Pag. 22 WEEKBLAD VOOR WAGENINGEN UR/ 3E JAARGANG/ …...kant-en-klaar mosvrij gazon om heerlijk op...

De testikelsstaan op tafel,de vergadering

kan beginnen Pag. 22

Willem Stiekemakan zijn genomics-

centrum met eengerust hartoverdragen

Pag. 5

Wie gehecht isaan zijn omgevingkoopt eenuitzichtgarantiePag. 7

#21

WEEKBLAD VOOR WAGENINGEN UR/ 3E JAARGANG/ 19 MAART 2009

RESOURCE

THEMANUMMER NIEUWBOUW

DIT IS FORUM II. OF ORION. OF AGORA.

Resource 0321 1-3 en 8-15incl 18-03-2009 16:58 Pagina 1

2

Tijongezeatdete msotiewoaftevvevatrereklecacemoovemombrsctexDedabaditvoomroscdiswain In deormleimbehotecewawateprgeHesedodeva

HR PBrreni

VISIE‘Auto’s die één opvijf rijden moetenecht van de weg’

TEMPERATUURSTIJGT SNELWetenschappers waarschuwden vorigeweek tijdens een klimaatconferentie inKopenhagen dat de opwarming van deaarde veel harder gaat dan voorspeld. Detemperatuur stijgt niet met twee, maarmet vier tot zes graden. Tenzij we deuitstoot van CO2 in de komende veertigjaar met tachtig procent terugdringen.En dat is helemaal niet zo moeilijk, zeiprof. Rik Leemans, hoogleraar Milieu-systeemanalyse, vorige week in hetNOS Journaal.

‘Tachtig procent minder CO2-uitstoot voor2050 is veel, maar zeker haalbaar. Zoweltechnisch gezien, als economisch. Tot nutoe kijkt de politiek alleen maar naar dekosten die nodig zijn om de uitstoot terugte dringen. Die zijn hoog, maar lang nietzo hoog als de kosten die nodig zijn om degevolgen op te kunnen vangen als weniets doen. Als de CO2-uitstoot wordt teruggedrongen,zijn er minder negatieve effecten zoalsoverstromingen, schade aan ecosyste-men en verlies van oogsten. Als we dezebaten bij elkaar optellen, is het econo-misch rendabel om de uitstoot met tach-tig procent terug te dringen. Het kan zelfsgeld opleveren.Maar we moeten wel alle zeilen bijzetten.De belangrijkste maatregel is besparingvan energie, waar we maar kunnen. Daar-bij gaat het dus ook om kleine dingen, zo-als lampen uitdoen en de verwarming eengraadje lager zetten. Ten tweede moeten we ons richten op eenefficiënter gebruik van energie. Auto’s dieéén op vijf rijden moeten echt van de weg.Ten derde moeten we veel meer duurza-me energie gaan produceren met behulpvan zon, wind en biomassa. Meer nog dande twintig procent in 2020 die de Europe-se Unie heeft afgesproken. Verder is het van belang om een deel vande CO2-uitstoot op te vangen. Op lokaal ni-veau met bijvoorbeeld de aanplant vanbossen. Op grotere schaal kunnen we CO2

opslaan in de grond. Deze techniek is nogniet helemaal uit ontwikkeld, maar we zijnheel ver. We moeten optimistisch zijn. Nederland ismaar een klein landje en onze bijdragemisschien maar een druppel op een gloei-ende plaat, maar we kunnen een belang-rijke voortrekkersrol vervullen. Als we aldeze maatregelen elke tien jaar met eenfactor twee verbeteren, halen we die tach-tig procent.’ / Laurien Holtjer

Het is geen gemakkelijke tijd. Dat zal nie-mand zijn ontgaan. Aan de crisis lijktmaar geen eind te komen, vliegtuigtech-niek blijkt toch niet onfeilbaar en in elk ge-bouw kan maar zo een malloot met eengeweer verschijnen en de hele boel over-hoop knallen. Gelukkig wordt elke maandhet salaris nog bijgeboekt. Maar ook datstaat nergens veilig en bovendien moethet nu zuur verdiend worden. We wordennogal belemmerd door werkdruk en bu-reaucratie, zoals uit een recente mede-werkermonitor van Wageningen UR bleek.Om al dit leed te ontvluchten bezoek ik re-gelmatig tuincentra en andere groene wa-renhuizen. Zeker nu het nieuwe tuinsei-zoen weer begint. Met treffende slogansals ‘beleef het buitenleven’ en ‘liefde voor

groen’ laat ik me graag weerloos meevoe-ren in de wondere liefdevolle wereld vanhet groen. Zelf je eigen aardappels ver-bouwen, zonnebloemen die tot aan de he-mel groeien, exotische fuchsia’s, feestelij-ke Turkse mutsen en heerlijke bramenvoor huisgemaakte jam. En dat alles na-tuurlijk onbespoten. Puur natuur. En alsof dat nog niet genoeg is: Japansekoikarpers, handige pond protectors, idyl-lische Scandinavische tuinhuisjes en eenkant-en-klaar mosvrij gazon om heerlijkop weg te dromen. Flora en fauna waarDarwin en andere natuurvorsers enkelegeneraties geleden jarenlang de hele we-reld voor over moesten varen, staan anno2009 op de schappen binnen handbe-reik. Haal de natuur in huis. Het past alle-

maal maar weer net in de kofferbak.Helaas is er thuis weer de realiteit. Ons rij-tjeshuis heeft weinig grond en we hebbenniet eens een vijver. Dat vergeet je weleens even in die wondergroene wereld.Gelukkig kun je de pootaardappels ookmeteen opeten. De exotische zaden vin-den altijd een bestemming bij dankbarefamilie en vrienden. En de koikarpers, dielaat ik maar los in de plaatselijke gemeen-tevijver. Ze zijn niet te eten, bleek vorigjaar. Mijn zuur verdiende geld is, net alsdat van vele anderen, verdwenen alssneeuw voor de zon, maar ik heb er eenfijne middag voor gehad: een heerlijkgroen gevoel. / Marco Hoffman

HOFFMANHET GROENE GEVOEL

DG

[email protected]

1


3

EN WE NOEMENHEM...

Het is natuurlijk poep-sjiek om gebouwen op decampus te vernoemennaar Griekse en Romein-se mythologie of idioom.Zo hebben we al Lumen,Gaia, Atrium, Atlas,Forum, Radix en Vitae.Drie namen heeft eencommissie nu voorge-steld voor het tweede on-derwijsgebouw: Forum II,Orion of Agora.

Forum II zou jammer zijn. Dan is het als-of je geen naam hebt kunnen verzinnen.En die naam is bovendien een beetjelullig voor dat nieuwe gebouw. Dat wordtnamelijk hoger zijn oudere broer Forum.Orion dan. Ik denk dan direct aan denachtelijke hemel tijdens zomervakan-ties. Het bekende sterrenbeeld is ver-noemd naar een jager uit de Grieksemythologie. Hij werd per ongeluk ge-dood door zijn liefje Artemis. Ook eenbeetje sneu.Agora schikt nog het best. Een agora iseen centraal openbaar plein in een oud-Griekse stad. Het volk kwam er bijeenom te vergaderen. Dat past wel bij Fo-rum, dat verwijst ook naar een pleinwaar het volk samenkomt.Maar de term doet weinig recht aan dekenmerken van het pand. Dat is zo mooiaan Atlas en Gaia – dat zijn namen diepassen bij onderzoek aan klimaat enecologie. We weten inmiddels wat het tweede Fo-rum typeert. Het is voor onderwijs, isflexibel in te delen en is zuinig met ener-gie. Daarom wordt het gebouw zo tenopzichte van de zon geplaatst dat hetoptimaal verwarmd wordt.Icarus! Die richtte zich ook op de zon.Totdat zijn vleugels smolten en hij aanhoogmoed ten onder ging. Hm. Je zietde krantenkoppen al voor je, als de stu-dentenaantallen teruglopen en het durenieuwe onderwijsgebouw leeg blijft. Helios dan? Zonnegod uit de Grieksemyhologie. Hij was de heerser van denieuwe dag, dat past wel bij een oplei-dingsinstituut voor studenten. En Heliosreed iedere dag met zijn zonnewagenlangs de hemel om ons licht te brengen.En licht is – fotosynthese! – noodzake-lijk voor het (meeste) leven. Sluit naad-loos aan bij het Wageningse thema: forquality of life.Zo’n naam moet je een paar keer herha-len. Helios, Helios, Helios. Forum, Atlas,Helios. Moet kunnen! / Gaby van Caulil

Omslagillustratie Ector HoogstadArchitecten

Tijdens enkele lezingen op de dies vanonze universiteit werden wij er weer meegeconfronteerd dat het begrip evolutiezeer gemakkelijk wordt gebruikt voor situ-aties van verandering van organismen on-der invloed van de mens. Darwin gebruik-te domesticatie alleen als een analogiemet evolutie om duidelijk te maken datsoorten kunnen veranderen onder selec-tieve druk. In het domesticatiedomeinworden veranderingen vaak doelgerichtafgedwongen omdat de mens veelal vantevoren heeft bedacht welke richting deveranderingen op moeten. Veredelaarsvan sierteeltgewassen volgen mode-trends en maken als het ware eerst eenrecept om tot bijvoorbeeld een bepaaldekleur gerbera te komen. Ook de domesti-catie van dieren is een doelgericht pro-ces. Hoewel veel van de processen die demens benut om zijn doelen te bereikenook in het evolutiedomein voorkomen,verlopen ze daar in richtingen die in hogemate worden bepaald door toeval en on-omkeerbare beperkingen. De mens door-breekt beperkingen door biotechnologi-sche ingrepen in een doelgerichte con-text. De vraag rijst of de terminologie van hetdarwiniaanse evolutiedomein wel toepas-baar is in het domesticatiedomein en ofdit überhaupt gewenst is. Wat heeft hetvoor zin om van soorten te spreken in eenomgeving waar soortgrenzen geen enkelerol spelen, omdat ze kunstmatig over-schreden worden door geforceerde hybri-disatie, horizontale genentransfer, etc. Enwat is de betekenis van de term populatiein het domesticatiedomein? In veel wetenschappelijke literatuur wor-den ontdekkingen aan gedomesticeerdeorganismen vertaald in evolutionaire ter-minologie. Deze krampachtige houdingleidt tot conceptverwarring. Vele gedo-mesticeerde organismen hebben bijvoor-beeld linnaeusiaanse namen, alsof ze be-horen tot wat in het evolutiedomein soor-ten worden genoemd. Is de gedomesti-ceerde hond een soort in die zin? Zo niet,waarom heet hij dan Canis familiaris? Enwaarom ontstaan er dan classificatiesys-temen die proberen deze organismen teproppen in op evolutionaire verwantschapgebaseerde raamwerken? Het gebruik van het begrip kunstmatigeselectie, waar men het over eens is in hetdomesticatiedomein, geeft volstrekt dui-delijk weer dat we hier afstand nemenvan darwiniaanse evolutie, waarin natuur-

lijke selectie op resultaten van vele fysi-sche en chemische processen het resul-taatbepalende fenomeen is. Waarom daninconsequent zijn en andere darwiniaan-se begrippen wél in het domesticatiedo-mein gebruiken? Het begrip cultivar vooreindproducten van onnatuurlijke selectiebij planten is ingeburgerd, maar waaromdan toch proberen deze cultivars aansoorten toe te schrijven of ondersoorten? Domesticatie heeft recht op een specifie-ke conceptenleer en -systematiek, onaf-hankelijk van het (slinkende) domeinwaarin zich ongehinderd darwiniaanseevolutie afspeelt. In dit Darwinjaar, en ze-ker bij de Wageningen Universiteit, waarveel onderzoek zich afspeelt op het raak-vlak van evolutie en domesticatie, magmen wetenschappelijke zorgvuldigheidverwachten in het hanteren van correcteterminologie. Antoine Lavoisier schreef het al in zijn Me-thod of Chemical Nomenclature (1787):‘We cannot improve the language of anyscience without at the same time impro-ving the science itself; neither can we, onthe other hand, improve a science withoutimproving the language or nomenclaturewhich belongs to it.’ / Wilbert Hetter-scheid, Botanische tuinen, Ronald vanden Berg, leerstoelgroep Biosystematiek

ETHICS ANDSCIENCEIn the discussion about evolution repor-ted on in Resource 19, Professor Hermanvan Eck mentioned an anthroposophicalprofessor of organic plant breeding andimplied that there is no place for such‘dogma’ in a ‘rational’ university. For apure technical university this might betrue, but for Wageningen University thiscertainly is not the case.Science in Wageningen is drenched inethics, since we do research on issues re-lated to food and to the social sciences.To establish ethical boundaries, scientistsdealing with essential human needs, suchas food production, need social and ethi-cal awareness. This awareness can beachieved by generating rules suited for aspecific community, as in organic farming:a biodynamic farming system only allowsinputs derived from organic farming. Thisrule provides a basis for product designa-tion. Dogmas exist in other sciences too, forexample plant breeding, the area in whichvan Eck works. In plant breeding, geneticmodification (transgenesis) is a big hurdlewhich can only be taken by well-endowedcompanies like Monsanto and Syngenta.In order to circumvent this, the depart-ment of plant breeding has come up witha process called cisgenesis. Cisgenisis isgenetic modification in which only genesderived from crossable species may beused, thus allowing a fast introduction of

genetic traits like disease resistance. Theinsertion of DNA from a non-crossablespecies is not allowed, and this makes itpossible for small plant breeding compa-nies to use genetic modification. In myopinion, another dogma.These types of dogma can be used todraw up regulations as well as to esta-blish ethical borders which can be usedto discuss topics like organic farming orcisgenesis, helping us ‘to explore thepotential of nature to improve the qualityof life’ (Wageningen UR’s mission state-ment). / Hendrik Rietman, PhD studentPlant Breeding

ENGELS INRESOURCERegelmatig lees ik snel de Resource. Ookde Engelstalige sectie komt dan aan bod.Hier valt me echter regelmatig op dat erkleinere en grotere taalkundige fouten instaan. Ook bij presentaties en geschrevendocumenten – vooral Engelstalig – bin-nen mijn vakgebied wil dit wel eens voor-komen. Het is natuurlijk zo dat we geen taalkundi-gen zijn en dat er dus best een aantal klei-ne fouten in mag sluipen. Maar sommigefouten zijn vervelend, omdat ze ineens toteen andere conclusie leiden dan de schrij-ver bedoelde.Zo las ik nu net de grote kop Rodentscause hunger, waar vermoedelijk meebedoeld wordt dat rodents cause famin.Het is dus niet zozeer dat mensen honge-rig worden van ratten, maar dat rattenhongersnood veroorzaken. Hierbij reali-seerde ik me dat het juist voor een bladals Resource wel fijn is als de juiste woor-den worden gebruikt, zodat wel de juisteconclusie wordt overgebracht. Een kleinpunt, maar misschien wel handig om opte blijven letten. / Dr. Peter Wierenga,leerstoelgroep Levensmiddelenchemie

Het is zeker handig om op te blijven lettenmet onze woordkeuze bij vertalingen. Wijhoren het dus graag als een lezer foutenopmerkt. In dit geval ging de te vertalenNederlandse tekst (Resource 20, pagina6) echter over honger en niet over hon-gersnood. Beide talen maken hierin eenvergelijkbaar verschil. Volgens de geci-teerde onderzoeker veroorzaken knaag-dieren oogstverlies en regelmatige voed-seltekorten – honger/hunger – en niet zo-zeer een (meer acute en wijdverbreide)hongersnood/famine. Net als honger be-tekent hunger niet alleen een hongerigegevoel maar ook ‘the want or scarcity offood in a country’ (Oxford English Dictio-nary). / Clare McGregor, vertaler en eind-redacteur

POSTBrieven kunnen worden gericht [email protected]. Brieven dienenniet langer te zijn dan 400 woorden.

De

orelu

g

de

n,

-s

n.

r-o-en

eneg.

pane-

nni-

O2

ogjn

is

ei-g-

nh-

DOMESTICATIE ISGEEN EVOLUTIE

OPINIE

‘Wat heeft het voorzin om van soortente spreken in eenomgeving waarsoortgrenzen geenenkele rol spelen?’

19 MAART 2009 RESOURCE #21


4 1

Forumbieb komen. Die gaan (al of niet tij-delijk) naar de bieb van Forum. De verhuizing begint op 6 juli. Daarnawordt meteen begonnen met de verbou-wing van de bibliotheekruimte en de kel-der. Om die aan te passen aan de arbo-ei-sen moeten er onder meer ramen wordengemaakt. De verkleinde bibliotheek moetvolgend jaar maart klaar zijn. / RK

De Leeuwenborch houdt een kleinebibliotheek. In de kelder van de huidigebibliotheek - die ruimte moet maken voorextra onderwijsvoorzieningen - wordt eeninfopunt ingericht met een collectie vantienduizend boeken en vijftig vakbladen.De rest verdwijnt naar Forum of wordtweggegeven. In het souterrain wordenook ruim honderd werkplekken ingericht,waarvan tweederde voor afstudeerders.

Met die handreiking is het oorspronkelijkeplan om de hele bibliotheek van de Leeu-wenborch over te hevelen naar Forum vande baan. Dat plan stuitte op hevig verzet.Studenten en medewerkers van de SocialSciences Group vinden het onverteerbaardat ze voor elk boek of tijdschrift straksde gang naar Forum moeten maken.Het nieuwe infopunt herbergt straks maareen klein deel van de ruim 110 duizendboeken en 1700 strekkende meter tijd-schriften van de Leeuwenborchbieb. Vol-gens Gerrie Holmer, informatiebemidde-laar bij de bibliotheek, is er straks plaatsvoor de boeken vanaf het jaar 2000, vijf-tig van de huidige 420 vakbladen, dekranten en de populaire tijdschriften. Van de boeken die verhuizen naar de bi-bliotheek in Forum mag de Leeuwenborcher twintigduizend onderbrengen in het vrijtoegankelijke deel, de rest gaat naar hetmagazijn. Hiermee wordt SSG volgens GerNaber, hoofd van de bibliotheek, ruim be-deeld. ‘Dat wat er nu bijkomt is meer danwat er van de andere vier kenniseenhe-den in de open opstelling in Forum staat.’Circa tienduizend boeken uit de Leeuwen-borch die nu ook al in Forum staan wor-den weggegeven aan medewerkers en

studenten van de Leeuwenborch. Om alle extra boeken en tijdschriften teherbergen in het magazijn, moet er wor-den gesnoeid. Dat gebeurt onder meerdoor tijdschriften niet meer op papier tebewaren als die ook digitaal beschikbaarzijn. Holmer: ‘We zijn nu heel goed aanhet kijken wat weg kan. Dat gebeurt ookin Forum. Uitgangspunt is dat de toegangtot die werken gegarandeerd blijft.’ Hol-mer steekt niet onder stoelen of banken

dat die operatie pijn doet. De bieb van de Leeuwenborch moet in juliontruimd zijn. Dat is te vroeg om de collec-tie verhuisklaar te krijgen; alle boekenmoeten worden omgenummerd naar hetForumsysteem. Daarom wordt de collec-tie tijdelijk ondergebracht in gebouw 122,in de voormalige klimaatkamers vanPlant. Dat geldt overigens niet voor detienduizend boeken voor het Infopunt ende twintigduizend die in de rekken van de

12 MAART T/M 18 MAART 2009

KREDIETCRISISTREFT BOEREN

één van de eerste gemeentes met eenzwerfkattenbeleid. De gemeente geeftsubsidie aan de Dierenbescherming enhanteert na een succesvolle pilot de te-rugzetmethode als vaste aanpak.‘Maar moeten we de dieren wel terugzet-ten?’ vraagt Berend van Wijk, docent Wild-life management bij VHL zich af. ‘De huis-kat hoort hier niet thuis, het is een exootdie invloed heeft op ecosystemen. Vol-gens onderzoek vangt een kat veertien tothonderd prooidieren per jaar. Daar zittenook Rode Lijstsoorten bij.’ Het aantal vo-gels dat slachtoffer wordt van windmo-lens, hoogspanningskabels, het verkeeren aanvaringen met ruiten is samen min-der dan de helft van het aantal vogels datten prooi valt aan katten, schetst hij. ‘Hetis strafbaar als een hond stroopt, maarals jouw kat een patrijs pakt is er niks aande hand. Ik denk dat we erg inconsequentzijn met ons beleid. Wat is het doel? Voorhet welzijn van de duizenden spreeuwendie piepend in een kattenbek terecht ko-men, is er minder aandacht.’ / AB

De prijzen die boeren en tuinders ontvan-gen voor melk, granen, groente enbloemen zijn het afgelopen jaar forsgedaald. Als gevolg van de kredietcrisis isde vraag naar deze producten op deexportmarkt sterk afgenomen, waardoorde prijzen snel zijn gezakt. Dat blijkt uitonderzoek van het LEI.

De melkprijs is 31 procent lager dan eenjaar geleden, de graanprijs 40 a 50 pro-cent en de prijs van rozen en chrysantenis gezakt met respectievelijk 48 en 44procent. Daardoor hebben bedrijven diesterk afhankelijk zijn van de export, nu fi-nanciële problemen.De land- en tuinbouw heeft ook meeval-lers: de olieprijs ligt 25 procent lager daneen jaar geleden en het veevoer is 15 pro-cent goedkoper geworden, aldus het LEI.Deze meevallers zijn niet voldoende omde prijsval voor de producten te compen-seren. Landbouwminister Verburg noemtde ontwikkelingen zorgelijk en wil bij deaanpak van de economische crisis maat-regelen voor de landbouw. / AS

‘ZWERFKAT HOORT NIET IN DE NATUUR’Zwerfkatten vormen een groot probleemin Nederland. De dierenbeschermingpleit voor het onvruchtbaar maken vanverwilderde katten. Maar je kunt je ookafvragen of er in de natuur überhaupt welplaats is voor deze jager met RodeLijstsoorten op zijn menu. Dat was eenvan de discussiepunten op het StudiumGenerale over zwerfkatten bij VHL inLeeuwarden op 18 maart.

Landelijke cijfers zijn er niet. Alleen in deregio Rijnmond zouden al zo’n dertigdui-zend verwilderde katten zijn. Over de om-vang, aanpak en beleid van de zwerfkat-ten in Nederland organiseerden het lecto-raat Welzijn van Dieren en Van Hall Laren-stein in Leeuwarden het Studium Genera-le ‘Wat een ellende, die kattenbende’. Vol-gens Elly von Jessen, programmamana-ger van de Dierenbescherming, zou hetvangen, steriliseren of castreren en terug-plaatsen van zwerfkatten het probleembeheersbaar maken. ‘De overheid zoudeze methode moeten omarmen vanwe-ge deze positieve effecten voor mens endier’, vindt ze. Als je een populatie verwil-

derde katten weghaalt, vormt zich eennieuwe populatie. Bij terugplaatsing vanonvruchtbare katten in de vaste populatiekomen er geen nieuwe katten meer bij,verdwijnt het overlastveroorzakende paar-gedrag en houdt de populatie op langetermijn op te bestaan. Evengoed pleit zevoor een betere preventie. ‘We moetenmet elkaar voorkomen dat er zoveel die-ren op straat terecht komen. Het gaatover katten die eens een baasje hadden,en waarvoor de samenleving verantwoor-delijk is. Daarom moeten overheden eenrol spelen in het beleid, zodat de zwerfkat-tenproblematiek niet alleen op ons bordjeligt’, benadrukt Von Jessen.‘We hopen het probleem van het katten-overschot ook bij katteneigenaren aan tekaarten’, zegt Petra Wallenaar van degemeente Emmen. Daar kwamen in2007 364 katten – niet verwilderdeexemplaren – in het asiel terecht. Slechtsvier procent daarvan werd opgehaald. Datis één van de redenen waarom de ge-meente het chippen van huisdieren subsi-dieert, en voorstander is van een landelij-ke chipverplichting voor katten. Emmen is

IN ‘T NIEUWS

LEEUWENBORCH KRIJGT KLEINE BIEB IN KELDER

Om de kelder van de Leeuwenborch geschikt te maken voor de vestiging van een kleine bibliotheek, moeten er onder meerramen in worden gemaakt. / foto BdG

WnogrsurascvijmDNvijva

Degepladosinprhein dakrlagete vojonouisoalskeHemeecumtic‘M

P

Resource 0321 4-7 18-03-2009 16:47 Pagina 4

snellere veredeling leidt. En we starteneen ethische discussie over de grenzenvan genomics. We hebben een nieuw sys-teem aangeschaft waardoor je de DNA-bandjes uiteengetrokken ziet worden. Di-dactisch is het prachtig om te laten zien.Leerlingen vinden het echt spectaculair.Wij laten zien dat voedselproductie nietsuf is. We geven leerlingen een Wage-nings perspectief.’ / NM

19 MAART 2009 5 RESOURCE #21

j-

-ei-enet

n-

is

or

n

n

-

no-.

-t

t-

‘Toen we begonnenmet het genomics-centrum, moestenwe de Amerikanen

nog inhalen’

Wat ooit in Wageningen begon als eennoodgreep om studenten te werven,groeide uit tot een nationaalsuccesnummer. Reizende practica zijnrazend populair bij middelbarescholieren en docenten. Inmiddels gevenvijf Nederlandse universiteiten les opmiddelbare scholen met de ReizendeDNA-labs. Komende week ontvangt devijftigduizendste deelnemer een trofeevan minister Plasterk.

De trofee wordt uitgereikt tijdens het Wa-geningse DNA-lab Prenataal onderzoek bijplanten. Arjen Schots, universitair hoofd-docent bij Plantenwetenschappen, issinds 2003 betrokken bij de Wageningsepromotiepractica. Schots: ‘In 1997 ginghet niet goed met de studentenaantallenin Wageningen. Twee studenten, Jos Mal-da en Rogier Spoor, bedachten in dekroeg dat ze wel eens bij hun oude schoollangs konden gaan om een practicum tegeven en zo leerlingen voor Wageningente interesseren. Ze hebben dat toen in devorm van een afstudeervak gegoten. Dejongens reisden met stikstofvaten in eenoude auto naar verschillende scholen. Zeisoleerden DNA uit een tomatenplant, datals een soort snotje goed zichtbaar te ma-ken is in de klas.’Het DNA-practicum heeft in Wageningenmodel gestaan voor vier andere practica;een fotosynthesepracticum, een practi-cum over hemoglobine en zuurstofopna-me, een economiepracticum en een prac-ticum over energie en voeding. Schots:‘Met alle Wageningse practica samen be-

reiken we ongeveer twaalfduizend leerlin-gen per jaar, met ons DNA-practicum on-geveer vierduizend. De lessen worden ver-zorgd door studenten die daar zes studie-punten voor krijgen en een vergoeding. Zodoen studenten ervaring op voor de klas.Ze vinden het zelf geweldig leerzaam. Al-les bij elkaar kost het Wageningen UR on-geveer honderdduizend euro per jaar.’Het DNA-practicum waarmee het allemaalbegon is in de loop der jaren verder ont-

wikkeld. Nu wordt DNA op een gel zicht-baar gemaakt en geanalyseerd. Schots:‘We leggen een verband tussen genotypeen fenotype. Daarvoor gebruiken we ver-schillende soorten paprika’s die leerlin-gen mogen snijden, proeven, ruiken, teke-nen en voelen. Dan bekijken we het ge-nenpakket van de paprika, vertellen overde geografische herkomst en over devoorkeuren van de consumenten. Ook la-ten we zien hoe dit soort technieken tot

Prof. Willem Stiekema vertrekt naarAmsterdam, waar hij de bètaopleidingenvan de UvA en de VU gaat bundelen ineen Graduate School. Een moment omterug te blikken op 26 jaar onderzoek inWageningen en het Centre for BiosystemsGenomics, dat hij de afgelopen zeven jaarleidde. ‘We zijn op een aantal terreinenrichtinggevend geworden in de wereld.’ InAmsterdam wil hij hetzelfde bereiken.

Het was een goed moment om in te gaanop de aanbieding om de Amsterdam Gra-duate School of Science te gaan opzet-ten, zegt Stiekema (58). ‘Ik had best totmijn pensioen in Wageningen kunnen blij-ven zitten. Ik heb het ontzettend naar mijnzin. Maar ik heb veel affectie met Amster-dam, ik heb er gestudeerd en ben er ge-promoveerd, het is een mooi moment omdaar wat op te bouwen.’Stiekema kan het Centre for BiosystemsGenomics (CBSG), dat hij in 2002 opricht-te met Arjen van Tunen, met een gerusthart overdragen, vindt hij. De advertentieom zijn opvolger te werven ging dezeweek de deur uit. ‘De tweede fase is be-gonnen. Het intensieve regelwerk is klaar,

er staat 31 miljoen euro op de rekening,de zaadveredelingsbedrijven doen weermee, de promovendi zijn aangetrokken ener zijn nieuwe apparaten aangeschaft.Het onderzoeksprogramma voor de ko-mende vijf jaar is begonnen.’De hoogleraar Bio-informatica kijkt mettrots terug. ‘Toen we begonnen met hetgenomicscentrum, moesten we een in-haalslag maken; de Amerikanen waren eral mee gestart. We zijn nu leidend in dewereld op het gebied van het tomaat- enaardappelgenoom.’ Hij doelt daarmee ookop de Amsterdamse, Utrechtse, Groning-se en Nijmeegse genoomonderzoekersdie in het centrum participeren. ‘We wor-den gerespecteerd als plantenweten-schappers, we zijn richtinggevend op hetterrein van genetical genomics en meta-bolomics.’In de afgelopen jaren is de onderzoekssa-menwerking duidelijk verbeterd, vindtStiekema. ‘Zeven jaar geleden was de re-latie tussen de universitaire groepen enDLO’ers koel, net als de samenwerkingmet het bedrijfsleven. Nu zien de Wage-ningse onderzoekers ernaar uit om in ééngebouw te komen en we staan op uitste-

kende voet met de bedrijven. Heel belang-rijk voor hen is dat we goede studentenen promovendi opleiden in de plantenwe-tenschappen en dat we kennis en materi-alen leveren waar ze mee kunnen verede-len.’Het genomicscentrum zal nooit zelf eenphytophthora-resistente aardappel ont-wikkelen, stelt Stiekema. ‘We leveren ge-nen voor gunstige eigenschappen, zoalsresistentie en smaak, die de bedrijvendan gebruiken bij de verbetering van hunrassen. Daar betalen ze voor, zodat wijweer opnieuw kunnen investeren in on-derzoek.’ Door die rolverdeling kunnenbedrijven heel goed samenwerken metwetenschappers, vindt hij. ‘De belangrijk-ste veredelaars zitten in het CBSG. Zokom je automatisch op precompetitief on-derzoek: nieuwe genetische inzichten entechnologie zijn leidend.’Ondertussen explodeert de beschikbarekennis over plantengenomen, aldus dehoogleraar. ‘We hebben net een nieuweDNA-sequencer aangeschaft. Die is zosnel, je krijgt zoveel output, ongelofelijk.Straks kunnen we duizend aardappel-planten in het veld zetten en van alle plan-

POPULAIRE DNA-LABS BEDACHT IN DE KROEG

STIEKEMA KIEST VOOR OUDE LIEFDE AMSTERDAMten de DNA-volgorde bepalen. Alleen hetopslaan van die gegevens is al een enor-me klus, laat staan het beschikbaar ma-ken van al die informatie zodat je er alsonderzoeker wat mee kunt.’ Het onder-zoeksveld van de bio-informatica, Stieke-ma’s specialisme, wordt daarmee steedsbelangrijker.Waarom ga ik eigenlijk weg, vraagt hij zichhardop af. Om zelf het antwoord te geven.Hij wil het kunstje ook flikken in Amster-dam: ‘bundeling van krachten’. Hoe doe jedat? ‘Gaan voor inhoud en kwaliteit. Do-centen gaan daarvoor, studenten waarde-ren dat, die vertellen het verder. Dat be-paalt veel. En je moet goede faciliteitenhebben naast zitzakken en flatscreens.Zo heeft het Forum uitstraling, het is eenaantrekkelijke omgeving voor studenten.In Amsterdam zijn ze ook goed bezig. Toenik er promoveerde, zat de VU bij sportvel-den aan een kaal stuk weg. Nu zijn ze on-derdeel van de Zuidas. De UvA concen-treert de bètawetenschappers in de Wa-tergraafsmeer. Dat was een weiland,maar daar staat nu een enorm nieuw ge-bouw en wordt binnenkort een station ge-opend. Daar ontstaat reuring.’ / AS

Rotterdamse scholieren isoleren DNA uit een kalfszwezerik. / foto Sascha Schalkwijk

Resource 0321 4-7 18-03-2009 16:47 Pagina 5

6 1

UIT ‘T VELDNIEUWS UIT DE WETENSCHAP

PlFlonescnewiop

Apwetigteonmspoowewarein VodedescopJuintenugekuOfmteplepegmvuenmkovedisrepe

CO

Blauwalgen kun je bestrijden metextract uit de zaden van de tropische‘wonderboom’ Moringa oleifera. Dathebben Eindhovense scholieren ontdekt.Het blauwalgenteam van WageningenUR doet nu onderzoek naar deze nieuwemanier om de blauwalg het leven zuur temaken.

Ere wie ere toekomt. Het idee om de won-derboom in te zetten tegen blauwalgenkomt van scholieren. Vier Eindhovensejongens en vijf meiden ontwikkelden hetidee voor de First Lego League, een inter-nationale techniekwedstrijd. De opdrachtwas een klimaatprobleem bij de kop tepakken. Daarbij viel het oog op de toene-mende overlast door cyanobacteriën, of-wel blauwalgen. Via via stuitten de scho-lieren op het waterzuiverende effect vande zaden van de Moringa oleifera, envroegen zich af of die zaden misschienook effect hadden op de blauwalg, die inNederland in de nazomer voor problemenzorgt in stilstaand, opgewarmd water.Dr. Miquel Lurling van de leerstoelgroepAquatische ecologie en waterkwaliteitsbe-

heer werd erbij gehaald om het idee tetesten. En dat was nog nooit gebeurd, ont-dekte Lurling toen hij de literatuur eropnasloeg. ‘Een antimicrobiële werking waswel bekend’, vertelt Lurling. ‘En in ver-schillende ontwikkelingslanden wordende zaadjes gebruikt als een natuurlijkvlokmiddel in de drinkwaterbereiding. Zeslaan deeltjes uit het water neer. Maarnooit is onderzocht of de zaadjes ook cya-nobacteriën doden.’ En dat doen ze duswel, ontdekte Lurling al vrij snel. ‘We heb-ben wat zaadjes geregeld en het effect ge-test op veelvoorkomende blauwalgen. Hetwerkt, dat staat vast.’Maar hoe het precies werkt en wat dewerkzame stof is, is nog onbekend. Datwordt nu onderzocht. De Ethiopischemasterstudent Getahun Tolla hoorde vanhet experiment en was volgens Lurlingmeteen enthousiast. Hij liet zaden, wor-tels en bladeren van de boom uit zijn landoverkomen en ging aan de slag. Tolla testonder meer hoe lang het extract uit de za-den werkzaam is en probeert de werkza-me stof te isoleren. Lurling denkt overi-gens niet dat hiermee hét wondermiddel

Sommige virussen kunnen hun gastheerinfecteren met slechts één virusdeeltje.De virusdeeltjes werken dan volledigonafhankelijk van elkaar. Dat ontdektendr. Mark Zwart en zijn collega’s van hetLaboratorium voor Virologie. Hunbevindingen zijn beschreven inProceedings of the Royal Society B vandeze week.

Bij veel virussen is de gelijkenis met eengroep wolven treffend: ze werken effectiefsamen om hun slachtoffer te grazen tenemen. Na een succesvolle infectie ver-menigvuldigen ze zich uiteindelijk via diegastheer. Sommige virussen vergrijpenzich echter onder bepaalde omstandighe-den als volleerde solojagers aan hunprooi en zijn zo effectief dat slechts éénvirusdeeltje voldoende is voor een infec-tie. Dat ontdekte Zwart, op dat moment werk-zaam bij het Laboratorium voor Virologie,nadat hij rupsen blootstelde aan een lagedosis van een virus. Dat virus had hij voor-af een genetisch kleurlabel gegeven: dehelft rood, de andere helft blauw. ‘Als jebeide kleuren terugvindt in de geïnfec-teerde rupsen, is dat een indicatie datveel virusdeeltjes de infectie op gang heb-ben gebracht’ legt Zwart uit. ‘Bij slechtséén kleur in de zieke beesten zijn er juistweinig virusdeeltjes binnengedrongen, ensoms blijkt slechts één virusdeeltje de in-fectie te hebben veroorzaakt.’ Immers, indeze proefopzet bepaalt het aantal bin-nengedrongen virusdeeltjes de kans datbeide kleuren aanwezig zijn.Het is voor het eerst dat experimenteel

Impressie van een griepvirus tussen de trilharen van een gastheercel. Bij effectieve soorten is maar één virus nodig om iemand tebesmetten. / illustratie SPL

onderzoek bevestigt dat slechts één virus-deeltje al infectie kan veroorzaken. Voorhet virus betekent dit dat er in de gast-heer niet noodzakelijkerwijs concurrentiemet ander virustypen plaatsvindt. Juistdie concurrentiestrijd is essentieel voorhet virus om steeds effectiever de gast-

heer te infecteren, ofwel virulenter te wor-den. ‘Als je geen competitie hebt van virulente-re virustypen kun je het je als virus permit-teren je niet verder te ontwikkelen en a-vi-rulent te blijven’, licht Zwart de betekenisvan zijn resultaten toe. ‘Van bijvoorbeeld

het poliovirus en hiv is bekend dat ver-schillende genetische varianten nodig zijnvoor verhoogde virulentie.’ Als de resultaten van Zwarts onderzoekook gelden voor andere virussen zou ditkunnen verklaren waarom sommige virus-sen wél en andere niet virulent zijn. / HW

WONDERBOOM WERKT TEGEN BLAUWALGtegen blauwalgen is ontdekt. ‘Je hebt erbehoorlijk grote hoeveelheden van nodig.Maar op kleine schaal in de tropen zouhet goed kunnen werken. De Moringakomt veel in de tropen voor en kan goedtegen droogte.’ Bovendien blijft het symp-toombestrijding, vindt Lurling. Het Wageningse onderzoek richt zich voor-namelijk op bestrijding van de blauwalg

aan de bron. Dat wil zeggen: defosfaterenvan het water. Zonder fosfaat kan de blauw-alg niet groeien. De groep van Lurling ge-bruikt daarvoor de flock & lock-methode.Fosfaat neerslaan (flock) uit het water ende bodem afdekken (lock) met gemodifi-ceerde klei zodat er geen fosfaat meer vrijkomt. Met die methode worden volgensLurling goede resultaten geboekt. / RK

ÉÉN VIRUSDEELTJE KAN AL INFECTIE VEROORZAKEN

E-day 2009: Design your FutureUitdagend debat met

Gerrit Hiemstra (Weeronline), Maaike Wijngaard (LNV), Arnaud Temme (Alterra) en Peter Linde (Kaospilots)

Debateer met vier alumni over hoe zij hun toekomst vorm hebben gegeven,welke keuzes zij gemaakt hebben en hoe deze hun toekomst heeft bepaald.Leer van hun lessen hoe jij je studie- en loopbaankeuzes kunt maken. Startdesigning your future now!

Datum: 30 maart – Locatie: Forum gebouw, C103 – Tijd: 12.30-13.30 uur

(INGEZONDEN MEDEDELING)

Resource 0321 4-7 18-03-2009 16:47 Pagina 6


‘Telers moetenjaarlijks vijftientot achttien keerspuiten tegenappelschurft’

Het Binnenveld is niet bijzonder aantrek-kelijk. Dat vinden ook de omwonendenvan het gebied. Desondanks zijn zij erzeer aan gehecht. Veel van hen zijnbereid er de portemonnee voor tetrekken. Bijvoorbeeld om een uitzicht-garantie te kopen.

De helft van de Wageningers, Rhenena-ren, Veenendalers en Edenaren is positiefover zo’n uitzichtgarantie op het Binnen-veld. Met dat geld kunnen boeren dan hetlandschap onderhouden. Dat blijkt uit destudie ‘Investeren in Landschap’ van hetLEI. De studie is onderdeel van het beleidvan de overheid om burgers actiever tebetrekken bij het landschap. Die burgerlaten meebetalen hoort daar ook bij.Het LEI onderzocht in opdracht van LNVde bereidheid en de motieven van bur-gers en bedrijven om te investeren in hethun omringende landschap. Een van devier onderzochte gebieden is het Binnen-veld, het open landschap tussen Wage-ningen, Rhenen, Veenendaal en Ede. Diebereidheid om mee te betalen is er, zoblijkt. Bijvoorbeeld via het kopen van eenuitzichtgarantie. Maar ook het lidmaat-schap van een lokale club voor natuur- enlandschapbeheer scoort hoog. Ook is eenop de drie omwonenden bereid meer in-komstenbelasting te betalen om het land-schap te beschermen. En bijna de helftwil dat de gemeenten een groter deel vanhun onroerendezaakbelasting voor datdoel inzetten.Maar het gaat niet alleen om geld. Vier opde tien omwonenden wil de handen uit demouwen steken. Daarbij gaat de interes-se uit naar het beschermen van weidevo-gels, het planten van streekeigen bomenof het onderhouden van landschapsele-menten, paden of routes.Omwonenden van het Binnenveld zijnzeer gehecht aan hun omgeving. Ook alvindt maar vijf procent het Binnenveld

echt aantrekkelijk. Dat lijkt tegenstrijdig,maar is het niet, zegt LEI-onderzoeker ir.Greet Overbeek. ‘Dat heeft te maken metde religieuze geaardheid van een flinkdeel van de bewoners. Ze willen hier wo-nen vanwege de andere mensen die hierwonen. Er is een grote verbondenheidmet bepaalde kerkgenootschappen. De

verhuisbereidheid is daardoor laag.’Die sterke gehechtheid aan de eigen sa-menleving is volgens Overbeek een mooiaanknopingspunt om op voort te bordu-ren. Als de omringende gemeenten willendat de burger bijdraagt, moet vooral opdie betrokkenheid met elkaar en met deomgeving worden ingespeeld. / RK

De hoeveelheid door de industriegeproduceerde koolstofnanodeeltjes inwaterbodems is verwaarloosbaar kleinten opzichte van de al aanwezige hoe-veelheid van andere herkomst. Tot dieconclusie komt persoonlijk hoogleraarAquatische ecologie en waterkwaliteits-beheer prof. Bart Koelmans naonderzoek in enkele meren.

Bodems van rivieren en meren zijn bij uit-stek plaatsen waar koolstofnanodeeltjes(KN’s) zich ophopen. Koelmans onder-scheidt twee categorieën: deeltjes uit bij-producten van de industrie, roet en uit-laatgassen – achtergrond-KN’s genoemd– en deeltjes die de industrie bewust pro-duceert voor de toepassing van nanotech-nologie - antropogene KN’s genoemd.Koelmans berekende voor diverse merenhoeveel KN’s van antropogene herkomst

verwacht kunnen worden ten opzichte vanachtergrondniveaus. Zijn conclusie: de bij-drage van antropogene KN’s is heel klein.De hoeveelheid achtergrond-KN’s is 10duizend tot 10 miljoen keer zo groot. Hijpubliceert deze bevindingen samen metAmerikaanse en Zwitserse collega’s in En-vironmental Pollution.Nanodeeltjes zijn niets nieuws en komenin grote hoeveelheden vrij bij verbran-dingsprocessen. Ook fijnstof bestaatdeels uit nanodeeltjes. ‘Nanodeeltjes zijnoveral om ons heen’ stelt Koelmans. ‘Zezijn onzichtbaar en reactief en door tallozetoepassingen komen ze steeds meer inonze leefomgeving.’ Hij vindt het daarombegrijpelijk dat de angst voor mogelijke ef-fecten er diep in zit. Sommige nanodeel-tjes dringen diep in longen en hersenendoor en kunnen daar ontstekingsreactiesveroorzaken, en in sommige gevallen zou-

den ze wel eens kankerverwekkend kun-nen zijn. Sommige veelbelovende toepassingenzouden in de toekomst om die reden geli-miteerd kunnen worden. Volgens Koel-mans is het de verantwoordelijkheid vanproducenten van KN’s om na te denkenover mogelijke effecten en risico’s vandeze veelbelovende stoffen. De resultaten van zijn onderzoek lijken degevaren van nieuw geproduceerde KN’sechter te relativeren. Valt het dus wel meemet die nanovervuiling? Koelmans: ‘Zelfsals je uitgaat van een worstcasescenario,waarbij alle nanodeeltjes in de sedimen-ten belanden, dan nog is de hoeveelheidantropogene deeltjes verwaarloosbaarten opzichte van de rest.’Verrassend genoeg blijken KN’s ook posi-tieve effecten te hebben. In sedimentenbinden deze stoffen zich vooral aan ver-

ontreinigingen als pcb’s en pesticiden. Ditzou de effecten van die stoffen op het mi-lieu kunnen verminderen doordat ze van-uit het water in de sedimenten getrokkenworden. Organismen nemen zo’n complexveel moeilijker op. De antropogene KN’sleveren echter nauwelijks een bijdrageaan extra binding van de verontreiniging,concludeert Koelmans. ‘De nanodeeltjesvan andere herkomst zijn over millenniageaccumuleerd en binden kwantitatiefvele malen meer organische verontreini-ging dan wat wij zullen produceren’, stelthij. ‘Het is echter wel interessant om doortoevoeging van koolstofdeeltjes aan ver-vuilde waterbodems giftige stoffen te im-mobiliseren en zo de biologische beschik-baarheid - en dus de risico’s - te verminde-ren. Dit doen we nu in door STW gefinan-cierd onderzoek, samen met Milieutech-nologie.’ / HW

EFFECT NANOTECHNOLOGIE OP WATERBODEMS KLEIN

Plant Research International (PRI) wil op deFloriade van 2012 nieuwe appelrassen to-nen die resistent zijn gemaakt tegen appel-schurft via cisgenese, modificatie met ge-nen uit andere appelrassen. Het instituutwil met fruitveredelaar Inovafruit een bedrijfoprichten om deze rassen te ontwikkelen.

Appelschurft is de belangrijkste ziektever-wekker in de Nederlandse appelteelt. ‘Tach-tig procent van de pesticiden in de appel-teelt wordt gebruikt tegen schurft’, zegt PRI-onderzoeker dr. Ton den Nijs. ‘Appeltelersmoeten jaarlijks vijftien tot achttien keerspuiten om de schimmel die de schurft ver-oorzaakt, onder de duim te houden.’ PRIwerkt aan een milieuvriendelijk alternatief,waarbij meerdere resistentiegenen uit ande-re appelsoorten via genetische modificatiein commerciële rassen worden ingebracht.Volgens Den Nijs zijn er mogelijkheden omde Elstar, het populaire door PRI ontwikkel-de ras, via cisgenese tegen schurft te be-schermen. Ook in appelrassen die Inovafruitop de markt brengt, als Wellant, Rubens enJunami, wil het instituut de resistentiegeneninbouwen. ‘Tot nu toe hebben we één resis-tentiegen ingebouwd’, zegt Den Nijs. ‘We zijnnu bezig met het isoleren van een tweedegen, zodat we een multiresistente appelkunnen ontwikkelen.’Of de vernieuwde rassen op de markt ko-men, valt nog te bezien. Wageningse plan-tenonderzoekers als prof. Evert Jacobsenpleiten ervoor de cisgene appel- en aardap-pelsoorten vrij te stellen van de Europesegmo-wetgeving. Die vergt dusdanig veel aan-vullend onderzoek op het gebied van milieuen veiligheid dat een resistent ras op demarkt brengen al snel tien miljoen eurokost, zegt Den Nijs. ‘Dat is veel te duur, datverdien je nooit terug.’ De Europese Uniediscussieert momenteel over de vraag of deregelgeving voor cisgene gewassen versoe-peld moet worden. / AS

CISGENE APPELSOP FLORIADE

BETALEN VOOR EEN LELIJK UITZICHT

te

jn

s-W

Een populierenlaan in het Binnenveld tussen Wageningen, Rhenen, Veenendaal enEde. / foto RS

Resource 0321 4-7 18-03-2009 16:47 Pagina 7

E

NIEUWBOUW 8 1

Breukink roept de doelen van het nieuw-bouwplan nog eens in herinnering. ‘Wewilden de universiteit en de DLO-institu-ten fysiek samenbrengen, de gebouwenvernieuwen en een efficiencyslag maken.Het kantooroppervlak moest van 475 dui-zend terug naar 300 duizend vierkantemeter, ofwel 35 procent minder ruimtebe-slag.’De bouwkosten werden destijds geraamdop 160 miljoen euro - door inflatiecorrec-tie is dat inmiddels circa 180 miljoen.Daarvan is 130 miljoen uitgegeven. ‘Totnu toe zijn we binnen dit budget geble-ven’, stelt Breukink met tevredenheidvast. ‘Op onderdelen hebben we over-schrijdingen gehad, maar die hebben weelders weer goedgemaakt.’ Inmiddels is het bouwbudget echter ver-ruimd. Vanwege de forse groei van hetaantal studenten is een tweede onder-wijsgebouw nodig, bleek vorig jaar. ‘Weverwachten een groei naar 7500 studen-ten bij de universiteit. Daarmee was geenrekening gehouden bij de bouw van Fo-rum. Daarnaast was in het nieuwbouw-plan voorzien dat het departement Agro-technologie en voedingswetenschappen(ATV) pas in 2020 op de Born gehuisvestzou worden. Inmiddels hebben we ondervoorwaarden besloten ATV in 2013 ver-sneld op de campus te huisvesten’, zegtBreukink. ‘Samen met een aantal aanvul-lende investeringen betekent dat een in-vesteringsbedrag van 100 miljoen eurovoor de tweede fase.’

OPOFFERINGDe oorspronkelijke berekeningen kwa-men nog 70 miljoen euro hoger uit, verteltBreukink. ‘We hebben de kosten terugge-bracht door functioneler te bouwen en hetonderwijs efficiënter te roosteren. Ookhebben de kenniseenheden vierkantemeters voor onderwijsruimten beschik-

De strategische nieuwbouw van Wageningen UR is overde helft, zegt Tijs Breukink, portefeuillehouderhuisvesting binnen de raad van bestuur. In de afgelopenzeven jaar zijn Atlas, Forum en Radix gebouwd en is deLeeuwenborch opgeknapt. Het nieuwe onderkomenvoor Rikilt – Vitae – is bijna klaar. ‘Nu ASG en AFSG nog,plus het tweede onderwijsgebouw.’

baar gesteld.’ Tezamen gaan de kennis-eenheden ruim drieduizend vierkante me-ter aan onderwijsruimte leveren. ‘Het isfantastisch te zien dat we dit door de in-zet en opoffering van velen in onze organi-satie kunnen realiseren’, aldus Breukink. En hoe komt Wageningen UR aan 100 mil-joen? ‘We gaan een substantieel deeldaarvan lenen op de kapitaalmarkt, maarhebben ook eigen geld beschikbaar’, zegtBreukink. De precieze verdeling is nogniet bekend. Door de efficiencyslag – min-der vierkante meters – houdt WageningenUR geld over op de exploitatie van de ge-bouwen. Verder heeft de organisatie een-malige inkomsten door overtollige gron-den en gebouwen te verkopen.Ondanks de recessie gaat de bouw vanhet tweede onderwijsgebouw zeker door.Dat geldt ook voor de verbouwing van ‘de

Banaan’ (gebouw 122), waar nu nog plan-tenonderzoekers en een sectie van deVoedsel en Waren Autoriteit (VWA) zitten.Als de plantenonderzoekers naar Radixverkassen en de VWA intrekt bij Rikilt, ko-men de dierwetenschappers uit Zodiacnaar dit gebouw. Daarnaast wordt het on-derkomen van AFSG op de campus ver-bouwd om de komst mogelijk te makenvan de universitaire voedingsgroepen uithet Biotechnion. Verder komen er onder-wijsruimten in het Technotron.

RECESSIEOf het gehele departement ATV versneldnaar de campus gaat, is nog onzeker. Datvereist nieuwbouw en die investering laatde raad van bestuur afhangen van hetoverheidsbeleid omtrent de recessie.Wordt er bezuinigd of juist geïnvesteerd in

TWEEDE FASE NIEUWBOUWKOST HONDERD MILJOEN

kennisontwikkeling? ‘Een eerste indicatiekrijgen we zodra het kabinet de maatrege-len bekendmaakt. Maar pas in septem-ber, als de rijksbegroting voor 2010 be-kend is, wordt duidelijk of we de versnel-de unilocatie van ATV kunnen doorzetten.’De recessie werkt ook door in het huisves-tingsbudget. Door de concentratie op decampus komen de oude gebouwen vanWageningen UR vrij, maar dit is niet de be-ste tijd om kantoren te verkopen, beaamtBreukink. Hier moet het bestuur dus eenafweging maken: de oudbouw snel verko-pen tegen een matige prijs om de nieuw-bouw te financieren of de overtollige ge-bouwen nog even vasthouden en pas ver-kopen als de onroerendgoedmarkt is aan-getrokken. In het laatste geval moet Wa-geningen UR nu meer geld lenen op de ka-pitaalmarkt. / Albert Sikkema

Tijs Breukink: ‘In de eerste fase hebben we op onderdelen overschrijdingen gehad, maar die hebben we elders weergoedgemaakt.’ / foto Guy Ackermans

Deniedum

Hekijvagr

Vieto malsis prprfieka

Honegrmbiwa

LD

TIJDREIS OVER DE CAMPUS Wie na 2020 in Wageningen gaat studeren, komt waarschijnlijk terecht op eenlanggerekt park met grote kubusvormige gebouwen. De weerszijden van het parkzijn volgebouwd voor Wagenings onderzoek en aanverwante bedrijven en instituten. Dat is althans de stedenbouwkundige toekomstvisie. Maar zover is het nog niet. Wat staat er wel spoedig te gebeuren? Onderzoekers van Zodiac, De Dreijen en de Binnenhaven zullen naar de campus verhuizen. In september 2012 opent eennieuw onderwijsgebouw zijn deuren, dat moet flexibel en duurzaam worden. En in de bestaande gebouwen wordt ruimte gewonnen, maar waar eigenlijk?Resource reist vooruit in de tijd en ziet hoe de campus verandert.


Om met het uiterlijk te beginnen, Forum IIwordt de langste van de familie; 45 meter.Dat is negen meter meer dan grote broerForum I. En dat is pas de eerste fase. Erwordt rekening mee gehouden dat er inde toekomst nog een paar verdiepingenbovenop de huidige tien kunnen. Forum IIin volle glorie wordt dan zelfs 55 meterhoog. Tegenover die lengte staat een wat min-der plomp figuur dan dat van Forum I. Hetbroertje heeft een footprint van vijftig bijvijftig meter, aanzienlijk minder dan de ze-ventig bij zeventig van Forum I. In het ui-terlijk zullen desondanks de familietrek-ken opvallen. Zoals alle gebouwen op hetmiddenterrein van de campus wordt ookhet nieuwe onderwijsgebouw een ‘mon-oliet’. Zeg maar: een blok. Rechthoekig enstreng. Maar dan wel een groen blok; een ge-bouw dat wat duurzaamheid betreft bo-ven de rest uitsteekt. Om die duurzaam-heid in cijfers uit te drukken wordt de zo-geheten GreenCalc gebruikt, een groenemeetlat die is ontwikkeld door de Rijksge-bouwendienst. Forum II moet minstens op180 uitkomen. Dat is de absolute onder-grens, goed genoeg voor een geel D-label,zoals bekend van huishoudelijke appara-ten. Maar de lat wordt hoger gelegd, zegt JanDriesse, binnen het Facilitair bedrijf ver-antwoordelijk voor de nieuwbouw. Hetstreven is een milieu-index van 200 tot215, die past bij de recent uitgesprokenambitie om als Wageningen UR voorop telopen op gebied van duurzaamheid. Daar-mee komt Forum II in de buurt van een

EEN BRUINE KROEG EN EEN KOLFKAMER ORION,AGORA OFFORUM IIOp het geboortekaartje van hettweede onderwijsgebouw moetnog een naam komen. Eencommissie onder leiding vanonderwijsdirecteur Pim Brascampheeft zich over de naamgevinggebogen. Ze komt met drie opties:Orion, Agora of Forum II. Ditvoorstel ligt al enige tijd bij deprojectgroep Communicatienieuwbouw. Die heeft nog geenvoorkeur uitgesproken; demeningen zijn verdeeld. De raadvan bestuur kiest uiteindelijk denaam. / AS


ege-

-n.’es-e

be-mtno--

r-n-

ka-

groen B-label. Ter vergelijking: Alterrascoort 173 (D, geel) en Forum 163(E, oranje). Overigens kan de vlag nog niet meteenuit. Het streven naar duurzaamheidmoet wel binnen het bouwbudget pas-sen. Investeringen in duurzaamheidmoeten zich bovendien binnen tien jaarterugbetalen. Daarvan wordt alleen af-geweken als de investering nodig is om

de ondergrens van 180 te halen. Hoe de duurzame ambities worden gerea-liseerd is nog onduidelijk, maar veel aan-dacht gaat in elk geval uit naar het ener-giegebruik. De milieubelasting van eengebouw wordt voor tachtig procent be-paald door het energiegebruik. Daar valtdus volgens Driesse de meeste winst tehalen. Zeker is dat Forum II warmte-koudeop-

slag krijgt. Verder wordt slim gebruikge-maakt van de oriëntatie van het gebouwten opzichte van de zon, zo blijkt uit devisie van architectenbureau Ector Hoog-stad. De zon moet wel optimaal verlich-ten, maar niet te veel verwarmen. Ventila-tie van te warme ruimtes kost energie.Ector Hoogstad komt in juli met een voor-lopig ontwerp, gebaseerd op die princi-pes. / Roelof Kleis

De naam staat nog niet vast. Wél zeker is dat hetnieuwe onderwijsgebouw het hoogste, slankste enduurzaamste gebouw van de campus wordt. De zonmoet het optimaal verlichten.

Het Programma van Eisen (PvE) biedt eenkijkje achter de nog niet bestaande gevelsvan het tweede onderwijsgebouw. Eengreep uit de honderden pagina’s eisen.

Vierkante meters: Forum II krijgt een bru-to vloeroppervlak van 19.129 vierkantemeter. Daarvan blijft netto 13.095 overals functioneel oppervlak. Van dat totaalis 39 procent bestemd voor practica, 29procent voor colleges en colloquia, 13procent voor horeca, 12 procent voor eenfietsenkelder en 7 procent voor receptie,kantoor- en bergruimte.

Horeca: het nieuwe Forum krijgt een brui-ne kroeg, bij voorkeur op de beganegrond. Met eenvoudige snacks, horecamet een ‘duurzaam assortiment’ en meu-bilair dat ‘molestbestendig’ is. Een plekwaar je ’s ochtends vroeg al terecht kunt

voor ‘een energy-drink in combinatie metaspirine als de ultieme katerbestrijder’,meldt het PvE. De nieuwe kroeg neemteen deel van de functie van het café in Fo-rum over. Buiten etenstijd is de nieuweruimte ook bedoeld als zit- en werkplek.En er komt een terras.

Parkeren: Onder en naast Forum II komenstallingen voor tweeduizend fietsen. Daar-bij geldt als eis dat de gebruiker al vóór deingang van de kelder kan zien of er nogruimte is voor zijn fiets. In een parkeerga-rage schuin tegenover Forum II kunnenstraks tweehonderd auto’s staan.

Collegezalen: Forum II moet zo flexibelmogelijk zijn in het gebruik. Het gebouwkrijgt twaalf collegezalen. De drie extragrote zalen (240, 360 en 360 werkplek-ken) zijn met behulp van schuifwanden op

te delen in kleinere zalen van 120 werk-plekken. Daardoor zijn diverse aaneen-schakelingen mogelijk, tot een supergrotezaal aan toe. De zalen worden als een am-fitheater midden in het gebouw geplaatst,waarschijnlijk op de eerste verdieping.Daarnaast zijn ook nog zeven colloquium-zaaltjes voorzien. In totaal is er ruimtevoor 1810 werkplekken.

Practicumzalen: Er is ruimte voor 920werkplekken. De zalen met de zuurkastenkomen in verband met de afvoer boveninhet gebouw, daar waar ook de technischeinstallaties een plek krijgen.

Kolfruimte: Het kleinste kamertje wordtde kolfkamer. Een kantoortje van vijftienvierkante meter met de uitstraling vaneen ‘huiskamer’. Met een aanrecht, eenafsluitbare deur en een bezetlampje. / RK

LANGER, SLANKER ENDUURZAMER DAN ZIJN BROER

Henk van Ruitenbeek


1

Fleniemingestdi

FV

Aumoplaalig

Detinteseee

T

NIEUWBOUW 10

RADIXOkko Kuiper, facilitair manager PlantSciences Group: ‘In Radix stellen we on-geveer 715 vierkante meter beschikbaaraan onderwijs, dat is ruim 525 meer dangepland. Er komen een extra collegezaal,een extra computerruimte en verschillen-de kleinere onderwijsruimtes. Hiervoor isons geplande vergadercentrum met ont-vangstruimte beschikbaar gesteld.Er zitten nu al 170 mensen in de nieuw-bouw. Doordat er nu tijdelijk minder ver-gaderruimtes zijn, moeten we creatiefzijn. Oude kantoren, een leeg laboratori-um en open ruimte worden allemaal her-ingericht als vergaderruimte. Als het nodigis, gebruiken we vergaderzalen in anderegebouwen. In september moet het alle-maal opgelost zijn.’

LUMENThera Leenhouwers, facilitair managerEnvironmental Sciences Group: ‘In Lumenworden twee vergaderzalen omgebouwdtot collegezalen. We hebben de bezet-tingsgraad van de vergaderzalen bekekenen er was genoeg ruimte over. Het is dusniet zo ingrijpend voor ons. We creëren173 vierkante meter extra onderwijsruim-te. We hebben hier al veel ruimte voor on-derwijs, en op termijn zal daar weer veelvan in Forum II terechtkomen. Ik kan mevoorstellen dat het voor mensen persoon-lijk soms pijnlijke ingrepen zijn, maar voorde instelling als geheel is het ontzettendpositief. We zijn aan het groeien, we zijn

bezig met een fantastische campus diegoed in het oog springt.’

TECHNOTRON EN ATRIUMWilko van Loon, bouwpastoor Agrotechno-logy & Food Sciences Group (AFSG): ‘Erkomt 1280 vierkante meter onderwijs-ruimte in het Technotron, 700 meer dangepland was. Het Technotron is min ofmeer door natuurlijke afvloei leeggeko-men. Het Imag heeft hier gezeten, en datis opgeheven. Een deel van de mensen ismet pensioen gegaan en anderen zijn bij

PSG of ASG ondergebracht. Er is dus alruimte, het geeft weinig problemen.Alle onderwijsruimtes komen bij elkaaraan de oostkant van het gebouw. Op debegane grond komen er drie pc-zalen bij,en drie practicumzalen met nevenruimtesen een spoelkeuken. Het is handig om al-les zo dicht bij elkaar te hebben, zo heb jeniet voor elke zaal een spoelkeuken ennevenruimte nodig. Eén practicumzaalwordt een geklimatiseerde ruimte, vooralvoor levensmiddelentechnologie. Je kunthet zien als een uitgebreide koelkast dieje op een bepaalde temperatuur kunt in-stellen. Ook komt er een ML2-lab, voorhet werken met gemodificeerde organis-men. De derde zaal is een gewone practi-cumzaal voor zestig personen. Op de eerste verdieping komen een grote,gewone en kleine collegezaal. Ook wor-den er zes groepswerkruimtes gecreëerd.Verder zijn we bezig met afstudeerplek-ken. We maken daarvan kantoorateliers.Dat zijn grote ruimtes met veel bureaus,een soort kantoortuinen. We willen datmensen elkaar kunnen zien, maar dat zegeen last van elkaar hebben. Er komenglazen wanden tussen de verschillendeafstudeerkamers en aparte overlegplek-ken. In totaal kunnen we straks 53 afstu-deerders een werkplek geven. De plannen voor het Atrium, het nieuweonderkomen voor de leerstoelgroep mi-lieutechnologie, zijn nog niet zo concreet.Daar komen ook kantoorateliers, hoewelmedewerkers er sceptisch over zijn. Zezijn bang dat ze zich minder goed kunnenconcentreren.’

LEEUWENBORCHWilbert Houweling, communicatieadvi-seur Social Sciences Group: ‘De biblio-theek van de Leeuwenborch wordt sterk

INSCHIKKEN VOOR AL DIENIEUWE STUDENTEN

ingekrompen en deels naar Forumverplaatst. De ruimte komt beschikbaarvoor onderwijsvoorzieningen. Er komendrie grote collegezalen, een colloquium-ruimte, een pc-zaal, negen grote en vijfkleine groepsruimtes. Verder komener dertig pc’s vrij in de ruimte. In dekelder komt een kleine bibliotheek metruim honderd werkplekken, waarvantweederde bestemd is voor afstudeer-ders.Anders dan bij de andere gebouwenzijn de gevolgen van de nieuwe indelinghier goed te merken. Er is veel protesttegen het inkrimpen van de bibliotheek.Voor het personeel betekent het eenenorme klus om boeken te selecteren,maar ook onzekerheid over hun nieuwewerkplek.’ Gerrie Holmer, senior informatiebemid-delaar bij de Leeuwenborchbibliotheek:‘We hebben ons lang verzet tegen denieuwe plannen, maar nu moet hetgewoon gebeuren. Een argument datwordt gebruikt is dat informatie opzoekenveel beter digitaal kan. Maar voor socialewetenschappers ligt dat toch anders danvoor technologen. Hier komt een anderpubliek, en voor hen zijn boeken ergbelangrijk. Deze bibliotheek is gewoonerg handig om in te browsen, je kuntlangslopen en gewoon naar boekenkijken, een beetje rondsnuffelen. Nukomt een groot deel van de boeken ineen gesloten magazijn.Ook voor het personeel levert de ver-huizing onzekerheid op. Een paar mede-werkers gaan de kelder bemannen, maarhet is nog niet duidelijk wie. Wij wordenin elk geval opgenomen in het Forum-team. We moeten maar zien hoe datloopt.’ / Nicolette Meerstadt

Eén van de leegstaande ruimtes in Technotron waar practicum- en collegezalen kunnen worden gemaakt. / foto’s Bart de Gouw

De huidige bibliotheek van de Leeuwenborch moet plaatsmaken voor onderwijsruimtes. In de kelderblijft een sterk verkleinde bieb achter.

Wageningen Universiteit trekt steeds meer studentenen daarom zijn op korte termijn extra collegezalen,computerruimtes en afstudeerplekken nodig. Waarwordt die onderwijsruimte gecreëerd en wat zijn degevolgen voor de huidige gebruikers? Een overzicht vanwat er staat te gebeuren.

Fle



Flexibiliteit is één van de uitgangspunten van hetnieuwe onderwijsgebouw. Wageningen Universiteitmoet op veranderingen in studentenaantallen en deinhoud van het onderwijs kunnen inspelen, is degedachte. ‘We moeten de toekomstige generatiestudenten voor ogen hebben’, vindt Ab Groen, beleids-directeur van de stafafdeling Onderwijs en onderzoek.

In Forum I is onderwijs verknoopt metdiensten en voorzieningen. Het tweedegebouw – werknaam: Forum II - wordt so-berder en is puur gericht op onderwijs. Alsalles volgens plan verloopt, wordt het injanuari 2013 in gebruik genomen.Dat betekent dat de gebruikers van straksde kinderen zijn die nu in de onderbouwvan de middelbare school en op de basis-school zitten, benadrukt Groen. ‘Die heb-ben alweer heel andere ervaringen metonderwijs en ICT dan de huidige generatiestudenten. Het is moeilijk ons daar eenvoorstelling van te maken, dus moeten weopenstaan voor ideeën van buiten en onsflexibel opstellen. Laat docenten maareens gaan kijken op een basisschool.’Verder kunnen studentenaantallen, in to-taal en per opleiding, veranderen. En ookde inhoud van het onderwijs is in bewe-ging. In de onderwijsvisie van Wagenin-gen geldt een richtlijn van minimaal twin-tig contacturen tussen studenten en do-centen per week. Dat kan variëren vancolleges tot coaching in kleine groepen.Daarvoor zijn veel verschillende ruimtesnodig, zoals collegezalen, groepswerk-plekken, practicumruimtes en computer-ruimtes. Groen: ‘De beweging in instroomen inhoud, gekoppeld aan het grote aan-tal contacturen, willen we vertalen naarflexibele voorzieningen.’

Er komen in Forum II bijvoorbeeld grotecollegezalen die kunnen worden opge-deeld in kleinere zalen. Een aandachts-punt daarbij zijn de schuifwanden. In Fo-rum I zijn al ruimtes voor groepswerk diekunnen worden gesplitst met een wandje.De ervaringen daarmee zijn niet positief

omdat de wanden te veel geluid doorla-ten, zo bleek uit één van de drie bijeen-komsten waarbij studenten en medewer-kers meepraatten over het nieuwe onder-wijsgebouw. ‘Dat punt moet goed wordenbekeken. Met de huidige techniek is hetmogelijk om een betere geluidsisolatie tebereiken’, reageert Groen.Het nieuwe gebouw krijgt verder practi-cumruimtes voor vakken als biologie, le-vensmiddelentechnologie, scheikunde enbodemkunde, die ook splits- en koppel-baar zijn en zoveel mogelijk multifunctio-neel in gebruik. In een aantal practicum-zalen krijgt iedere werkplek een beeld-scherm. ‘Practica kunnen soms wordenverbeterd door middel van interactievebeeldoverdracht. Niet iedereen hoeft al-les altijd zelf te doen.’Sommige ontwikkelingen zijn nog niet tevoorzien, geeft Groen aan. ‘Misschien wil-len steeds meer studenten tijdens colle-ges aantekeningen direct op hun laptopmaken. Dat is moeilijk te voorspellen,maar we brengen wel vast stopcontacten

FORUM II: ‘FLEXIBEL GEBOUWVOOR NIEUWE GENERATIE’

aan in de zalen.’ Bovendien moeten deruimtes zelf anders kunnen worden inge-richt. Als er bijvoorbeeld meer behoefteblijkt te zijn aan pc’s, is het handig als jeeen collegezaal kunt ombouwen tot com-puterlokaal, legt Groen uit. Flexibiliteit is in alle opzichten de rodedraad, zowel in de bouw als de inrichting.Opvallend is het idee om met kleur onder-scheid te maken tussen stilteruimtes enrumoerige plekken. ‘Mijn generatie heeftgeleerd dat je stil moet zijn als je een bibli-otheek binnenloopt. Jongeren van nu heb-ben een heel ander gedragspatroon. Opde basisschool geeft de juf met een kleur-tje aan of kinderen stil moeten werken oflawaai mogen maken. Zo kun je ook metkleuren in een gebouw aan geven of je er-gens je telefoon mag beantwoorden, ofniet’, aldus Groen. Hij besluit: ‘We hech-ten aan relatieve kleinschaligheid. En wemoeten inspelen op de toekomstige gene-ratie. Niet zo van: vroeger hadden we Zo-diac en De Dreijen en nu moet het weerzo worden.’ / Alexandra Branderhorst

Automobilisten kunnen op ditmoment alleen Wageningen Campusop via de rotonde op de Mansholt-laan. Als het aan Wageningen URligt, gaat dat veranderen.

De plannen voor een tweede ontslui-ting van de campus liggen momen-teel ter beoordeling op het Wagening-se gemeentehuis. Wageningen UR wileen tweede rotonde in de Mansholt-

laan in de zuidoostelijke punt van hetcampusterrein, op een paar honderdmeter van de bestaande rotonde. Dienieuwe rotonde sluit dan aan op de albestaande weg langs het toekomstigetweede onderwijsgebouw. Die weg is tevens de beoogde routevan de busbaan dwars over de cam-pus, die aan de westkant uitkomt bijde woonwijk Noordwest. Daarmeezou de campus beter toegankelijk zijn

dan nu. Dat is tenminste de wens zo-als die is neergelegd in de nota metuitgangspunten voor het nieuwe be-stemmingsplan voor de campus. Denota is opgesteld door WageningenUR en de gemeente. De Wageningsegemeenteraad moet daar nog welmee akkoord gaan. Op termijn is het de bedoeling dat decampus ook aan de westkant voor au-to’s en fietsers wordt ontsloten. / RK

TWEEDE TOEGANGSWEG CAMPUS

enen

-ar

studiecafé

flexibel indeelbarestudieruimten

installaties

practicumruimtenmet hoge installatie-

technische behoeften

flexibel indeelbarestudieruimten

collegezalen

entree, horeca

fietsenstalling

Flexibel in te delen collegezalen op de eerste (links) en tweede verdieping.

ARCHITECT OP BEZOEKMedewerkers van architectenbureau Ector Hoogstad, dat Forum IIontwerpt, gaan twee weken op de campus werken. Ze hopen zoeen goed idee te krijgen van de wensen van de gebruikers van hetnieuwe onderwijsgebouw.Op vier ochtenden in april kunnen studenten en medewerkers hunwensen kenbaar maken aan architect Joost Ector. De eerste bij-eenkomst op 2 april gaat over indeling, uitstraling en duurzaam-heid, op 6 april is het thema studieruimtes en horeca, op 9 aprilgaat het over flexibel gebruik van collegezalen en practicumruim-tes. De slotbijeenkomst is op 20 april. De locatie is waarschijnlijkzaal 0.01 in Forum. Wie belangstelling heeft, moet zich twee da-gen van tevoren aanmelden bij [email protected]. / GvC

Dwarsdoorsnede gezien vanaf Forum. / illustraties Ector Hoogstad Architecten


NIEUWBOUW 12 19 MAART 2009

Nader te bestemmen

Vitae (Rikilt en VWA)

Banaan (nu Plant,straks Dier)

Wisselgebouw(Facilitair Bedrijf enCommunicatie)

Te verhuren aan partnersvan Wageningen UR

Forum

PARK MET KUBUSSENWelkom in 2020. Het middengebied vande Born is een parkachtige, open ruimte,met vijvers, bosschages, paden, en zitjes.En enkele monolieten: grote vierkantegebouwen zoals Forum en Atlas. Studen-ten gaan naar de grootste kubussen,Forum en Forum II, daar wordt onderwijsgegeven. In de slankste monoliet huistAgrotechnologie & voeding.

Het oostelijk en westelijk deel zijn met el-kaar verbonden sinds de bomenrij langsde Bornsesteeg is uitgedund. De Droeven-daalstesteeg, Bornsesteeg en Born Zuidzijn lanen geworden: aan weerszijdenstaan eikenbomen.

De weerszijden van het open middenge-bied zijn dichtgebouwd. De gebouwen aande noordkant zijn minstens tien jaar oud,er werken onderzoekers van Plant, Omge-ving, en Agrotechnologie & voeding. Dedieronderzoekers, die ooit in Zodiac za-ten, werken nu in ‘de Banaan’ aan deoostkant van de campus. Aan de zuidkant is een trits nieuwe gebou-wen ontstaan voor partners van Wagenin-gen UR, zoals de R&D-afdelingen van Da-none en Friesland Campina. Ten westenvan de Mansholtlaan is ook gebouwd, daarvertoeven tegenwoordig de hogeschoolStoas, het ondernemerscentrum Biopart-ner en ecologie-instituut NIOO-KNAW.

De regiobus rijdt over de campus, vande Mansholtlaan via Born Zuid naar dewijk Noordwest. Enkele tientallen auto’sstaan in omzoomde stroken langs deweg, de meeste auto’s zijn weggestoptin vier parkeergarages.Tot zover de campus zoals die er overeen dikke tien jaar uit kan zien. Dit is na-melijk de stedenbouwkundige visie diearchitect Jeanne Dekkers begin maartheeft neergelegd bij het facilitair bedrijfvan Wageningen UR. Op dit moment isalleen de komst het tweede onderwijs-gebouw en de busbaan zeker. Turennaar bovenstaande plaat is dus koffie-dik kijken. / Gaby van Caulil

Nader te bestemmen

Praktijkfaciliteiten Dier Futurum (Restaurant vande Toekomst, Voeding)

Atrium (Agro-technologieen Voeding) Unilocatie (Agrotechnologie en Voeding)

Technotron (Agrotechnologie en V

Parkeergarage


MAART 2009 13 RESOURCE #21

Forum II (onderwijs),gereed september 2012

Te verhuren aan partnersvan Wageningen UR

artnersUR

Mogelijk rotonde, afhankelijk van gemeente

Nader tebestemmen

Parkeergarage

chnologie en Voeding)

n (Agrotechnologie en Voeding)

Radix (Plant)

Gaia (Omgeving)Lumen (Omgeving)

Atlas(Omgeving)

Parkeergarage voorRadix/Unilocatie

illustratie Jeanne Dekkers Architectuur en Karel Hulsteijn


1

DeWtoteURgo

WOC

NIEUWBOUW 14

M.I.Flexibiliteit, dat is het toverwoord bij de bouw van het tweedeonderwijsgebouw op Wageningen campus. Ruimtes voorcollege, practicum en groepswerk moeten deelbaar worden.Zien studenten en docenten van Wageningen Universiteit daarook iets in?

‘Mijn studentenzitten nu verspreidover drie zalen’Dr. Mark Aarts, docent bij Laboratoriumvoor Erfelijksheidsleer

‘Hoe flexibeler hoe beter, zou ik zeggen. Alsik er maar terecht kan. Nu zit ik met mijn stu-denten verspreid over drie practicumzalen,omdat het niet in een zaal past. Dat is niethandig. We hebben nu ook drie docenten no-dig, terwijl je het bij deze groepsgrootte mettwee af zou kunnen. Er zouden ook meer za-len geschikt moeten zijn voor werk aantransgene organismen, die moeten voldoenaan bepaalde wettelijke eisen, al heb je diefaciliteiten niet altijd nodig. Een van de tweevakken die ik geef, geef ik nu noodgedwon-gen buiten Forum, omdat in die gespeciali-seerde zaal dan iets anders is geroosterd.’

‘Architect, kijk naarForum want hiergaat het goed’

Martin Los, practicumondersteunerDierwetenschappen

‘We draaien hier in een zaal van honderdstudenten in vijf minuten een wand erin. Datis een goed systeem. Je hoort elkaar niet, enalles is dubbel aangelegd, ook het geluids-systeem is gescheiden. Tip voor de architect: kijk hier, het bevalt onshier goed.’

Annabeth van der Steege, studentVoeding en gezondheid

‘Opdelen is handig. Voeding heeft veelstudenten, en voor ons zijn er te weiniggrote zalen, maar voor andere kleinerestudies is het vast prettig. Het is niet fijnom met dertig man in een zaal voor hon-derd te zitten, dan moet je de boel over-schreeuwen. Maar wij zullen kleine zalennooit gebruiken.’

‘Mits er genoegondersteuning enapparaten zijn’

Dr. Guido Hooiveld, docent bij afdelingHumane voeding

‘De infrastructuur moet wel passen bijflexibel gebruik. Er moeten dus genoegapparaten zijn en menselijke ondersteu-ning. We zijn afhankelijk van de practi-cumondersteuning bij de inrichting vanruimtes, en als er dan ook nog eens opeen dag gewisseld moet worden, met ’smorgens een gedeelde en ’s middags eenhele zaal, moet dat wel geregeld worden.Verder mis ik hier op Forum nog echte on-derzoeksapparatuur. Ouderejaars studen-ten werken daarom nu veelal op de Dreij-en, omdat die apparatuur vaak dusdanigspecifiek is dat we die vanwege de finan-ciën alleen op ons eigen lab hebben. Al-leen kunnen we daar geen gebruik makenvan centrale voorzieningen als labassis-tentie of practicumbeheerder. Dat moe-ten we dan zelf doen.’

‘De buren moetenniet in je orentetteren’

Dr. Willem Hoogmoed, docent bijAgrarische bedrijfstechnologie

‘Het kan een prima idee zijn. De groeps-grootte verschilt zo vaak dat het moeilijkvan tevoren vast is te stellen. Er moet welvoldoende geluidsisolatie zijn. Ik geef be-halve in Forum ook les in het Technotron,en daar zijn de vaste wanden al te dun.’

‘Ik wil overal naarbuiten kunnenkijken’

Huib van Veen, student Bos- ennatuurbeheer.

‘Ik wil wel graag overal naar buiten kunnenkijken, en er moet genoeg frisse lucht blij-ven komen.’

Robin van Groesen en Christel Seegers,studenten Biotechnologie, werken metzijn tweeën in een grote groepsruimte inForum

‘Hier staan genoeg stoelen voor ons groep-je van zestien met twee begeleiders. Maarer zijn maar twee computers die het doen,dus de rest zit nu ergens anders. Ruimtesindelen op basis van hoeveel mensen ergebruik van maken kan, als iedere ruimtemaar een eigen uitgang blijft houden en demuren maar niet te dun worden. Als je tochlast van elkaar hebt kun je de wand beteropenlaten, is veel gezelliger.’

Marloes van der Kamp, studentInternationaal land- en waterbeheer

‘Het kan, als het maar niet van die wandjesworden zoals ik op de middelbare schoolhad, die waren niet geluidsdicht. Voor mij isde grootte van de collegebanken belangrij-ker. Ik ben 1 meter 80, maar pas niet over-al in. Wageningen UR mag wat mij betreftbezuinigen op de architectuur van prestigi-euze gebouwen, en meer uitgaan van func-tionaliteit en het geld dat zo overblijft be-steden aan een talencentrum en mensa’s.Verder zie ik graag een minder versuffendklimaatsysteem en ramen waardoor jenaar buiten kunt kijken.’

Hester van Nes, studentDierwetenschappen, in de pc-tuin op devierde verdieping van Forum

‘Het lijkt me lastig dat je steeds iemandvan onderhoud moet bellen om een tus-senwand te plaatsen. En eigenlijk haddenze Forum met minder loze ruimte moetenbouwen, dan had nog een gebouw nieteens gehoeven.’

SPLITSBARE COLLEGEZALEN, EEN GOED IDEE?door YVONNE DE HILSTER

Dr. Pepijn van Oort, postdoc bij Gewas-en onkruidecologie

‘Ik kan me voorstellen dat het voordelig is.Soms is het lastig inschatten hoeveel stu-denten er zijn. Als het tegenvalt, kun je dezaal opsplitsen. Maar als dit een verkaptebezuinigingsmaatregel is om ons in tekleine zalen te proppen vind ik het natuur-lijk niks. Verder moet je zowel in een heleals een halve zaal als docent met ieder-een oogcontact kunt maken. In Atlas is opde begane grond een hele brede splitsba-re zaal, maar door pilaren mis je somsoogcontact met mensen in de zaal. Ookmoet de tussenwand zodanig zijn dat nietde speakers van de andere zaal in je orentetteren.’

Tatiana Villarroel, student Forest andNature Conservation

‘Met een goede geluidsisolatie is het eengoed idee. Het kan ook goed zijn voor hetmilieu; je verspilt dan geen ruimte. Eenkosten-batenanalyse moet wel laten ziendat je werkelijk wat bespaart. Kan de ar-chitect trouwens niet voor een nepzon zor-gen in de collegezaal? Want ik mis de zonzo.’

Matthijs Gebbink, studentPlantenwetenschappen

‘Het gaat best goed met de deelbare prac-ticumzalen in Forum. Mijn tip voor nieuw-bouw is niet te veel werkruimtes voor stu-denten naast elkaar, dat werkt niet rustig.Ze moeten ook niet kleiner worden danvoor tien tot twaalf man, anders heb je erniks aan. En graag trappen waarmee je ineen keer van beneden naar de bovensteetage kunt, zonder overstappen. Liefst na-tuurlijk een roltrap.’

‘Docent moet niet te ver weg staan’

Alemayehu Layo, student Plant Sciences

‘Soms werken we hier in ploegen, omdater niet genoeg ruimte is voor ons alle-maal. Het zou goed zijn als zalen somsook groter konden. Al bestaat dan dekans dat een docent te ver weg komt testaan en je hem niet meer kunt volgen.’

Een splitsbaar practicumlokaal in Forum. / foto Bart de Gouw

Jo



Links zie je door de bomen net Forum alsje voor de deur staat bij de familie Herm-sen. Na drie keer bellen opent een jongevrouw met grote roze krulspelden in dedeur. ‘Zachtjes, ik heb net de kleine inbed gelegd.’ Joëlle en haar man wonennu twee jaar vlak achter het Restaurantvan de Toekomst, tegenover Atrium.Meneer Hermsen is medeverantwoorde-lijk voor de nieuwbouw van WageningenUR. Via zijn contacten kwamen ze hierterecht. ‘Het is hier altijd heerlijk rustig.Overdag is het wel wat drukker met pro-fessoren en studenten die zich naar col-lege haasten, maar ’s avonds is het heelstil. Er zitten ook veel dieren. Laatstkwam ik een hert tegen in de tuin,’ verteltJoëlle. Keerzijde van wonen op de campus is deinbraakgevoeligheid. ‘Sinds er camera’szijn opgehangen is het minder geworden.Toch moeten we regelmatig naar Securi-tas bellen als er een onbekend busje overhet terrein rijdt.’ Een nieuwsgierige katkomt op mijn schrijfblok zitten. ‘Ga jij eenseven ergens anders spelen. Ik hoop dat jeniet bang bent voor katten?’In de bouwplannen voor het tweede on-derwijsgebouw die nu in ontwikkeling zijn,blijft ‘haar’ deel van de campus nog evenbuiten schot, weet Joëlle. ‘Dat betekent

De meeste medewerkers en studenten kerenWageningen Campus elke dag na gedane arbeid de rugtoe. Toch is er ook na zonsondergang leven op hetterrein. Tussen de donkere kolossen van WageningenUR brandt hier en daar een schemerlamp achter degordijnen. Een rondje langs de campusbewoners.

dat we hier voorlopig kunnen blijven wo-nen. Maar het huis gaat plat, dat is onver-mijdelijk. Gelukkig weet mijn man hetmeteen als het zo ver is. We zijn erop voor-bereid.’

PAALTJESAnnemarie Turkmen is anderhalf jaar ge-leden met haar gezin uit Friesland ver-huisd naar de Bornsesteeg in Wagenin-gen. Iedere ochtend passeren hordes fiet-sers haar raam, vlakbij de rode paaltjesdie auto’s moeten tegenhouden. ‘Het huiswas van mijn zwager die een boomkweke-rij had, vanaf hier helemaal tot aan deMansholtlaan. Er staan nog steeds tropi-sche bomen.’ Soms komt een docent meteen groep studenten naar de bomen kij-ken. En ook nieuwsgierige voorbijgangersstellen wel eens vragen. ‘Ze willen wetenwat voor bomen het zijn. Maar dat weet ikmeestal niet goed.’ Annemarie vindt het prettig wonen tussende universiteitsgebouwen. En sinds depaaltjes er staan is de straat een stuk vei-liger voor haar kinderen. ‘Al blijft het op-passen met al die fietsers en de vracht-wagens van de postkamer hier tegenover.’ Het huis waar Annemarie in woont, staater al meer dan honderd jaar. ‘Fruitplanta-ge de Roghorst’ staat er te lezen op de zij-

gevel. ‘Twintig jaar geleden was dit nogeen zandweggetje. Er is zoveel veranderdde afgelopen tijd! Maar voor de kinderenis het nog steeds een mooie plek om tewonen met al die ruimte. Ze gaan ook weleens verderop spelen bij de zandbultenbij Gryllus.’Gryllus – Latijn voor veldkrekel – is éénvan de huizen aan het zandweggetje datrechts langs Annemaries huis loopt, rich-ting Mansholtlaan. Bewoonster Lilian (26)vindt de locatie heel mooi. ‘Twee slootjesover en je bent bij Forum, dat is natuurlijkideaal. Sportcentrum de Bongerd is ookvlakbij. En het is hier heel gezellig natuur-lijk.’De bijzondere plek heeft wel één nadeel:er ligt geen riool, alleen een put. En dieraakt ieder jaar een keer vol. ‘De laatstekeer gingen we elke morgen naar de Bon-gerd voor onze sanitaire behoeften. Deconciërge begreep het wel en zei dat wealtijd bij hem mochten poepen als we datwilden, haha!’

DUIK IN DE VIJVERWilfrey (22) woont nu drie jaar in Gryllus.‘Dit huis is supermooi. Eens per jaar hou-den we een groot feest. Ruimte genoeg.We gaan door tot de politie komt, andersis het niet geslaagd.’

WONEN OP DECAMPUS

Soms is het trouwens niet ‘huize Gryllus’maar ‘recreatiepark Gryllus’, vertelt Eve-lien. ‘Dit is privéterrein, maar lui die op decampus werken komen hier hun lunch op-eten of hun hond uitlaten. Zomers kijk iksoms op het grasveld en denk ik: hè wat,zie ik daar nou mensen zonnen? Dan lig-gen er gewoon mensen in onze tuin. On-langs kwam er zelfs een zwerver vragenof hij zijn tent hier op kon zetten. Dat heb-ben we toch maar niet gedaan.’Er volgen nog meer leuke huisverhalen,bijvoorbeeld over Katrien die na het stap-pen met een paar biertjes op geregeld deForumvijver inspringt. En over de gewoon-te om met zijn allen bij iemand in bed teklimmen als die al te vroeg naar bed gaat.Sietze: ‘Katrien gaat voor een tijdje naarBelgië, dus we krijgen binnenkort eennieuwe huisgenoot. Die weet niet wathem te wachten staat.’ Ik vertel voorzichtig dat ik nog een kamerzoek. ‘Dat komt goed uit, waarom kom jeniet op ons hospiteeravondje?’ Twee da-gen later krijg ik een telefoontje dat dehospiteeravond niet meer hoeft en dat dekamer voor mij is. Groeten vanuit huizeGryllus. Op de campus. / Tom Rijntjes

Studentenhuis Gryllus – ‘twee slootje over en je bent bij Forum’. / foto’s Bart de Gouw

Joëlle Hermsen woont tegenover Atrium. ‘Laatst kwam ik een hert tegen in de tuin.’ Het huis van Annemarie Turkmen. ‘Twintig jaar geleden was dit nog een zandweggetje.’


16 1

Wageningen UR is more than halfwaythrough its strategic buildingprogramme, says Tijs Breukink, whoholds the buildings portfolio on theexecutive board. Over the past sevenyears, the Atlas, Forum and Radixbuildings have gone up and theLeeuwenborch has undergonerenovation. Rikilt’s new home – Vitae – isnearly ready. ‘ASG and AFSG still to go,plus the new education building.’

Breukink recalls again the aims of thebuilding plan. ‘We wanted to bring theuniversity and the DLO institutionstogether in one place, to renovatebuildings and to increase efficiency.Office space had to be cut down from 475thousand square metres to 300thousand, a reduction of 35 percent.’

The building costs were then projected tobe 160 million Euros, which, corrected forinflation, is about 180 million by now.About 130 million of this has been spent.‘Up to now we have stayed within thisbudget’, reports Breukink with satis-faction.

The building budget has since beenincreased, however. It became clear lastyear that, with the substantial growth instudent numbers, a second educationbuilding is needed. ‘We expect studentnumbers to grow to 7500 in theuniversity, and the Forum wasn’t built tocope with that. And the building planassumed that the Agrotechnology andFood Science department (ATV) wouldonly come to the Born campus in 2020.But it has since been decided to bringthat forward to 2013’, says Breukink.‘Together with several extra investments,this means investments to the tune of100 million Euros for the second phase.’

The original calculations worked out at 70million Euros higher again, says Breukink.‘We kept the costs down by designingbuildings functionally and through efficienttimetabling. Knowledge units have also

made a certain amount of space availablefor teaching purposes.’ Between them theknowledge units are going to providethree thousand square metres of spacefor education. ‘It is fantastic to see thatwe can achieve this through efforts andsacrifices by many people in our organi-zation’, says Breukink.

And where will Wageningen get 100 millionfrom? ‘We are going to borrow most of iton the capital market, but we have fundsof our own too’, Breukink explains. Theexact proportions are not yet known.Through the efficiency drive to use fewersquare metres, Wageningen UR savesmoney on the exploitation of buildings.Sales of superfluous land and buildingsalso bring in some one-off income.

In spite of the recession, the neweducation building is definitely going

ahead. And so is the renovation of the‘banana’: building 122 which housesplant researchers and part of the VWA(Food and Consumer Product SafetyAuthority). Once the plant researchershave moved to Radix and the VWA hasmoved in with Rikilt, animal scientistsfrom Zodiac will move into this building.New accommodation for the AFSG is alsoto be built on the campus to make itpossible for the university’s Food sciencegroups to move from the Biotechnion. Andthere are to be teaching rooms in theTechnotron. Whether the move of thewhole ATV department onto campus willbe brought forward is not yet certain,however. This would require newbuildings, and for the executive board,that is an investment that has to dependon Dutch government policy on therecession. / AS, illustration EctorHoogstad Architecten

SECOND BUILDING PHASE TO COST 100 MILLION

TAnmonnethbu

TobeniI. Aarthits

Onbe‘focobystotth‘mananabbiusfo

ARCHITECT PLANS A VISITStaff of the architects’ firm Ector Hoogstad, which isgoing to design Forum II, will be working on campusfor two weeks in April. They hope that this will givethem a good idea of the wishes of the users of thenew education building.

On four mornings in April students and staff can maketheir wishes known to architect Joost Ector. The firstmeeting on 2 April is about layout, look and sustaina-bility, on 6 April the theme will be study space andcatering, and on 9 April the discussion will be aboutflexible use of lecture rooms and laboratories. Thelast meeting is on 20 April. The meetings will probablybe held in room 0.01 in the Forum. Those interestedshould sign up two days in advance, by [email protected]. / GvC

In spite of the recession,the new education buildingis definitely going ahead

INTERNATIONAL

The Leeuwenborch is going to keep asmall library in the basement of thepresent library – which has to make wayfor extra education facilities. It willprovide an ‘info point’ with a collection often thousand books and fifty journals.The rest will disappear to the Forum orwill be given away. The basement willalso offer space for up to eighty studentsto work.

With this gesture the original plan to shiftthe whole Leeuwenborch library to theForum is abandoned. That plan was metwith strong resistance from students andstaff of the Social Sciences Group whowere not happy with the prospect ofhaving to make their way to the Forum forevery book or magazine.

The new ‘info point’ will house just a smallselection of the more than 110 thousandbooks and 1700 metres of journals at theLeeuwenborch library. According tolibrarian Gerrie Holmer, there will be roomfor books published since 2000, for fiftyof the current 420 academic journals,and for newspapers and popularmagazines. Of the books being transferred to theForum library, the Leeuwenborch isallowed to put twenty thousand on theopen shelves, and the rest will go to thestoreroom. This is quite generous to theSSG, according to head librarian GerNaber. ‘What is being added now is morethat what’s on the open shelves in theforum from the other four knowledgeunits.’ About ten thousand other books

from the Leeuwenborch of which theForum library already has copies will begiven away to Leeuwenborch staff andstudents. Some pruning is needed if all the extrabooks and journals are to fit into thestore. One way of doing this will be not tokeep printed copies of journals that areavailable digitally. Holmer: ‘We are nowtaking a good look at what can go. That’sbeing done in the Forum too. We work onthe principle that access to these workswill still be guaranteed.’ Holmer makes nobones about the fact that it’s a painfuloperation. The Leeuwenborch library has to beemptied by July. That is too soon to get thewhole collection ready for the move; allthe books have to be numbered according

to the Forum system. For this reason thecollection will be temporarily housed inbuilding 122, the former climate-controlledrooms of Plant. Not the ten thousandbooks for the info point, though – or thetwenty thousand destined for the shelvesof the Forum library. They will go (whethertemporarily or not) to the Forum library. The move starts on 6 July. After that,renovations to the library area and thebasement will start straightaway. Somenew features such as windows will have tobe put in to make sure the basementmeets standards for working conditions.The downsized library with eighty studyplaces should be ready by March nextyear. / RK

SMALL LIBRARY IN THE BASEMENT AT THE LEEUWENBORCH

Resource 0321 16-18 en 22-24 23-03-2009 10:30 Pagina 16


o

end

d

N

TALLER, THINNER, MORE SUSTAINABLE…And we’re calling it Orion. Or Agora. Ormaybe just Forum II. We haven’t decidedon a name yet. What is certain is that thenew education building will be the tallest,the slimmest and the most sustainablebuilding on the campus.

To start with its appearance, Forum II willbe the tallest in the family at 45 metres –nine metres taller than big brother ForumI. And that’s just the first phase. Optionsare left open to add a couple of floors tothe currently planned ten. Forum II in allits glory will then be 55 meters high.

On the other hand, the new building willbe a bit less plump than Forum I. Its‘footprint’ will be fifteen by fifty metres,considerably less than Forum I’s seventyby seventy. However, there will be astriking family resemblance. Like theother central buildings on the campus,the new education building will be a‘monolith’. In other words, a stark andangular block. But it will be a green blockand it will stand head and shouldersabove the rest when it comes to sustaina-bility. That sustainability will be calculatedusing Greencalc, software with an indexfor measuring sustainability that was

developed by the Government BuildingsAgency. Forum II has to score at least180: the absolute minimum required toget a yellow D label, familiar fromhousehold appliances.

But we’re aiming higher, says Jan Driesse,who is responsible for the building projectwithin Facilities and Services. The aim isto score between 200 and 215, in linewith Wageningen UR’s recently expressedambition to take the lead when it comesto sustainability. With such a score, ForumII will get close to a green B label. For com-parison: Alterra scores 173 (D: yellow),and Forum I scores 163 (E: orange).

However, it’s too soon to celebrate. Effortsto achieve sustainability do have to staywithin the budget. What is more,investments in sustainability have to payfor themselves within ten years. The onlyexception is for investments needed toreach the lower limit of 180. How thesustainable goals are to be reached is stillunclear, but energy use is sure to be a keyissue. Eighty percent of the environmentaltax on a building is based on its energyuse. So that is where there is the most tobe gained, says Driesse.

Forum II will definitely make use ofthermal storage. It will also be smart in itsuse of orientation to the sun; this is one ofthe ideas of architects’ bureau EctorHoogstad. The sun should give optimallight but not too much warmth, as it takesa lot of energy to cool overheated rooms.In July, Ector Hoogstad will come up with aprovisional design based on theseprinciples. / RK

At present, car drivers can only accessWageningen Campus via the roundabouton the Mansholtlaan. If it’s up toWageningen UR, that is going to change.

Plans for a second exit from the campusare now with the Wageningen municipalcouncil for appraisal. Wageningen URwants a second roundabout on theMansholtlaan at the south-eastern end ofthe campus, a few hundred meters fromthe existing roundabout.

The new roundabout would connect withthe existing road going past the site of thefuture second education building. Thisroad is also the planned new bus routethat will go through the campus to theNoordwest neighbourhood, improvingaccess to the campus. At least, that is thewish expressed in the proposed plans forthe campus put together by WageningenUR and the municipal council. Councilapproval is still pending.

In the longer term the idea is that thatthe campus should also becomeaccessible to cars and bicycles from thewestern end. / RK

SECOND ACCESSROAD FOR CAMPUS

Welcome to 2020. The central area ofthe Born is a park-like open space withponds, thickets, paths and benches. Anda scattering of monoliths: massiverectangular buildings such as the Forumand Atlas. For their classes, students goto the biggest cubes, the Forum andOrion. The slimmest of the monolithshouses Agrotechnology and FoodSciences.

The eastern and western sections of thecampus are more connected now the rowof trees along the Bornsesteeg has beenthinned out. The Droevendaalsesteeg, theBornsesteeg and Born Zuid have turnedinto oak-lined avenues, while both sides ofthe central park are now built up. Thebuildings on the north side are at least ten

yearsold, andhouse researchers fromPlant, Environment, and Agrotech-nology & Food Sciences. Animalscientists, who used to work in Zodiac,now work in ‘the banana’ at the easternend of the campus.

To the south a trio of new buildings hasgone up for partners of Wageningen URsuch as the R&D departments of Danoneand Friesland Campina. To the west of theMansholtlaan there are new buildings too,housing STOAS University of appliedsciences, the business centre Biopartnerand the ecology institute NIOO-KNAW.

Thedistrict busgoes through the campusfrom the Mansholtlaan via BornZuid to the Noordwest neighbourhood. Afew dozen cars are parked in demarcatedareas along the road, and the rest aretucked away in four parking garages.

So this is how the campus may look in alittle over ten years’ time. At least, this isthe vision that architect Jeanne Dekkers

put to theFacilitiesand

Servicesdepartment of

Wageningen UR.For the time being

the only definiteplans are the second education buildingand the bus lane. So when we gaze atthis picture we are building castles in theair. / GvC, illustration Jeanne DekkersArchitectuur and Karel Hulsteijn

ORION, AGORAOR FORUM II The name to go on the birth announ-cement card hasn’t been chosen yet.But a committee led by Educationdirector Pim Brascamp has given itsome thought and come up with threeoptions: Orion, Agora and Forum II. Thisproposal has been with the projectgroup for communication on buildingprojects for a while now. They have notexpressed a preference yet; opinionsare divided. In the end the executivecouncil will choose the name. / AS

Efforts to achievesustainability do have to staywithin the budget

A PARK FULL OF CUBES


18

You can get rid of blue-green algae usingan extract from the seeds of the tropical‘miracle tree’ Moringa oleifera. This wasdiscovered by high school students inEindhoven. Wageningen UR’s blue-greenalgae team are now researching this newway of making life difficult for the algae.

To give honour where it’s due: the idea ofusing the miracle tree against blue-greenalgae came from high school students.Four boys and five girls from Eindhovendeveloped the idea for the First LegoLeague, an international technologycompetition. The task was to tackle aclimate-related problem, and the growingproblem of cyanobacteria (or blue-greenalgae) caught the student’s attention. Onething led to another and they came acrossthe water-purifying qualities of Moringaoleifera seeds, and wondered whetherthe seeds would also have an impact onthe blue-green algae which affectstagnant warm water in the Netherlandsin the autumn. Dr. Miquel Lurling of theAquatic ecology chair group was called into test the idea. And this had never beendone before, Lurling discovered when helooked through the literature. ‘It wasknown that there was an antimicrobialeffect’, says Lurling, ‘and in severaldeveloping countries the seeds are usedas a natural flocking device for purifyingdrinking water. But no one hasresearched whether the seeds also killthe cyanobacteria.’ And Lurling quicklyfound out that they do. ‘We got hold ofsome seeds and tested their effect on

common blue-green algae. It works, thatmuch is clear.’

But how it works, exactly, and what theactive substance is, is still not known.Research is now going on. The EthiopianMasters student Getahun Tolla heardabout the experiments and wasimmediately enthusiastic, says Lurling. Heimported seeds, roots and leaves fromthe tree from his country, and went towork to test how long the extract from theseeds worked and to try to isolate theactive substance. But Lurling doesn’tthink that a miracle cure for blue-greenalgae has now been discovered. ‘You

need rather large amounts. But on asmall scale in the tropics it should workwell. De Moringa is common in the tropicsand is drought-resistant.’ Still, it onlytackles the symptoms, Lurling thinks. TheWageningen research focuses primarilyon tackling the root of the algae problemby ‘dephosphating’ the water. Lurling’sgroup uses the ‘flock & lock’ method forthis: phosphates are driven to the bottomof the water by a method known asflocking, and the bottom is then covered(locked) using modified clay so that thephosphate cannot escape again. Lurlingsays good results are obtained with thismethod. / RK

MIRACLE TREE BEATS BLUE-GREEN ALGAE

Blue-green algae. / photo R.S.

Wageningen graduate Peter Msimuko haswon the Rijk Zwaan Plant Sciences Awardfor 2009. The Zambian student did hisMasters research on the genetic variationof Phytophthora infestans, which causespotato blight. Msimuko studied one of theavirulence genes of the disease carrier.His results, according to the jury, form ‘anexcellent basis for unravelling themolecular mechanism of the interactionbetween Phytophthora and the potato’. Aswell as the award, Msimuko received1500 Euros and a visit to a daughtercompany of plant breeding company RijkZwaan.

Msimuko graduated from WageningenUniversity this year and is now working atthe Zambian Seed Control and CertificationInstitute. He came to Wageningen in 2007on a scholarship from the Anne van denBan Fund, which supports promisingstudents from developing countries.Msimuko was the one hundredth studentto receive a scholarship from the fund.Vegetable breeder Rijk Zwaan from De Lierset up the Plant Sciences Award to helpimprove the image of plant sciences in theNetherlands. Student recruitment is low,and yet seed breeders will need a lot ofwell qualified people in the coming years.The jury was made up of plant sciencesprofessors from Amsterdam, Utrecht andWageningen, and a teacher from the HASUniversity of applied sciences in DenBosch. The other two nominated studentscame from Wageningen too. / AS

FROM SCHOLARSHIPTO RESEARCH PRIZE

The number of carbon nanoparticlesproduced by the nano industry that endup at the bottom of lakes and rivers isnegligible compared to the number thatwere already present and came fromother sources. This conclusion was drawnfrom his research on several lakes byBart Koelmans, who holds a personalchair in Aquatic ecology and waterquality management.

The beds of rivers and lakes are perfectplaces for carbon nanoparticles (CNs) topile up. These include particles from sootfrom forest fires, exhaust fumes andindustry – which Koelmans callsbackground CNs – and those deliberatelyproduced by the nano industry to beapplied in products –anthropogenicCNs.Koelmans calculated for severallakes how many anthropogenic CNs canbe expected in relation to backgroundlevels. His conclusion was that the contri-bution of anthropogenic CNs is very small.The number of background CNs is 10thousand to 10 million times larger.Together with American and Swisscolleagues, he is publishing thesefindings in Environmental Pollution.

Nanoparticles are not new and they arereleased in large quantities by burningprocesses. Small particles are also partlymade up of nanoparticles. ‘Nanoparticlesare all around us’, says Koelmans. ‘Theyare invisible and reactive, and throughvarious industrial processes there aremore and more of them in ourenvironment.’ He thinks it is understan-dable, then, that people are very worriedabout possible effects. Some nanopar-ticles penetrate deep into lungs andbrains where they can cause inflam-mation and in some cases could be carci-nogenic. For this reason some verypromising industrial processes might belimited in future. Koelmans sees it as thesocial responsibility of producers of KNsto think about possible effects and risksof these potentially useful materials.

The results of his research seem to put therisks of newly produced CNs in perspective,however. So is nano pollution not such aproblem after all? Koelmans: ‘Even if youassume a worst case scenario in which allthe nanoparticles end up in the sediments,the number of anthropogenic particles isstill negligible compared to the rest.’

Surprisingly enough, CNs seem to havepositive effects too. In sediments, theseparticles mainly attach themselves topollutants like PCBs and pesticides. Thiscould reduce the environmental impact ofthese substances as they are pulled fromthe water into the sediments. Organismsfind a complex like this much harder toabsorb. However, the anthropogenic CNscontribute very little to this binding ofpollutants, Koelmans concludes. ‘The

nanoparticles from other sources haveaccumulated over millennia and they bindfar more organic pollutants than any weshall produce’, he claims. ‘However, it is ofinterest to immobilize toxic substances byadding carbon particles to polluted riveror lake beds, so reducing the biologicalavailability and with it, the risks. We aredoing this now in research together withEnvironmental Technology, financed bySTW’. / HW

(ADVERTISEMENT)

LITTLE DANGER TO AQUATIC LIFE FROM NANO INDUSTRY

INTERNATIONAL

E-day 2009: Design your FutureTeasing debate with

Gerrit Hiemstra (Weeronline), Maaike Wijngaard (LNV), Arnaud Temme (Alterra) and Peter Linde (Kaospilots)

Debate with four outstanding alumni of WU about their choices during theirstudy and later, about how choices influence the future and about how you canimprove your own (study) career planning. Start designing your future now!

Date: March 30 – Location: Forum building, C103 – Time: 12.30-13.30 hrs

SNAPPEDWHO? Ramadhani Mlangi, 46, from Tanzania. ARegional Development and Innovationstudent at Van Hall Larenstein. He is sittingin the canteen on the 5th floor of the Forum.

SPENDS THE DAY?‘After a nice day at school I go to my room,rest a bit and then start cooking… It is verydifficult. In Tanzania my wife cooks for me.

But I am improving my skills and I start tolike cooking.’

AND AFTER COOKING?‘My corridor friends and I sit in the kitchen.We watch football or other programs. Mostof my days are like this, except Saturday.’

WHAT HAPPENS ON SATURDAY?‘Then my corridor friends and I go shoppingat the market. I like that!’ / AD



Submit education announcements before Monday 09.00 [email protected], with header ‘Education’. The announcementdoesn’t exceed 100 words.

EDUCATION

Agrotechnology andFood Sciences

Food and B ioprocessEng ineer ing

Course PRE50806: SustainableProduction of Foods, 5th periodDuring this new course we will stu-dy complex agri-food productionchains and the influence of funda-mental choices. Where traditionallyprocessing is usually aimed at isola-tion of single ingredients, in the fu-ture raw materials will be 'cracked'into as many valuable fractions aspossible. We will discuss availableprocessing methods and alternativeproduction chains. New methodswill aim at multi-product recovery,using mild and efficient methods.Embodied energy and virtual wa-ter content of foods will be criteriafor sustainability. The course willconclude with a scenario analysison yoghurt-based products in coo-peration with food industry. Moreinfo: [email protected].

Environmental sciences

Env i ronmenta l sys temsanalys is

Final PresentationAlfi Syakila: New N2O source andsink estimates in global budgetsand national inventories. Date: 24March, 16.00 h. Venue: C45 (Atlas).

ENTOMOLOGY

ColloquiumLinda Tiggelman: The perceptionof farmers on Farmer Field School(FFS) in Malawi. Date: Tuesday, 24March, 16.30 - 17.00 hrs. Venue:Large Lectureroom C19, Building511, Binnenhaven 7.

NEMATOLOGY

ColloquiumBart Nijland: Protein spooning: lo-calization and biological activity ofinterleukin-10 produced in tobac-co plants. Date: March 18, 9.00h.

Venue: Building 512, colloquiumroom, next to the canteen, Binnen-haven 5.

Social sciences

Market ing and consumerbehav iour

PresentationProf. Gert van Dijk: Introduction tocooperative business models. Stu-dents interested in cooperativesare invited to attend an introducto-ry lecture on cooperative businessmodels. The lecture will briefly re-view cooperatives in farming and

agribusiness, and banking and in-surance, with special attention torecent developments in The Neth-erlands and the EU. What are bestpractices and specific problems incooperatives? How to compare co-operatives, family businesses andstock listed companies? How toapply cooperatives in the ruraleconomy, agricultural develop-ment and micro credit systems?Date: Monday 23 March, 14.00-15.30 hrs. Venue: Leeuwenborch,C71. For more information, pleasecontact [email protected].

tion of Maori sweet potato (Ipomoeabatatas) from a grower’s perspec-tive. Date: Friday 20 March at 9.30h. Venue: Forum, room VIP31.

Plant p roduct ion sys tems

Thesis subjectAdaptation to climate change ingrasslands of Southern and WestAfrica. Grasslands are an impor-tant component of the farmers’livelihoods in vast areas of Africa.Their productivity is the result ofthe interaction between climateand intensity and history of use.Because grasslands are not onlyimportant for livestock keepersbut also for ecosystem serviceswe are interested on exploring howpeople interact with the natural re-source and the consequences un-der more variable climate. This un-derstanding needs to be includedin models to explore directions ofdevelopment of the grasslands un-der different scenarios of climatechange and adaptation. We arelooking for enthusiastic studentsthat want to combine field work,observations, interview herders inZimbabwe or Southern Mali, andsummarize the information in amodeling framework. Becausethe topics can be addressed fromdifferent points of view, we encou-rage student with backgrounds insocial and natural sciences to con-tact us to discuss possibilities forapplying interdisciplinary approa-ches. Contact: Mariana Rufino,[email protected], tel. 0317485578.

Meteorology and air quality

Seminar Effects of soil moisture on a mode-led convective situation in the Sa-hel region of Africa by Dirk Wolters(MSc thesis presentation). Date:Tuesday 24th March, 15.30 hrs.Venue: Atlas 1. Drinks afterwards.

SOIL QUALITY

SOQ30806 Field Practical SoilQualityThis year the field practical will fo-cus on storage and stability of or-ganic carbon in soils. You will stu-dy interactions of carbon with mi-neral soil surfaces, phosphorous,and soil biota. Recent findings inour laboratory indicate strong mi-neral surface effects on the stabi-lization of carbon, and P is invol-ved. This information is highly rele-vant for global CO2, carbon cycle,and soil fertility issues. You will in-vestigate the relative importanceof chemical-physical stabilizationprocesses and (micro)biologicaldecomposition for C-sequestration.Course: 27 April to 28 May, wholedays. Info: [email protected].

Plant sciences

Biological Farming Systems

ColloquiumPascaline Marot: Market integra-

Mini symposium BibliometricsWednesday, 1 April 2009, room C321, ForumFor those who are interested in the question ‘where to publish my next article’ andeverything you always wanted to know about publishing.

Programme:09:30-09:50 – New functionalities of Metis and WaY (Peter van de Togt, Repository manager)09:50-10:10 – Bibliometric analyses at Wageningen UR (Wouter Gerritsma, Information Specialist)10:10-10:30 – Publication Strategy (Marianne Renkema, Information Specialist)10:30-10:45 – Questions and Discussion10:45-11:00 – Break11:00-11:20 – Publication analysis of GIScience in the Netherlands (Marco van Veller, Information

Specialist)11:20-11:40 – Wageningen UR in the international rankings (Wouter Gerritsma)11:40-12:00 – Questions and Discussion

If you are interested in attending this free mini symposium organised by Wageningen UR Library,we kindly request you to register in advance with Ms. J. Smelik ([email protected])

(ADVERTENTIES)

25 maart 2009 aanvang 16.30 uur

CineMec Laan der Verenigde Naties 150, Ede

Ondanks het gevecht tegen het broeikaseffect is het waarschijnlijk dat de temperatuur op aarde de komende decennia een aantal graden stijgt. Hierdoor kunnen nieuwe - bijvoorbeeld tropische - ziekten zich in Nederland aandienen. Hoe groot is dit gevaar? Welke potentiële ziekten dienen zich aan en op welke termijn? En, hoe wapenen we ons hier tegen?

Sprekers: Arnold van Vliet, universitair docent Leerstoelgroep Milieusysteemanalyse, Wageningen URWilfred Reinhold, milieukundige, de man verantwoordelijk voor de aanpak van de tijgermug Roel Coutinho, directeur Centrum Infectieziektebestrijding

Deelname aan het debat is gratis. Het debat duurt tot 18.30 uur. Aansluitend is er een buffet. U kunt zich aanmelden via www.schuttelaar.nl/maatschappelijk_cafe/2009/inschrijven

1De bat 2Debat22 april 2009aanvang 19.00 uur Aula Wageningen URGeneraal Foulkesweg 1, WageningenIn Nederland worden forse discussies gevoerd tussen beschermers van de natuur en andere belanghebbenden zoals agrariërs en lokale bewoners. Deze discussies worden steeds meer gekenmerkt door een forse emotionele lading. Het is niet verwonderlijk dat Zeeuwen heftig reageren op de verzilting van Zeeland. Hoe voeren we een constructieve discussie?

Sprekers: Jan Jaap de Graeff, algemeen directeur NatuurmonumentenFrank Berendse, hoogleraar Natuurbeheer en Plantenecologie, Wageningen URNoëlle Aarts, bijzonder hoogleraar Strategische Communicatie, Universiteit van AmsterdamHarm Evert Waalkens, landbouwwoordvoerder van de PvdA in de Tweede Kamer

Deelname aan het debat is gratis. Het debat duurt tot 21.00 uur. Aansluitend is er een (netwerk)borrel. U kunt zich aanmelden via www.schuttelaar.nl/maatschappelijk_cafe/2009/inschrijven

Tropenkoorts in (opgewarmd) Nederland

Knokken voor de natuur

Debat over de onderbelichte gezondheidseffecten vanklimaatverandering

Debatten

Resource 0321 19-21 18-03-2009 10:05 Pagina 19

SERVICE 20 1

Resource, Weekblad voor Wage-ningen Universiteit en Research-centrum, is het weekblad voor per-soneel en studenten van Wagenin-gen UR.Uitgever/ Wageningen UR.ISSN/ 1874-3625. Redactieadres/ Bornsesteeg 47,6708PD Wageningen, tel. 0317484020, e-mail [email protected];secretariaat Thea Agba-Kuijpers. Redactie/ Gaby van Caulil (hoofd-redacteur), tel. 0317 482997,e-mail [email protected];Lieke de Kwant (eindredactie), tel.0317 485320, Alexandra Bran-derhorst (onderwijs, studenten-nieuws, VHL), tel. 0317 481725;Roelof Kleis (economie, omgeving,ecologie, maatschappij), tel. 0317481721; Albert Sikkema (plant,organisatie), tel. 0317 481724:Hans Weggen (service), tel. 0317485272; Hans Wolkers (dier, voe-ding), tel. 0317 481721.Studentredacteuren: Maarten vanden Berg, Anneloes Dijkstra, Stijnvan Gils, Christoph Janzing, Tom

DIVERSENCross Your Borders: een onderwijsproject voormiddelbare scholieren over ontwikkelingsvraagstukken,uitgevoerd door enthousiaste studenten. Een steentjebijdragen aan een betere wereld én nuttige vaardig-heden opdoen? Word vrijwilliger! Nieuwsgierig? Checkwww.crossyourborders.nl!

Vakgroepuitje? Kookworkshops in unieke omgeving(tussen Maserati’s en Ferrari’s). Met uitsluitend de besteproducten. Kijk op www.moltogusto.nl ofwww.helfferich.nl, 06 46446486.

Makkelijk en leuk geld verdienen? Doe tussen je collegesmee aan communicatieonderzoek in de Leeuwenborch(Hollandseweg 1). Het onderzoek loopt van 30 maart t/m10 april. Deelname duurt maximaal 30 minuten. Ruimevergoeding met een cadeaubon. Meedoen? Mail data entijden waarop je beschikbaar bent naar [email protected]. Je ontvangt een bevestigingsmail terug.

COLOFONRijntjes, Marlot Roelofs, BarbaraTielemans. Freelance medewerkers: Wim Bras(VHL), Alice van Ginkel, Yvonne deHilster, Laurien Holtjer, HannekeMarcelis (website), Clare McGregor(international pages), NicoletteMeerstadt, Rik Nijland, Joris Tie-lens. Landelijk nieuws: HogerOnderwijs Persbureau.Foto's/ Guy Ackermans, bvBeeld,Bart de Gouw, Hoge Noorden,Lineair, Ruben Smit, Theo Tangel-der, Martijn Weterings.Illustraties/ Henk van Ruitenbeek,Guido de GrootVormgeving/ Hans Weggen (basis-vormgeving OfD, Loek Kemming).Redactieraad/ dr. ir. Ernst vanden Ende (voorzitter), ir. Martijnde Groot, ir. Marianne Heselmans,dr. Patrick Jansen, Marloes vander Kamp, Mascha Rasenberg,prof.dr. Cees van Woerkum enJudit Zijlstra Druk/ Dijkman Offset BV.Abonnementen/ Studenten vanWageningen Universiteit en perso-

neel van Wageningen UR krijgenResource gratis; anderen kunnenzich abonneren. Abonnements-prijs Nederland €58,00 (buiten-land €131,50) per jaar. Inl: tel.0317 484020. Een abonnementwordt automatisch verlengd tenzijuiterlijk een maand voor het eindvan de lopende abonnements-periode schriftelijk is opgezegd.Advertenties intern/ Onderdelenvan Wageningen UR kunnen tegengereduceerd tarief adverteren inResource. Inl: Elisa Salentijn, tel.0317-482519. Kleintjes is de rubriek voor niet-commerciële advertenties en die-nen contant te worden betaald.Advertenties extern/ Van Vliet,bureau voor media-advies, Passa-ge 13, Postbus 20, 2040 AA Zand-voort, tel. 023 5714745. Serviceberichten/ Beknopte, za-kelijke mededelingen van eenhe-den van Wageningen UR aan stu-denten en personeel kunnen gra-tis in Resource worden geplaatst.Inlichtingen: 0317 485272.

Berichten in de categorie ‘Gevraagd en aangeboden’, voorstudenten en medewerkers van Wageningen UR. Leverhet bericht voor maandag 10.00 uur in bij het redactie-secretariaat (gebouw 116, kamer 0.31), en betaalcontant. Tarief is 3,50 euro per dertig woorden.

KLEINTJES

AI

Intnis9.3aie

AlwUNArewotedorgNace sibtheFoowitinteniayoulocandtiathaon progeragahavWFmachayouVisforgepfor

Bo

StiAllst.bww

PraNievrijen degenderenen 15Mekan

InsOpStrhovverwikboolijkgen21kennaa

ES

ES

ESvooOndeNeheeontspena

V

POSTDOC LARGE-SCALEHYDROLOGICAL DROUGHT M/F(1.0)ESG, Hydrology and QuantitativeWater Management, WageningenVacancy number: AT DOW-09-HWM-08-R

PROMOVENDUS INVRUCHTONTWIKKELING VANTOMAAT M/V (1.0)PSG, Business Unit Bioscience,WageningenVacaturenummer: AT: 08.Biosc.10

SWITCH NAMENVacatures zijn voor interne en externe kandidaten. Interne kandidatenhebben voorrang, zie intranet/people/arbeidsvoorwaarden. Devolledige vacaturetekst staat op www.werkenbij.wur.nl. Aanleveren:woensdag in de week voorafgaand aan verschijnen van Resource.Voor informatie, bel Corporate HRM: (0317-4)85706.

HBO-ONDERZOEKER WATER ENTEELTSTURING M/V (1.0)PSG, PPO, Sector Bloembollen enBoomkwekerij, LisseVacaturenummer: AT: 09.BBF.02

ASSISTANT PROFESSOR M/F(1.0)AFSG, Food Physics Group, Wage-ningenVacancy number: AFSG 09.017

Voor meer informatie zie: www.werkenbij.wur.nl

Promot ies

20 maart13.30 uur promotie dhr. drs. M.Streefland: From process under-standing to process control: Appli-cation of PAT on the cultivation ofBordetella pertussis for a wholecell vaccine. Promotor prof.dr.ir. J.Tramper, co-promotoren dr.ir. D.E.Martens, dr. L.A. van der Pol en dr.E.C. Beuvery.

31 maart13.30 uur promotie mw. drs. I. deBruijn: Biosynthesis and regulati-on of cyclic lipopeptides in Pseu-domonas fluorescens. Promotorprof.dr.ir. P.J.G.M. de Wit, co-pro-motor dr. J.M. Raaijmakers.16.00 uur promotie dhr. S.S.H.Biaou: Tree recruitment in WestAfrican Dry Woodlands. The inter-active of climate, soils, fire andgrazing. Promotor prof.dr.ir. G.M.J.Mohren, co-promotor dr.ir. F.J.Sterck en dr. M. Holmgren.

Cur sussen

25 maartSollicitatietraining Agrojobs voorstudenten en afgestudeerden, van15.00-17.00 uur op HogeschoolVan Hall Larenstein in Velp. Deel-name gratis, inschrijven (tot 23maart) via tel. 026-3695755.

2 april 20.30 uur Start Instaptraininghardlopen bij Pallas '67. Per avondca. 5 kwartier trainen, zodat na 10weken een half uur achter elkaargelopen kan worden. Meer infor-matie bij Marina van der Zee (tel.'s avonds 0317-421582) en op dePallas website : www.pallas67.nl .

22 en 23 aprilTweedaagse intensieve trainingOpgeruimd denken en presente-ren in samenwerking met YourPoint. De cursus is opgezet vooronderzoekers en beleidsmakersop het brede terrein van agro engroen. Informatie en mogelijkheidtot inschrijven (tot 3 april) opwww.wbs.wur.nl.

ter en CO2 brandstof te produce-ren. De onderzoekers willen de ef-ficiëntie van fotosynthese verho-gen. Daartoe zullen ze met ge-avanceerde microscopie bestude-ren hoe fotosynthese werkt op mo-leculair niveau. Bart van Oort pro-moveerde op 28 oktober 2008 bijprof. Herbert van Amerongen.Joris Sprakel gaat gedurende tweejaar naar Harvard University (VS),hij onderzoekt emulsies in poreusgesteente. Vloeistofstroming doorporeuze materialen is belangrijk inveel situaties, bijvoorbeeld inaardoliewinning. Vaak bevattende bewuste vloeistoffen deeltjesdie even groot zijn als de poriënzelf. Dit onderzoek bekijkt hoegebeurtenissen op porieniveauhet stromingsgedrag op grotereschaal beïnvloeden.De subsidievorm Rubicon geldt alseen opstap voor de Veni-subsidie.Pas gepromoveerde onderzoekersmissen vaak net de onderzoekser-varing om voor deze Veni-subsidiein aanmerking te komen.

Lee Kuan Yew Water PrizeEmeritus hoogleraar Milieu-technologie Gatze Lettinga heefteen prestigieuze prijs gewonnen.Lettinga ontvangt de SingaporeseLee Kuan Yew Water Prize voor hetontwikkelen van een milieuvrien-delijke en zuinige manier om afval-water te zuiveren. Uit de organi-sche restproducten kan boven-dien energie worden opgewekt enkunstmest worden geproduceerd.Lettinga heeft nooit patent op zijnuitvinding aangevraagd, omdat hijwil dat iedereen van deze duurza-me waterzuiveringtechniek kanprofiteren. En dat gebeurt.Wereldwijd wordt in 3.000 reacto-ren gebruikgemaakt van de tech-niek om zonder zuurstofgebruik –en dus 30 tot 40 procent goedko-per – water te zuiveren. ‘Zijn altru-ïsme is zeer prijzenswaardig’, al-dus de voorzitter van de jury TanGee Paw.De prijsuitreiking zal plaatsheb-ben op 24 juni, tijdens de tweedeSingapore International WaterWeek. Lettinga ontvangt dan eencertificaat, medaille en een geld-prijs van 300.000 Singapore Dol-lars, zo'n 140.000 euro.

RubiconsubsidieDe Nederlandse Organisatie voorWetenschappelijk Onderzoek(NWO) heeft twee wetenschappersvan Wageningen Universiteit eenzgn. Rubiconsubsidie toegekend.De jonge onderzoekers kunnenhiermee onderzoekservaring op-doen aan een andere instellingvoor toponderzoek. Bart van Oort gaat een jaar naarde VU. Zijn onderwerp: Fotosynthe-se begrijpen: klein beginnen. Degroeiende wereldbevolking en wel-vaart vragen steeds meer energieterwijl tegelijkertijd CO2-emissiessterk verminderd moeten worden.Het natuurlijke proces van fotosyn-these kan helpen deze doelen tebereiken door met zonlicht uit wa-

AGENDA

Diver sen

19 maart21.00 uur Open Podium in Hofvan Wageningen (voorheen WICC).Piano, bas, drums, percussie enzanginstallatie aanwezig. Toeganggratis.

20 maart21.00 uur Concert door het kwar-tet PostJazzCompany in Hof vanWageningen (voorheen WICC). Inl:www.wageningsmuziektheater.nl.

21 en 27 maart20.00 uur Spelgroep NPB metTom Poes en de pasmunt, in deOntmoetingskerk, Bennekom. Inl.en reserveren: www.spelgroep.nl.

22 maart15.00 uur G-Live in Hof van Wa-geningen (voorheen WICC). Inl:www.wageningsmuziektheater.nl.

23 maart12.10 uur Lezing over de fotoexpo-sitie Canon van het Nederlandselandschap door Henk van Blerckin lokaal E002 van VHL in Velp.20.15 uur Lezing over Johannesde Raey door Bob Kernkamp, inde bblthk. Inl: tel. 0317-460492.

24, 25, 26 en 27 maart MSc en doctoraal-uitslagen in deAula van Wageningen Universiteit.

28 maart20.00 uur Gipsy Swing EventWageningen in Terraszaal Hof vanWageningen (voorheen WICC). Inl:www.wageningsmuziektheater.nl.

29 maart 10.00-16.00 uur Groene koffer-bakverkoop op de parkeerplaatsHof van Wageningen (voorheenWICC). Aanmelden: 06 50626641.15.00 uur Concert door de Ameri-kaanse gitarist Kenny Neal enband bij Bluesclub XXL in café XL.Inl: www.bluesclub-xxl.com.

31 maart15.30-19.00 uur Thymos Squash-toernooi. Inl: www.swuthymos.nl.

Mail agendaberichten uiterlijk maandag 09.00 uur [email protected], met als onderwerp ‘Agenda’. De lengte ishooguit 60 woorden.

Onderdelen van Wageningen URkunnen tegen gereduceerd tarief

adverteren in Resource

Inlichtingen: Elisa Salentijn, tel. 82519 of Hans Weggen, tel. 85272

MED IAPARTNERS

www.diversityworks.nl

Dé carrièrebeurs voor hoogopgeleide vrouwen enhoogopgeleid multicultureel talent (m/v).

Promotiefeest?Bekijk onze kleurrijke ruimte voor een borrel, diner of compleet feest.Wereldse buffetten vanaf € 16,50 per persoon voor groepen van 20 tot 120 personen.

Meer informatie? Bekijk onze website: www.colorsworldfood.nl of maak een afspraak voor meer informatie.

Nieuw in Wageningen: Colors World Food, Markt 15, 6701 CX, Wageningen, 0317-417463, E:[email protected]

(ADVERTENTIE)

(ADVERTENTIE)

Resource 0321 19-21 18-03-2009 10:05 Pagina 20


op deze opdrachten reageren viaonze website, www.integrand.nlen in te loggen. Ben je niet inge-schreven dan kun je mailen [email protected]. Op on-ze website kun je overigens onsgehele stageaanbod vinden.

Word jij het visitekaartje voorKeurhorst Accountancy?Code 4705, academische bijbaan.Keurhorst Accountancy zoekt eengestructureerde vrouwelijke kandi-daat die goed bereikbaar is en vannature een actieve houding aan-neemt. Hou je van uitdaging en wilje ervaring opdoen rond marketingen communicatie schroom danniet om contact op te nemen omte kijken wat de mogelijkhedenzijn binnen dit flexibele bedrijf!

Stage planologieCode 4828, afstudeerstage, bach-elor eindproject of meeloopstageAveco de Bondt denkt samen meto.a. de grondeigenaren van hetstationsgebied Driebergen-Zeistna over hoe zij duurzame gebieds-ontwikkeling meer vorm kan ge-ven. Binnen het thema duurzaam-heid willen we de keuze geven aande stagiair om naar keuze tweevan de volgende subthema’s ver-der wetenschappelijk uit te die-pen: karakteristiek omgeving; wa-ter; stad en milieu; proces endraagvlak, kortom een heel breed-opgezette stage!

Marketing/economischonderzoekCode 4820, afstudeerstage ofmeeloopstage. Je onderzoekt hetassortiment Bieren binnen DONop de ideale mix van merken, ver-pakkingen, prijs en marge. Je kijktnaar merkbeleving, prijs, potentie,etcetera. De stage kan ingevuldworden als stage in het derde stu-diejaar of als een ter vervaardigingvan een scriptie. De stageperiodebeslaat 4 tot 5 maanden.

Movie W

Filmhuis Movie W, Lawickse Allee13, tel. 0317-484809 (ook voorreserveren), www.movie-w.nl

Buddha collapsed out of shamevan Hana Makhmalbaf (Iran 2007)In de Bamiyan vallei bij de brok-stukken van de Boeddhabeeldendie door Taliban werden vernield,woont Bakhtay, een meisje vanzes. Ze wil net als haar buurjongennaar school, maar eerst moet zegeld vinden om een schrift en eenpen te kopen. Onderweg wordt zetegengehouden door spelendejongens die haar uitschelden voorheiden en haar dreigen te stenigen.Donderdag, vrijdag, zaterdag endinsdag 20.30 uur.

Cargo 200 van AleksejBalabanov (Rusland 2007)Over de nadagen van de Sovjet Unie.De gevechten in Afghanistan, waarde Sovjets een uitzichtsloze oorlogvoeren, hebben de hele samenle-ving verziekt. Af en toe komen degesneuvelde soldaten in kisten te-rug van het front, eufemistischaangeduid als ‘Cargo 200.Zondag en woensdag 20.30 uur.

AIESEC

Internationale studentenorga-nisatie, Lawickse Allee 13, open9.30-16.30, tel. 0317-422264,[email protected], www.aiesec.nl.

Always wanted to work for theUN..?Are you an ambitious and hardworking student who always wan-ted to work for a large non-profitorganization such as the UnitedNations? The TNT Global Experien-ce Programme offers you this pos-sibility. After a two-day-training atthe headquarter of UN’s WorldFood Programme, you will departwith your partner for a six-monthinternship in Madagascar, Tanza-nia, Gambia or Zambia. You applyyour academic knowledge to helplocal WFP workers solve strategicand logistic problems. You take ini-tiative and show you are able tohandle responsibility. In a hands-on manner, you efficiently solveproblems and help WFP fight hun-ger. In March 2010 you meetagain all participants in Rome andhave a debriefing with TNT andWFP. You return to Holland withmany valuable contacts and a life-changing experience. Do you thinkyou are ready for this challenge?Visit our website www.tntgep.orgfor more information or email us [email protected]. The deadlinefor application is 26th of April.

Boerengroep

Stichting Boerengroep, LawickseAllee 13, tel. 0317 410500,[email protected],www.boerengroep.nl

Praktijkschool Nieuwe Praktijkschool data 2009:vrijdag 20 maart grondbewerkenen ploegen; dinsdag 14 en don-derdag 16 april motorkettingza-gen; dinsdag 19 mei hydrauliekon-derhoud; woensdag 20 mei moto-renonderhoud. Incl. handleidingen een herinnering voor slechts15 euro per persoon per dag.Meer info zie website, aanmeldenkan via [email protected].

Inspringtheaterspelers gezocht!Optreden Inspringtheater 4 aprilStreekhuis Kromme Rijn, Werk-hoven. Ons is gevraagd om eenvergadering over plattelandsont-wikkeling van de Rijnstreek na tebootsen en bezoekers de moge-lijkheid te bieden om in te sprin-gen. Repetitiedagen zijn zaterdag21 en zondag 22 maart. Meewer-ken aan deze productie? Mail dannaar [email protected].

ESN Wageningen

[email protected]

ESN Wageningen zoekt buddy’svoor periode 4!Ons doel is om internationale stu-denten in contact te brengen metNederlandse studenten. Daaromheeft ESN Wageningen een projectontwikkeld, het Buddy programma,speciaal bedoeld voor internatio-nale en Erasmus studenten om

Wageningen beter te leren ken-nen. We zijn op zoek naar zoge-naamde ‘buddy’s’ die vrijwillig detaak op zich willen nemen om in-ternationale studenten rond te lei-den. In de eerste maand is de taakvan een ‘buddy’ om vragen te be-antwoorden zoals waar studenteneen fiets kunnen kopen of hoe despoorwegen werken. Wanneer destudenten aankomen is het leukom ze de stad te laten zien, waarde leukste winkels zijn te vindenen ze kennis te laten maken metandere studenten. Al met al duurthet Buddy programma ongeveerdrie maanden maar natuurlijk ishet niet verboden elkaar daarnanog te zien. Als het jou leuk lijktom internationale studenten teontmoeten, om ze te helpen Wage-ningen te leren kennen dan is ditiets voor jou! Kijk op onze websitebuddyprogram.esn-wageningen.nlen geef je op! Als je nog vragen ofopmerkingen hebt, mail dan [email protected].

In de wereld - sp3

Duivendaal 7, tel. 0317 482663,[email protected],www.indewereld-sp3.nl

AgendaDonderdag 19 maart, 19.00 uur:Crossroads; sobere maaltijd(17.45 uur, parochiecentrum) enoec. vesperviering (18.45-19.15uur ), RK. Johannes de Doperkerk,Bergstraat; vrijdag 20 t/m 22maart: Kloosterweekend; woens-dag 25 maart 18.00 uur: Spirit inje leven; de rol van de mens in denatuur, 20.00 uur aan de Harnjes-weg; donderdag 26 maart: soberemaaltijd (17.45 uur, parochiecen-trum) en oec. vesperviering (18.45uur), RK. Johannes de Doperkerk,Bergstraat.

De rol van de mens in denatuur; een ander perspectief?De activiteitencommissie van Inde wereld-SP3 organiseert samenmet studentenvereniging Ichthustwee keer een discussieavondover de rol van de mens ten op-zichte van de natuur. Studentenzijn van harte uitgenodigd om meete praten over ‘life sciences’ vanuiteen ander perspectief! Op 16maart o.l.v. Taede Smedes, gods-dienstfilosoof, bestuurslid van‘The Europian Society for the studyof Science and Theology’ en schrij-ver van het boek ‘God en de men-selijke maat’; op 25 maart o.l.v.,Henk Jochemsen, ethicus, hoogle-raar Reform. Wijsbegeerte aan deWUR. Beide keren ben je welkomin Ons Huis aan de Harnjesweg,20.00 uur!

Integrand

Bemiddelingsorganisatie voorstudenten en recent afgestu-deerden, www.integrand.nl,[email protected], tel.0317 422421.

IntegrandIntegrand heeft wederom enkeleleuke stages geselecteerd. Je kunt

VERENIGINGENOtherwise

Knowledge sharing for deve-lopment, Lawickse Allee 13,[email protected], tel. 0317-423590, www.wur.nl/otherwise

21st of March: Interculturalevent on Identities!On Saturday 21st of March, the In-ternational Day for the Eliminationof Racial Discrimination, OtherWiseco-organizes an event on identity,together with Intercultural Work-group Wageningen in Wijkcentrumde Nude, Kortestraat 2, Wagenin-gen. From 17.00h onwards therewill be an open stage: people fromdifferent cultures perform some-thing from their own country andthere are international snacks anddrinks. At 19.30 there will be ashort performance of Internatio-nal Theatre: ‘All my identities’, fol-lowed by a discussion on identity(in Dutch), and the evening is clo-sed with live music. Everybody wel-come, entrance free.

25th of March: World WaterDay event!On Friday, 25 March, 19.00-22.00hin LA13 OtherWise presents to youthe World Water Day event. Threespeakers will touch upon water-re-lated themes: Transboundary Wa-ters, Water Management and Wa-ter rights and last but not least:the Mobile Water Maker! Speakersare: Jeroen Warner (Disaster Stu-dies), Rutgerd Boelens (Irrigationand Water Management), LeoGroendijk (Environmental Sci-ence). Entrance free!

30th of March: Experience ad-ventures in the Pearl of Africa.LA13, 20.00 hrs. Ever thoughtabout pursuing an apprenticeshipor conducting research in Uganda,living among the locals and takingpart in eco-tourism projects? Learnmore about the fascinating natureand people that make Uganda the‘Pearl of Africa’, and what challen-ging work awaits you there in ourLectures from the Field series. En-trance free.

LustrumIn November OtherWise organizesits Lustrum, as we exist ten years!We are looking for a student to doan internship at our organizationto organize this Lustrum. There willbe a FOS compensation. Theme ofthe Lustrum will be: ’Developmentcooperation: the past and the futu-re.’ So, are you looking for an inte-resting internship? Do you have apassion for development coopera-tion, and would you like to help ussetting up this big event? Pleasecontact us at [email protected].

StOC

StOC, Gebouw achter de Aula,Gen. Foulkesweg 1a; [email protected];www.stocwageningen.nl

Business Challenge8 april Kick-off Business Challen-ge, 14 mei Business Challenge.

Vrijwilligers Run-Bike-RungezochtIn het voorjaar van 2009 gaatSWU Thymos weer een Run-Bike-Run (8 mei) organiseren. Dit zijntwee grootse evenementen waarzowel studenten als niet-studen-ten aan meedoen. Wij zijn op zoeknaar mensen die ons een van diedagen willen helpen door bijvoor-beeld bij de inschrijftafel te zitten,eten en drinken rond te brengen oftijden te registreren. Stuur ons eenmailtje als je ons wilt helpen!

Nieuw DBSWU Thymos zoekt zes enthousi-aste studenten, die samen werkenaan het organiseren van activitei-ten en zorg dragen voor de spor-tende student. Je leert samenwer-ken, organiseren en discussiëren.Een bestuursjaar staat erg goedop je CV! Het bestuur bestaat uiteen voorzitter, secretaris, penning-meester, twee commissarissensport en een commissaris publici-teit. Nieuwsgierig, heb je interesseof vragen? Mail ons, bel ons ofkom even langs op ons kantoor!

VechtsportavondOp 16 april probeert SWU Thymoseen avond neer te zetten waaropstudenten sporten als aikido, bok-sen, capoeira, kung fu en scher-men uit kunnen proberen. Dezesporten zijn echter nog onder voor-behoud, maar een spannendeavond zal het zeker worden! In-schrijven is niet nodig.

De Business Challenge is de wed-strijd waarbij, in één dag, je eigenbusiness idee wordt uitgewerkt toteen businessplan. Mocht je al eenbusinessplan hebben, dan is de BCook de ideale gelegenheid om dezeverder uit te werken en te verbete-ren. Voorafgaand aan de BusinessChallenge is er op 8 april een Kick-off, waarbij je de gelegenheid hebtom vragen te stellen over de Chal-lenge. Voor meer informatie kijkop onze site www.stocwagenin-gen.nl of email naar [email protected].

Student Chaplaincy

Student Chaplaincy Wageningen,Duivendaal 7, tel. 0317 - 48 2663, www.wau.nl/scw,[email protected]

Eucumenical church servicesIn English. Sunday March 29,11.00 h. Fifth Sunday service.

Other activitiesThursday March 19, 19.00 hours:Crossroads, Thursday March 26,19.00 hours: Preparation meeting/ Bible study.

Studium Generale

http://studiumgenerale.wur.nl,tel. 0317 482030

Michel Foucault: inspecterendomgaan met jezelfDinsdag 24 maart, 20.00 uur,LA13. Dick Kleinlugtenbelt in onzeAkademia Honora serie over le-venskunst. Filosoof Michel Fou-cault slaagde erin de levenskunstin de jaren ‘80 op de maatschap-pelijke agenda te zetten. HIj her-ontdekte in de klassieke zorg eenvoorschrift waar de Grieken eenspecifiek woord voor hadden, epi-meleia heautou. Zorg voor zichzelf.Deze zorg is een voorwaarde vanzorg voor de ander en het andere.Een lezing over de ethiek van dezorg voor zichzelf, en daarmeeover Seneca, de lievelingsauteurvan Foucault. Van Seneca bespre-ken we een zelfoefening in hetdenken, en we doen een levens-kunstoefening uit de Stoïcijnsetraditie. Info: [email protected].

Thymos

Sportstichting Wageningen Uni-versiteit, tel. 0317 482746; openma-wo 9.00-17.00, do 9.00-18.00en vr 11.00-15.00 uur;www.swuthymos.nl

Squashtoernooi voor beginnersOp dinsdagmiddag 31 maart van-af 15.30u zal een tweede squash-toernooi plaatsvinden. Ditmaalwordt het georganiseerd voor be-ginners, dus ben je nog niet zo ze-ker van jezelf op de squashbaan,geef je dan op via onze website.Met sportrechten is deelnamezelfs gratis! Indien nodig kunnenrackets gehuurd worden.

www.klv.nl, [email protected]

How to find a job in theNetherlands?

Young KLV Lecture, Tuesday

April 7, 15.30 - 18.00 hrs, in the

Forum building, room C214.

Speaker: Drs Nanette Ripmees-

ter.

After graduation from Wagenin-

gen University, you might want

to stay and look for a job in the

Netherlands. However, you

might be confused with compli-

cated procedures and less assu-

red of being transferred from a

student to a jobseeker. You

might still lack insight of Dutch

culture and Dutch way of wor-

king. So where and how do you

start looking for the information

about getting a job in the Ne-

therlands?

This workshop will...

Provide you accurate informati-

on on the job-hunting process.

Provide you useful tips and help

you, as a young professional, to

apply successfully in the Nether-

lands.

Provide you practical informati-

on and some real-life examples

on cultural management diffe-

rences, work habits, application

procedures and national diffe-

rences in CV writing.

Help you to gain self-assurance

when looking for a job in the Ne-

therlands.

Limited availability. Priority is

given to KLV members.

Entrance: € 5 for KLV members,

€ 15 for non members.

Registration in advance is re-

quired. Sign up via www.klv.nl

C).

ng

ar-nnl:nl.

nl.nl.

-

nl.

po-ek

s

2.

eeit.

annl:nl.

-s

41.eri-

L.

sh-l.

Resource 0321 19-21 18-03-2009 10:05 Pagina 21

1

DeVebeerdeOnde

DevalezerekekeDeprte

M

StkrLSenvaHeniemee

Legode‘eescvinoogegedevinsestaDevo

S

STUDENT 22

Bij een ledenvergadering van studenten-vereniging Osiris in Leeuwarden komendinsdag 24 maart twee teelballen opsterk water ter tafel. Op die avond wordtnamelijk de derde verjaardag gevierd vanJulius Caesar, de mascotte van Osiris envoormalig eigenaar van de testikels.

Sinds het pensioen van Lodewijk in 1998,

is Julius Caesar de zesde bok die de func-tie van mascotte bij Osiris vervult. En diepositie brengt een aantal gewichtige ta-ken met zich mee. Zo is Julius altijd aan-wezig bij de algemene ledenvergadering.Tijdens zijn binnenkomst staat iedereenop als was hij een rechter. Ook bij opendagen van hogeschool Van Hall Laren-stein en bij de introductieweek loopt debok rond. En verder gaat hij elk jaar meenaar Schiermonnikoog, waar alles in1989 begonnen is. Tijdens het Schierweekend van studen-tenvereniging Demeter uit Groningenwerd een bok van het slagersmes gered,zo wil de overlevering. Deze Lodewijk deEerste werd als mascotte geadopteerd,onder de voorwaarde dat hij gecastreerdwerd. Door de fusie van drie hogescholenuit Leeuwarden, Bolsward en Groningen isde mascotte later naar Leeuwarden ver-huisd. De bokcommissie – Bokcie - heeft de eer-volle taak om voor Julius Caesar te zor-gen. Elke dag krijgt hij voer en water vanéén van de leden, en alleen zij wetenwaar de bok zich bevindt. Een geheime lo-catie is nodig, aangezien het ontvoeren

van een levende mascotte zeer verleide-lijk is voor andere studentenverenigingen. Studentenvereniging Usra uit Dronten isin oktober 2006 al eens achter Caesarsgeheime verblijfplaats gekomen. Samenmet zijn gezelschapsdame Marie-Louiseis de bok toen ontvoerd. Dat leidde met-een tot nageslacht, want de jonge Caesarwas nog net niet gecastreerd en de ont-voerders hielden de twee niet geschei-den. Vijf maanden later was studenten-vereniging Osiris twee lammetjes rijker.Die zijn bij de eigenaar van het oude gei-tenweitje gebleven en Caesar is verplaatstnaar een nieuwe stek. ‘Hij is een echte bok: af en toe erg lastigen hij doet wat hij zelf wil. Ook is het eenlekkerbek. Groente eet hij niet, maar gei-tenbrokken wel’, aldus bokkenmelkfuncti-onaris Femke Roelofsma van de Bokcie.Bokkenmelk is het inauguratiedrankjevan Osiris, dat voor de introductieweek ende jaarvergaderingen wordt gemaakt. Hetrecept is topgeheim; alleen de Bokciele-den kennen het. Het gerucht gaat dat Juli-us Caesar ook een bijdrage levert, maarde Bokcie wenst daar geen mededelingenover te doen. / MR

Als archivaris kun je soms best leukedingen vinden. Negentienduizend guldenbijvoorbeeld. Op het Noorderpoortcollegein Groningen kwam de archivaris eenoude doos tegen met daarin het geld eneen lijstje namen van leerlingen diehadden bijgedragen. Waarvoor het geldwas ingezameld is onbekend. Bij deNederlandsche Bank konden de geeltjes,meiers en ruggen worden omgewisseldin 8500 euro.

Australische studenten die krap bij kaszitten, kunnen nu makkelijk een centjebijverdienen. Tenminste, als ze nog nietseksueel actief zijn. Filmmaker Justin Si-sley zoekt studenten die hun maagdelijk-heid online willen veilen. Hij wil daar eendocumentaire over maken. Wie meedoetkrijgt twintigduizend Australische dollaren negentig procent van de veilingop-brengsten. Honderd onbevlekte meisjeszouden zich al hebben gemeld.

AMBITIE

De meest merkwaardige student in mijnvriendenkring is toch wel Frank. Frank Si-mons, halverwege de twintig, met eeneeuwige glimlach op zijn gezicht. Frankstudeert Bos- en natuurbeheer, maar ei-genlijk heeft ie niet zo veel met bos, ennog minder met natuur. Natuur vindt iestiekem maar een beetje onzin. Studeren doet ie – naar eigen zeggen –niet zo veel. ‘Welke vakken volg je nu?’,vroeg ik hem ooit. ‘Nou, eh’, gaf hij glimla-chend als antwoord, waarna hij de conver-satie naar een luchtiger onderwerp lood-ste. Wekenlang, wat zeg ik, maandenlang,heb ik mij afgevraagd wat ‘niet zo veel’ en‘nou, eh’ betekenen. Nu weet ik het: ‘nietzo veel’ en ‘nou eh’ betekenen ‘niets’.Frank studeert niets, werkelijk helemaalniets. Al twee jaar lang, en hij moet alleennog afstuderen.Ja, collegegeld betaalt ie wel. En elkeweek rijdt ie trouw in een oud rood Re-naultje - waarvan volgens mij alleen demotor nog werkt - van Zeeland naar zijnstudentenhuis. Maar daar is dan ook wer-kelijk alles mee gezegd. Hij komt het on-derwijsgebouw niet eens meer in. Frankheeft andere ambities, en daar heeft hijgeen opleiding voor nodig.‘De bouwgiganten van Zeeland moetenvoor mij oppassen’, vertelt hij me op eenregenachtige avond, terwijl ie met bier-flesjes begint te schuiven. ‘Kijk, dit is hetbedrijf van mijn neefje en dit bedrijf is vanmijn vader.’ Geconcentreerd kijk ik hoe hijeen flesje Heineken in de richting vanblikje Export bier beweegt. ‘En dit wordtmijn Simons Group. Als ik klaar ben metschool ga ik meteen beginnen.’ Hij laat ook zijn voorbeeldenboekje zien,met succesvolle ondernemers. ‘Kijk, hierstaat dat de echte ondernemer niet opschool gezeten heeft en volgens hem kunje het beste beginnen door te beunen.’Wat dat betreft doet Frank het prima.Frank ploegt en Frank oogst. Al vraag ikme af hoe lang hij dat vol kan blijven hou-den. Ik weet het niet, maar als de belas-tingdienst mij brieven zou sturen met: ‘Uverklaarde de straat te hebben aangelegdvoor een krat bier’…Frank, ik zou toch eens wat haastgaan maken met je serieuze SimonsGroup. / Stijn van Gils

Mascotte Julius Caesar staat op een geheime locatie, om ontvoering te voorkomen. / foto Osiris

BOKKENBALLEN OP STERK WATER

Alle studenten krijgen zogenoemde ‘joker-jaren’, waarmee ze het afbetalen van hunstudieschuld in totaal vijf jaar kunnen uit-stellen. Eerst zouden alleen studenten die onderhet nieuwe leenstelsel vallen, recht krij-gen op aflosvrije jaren. In een brief aan de

Kamer laat minister Plasterk weten datook studenten die al een lening hebben ofdeze al afbetalen, recht krijgen op jokerja-ren. Ze kunnen vanaf 1 januari 2012 wor-den ingezet.De nieuwe regeling komt er op verzoekvan SP-Kamerlid Jasper van Dijk. / HOP

STUDENT MAG LATER TERUGBETALEN CORRECTIE NSK CROSSIn tegenstelling tot vorige week gemeld,kwamen er wel Tartléten voor in de uitslagvan het NSK Cross, op 7 maart in de Wa-geningse bossen. Verschillende leden vanTartlétos hadden zowel geholpen als gelo-pen. De beste notering was voor Evi vanEkris, die derde werd op de korte cross bijde dames. / YdH

>

S T IJ N

Poda


19 MAART 2009 23 RESOURCE #21Buitenlandse studenten die in Leiden eenkamer zoeken moeten uitkijken voor Nige-riaanse internetoplichters. Een Mexicaansestudent rook onraad na het volgendebericht: Please make deposit using westernunion money transfer to my father in law,Joseph Louis in Lagos, Nigeria. Zipcode23401. Een Chinese studente trapte er welin en betaalde 700 euro voor een niet-bestaand appartement. Ze deed eenaanbetaling voor twee maanden huur, zomeldt het Leidse universiteitsblad Mare.

De moderne Robin Hood wordt hijgenoemd, de 62-jarige Belgische bank-directeur die meer dan een miljoen eurovan de rekeningen van rijke klantenhaalde en uitleende aan arme mensen.In 1995 begon hij met het uitlenen vanzijn eigen spaargeld aan mensen diegeen krediet meer konden krijgen, meldtnu.nl. Toen dat op was begon hij geld te‘lenen’ van zijn rijke klantenkring. Jehoeft dus niet al je principes op te gevenom bij een bank te kunnen werken.

De open dag bij Van Hall Larenstein inVelp op zaterdag 14 maart heeft 627bezoekers getrokken. In 2007 kwamener zo’n achthonderd belangstellenden opde open dag in maart en vorig jaar 735.Ondanks deze neergaande lijn, spreektde hogeschool van een succes.

De sfeer was erg goed, zegt Erik de Vriesvan Marketing & Communicatie. ‘Het lieplekker door en het bleef de hele dag ge-zellig druk. Er waren veel serieus geïnte-resseerden en er werden goede gesprek-ken gevoerd. De inleidingen waren druk-ker bezocht dan ooit.’ De opleiding Land- en watermanagementpresenteerde zich in één van de twee gro-te gangen, Tuin- en landschapsinrichting

in de andere en Bos- en natuurbeheer inde aula. In de aula deelden Chinese VHL-studenten bij een internationale standzelfgemaakte loempia’s uit en presenteer-den ook de studentenverenigingen, stu-dentenhuisvesting en studentensportzich. Bovendien is in de aula momenteelde tentoonstelling ‘Canon van het Neder-landse landschap’ te bezichtigen, zestiggrote foto’s van Nederlandse landschap-pen, samengesteld door de rijksadviseurvoor het landschap.De studentenverenigingen Arboriculturaen Quercus gaven acte de presence metactiviteiten als fusthangen en figuurket-tingzagen. Verder waren er rondleidingendoor de school en over het landgoed. / AB

Tijdens zijn stage van vier maandenkwam Casper Lazet, student Kust- enzeemanagement aan VHL in Leeuwarden,erachter dat het in de baggerwereldstevig aanpoten is. En dat blanken zich inGuatemala opsluiten in beveiligdeappartementen en geblindeerde auto’s.

‘Ik vertrok met een apart gevoel, omdatGuatemala niet het veiligste land is. Daarkwam bij dat ik stage ging lopen bij eenbaggerbedrijf aan de kust in het noord-westen, een zeer onstabiel gebied. Ik ver-bleef daarom in een streng beveiligd ap-partement in een nabijgelegen dorp.Mijn werkdag begon wanneer de chauf-feur rond zes uur ’s ochtends de auto voorde deur parkeerde. De rit naar de werk-plek was een ramp. Ondanks de slechtewegen, reed de chauffeur met een nood-gang. Dit om te voorkomen dat je werd in-gehaald. Het kwam namelijk wel eensvoor dat er een auto naast ons kwam rij-den en de inzittenden naar ons zaten teloeren. De ramen van onze auto waren ge-blindeerd zodat mensen niet konden ziendat er blanken in de auto zaten. Blankenbeschouwen de inwoners als rijk. De kansdat je wordt overvallen is zeer groot. Ineen land als Guatemala, dat overheerstwordt door armoede en criminaliteit, is destap tussen leven en dood erg klein. Mijn doel was om een duidelijk beeld tekrijgen van de gang van zaken bij eenkustbouwproject. Baggermaatschappijenkomen regelmatig negatief in het nieuwsen die negatieve kant heb ik meegemaakttijdens mijn vorige stage in Hawaï, waar ikkoraalonderzoek deed. Maar ik wou eerstzelf zien hoe een baggermaatschappij

werkt, voordat ik een oordeel zou vormen. Bij een grote Nederlandse baggermaat-schappij kreeg ik de kans om het helebouwproces mee te maken. Van idee totaan de bouw van golfbrekers en strek-dammen; ik ben er intensief bij betrokkengeweest. En met intensief bedoel ik ookintensief. Zeven dagen per week, dertienuur per dag. In mijn contract stond in klei-ne letters geschreven dat ik de zaterda-gen vrij kreeg, mits het werk het mogelijkmaakte. Ja, ja dat is het leven van eenbaggeraar. Ik heb ook twee weken nachtdiensten ge-draaid als supervisor. Ik had dan de lei-ding over ongeveer 45 mannen die metuitgaand tij met graafmachines aan hetbaggeren waren. Was er buiten een pro-bleem, dan was ik de persoon die als eengek in de auto moest stappen en middenin de nacht over het strand moest racennaar de waterkant. De baggerwerelddraait om directe communicatie. Als eriets moet gebeuren, dan gebeurt het ookdirect. Het bedrijf heeft trouwens ook een directeband met de lokale bevolking. Ik heb ookde voortgang in de sociaal-economischeontwikkeling van het gebied mogen mee-maken. De baggermaatschappij krijgt na-melijk 35 procent subsidie van de Neder-landse overheid om te besteden aan ont-wikkelingswerk in het gebied. De laatste vijf dagen heb ik het binnen-land verkend en onder andere een be-zoek gebracht aan de Mayatempels. On-gelofelijk om de andere kant van dit landte zien, waar bij wijze van uitzondering weltoeristen worden toegelaten.’ / MarlotRoelofs

TUSSEN DE BAGGERAARSMINDER BEZOEKERS IN VELP

Studenten moeten meer tijd én geldkrijgen om te studeren, vindt vakbondLSVb. Zelfs met een extraatje van thuisen een bijbaantje haalt een student hetvaak niet. En dan heb je nog geen iPod.Het studiefinancieringsstelsel is daaromniet van deze tijd, zegt de bond. ‘Zelfsmensen met een uitkering hebben vaakeen flatscreen-tv.’

Lenen voor luxe, de LSVb keurt het nietgoed, maar begrijpt het wel. Dat schrijftde bond aan minister Plasterk namens‘een student met een enorme studie-schuld’. ‘Soberheid is nauwelijks terug tevinden onder jongeren. En hoe kan datook? Het is in onze tijd nooit eerder nodiggeweest.’ De LSVb beseft dat het verlan-gen naar luxeproducten ‘geen goede re-den is om een smak geld te lenen’, maarvindt wel dat het studiebekostigingsstel-sel moet worden aangepast aan ‘de maat-staven van deze tijd’.De minister gaf vorige week toe dat lenenvoor veel studenten noodzaak is gewor-

den: ‘De gemiddelde student betaalt in-derdaad een stuk van zijn studie uit eenlening’. Dat is niet eens zo gek, vindt Plas-terk: studeren is een investering in de toe-komst en het collegegeld wordt meestalruimschoots terugverdiend. Toch waar-schuwde hij deze maand voor ondoor-dacht lenen: ‘Leen bewust, om te voorko-men dat je zonder dat je het in de gatenhebt, een te grote studieschuld opbouwt.’Maar lenen is noodzaak. Want zelfs meteen bijbaantje (360 euro per maand) eneen extraatje van thuis (150 euro) boven-op de studiefinanciering (260 euro), haaltde gemiddelde student het niet, becijfer-de LSVb. Tel bij het collegegeld (150 europer maand) en de huur (325 euro) ooknog boodschappen (180 euro), studiema-teriaal (40 euro), sport en ontspanning(100 euro) en kleding (95 euro) op en jekomt op een totaal van 890 euro permaand. En dan heb je nog geen iPod.LSVb: ‘Zorg ervoor dat lenen niet meer no-dig is en maak het tegelijkertijd mindermakkelijk.’ / HOP

STUFI VOOR DE IPOD HET ECHTEWERK

n.

ar

tst

-ti-

enet

li-

en

i-k-net

s

S

ag-ano-

bij Potentiële studenten krijgen een voorproefje van het studentenleven tijdens de opendag in Velp: bierfusthangen. / foto Erik de Vries


STUDENT RESOURCE #21

HERCULESGegrild vlees en gegrilde groente, veel stokbrood, tzatziki en baklava toe. Dat stond er op het menu tijdens deGriekse maaltijd van Arboricultura op 3 maart. Tijdens het themafeest bij de Velpse studentenvereniging, tweedagen later, beeldden bezoekers het verhaal van Medusa uit op het podium. ‘Ook is er een wedstrijdje gedaanwelke Hercules het eerst door de zaal getild kon worden door de stervelingen’, mailt secretaris Guidy Willekens.

Na vijftien jaar moet de Velpse studenten-vereniging Arboricultura op zoek naar eennieuw onderkomen. De eigenaar van hunsociëteit wil zijn eigen café uitbreiden enlaat zich niet afleiden door kredietcrisisen rookverbod. ‘Geen probleem’, zei de inmiddels ex-voor-zitter Joris Broekhuis van Arbori een halfjaar geleden laconiek. ‘Ik heb veel ver-trouwen in onze speciale verhuiscommis-sie. En ach, in onze honderdjarige ge-schiedenis hebben we ook wel eens evenzonder soos gezeten.’ Maar de nieuwe voorzitter, Bart Brouwer,begint ‘m nu toch wel een beetje te knij-pen; in augustus loopt het contract af.Bart houdt ondertussen zijn kaken stijf opelkaar. ‘Ik wil het proces niet verstoren’,zegt hij. ‘Tja, als het allemaal goed ginghad ik je graag alle details verteld, maarnee, het gaat dus niet goed.’José Meijer, voorzitter van de verhuiscom-missie, kan wel meer vertellen, maar ookzij heeft geen goed nieuws. Samen met

drie anderen is ze tien tot twintig uur perweek bezig met de zoektocht naar eennieuw pand. ‘Gelukkig is mijn werkgeverDienst Landelijk Gebied flexibel’, verteltde in 2007 afgestudeerde VHL’er. ‘Velp iseigenlijk veel kleiner dan we dachten, erzijn nauwelijks geschikte panden. De heleomgeving hebben we afgestruind. Wehebben contact met sportverenigingen,cafés en lokale politici. Iedereen wil hel-pen, maar dat heeft nog niets definitiefsopgeleverd. Nou ja, we hebben een oogjeop een pand vlakbij, maar daar wordt nogaan gerekend.’ Een plekje op het school-terrein ziet de vereniging ook wel zitten,maar de stuurgroep die over het landgoedgaat, is het daar nog niet over eens. Dat Arbori met de handen in het haar zit,ontkent José vooralsnog. ‘Je moet ookeen beetje geluk hebben, en ik geloofdaar nog steeds in. Volgend jaar gaanonze nieuwe eerstejaars compleet uit hundak in onze nieuwe soos.’ / Stijn van Gils

PRIKBORD

24

stuur je foto’s [email protected]

<

ARBORICULTURASTRAKS SOOSLOOS?

Twitter je al? Zo niet, dan loop je hopeloosachter. Twitter is een soort vrienden-netwerk-site, maar dan simpel. Het idee isdat je met korte berichtjes - tweets - aan dewereld laat weten wat er om je heengebeurt. Updaten kan ook met je mobiel,en nieuws kan zich op deze manierrazendsnel verspreiden. De Schipholcrashwerd bijvoorbeeld als eerste getwitterd.Natuurlijk zijn er beroemde twitteraars:twitter.com/BarackObama. Mijn eerstetweet: ik snap hyves nog niet eens.

Het nieuwste boek dat in elke wc zoumoeten liggen: de lesbo-encyclopedie. InUvA-blad Folia wordt het grote naslagwerkover de lesbische subcultuur in Nederlanduitvoerig besproken. Ken je deze woordenal? Een fricatrice is een wrijfster, naar deseksuele wrijvende handeling. Een has-bian is een vrouw die zich na een reeksvrouwenliefdes in veilige mannenarmenlaat sluiten. En volgens de encyclopedie iseen vagina een multifunctioneel centrumvan de vrouwelijke seksualiteit. / NM


Pag. 22 WEEKBLAD VOOR WAGENINGEN UR/ 3E JAARGANG/ …...kant-en-klaar mosvrij gazon om heerlijk op...

Documents

Transcript of Pag. 22 WEEKBLAD VOOR WAGENINGEN UR/ 3E JAARGANG/ …...kant-en-klaar mosvrij gazon om heerlijk op...