We fietsen dan maar langs de gewone baan richting Porcheresse.

dag 1 Boven-Lesse

>>>

TEKST ERiK BRuSTEn - FOTO’S MiCHAEL DEHASPE

Links: in het klompenmuseum in Porcheresse.Rechts: papier scheppen bij René Lefer in Redu.

69PASAR jAnuARi 2015

068-073 Lesse 0115.indd 69 11/12/14 16:53

PASAR-

VO

ORD

EEL

PASAR-VOORDELENMet dit magazine heb je niet alleen tonnen inspiratie in de hand,

je krijgt ook voordelen bij partners van Pasar! Ben je lid van Pasar, dan krijg je met je PasarPas heel wat kortingen en

voordelen. Maar ook als lezer van Pasar-magazine zit je goed voor leuke verrassingen en aanbiedingen. Lid worden?

Kijk snel op bladzijde 99.

Voordeelgids

Een heel jaar ontdekken en genieten met korting!

2015

O-Voordelengids 2015-5265.indd 1 8/12/14 08:58

VOORDEELGIDS 2015Wist je dat… Pasar niet alleen een magazine is, maar ook een vereniging? Een vereniging van vrijwilligers met 291 afdelingen in heel Vlaanderen, die jaarlijks zo'n 2.800 activiteiten organiseren. Wandelen, fi etsen, kamperen: iedereen vindt zijn ga-ding in het aanbod van Pasar, en iedereen is welkom.

Wie een abonnement neemt op Pasar, wordt automatisch lid van de vereniging. Dat wil zeggen dat je niet alleen je Pasar-magazine maandelijks in de bus krijgt, je krijgt ook een PasarPas. En met die PasarPas krijg je heel wat voordelen en extraatjes bij partners van Pasar.

In het magazine krijg je maandelijks enkele leuke voordelen en kortingen, maar wist je dat Pasar je het hele jaar door verwent? Deze maand verschijnt onze splinternieuwe Voordeelgids. Een gids die alle voordelen bundelt die jij in 2015 als Pasar-lid krijgt: kortingen en extraatjes bij 72 attracties in België en Nederland bijvoorbeeld. Leren over het verleden in uiteenlopende musea, romantische kastelen bezoeken, chocolade maken én proeven, wandelen door een dierenpark of een oude mijnsite, bungee-springen of een boottocht maken… Daarnaast krijg je ook alle voordelen die je bij Pasar-partners hebt netjes op een rij.

Nog geen lid van Pasar? Surf snel naar www.pasar.be/lidworden en je krijgt de Voordeelgids met alle kortingen en extraatjes voor 2015 thuis toegestuurd. Als je nu lid wordt van Pasar, krijg je ook de keuze uit zeven aantrekkelijke abonnements formules.

089-096 LV 0115.indd 89 11/12/14 17:34

PASAR #2 VERSCHIJNT OP 30 JANUARI

San Marino: de oudste republiek ter wereld

Ecotoerisme voor beginners

Stappen langs de frontlijn bij Verdun

Heist: wandelen tussen vuurtorens

Skilatten en sneeuwraketten in Savoie

Noord-Thailand: het groene paradijs

▶ ▶

▶ ▶

▶ ▶

EN OOK NOG...

100 PASAR JANUARI 2015

ERI

K VA

N DE

PER

RE

VOLGENDE MAAND

de lente in CorsicaIn de lente is Corsica op zijn mooist. Dan zorgt de bloei van het dichte struikgewas voor een waar kleurenfestijn en de zoete geuren van miljoenen bloesems prikkelen de neus van de wandelaar die het geluk heeft dan op de Mare e Monti-route onderweg te zijn. Toegegeven, de legendarische GR 20 is beken-der, maar ook véél zwaarder dan de Mare e Monti, die zelfs met kinderen goed te doen is. Mare e Monti betekent letterlijk ‘zee en bergen’, een combinatie die fotograaf en reporter Erik Van de Perre best beviel. Zo goed zelfs dat hij er een wandelgids over schreef. Proeven van de tocht kan volgende maan d al in Pasar.

Dromen van

100 0115.indd 100 11/12/14 16:59

PASAR #2 VERSCHIJNT OP 30 JANUARI

San Marino: de oudste republiek ter wereld

Ecotoerisme voor beginners

Stappen langs de frontlijn bij Verdun

Heist: wandelen tussen vuurtorens

Skilatten en sneeuwraketten in Savoie

Noord-Thailand: het groene paradijs

▶ ▶

▶ ▶

▶ ▶

EN OOK NOG...

100 PASAR JANUARI 2015

ERI

K VA

N DE

PER

RE

VOLGENDE MAAND

de lente in CorsicaIn de lente is Corsica op zijn mooist. Dan zorgt de bloei van het dichte struikgewas voor een waar kleurenfestijn en de zoete geuren van miljoenen bloesems prikkelen de neus van de wandelaar die het geluk heeft dan op de Mare e Monti-route onderweg te zijn. Toegegeven, de legendarische GR 20 is beken-der, maar ook véél zwaarder dan de Mare e Monti, die zelfs met kinderen goed te doen is. Mare e Monti betekent letterlijk ‘zee en bergen’, een combinatie die fotograaf en reporter Erik Van de Perre best beviel. Zo goed zelfs dat hij er een wandelgids over schreef. Proeven van de tocht kan volgende maan d al in Pasar.

Dromen van

100 0115.indd 100 11/12/14 16:59

Word lid van Pasaren ontvang elke maand het Pasarmagazine

•interessantereportages•tipsvooruitstappendichtbij•eenwaaieraantoeristischeinformatie

Schrijfjeinop

www.pasar.be/lidworden

Wil je meer lezen?

DECEMBER 2014

onderweg • ontdekken • reizen • genieten

AFGIFTEKANTOOR GENT X

+ Manchester / sleeën in de Alpen / wandelen in de Pyreneeën / Sint-Niklaas

op de Canarische eilandenPortie zon

Oesters &Champagne

DOE EENPASAR-GESCHENK-PAKKET CADEAU

Close-up van de klassiekers

+ nóg 46 tips voor een heerlijke winter

Kerstmarkthoppen en cadeautjes kiezen

001 1214.indd 12 13/11/14 17:00

+ met de camper langs de Route Napoléon / 7x Zeeland / cruisen door Catalonië

Onverwoestbare

kampeertype

KAMPEERWIJZER 2015

Welk

ben jij?

oldtimers

01 KW-5175.indd 12 6/11/14 16:13