Herhaling en uitbreidingtaalverzorging – spelling

Vier havo Vijf havo

Stijlfouten WTSI I

Foutief pleonasmeArchaïsmeBelgicisme

Woord(en) op de verkeerde plaatsFoutieve tautologie

Contaminatie Verkeerd woord

Dubbele ontkenningWoord(en) te weinig

BarbarismeVreemd woord

Foutief pleonasme

Bij dat restaurant kun je beter wel even van tevoren reserveren. Ik verwacht dat je in de toekomst meer succes krijgt.Bij een foutief pleonasme schrap je

een woord of een woordgroep.Ronde cirkel / een vierhoekige rechthoek / een driehoekige driehoek

Foutief pleonasme

Bij dat restaurant kun je beter wel even van tevoren reserveren. Ik verwacht dat je in de toekomst meer succes krijgt.Bij een foutief pleonasme schrap je

een woord of een woordgroep.Ronde cirkel / een vierhoekige rechthoek / een driehoekige driehoek

Archaïsme

Het gebruik van verouderde woorden wordt afgeraden. Ofschoon het mooi weer wordt….. hoewel het mooi weer wordt……De rector mitsgaders de centraal manager…. de rector en de centraal manager…..Hij zet zijn rijwiel tegen de muur. Hij zet zijn fiets tegen de muur.

Belgicisme

Lust je plat water bij je eten? Marco Borsato is een gekende Nederlander.Je moet natuurlijk nooit gaan panikeren.

Belgicisme

Lust je plat water bij je eten? Marco Borsato is een gekende Nederlander.Je moet natuurlijk nooit gaan panikeren.

gewoon water

bekende

in paniek raken

Woord(en) op de verkeerde plaats

Alle radiofrequenties zullen rond die tijd niet zijn toegewezen. Niet alle…….Toeristen met een paspoort dat bij vertrek nog zes maanden geldig is, mogen alleen het land binnen. Alleen toeristen met…….

Foutieve tautologie

Maar het is echter de vraag of hij die dag wel kan komen. Bovendien moet hij ook nog de koeien melken. Bij een foutieve tautologie zijn er twee woorden of woordgroepen gebruikt die hetzelfde uitdrukken. Je gebruikt het ene of andere woord of woordgroepjeDus: Maar het is de vraag of hij die dag kan komen / Het is echter de vraag of hij die dag kan komen.Bovendien moet hij de koeien melken / Hij moet ook nog de koeien melken.

Contaminatie

Dat kost duur zeg!Wil je me eerst even optelefoneren? Hij behoort tot een van de beste wielrenners. Wil je wat ik net vertelde even opnoteren? Weghoepelen!

Verkeerd woord

Jij bent groter als ik. Ik geef aan hun een prachtig cadeau. Met behulp van onze buurman is alles goed gekomen.Hij is te laat, omdat de brug openstond. Het regent schijnbaar; iedereen komt doorweekt aan.

Verkeerd woord

Jij bent groter als ik. Ik geef aan hun een prachtig cadeau. Met behulp van onze buurman is alles goed gekomen.Hij is te laat, omdat de brug openstond. Het regent schijnbaar; iedereen komt doorweekt aan.

Verkeerd woord

Jij bent groter als ik. Ik geef aan hun een prachtig cadeau. Met behulp van onze buurman is alles goed gekomen.Hij is te laat, omdat de brug openstond. Het regent schijnbaar; iedereen komt doorweekt aan.

dan

hen

de hulp

doordat

blijkbaar

Dubbele ontkenningDe politie zal meer patrouilleren om te voorkomen dat er niet nog een keer wordt ingebroken. Ik heb nooit geen zin om naar fitness te gaan.Ik kan je verbieden om dat niet te doen.Het is verboden hier geen fietsen te plaatsen.Ik wil met een alcoholslot voorkomen dat hun auto niet start.http://beterspellen.nl/website/index.php?pag=218

Woord(en) te weinig

De organisatie van de Nederlandse neonazi’s kan niet vergeleken worden met de Duitse neonazi’s.Hamid is eindelijk bezig met welke vervolgopleiding hij gaat doen.Als u van lekker pittig houdt, moet u ons huismerk proberen.Wil je me helpen herinneren dat ik zo mijn postvak leeg?

Woord(en) te weinig

De organisatie van de Nederlandse neonazi’s kan niet vergeleken worden met die van de Duitse neonazi’s.

Hamid is eindelijk bezig met de vraag welke vervolgopleiding hij gaat doen.

Als u van lekker pittig houdt, dan moet u ons huismerk proberen.

Wil je me eraan helpen herinneren dat ik zo mijn postvak leeg?

Barbarisme Indien een woord of een woordgroep uit een andere taal wordt overgenomen, noemen we dit een "barbarisme".

Germanismen (= woorden uit het Duits overgenomen). •bemerking = opmerking •ze zetten zich = ze gaan zitten

Anglicismen (woorden uit Engels overgenomen). Voorbeelden van Anglicismen:•geldmaken = geld verdienen •pijplijn = pijpleiding •frontpagina = voorpagina

Gallicisme (= woorden overgenomen uit het Frans)Voorbeelden van Gallicisme:•iemand op afstand houden = iemand op een afstand houden •op het eerste zicht = op het eerste gezicht

Woord(en) op de verkeerde plaats

Wij hopen in de toekomst, dat jullie deze stijlfouten niet meer maken.Wij hopen dat jullie deze stijlfouten in de toekomst niet meer maken.

Stijlfouten WTSI II

Verkeerd aansluitende beknopte bijzin (VABB)

Foutieve samentrekkingCongruentiefout Verwijzingsfout

Losstaand zinsgedeelte

Verkeerd aansluitende beknopte bijzin

Waarin verschilt een bijzin van een hoofdzin? In een bijzin kan de persoonsvorm gescheiden worden van het

onderwerp; in de hoofdzin kan dat niet! Een samengestelde zin kan uit twee hoofdzinnen bestaan, maar ook uit een hoofdzin met een bijzin (of een bijzin met een hoofdzin)

Wat is een beknopte bijzin? Een beknopte bijzin is een bijzin waarin geen onderwerp (en

geen persoonsvorm) staat (staan)Mag je een beknopte bijzin gebruiken? Ja, dat mag! Waar kan het dan ‘verkeerd’ gaan? Het gaat verkeerd als je in de rest van de zin een ander onderwerp gebruikt dan het verzwegen onderwerp van de beknopte bijzin

Verkeerd aansluitende beknopte bijzin

Waarin verschilt een bijzin van een hoofdzin? In een bijzin kan de persoonsvorm gescheiden worden van het

onderwerp; in de hoofdzin kan dat niet! Een samengestelde zin kan uit twee hoofdzinnen bestaan, maar ook uit een hoofdzin met een bijzin (of een bijzin met een hoofdzin)

Wat is een beknopte bijzin? Een beknopte bijzin is een bijzin waarin geen onderwerp (en

geen persoonsvorm) staat (staan)Mag je een beknopte bijzin gebruiken? Ja, dat mag! Waar kan het dan ‘verkeerd’ gaan? Het gaat verkeerd als je in de rest van de zin een ander onderwerp gebruikt dan het verzwegen onderwerp van de beknopte bijzin

Haar vriendje uitzwaaiend, verdween de bus uit het zicht. Na meer dan drie uur gewacht te hebben, gingen de hekken eindelijk open. Verscholen in een bosje, passeerde mij op enige meters een wild zwijn.

Terwijl ze haar vriend uitzwaaide, verdween de bus uit het zicht.Nadat we meer dan drie uur hadden gewacht, gingen de hekken eindelijk open. Terwijl ik in een bosje verscholen zat, passeerde mij op enige meters een wild zwijn.

Foutieve samentrekking

• Joost houdt van spruitjes. • Jantien houdt niet van spruitjes. • Dit zijn twee hoofdzinnen.

Hoofdzinnen kun je samentrekken. De eerste hoofdzin laat je staan en in de tweede hoofdzin schrap je de woorden die je weg kunt laten.

• Joost houdt van spruitjes, maar Jantien (houdt) niet (van spruitjes).

Soms gaat er iets mis Dan spreek je dus van een foutieve samentrekking. Ik heb keelpijn en een verstopte neus en dus een kou

opgelopen. Samentrekking van:1. Ik heb keelpijn en een verstopte neus.2. Ik heb dus een kou opgelopen. Ik kun je weglaten in de tweede hoofdzin. Het is in de eerste zin het onderwerp en in de tweede zin ook. Heb kun je in de tweede zin niet weglaten; in de eerste zin is heb een zelfstandig werkwoord en in de tweede zin is heb een hulpwerkwoord; opgelopen is in die zin het zelfstandig werkwoord. Ik heb keelpijn en een verstopte neus en heb dus een kou opgelopen.

congruentiefout

Congrueren betekent: overeenkomen (in aantal) In een (goede) zin staat altijd een persoonsvorm. GA! Een zin bestaat meestal uit meerdere zinsdelen. Ik ga. Deze zin bestaat uit een persoonsvorm (ga) en een onderwerp (ik). Een groot aantal gezinnen gaat / gaan op tweede kerstdag naar het theater. Persoonsvorm is: gaat / gaan Onderwerp is: wie gaat of gaan? een groot aantal gezinnen Wat is het eerste zelfstandig naamwoord van het onderwerp? aantal Dat is enkelvoud, de persoonsvorm die in deze zin past is: gaat

Oefenen

1) Een groot aantal blikken sperziebonen waren gedeukt of bevatten geen etiket.

2) Je krijgt dan de receptie van het hotel aan de lijn, die natuurlijk niet de talen spreken die jij beheerst.

3) De jongen die aangifte van mishandeling had gedaan, had letsel opgelopen aan zijn hoofd en de andere plaatsgenoot werd enkele

tanden uit zijn mond geslagen.4) De conciërge woont in een van de huizen die

gerenoveerd is.5) Het grootste deel van de klanten zijn tevreden over de service die de zaak hun biedt.

Oefenen

1) Een groot aantal blikken sperziebonen waren gedeukt of bevatten geen etiket. is

2) Je krijgt dan de receptie van het hotel aan de lijn, die natuurlijk niet de talen spreken die jij beheerst.spreekt

3) De jongen die aangifte van mishandeling had gedaan, had letsel opgelopen aan zijn hoofd en de andere plaatsgenoot werd enkele tanden

uit zijn mond geslagen. werd4) De conciërge woont in een van de huizen die

gerenoveerd is. zijn5) Het grootste deel van de klanten zijn tevreden over de service die de zaak hun biedt. Is

Stijlfouten WTSI III

geen symmetrieNiet-bedoelde dubbelzinnigheid

Tussengeschoven bijwoordelijke bijzin van voorwaarde

Verkeerd gebruik van de lijdende vorm Storend figuurlijk taalgebruik

Overdrijving Foutieve inversie

Geen symmetrie

Gelijkheid in bouw en vorm noemen we symmetrie.

Men zegt dat het veel gaat regenen, maar ze zeggen zoveel. ( …., maar men zegt zoveel) Darten dwingt je tot snelle reacties en goed je verstand te gebruiken. ( Darten dwingt je snel te reageren en …………..) Veel mensen gebruiken een Sonja Bakker dieet om af te vallen en voor de gezondheid. ( ...en om gezond te blijven)We vragen jullie op te ruimen en of jullie naar buiten willen gaan. ( en naar buiten te gaan)

Niet-bedoelde dubbelzinnigheid

Ik weet niet wie Jan heeft geslagen. Is Jan slachtoffer of dader?Ik weet niet wie er door Jan is

geslagen. (Nu is Jan de dader) Ik weet niet door wie Jan is geslagen.

(Nu is Jan het slachtoffer)

Tussengeschoven bijwoordelijke bijzin van voorwaarde

• Een bijzin begint vaak met een onderschikkend voegwoord

• Een bijwoordelijke bijzin van voorwaarde begint met het onderschikkende voegwoord ALS

• Je mag met me mee, als je lief bent. • Je moet lief zijn, dat is de voorwaarde waaraan je

moet voldoen om mee te kunnen• Een bijwoordelijke bijzin van voorwaarde zet je voor

de hoofdzin of na de hoofdzin; je plaatst die bijwoordelijke bijzin niet in het midden van de hoofdzin:

Je mag, als je lief bent, met me mee.

Tussengeschoven bijwoordelijke bijzin van voorwaarde

• Een bijzin begint vaak met een onderschikkend voegwoord

• Een bijwoordelijke bijzin van voorwaarde begint met het onderschikkende voegwoord ALS

• Je mag met me mee, als je lief bent. • Je moet lief zijn, dat is de voorwaarde waaraan je

moet voldoen om mee te kunnen• Een bijwoordelijke bijzin van voorwaarde zet je voor

de hoofdzin of na de hoofdzin; je plaatst die bijwoordelijke bijzin niet in het midden van de hoofdzin:

Je mag, als je lief bent, met me mee.

Niet: De mentor denkt dat als Rachel eens wat meer tijd aan haar huiswerk zou besteden en wat minder zou uitgaan in het weekend, ze een grotere kans maakt om over te gaan. Maar: De mentor denkt dat Rachel een grotere kans maakt om over te gaan, als ze eens wat meer tijd haar huiswerk ze zou besteden en wat minder zou uitgaan in het weekend.

Verkeerd gebruik van de lijdende vorm

• Een zin kan in de bedrijvende of in de lijdende vorm staan

• De voorkeur gaat uit naar een zin die in de bedrijvende vorm staat

Joas en Zora zorgen goed voor het konijn. Het konijn wordt goed verzorgd door Joas en Zora. http://www.youtube.com/watch?v=P_lhoe93DvQ(….over hoe het kan aflopen met je konijn……)Zorg ervoor dat het onderwerp in de zin ‘actief’is. Zo verbeter je een zin die in de lijdende vorm staat.

Storend figuurlijk taalgebruik

Je spreekt van storend figuurlijk taalgebruik als er een spreekwoord of uitdrukking gebruikt is die in verband met (de betekenis van) de rest van de zin ongepast of niet netjes is. Vaak moet je om zo’n zin een beetje grinniken. Daar is niets mis mee, maar je moet wel opletten of het publiek het grapje kan waarderen.Verbeter de zin door de letterlijke betekenis te geven van het spreekwoord of de uitdrukking. Voorbeeld: De dokter vertelde de anorexiapatiënte dat zij maar een mager

succes geboekt had. ‘een mager succes boeken’ is de uitdrukking. Het woord ‘mager’ is

bij een anorexiapatiënte niet zo netjes, dus verander je deze uitdrukking in de letterlijke betekenis ervan.

De dokter vertelde de anorexiapatiënte dat zij maar weinig succes geboekt had.

Foutieve inversieInversie eerst een bijwoordelijke bepaling, dan de persoonsvorm en dan het onderwerpBijvoorbeeld: Morgen ga ik naar Amsterdam. Het gaat fout als je die inversie in de tweede hoofdzin van een samengestelde zin aanhoudt. Bijvoorbeeld: Gisteren regende het de hele middag en hebben we dus niets kunnen doen.Op vrijdagmiddag pikken we vaak een terrasje, maar had ik er vanmiddag geen zin in.

Zinnen met foutieve inversie verbeter je door persoonsvorm en onderwerp om te draaien of door een zindeel voor persoonsvorm te zetten. Gisteren regende het de hele middag en we hebben dus niets kunnen doen. Gisteren regende het de hele middag en dus hebben we niets kunnen doen. Op vrijdagmiddag pikken we vaak een terrasje, maar ik had er vanmiddag geen zin in. Op vrijdagmiddag pikken we vaak een terrasje, maar vanmiddag had ik er geen zin in.

Overdrijving

Als je een zakelijke tekst schrijft, moet je uitkijken met het gebruik van overdrijvingen.

Bij een overdrijving (hyperbool) wordt iets op een overdreven manier uitgedrukt. In Nederland regent het 29 van de 30 dagen. Je wordt doodgegooid met informatie over de verkiezingen. Ik heb wel een eeuw op je staan wachten.