Panda 1

HERFSTMAGAZINE

2013

Oliewinning in Virunga zal vooral de natuur schaden – p. 22

WNF-projecten die goed zijn voor de natuur en de mens – p. 14

Lobby: achter de schermen winst voor de natuur boeken– p. 10

winnen

verliezers

win-win

Terrein winnen

2 Panda

ZegetochtHet is een tragisch gegeven: verreweg de meeste zeeschildpadjes overleven hun eerste jaar niet. Hun prille leven zit dan ook vol gevaren. Nadat moeder schildpad haar eieren heeft gelegd, staan de schildpadjes in wording bloot aan verschillende gevaren. De eieren kunnen worden opgegraven en geroofd door stropers, maar ook bij dieren als honden, wasberen en vossen vallen ze in de smaak. Als de schildpadjes na zo’n 40 tot 60 dagen (afhankelijk van de soort) uit hun ei kruipen, worden ze vaak opgewacht door zeevogels, die dol zijn op de diertjes met hun nog zachte schild. Alleen schildpadjes die uit de snavels van de vogels weten te blijven, bereiken de oceaan. Helaas biedt ook dat geen garantie voor een lang leven. Veel zeeschildpadden eindigen als prooi voor grote vissen of overlijden omdat ze verstrikt raken in visnetten. Be

eld:

Ben

Hic

kswinnen

Een zeeschildpadje heeft veel hordes te nemen voordat hij de

zee in zwemt.

victorie

Panda 3

Bekijk meer foto’s via

SMS-abonnement voor zeeschildpaddenWilt u de overlevingskansen van zeeschildpadden vergroten? Steun dan het beschermingswerk van het Wereld Natuur Fonds voor zeeschildpadden met een SMS-abonnement. Stuur ZEESCHILDPAD naar 4333 en u ontvangt één keer per maand via SMS nieuws of leuke weetjes over zeeschildpadden. Een bericht kost € 2,- en dit geld komt geheel ten goede aan de bescherming van zeeschildpadden.

4 Panda

Download de Layar-app

op uw Android of iPhone.

Open de Layar-app en

druk op ‘Tap to view’.

Zoek naar pagina’s met het

Layar-logo.

De extra informatie laadt

nu in. Veel plezier!

PostMail direct naar het Wereld Natuur Fonds via

Sprintkampioenen, specta-culaire overwinnaars en helden in het veld. In deze Panda zetten we winnaars op een voetstuk en luiden we de alarmbel voor de verliezers in de natuur. Want er is nog een wereld te winnen!

ZeeSchildpadden Moeten veel

overwinnen p. 2

Foto’s in PandaOp de cover van het zomernummer van Panda staat een prachtige foto van een giraffe met haar jong. Is het mogelijk dat jullie die foto naar me mailen? Judith van Kester, vught

wnF: Helaas is het niet mogelijk u de foto toe te sturen. Voor Panda maakt het Wereld Natuur Fonds gebruik van het werk van diverse fotografen; daarover worden met de individuele fotografen (financiële) afspraken gemaakt. Daar-naast werken we nauw samen met stockbureaus. Het Wereld Natuur Fonds beschikt dus niet over de rechten van de foto’s, waardoor we ze niet beschikbaar mogen stellen aan derden.

Leeuwin en kobIn het zomernummer van Panda las ik over de leeuwin en het kob-kalfje. Het verhaal dat werd verteld, klopt echter niet. Enkele jaren geleden heb ik een documentaire gezien over de leeuwin. Het ‘geadopteerde’ jong en de leeuwin waren veel langer bij elkaar en zwierven samen rond over de vlakte. Zonder voedsel en moedermelk dreigde het jong te verhongeren en werd het steeds zwakker. De leeuwin wilde het jong niet alleen achterlaten en ging voor haar eigen voedsel ook niet op jacht. Uiteindelijk kwam er een leeuw die het jong greep en wegsleurde bij de leeuwin. Dat betekende het droeve einde van het jong. Christiaan Beijer, Haarlem

wnF: De redactie van Panda heeft uitgebreid met de fotograaf gesproken en hij vertelde het verhaal zoals het in Panda

staat. Maar er zijn meer verhalen bekend van een leeuwin die een jong van een andere diersoort adopteert. Vermoedelijk ging de documentaire die u hebt gezien over een andere gebeurtenis.

ZalmOnlangs las ik in Panda dat zalmen de Ne-derlandse rivieren op zwemmen. Ik dacht dat de zalm in Nederland bijna was uitgestorven. Kunt u mij daar meer informatie over geven?G.J. van Bladeren, Amsterdam

wnF: De zalm was inderdaad vanaf 1957 verdwenen uit de Rijn, maar dankzij uit-zettingen in zijrivieren van de Rijn en de Maas wordt de vis weer vaker gezien. Ook hebben alle landen waar de Rijn doorheen stroomt zich ingezet om het ecosysteem van de rivier zodanig te verbeteren dat de zalm en andere trekvissen zich er weer thuis voelen. Onder meer door verbete-ring van de waterkwaliteit, de aanleg van vispassages en diverse natuurontwikke-lingsprojecten langs de rivieren. Met voor-zichtig succes! In 1990 zwommen de eerste zalmen vanuit de Noordzee de Rijn weer op. Ze zwommen door de Rijndelta en de Duitse Nederrijn naar de Sieg, waar ze zich sinds 1994 weer op natuurlijke wijze voortplanten. Sinds 1995 kunnen zalmen de Rijn 700 kilometer ver op trekken tot aan de stuw Iffezheim in de Duits-Franse Bovenrijn. Voor 2015 zal een vispassage worden aangelegd bij de stuw in Straats-burg en de Nederlandse overheid heeft beloofd de Haringvlietsluizen op een kier te zetten. De verwachting is dat het aantal zalmen dan verder zal toenemen.

Van PaPier naar digitaal Hebt u een smartphone? Dan kunt u met de gratis Layar-app een digitale laag in deze Panda ontdekken.

wereld natuur Fondspostbus 7, 3700 aa Zeist0800-1962info@wwf.nl www.Facebook.coM/wereldnatuurFondS

www.twitter.coM/wnFnederland

wnF.hyveS.nl

schrijf of bel ons! Hebt u een vraag of een opmerking? Wij hebben graag contact met onze lezers, dus laat het ons weten! Schrijf of bel ons, of reageer via Facebook, Twitter of Hyves. U krijgt altijd snel een antwoord.

& meeractueel 7, 27, 34 Nieuws van het Wereld Natuur Fonds, acties voor donateurs en wetenswaardigheden over klimaat en natuur.

Beeld: Margo Vlamings

Panda 5

inhoud

de Springbok iS kaMpioen

hordelopen p. 8

uitgave: Wereld Natuur Fonds, Zeist

concept & realisatie: Label, Arnhem

artdirection/vormgeving: Ykes

werk, Amsterdam; Label, Arnhem

drukwerkbegeleiding:

Graphic, Leusden

lithografie: Willem Grafische

Bewerkingen, Halle

cover

Gorilla’s leven in groepen. De

zilverrug - de mannelijke

leider van de groep - verjaagt

indringers door op zijn achter-

poten te staan en zich op zijn

borst te kloppen.

Foto: andy rouse/gettyimages

druk: Roto Smeets, Weert

papier: Panda wordt gedrukt

op Satimat Green, een FSC®-

gecertificeerde papiersoort.

Artikelen uit Panda mogen uitsluitend

na schriftelijke toestemming vooraf van

het Wereld Natuur Fonds te Zeist en met

bronvermelding worden overgenomen. Het

Panda-logo is een beschermd beeldmerk.

terreinwinst 10Veel winst voor de natuur wordt achter de schermen geboekt.

een wereld te winnen 12 Bomen spelen een cruciale rol bij het tegengaan van klimaatverandering.

win-win 14Natuurbescherming en armoede-bestrijding gaan vaak hand in hand.

resultaten 17Resultaten van en nieuws over cam-pagnes van het Wereld Natuur Fonds.

KnoKKen 20Dieren gebruiken bijzondere ge-vechtstechnieken om te overleven.

ondergang 22Vooral de natuur zal lijden onder oliewin-ning in Virunga Nationaal Park.

eroP of eronder 24Het dierenrijk kent winnaars en verliezers.

watergeVecht 28In gebieden waar drinkwater schaars is, zijn waterpoelen een strijdperk.

de haai iS de winnaar van de citeS-

conFerentie p. 18

held uit het veld: wnF-Medewerker

ekodeck p. 30

wildliFe criMe beStrijden in de rechtSZaal p. 32

6 Panda

Beel

d: M

illin

gerw

aard

: Rob

Web

ster

/WW

F, BM

W: B

MW

, bru

invi

s: na

ture

pl.co

m/F

loria

n G

rane

r/W

WF,

eco-

dron

e: W

NF

ONZE PARTNERS Het vergroenen van de economie is een noodzakelijke stap om onze kostbare natuur te beschermen. Daarom werkt het Wereld Natuur Fonds samen met bedrijven die door hun marktomvang in staat zijn grondstofmarkten of energie-intensieve sectoren in beweging te brengen. De partners zijn voorloper op het gebied van duurzaamheid of hebben de ambitie dat te worden.

IKEA en het Wereld Natuur Fonds werken sinds 2002 internationaal samen aan het stimuleren van verantwoord katoen, bosbeheer en CO2-reductie.

Bijzondere vogels in de mooiste kleuren. De aarde geeft het. Maar

ze geeft meer. Water en voedsel bijvoorbeeld. Energie, bouwma-

terialen, kleding en schone lucht. Prachtige natuur waar we van

kunnen genieten. We kunnen niet zonder de aarde. Dat geldt voor

ons, maar ook voor volgende generaties. Daarom zetten het We-

reld Natuur Fonds en IKEA zich in om verantwoord gebruik van

grondstoffen te stimuleren en klimaatverandering aan te pakken.

Lees meer over onze samenwerking op www.wnf.nl/ikea

GEVEN SAMEN DE AARDE DOORIKEA EN HET WERELD NATUUR FONDS

IKEA EN WNFWERKEN SAMEN

AAN VERANTWOORDKATOEN, BOSBEHEER

EN CO2 REDUCTIE

ikea.indd 18 05-08-13 09:45

Panda 7

Beel

d: M

illin

gerw

aard

: Rob

Web

ster

/WW

F, BM

W: B

MW

, bru

invi

s: na

ture

pl.co

m/F

loria

n G

rane

r/W

WF,

eco-

dron

e: W

NF

20 jaar Millingerwaard Rond 1990 bestond het natuurgebied de Millingerwaard bij Nijmegen voornamelijk uit akkerland. Samen met andere organisaties startte het Wereld Natuur Fonds het ‘nieuwe natuurproject’, met als doel de natuur in het gebied haar gang te laten gaan. Nu, twintig jaar later, is het akkerland veranderd in een prachtig natuurgebied van honderden hectares. Benieuwd? Trek er dan opuit, want de Millingerwaard is de moeite van een bezoek zeker waard!

actueel

Bruinvissen verhongerenVerhongering, vermagering en infecties zijn de belangrijkste doods-oorzaken van bruinvissen in de Oosterschelde. Dat blijkt uit een onderzoek van de Universiteit Utrecht, in opdracht van het Wereld Natuur Fonds en Stichting Rugvin. De Vakgroep Diergeneeskunde van de universiteit onder-zocht de doodsoorzaak van zestig aangespoelde bruinvissen. Acht bruinvis-sen bleken te zijn verhongerd, ruim dertien procent. Dat is veel hoger dan het percentage bruinvissen dat verhongert in de Noordzee. Volgens een voorlopige conclusie is vooral het lawaai van schurend water langs de Oos-terscheldekering een hindernis, waardoor de bruinvis bij voedselschaarste niet de Oosterschelde uit trekt. Het gesloten karakter van de delta heeft dus een directe relatie met de bruinvissensterfte. Het WNF pleit al jaren voor een open delta in Nederland.

Meer informatie over de BMW i3 vindt u op www.bMw.nl/i3

Begin juli startte het Wereld Natuur Fonds in samenwerking met One-planetcrowd zijn eerste crowdfunding-actie: een initiatief waarbij iedereen investeerder kan worden in een eco-drone. Een eco-drone is een onbemand vliegtuigje dat is uitgerust met een camera en gps. Met dit innovatieve hulp-middel kunnen rangers sneller stropers opsporen.Een investeerder kon kiezen uit verschillende investeringspakketten, variërend van € 15,- tot € 500,-. Voor een investering krijgt hij ook iets terug: van een foto op de eco-drone tot deelname aan een exclusieve eco-drone-demonstratiedag, afhankelijk van de hoogte van het investerings-bedrag.Het streefbedrag van het WNF was € 10.000,-, waarmee twee eco-drones kunnen worden aangeschaft. De actie liep tot 31 augustus. Bij het ter perse gaan van dit nummer (begin augustus) was € 9.137,- opgehaald.

Investeren in eco-drones

Bekijk een filmpje over de werking van eco-drones via

Om onze energievoorziening te verduurza-men, is het belangrijk een begin te maken met elektrisch personenvervoer. Het Wereld Natuur Fonds juicht daarom het streven van onder andere autofabrikant BMW toe om een markt te ontwikke-len voor elektrisch rijden. Het afgelopen jaar heeft het WNF meegedaan aan een pilot elektrisch rijden van BMW, waarvan de testresultaten zijn gebruikt in het doorontwikkelen van de BMW i3. Binnen-kort verschijnt deze auto, waar ook het WNF mee gaat rijden. Duurzaamheid staat ook centraal in de productie. Zo is de i3 gemaakt van het lichte mate-riaal 'carbon', waardoor de auto zuinig rijdt. Accu's worden hergebruikt aan het einde van de levens-duur en bij de productie wordt gebruik gemaakt van windmolens om energie op te wekken.

Wilt u ook kennismaken met de i3? Laat dan weten waarom u elektrisch rijden belang-

rijk vindt. U kunt uw antwoord mailen naar prijsvraag@wwf.nl. Inzenders maken kans op deelname aan het exclusieve BMW pre-drive

Event van de BMW i3. Inzenden kan tot en met 30 september. Dan rijdt u als een van de

eersten in Nederland in de nieuwe i3.

WNF rijdt elektrisch, u ook?

WIN eeN testrIt!

8 Panda

snelwandelenMet zijn gewicht krijgt een olifant zijn voeten nooit gelijktijdig van de grond. Daar-mee voldoet hij aan de kwalificaties voor snelwandelen, waarbij altijd minimaal één voet contact moet houden met de grond. De olifant haalt 40 km/uur, waarmee hij elke wedstrijd tegen de mens met gemak zou winnen.Mens: 15 km/uur

hordeloPenGazelles halen meer dan 70 km/uur. De springbok maakt daarbij ook nog bokken-sprongen van meer dan 3 meter hoog.Mens: 30 km/uur met hordehoogtes tus-sen de 76 en 106 cm.

100 meter sPrintIn de sprint is de cheeta de onbetwiste kampioen. Officieel 101 km/uur, officieus nog sneller. Beperkende factor is de koeling, want na een sprint is zijn bloed meer dan 40°C. Mens: 37 km/uur

winnenIn het dierenrijk worden onvoorstelbare sportieve

prestaties neergezet.

atletisch

KamPioenende Prestaties Van menselijKe toPatleten zijn ongelooflijK: een gemiddelde Van 20 Km/uur oP de marathon en oP de sPrint ruim het dubbele. maar zouden ze ooK Van dieren winnen? Tekst: Geert-Jan Roebers Beeld: Rob Kemerink

Panda 9

hoogsPringen De poema kan zo’n 5 meter de lucht in springen. Absoluut gezien is hij de kam-pioen. Maar bekijk je het relatief, dan wint de vlo. Als wij mensen net zo goed konden springen als de vlo, zouden we een hoogte van 300 meter kunnen bereiken. Mens: 2,45 m

10.000 meterOp de lange afstand haalt de gaffelantilope de boeken. De 10 kilometer loopt hij in minder dan 13 minuten (48 km/uur). De marathon (42,195 km) binnen het uur ligt zeker binnen zijn mogelijkheden.Mens: 23 km/uur

VersPringenMet een persoonlijk record van 15 meter is de sneeuwluipaard met gemak kampioen verspringen. Mens: 8,95 m

Lees meer over deze dieren via

Iedereen kent de campagnes van het Wereld Natuur Fonds en beelden van een neus-hoornverhuizing gaan de hele wereld over. Minder be-kend, maar net zo belangrijk is het lobbywerk van het WNF. Vijf vragen en antwoorden.

lobby Voor de aarde

Lobbyen, waarom eigenlijk? Natuur-bescherming is toch een kwestie van dóen?Klopt. Daarom is het Wereld Natuur Fonds over de hele wereld actief in de natuurgebieden die belangrijk zijn voor de toekomst van onze planeet. Maar de resultaten die daar worden geboekt, moeten wel blijvend zijn. En dat lukt alleen als alle partijen, vooral ook de overheden, erachter staan. Veel bedreigingen voor de natuur ontstaan door een gebrek aan goede wet- en regelgeving en de handhaving daarvan. Denk aan de stroperijcrisis van dit moment. Met een goede lobby kan het WNF de politieke besluitvorming in een land beïnvloeden en daarmee echt bij de kern van het probleem komen.

Hoe pakt het WNF de lobby in Nederland aan? Niet met een legertje diplomaten in mantelpak met aktetas. De pleitbezorgers van het Wereld Natuur Fonds zijn ‘gewoon’ de inhoudelijke deskundigen en algemeen directeur Johan van de Gronden. Over de te voeren strategie wordt zorgvuldig nagedacht. Waar, op welk niveau en wanneer moet het WNF zijn stem laten horen om cruciale besluiten te beïnvloeden?Het lobbywerk vindt plaats op twee vlakken. In het maatschappelijke debat roert het WNF zich over onderwerpen die de organisatie na aan het hart liggen. Doel: constructieve, duurzame oplossingen propageren voor de uitdagingen waar onze planeet voor staat.

Daarnaast brengt het WNF zijn visie op de politieke actualiteit rechtstreeks over aan beleidsmakers en Kamerleden. Veel natuur- en milieuzaken worden op Europees niveau beslist, maar de Nederlandse positie is hierin voor het WNF heel belangrijk. Bovendien kan Nederland minder ambitieuze lidstaten weer meetrekken in de besluitvorming. Een ‘wakkere’ politieke antenne is cruciaal om op het juiste moment je stem te laten horen. Daarom heeft het WNF, samen met een aantal andere natuur- en milieuorganisaties, een klein gezamenlijk lobbyteam in Den Haag. Dit team fungeert als ogen en oren ter plekke en is een belangrijke schakel om in politiek Den Haag de boodschap kwijt te kunnen.

Beeld: wereldbol: istock, koraal: naturepl.com/Claudio Contreras/WWF, flamingo: naturepl.com/Anup Shah/WWF, ijsbeer: naturepl.com/ Andy Rouse/WWF, Amazone: istock

Tekst: Suzanne Visser

winnenVeel winst voor de natuur wordt achter de schermen

geboekt.

terrein winnen

Panda 11

Wat kost lobbyen en wat levert het op? De belangrijkste investering is menskracht. Maar het is onmogelijk om uit te rekenen wat het rende-ment is van elke euro die in lobbywerk wordt geïnves-teerd. Ten eerste is lobby meestal een kwestie van de lange termijn. Daarbij zijn de resultaten zelden aan één organisatie toe te schrijven. Het Wereld Natuur Fonds heeft zich bijvoorbeeld sterk gemaakt voor het Euro-pees importverbod op illegaal hout, dat in maart ook in Nederland van kracht is geworden. Kun je zeggen dat het verbod het resultaat van de WNF-lobby is? Nee, daar waren ook andere partijen bij betrokken. Was de

WNF-lobby zinvol? Zeker.

Werkt het WNF in de lobby vaker sa-men met andere natuurorganisaties?Het Wereld Natuur Fonds werkt veel samen. Met natuurorganisaties, maar ook met andere maatschappe-lijke partijen. Het WNF is aangesloten bij de Groene 11, een samenwerkingsverband van inmiddels vijftien na-tuur- en milieuorganisaties. Daarin wordt waardevolle informatie uitgewisseld en worden zo nodig de krachten gebundeld. Voor de positie van het WNF is het fijn dat het nauwelijks geld krijgt van de Nederlandse overheid. Zo kan het WNF in de contacten met de ministeries vanuit een onafhankelijke rol het belang van de natuur vooropzetten.

Levert lobbyen altijd het gewenste resultaat?Soms wel, soms niet, en soms gaat het langzamer dan gewenst. Over de lobby voor een nieuw Europees visserijbeleid is het Wereld Na-tuur Fonds aan de ene kant heel tevreden; het Europees Parlement schaarde zich achter de voor het WNF belangrijke punten. En dat was nodig, want 80 procent van de Europese visvoorraden wordt overbe-vist. Helaas kwamen de Europese ministers in de finale fase toch uit op een zwakker compromis: een flinke tegenvaller. Dat is het lastige aan lobbyen, de ene keer win je meer terrein dan de andere. Wat niet wegneemt dat het WNF voortdurend zijn doel voor ogen houdt. Is dit een stap op weg naar een duurzame toekomst? En is die stap groot genoeg? Het WNF kiest voor een constructieve dialoog. Partijen die onderdeel zijn van een probleem, moeten onderdeel worden van de oplossing. Of het nu gaat om bedrijvenpartners of om overheden en politici: zij maken verschil voor de natuur. Met hen moet het WNF het gesprek aangaan, om de toekomst van de aarde zeker te stellen.Vaststaat dat het WNF het niet alleen kan. Het zet projecten op die aantonen dat duurzame oplossingen haalbaar zijn. Maar blijvend natuurbeschermingsresultaat komt er alleen als een overheid deze werkwijze vertaalt in beleid en zodoende zorgt voor uitvergroting. Een goed voorbeeld is het gedachtegoed achter het ‘Ruimte voor de Rivier’-programma van de overheid. Het WNF liet in de jaren negentig met enkele andere partijen door mid-del van het plan ‘Levende Rivieren’ zien dat de gevolgen van klimaatverandering in Nederland, zoals een stijgend waterpeil, beheersbaar wor-den door te werken met de natuur. Inmiddels heeft deze aanpak breed navolging gekregen. En als dát lukt, is de lobby echt geslaagd.

resultatenDrie lobbyvoorbeelden met wisselende successen.

europeeS verbod handel illegaal hout Sinds maart 2013 is de handel in illegaal hout in heel Europa verboden. Ontwikkelings- en natuur-beschermingsorganisaties, waaronder het Wereld Natuur Fonds, hebben bijna tien jaar gestreden voor deze wet.

europeeS viSSerijbeleidIntensieve onderhandelin-gen over de herziening van het Europees Visserijbeleid liepen in mei 2013 uit op een compromis. Zeker een stap vooruit, gegeven het oude be-leid, maar veel afspraken zijn nog te vrijblijvend of ontberen een juridisch kader.

beScherMing palingDe Europese paling is er slechter aan toe dan de tijger of de panda, maar aalvisserij voor consumptie is in Europa nog steeds niet aan banden gelegd.

Beeld: wereldbol: istock, koraal: naturepl.com/Claudio Contreras/WWF, flamingo: naturepl.com/Anup Shah/WWF, ijsbeer: naturepl.com/ Andy Rouse/WWF, Amazone: istock

bekijk drie lobbyresultaten via

12 Panda

Beel

d: A

ndre

Bae

rtsch

i/wild

tropi

x.com

bomen slaan co2 oP. hoe meer ontbossing, hoe meer co2 er VrijKomt. het behoud Van bos is dus belangrijK in de strijd tegen KlimaatVerandering. in de campagne ‘er is een wereld te winnen’ besteedt het wnF veel aandacht aan de gevolgen van ontbossing en de noodzaak klimaatverandering tegen te gaan. leeS Meer op www.wnF.nl/windewereld

winnenBij het tegengaan van

klimaatverandering spelen bomen een cruciale rol.

een wereld te winnen

Bekijk meer bomen via

Panda 13

14 Panda

winst Voor mens en natuur

D e mooiste en kwetsbaarste natuur ligt vaak in gebieden waar de mensen arm zijn. De bossen, oceanen, rivieren en graslanden voorzien hen van voedsel en bieden een belangrijke bron van inkomsten. Helaas staan deze gebieden zwaar onder druk door grootschalige landbouw, mijn-

bouw en de aanleg van palmolieplantages. Het ecosysteem lijdt onder deze economische activiteiten en verslechtert. En dat heeft direct weer negatieve gevolgen voor de leefomstandigheden van de bevolking. Het Wereld Natuur Fonds ontwikkelt daarom nieuwe methoden en projecten waarbij natuurbescherming ten goede komt aan de natuur én aan de lokale bevolking. In Namibië is samen met lokale gemeenschappen ecotoerisme opgezet. Wilde dieren trekken toe-risten aan; dat levert inkomsten op en zorgt voor werkgelegenheid (het bouwen van hotels, gidswerk, voedsellevering), waardoor de leefomstandigheden van de plaatselijke bewoners verbeteren. De bevolking krijgt op deze wijze zelf een belang bij natuurbescher-ming en zal dat belang ook verdedigen. Ook projecten die op het eerste gezicht ingaan tegen de belangen van de lokale bevolking, leveren haar op den duur winst op. Bij het

beschermen van visgronden zullen de plaatselijke vissers tijdelijk niet of minder mogen vissen. Omdat de visbestanden zich snel her-stellen, leidt dit op de langere termijn tot een stabielere voedings-bron en zelfs tot meer inkomsten uit visserij.Het programma Payment for Ecosystem Services (PES) van het Wereld Natuur Fonds richt zich op het ontwikkelen van een eerlijk betalingssysteem voor diensten die de natuur levert, zoals schoon drinkwater. Het WNF heeft PES-projecten in Indonesië, Guatemala, Peru en Tanzania, waarbij het betalingssysteem ten goede komt aan zowel natuurbescherming als de arme plattelands-bevolking.

Al deze projecten en programma’s staan of vallen met de steun van de lokale bevolking. Het Wereld Natuur Fonds brengt voor aanvang van een project goed in kaart hoe mens en natuur zich tot elkaar verhouden en hoe mensen gebruikmaken van de hen omringende natuur. Het WNF betrekt de bewoners nauw bij de natuurbeschermingsplannen en legt een groot deel van de verantwoordelijkheid voor het beschermen en herstellen van hun gebied bij hen neer. Daarbij winnen wereldwijd natuur én mensen.

Overal waar het Wereld Natuur Fonds werkt, probeert het natuurbescher-mingsprojecten zo in te richten dat ook de bevolking profiteert. Diverse projecten wereldwijd bewijzen dat natuurbescherming en armoedebestrij-ding samen moeten gaan als we de natuur op lange termijn willen behouden. Tekst: Suzanne Heuts

winnenNatuurbescherming en

armoedebestrijding gaan bij veel projecten van het Wereld Natuur

Fonds hand in hand.

win-win

Panda 15

arme boeren Verdienen aan schoon drinKwaterLa Costa, het kustgebied van Peru, is een barre landstrook, ingeklemd tussen de Stille Oce-aan en de uitlopers van de Andes. Het gebied bestaat vooral uit zandwoestijn, het regent er bijna nooit en het beschikt slechts over twee procent van de waterbronnen van Peru. Toch woont het merendeel van de Peruanen in La Costa. Gezonde rivieren en schoon drinkwater zijn voor de miljoenen mensen in deze streek van levensbelang. Enkele jaren geleden traden er zorgwekkende veranderingen op in de watertoevoer van een belangrijke rivier, de Je-quetepeque. Watergebruikers benedenstrooms zagen de kwaliteit én kwantiteit van het water dalen. Noodgedwongen werd er steeds meer geïnvesteerd in waterzuivering. Voor de irriga-tie van landbouw en het opwekken van water-kracht – door middel van een waterkrachtdam benedenstrooms – was er niet genoeg water meer. Het WNF startte samen met ontwik-kelingsorganisatie CARE een ‘Payment for watershed services’-project. Ze benaderden boeren in afgelegen dorpen aan de bovenloop van de rivier en gezamenlijk werd een plan opgesteld: de boeren werden verantwoordelijk voor het duurzaam beheren van het water- en bosgebied en ontvangen daarvoor een betaling van dambeheerders en drinkwaterbedrijven benedenstrooms. De boeren planten nu nieuwe boompjes, zodat er minder erosie plaatsvindt, minder aarde wegspoelt en de rivier minder modderig wordt en de waterkwaliteit verbetert. Ook gaan ze beter om met pesticiden en mest, waardoor vervuiling afneemt en de natuur langs de oevers zich kan herstellen. De bedrij-ven en dorpen benedenstrooms beschikken nu over meer en schoner drinkwater.

‘de Kinderen gaan nu naar school’MAríA CiTA soTo Uriol, boerin en moeder van vijf kinderen, woont in een van de dorpen die deelnemen aan het project in La Costa: “Voordat het project van start ging, verbouwden we maïs en graan. We werkten hard, maar de grond was schraal en de oogst leverde nauwelijks genoeg op om onze kinderen te voeden. Door het project hebben we geleerd het land beter te irrigeren. We verbouwen nu verschillende soorten groente en fruit, waaronder alfalfa, dat de bodemkwaliteit verbetert. Er is minder erosie en de oogst levert ons genoeg op om een deel te verkopen. Van het verdiende geld hebben we ons huis opgeknapt en gaan de kinderen naar school. Ik ben ontzettend dankbaar voor dit project.”

Dankzij de verkoop van groenten zijn de huizen in het dorp opgeknapt

De dam in de Jequetepeque-rivier

Waterreservoir voor de irrigatie van gewassen

Akkerland met avocado- en appelbomen, alfalfa en een irrigatiesysteem

PES-project in Tanzania: boeren leggen terrassen aan waarop gewas-sen kunnen worden verbouwd. De terrassen zorgen ervoor dat de grond minder erodeert, waardoor het rivier-water schoner blijft. De afnemers van het water benedenstrooms beta-len de boeren voor deze (en andere) maatregel(en).

beel

d: T

anza

nia:

EPW

S/D

oste

us L

opa

over

ige b

eeld

en: W

WF-

Peru

Bekijk nog een project via

16 Panda

Beel

d W

erel

d te

win

nen:

nat

urep

l.com

/Cla

udio

Con

trera

s/W

WF,

Rang

erac

tie: W

NF,

ijsbe

er: n

atur

epl.c

om/A

ndy

Rous

e/W

WF,

Wlid

life C

rime:

WN

F

Foto: Martin Harvey/fotonatura

De Nationale Postcode Loterij is de grootstegoede doelen loterij van Nederland. Sinds1989 werd er ruim 3,8 miljard euro geschonkenaan organisaties die zich inzetten voor mensen natuur. Het Wereld Natuur Fonds is sinds 1993beneficiënt van de Nationale Postcode Loterij.

Winnen doe je bij….… de Postcode Loterij. Dat geldt voor de deelnemers aan de Nationale Postcode Loterij én voor de 89 goede doelen die zij door hun deelname steunen. Het Wereld Natuur Fonds is een van die goede doelen. Dankzij het werk van het Wereld Natuur Fonds is onmisbare natuur behouden gebleven en is er nog steeds zicht op een blijvend leefbare wereld. Kortom: bij de Nationale Postcode Loterij wint de mens én de natuur!

David van der LeijAccountmanager Goede DoelenNationale Postcode Loterij

130801_4 Adv Panda 205x280 AdR.indd 1 01-08-13 16:52

onze Partners

De Nationale Postcode Loterij is de grootstegoede doelen loterij van Nederland. Sinds1989 werd er ruim 3,8 miljard euro geschonkenaan organisaties die zich inzetten voor mensen natuur. Het Wereld Natuur Fonds is sinds 1993beneficiënt van de Nationale Postcode Loterij.

Foto: Martin Harvey/fotonatura

De Nationale Postcode Loterij is de grootstegoede doelen loterij van Nederland. Sinds1989 werd er ruim 3,8 miljard euro geschonkenaan organisaties die zich inzetten voor mensen natuur. Het Wereld Natuur Fonds is sinds 1993beneficiënt van de Nationale Postcode Loterij.

Winnen doe je bij….… de Postcode Loterij. Dat geldt voor de deelnemers aan de Nationale Postcode Loterij én voor de 89 goede doelen die zij door hun deelname steunen. Het Wereld Natuur Fonds is een van die goede doelen. Dankzij het werk van het Wereld Natuur Fonds is onmisbare natuur behouden gebleven en is er nog steeds zicht op een blijvend leefbare wereld. Kortom: bij de Nationale Postcode Loterij wint de mens én de natuur!

David van der LeijAccountmanager Goede DoelenNationale Postcode Loterij

130801_4 Adv Panda 205x280 AdR.indd 1 01-08-13 16:52

Panda 17

camPagneresultaten

WIldlIFe crIme op ageNda VNDe secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Ban Ki-moon, heeft eind mei de VN Veiligheidsraad geïnfor-meerd over de zwaarbewapende stropersbendes die de stabiliteit in Centraal-Afrika bedreigen. “Stroperij en de potentiële verbanden met andere criminele of zelfs terroris-tische activiteiten vormen een ernstige bedreiging voor de vrede en veiligheid in Centraal-Afrika”, aldus Ban Ki-moon. Hij riep de overheden in het gebied op om samen te werken en gecoördineerd op te treden om de veiligheid te bewaken.Wildlife crime internationaal op de agenda zetten, was een van de doelstellingen van de wildlife-campagne van het Wereld Natuur Fonds. Voor het WNF waren de uitspraken van Ban Ki-moon dan ook een belangrijke mijlpaal.

Er is een wereld te winnen – JUNI 2013

Wildlife crime – NOVEMBER 2012

WNF-Rangeractie – MAART 2013

Arctic Home – JANUARI 2013

WNF-raNgeractIe succesVolDe WNF-Rangeractie ‘Stop de stropers, red de neus-hoorn’ heeft maar liefst € 300.363,- opgebracht. Vanaf de start van de actie begin maart hebben enthousiaste WNF-Rangers, scholen en klassen in het hele land actie gevoerd. Zo organiseerde de Jenaplanschool Antonius Abt uit Engelen een sponsorloop die meer dan € 10.000,- opbracht (zie foto). De beste actievoerder van de WNF-Rangeractie was de 9-jarige Chiara uit Voorhout. Het geld gaat naar verschillende neushoornprojecten in Afrika en

Azië en wordt onder andere gebruikt voor de aanschaf van materialen voor parkwachters. Ook worden er neushoornverhuizingen mee gefinancierd.

Bekijk meer resultaten via

waar blijft uw euro?Natuurbescherming buitenland: 61 centNatuurbescherming Nederland: 2 centVoorlichting en educatie: 17 cent

Eigen fondsenwerving: 14 centBeheer en administratie: 5 centOverige fondsenwerving: 1 cent

VoorBereIdINgeN gestartDe voorbereidingen voor diverse projecten die door de ‘Arctic Home’-campagne worden gefinancierd, zijn in volle gang. Later dit jaar heeft er een IJsbeertop plaats in Rusland, waar regeringsleiders een ijsbeerbeschermings-plan zullen aannemen. Met de Russische overheid zijn besprekingen gestart om meer beschermde gebieden voor de ijsbeer aan te wijzen. En met WWF-Canada en WWF-Denemarken bereidt het WNF een project voor dat conflic-ten tussen mensen en ijsberen moet voorkomen. Er worden onder andere schrikdraad en beerveilige containers ingezet om het voor beren onaantrekkelijker te maken in dorpen naar voedsel te zoeken.

steuN VaN duIZeNdeN meNseNBegin juni ging met een nieuwe tv-commercial de WNF-campagne ‘Er is nog een wereld te winnen’ van start. De campagne laat zien wat de gevolgen van klimaatveran-dering zijn voor de natuur en wat het Wereld Natuur Fonds doet om klimaatverandering tegen te gaan. Veel Nederlanders hebben de commercial inmiddels gezien en reageren er enthousiast op. Ook hebben duizenden men-sen na het zien van de spot een sms van € 1,- gestuurd en daarmee het klimaatwerk van het WNF gesteund.

Commercial gemist? Bekijk hem via layar of online. www.wnF.nl/windewereld

Beel

d W

erel

d te

win

nen:

nat

urep

l.com

/Cla

udio

Con

trera

s/W

WF,

Rang

erac

tie: W

NF,

ijsbe

er: n

atur

epl.c

om/A

ndy

Rous

e/W

WF,

Wlid

life C

rime:

WN

F

18 Panda

100.000.000jaarlijks worden ongeveer honderd miljoen haaien gedood, vooral om hun vlees en vinnen.

-90% door de steeds groter wordende vraag naar producten van haaien zijn de populaties van de haring-haai in de noordoostelijke atlan-tische oceaan sinds de vorige eeuw met 94 procent afgenomen. langs de oostkust van noord-amerika nam het aantal hamer-

haaien tussen 1986 en 2001 met bijna 90 procent af.

Vergunningtijdens de citeS-conferentie is afgesproken dat de haringhaai, de oceanische witpunthaai en drie soorten hamerhaaien vanaf september 2014 alleen nog maar met een vergunning mogen wor-den geëxporteerd. wetenschap-pers houden in de gaten hoeveel dieren er worden uitgevoerd en beoordelen of er nog vergunnin-

gen kunnen worden verleend.

fossielhaaien komen al miljoenen jaren op onze aarde voor. er zijn fossie-len gevonden van haaientanden die meer dan 400 miljoen jaar oud zijn.

imagode haai kampt met een slecht imago. vaak wordt gedacht dat het dier gevaarlijk is voor de

mens. in werkelijkheid zijn slechts vier à vijf van de in totaal ruim vierhonderd (!) soorten voor de mens gevaarlijk.

1.500.000.000in totaal zwemmen er ongeveer anderhalf miljard haaien in ocea-nen wereldwijd. wetenschappers schatten dat jaarlijks ongeveer één op de vijftien haaien wordt gedood door jacht.

winnaarOm haaien te beschermen spra-ken tijdens de CITES-conferentie in maart 2013 de aangesloten landen een handelsbeperking af voor drie soorten hamerhaaien, de oceanische witpunthaai en de ha-ringhaai. Japan is het enige land dat niet instemt met de afspraken. Desondanks heeft CITES hiermee een stap in de goede richting gezet voor een betere bescherming van deze vijf haaiensoorten. Beeld: Dave Caravias

winnenDe haai is de grote winnaar van

de CITES-conferentie die in maart 2013 werd gehouden in

Bangkok.

triomf

Panda 19

citesCITES is een internationaal verdrag waarbij de handel in bedreigde dier- en plantensoorten centraal staat. Overheden van de in totaal 178 aangesloten landen stellen elke drie jaar regels op, met als doel de bescherming van bedreigde soorten. De haai is al jaren een onderwerp van gesprek tijdens de conventie. Dit jaar is het voor het eerst gelukt om beschermingsmaatregelen voor de haai te treffen.

14 meterde walvishaai kan veertien me-ter lang worden en is daarmee de grootste haai én grootste vis. Zwaar is hij ook: zo’n 15.000 kilo.

bedreigdde iucn (international union for the conservation of na-ture) houdt met de rode lijst bij welke diersoorten bedreigd zijn. op de lijst staan negen haaiensoorten die ernstig

worden bedreigd, elf soorten die worden bedreigd en 38 soorten die kwetsbaar zijn.

gruweldaadin veel aziatische landen wordt haaienvinnensoep gezien als een delicatesse. haaien worden dan ook vooral bejaagd vanwege hun vin-nen. de jachttechnieken zijn gruwelijk. vissers snijden de vinnen van de haai en gooien het dier vervolgens

terug in zee, waar het uitein-delijk sterft omdat de haai niet meer kan zwemmen.

souVenirZiet u op vakantie een leuke ketting met een haaientand? laten liggen! het is namelijk verboden om souvenirs van haaien in te voeren. bovendien draagt kopen bij aan de onder-gang van de haai.

bekijk meer haaienfoto’s via

20 Panda

Veel dieren vechten letterlijk om hun bestaan. Om een prooi te overmeesteren, een belager af te weren of een rivaal af te troeven. Naast kracht be-paalt techniek wie de winnaar wordt. Tekst: Geert-Jan Roebers

1 JeukMet zijn gifkaken kan een vogelspin prooien doden en voorverteren. Tegen belagers gebruikt deze spin liever een ander wapen. Hij wrijft haartjes van zijn rug in de richting van zijn vijand. Als de haartjes in contact komen met bijvoorbeeld de ogen of neus, veroorzaakt een chemische stof veel pijn bij zijn tegenstander.

KnoKKen

3 BekVechteNZoengoerami’s hebben stekelige lippen waarmee ze in het dagelijks leven algen van stenen schrapen. Maar de mannetjes van deze Zuidoost-Aziatische vissen gebruiken ze ook bij hun onderlinge machts-strijd. Wat op een vrijpartij lijkt, is in werkelijkheid een vechtpartij. 4 Beeld: Rod Clarke/Naturepl

8 Beeld: Simon Wagen/John Downer Product/Naturepl

2 karatetrapGevechten tussen zebra-hengsten zijn weinig subtiel. Bijten, schoppen, alles mag. Vooral een trap met de achterpoten kan hard aankomen. Zebra’s kunnen tegen een stootje en de zwakkere partij neemt meestal tijdig de benen. Maar soms vallen er doden.

3 Beeld: Jane Burton/Naturepl

1 Beeld: Oliver Lucanus/Fotonatura

winnenDieren gebruiken bijzondere

gevechtstechnieken om te overleven.

vechtkunst

Panda 21

Beeld: Rod Clarke/Naturepl

4 secoNdelIJmDe peripatus behoort tot de fluweel-wormen, dieren die al honderden miljoenen jaren in vochtige bossen voorkomen. Om zijn prooi te vangen of zich te verdedigen, spuit het beest-je een vloeistof over zijn slachtoffer. In contact met de lucht hardt het spul uit en kan de gedupeerde geen kant op. Dankzij zijn fluweelachtige huid heeft de producent zelf geen last van de secondelijm.

6 WorsteleNHet territorium van een aardbeikikker beslaat hoogstens een paar vierkante meter bosgrond. Daar duldt een mannetje van dit Midden-Amerikaanse gifkikkertje geen concurrentie. Als een rivaal na dreigend ge-kwaak niet opkrast, mondt het ongewenste bezoek uit in een klassieke worstelpartij. De kikker die op de grond wordt geduwd, is de verliezer. De ander wordt – of blijft – grond-bezitter.

7 messcherpDe onderste slagtanden van het wrattenzwijn zijn vlijmscherp. Leeuwen en andere roofdieren hebben een heilig ontzag voor deze steekwapens, waarmee het zwijn in vredige tijden wortels en knollen opgraaft. Overigens gebruiken de mannetjes in een onderlinge strijd hun slagtanden zelden. Ze zitten dan geknield tegenover elkaar en duwen met hun knobbelige koppen tegen elkaar totdat een van de twee uit evenwicht raakt.

2 Beeld: SteveBloom.com

5 kIckBokseNDe krachtige achterpoten van de kangoeroe zijn geduchte wapens. De vrouw-tjes hebben respect voor de buidel en het tere jong daarin, en gebruiken hun traptechniek alleen tegen vijanden. De mannetjes ontzien elkaar minder tijdens onderlinge gevechten om een vrouwtje. Ze boksen en trappen elkaar met twee poten tegelijk vol in de buik, terwijl ze zelf hun staart als steun gebruiken. Dankzij hun taaie buikhuid en stevige buikspieren kunnen ze het hebben.

5 Beeld: SteveBloom.com

8 BraakselEen stormvogeljong dat op het nest wordt gestoord door een roofdier, heeft een onaangename verrassing voor zijn belager: een dikke straal olieachtig braaksel.

6 Beeld: George Bernard/NHPA/Fotonatura

7 Beeld: Hermann Brehm/Naturepl

Bekijk enkele vechtfilmpjes via

22 Panda

winnenVooral de rijke natuur zal lijden

onder oliewinning in Virunga Nationaal Park.

ondergang

lle mensen die het Congolese Virunga Nati-onaal Park met eigen ogen hebben gezien, zijn het erover eens: Virunga is een paradijs op aarde. Het ruige en ongerepte tropische bos, afgewisseld met begroeide savannes, de adembenemende uitzichten vanaf de

vulkaanhellingen en als blauw kloppend hart het Edwardmeer met de bergen van Ruwenzori op de achtergrond, maken dit park tot een heel bijzondere plek. En dan hebben we het nog niet eens over de enorme biodiversiteit die met deze verschei-denheid samenhangt, met als meest in het oog springende verschijningen de zeldzame berggorilla, de girafachtige okapi en de imposante nijlpaarden. In Virunga leven meer soorten zoogdieren, reptielen en vogels dan in welk ander beschermd natuurgebied in Afrika ook. Helaas staat het behoud van dit achtduizend vierkante kilo-meter grote natuurgebied onder druk. Door burgeroorlogen, grote stromen ontheemden en vulkaanuitbarstingen was Virunga de afgelopen jaren al ernstig aangetast. Sinds kort heeft het er een nieuwe vijand bij: olie. De Britse oliemaat-schappij SOCO wil olie uit de (naar wordt verondersteld) grote voorraden in de Virunga-bodem pompen. Als dit voornemen doorgaat, zijn de gevolgen voor de natuur desastreus. Het betekent dat er wegen en pijpleidingen door het kwetsbare natuurgebied zullen worden aangelegd en bulldozers en ander zwaar materieel hun vernietigend werk zullen doen. Ook het Edwardmeer is potentieel boorgebied. Vissen zullen ontregeld raken door de schokken en trillingen die het boren naar olie in de bodem van het meer zal veroorzaken. Bovendien is er het risico van lekkage. Als er olie ontsnapt, zal de waterkwaliteit

van het nu zo schone Edwardmeer ernstig te lijden hebben. Dat zal niet alleen de dood van dieren in en rond het meer tot gevolg hebben, maar ook leiden tot de aantasting van het ecosysteem van het park. Al deze ontwikkelingen zullen negatief uitpakken voor de berggorilla. Wereldwijd zijn er nog maar zo’n 880 berg-gorilla’s, waarvan er volgens de laatste telling 480 in en om Virunga leven. De onrust in het park zal hun leefklimaat verstoren. Daar komt nog bij dat de praktijk uitwijst dat bij olieboringen mensen zijn betrokken die geen compassie heb-ben met de natuur, zoals stropers. De angst is dat zij strikken zullen zetten voor klein wild waar ook de berggorilla’s de dupe van kunnen worden, en dat zij op berggorilla’s gaan jagen en het vlees als delicatesse voor veel geld verkopen. Het Wereld Natuur Fonds maakt zich grote zorgen over de toekomst van het park. De Congolese overheid heeft voor maar liefst 85 procent van het park een olieconcessie uitgege-ven. Het gevaar bestaat dat de regering olie boven natuurbe-scherming verkiest en de wetten zo zal aanpassen, dat Virunga Nationaal Park zijn beschermde status kwijtraakt. Niet alleen het WNF maakt zich grote zorgen; ook Werelderfgoedorgani-satie Unesco doet dat en is van mening dat Virunga de laatste plek op aarde is waar je naar olie moet gaan zoeken. De strijd voor het behoud van het park heeft al een eerste be-langrijke vrucht afgeworpen: de Franse oliemaatschappij Total heeft in mei – onder druk van onder meer het WNF – bekend gemaakt af te zien van haar plannen om in Virunga naar olie te zoeken of te boren. Het Britse SOCO heeft deze belofte niet gedaan. Nóg niet. Want één ding is zeker: het WNF zal er alles aan doen om Virunga veilig te stellen.

De Congolese regering heeft toestemming gegeven om in maar liefst 85 procent van Virunga Nationaal Park naar olie te boren. Als olie-maatschappijen daadwerkelijk in dit nagenoeg onaangetaste park

aan de slag gaan, betekent dat een ramp voor het park en zijn bewo-ners, waaronder de ernstig bedreigde berggorilla.

Tekst: Deborah Ligtenberg Beeld: Andy Rouse

de Verliezers Van het winnen

A

Panda 23

rijKdomIn Virunga zijn meer dan tweeduizend plantensoor-ten geïdentificeerd. Het gebied bevat verschillende soorten tropisch bos en is met 215 soorten zoogdieren, 706 soorten vogels, 109 reptielsoor-ten en 78 soorten amfibieën het soortenrijkste beschermde gebied in Afrika. De flanken van de vulkanen van het Virunga-mas-sief vormen het leefgebied van de berggorilla’s. Ook komt er een kleine populatie van circa twintig oostelijke laaglandgorilla’s voor. Andere dieren die in Virunga Nationaal Park leven, zijn olifanten, nijlpaarden, okapi’s, leeuwen en buffels. Daarnaast speelt het park een belangrijke rol in de lokale eco-nomie en het leven van meer dan 50.000 mensen die voor hun levensonderhoud afhankelijk zijn van visvangst, handel en toerisme.

werelderfgoedVirunga Nationaal Park ligt in het oosten van de Democratische Republiek Congo, langs de grens met Rwanda en Oeganda. Het bestaat sinds 1925 en is daarmee het oudste nationale park van Afrika. Sinds 1979 staat het op de lijst van Werelderfgoed van Unesco. In 1994 kreeg het de status ‘bedreigd werelderfgoed’.

een wereld te winnenhet wereld natuur Fonds voert wereldwijd cam-pagne om olieboringen in virunga te voorkomen. Steun het wnF en laat zien dat ook u vindt dat sommige grenzen niet mogen worden overschre-den. trek de grens op www.wnf.nl/virunga

Bunia

Bekijk een filmpje van berggorilla’s via

Albertmeer

oeganda

Mbarara

tanzania

rwandaKivumeer

Goma

Edwardmeer

Buttembo

democratische republiek

congo

Virunga Nationaal

Park

Democratische Republiek

Congo

Tanzania

Kenia

24 Panda

eroP of eronder

winnaar

winnaar

winnaar

noordelijKe zeeolifantEind 19e eeuw: Niet geclassificeerd (20 exemplaren)2005: Niet bedreigd (171.000)De populatie groeit.

Vanwege zijn dikke vetlaag werd er eind 19e eeuw flink gejaagd op de Noordelijke zeeolifant, die in de Grote Oceaan bij de Verenigde Staten en Canada leeft. Hierdoor werd hij op het randje van uitsterven gebracht. In 1972 kreeg de zeeolifant – net op tijd – een beschermde status. Sinds-dien groeien de populaties hard.

chinese Vlagdolfijn1989: Bedreigd (300 exemplaren)2013: Uitgestorven

De Chinese vlagdolfijn leefde in de Chinese Yangtze-rivier. In 1996 kreeg de rivierdolfijn de status ‘ernstig bedreigd’. Ondanks pogingen van het Wereld Natuur Fonds om het dier te redden, werd de dolfijn dit jaar officieel uitgestorven verklaard.

PrzewalsKiPaard1963: Uitgestorven in het wild2011: Bedreigd (306 exemplaren)De populatie groeit.

Rond 1960 raakte het przewalski-paard uitgestorven in het wild. Rond 1900 waren echter een paar veulens gevangen om mee te fokken. Met nakomelingen van deze veulens is verder gefokt en in 1990 startte in Mongolië de eerste herintroductie van przewalskipaarden in het wild. In 2002 werd een tweede groep uitgezet in Mongolië.

JaPanse ibis 1981: Ernstig bedreigd (7 exemplaren)2013: Bedreigd (630 exemplaren)De populatie groeit.

De Japanse ibis leed medio vorige eeuw erg onder jacht, verdwijning van zijn leefgebied en het gebruik van pesticiden in de landbouw. In de jaren ’60 en ’70 leek de vogel uitge-storven, tot in 1981 een populatie van zeven dieren werd ontdekt. Mede dankzij projecten van het Wereld Na-tuur Fonds is de vogel er nog steeds. Om de soort te redden, zijn er ibissen in gevangenschap gefokt en in het Chinese Qinling-gebied in het wild uitgezet.

Beel

d: D

ick

Poel

enwinnen

Het voortbestaan van een diersoort hangt soms aan een

zijden draadje.

overwinnen

Panda 25

rode lijst Het IUCN (International Union for the Conservation of Nature) houdt sinds 1963 op de zogenaamde Rode Lijst bij welke dieren met uitsterven worden bedreigd en welke dieren veilig zijn. De lijst heeft zeven classificaties:• Uitgestorven• Uitgestorven in het wild• Ernstig bedreigd• Bedreigd• Kwetsbaar• Bijna bedreigd• Veilig/Niet bedreigd

in de looP der Jaren hebben Veel diersoorten oP de rand Van uitsterVen gestaan. mede danKzij beschermingsmaatregelen Kwam een deel er weer boVenoP. met andere soorten lieP het minder goed af. enKele winnaars en Verliezers uit het dierenrijK.

gaViaal 1946: Niet geclassificeerd (5.000-10.000 exemplaren)2006: Ernstig bedreigd (182 exemplaren)De populatie neemt af.

De gaviaal was rond 1970 bijna uitgestorven. Het Wereld Natuur Fonds heeft er samen met anderen voor gezorgd dat belangrijke leef-gebieden van de gaviaal wer-den beschermd. Hoewel het aantal gavialen op sommige plekken toeneemt, neemt de totale populatie nog steeds af. De krokodil komt nog voor in Pakistan, India en Nepal.

witte neushoorn1895: Niet geclassificeerd (<100 exemplaren)2013: Bijna bedreigd (20.000 exemplaren) De populatie groeit (nog).

De witte neushoorn leeft in oostelijk en zuidelijk Afrika en wordt daar massaal gestroopt. Als het stropen zo doorgaat, loopt de neushoorn grote kans om uit te sterven. Zijn status is om die reden niet ‘veilig’ maar ‘bijna bedreigd’.

gouden leeuwaaPJe1980: Bedreigd (200 exemplaren)2013: Bedreigd (> 1.000 exemplaren)De populatie is stabiel.

Het gouden leeuwaapje leeft in de bossen van Brazilië en was tussen 1996 en 2003 ernstig bedreigd. Nu gaat het weer beter, maar pas als er ten minste 2.000 aapjes zijn, verdwijnt het dier van de Rode Lijst van bedreigde soorten.

tijger1900: Niet geclassificeerd (100.000 exemplaren)2013: Bedreigd (3.200 exemplaren) De populatie neemt af.

Drie ondersoorten van de tij-ger zijn inmiddels uitgestor-ven: de Balinese, Kaspische en Javaanse tijger. Het We-reld Natuur Fonds probeert met diverse projecten het voortbestaan van de overige zes ondersoorten zeker te stellen. Tijgers komen nog voor in India, Oost-Rusland en Zuidoost-Azië.

gouden Pad1987: Bedreigd (1.500 exemplaren)1989: Bedreigd (1 exemplaar)2008: Uitgestorven Tot 1987 werd de gouden pad veel aangetroffen in Costa Rica. Daarna ging het hard: in 1988 waren er nog tien of elf, een jaar later nog maar één. De opwarming van de aarde, verhoogde vulkanische activiteit die mogelijk tot zure regen leidde of een schimmelziekte zijn mogelijke oorzaken van het uitsterven van de pad.

winnaar

26 Panda

Beel

d: b

ruin

vis:

WW

F-C

hina

, Kar

in: R

uurd

Dan

klof

f, lez

erso

nder

zoek

: Lab

el

Het behoudvan de natuur is een zaak van ons allemaal

KLM neemt haar verantwoordelijkheid en werkt samen met partner Wereld Natuur Fonds aan het verduurzamen van de luchtvaart door het verminderen van CO2-uitstoot. Bijvoorbeeld door efficiënter brandstofgebruik en het gezamenlijk ontwikkelen van een markt voor duurzame biobrandstoff en. Daarnaast werken we samen aan het behoud van onze prachtige natuur. Onder andere door de Koraaldriehoek in Azië te helpen beschermen. Lees er meer over op klmtakescare.com

0310.01.310 KLM CSR 205x198 Panda.indd 1 16-01-13 17:21

onze partners

Klimaatverandering vormt een grote bedreiging voor de natuur. De belangrijkste oorzaak is CO2, die vrijkomt bij de verbranding van fossiele brandstoffen: olie, kolen en gas. Uit het Energie Rapport van het WNF blijkt dat 100 procent duurzame energie in 2050 mogelijk is. Dat is nodig om snelle klimaatverandering tegen te gaan. In dat kader werken KLM en het WNF sinds 2007 samen aan een duurzamere luchtvaart.

38 Panda

Het vergroenen van de economie is een noodzakelijke stap om onze kostbare natuur te beschermen. Daarom werkt het Wereld Natuur Fonds samen met bedrijven die door hun marktomvang in staat zijn grondstofmarkten of energie-intensieve sectoren in beweging te brengen. De partners zijn voorloper op het gebied van duurzaamheid of hebben de ambitie dat te worden.

PandaMaart.indd 38 23-01-13 11:34

Panda 27

ooggetuige neushoornstroperij Door de enorme vraag naar neus-hoornhoorn in Azië worden de dieren in Afrika dagelijks gestroopt. Sjaak Bouma was in juni getuige van neushoornstroperij in het Zuid-Afrikaanse Kruger Nationaal Park. Het voorval raakte hem en hij nam contact op met het Wereld Natuur Fonds. Lees zijn verslag online. www.wnF.nl/ooggetuige

actueelBe

eld:

neu

shoo

rn: S

jaak

Bou

ma,

tijg

er: E

dwin

Gie

sber

s/Fo

tona

utra

, vis

wee

k: B

ewus

te V

isw

eek,

WN

F-da

g: W

NF

illegale houtkap bedreigt tijgerUit onderzoek van het Wereld Natuur Fonds blijkt dat Rusland de afgelopen jaren twee tot vier keer zo veel hardhout naar China heeft geëxporteerd als wettelijk is toegestaan. Door de massale houtkap wordt het leefgebied van de Siberische tijger steeds kleiner. Daarnaast wordt het bos toegankelijker voor stropers die het hebben gemunt op prooidieren van de tijger. Het zijn vooral Chinese vloeren- en meubelfabrikanten die waarde-volle hardhoutsoorten halen uit met name het Russische Verre Oosten. Zij fabriceren kant-en-klare houtproducten voor de Euro-pese en Amerikaanse markt. Nederland importeert aanzienlijke hoeveelheden van dit bewerkte hout uit China, onder andere kastjes. In 2010 ging het om een bedrag van 284 miljoen euro.

Zondag 26 mei vond in de Efteling de WNF-dag voor donateurs van het Wereld Natuur Fonds plaats. Maar liefst 3.200 donateurs waren erbij. Hieronder enkele reacties en foto’s die wij via social media en enquêtes hebben ontvangen. Meer zien? Kijk op www.wnF.nl/wnFdag.

@FransTB Dat was fantas-tisch! Helden Frans Lanting en André Kuipers, met hun indrukwekkende foto’s en verhalen #wnfdag

@ReneBouwhuis Mooie #wnfdag: @astro_andre geeft een blik op aarde, @LantingFrans lanceert fotoboek + mijn foto

@lieskaptein Tadaaa… mijn foto in het WNF fotoboek met

handtekening van Frans Lanting #wnfdag

‘Het belang van ‘het begint bij jezelf’ is goed aangegeven.’

‘Top, top, top, bedankt voor jullie werk. GA ZO DOOR!!!’

‘Niet-leden hebben een erg interessante dag gemist’

‘Volgende keer weer!’

VAN 9 TOT 15 SEPTEMBER IS HET DE ‘BEWUSTE VISWEEK’, EEN

INITIATIEF VAN MSC, ASC EN HET WERELD NATUUR FONDS. TIJDENS DEZE WEEK BESTEDEN DE MEESTE

SUPERMARKTEN IN NEDERLAND ExTRA AANDACHT AAN DUURZAME VIS EN SCHELP- EN SCHAALDIEREN.

Wereldwijd wordt maar liefst 80 procent van de commerciële vissoorten overbevist en treden er steeds

meer negatieve effecten op van het kweken van vis. Vanwege deze zorgwekkende ontwikkelingen zijn mede op initiatief van het Wereld Natuur Fonds MSC en ASC opgericht. Vis met het MSC-keurmerk wordt duurzaam wild gevangen en vis met het ASC-keurmerk wordt op

een verantwoorde manier gekweekt. Let in uw supermarkt op het logo van de Bewuste

Visweek en de keurmerken van MSC en ASC. Zo helpt u mee om het leven in de zee en in kwetsbare kustgebie-

den te beschermen.

www.wnF.nl/bewuSteviSweek

FaNtastIsche WNF-dag!

Lees het verslag van Sjaak Bouma via

28 Panda

Beel

d: S

teve

Bloo

m.co

m

Voldoende water en Prooidieren: meer eisen stelt een leeuw niet aan zijn territorium. deze leeuwin bewaaKt de waterPoel in haar territorium Vol oVergaVe.

winnenIn gebieden waar drinkwater

schaars is, zijn waterpoelen vaak een strijdperk.

confrontatie

Panda 29

Bekijk een filmpje over territoriumbewaking via

30 Panda

Ekodecks belangrijkste taken zijn het tegengaan van stroperij en het monitoren van ecologi-sche ontwikkelingen. En met resultaat. Zo werd in 2012 een geplande actie tegen stropers een

succes. Ekodeck: “We kregen een tip dat een beruchte olifantenstroper in Libongo was gesignaleerd, aan de rand van ons park. We bereidden een arrestatie voor, maar helaas was de stroper net zelf getipt en ervandoor gegaan. Een dag later hoorden we dat hij een chauffeur had gestuurd om zijn wapen bij een jager in Libongo op te halen. Met een deel van ons team gingen we op onderzoek uit. De chauffeur was snel gevonden. De auto werd doorzocht, maar geen wapen, en dus ook geen arrestatie. Van een houtkapbedrijf kregen we een tip dat de chauffeur en de jager zich wel de-gelijk schuldig maakten aan grootschalige stroperij. Zo hadden we dus een reden om terug te gaan.” Het team vond alleen de chauffeur, die vertelde dat de jager het niet eens was geweest met de ritprijs en verder was gaan lopen. “We vertrouwden het niet. De autopapieren klopten ook niet en we vertelden de chauffeur dat hij gearresteerd zou worden als hij de jager niet bínnen een uur terug zou brengen. Al snel kwam hij met de jager aanlopen, die op zijn beurt vertelde dat de chauffeur medeplichtig was

aan zijn strooppraktijken. Toen we die dag ook nog hoorden dat het andere deel van ons team de olifantenstroper had opgepakt, konden we én de stroper én de jager én de chauffeur afleveren bij de gevangenis van Yokadouma.”

Verdrietige verhalenHelaas zijn er ook andere verhalen. Eko-deck: “In 2011 is een van mijn ecoguards – Pierre Achille – tijdens een missie in het noordoosten van ons park vermoord. Dit gebied staat bekend om zijn agres-sieve stropers en Pierre wilde hier met een andere ecoguard en vier dragers naartoe gaan. Ik had hem vooraf gevraagd of hij niet liever naar een minder gevaarlijk gebied wilde, maar daar wilde hij niets van weten.”

Eenmaal in het gebied ging het mis. De zes mannen werden beschoten door stropers: één ecoguard raakte gewond, Pierre over-leed. “Van dit voorval heb ik veel last gehad. Want wat zou er zijn gebeurd als ik hem tóch had overgeplaatst? Had hij dan nog geleefd? En zijn vijf kinderen die zonder

vader verder moeten ... Ik dacht ook aan mijn eigen kinderen en besloot ontslag te nemen, omdat het naar mijn mening on-verantwoord is om zonder wapens stroperij tegen te gaan.” Maar zover kwam het niet. Ekodeck: “Toen de directeur van WWF-Ka-meroen hoorde dat ik ermee wilde stoppen, zei hij: ‘Als jij ontslag neemt, doe ik het ook’. Dat beurde me op. Ik bleef park-assistent en besloot voortaan alleen nog maar onder begeleiding van militairen gevaarlijke gebie-den in te gaan.” In de loop der jaren heeft Ekodeck diverse doodsbedreigingen gekregen. Bang is hij echter nooit. “Ik weet dat ik op een dag zal sterven. En ik geloof in God, die waakt over mens en dier. De bedreigingen zijn alleen maar een extra motivatie om door te gaan. Ik word nog altijd heel blij als ik dieren zie terugkeren in de bais, open plekken in het regenwoud, en stropers voor een ander be-roep zie kiezen na hun gevangenisstraf.”

Van vader op dochterHoewel Ekodeck in de ogen van velen een held is, ziet hij dat zelf anders. “Ik doe gewoon het werk dat ik met volle overtuiging heb gekozen en het allerliefst doe. Ik ben ook heel dankbaar dat ik hiervoor de steun krijg van mijn vrouw en kinderen, die op zo’n 350 kilometer van het park wonen. Mijn dochter van twaalf heeft zelfs al aangegeven dat ze later hetzelfde werk als papa wil gaan doen. Als ik thuis ben met verlof, moet ik áltijd even met haar het bos in!”

‘tegenwerKing motiVeert me Juist’

‘iK word altijd blij als stroPers Voor een

ander beroeP Kiezen na hun geVangenisstraf’

winnenHet Wereld Natuur Fonds prijst zich gelukkig met medewerkers

die het beschermen van de natuur als een levenstaak zien.

held in het veld

De Kameroense Ekodeck Herbert Gatien (38) is park-assistent in Lobéké Nationaal Park. Tijdens zijn werk moet hij sterk in zijn

schoenen staan: ‘Ik krijg regelmatig doodsbedreigingen.’Tekst: Laura Thuis Beeld: Jaap van der Waarde/WNF

Panda 31

het Jengi-ProJect ekodeck maakt deel uit van het Jengi-projectteam. In de uitgestrekte regenwouden van Zuidoost-Kameroen werkt het Wereld Natuur Fonds aan verduurzaming van de houtkap-industrie en het tegengaan van grootschalige stroperij. Doel: het rijke gebied behouden voor de toekomst van de mensen en dieren die er wonen.

Bekijk twee filmpjes waarin Ekodeck vertelt hoe eco-drones hem kunnen helpen via

Ekodeck toont een val waarmee stropers papegaaien vangen.

32 Panda

winnenEr is het Wereld Natuur Fonds veel aan gelegen om stropers en hande-laren in illegale dierlijke producten

in de gevangenis te krijgen.

vonnis

ermalen hoorn van de neushoorn wordt in China en Vietnam als een krachtig geneesmiddel gezien. Helemaal sinds een hooggeplaatste Vietnamese beambte

beweerde dankzij het poeder genezen te zijn van kanker. Daar komt bij dat het een statussymbool is voor rijke Chinezen en Vietnamezen, die het onder andere als anti-katermiddel gebruiken. Die popu-lariteit is niet best voor de neushoorns, want een kilo hoorn levert op de zwarte markt heel veel geld op. Resultaat is dat de neushoornstroperij in bijvoorbeeld Zuid-Afrika schrikbarend is toegenomen: van 15 neushoorns in 2007 tot 668 in 2012. Het Wereld Natuur Fonds probeert neushoorns

en andere wilde dieren te beschermen door onder meer te helpen bij het formuleren en handhaven van lokale regelgeving.

Lage straffen Bij de strijd tegen illegale handel in dieren en planten is het van groot belang dat loka-le rechters de internationale afspraken en wetgeving navolgen en wildlife-criminelen veroordelen. Dan hebben we het niet alleen over het veroordelen van individuele stro-pers, want helaas gaat het vaak om goed georganiseerde criminele organisaties. Zij geven stropers opdracht een bepaald aantal olifanten, neushoorns of tijgers te doden in nationale parken (of waar ze deze ook maar tegenkomen). De buitgemaakte slagtanden, hoorns en huiden worden vervolgens door tussenhandelaren – smokkelaars – illegaal verhandeld. Om deze vorm van crimina-

Stropers en illegale handelaren ho-ren in de cel. Daarom helpt het We-reld Natuur Fonds waar het kan om stropers, en de criminele netwerken achter hen, veroordeeld te krijgen.

gerechtigheidTekst: Jocelyn Vreugdenhil Beeld: Luis Mendo

V

Panda 33

liteit te stoppen, is het van belang dat álle daders – stropers en smokkelaars – wor-den gepakt en lange tijd achter de tralies verdwijnen. Het probleem is echter dat de straffen die nu door de lokale rechters in Azië en Afrika worden gegeven veel te laag zijn, als het al tot veroordelingen komt. Dat ligt niet aan de geldende regels en wetten, want ook in Afrikaanse en Aziati-sche landen staan celstraffen en boetes op overtreding van de faunawet. De uitvoering is alleen niet goed. Soms verlopen rechts-zaken ronduit knullig wegens onkunde en onvermogen. En in veel andere gevallen vallen straffen laag uit of worden gear-resteerde criminelen vrijgelaten vanwege corruptie.

In beroepReden genoeg voor het Wereld Natuur Fonds om het hele traject, van het arreste-ren tot het berechten en daadwerkelijk in de cel zetten van wildlife-criminelen, goed in de gaten te houden. Dat deze aanpak werkt, blijkt uit de veroordeling van zeven-tien ivoorhandelaren in Kameroen. Onder

de gearresteerden waren vier mannen met een buit van veertien slagtanden. De rech-ter veroordeelde ze tot slechts een maand cel en een kleine geldboete. Het WNF is samen met een aantal partijen in beroep gegaan tegen deze veel te lage straffen. De door het WNF aangetrokken en gefinan-cierde advocaten drongen bij de rechtbank aan op naleving van de bestaande regels voor de strafmaat om zo potentiële wild-life-criminelen af te schrikken. Het vonnis werd herzien en de straffen verhoogd tot maximaal dertig maanden cel en 160.000 dollar boete. De hoogste straffen ooit in Kameroen!

Andere rol De rol die het Wereld Natuur Fonds speelt bij rechtszaken verschilt. De ene keer is het WNF zijdelings betrokken, de andere keer levert het een grote bijdrage. Zoals bij de arrestatie van de olifantenstroper Sympho-rien Sangha eind 2012. Parkwachters wa-ren in samenwerking met het WNF al lange tijd naar hem op zoek. Sangha is berucht wegens het op grote schaal handelen in

ivoor. Om hem te pakken te krijgen, werd een val opgezet in de Centraal Afrikaanse Republiek. Alles verliep volgens plan, tot het moment dat Sangha al schietend wist te ontsnappen. Een van de parkwachters raakte hierbij zwaargewond. Lange tijd werd niets van Sangha vernomen tot hij ineens in Kameroen opdook, wederom als olifantenstroper. Daar werd hij door een heldhaftige, ongewapende politiechef opge-pakt. In juni dit jaar startte de rechtszaak tegen Sangha. Voor het WNF was het van groot belang om die rechtszaak goed te laten verlopen. Daarom hielp het Wereld Natuur Fonds mee bij het verzamelen van bewijslast en het zoeken naar getuigen, en huurde het een goede advocaat in. Voor-alsnog zit Sangha vast en is er een gevaar minder voor de olifanten. Maar dat wil niet zeggen dat de zaak in kannen en kruiken is. Pas op het moment dat Sangha voor vele jaren wordt veroordeeld, zijn straf hele-maal uitzit en ook zijn handlangers worden gepakt, is de actie geslaagd.

Lees meer veroordelingen via

actueel

wnf scoort bij fc twenteDe komende twee jaar prijken tijdens de thuiswedstrijden van FC Twente de naam en het logo van het Wereld Natuur Fonds op de shirts van de Twentse voetballers.

Een cadeau van de hoofdsponsor van de eredivisieclub uit Enschede, XXImo, een bedrijf dat duurzaam vervoer voor de zakelijke reiziger stimuleert. WNF-directeur Johan van de Gronden: “Wij

zijn vereerd met dit prachtige gebaar. FC Twente is een voetbalclub met een po-sitieve instelling en een grote maatschap-pelijke betrokkenheid. Op deze manier hebben we een fantastisch platform om het Wereld Natuur Fonds aan een groot pu-bliek te tonen.” Op zondag 12 mei werden de shirts voor het eerst gedragen tijdens de laatste competitiewedstrijd van het seizoen 2012/2013. Een thuiswedstrijd tegen PSV, die FC Twente met 3-1 won!

september 2013 t/m mei 2014theaterseizoen wnf-bamboeclubKijk voor de tourdata op www.bamboeclub.nl/theater

6 september, 19.30 uur, OisterwijkVleermuizennachtWNF-Regioteam Midden-Brabant

8 september, 09.00 uur, RoosendaallandgoedlooP VisdonKWNF-Regioteam West-Brabant

8 september, 09.00 uur, Burgers’ Zoo ArnhemVriendJesdag wnf-bamboeclubKijk voor meer info op www.bamboeclub.nl/vriendjesdag

14 en 15 september, Park Valken-berg Bredabreda barst muzieKfestiValWNF-Regioteam West-Brabant

17 september uiterste inzenddatum foto’s wnf-Photo awardInzenden via rangerclub.nl en lifeguard.wnf.nl

21 september, Emmenehbo bij dierenWNF-Regioteam Assen & Emmen 27-29 september, 11.00 uur / 14.30 uur, Warenhuis Vanderveen AssenworKshoP schilderen à la bob rossWNF-Regioteam Assen & Emmen

29 september, 11.00-17.00 uur, Faunaland HofstededierendagfestijnWNF-Regioteam Haaglanden

23 september, Concertgebouw AmsterdamPremière ‘de nieuwe wildernis’, film van Staatsbosbeheer. Vanaf 26 september in de Neder-landse bioscopen. Kijk op www.denieuwewildernis.nl voor een overzicht van de bioscopen waar de film draait. 10 oktober, 09.00 uur, National Geographic uitzending ‘mission: saVe the ocean’

6 oktober, Von Gimborn Arboretum, Doornbeleef de natuur in 3dWNF-Regioteam Gelderse Vallei & Utrechtse Heuvelrug

12 oktoberherfstwandelingWNF-Regioteam Assen & Emmen

12 oktober, 14.00 uur, omgeving Loevesteinrangerstruintocht loeVesteinWNF-Regioteam Rivierenland

21 november, EmmenhelP de natuurWNF-Regioteam Assen & Emmen

evenementen van het wnfDe komende maanden is het Wereld Natuur Fonds weer op veel plekken te vinden. Bij WNF-evenementen, maar ook op tv en in het theater.

Klm en duurzame biobrandstofAls we klimaatverandering effectief een halt willen toeroe-pen, moeten we overstappen op duurzame energiebronnen, ook voor ons transport. Het Wereld Natuur Fonds werkt daarom samen met KLM aan de ontwikkeling van een markt voor duur-zame biobrandstoffen. KLM voert vanaf maart 2013 een half jaar lang wekelijks een trans-Atlantische vlucht uit op biobrandstof en is daarmee de eerste luchtvaartmaatschappij die zich hiervan bedient. De brandstof in de tanks bestaat gedeeltelijk uit biobrand-stof van afgewerkt frituurvet. Het toestel vertrekt elke donderdag vanaf John F. Kennedy Airport in New York naar Schiphol. Het WNF juicht het initiatief van KLM toe. De luchtvaartmaatschappij heeft de intentie in de toekomst naar meerdere bestemmingen op duurzame biobrandstof te vliegen.

Kijk voor meer informatie op www.wnF.nl/klM

meer informatie oVer wnf-eVenementen Vindt u oP internet. www.wnf.nl/actiViteiten

Beel

d bi

obra

ndst

of: L

eoni

e H

ulsm

an, v

oetb

al: F

C T

wen

te, p

aard

en: S

taat

sbos

behe

er, v

oorja

arslu

nch:

WN

F, IB

AN

: Leo

nie

Hul

sman

, Afri

ca: B

BC

Bekijk de trailer van ‘De nieuwe wildernis’ via

Panda 35

infoPostadres: Postbus 7, 3700 AA Zeist

E-mail: info@wwf.nl

Website: www.wnf.nl

Het Wereld Natuur Fonds voert het

CBF-keurmerk van het Centraal Bureau

Fondsenwerving. Dit houdt in dat het Wereld

Natuur Fonds voldoet aan strenge eisen op

het gebied van financieel beheer, organisatie,

bestuur en fondsenwerving.

Het Wereld Natuur Fonds legt bij uw aanmelding gegevens vast

die we kunnen gebruiken om u te informeren over onze activiteiten,

projecten en producten. Als u deze informatie niet wilt ontvangen,

kunt u dat aan ons laten weten via Antwoordnummer 7040, 3700

TA Zeist of via info@wwf.nl. U kunt zich op elk gewenst moment

uitschrijven voor onze e-mails.

Voor al uw vragen en opmerkingen kunt u onze Servicelijn bereiken via

0800-1962(gratis op werkdagen van 9.00-17.00 uur)

Panda 35

Vind ons ook op:

geslaagde VoorjaarslunchHet Wereld Natuur Fonds hield op 26 april de traditionele Voor-jaarslunch, een jaarlijks evenement voor mensen die het WNF in hun testament hebben opgenomen. WNF-ambassadeur André Kuipers hield tij-dens de lunch een prachtig verhaal over zijn ruimtereis. WNF-Wereldteamlid Harm Edens vertelde over zijn betrokkenheid bij de Wildlife Crime-campagne en over zijn avontuurlijke en soms schokkende reis naar Bangkok. Een deel-nemer aan de lunch: “Bedankt voor de ontzettend leuke dag. We hebben erg genoten van de presentaties van Harm en André. Bijzonder om ze nu eens in het echt mee te maken. En wat hadden ze een prachtig verhaal.”

Karin Gerritsen, relatiebeheerder nalatenschappen: “Overweegt u om de natuur met uw testament te helpen, of hebt u het WNF al opgenomen in uw testament? Laat het mij weten via 030-6937309 of kgerritsen@wwf.nl. Misschien mag ik u dan ook welkom heten op de Voorjaarslunch 2014!”

Het Wereld Natuur Fonds komt graag met u in contact. Bijvoorbeeld via Panda, Facebook of onze internetsite. Maar soms wil het WNF u liever een e-mail sturen. Om een nieuwe campagne aan te kondigen, om u op de hoogte te stellen van een bereikt resultaat of om uw hulp te vragen voor bijvoor-

beeld het ondertekenen van een petitie. Daarvoor heeft het WNF uiteraard uw e-mailgegevens nodig. Graag

willen wij u vragen uw e-mailadres via internet aan ons door te geven. Als dank verloten we onder alle inzenders vijf dvd-boxen van ‘Africa’, tien dvd-wallets en vijf boeken ‘Levende planeet’.

De actie loopt tot 1 oktober. www.wnF.nl/eMail

mogen wij uw e-mailadres?

over op ibanVóór 1 februari 2014 gaat iedereen in Nederland gebruik maken van een lan-ger internationaal rekeningnummer, IBAN genaamd. Hiermee wordt betalen binnen Europa een stuk eenvoudiger. Uw IBAN bestaat uit uw rekeningnummer, aangevuld met enkele cijfers en letters. Het Wereld Natuur Fonds zet zelf uw rekening-gegevens om naar IBAN. Daarvoor hoeft u dus niks te doen. Betaalt u via automati-sche incasso? Dan komt er op uw bankaf-schrift een machtigingskenmerk van het WNF te staan. Daarmee kunt u controleren of het bedrag dat is afgeschreven, overeen-komt met wat is afgesproken. Aan het mo-ment van afschrijven verandert niets. Wilt u meer weten over IBAN en hoe het WNF ermee omgaat, bezoek dan onze website.

www.wnF.nl/iban

maak kaNs op de dVd-Box

‘aFrIca’

Beel

d bi

obra

ndst

of: L

eoni

e H

ulsm

an, v

oetb

al: F

C T

wen

te, p

aard

en: S

taat

sbos

behe

er, v

oorja

arslu

nch:

WN

F, IB

AN

: Leo

nie

Hul

sman

, Afri

ca: B

BC

ZE ZIJN ER WEER, DE NIEUWE WNF-KALENDERS EN -KAARTEN!

BESTEL NU DE NIEUWE PRODUCTEN VOOR 2014 OP www.wnF.nl/kalender

bereikt dankzij ú!

Gaat u verhuizen of zijn uw gegevens onjuist?

U kunt uw gegevens zelf online wijzigen op

www.wnf.nl/gegevenswijzigen. Natuurlijk kunt u

voor het melden van een verhuizing ook gebruik maken van

een PostNL Verhuisbericht. Vermeld dan s.v.p. uw admini-

stratienummer (het nummer boven uw naam en adres).

Bellen kan ook: 0800-1962 (gratis).

Foto: Ruud Dankloff, illustratie: Dick Poelen

Vietnamese mangroVes beschermdDe mangroves in het getijdegebied Ca Mau Cape in het zuidelijkste puntje van Vietnam hebben medio april een beschermde status gekregen. Het Nationale Park is 41.000 hectare groot (twee keer Amsterdam) en er leven zo’n tweehonderd vis- en honderd vogelsoorten. Het Wereld Natuur Fonds ondersteunde de Vietna-mese overheid bij de aanvraag van de Ramsar-status; Ramsar is een internationaal verdrag over de bescher-ming van wetlands. Vroeger beschermden de mangroves van Ca Mau Cape het achterland tegen orkanen. Tijdens de Vietnamoor-log werd het gebied echter grotendeels verwoest. De afgelopen tien jaar is samen met de lokale bevolking gewerkt aan het herstel van het oorspronkelijke mangrovebos.

aantal amoerluiPaarden groeit langzaamIn het uiterste verre oosten van Rus-land zijn bij een recente telling vijftig amoerluipaarden (ook wel amoer-panters genoemd) geteld, 45 volwas-sen dieren en vijf jongen. Dat is bijna

een verdubbeling van de populatie vergeleken met een telling uit 2007. Jarenlang waren er slechts ongeveer dertig luipaarden en stond de popu-latie op uitsterven. Nu lijkt het erop dat het dier heel voorzichtig uit de gevarenzone begint te komen. Uit de telling blijkt ook dat de luipaarden in een groter gebied voorkomen. Het Wereld Natuur Fonds is blij met de uitkomst, maar blijft – met uw steun! – werken aan de bescherming van de amoerluipaard. Want on-danks deze hoopvolle ontwikkeling is het nog steeds een van de meest bedreigde diersoorten ter wereld.

Bekijk deze pagina via

“Goed nieuws! Een team van het Wereld Natuur Fonds heeft sporen van de zeer bedreigde Sumatraanse neushoorn gevonden in Kalimantan, het Indonesische deel van Borneo. Dat is heel bijzonder, omdat er voor het eerst in twintig jaar iets is ontdekt dat wijst op de aanwezig-heid van het dier. Het team vond pootafdrukken, krassen op boomstammen en sporen in modderpoelen en gaat nu verder onderzoek doen. Het WNF werkt ook aan de bescherming van de neushoorns. De Sumatraanse neushoorn leeft niet alleen in Kalimantan, maar ook op het eiland Sumatra, en in Sabah, in het noorden van Borneo. In totaal zijn er nog amper 200 van deze neushoorns. Dat zijn er wel heel weinig, maar de sporen in Kalimantan geven aan dat er nog steeds hoop is voor het dier.”

annelies van velden, International Finance Manager bij het Wereld Natuur Fonds