Overzicht van de presentatie

Initiator Voetbal (Getuigschrift C) - Module 1: Algemeen Gedeelte Initiator - Veilig Sporten Preventief luik 1

Initiator Voetbal (Getuigschrift C)

Module 1: Algemeen Gedeelte Initiator

Veilig Sporten : Preventief


Inleiding en situering

Invloed van sporten op gezondheid

Blessurepreventie

Taak van de sportbegeleider

Veilig sporten: Preventief luikOverzicht van de presentatie


Inleiding en situering

Doelstelling van de cursusOpbouw van de cursus


• Brug slaan tussen preventie en blessurebehandeling, met nadruk op het bevorderen van gezond en veilig sporten en voorkomen van blessures

De cursist kan:

• De positieve en negatieve effecten van fysieke inspanning op de gezondheid onderscheiden.

• Mensen stimuleren tot fysieke activiteit in gezonde omstandigheden

• Vanuit cijfergegevens van de specifieke sporttak de risicofactoren eigen aan de sport weergeven

• Concrete stappen ondernemen om blessurepreventie op het niveau van de club te bevorderen

• Vanuit de opmaak van zijn persoonlijk sportprofiel de risicofactoren bij het sporten aangeven

• Risicofactoren bij de sporters herkennen en aangepaste preventieve maatregelen nemen

• Het evenwicht in de belasting-belastbaarheid voor zijn sporters bewaken

Veilig sporten: Preventief luikDoelstelling van de cursus


• 3 delen: Invloed van sporten op de gezondheid Blessurepreventie Taak van de sportbegeleider in de blessurepreventie

• Werkwijze: Opdrachtvormen vanuit de sport en eigen ervaring Reflectie en bespreking Interactief

Veilig sporten: Preventief luikOpbouw van de cursus


Invloed van sporten op gezondheid

Gezond en veilig sporten: kernbegrippen

Effecten van fysieke inspanning: positief en negatief


Gezondheid Fysieke activiteit Fysieke fitheidOpdracht

Veilig sporten: Preventief luikGezond en veilig sporten: kernbegrippen


Genetische factoren

Persoonlijke leefstijlfactoren(voeding, hygiëne, beweging, ontspanning)

Aanwezigheid en de kwaliteit van gezondheidszorg(preventief en curatief)

Omgevingsfactoren(milieu, soc.econ.factoren)

Gezondheid



Breed begrip: leveren van fysieke inspanning

Duur

Frequentie

Intensiteit

Soort activiteit

Fysieke activiteit



Uithoudingsvermogen

Kracht

Snelheid

Lenigheid

Coördinatie

Fysieke fitheid



Opdracht

Kan je voor jouw sport de 5 fysieke basiseigenschappen, in de mate dat ze het meest aan bod komen,in volgorde plaatsen en aantonen waarom?

Opdracht



Model van Bouchard

Veilig sporten: Preventief luikEffecten van fysieke inspanning: positief en negatief


Positief Negatief

Fysiek

Mentaal

Overbelasting

Onvoorzichtigheid

Sportletsel

Acuut

Chronisch

Aanbevelingen

FrequentieIntensiteit

DuurSoort belasting



Opdracht

1. Overloop voor jezelf welke fysieke activiteiten je doet per week naar type, duur, frequentie en intensiteit.

2. Evalueer vervolgens of het nodig is om de mate van fysieke activiteit aan te passen om gezondheidsbevorderend te zijn.



Blessurepreventie

Wat ?Omvang van sportblessures

Welke blessures in jouw sporttak?Wie doet aan blessurepreventie?


Blessurepreventie = het geheel van preventieve maatregelen dat je kan nemen om schade aan de

gezondheid te voorkomen.

80% van de blessures kan voorkomen worden!

Primaire preventie: het voorkomen van de primaire oorzaken van het ontstaan van blessures

Het inzien van het belang van sporten op de gezondheid

Het kennen van de relatie sportbeoefening en sportblessures

Het kennen van de risicofactoren

Het nemen van maatregelen

Secundaire preventie: het vroegtijdig ingrijpen bij de eerste tekenen van blessurevorming en het nemen van herstelbevorderende maatregelen

Tertiaire preventie: het voorkomen van de gevolgen van blessures

Veilig sporten: Preventief luikWat ?

KBVB 18

Dit lijkt een ondergewaardeerd probleem

Actief en passief herstel

Voldoende nachtrust is essentieel : ‘s nachts stijgt de afscheiding van groeihormoon waardoor het ritme van allerhande herstelmechanismen versnelt

Rust voldoende bij koorts

Veilig sporten: Preventief luikPrimaire preventie: het lichaam laten herstellen


Registratie is nodig!

Incidentie = aantal blessures per periode, meestal een jaar, in verhouding met het aantal uren sportbeoefening.

Veilig sporten: Preventief luikOmvang van sportblessures


Opdracht

1. Hoeveel sporters in Vlaanderen beoefenen jouw sport in georganiseerd verband?

2. Wat zijn de meest voorkomende blessures in jouw sporttak?

Verstuikte enkel Knieblessure Tenniselleboog Spierscheur ………………………………………

Veilig sporten: Preventief luikWelke sportblessures in jouw sporttak ?


Opdracht

3. Welke lichaamsdelen worden het meest getroffen ?



Opdracht

4. In welke leeftijdscategorie komen de meeste letsels voor ?

5. Wie geraakt het meest geblesseerd: mannen of vrouwen ?



Opdracht

6. Wat zijn de oorzakelijke relatiesLichaamscontact medespelerLichaamscontact tegenstreverBodemgesteldheidMateriaal (ballen, toestellen…)Persoonlijke kledijOvertreding van de spelregelsWeersomstandighedenAccommodatie…………………

7. SpelerspositieAanvallendVerdedigendDoelverdediger



Blessurepreventie in Vlaanderen

Overkoepelende instanties In de sportclub

Het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap departement medisch verantwoorde sportbeoefening(afdeling Preventieve en Sociale Gezondheidszorg)

De sportbeoefenaar

Sportmedische keuringscentra en sportartsen De sportbegeleider

De sportarts - sportkinesist

Het clubbestuur

Sportfederaties

BOIC: Olympic Health Foundation

Rode Kruis Vlaanderen

Vlaamse vereniging voor sportgeneeskunde

Veilig sporten: Preventief luikWie doet aan blessurepreventie in Vlaanderen ?


• Zelf verantwoordelijkheid opnemen

• Goede leefstijl

• Aanvoelen en begrijpen van signalen van lichaam

• Bewust zijn van grenzen waarbinnen men mag ‘bewegen’

• Gebruik maken van beschermende materialen

• Toepassen van beschermende maatregelen (fairplay!)

• Preventief advies inwinnen

• Bijhouden van persoonlijk gezondheidssportboekje: Gezondheidsanamnese Sportanamnese Functioneel onderzoek

De sportbeoefenaar



• Centrale figuur

• Bewaken van het evenwicht tussen belasting en belastbaarheid (primaire preventie)

• Voornaamste symptomen van blessures herkennen (secundaire preventie )

• Sporter na genezing op verantwoorde wijze begeleiden (tertiaire preventie)

• Belang van goede communicatie!

De sportbegeleider



• Uitvoeren van sportmedisch onderzoek

• Adviseren van een geblesseerde sporter

• Verlenen van advies bij het uitvoeren van blessurepreventieve programma’s

De sportarts



• Voorzien van de nodige faciliteiten: Nodige materialen en accommodaties voor verzorging Bereikbaarheid van de accommodatie voor de hulpdiensten Voorzien van medische begeleiding Organiseren van informatiesessies naar ouders Plaatsen van voorlichtingsartikels in het clubblad Aanstellen van voldoende en bekwame sportbegeleiders Scheppen van voldoende oefengelegenheid ……………..

Het clubbestuur



Opdracht

1. Wat maakt het dat jouw sport veilig of gevaarlijk is?

2. Je zou graag beter zicht willen hebben op je lichamelijke mogelijkheden en beperkingen, waar ga je te rade? Welke gegevens zijn nuttig om te registreren en waarom?

3. Hoe is de visie op blessurepreventie in jouw sportclub uitgewerkt. Wie staat in voor wat? Geef concrete voorbeelden



Taak van de sportbegeleider

Inzicht in:de balans tussen belasting en belastbaarheid

de persoonsgebonden risicofactorende omgevingsgebonden risicofactoren


Ken het verschil tussen belasting en belastbaarheid Hou de balans in evenwicht Herken een verstoorde balans Hou rekening met de risicofactoren

Belastbaarheid(persoonsgebonden)

Belasting(omgevingsgebonden)

Belasting-belastbaarheidmodel

Veilig sporten: Preventief luikBalans tussen belasting en belastbaarheid ?




Persoonsgebonden risicofactoren

•Leeftijd•Geslacht•Lichamelijke kenmerken (lichaams-samenstelling, lichaamsbouw, gewicht•Lichamelijke fitheid en trainingstoestand •Gezondheidstoestand (sporten met koorts, rugklachten, vroegere letsels)•Mentaliteit en leefwijze (mentale ingesteldheid, pers. lichaamsverzorging,voeding)

Omgevingsgebonden risicofactoren

•De sportbelasting (aard van de sport,niveau van de sportbeoefening, opbouw en intensiteit training)•Persoonlijke uitrusting en materiaal (sportmateriaal, kledij en schoenen)•Accommodatie•Sporten buiten (weersomstandigheden,milieu,sporten op hoogte)•Andere factoren ( spelregels en fairplay, ouders)

Veilig sporten: Preventief luikBalans tussen belasting en belastbaarheid ?








Veilig sporten: Preventief luikPersoonsgebonden risicofactoren


1. Leeftijd

Van kleuter tot het jonge schoolkind (4 tot 7 jaar)

Het schoolkind van 7 tot 11 jaar

De adolescent (van 11 tot 18 jaar)

De volwassene van 18 jaar

De oudere sporter

Ontwikkelingskenmerken !Begeleidingstips !



2. Geslacht Man

Vrouw

Aandachtspunten! Begeleidingstips!



3. Lichamelijke kenmerkenLichaamsamenstelling: tot welk type behoor je?

Lichaamsbouw: hoe is je lichaamsbouw?

Lichaamsgewicht: hoe ga je om met je gewicht?




4. Lichamelijke fitheid en trainingstoestand5 basiseigenschappen (uithouding, kracht, lenigheid, snelheid, coördinatie)




5. GezondheidstoestandSporten met koorts

Vroeger opgelopen letsels of ziekten

Rugklachten




6. Mentaliteit- leefwijzeMentale ingesteldheid:

Hoe ga je om met stress?

Persoonlijke lichaamsverzorging: Waar moet je extra opletten?

Voeding Wat zijn je voedingsgewoonten bij het sporten? Wat en wanneer drink je bij het sporten? Gebruik je voedingssupplementen? Hoe ga je om met alcohol, koffie, roken, drugs?










Veilig sporten: Preventief luikOmgevingsgebonden risicofactoren


1. De sportbelasting zelf

Aard van de sportNiveau van de sportbeoefeningOpbouw van de trainingIntensiteit van de training

intensiteit/zwaarte duur aantal herhalingen aantal series pauzes duur en aard van de herstelfase




2. Persoonlijke uitrusting en materialen

SportmaterialenSportkledingSportschoenen

Aandachtspunten!

Begeleidingstips!



Sportmaterialen

Instrumentaal

Bescherming

Persoonlijke uitrusting



Vocht- en temperatuurregeling

Ademen

Goede pasvorm

Voldoen aan de eisen van de sport

Sportkleding



Bescherming

Steun

Schokdemping

Stabiliteit

Sportschoenen



Sportschoenen

Veilig sporten: Preventief luikOmgevingsgebonden risicofactorenWaaraan moet een goede sportschoen voldoen ?

Voornamelijk chronische letsels zijn het gevolg van onaangepaste sportschoenen en een ongeschikte bodemgesteldheid preventie

Schoenen moeten :

- beschermen tegen invloeden van buitenaf

- de voeten ondersteunen

- stevige grip hebben

- ingebouwde schokdempers hebben


Sportschoenen


Belangrijke criteria waaraan een goede schoen moet voldoen:

•goede pasvorm hebben : leest •goede stabiliteit bieden : veters•goede schokabsorptie hebben : tussenzool •gepaste stroefheid hebben : slijtzool•goede verluchting geven : transpiratie•van goede kwaliteit zijn : soepelheid

Het voettype en de graad van pronatie (doorzakken van de voet naar binnen) bepaalt het biomechanische profiel van de loopschoen die men zich wenst aan te schaffen.


Sportschoenen


Overproneerders en mensen die last hebben van platvoeten hebben vooral een rechte leest (a) nodig. Ook mensen waarvan de grote teen het langst is kunnen baat hebben met een rechte leest. Mensen met holvoeten die te weinig proneren en mensen waarvan de 2de en 3de teen langer zijn kiezen dan weer beter een voor een kromme leest (c).Lopers met ‘normale’ voeten kiezen beter voor de halfkromme leest (b).


3. AccommodatieAandachtspunten! Begeleidingstips!

Demping en veerkracht

Contacttijd

Vlakheid

Stroefheid

Ondergrond



Uitloopmogelijkheden

Hinderlijke obstakels

Rondslingerende sportzakken

Onvoldoende of slechte verlichting

Slechte verluchting

Geen aafscheiding tussen de speelvelden

Onverzorgde kleedkamers

Combinatie sportzaal-cafetaria…

Omgeving


3. AccommodatieAandachtspunten! Begeleidingstips!


4. Sporten buiten

WeersomstandighedenHet milieuSporten op hoogte




5. Andere factoren

Spelregels en fairplayOuders




Veilig sporten: Preventief luikWaarom gaan roken en sport niet samen ?

““Uefa wil roken op trainersbank verbieden”Uefa wil roken op trainersbank verbieden”

Trainers mogen niet meer roken: "Het schaadt het Trainers mogen niet meer roken: "Het schaadt het imago van het voetbal" imago van het voetbal"

-Voorbeeldfunctie van (jeugd)trainers !Voorbeeldfunctie van (jeugd)trainers !

-Cafetaria : meeroken !Cafetaria : meeroken !

-Rookbeleid van sportclubs ?Rookbeleid van sportclubs ?


Veilig sporten: Preventief luikWaarom gaan roken en sport niet samen ? een grotere luchtwegweerstand ongunstige beïnvloeding van duurprestaties een vernauwing van de bloedvaten en een hogere

gemiddelde hartslag in rust beschadiging van de longblaasjes een verlaagd prestatievermogen en verhoogde

vermoeidheid bij zware lichamelijke inspanning

Sporters met ademhalingsmoeilijkheden lopen een groter risico !


Veilig sporten: Preventief luikVoedingsdriehoek


Veilig sporten: Preventief luikVoedingsdriehoek1. Water : normaal 1,5 l per dag, bij sporten meer2. Graanproducten en aardappelen: basisvoeding,

volkorenproducten3. Groenten : 300g per dag afwisseling4. Fruit : 2 stuks per dag5. Melkproducten en calciumverrijkte sojaproducten 6. Vlees, vis, eieren en vervangproducten ijzer7. Smeer- en bereidingsvet :onverzadigde vetzuren essentieel8. Restgroep : niet noodzakelijk, soms te vermijden


Veilig sporten: Preventief luikGezonde voedingstips1. Eet gevarieerd, neem voldoende maal”tijd”2. Eet regelmatig en niet meer dan 5x per dag3. Drink veel water4. Vermijd veel enkelvoudige suikers5. Was steeds je handen voor de maaltijd 6. Combineer een gezonde voeding met lichamelijke activiteit7. Energie-inname = energie-verbruik


Veilig sporten: Preventief luikSportvoedingEen goede voeding is voor een voetballer van essentieel belang

voor :

• Het leveren van prestaties • Een snel herstel na een wedstrijd of training • Het vermijden van gezondheidsproblemen

Het unieke van het menselijke lichaam is dat het z’n energie kan halen uit verschillende voedingsbronnen (koolhydraten, vetten en eiwitten). Naargelang de intensiteit van de inspanning zal één van deze voedingsbronnen domineren.


Veilig sporten: Preventief luikVoedingsbronnen1. Koolhydraten : kunnen voldoende snel energie leveren voor

korte, hevige inspanningen

- groenten- fruit- peulvruchten- pastaproducten (spaghetti, lasagne, …)- graanproducten - aardappelen- rijst- brood (volkorenbrood, bruin brood, roggebrood, …)

Bevatten ook voldoende vitamines, mineralen en voedingsvezels


Veilig sporten: Preventief luikVoedingsbronnen2. Vetten : voor langdurige, rustige inspanningen

-Vis- en plantaardige producten (visoliën, noten, zaden goede onverzadigde vetten

-Dierlijke vetten slechte verzadigde vetten

3. Eiwitten : bouwstenen spiergroei en herstel

- melkproducten- eieren- vlees en vis- aardappelen, rijst, sojabonen- bladgroente


Veilig sporten: Preventief luikOp welk tijdstip laatste maaltijd voor wedstrijd ?1. Voor de inspanning : - voldoende brandstof opgestapeld hebben- maag niet te vol• Op het juiste tijdstip eten voor de inspanning (2-3 uur op

voorhand of vlak ervoor niet daartussen!)• Rekening houden met de maaglediging, afhankelijk van de

consistentie, samenstelling en temperatuur van de voeding• Tapering off : planning + banaan

2. Na de inspanning : Binnen de 2 uur na de inspanning een halve liter energierijke

sportdrank en een koolhydraatrijke maaltijd nuttigen


Veilig sporten: Preventief luikOp welk tijdstip laatste maaltijd voor wedstrijd ?Voedingsinname voor voetballer per dag : koolhydraten : 65(60-70) %eiwitten : 25(20-30) %vetten : 10(10-15) %

Vetten kunnen enkel aangesproken worden via een aërobe verbrandingKoolhydraten kunnen tevens anaëroob verbrand worden melkzuurvorming

Voor een sporter is het van groot belang om goed bevoorrade glycogeendepots tot zijn beschikking te hebben om langdurige en inspannende prestaties uit te voeren.

Overzicht van de presentatie

Documents

Transcript of Overzicht van de presentatie