Overzicht

Inleiding kennisacquisitie

Elicitatietechnieken

Praktische zaken

Kennisacquisitie

Het verkrijgen van een beeld van domein en taak

Taakkennis in kaart brengen

Concepten en domein structureren

Geëliciteerde kennis verifiëren

Kennisacquisitie

Kenniselicitatie/kennisacquisitie = verkrijgen van kennis

Problemen bij kennisacquisitie:Kennis is vaak complex en moeilijk kenbaar

Kennis is niet eenvormig

Kennis uit boeken

Heuristische kennis

Vaardigheden

De experts en andere kennisbronnen zijn niet eenvormig

Kennisacquisitie

Doel: verzamelen van de kennis die nodig is om een probleem op te lossen en te implementeren

De kennis kan declaratief zijn (knowing that, feiten) of procedureel (knowing how, acties)

Vervorming

Er vindt bij kenniselicitatie altijd vervorming plaats

Bij het stellen van de vragen

Bij het verwoorden door de expert

Bij de interpretatie van het antwoord

Overzicht

Inleiding kennisacquisitie

Elicitatietechnieken

Praktische zaken

Directe en indirecte elicitatie

Directe elicitatie: als de expert de kennis kan verwoorden

Indirecte elicitatie: als de expert de kennis niet kan verwoorden

Elicitatietechnieken

Structurerende technieken:

structuur/relaties

Niet-structurerend:

losse kenniselementen

Directe elicitatie gebruikt beide technieken.

Indirecte elicitatie is van nature structurerend.

Ongestructureerd interview

Direct, niet-structurerend

Open interview

Vragen bedenken tijdens interview

Niet sturend

Tip: gebruik recorder

Voordelen: Er komt veel kennis vrij en er ontstaat snel overzicht probleemgebied

Nadelen: Zwaar voor interviewer en veel vervorming

Protocolanalyse

Direct, niet-structurerend

‘Hardop-denk-protocollen’

Speciaal voor procedurele kennis

Taak uitvoeren of probleem oplossen

Voordelen: weinig vervorming en directe gegevens over denkprocessen

Nadelen: veel werk

Gestructureerd interview

Direct, structurerend

Strak interview (vragenlijst)

Doel: verdieping deelgebied domein

Van te voren bedachte vragen

Levert regelkennis op

Voordelen: er is meer aandacht voor detail en er wordt minder snel iets vergeten

Nadeel: bij verkeerd beeld van domein verkeerde vragen

Twintig vragen

Direct, structurerend

Laat expert ja/nee-vragen stellen om een door de ingenieur gekozen object te vinden

Voordelen: geeft oplossingsproces en volgorde van regels

Nadeel: moeilijk

Ladderen

Direct, structurerend

Laat objecten in hiërarchie zetten (voorbeelden, onderdelen, typen, etc.)

Voordelen: inzicht in declaratieve kennis

Nadeel: domein moet hiërarchisch zijn

Relatie-elicitatie

Direct, structurerend

Grafische weergave van relaties

Closed curves: clusters van objecten

Inferential flow: lijntjes tussen concepten geven inhoudelijke relaties aan

Voordeel: ruimtelijke weergave domein

Nadeel: concepten en hun relaties moeten ruimtelijk te presenteren zijn

Indirecte structurerende technieken

Card sort: sorteren van kaartjes met objecten op grond van vastgestelde dimensie

Repertory grid: steeds 3 objecten, welke 2 onderscheiden zich van de derde?

Voordelen:Formeler en objectiever dan directe methodenMinder last van introspectie expertImpliciete kennis naar boven halen

Nadeel: Set items uit het domein nodigUitkomst zeer contextafhankelijkTijdrovend

Overzicht

Inleiding kennisacquisitie

Elicitatietechnieken

Praktische zaken

Overzicht eerste kwartaal (herzien)Week College Practicum Inleveren

36 Opzet vak & afsprakenOverzicht Aion

Aion-opdrachten

37 Eenvoudig voorbeeld ("PKT Test")

Aion-opdrachten

38 Wanneer een kennissysteem?Modelleren (probleem- en domeinmodel)Methodologie

Aion-opdrachten

39 Kennisacquisitie Aion-opdrachten Opdracht 1 & 2

40 Oefeninterviews Aion-opdrachten Opdracht 3

41 Oefeninterviews Aion-opdrachten Opdracht 4

42 Oefeninterviews Aion-opdrachten Opdracht 5

Groepjes

Ideeën kennissysteem

Camera-kiezerWeerbepalerIKEA-kamerplannerComputerhardware-problemenNetwerkproblemen oplossenNieuwe zorgverzekeringSchilderkunstclassificatieTriage dementenzorgIets juridisch

Onderwerpen oefeninterview

Melkveehouderij

Noten lezen/piano

Fotografie-expert

Galvaniseren

Kapotte fietsen

Labradors

Het bedienen van de nokia 6310i telefoon

Klaverjassen

Rechten

Pastasaus

Vechtsport

Piano (klassiek)

Dvd's/films omzetten

Interviewopdracht

Opbouw1 Introductie: Wat moet het systeem gaan doen?

2 Grote lijnen: bepaal de structuur van het probleemgebied

3 Details: bepaal systematisch de details